Göçmenler için Kılavuz - Hämeenlinnan kaupunki
Transkript
Göçmenler için Kılavuz - Hämeenlinnan kaupunki
Göçmenler için Kılavuz HÄMEENLINNA 1 Bu rehber, Hämeenlinna Şehrinin hizmetlerini ana hatlarıyla belirtir ve göçmenlere Finlandiya’ya gelişlerinin ilk safhalarında rehberlik sunar. Rehberde kayıt, barınma, dil eğitimi ve kamu hizmetleriyle ilgili bilgiler ve iletişim bilgileri yer almaktadır. Rehber, HAMK Uygulamalı Bilimler Üniversitesi öğrencileri tarafından derlenen bir göçmen kılavuzuna dayalıdır ve Göçmenlik Bilgi projesi (ASF) tarafından geliştirilmiştir. Geliştirme aşamasında hizmetler rehberi ve Hämeenlinna Şehrinin web sitesinin yanı sıra diğer şehirlerin, İçişleri Bakanlığının, Çalışma ve Ekonomi Bakanlığının göçmenlik kılavuzları kullanılmıştır. Rehberin amacı, Hämeenlinna’ya yerleşen göçmenlerin bilgiye erişimlerini geliştirmek ve hizmet kullanıcılarını yönlendirmede çalışanlara destek sunmaktır. Rehber, www.hameenlinna.fi adresinde Hämeenlinna’nın web sitesinde elektronik ve yazdırılabilir formatta da mevcuttur. 2 İçindekiler 1. HämeenlInna’ya Hoşgeldiniz! 6 2 VARIŞ – Başlayalım 10 1.1 Rehberlik ve bilgi hizmetleri 1.2 Göçmenlik hizmetleri 2.1 Finlandiya için oturma izni/vize 2.1.1 Häme Emniyet Müdürlüğünde/Hämeenlinna Polis Merkezinde Dışişleri 2.2 Sigortalar 2.3 Kayıtlar – kontrol listesi 2.3.1. Yerel Kayıt Bürosu 2.3.2. Kela – Finlandiya Sosyal Sigortalar Kurumu 2.3.3. Yerel Vergi Dairesi 2.3.4. Çalışma ve ekonomik kalkınma hizmetleri 2.3.5. Banka hesabı açmak 2.4 Özel motorlu araçların malların yer değiştirmesi şeklinde ithali 2.5 Yabancı sürücü belgesi 2.6 Toplu taşıma 7 8 10 11 11 12 12 12 12 13 13 13 15 16 3 BARINMA 18 4. FİNCE DİL ÇALIŞMALARI 22 3.1 Barınacak yer bulma 3.2 Barınmaya ilişkin bilgi ve tavsiyeler 4.1 İşgücü piyasası eğitimi (gündüz eğitimi yaklaşık 8 saat/gün) 4.2 Vanajavesi Yetişkin Eğitim Merkezi (gece kursları, yaklaşık 2 saat/hafta, ücretlidir) 4.3 Fince dil kulüpleri (ücret veya kayıt gerekmez) 4.4 Bağımsız çalışmalar 18 19 22 22 22 23 5. İŞ ARAMA, ÇALIŞMA VE İŞSİZLİK 24 6. BİR LİSANS DERECESİ İÇİN EĞİTİM ALMAK VE YABANCI BİR LİSANS DERECESİNİN TANINMASI 27 7. KAMU HİZMETLERİ 32 5.1 İş arama 5.2 Çalışma 5.3 İşsizlik 5.4 Yabancı uyruklulara ilişkin vergilendirme 5.5 Kişinin kendi işini kurması 6.1 Fin eğitim sistemi 6.2 Hämeenlinna’daki eğitim kurumları 6.3 Yabancı bir eğitim derecesinin tanınması 6.4 Ulusal Dil Yeterliliği Sertifikası sınavı 7.1 Sağlık hizmetleri 7.1.1 İlk yardım ve acil tıbbi bakım 7.1.2 Sağlık merkezleri 3 24 25 25 26 26 27 28 30 30 32 32 33 7.1.3 Diş klinikleri 7.1.4 Doğum ve çocuk sağlığı klinikleri 7.1.5 Gençler için sağlık tavsiyeleri merkezi 7.1.6 Okul ve öğrenci sağlık hizmetleri 7.1.7 İşçi sağlığı hizmetleri 7.1.8 Hasta ombudsmanı 7.2 Sosyal hizmetler 7.2.1 Yetişkinlere sosyal yardım çalışması 7.2.2 Çocuk refahı 7.2.3 Aile kliniği 7.2.4 Aile işleri birimi 7.2.5 Engellilere yönelik hizmetler 7.2.6 Yaşlılara yönelik hizmetler 7.2.7 Sosyal hizmetler ombudsmanı 7.3 Çocuklar ve gençler 7.3.1 Gündüz bakımı 7.3.2 Açık gündüz bakım merkezleri ve kulüp etkinlikleri 7.3.3 Temel öğrenim 7.3.4 Gençlere yönelik hizmetler 7.4 Spor ve egzersiz 8 ÇOK KÜLTÜRLÜ ETKİNLİKLER 8.1 Hämeenlinna Şehri Çok Kültürlü Çalışma 8.2 Topluluk merkezleri 8.3 Çok kültürlü Kaarisilta Sanat ve Etkinlik MErkezi, Hämeenlinnan seudun Setlementti ry 8.4 Kütüphaneler 35 36 36 36 36 36 36 36 37 37 37 37 37 38 38 38 39 40 41 41 43 43 43 43 44 9. DİN 45 10. KELA – Finlandiya Sosyal Sigortalar Kurumu 48 11. KRİZ DURUMLARINDA YARDIM 50 9.1. Hämeenlinna-Vanaja Evanjelik Lüteriyen cemaati 9.2 Hämeenlinna Ortodoks cemaati 9.3 Tampere Katolik kilisesi, Kutsal Haç Ruhani Bölgesi 9.4 Hämeenlinna ücretsiz Kilise cemaati 9.5 Hämeenlinna Hasmin Kilisesi Saalem cemaati 9.6 Hämeenlinna Yedinci Gün Adventistleri cemaati 9.7 İslam 9.8 Budizm 10.1. Kela tarafından verilen sosyal yardımlara örnekler 10.2 Kela ulusal telefon numaraları 11.1. İlk yardım ve acil durumlar 11.2. Ruh sağlığı 11.3. Madde istismarı hizmetleri 11.4. Yaşam odası 11.5. Mali tavsiye ve borç tavsiyeleri 4 45 45 46 46 46 46 47 47 48 49 50 50 50 50 50 11.6 Hukuki Yardım Bürosu 11.7 Mağdurlara destek 11.8 Ölüm 51 51 51 12. DİĞER HİZMETLER 52 13. GENEL BİLGİLER 54 14. ULUSAL GÖÇMENLİK HİZMETLERİ 57 12.1 Bit pazarları 12.2 Veteriner hekim 12.3 Eczaneler 12.4 Sözlü çeviri ve tercümeler 13.1 Yabancıların Finlandiya’da oy hakkı 13.2 Fin vatandaşlığı için başvurma 13.3 Yabancıların Finlandiya’da zorunlu askerlik hizmeti 13.4 Doğada dolaşım hakkı (kamu hakları) 13.5 Eşitlik, denklik ve ayrımcılık 14.1 Fin Göçmenlik Dairesi 14.2 Bilgi Bankası 14.3 In To Finlandiya, Çalışmak için Finlandiya’ya gelmek 14.4 Mağdurlara destek (RIKU) 14.5 Finfo 14.6. Finlandiya Aile Federasyonu Çok Kültürlü Uzmanlık Merkezi 14.7 Sığınmacı Tavsiye Merkezi 14.8 Çok Kültürlü Kaynak Merkezi Monika 14.9 Kassandra Uluslararası Sanat Merkezi EK 1: Çalışanın AB’den Finlandiya’ya taşınması EK 2: Çalışanın aile ferdinin * AB’den Finlandiya’ya taşınması EK 3: Çalışanın üçüncü ülkeler dışından Finlandiya’ya taşınması EK 4: Çalışanın aile ferdinin* üçüncü ülkeler dışından AB’den Finlandiya’ya taşınması Ek 5: YURTDIŞINDAN HÄMEENLINNA’YA TAŞINDIĞINIZDA – Kontrol Listesi Ek 6: Hämeenlinna Haritası 5 52 52 52 53 54 55 55 55 57 57 57 57 57 58 58 59 59 59 61 63 65 68 71 74 1. HämeenlInna’ya HoŞ geldiniz! Hämeenlinna 1639’da kurulmuştur ve Güney Finlandiya Bölgesel Devlet İdari Kurumunun konumudur. Nüfus 67.803 (31 Mart 2014) Yüzölçümü 1.785,83 km2 Şehir çevresi 455 km Hämeenlinnassa” (günlük iyi yaşam Hämeenlinna’da oturur). Hämeenlinna’nın en çok bilinen görülmeye değer yerleri şunlardır: Häme Kalesi, Finlandiya Topçu Müzesi, Cezaevi Müzesi, Hämeenlinna Sanat Müzesi, Aulanko Korusu, Hämeenlinna Kilisesi, Vanaja Kilisesi, Hattelmalanharju Tepesi, Jean Sibelius’un doğum yeri, Palander Evi, Vanajanlinna Kalesi ve Ahvenisto Yarış Parkuru. En sevilen etkinlikler arasında Hämeenlinna’da yapılan Ämyrock Festivali, Wanaja Festivali, Tomaatteja!, Tomaatteja! Stand-up Komedi Festivalinin yanı sıra yazın sonlarında yapılan İl Elomessut Fuarı yer alır. Hämeenlinna doğanın çevrelediği güvenli bir şehirdir. Geçmişi Orta Çağlara dayanmaktadır ve bu nedenle Hämeenlinna’nın çevresindeki alanlarda birçok kale kalıntısı yer alır. Häme Kalesi 13. ve 14. yüzyıllarda inşa edilmiştir ve Hämeenlinna Şehri 19. yüzyılda bir askeri, idari ve akademik kent olarak gelişmiştir. Şehir, Vanajavesi Gölünün bir otoyolu, demiryolu ve vapur hattı olan tarihi Häme Ox Caddesi boyunca ideal olarak konumlanmıştır. Şehir aynı zamanda Lahti, Turku, Tampere ve Helsinki gibi Güney Finlandiya’nın diğer büyük şehirlerine göre merkezi bir konumda yer almaktadır. Hämeenlinna Şehri ayrıca Hauho, Kalvola, Lammi, Tuulos ve Renko’yu kapsar. Hämeenlinna’da yaşamaya ve keyfini çıkarmaya hoş geldiniz! Hämeenlinna’da 2013 yılında ilk dili Fince veya İsveççe olmayan 2486 sakin oturmaktaydı. Şehrin göçmen nüfusu birçok farklı dil ve kültürel gruptan oluşur. Hämeenlinna Şehrinin genel iletişim bilgileri Belediye Binası Raatihuoneenkatu 9-11/PL 84 13101 HML • Tel. santral 03 6211 • www.hameenlinna.fi hameenlinnan.kaupunki@hameenlinna.fi Eski bir şehir olan Hämeenlinna çok yönlü bir endüstriyel yapıya sahiptir. En büyük işverenler devlet ve kamu kurumları, makine ve metal sanayi, kırsal sektörler, ticaret ve inşaattır. Hämeenlinna Şehri belediye başkanı, şehir kurulu ve şehir konseyi tarafından yönetilir ve şehrin sloganı ise şudur: “Hyvä arki asuu Personelin e-posta adresleri şu formattadır: ad.soyad@hameenlinna.fi 6 1.1 Rehberlik ve bilgi hizmetleri Perşembe 13:00-15:30 saatleri arasında açıktır. • 050 304 5472 maahanmuuttoinfo@hameenlinna.fi Hämeenlinna Şehri, başvurular ve kitapçıkların yanı sıra şehir organizasyonunun hizmetleri hakkında tek bir yerden bilgi alabileceğiniz hizmet noktaları işletir. Personel de gerekirse formların doldurulması konusunda yardım sağlar. Tüm göçmenlere, vatandaşlara, işletmelere ve yetkililere Hämeenlinna’daki göçmenlikle ilgili sorunlar konusunda tavsiyeler ve rehberlik sunar. Hizmet noktalarının başlıca sunduğu hizmetler: • Şehir hizmetleri ve barınmaya ilişkin bilgiler ve öneriler • Şehir binalarının kiralanması • Bölgesel broşürler ve haritalar • Belgelerin ve başvuruların şehre sunulması • Merkezi Hämeenlinna alanı için balık avlama izinleri ve tekneler için demirleme yerleri • Şehrin gişe hizmetleri (kamu ödemeleri, kamu hizmeti şirketleri Hämeenlinnan Seudun Vesi Oy ve Hämeenlinnan Terveyspalvelut – hizmet bedeli olmaksızın) • Hizmet kullanıcıları için fotokopi hizmetleri • İki bilgisayar ve ücretsiz kablosuz internet • Resmi duyuru şehir kurulu Hauho Hizmet Noktası Punnanmäentie 18, 14700 Hauho (Hauho Kütüphanesi) Pazartesi-Çarşamba 12:00-19:00, Perşembe-Cuma 10:00-16:00 ve Cumartesi 10:00-15:00 saatleri arasında açıktır • 03 621 2039 Renko Hizmet Noktası Rengonraitti 7, 14300 Renko (Renko Kütüphanesi) Pazartesi-Çarşamba 12:00-19:00, Perşembe-Cuma 10:00-16:00 saatleri arasında açıktır • 03 621 2038 Kalvola Hizmet Noktası Hollaajantie 3, 14500 Iittala (Kalvola Kütüphanesi) Pazartesi-Çarşamba 12:00-19:00, Perşembe-Cuma 10:00-16:00, Cumartesi 10:00-15:00 saatleri arasında açıktır • 03 621 2032 Kastelli Hizmet Noktası Raatihuoneenkatu 11, PL 84, 13101 Hämeenlinna • 03 621 3370 Faks 03 621 3374 Hafta içi 09:00-16:00 saatleri arası açıktır Lammi Hizmet Noktası Linjatie 4, 16900 Lammi (Lammi Kütüphanesi) Pazartesi-Perşembe 10:00-19:00, Cuma 10:00-16:00, Cumartesi 10:00-15:00 saatleri arasında açıktır • 03 621 3641, 03 621 2034 Göçmenlik Bilgileri Raatihuoneenkatu 11, 13101 Hämeenlinna Göçmenlik sorunları konusunda rehberlik ve tavsiyeler Pazartesi 13:30-16:30 ve Çarşamba- Tuulos Hizmet Noktası Pannujärventie 10, 14820 Tuulos (Tuulos 7 Finlandiya dışından ararsanız, ülke kodu +358’dir ve telefonun ilk 0 rakamı çevrilmez, ör. 03 6211 -> +35836211 Kütüphanesi) Pazartesi-Çarşamba 12:00-19:00, Perşembe-Cuma 10:00-16:00 saatleri arasında açıktır. • 03 6211, 03 621 2030 1.2 Göçmenlik hizmetleri Hämeenlinna Turist Bilgileri Oturma izni verilmiş olan göçmenlere, kota sığınmacılarına, mültecilere ve Ingria Finli geri dönen göçmenlere hizmet sunar ve diğer konuların yanında Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Daireleri, okullar, polis ve üçüncü sektör görevlileriyle etkileşimde yardımcı olurlar. Ruhsal ve sosyal uyumun yanı sıra yeni bir toplumla bütünleşmeyi de destekler. Raatihuoneenkatu 11, 13101 Hämeenlinna Hämeenlinna bölgesindeki turistik gezi yerleri, restoranlar, barınma ve etkinliklerle ilgili bilgiler. Finlandiya hakkında broşürler ve haritalar • 03 621 3373 tourist.info@hameenlinna.fi • www.visithameenlinna.fi Pazartesi-Cuma 09:00-16:00 saatleri arasında açıktır Göçmenlik hizmetlerinin çok kültürlü çalışması boş zaman faaliyetleri düzenler, örneğin Fince dil kulüpleri, gruplar ve etkinlikler. Burada amaç Kültürler arası işbirliğini artırmak ve göçmenlerin kendi RESMİ TATİL GÜNLERİ 1 Ocak 6 Ocak Mart-Nisan 1 Mayıs Mayıs 20 ve 26 Haziran arasındaki Cumartesi 31 Ekim ve 6 Kasım arasındaki Cumartesi 6 Aralık 24-25 Aralık 26 Aralık Yeni Yıl Epifani Kutsal Cuma ve Paskalya Bayramı 1 Mayıs Göğe Yükselme ve Hamsin Yaz Dönümü 1 Kasım Yortusu Bağımsızlık Günü Noel Arifesi ve Noel Günü Noelin Ertesi Günü Finlandiya’da kutlamalar geleneksel olarak bayram arifesinde başlar. Yeni Yıl, 1 Mayıs ve Yaz Dönümü arifesi ve Noel Arifesi gerçek bayramdır, bunları takip eden günler daha çok dinlenme günleri olarak kabul edilir. 8 kültürlerini desteklemek, şehrin eşit sakinleri olarak hareket etmeleri için daha fazla olanak sunmaktır. Ortaklık Evi, diğerlerinin yanında çok kültürlü gruplara ve kuruluşlara bina sunar. Maahanmuuttajapalvelut Raatihuoneenkatu 9-11, 4. kat (Blok A) • (03) 621 2556 • www.hameenlinna.fi/ Maahanmuutto/ Göçmenlik hizmetlerinin çok kültürlü çalışması Ortaklık Evi Kirjastokatu 1 • (03) 621 2560 Fin toplumu ve hizmetleri hakkında farklı dillerde bilgiler • www.infopankki.fi Bilgi Bankası sayfaları toplumun işleyiş ve hizmetleri hakkında göçmenler için 15 farklı dilde önemli temel bilgiler sunar. • europa.eu/youreurope AB vatandaşları ve bunların aile fertlerinin hakları ve AB içinde seyahat konusunda pratik ipuçları • http://ec.europa.eu/immigration/ AB dışında kalan ülkelerin vatandaşları için AB ülkelerine taşınmaya ilişkin bilgiler 9 2 VARIŞ – Başlayalım 2.1 Finlandiya için oturma izni/vize AB vatandaşları Bir AB vatandaşı, geçerli bir kimlik kartı veya pasaportu varsa ve kamu düzeni ve güvenliği için bir risk olarak kabul edilmiyorsa, ikamet için kaydolmaksızın Finlandiya’da üç aya kadar kalabilir. Bir AB vatandaşı üç aydan uzun süre Finlandiya’da kalırsa, ülkeye girişinden itibaren üç ay içinde yerel emniyet müdürlüğüne ikamet için kaydolmalıdır. kartının tanıtılmasının ardından, oturma izni başvuruları bizzat sunulmalıdır. Finlandiya’da ikamet eden bir aile ferdi (sponsor) veya bir işveren artık başvuru sahibinin adına başvuru sunamayacak. Vize Vize, diğer gerekliliklerin yerine getirilmesi şartıyla, bir yabancıya ülkeye giriş ve kısa süreli kalış sağlayan bir izindir. Vatandaşlarının bir vizeye sahip olması gereken bir devletten geliyorsanız, vize başvurusunu sunarken bir seyahat sigortası gereklidir. Giriş izni veya vize için öncelikle başvuru sahibinin kendi ülkesindeki Fin diplomatik veya konsolosluk misyonuna başvurulur. Geçerli bir pasaport veya Finlandiya tarafından kabul edilen diğer seyahat belgesine sahip oldukları varsayılarak, vizesiz ülkelerin yabancı uyrukluları (Schengen bölgesi) Finlandiya’ya girebilirler. Üç aydan uzun bir süredir Finlandiya’da kalan bir AB vatandaşının AB dışı aile ferdi, bir AB vatandaşının aile ferdi için bir ikamet kartı başvurusu yapabilir. İkamet kartı başvurusu ülkeye girişten itibaren üç ay içinde gönderilmelidir. AB dışı ülkelerin vatandaşları Oturma izni başvurusu ilk olarak ülkeye girmeden önce yurtdışından yapılmalıdır. Bir oturma izni başvurusu Fin diplomatik veya konsolosluk misyonuna ya da, başvuru sahibi Finlandiya’da ise, yerel polise sunulur. Uzatılmış veya kalıcı oturma izni başvurusu yalnızca Finlandiya’dan yapılabilir. İlk sabit oturma izni Fin Göçmenlik Dairesi tarafından verilir ve sonra polis tarafından yeni bir sabit oturma izni (genişletilmiş izin) verilir. Bununla birlikte, polis Finlandiya’daki bir Fin vatandaşının ailesine ve yasal sorumluluk yaşın altındaki evlenmemiş çocuğuna ilk sabit oturma iznini verebilir. Yeni ikamet kartı 1 Ocak 2012’de verilecek ve ikamet izni etiketlerinin yerini alacaktır. İkamet 5 Nisan 2010 tarihinde yeni vize hükümlerinin (AB) yürürlüğe girmesinin ardından polis artık geri dönüş vizeleri vermiyor. Vize sahibi, üstesinden gelinemez engeller veya insani nedenlerden dolayı üye devletlerin bölgesinden ayrılmanın verilen vizenin ve/veya izin verilen kalışın sona ermesinden önce mümkün olmadığını kanıtlayabilirse, polis vizenin geçerliliğini ve/veya izin verilen kalışın süresini uzatabilir. Kalış süresi ve bir vizeyle genel 10 giriş gereklilikleri Fin diplomatik veya konsolosluk misyonu iletişim bilgilerinin yanı sıra vizeler, oturma izinleri ve kayıt, izin ücretlerine ilişkin ek bilgiler Fin Göçmenlik Dairesi, Dışişleri Bakanlığı ve polisin web sitelerinde bulunabilir. Vizesiz bir ülkenin vatandaşı, Schengen bölgesinin sınırını ilk olarak aştığı tarihten itibaren altı ay içinde 90 güne kadar süreyle Schengen bölgesinde kalabilir. Ayrıca, vizesiz bir ülkenin vatandaşı Finlandiya’ya varışı üzerine genel giriş gerekliliklerine uymalıdır, buna göre kişi kamu güvenliği, ulusal sağlık veya Finlandiya’nın diğer devletlerle ilişkileri açısından bir risk teşkil etmemelidir. • www.migri.fi • www.poliisi.fi • www.formin.finland.fi Vizeye sahip olmaları gereken vatandaşlar Schengen bölgesine girerken daima vizeye sahip olmalıdırlar. 2.1.1 Häme Emniyet Müdürlüğünde/Hämeenlinna Polis Merkezinde Dışişleri (Kaynak: www.poliisi.fi) Dışişleri için hizmet noktası, AB uyrukluların mülteci seyahat belgesi ve yabancılar pasaportu ve kayıtları ve sürücü belgesi başvurularının yanı sıra yabancı uyruklular için tüm oturma, vatandaşlık ve kimlik kartı başvurularını işleme alır. Finlandiya için vize gerekliliğinizi ve seyahat belgelerini www.formin.fi adresinden kontrol edin -> Schengen bölgesindeki vize ge- rekliliği ve Finlandiya tarafından Kabul edilen seyahat belgeleri (ülkeye göre) Hämeenlinna Polis Merkezi Hattelmalantie 2 • dışişleri için bilgi hizmetleri • tel. 0295 414 082 (telefon saatleri hafta içi günler 09:00–11:00) • www.poliisi.fi • Schengen bölgesi ve Finlandiya için vize gerekliliğinizi ve seyahat belgelerini kontrol edin • Bir Schengen vizesi başvurusunu nereden yapabilirsiniz? • Vize hizmet bedeli • Vize vermek ve başvuru işlem süresi • Vizenin reddedilmesi • Göçmenlik incelemesi • Finlandiya’da vize verilmesi • Vize (giriş izni) ve vize türleri Vizelerle ilgili olarak yukarıdakilerin tümüne www.formin.fi adresinden ulaşılabilir. 2.2 Sigortalar Hastalanmanız veya eşyalarınıza bir şey olması durumuna karşı kısa süreli bir ziyareti kapsayacak şekilde kendi ülkenizde bir seyahat ve sağlık sigortası yaptırmalısınız. AB uyruklular ayrılıştan önce kendi ülkelerinde bir Avrupa Sağlık Sigortası Kartı edinebilirler. Avrupa Sağlık Sigortası Kartı, diğer AB veya Avrupa Ekonomik 11 Hämeenlinna Kayıt Bürosu Alanı ülkeleri ya da İsviçre’de geçici bir kalış süresinde gereken sağlık hizmetlerini size sunar. Birger Jaarlinkatu 13 • 029 553 9361 • www.maistraatti.fi Finlandiya’da sürekli kalanlar Kela formu Y77’yi doldurarak Fin sosyal güvenlik sistemi altında sigorta kapsamı başvurusu yapmalıdırlar. Formu doldurun: • Yabancı uyrukluların kayıt formu • Adres değişikliği bildirimi 2.3 Kayıtlar – kontrol listesi 2.3.2. Kela Hämeenlinna’ya kalıcı olarak taşındığınızda aşağıdakileri unutmayın: Finlandiya Sosyal Sigortalar Kurumu veya Kela farklı yaşam durumları için sosyal güvenlik yardımları sunar. Finlandiya’da sürekli yaşamayı planlıyorsanız, sosyal güvenlik kapsamına alınmak için başvurabilirsiniz. Kela’nın sunduğu yardımlara ilişkin daha fazla bilgiyi en yakın bürodan veya Kela web sitesinden edinebilirsiniz. Göçmenlerin farklı yardım alma haklarına ilişkin daha fazla bilgiyi bu kılavuz kitabın eklerinde de bulabilirsiniz. 1. Yerel Kayıt Bürosuna giderek yabancı uyruklular için bir kayıt formu ve bir adres değişikliği bildirimi doldurun 2. Kela’ya giderek Fin sosyal güvenlik sistemi altında sigorta kapsamı başvurusu doldurun 3. Vergi dairesinden bir vergi kartı edinin 4. İşsizseniz, Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesinde işsiz bir iş arayan olarak kayıt yaptırın 5. Bir banka hesabı açın KELA Rauhankatu 1 • www.kela.fi Form Y77’yi doldurun: 2.3.1. Yerel Nüfus Dairesi • Finlandiya’ya taşınma üzerine Fin ikamet esaslı sosyal güvenlik planı altında sigorta kapsamına başvurma Finceye tercüme edilmiş ve Apostil damgalı pasaportunuzu, oturma izninizi veya AB uyruklular için bir oturma izni kayıt belgenizi, nüfus cüzdanınızı, evlilik, boşanma ve velayet belgelerinizi yanınızda Yerel Kayıt Bürosuna getirin. Apostil, kendi ülkenizin yasal bir makamının veya Fin diplomatik ya da konsolosluk misyonunun damgasını taşıyan onaylayıcı bir belge anlamına gelir. Kayıttan sonra size bir bireysel kimlik kodu verilecek. Bir ikametgah yerine giriş izniniz olup olmadığını kontrol edin. 2.3.3. Yerel Vergi Dairesi Kayıt Bürosu tarafından verilen bireysel kimlik kodunuzu yanınızda Vergi Dairesine getirin. Yabancı uyruklulara ilişkin vergilendirilme hakkında daha fazla bilgiyi 26’ncı sayfada bulabilirsiniz. 12 Sisä-Suomi Vergi Dairesi Hämeenlinna Dairesi Finlandiya’da para transfer etmenin ve faturaları ödemenin en yaygın yolu internet bankacılığıdır. Bankanız size internet bankacılığı kodlarını verecektir. Bankaların ödeme makinelerini kullanarak da faturaları ödeyebilirsiniz. Bankalar internet bankacılığı erişimine sahip internet terminalleri de sunar. Bankalarda vezneden yapılan fatura ödemeleri için bir ücret alınır. Lukiokatu 26 • 020 612 000 • www.vero.fi Formu doldurun: • Kaynaktan vergi kartı başvurusu (6 aydan az) • Vergi kartı başvurusu (6 aydan fazla) 2.3.4. Çalışma ve ekonomik kalkınma hizmetleri 2.4 Özel motorlu araçların malların yer değiştirmesi şeklinde ithali Kayıtlı bir iş arayan kişi Finlandiya’da istihdam hizmetleri ve eğitim olanaklarından yararlanma hakkına sahiptir. Daha fazla bilgiyi 22’nci sayfadan bulabilirsiniz. Araç vergilendirmesi Otomobil vergisi yükümlüsü araçlar için devlet otomobil vergisi, söz konusu otomobiller kaydedilmeden veya Finlandiya’da kullanılmadan önce ödenmelidir. Ayrıca, AB dışından ithal edilen araçlar için bir gümrük vergisi ve ithalat KDV’si alınır. AB içinden araçların ithali gümrük ve KDV ücretlerinden muaftır. Häme TE Dairesi Saaristenkatu 3 • 0295 041 500 • te-palvelut.fi 2.3.5. Banka hesabı açmak AB dışından özel motorlu araçların malların yer değiştirmesi şeklinde ithali Pasaportunuzu ve, varsa, bireysel kimlik kodunuzu bankaya yanınızda getirin. Bankalara örnek olarak Nordea, Sampo ve Osuuspankki gösterilebilir. Western Union para transferi hizmetlerini kullanarak otobüs terminalinde Hämeenlinnan Matkahuolto’da kendi ülkenize para gönderebilirsiniz. Herhangi bir banka kartıyla OTTO nakit noktasından nakit çekebilirsiniz. Araçlar da dahil olmak üzere AB dışından malların yer değiştirmesi, gümrük işlemleri açısından serbest dolaşım için ithalat noktasında gümrük görevlilerine beyan edilmelidir. 13 Finlandiya’ya varış üzerine yer değiştiren aracın kullanılması motor yükümlülüğü sigortasına da sahip olmalıdır. Fin sigortasının kapsamı bazı açılardan diğer AEA ülkelerine göre daha kapsamlıdır. Kullanım hakkını korumak için, araç, kullanım beyanının onaylandığı tarihten itibaren beş gün içinde vergi için beyan edilmelidir. Kural olarak, kalıcı olarak Finlandiya’da oturan bir kişinin yabancı kayıtlı bir aracı otomobil vergisi ödemeksizin ara sıra dahi yolda kullanmasına izin verilmez. Bununla birlikte, bu kuralda bazı istisnalar vardır. Böyle durumlarda Gümrüğe bir kullanım beyanı sunulması gerekir. Gümrük beyanı önceden veya en geç geçici vergisiz kullanımın başlaması sırasında yapılmalıdır. Bu beyan, Fin Gümrükleri tarafından verilen bir formla yapılır. Finlandiya’da yer değiştiren araç için otomobil vergisi beyanı Bir kural olarak, Finlandiya’da kamu trafiğinde kullanılacak olan bir araç otomobil vergisi için Fin Gümrüğüne beyan edilmelidir. AEA’da geçerli bir kaydı olan bir araç, Gümrük tarafından onaylanmış bir kullanım beyanı esasına dayalı olarak kullanılabilir. Geçerli bir motor yükümlülüğü sigortası da gereklidir. Bir aracın AEA’da geçerli bir kaydı olmadığında, kullanım beyanına ek olarak bir transfer izni de gereklidir. Transfer izinleri araç muayene istasyonları ve başvuru üzerine Gümrükler tarafından verilir. Transfer iznine ilişkin daha fazla bilgiyi Fin Ulaşım Güvenliği Kurumu (Trafi) internet sitelerinden bulabilirsiniz. AB dışından ithal edilen araçlar, gümrükten ve KDV’den muafiyeti onaylayan Fin Gümrüğü tarafından bir gümrük kararına tabidir. Aracın yer değiştiren malların bir parçası olmasına dayalı olarak otomobil vergisindeki azami indirim 13.450 €‘dur. Vergi indirimi aşağıdaki gerekçelere dayalı olarak verilebilir: • Vergi indirimi bir seferde yalnızca örneğin bir otomobil, bir panel Van ya da bir motosiklet için verilebilir. • Bir özel kişi aracı kendi özel kullanımı için ithal eder. • Aracın ithalatçısı bir göçmendir. • Kişinin taşınmadan hemen önce sürekli olarak en az bir yılı yurtdışında geçirmiş olması. • Aracın taşınmadan hemen önce taşınan kişinin veya eşinin mülkiyetinde ya da mülkiyete yol açan sahipliğinde olmuş olması ve en az altı ay boyunca taşınan kişinin kullanımında olmuş olması. • www.trafi.fi Finlandiya’da kaydedilmesi tasarlanan bir araç, söz konusu araç Finlandiya’da kullanılmaya başlanmadan önce gümrük formu No. 83 üzerinde bir kullanım beyanının Gümrüğe gönderilmiş olması şartıyla, vergi ödemeksizin en fazla üç ay boyunca kullanılabilir. Araç AEA’da geçerli bir kayda sahip değilse, bir transfer izni de gerekir. Gümrük tarafından onaylanan kullanım beyanı araç kullanılırken araçta tutulmalıdır. Araç ayrıca Finlandiya’da yürürlükte olan bir 14 üzerinde belirtilene denk bir motorlu aracı Finlandiya’da kullanma hakkını belge sahibine verir. Sürücü en az 18 yaşında olmalıdır. Araç kullanma hakkı, kişinin Finlandiya’da turist veya daimi sakin olarak bulunması dikkate alınmaksızın geçerlidir. • Aracın taşınmayla bağlantılı olarak ithal edilmiş olması. • Taşınan kişinin taşınmadan önceki yıl boyunca yalnızca geçici olarak Finlandiya’da kalmış olması. Eğer kalış bir tatil veya diğer benzer seyahat ise, 72 günü aşmamış olması durumunda geçici olduğu kabul edilebilir. Ara sıra olan iş, Finlandiya’da kalış 40-50 günle sınırlandırılmışsa geçici olarak kabul edilebilir. Geçici bir kalış toplam 72 günü aşamaz. Belirtilen kalışın süresi yalnızca üstesinden gelinemez gerekçeler dolayısıyla aşılabilir. • Önceden Finlandiya’da ikamet etmiş olan bir kişinin önceki yıl boyunca tam zamanlı eğitimde olmamış olması. • Taşınan kişi önceden bir araç ithal etmişse ve bir vergi indirimi ya da muafiyeti almışsa, bunun transferi için şart koşulan veya belirlenen sürenin Finlandiya’ya taşınmadan önce dolmuş olması. Karayolu Trafiğine ilişkin Cenevre veya Viyana Sözleşmelerine üye bir ülkenin daimi sakinine verilmiş olan ulusal veya uluslararası bir sürücü belgesi ya da ulusal bir sürücü belgesinin Fince veya İsveççe tercümesi, belge sahibinin denk sürücü yetkilendirmesi konusunda Finlandiya’da belirlenen yaş gerekliliğini karşılaması durumunda, ülkeye giriş tarihinden itibaren bir yıl süreyle, geçerliliği ve tasdikleri dahilinde Finlandiya’da bir motorlu araç kullanma hakkını belge sahibine verir. Araç kullanma hakkı, Sözleşmeyi imzalamış olan bir ülkede kalıcı olarak yaşayan bir kişiye verilmiş olan bir sürücü belgesine sahip olunmasına dayalıdır. Geçici ikamet (örneğin bir değişim öğrencisi olarak) sırasında böyle bir ülkeden alınan bir sürücü belgesi, belge sahibine Finlandiya’da araç kullanma hakkı vermez. Gümrük Bilgileri Servisi taşınan malların ithali, gümrük, otomobil vergisi ve gerekli bilgilere ilişkin daha fazla bilgi verir. Gümrük Bilgileri Servisi Bir AB veya AEA ülkesinde verilmiş bir sürücü belgesinin Fin sürücü belgesi ile değiştirilmesi Sorular www.tulli.fi adresinden bir soru formu üzerinden yazılı olarak da sunulabilir > Gümrük konularında sorularınız mı var? Finlandiya’da kalıcı olarak oturan veya en az altı aydır Finlandiya’da eğitim gören bir kişi, diğer bir AB veya AEA ülkesinde verilmiş olan bir sürücü belgesinin, geçici sürücü belgeleri hariç olmak üzere, yeni bir sürücü belgesi sınavına girmek sorunda kalmaksızın denk bir Fin sürücü belgesi ile değiştirilmesi için başvuruda bulunabilir. Bir sürücü belgesi izin başvurusu polise şahsen verilmelidir. • 0295 5201 • faks 020 492 1812 2.5 Yabancı sürücü belgesi Bir AB veya AEA ülkesinde verilmiş bir sürücü belgesi veya Kuzey ülkelerinde verilmiş geçici bir sürücü belgesi, belge 15 Karayolu Trafiğine ilişkin Cenevre veya Viyana Sözleşmelerine üye bir ülkede verilmiş bir sürücü belgesinin bir Fin Sürücü Belgesiyle değiştirilmesi rücü belgesi izin başvurusu polise şahsen verilmelidir. Bir sürücü belgesi izin başvurusu, yabancı bir sürücü belgesine dayalı olarak Finlandiya’da araç kullanma hakkının süresi dolduktan sonra altı ay içinde yapılmalıdır. (Kaynak: www. poliisi.fi) Finlandiya’daki kalıcı bir mukim, Karayolu Trafiğine ilişkin Cenevre veya Viyana Sözleşmelerine üye bir ülkede verilmiş olan bir sürücü belgesini başka bir sürücü belgesi sınavına girmeksizin başvuru üzerine A1, A veya B sınıfı sürücü belgesi izniyle değiştirebilir. Bir sü- LÜTFEN DİKKAT EDİN! Kaygan yollardan dolayı kış sürüş koşullarında özellikle dikkatli olmalısınız ve en geç Aralık ayının ilk günü kış lastikleri takmalısınız. Şehirlerde park alanları trafik levhalarıyla belirlenmiştir ve park alanından bir sayaçla ödenen park ücreti alınır; alternatif olarak, trafik işaretinin gösterdiği park süresini izlemeyi mümkün kılmak için bir park diski kullanmalısınız. Park süresinin aşılması sonucu ceza kesilir. 2.6 Toplu taşıma Otobüsler tutarındadır (2011). Matkahuolto web sitesinde adres bilgileri, sokak adları veya bir harita kullanarak bir güzergah kılavuzuyla birlikte yerel otobüs güzergahlarını kolayca arayabilirsiniz. Hämeenlinna’yadaki otobüs güzergahları birçok şirket tarafından işletilmektedir. Otobüs biletleri tek biletler olarak veya çeşitli süreler için sunulur. Tek bir bilet yaklaşık 3€, bir aylık merkezde otobüse biniş kartıysa yaklaşık 42€ 16 Otobüs terminali ve Matkahuolto Demiryolu istasyonu Eteläkatu 1 Pazartesi-Cuma 08:00-18:00, Cumartesi 09:00-15:30 saatleri arasında açıktır • 0200 4000 (Zaman çizelgeleri, tarifeler, rezervasyonlar) • www.matkahuolto.fi Hämeentie 16 • 0600 41 900 (Bilgi, rezervasyonlar, zaman çizelgeleri, tarifeler) • www.vr.fi Taksi Tahsis edilmiş taksi duraklarından veya bir çağrı merkezinden belirli bir adrese çağrılarak taksi bulunabilir. Trenler Hämeenlinna’dan Helsinki ve Tampere’ye tren seferleri vardır. Diğer Fin şehirlerine ara istasyonlar yoluyla da bağlanabilirsiniz. • 03 106 2500 • www.aluetaksi.net Sözlük Hyvää päivää Anteeksi Paljonko maksaa…? Mistä lähtee (juna/bussi/taksi)…? Mihin aikaan? Missä on…? Kuinka kaukana/lähellä on…? Kiitos! 17 Merhaba Özür dilerim …ne kadar? (Tren/otobüs/taksi) nereden nereye gidiyor? Saat kaçta? …nerede? …ne kadar uzak/yakın? Teşekkür ederim! 3 BARINMA Hämeenlinna’da barınma konut dernekleri ve şirketleri ve özel kişilerce sağlanır. Barınma ilanları gazetelerde, internette ve konut acentelerinde yayımlanır. Bir özel emlak acentesi LKV kısaltmasından tanınabilir. Gelen postaların size yönlendirilmesini sağlamak için adres değişikliği bildiriminde bulunmayı unutmayın! Adres değişikliği bildirimleri Kayıt Bürolarında, postanelerde veya şehir hizmet noktalarında bulunabilir. Hämeenlinnan Vanhusten Asuntosäätiö Daireler Hämeenlinna’da veya ona bağlı belediyelerde sürekli olarak en az beş (5) yıl yaşamış olan 60 yaş üstü başvuru sahiplerine kiraya verilir. 3.1 Barınacak yer bulma Hämeenlinnan Vanhusten Asuntosäätiö Konut derneği barınması için bir konut derneği bürosuna başvuru yapılır. Korentokatu 4 A 16 13200 Hämeenlinna • 03 621 4240 • www.hvas.fi Hämeenlinnan Asunnot Oy Raatihuoneenkatu 7 • 03 625 161 • www.hmlasunnot.fi Aşağıdaki internet sitelerinden Hämeenlinna bölgesinde barınacak yer arayabilirsiniz: VVO Hämeenlinna • www.asunnot.oikotie.fi • www.vuokraovi.com Sibeliuksenkatu 2 • 020 508 4200 • www.vvo.fi Hämeenlinna bölgesindeki konut derneklerine ilişkin daha fazla bilgiyi aşağıdaki adresten şehir internet sitesinden bulabilirsiniz: Hämeenlinnan Asuntovuokraus SKV Saaristenkatu 3 • 010 228 4025 • www.skv.fi • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Asuminen-ja-ymparisto/ Asumisen-palvelut/Vuokraasunnot • www.hame.fi > asuminen > asuntotarjonta veya tonttitarjonta – buradan emlak acentelerinin sayfalarına erişebilir ve aynı zamanda Asuntosanomat ve Kotiavain net dergilerini bulabilirsiniz. Realia ayrıca Hämeenlinna Bölgesinin Öğrenci-İkamet Vakfı dairelerini öğrencilere kiraya verir. Realia isännöinti Hämeenlinna Saaristenkatu 3 • 010 228 7000 • www.realiaisannointi.fi 18 3.2. Barınmaya ilişkin bilgi ve tavsiyeler Bir daire kiraladığınızda her zaman yazılı bir kira sözleşmesi yapın. Bir kira sözleşmesinde kiranın ayın hangi gününde ödeneceği ve sonlandırmanın yanı sıra dairenin teminat ücreti, kirası, su giderleri üzerinde anlaşmaya varılır. Teminat ücreti normal olarak 1-2 aylık kiraya denktir. Kira sözleşmesinin sonlandırılması üzerine, dairenize iyi baktıysanız ve kira ödemelerini yaptıysanız teminat size geri ödenecektir. Dairede onarım gerekiyorsa veya ödenmemiş kira borçları varsa, teminat bu masraflar için kullanılacaktır. haber verin. Daireyi temizleyin ve tüm anahtarları ev sahibine iade edin. Yeni bir daireye taşındığınızda: 1) Bir kira sözleşmesi yapın. 2) Kayıt Bürosunda veya postanede ad- res değişikliği bildirimi doldurun. 3) Elektrik sözleşmesi yapın (ödemeler/ yıl üzerinde anlaşmaya varın). 4) Binanızın genel bina yöneticisini ve bakım görevlisini bulun (normal olarak merdiven boşluğundaki duyuru panosundadır). 5) Taşınacağınızı bina yöneticisine bildirin (taşınma ihbarı) ve, gerekiyorsa, konut yardımı için bir belge isteyin (konut sakini kaydı alıntısı veya Kela form AT2). 6) Konut yardımı alıyorsanız, konut durumunuzdaki değişiklikleri her zaman Kela’ya bildirin. Taşınmaya karar verdiğinizde, taşınma kararınızı ev sahibinize ne kadar önceden bildirmeniz gerektiği anlamına gelen ihbar süresini kontrol edin. Ortalama ihbar süresi bir aydır. İhbarın ardından yine de sonraki ayın kirasını ödemekle yükümlü olacaksınız. Ev sahibine her zaman yeteri kadar önceden 19 7) Bir sigorta şirketinden ev sigortası alın. 8) Bina yöneticisinden bir TV ruhsatı ve, gerekiyorsa, hava uydusu izni alın. Hava uyduları izin olmaksızın kurulmamalıdır. 9) Konut şirketi yönetmeliklerini inceleyin. 10) Bina yöneticisinden park, sıcak su ve çamaşır hizmeti saatleri ve kullanım hakları ve ücretlerine ilişkin ayrıntıları öğrenin. Elektrik sözleşmesi Hämeenlinna’da elektrik şebekesinin sahibi Elenia’dır. Herhangi bir elektrik tedarikçisinden elektrik satın alabilirsiniz, ancak elektrik transfer ücretleri Elenia’ya ödenmelidir. Hem elektrik hem de elektrik transferini Elenia’dan satın alabilirsiniz. Elektrik temini sözleşmesi telefonla veya internet üzerinden yapılabilir. Taşındığınız zaman sözleşmeyi feshetmeyi veya yeni adresinize nakletmeyi unutmayın. Elektrik tedarikçilerinin Hämeenlinna’da ofisi yoktur. HS - Vesi Paroistentie 7 • 03 621 2279 • www.hsvesi.fi İnternet bağlantısı Finlandiya’da birçok internet hizmeti sağlayıcısı vardır. Ayrıca çok farklı türlerde internet bağlantısı vardır. Ne tür bağlantılar kurulabileceğini bina yöneticinizden öğrenin. Kablosuz bağlantılar da vardır. Fiyatlarla özellikleri karşılaştırırken bağlantı hızını, bağlantı ücretini ve teslim süresini kontrol edin. İnternet bağlantısı satıcıları arasında Aina, DNA, Elisa, Telia-Sonera ve Saunalahti yer alır. • www.elenia.fi Elektrik fiyatı karşılaştırma bilgileri: • www.energiavirasto.fi • www.sahkonhinta.fi Su giderleri Kiralık bir konutta oturuyorsanız, su giderleri genelde kiraya dahildir veya ayrıca kiraya eklenmiştir. Özel konutlarda yaşayan insanlar Hämeenlinnan Seudun Vesi Oy ile bir su giderleri sözleşmesi yapmalıdır. 20 Yangın alarmı Emlak ya da arsa satın almak Fin kanunları her evde bir yangın alarmı olmasını şart koşar. Bir yangın alarmı almak ev sakininin, diğer bir deyişle sizin sorumluluğunuzdur. Yangın alarmının düzgün çalıştığından emin olun. Yabancı uyruklu bir kişi kısıtlama olmaksızın Finlandiya’da bir daire, ev veya arsa satın alabilir. Arazi parçalarına ilişkin bilgiler şehrin arsa kullanımı hizmet noktasında bulunabilir. Atıkların sınıflandırılması Arsa kullanımı ve çevre için hizmet noktası Kastelli hizmet noktası Raatihuoneenkatu 11 • 03 621 2310 • mypalvelupiste@hameenlinna.fi • http://www.hameenlinna.fi/ Palvelut/Kaavat-ja-rakentaminen Konut şirketleri genelde bina avlularında karışık ve kağıt atık toplama tesislerine sahiptir, bazıları organik, cam, metal ve karton atıkları ayrı ayrı da toplar. Karışık ve organik atıklar kapalı torbalar içinde kendi konteynırlarına atılır, ancak diğerleri torbalara konmaz. Atıkların sınıflandırılması Finlandiya’da önemlidir. Piller mağazalara geri verilebilir. Karton, metal ve camlar için şehir genelinde ayrı geri dönüşüm noktaları vardır. Büyük miktardaki atıklar Karanoja’daki atık yönetimi alanına götürülmelidir. Atıkların sınıflandırılması ve geri dönüştürülmesine ilişkin daha fazla bilgiyi Kiertokapula Oy web sitesinde bulabilirsiniz. Elektronik ekipman ve tehlikeli atıklar için tüm geri dönüşüm tesisleri ile ilgili ayrıntıları adresinde www. kierratys.info bulabilirsiniz. Karanoja atık yönetimi alanı, Hämeenlinna Karanojantie 145 • 03 628 5900 • www.kiertokapula.fi Anahtarları evde bırakmak Evden çıktığınızda anahtarlarınızı evde unutursanız, bakım görevlisine danışın. Bakım görevlisinin iletişim bilgileri konut şirketinizin duyuru panosunda yer almaktadır. Bakım görevlisi size kapıyı açacaktır, ancak bu hizmet ücretlidir. 21 4. FİNCE DİL ÇALIŞMALARI Hämeenlinna şehir liselerinde, Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesi tarafından düzenlenen kurslarda, dil kulüplerinde veya bağımsız olarak Fince öğrenmeniz için olanaklar sunar. 4.1 İşgücü piyasası eğitimi (gündüz eğitimi yaklaşık 8 saat/gün) ca Vanajavesi Yetişkin Eğitim Merkezi, Kastelli veya kütüphaneden de edinilebilir. Bir kurs ücreti ödenmesi gerekir. Vanajavesi Yetişkin Eğitim Merkezi İşsizseniz, TE Hizmetleri tarafından sunulan bütünleştirme eğitimlerinde Fince, kültür ve sosyal bilimler eğitimi alabilirsiniz. Bir kursa katılmak için TE Hizmetlerine işsiz bir iş arayan olarak kaydolun ve bütünleştirme eğitimi için başvuru yapın. Bütünleştirme eğitimi kursları yıl boyunca düzenlenir ve çeşitli seviyeler ve meslek alanları için tahsis edilmiş kurslar vardır. Kurslar ücretsizdir ve kurslara devam ederken iş arayan ödeneği için hak kazanabilirsiniz. Häme TE Dairesi, Hämeenlinna Saaristenkatu 3 • 0295 041 500 • www.te-palvelut.fi Paasikiventie 2 (Verkatehdas) • 03 621 2572 • www.vop.fi 4.3 Fince dil kulüpleri (ücret veya kayıt gerekmez) Gönüllü ve ücretsiz Fince dil kulüpleri Ortaklık Evi’nde yürütülür. Kulüpler normal olarak sabahtır ve her seviyeden öğrenciye yöneliktir. Kulüp faaliyetleri arasında egzersizler ve okuma ve konuşma alıştırmaları yer alır. Ortaklık Evi Kirjastokatu 1 4.2 Vanajavesi Yetişkin Eğitim Merkezi (gece kursları, yaklaşık 2 saat/hafta, ücretlidir) Kulüpler hakkında daha fazla bilgi: İşsizseniz, Vanajavesi Yetişkin Eğitim Merkezinde öğleden sonra kurslarında Fince eğitimi alabilirsiniz. Kurslar farklı seviyelerde sunulur. Kurslara kayıtlar Eylül ve Ocak ayında yapılır. Vanajavesi Yetişkin Eğitim Merkezinin kurs müfredatı her eve posta yoluyla dağıtılır ve ayrı22 Hämeenlinna Şehri Çok Kültürlü Çalışma • 03 621 2560 • www.hameenlinna.fi/ maahanmuutto Hämeenlinnan seudun Setlementti ry. • 050 326 9146 • www.hmlsetlementti.net Kaarisilta Merkezi 03 621 2560 050-326 9146 • www.hmlsetlementti.net Fince eğitim Häme Yaz Üniversitesi tarafından da düzenlenmiştir. • www.hameenkesayliopisto.fi 4.4 Bağımsız çalışmalar Fince bağımsız dil çalışmaları konusunda yardım diğerlerinin yanı sıra Setlementti ve Doğu ve Batı Topluluk Merkezlerinde sunulmaktadır. Kütüphane öğrenmeye yönelik ders kitapları ve CD’ler sunar. Fince dil alıştırmaları internette de yer alır, örneğin: • www.infopankki.fi Topluluk Merkezleri • www.lahiokeskus.fi Katuma’da Doğu Topluluk Merkezi Kanervatie 1 Nummi’de Batı Topluluk Merkezi Sammontie 4 23 5. İŞ ARAMA, ÇALIŞMA VE İŞSİZLİK 5.1 İş arama Finlandiya’da yaşayan her kalıcı mukim Finlandiya’da çalışma hakkına sahiptir. TE Hizmetleri boş kontenjan bilgilerini duyuru panolarında ve internette duyurur. Kimlik kartınızı ve iş deneyimi ve eğitim kanıtınızı yanınıza alın. Özgeçmişinizi güncelleyin. TE Dairesi uygun bir iş veya eğitim bulmanıza yardımcı olacaktır. Başvuruları ve özgeçmişinizi TE Dairesinde yazabilir ve basabilirsiniz. Bunlar için yardım da alabilirsiniz. Boş kontenjanları belediyelerin, işletmelerin ve kuruluşların web sitelerinin yanı sıra gazeteler, internet, işe alım ajansları veya arkadaşlar aracılığıyla arayabilirsiniz. • TE Dairesinin göçmen hizmetleri tüm göçmenlere yardım sunar. • Bir EURES danışmanı AB uyruklulara ve uluslararası konularda tavsiyeler verir. Ajans işi, işverenin işe alım ajansı olması açısından yönünden işten farklıdır. Personel işe alımı birçok insanın kalıcı iş bulmasına yardımcı olur. Hämeenlinna’daki PERSONEL İŞE ALIM AJANSLARI: Barona Arvi Kariston katu 9, Liikehuoneisto 2 • www.barona.fi Eilakaisla Vankanlähde 7 (Innopark) • www.eilakaisla.fi Go On -Yhtiöt Kirkkorinne 4 • www.go-on.fi Opteam Kasarmikatu 6, Optelli alışveriş merkezi 2. kat • www.opteam.fi Häme TE Hizmetleri, Hämeenlinna Saaristenkatu 3 • 0295 041 500 • toimistot.te-palvelut.fi/hameenlinna VMP Group Hallituskatu 2 • www.vmp.fi İşe alım ajansları geçici iş sunar. Geçici iş atamalarının süresi hizmet kullanıcısının ihtiyaçlarına göre birkaç gün ile daha uzun süreler arasında değişir. SeutuRekry Raatihuoneenkatu 9-11 • www.seuturekry.fi 24 5.2 Çalışma 5.3 İşsizlik Bir çalışan sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının yanı sıra toplu veya kamu sektörü toplu sözleşmesine uygun olarak ücret alma hakkına sahiptir. Maaş, çalışma saatleri ve koşulları konusunda işverenle yazılı bir istihdam sözleşmesi aracılığıyla anlaşmaya varılır. İstihdamın sonlandırılmasından sonra bir çalışma belgesi istemeyi unutmayın. Bu, ileride iş ararken veya bir iş arayan olarak kaydolurken gerekecektir. Çalışmıyorsanız, TE Hizmetlerine işsiz bir iş arayan olarak kayıt yaptırmalısınız. TE Hizmetleri iş veya eğitim bulmanıza ve yeteneklerinizi geliştirmenize yardımcı olan hizmetler sunar. TE Hizmetleri aracılığıyla çeşitli kurslara başvurabilirsiniz. Daire kendi işinizi kurma konusunda tavsiyeler de verecektir. İşsiz bir kişi işsiz olduğu süre boyunca Kela’dan yaşam giderleri için mali destek alabilir. İşsizlik yardımına hakkınız olup olmadığını TE Hizmetlerinden kontrol edin (çalışma politikası beyanı). Hastaysanız veya çalışamıyorsanız bir doktora görünmeniz gerekir. Doktor size hastalıktan dolayı çalışamayacağınız süre için bir belge verecektir. Çalışan, hastalıktan dolayı işverene tıbbi bir belge sunmakla yükümlüdür. Uzun bir süredir hastaysanız Kela’dan hastalık ödemesi alma hakkı kazanabilirsiniz. Çalışma ortamı veya iş yeri çalışan için güvenli olmalıdır ve istihdam sözleşmesi Fin kanunlarına ve sözleşmelere uygun olmalıdır. Bunlarla ilgili sorunlarda sendikalardan ve Mesleki Güvenlik ve Sağlık Denetim Kurulundan yardım alınabilir. Çalışmaya ilişkin farklı dillerde bilgiler farklı sendikaların internet sayfalarında mevcuttur, örneğin: SAK (Fin Sendikaları Merkezi Örgütü), Fin Metal İşçileri Sendikası, Fin İnşaat Sendikası ve Hizmet Sendikası Birliği PAM. Bölgesel Devlet İdari Kurumu, İş Güvenliği ve Sağlığı • 02950 16000 • tyosuojelu.etela@avi.fi • www.tyosuojelu.fi 25 Häme TE Hizmetleri, Hämeenlinna • www.te-palvelut.fi Hämeenlinnan Työttömät ry işsiz kişilere destek sunan bir dernektir. İşsiz olan başka kişilerle tanışma ve iş arama konusunda yardım alma olanağını size sunar. Gezilere çıkabilir ve eğitim alabilir ve yüzme salonu fiyatlarında indirim alabilirsiniz. Gerekirse yiyecek yardımı da alabilirsiniz. Hämeenlinnan Työsilta HäTy ry Raatihuoneenkatu 7 A 13 • 040 8440707 haty-tyosilta@luukku.com 5.4 Yabancı uyruklulara ilişkin vergilendirme Yabancı uyruklu bir kişinin vergi yükümlülüğü kalışın süresine ve işverenin Finlandiya’da kayıtlı olup olmadığına bağlı olarak belirlenir. Vergilendirmeye ilişkin bilgiler vergi dairesinden ve Uluslararası vergi durumları altında Fin Vergi İdaresi web sitesinden edinilebilir. Sayfalar İngilizce genel bilgilerin yanı sıra farklı dillerde iletişimler de içerir. “Verotietoa ulkomailta Suomeen tuleville työntekijöille” (Finlandiya’ya gelen çalışanlar/ yabancı vergi mükellefleri için bülten) İngilizce, Almanca, Fransızca ve Rusça olarak mevcuttur. Vergi dairesinin iletişim bilgileri sayfa 12’de yer almaktadır. • www.vero.fi/fi-FI/Syventavat_ veroohjeet/Kansainvaliset_tilanteet Finlandiya’da vergi ödeyen bir çalışan vergi oranını vergi dairesinden kontrol ettirmelidir. Oran çok düşükse, vergi yılı için ödenmeyen vergilerin iadesi sonraki bahar döneminde talep edilecektir. Vergi yılı boyunca çok fazla vergi ödediyseniz, fazla tutar Aralık ayında hesabınıza geri ödenecektir. Her Ocak ayında evinize yeni bir vergi kartı gönderilecektir. Gelirler değişirse yıl boyunca vergi oranınızı değiştirebilirsiniz. Vergi dairesinin iletişim bilgileri sayfa 12’de yer almaktadır. 5.5 Kişinin kendi işini kurması Kendi işinizi kurmayı düşünüyorsanız, TE Hizmetlerinden tavsiyeler alabilirsiniz. Ticari işlemlerin geliştirilmesi konu26 sunda yardım Linnan Kehitys Oy ve girişimciler derneği Hämeenlinnan Yrittäjät ry’den alınabilir. Suomen Yrittäjäopisto, Hämeenlinna’da ayrıca eğitim sunan bir lisedir. Häme Kurum Ajansı Sibeliuksenkatu 2 B, 5. kat • www.hameenuusyrityskeskus.fi Linnan Kehitys Oy Visamäentie 33, Visatalo • 03 6241 0000 • info@linnan.fi • www.linnan.fi Hämeenlinnan Yrittäjät Talaskuja 3 • 050 303 9996 • www.hmlyrittajat.fi 6. BİR LİSANS DERECESİ İÇİN EĞİTİM ALMAK VE YABANCI BİR LİSANS DERECESİNİN TANINMASI 6.1 Fin eğitim sistemi Fin eğitim sistemi aşağıdakilerden oluşur • Genel eğitim sunan ve dokuz yıl süren temel veya ilköğretim; çocuklar bunun öncesinde bir yıllık okul öncesi eğitim hakkına sahiptir. • Her ikisi de genel olarak 3 yıl süren, mesleki temel eğitim ve lise eğitimini kapsayan temel eğitimden sonraki eğitim. • Teknik üniversite ve üniversitelerde sunulan yüksek öğrenim. Bir mesleki yeterliliği almış olan kişiler, alanda çalışmak için gereken temel mesleki yeteneğe ve beceriye sahiptir. Önceki eğitimler ve iş deneyimi eğitim süresini kısaltabilir. Teknik üniversiteler çalışma yaşamının ihtiyaçlarını karşılayan uygulamalı eğitim sunar. Bir teknik üniversiteyi tamamlamak 3 1/2 ila 4 1/2 yıl sürer. Üniversiteler bilimsel araştırma ve ilgili eğitime odaklanır. Yetişkin eğitimi de Finlandiya’da olağandır. Yetişkin eğitimi öğrencinin önceki bilgilerini, becerilerini ve yaşam durumunu dikkate alır ve bunu çalışmaların içeriğine ve düzenlenmesine bütünleştirir. Yetişkin eğitimi tüm eğitim seviyelerinde mevcuttur. Fin eğitim kurumlarında eğitim almak genelde ücretsizdir. Eğitim görürken Kela’dan bir eğitim bursu alabilirsiniz (bkz. Sayfa 48). Kaynak: www.oph.fi .... p MESLEKİ EĞİTİM ENSTİTÜLERİ TEMEL MESLEKİ YETERLİLİK Süre 3 yıl .... p TEMEL EĞİTİM Okul öncesi eğitim (bir gündüz bakım merkeziyle bağlantılı olarak) 27 LİSELER Yeterlilik sınavı Süre 3 yıl p .... Teknik üniversite dereceleri (Lisans ve Yüksek lisans) p TEKNİK ÜNİVERSİTE ........ ................... p Lisans, Yüksek Lisans, Sanat Diploması ve Doktora Dereceleri Süre 5 yıl veya daha uzun .... ......................................... ÜNİVERSİTELER ........ p ........ İş başvurusu süreci ve eğitim için başvurmak 6.2 Hämeenlinna’daki eğitim kurumları Temel mesleki eğitim yeterlilikleri, yüksek öğrenim enstitüleri ve üniversitelerin ayrı başvuru süreçleri vardır. Çoğu okul ortak başvuru sürecinin parçasıdır. Ortak başvuru süreci yılda iki kez olur; bahar döneminde ortak başvuru sürecinde başvuru yapılan eğitim güz döneminde başlar ve güz döneminde başvuru yapılan eğitim sonraki Ocak ayında başlar. Başvuru sahibinin Fin temel eğitim sertifikası yoksa, esnek başvuru sürecinde başvuru yapabilir. Temel eğitim, temel mesleki eğitim, yüksek öğrenim veya yetişkin eğitimi ya da açık üniversiteyi tamamlamak için Hämeenlinna’da eğitim alabilirsiniz. Bazı okullar Fince eğitim enstitülerinde eğitim gören göçmenlere hazırlık kursları sunar. Başvuru zamanları ve başvuru yapmakla ilgili konular hakkında daha fazla bilginin yanı sıra başvuru formları TE Hizmetleri, eğitim kurumları veya bunların web sayfalarında mevcuttur. Yabancı bir dilde eğitim için başvuru genelde doğrudan ilgili eğitim sağlayıcısına yapılır. Yabancı dillerde mesleki eğitim enstitüleri kursları, başvuru sahibinin çalışmalar için gerekli dil becerilerine sahip olup olmadığını anlamak üzere bir dil yeterliliği sınavı içerebilir. Ortak başvuru sürecinin dışında eğitime doğrudan başvuru için başvuru formları eğitim sağlayıcısından elde edilebilir. Eğitim enstitülerinin web sitelerinde de elektronik başvuru formları yer alabilir. Temel yeterliliklere başvurma konusunda İngilizce bilgiler şu adreslerden bulunabilir: • www.admissions.fi • www.universityadmissions.fi 28 Yetişkinler için genel lise Temel eğitimi veya genel lise eğitimini Hämeenlinna Yetişkinler için Genel Lisede tamamlayabilirsiniz. Lyseo Lise, yetişkin birimi Linnankatu 12–14 • 050 5090 757 • www.kktavastia.fi Tavastia Meslek Yüksek Okulu Bir mesleki eğitim enstitüsünde temel mesleki yeterliliği tamamlayabilirsiniz. Öncelikle temel eğitim almış veya liseyi bitirmiş olmanız gerekir. Hem gençler hem de yetişkinlere açıktır. Tavastia Meslek Yüksek Okulu temel mesleki eğitim için göçmenlere ayrı hazırlık eğitimi de düzenler (MAVA). Eğitim Ağustos’ta başlar, Haziran’da sona erer. Fince ve İngilizce dillerini, bilgisayar kullanmayı, matematik, biyoloji, tarih ve bunların yanı sıra diğer konuları öğreneceksiniz. Doğrudan yüksek öğrenim kurumunda veya TE Hizmetleri aracılığıyla eğitime başvurabilirsiniz. Okur yazar olmalı ve temel Fince bilgisine sahip olmalısınız. Tavastia Meslek Yüksek Okulu göçmenlere Finli öğrencilerle bir arada eğitim görme olanağını sunar, bazı kurslarda göçmenler için özel ayrı gruplar da vardır. Tavastia Meslek Yüksek Okulu HAMK Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Hämeenlinna’daki meslek eğitimi sağlayıcıları ayrıca aşağıdakileri içerir HAMK Uygulamalı Bilimler Üniversitesinde Fince ve İngilizce yüksek öğrenim eğitimi alabilirsiniz. Meslek Öğretmenliği Eğitim Birimi, göçmenler için meslek öğretmenliği eğitimi sunar. Göçmenler için HAMK Uygulamalı Bilimler Üniversitesinde yüksek öğrenime hazırlık kursları da sunulur. Finceyi iyi bilmek üniversite eğitimi için bir ön gerekliliktir. Hattelmalantie 8 • 03 65 811 • www.kktavastia.fi Häme Meslek Enstitüsü HAMK Uygulamalı Bilimler Üniversitesi • http://www.hami.fi Visamäentie • +358 3 6461 • http://portal.hamk.fi/portal/page/ portal/HAMK Fin Et Sektörü Eğitim Merkezi • www.ltk.fi Kiipula Meslek Eğitimi ve Rehabilitasyon Merkezi • www.kiipula.fi Hyria Eğitimi Yetişkin eğitim merkezi göçmenler için eğitim ve çeşitli kurslar sunar. Hyria’nın Hyvinkää, Riihimäki, Hämeenlinna ve Helsinki’de şubeleri vardır. Hyria Eğitimi: Hämeenlinna şubesi Hämeentie 11 • 019 778 21 • www.hyria.fi Açık Üniversite Açık Üniversite yaş sınırı veya önceki eğitim gereklilikleri olmaksızın herkese açıktır. Bir öğrenim harcı vardır. Açık Üniversite, üniversite eğitimi hakkında bir fikir edinmek için ideal yerdir. Kurslar farklı Fin üniversitelerinden konulara göre oluşturulur. Açık Üniversitede eğitim almak için farklı yollar seçebilirsiniz, örneğin yüz yüze eğitimler ve uygulamalara katılarak, sınıf ve uzaktan eğitimi birleştirerek veya çevrimiçi. Häme Yaz Üniversitesi Sibeliuksenkatu 25 B • 03 6474 070 • www.hameenkesayliopisto.fi 29 Staj Staj eğitiminde bir temel mesleği eğitim, mesleki yeterlilik veya uzmanlık mesleki yeterliliği tamamlayabilirsiniz. Staj, işi işyerinde öğreneceğiniz ve teoriyi eğitim kurumunda alacağınız anlamına gelir. Öğrenci staj işyerini bulmalıdır. Yerel staj bürosu eğitimin uygulanmasında eğitim sağlayıcısıyla birlikte yardımcı olacaktır. Özel sektör işverenleri kendi olası çalışanlarını seçerken yabancı bir derecenin uygunluğunu normal olarak kendileri değerlendirirler. Üniversiteler ve eğitim kurumları, sonraki eğitimler ve Finlandiya’da tamamlanacak bir derece için kredi olarak saymak açısından yabancı bir derecenin uygunluğunu değerlendirmek için kendileri karar verirler. Staj, işverenle öğrenci arasında geçici bir iş sözleşmesidir ve öğrenciye toplu sözleşmeye uygun olarak maaş ödenir. Staj eğitimi hem gençler hem de yetişkinlere uygundur. Hämeenlinna bölgesindeki staj bürosu çalışanlarla işverenler arasında staj sözleşmeleri yapar ve farklı eğitim sağlayıcılarından ilgili eğitimi satın alır. Staj bürosundan ve Çalışma ve Ekonomik Kalkınma dairelerinden staja ilişkin daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Bir meslekte pratik yapma veya bir mesleki unvan kullanma hakkını sektöre özel yetkililer belirler. Örneğin, sağlık hizmetleri mesleklerine ilişkin kararlar Ulusal Refah ve Sağlık Denetleyici Makamu Valvira tarafından verilir (www.valvira.fi). Hämeenlinnan seudun oppisopimustoimisto (Hämeenlinna Bölgesi Staj Bürosu) • www.oph.fi/ tutkintojentunnustaminen • www.oph.fi/examenserkannande • www.oph.fi/recognition Hattelmalantie 25 K-rakennus • 03 658 1415 • www.kktavastia.fi/portal/ oppisopimustoimisto Fin Ulusal Eğitim Kurulu PL 380, 00531 Helsinki • Tel. +358 (0)40 348 7555 recognition@oph.fi 6.4 Ulusal Dil Yeterliliği Sertifikası sınavı 6.3 Yabancı bir eğitim derecesinin tanınması Fin Ulusal Eğitim Kurulu yabancı bir eğitim derecesinin Finlandiya’daki yeterliliğini değerlendirir ve tanır. Bir eğitim derecesinin tanınması, yabancı derecenin çalışma veya eğitim yerine başvurma konusunda ne tür bir yeterlilik teşkil ettiğine ilişkin bir değerlendirmeyi ifade eder. Ulusal Dil Yeterliliği Sertifikası sınavları (YKI) uygulamalı durumlardaki dil becerilerini değerlendiren, yetişkinlere yönelik dil yeterliliği sınavlarıdır. Dil yeterliliği sınavları birçok farklı dilde yapılır. 30 DAHA FAZLA BİLGİ: Fince veya İsveççe bir Ulusal Dil Yeterliliği Sertifikası sınavı, Fin vatandaşlığı elde etmek için yeterli dil becerilerini gösterir. Hämeenlinna’da dil yeterliliği testleri Vanajaveden Opisto tarafından düzenlenir (kurumun internet adresine bakın: www03.oph.fi/kielitutkinnot). Sınav için ücret alınır. Bir form doldurarak sınava kaydolabilirsiniz. Formlar Hämeenlinna Yetişkin Lisesinden veya Fin Ulusal Eğitim Kurulu web sitesinden edinilebilir. Kaydolduktan sonra sınava nasıl gireceğinize ilişkin açıklamalar ve katılım ücretinin faturası posta yoluyla tarafınıza gönderilecektir. Sınav beş bölümden oluşur: metin algılama, yazma, yapılar ve sözcük dağarcığı, dinleme algılama ve konuşma. Tüm bölümler aynı gün içinde yapılır. Test dünleri ve kayıt zamanları Fin Ulusal Eğitim Kurulu web sitesinde yayımlanır. • www.oph.fi/koulutus_ja_tutkinnot/ kielitutkinnot/yleiset_kielitutkinnot Vatandaşlığa başvururken dil yeterliliği gereklilikleri. • www.migri.fi/ -> kansalaisuus -> kansalaisuuden saaminen -> kansalaisuushakemus -> kielitaitoedellytys kansalaisuushakemuksessa. 31 7. KAMU HİZMETLERİ 7.1 Sağlık hizmetleri Hämeenlinna’da 10 sağlık merkezi vardır. Hämeenlinna’da yaşayan herkes, ikamet alanına göre ayrılan sağlık merkezleri hizmetlerinden yararlanabilir. Aşağıdaki yollarla bir doktor veya hemşire randevusu alabilirsiniz: • Sağlık merkezi resepsiyonuna giderek veya randevu servisini telefonla arayarak. Kendi sağlık merkezinizle ilgili bilgileri aşağıdaki yollardan edinebilirsiniz: • santral 03 6211 veya 03 6219000 (santral çağrıları sağlık merkezi tahsis numaralarına yönlendirmez) veya • Şehir hizmet noktaları veya • Adresinizle kendi sağlık merkezinizi arayabileceğiniz, www.hameenlinna. fi/Terveys/Palvelut /Missä on oma terveysasemani adresinde yer alan çevrimiçi şehir harita hizmeti. Sağlık hizmetleri randevuları için telefon hizmetleri geri arama hizmeti sunar: Kauriala, Vanajavesi sağlık merkezleri ve merkez Viipurintie 1-3’te Ana Sağlık Merkezinde yer alır. Diğer sağlık merkezleriyse Hauho, Idänpää, Jukola, Kalvola, Lammi, Ojoinen ve Renko sağlık merkezleridir. Doktor veya hemşire randevuları önceden alınmalıdır. 18 yaşın üstündeki herkesin ilk üç ziyareti için bir ücret ödenmesi gerekir. Doktor randevunuza uymazsanız ve 15 yaşın üstündeyseniz, iptal etmediğiniz randevu için sizden bir ücret alınacaktır. Randevular en az bir saat öncesinden iptal edilmeli veya değiştirilmelidir. 32 Hizmet kullanıcısı numarayı arayarak mesajı dinler (herhangi bir opsiyonu seçmek zorunda değilsiniz), çağrı sisteme kaydedilir, hemşire yaklaşık 30 dakika içinde veya aynı gün içinde sizi geri arayacaktır. Geri arama süresi kaç tane çağrı olduğuna bağlı olarak değişir. Çağrınıza geri dönen hemşire ihtiyacınızı ve tedavinin aciliyetini değerlendirerek bir doktor veya hemşire randevusu verecektir. Acil olmayan doktor randevuları için bekleme süresi ortalama 14 gündür. Sağlık merkezleri acil bakım da sunar, randevu almak için normal sağlık merkezi randevusunu kullanın. Göğüs ağrıları, nefes darlığı veya benzeri sıkıntılar yaşıyorsanız hemen Ortak Kaza ve Acil Durum Bölümüne gitmelisiniz, bkz. Bölüm 7.1.1. Sağlık merkezi acil durum servisi: Pazartesi-Cuma 08:00 ve 15:00 saatleri arasında kendi sağlık merkezinizden randevu alabilirsiniz. Tekrarlanan reçeteler: Tekrarlanan re- çeteler yenilenmek üzere sağlık merkezi resepsiyonuna bırakılabilir. Reçeteler normal olarak beş (5) gün içinde hazır olur. Mukim olmayanların reçeteleri yenilenmeyecektir. 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren sağlık hizmetleri ücretleri. İlk üç ziyaret için bir randevu ücreti alınır, sonraki ziyaretler aynı takvim yılı boyunca ücretsizdir. Finlandiya’da acil durumlar için telefon 112’dir Acil servisler polis, itfaiye ve sağlık görevlilerini yönlendirir. Yardım Fince, İsveççe ve İngilizce dillerinde mevcuttur. Daha fazla bilgi www.112.fi adresinden edinilebilir. 1. Acil bir durumda hemen 112’yi ara- yın. 7.1.1 İlk yardım ve acil tıbbi bakım 2. Ne olduğunu ve nereden aradığınızı Akut hastalık ve yaralanmalar kendi sağlık merkezinizde tedavi edilmeyi bekleyemez, Kanta-Häme Merkez Hastanesi acil durum bölümünde tedavi edilir (Ahvenistontie 20). söyleyin. 3. Soruları yanıtlayın. 4. Size verilen talimatlara uyun. 5. Size söylendiğinde aramayı sonlandırın. Yaşamı tehdit eden durumlarda Acil Durum Yanıt Merkezini aramalısınız. İlk üç randevu ücreti Günlük kısa süreli yatarak tedavi ücreti Acil randevu ücreti İptal edilmeyen randevu ücreti Tıbbi belge ve doktor raporu Sürücü belgesi sertifikası Salmonella sertifikası 14,70 € 34,80 € 29,30 € 36,20 € 36,20 € 43,60 € 36,20 € Ücretler 2014 yılının sonuna kadar her takvim yılı için toplam 679,00 € olarak sınırlandırılmıştır. 33 7.1.2 Sağlık merkezleri Idänpää Sağlık Merkezi Jukola Sağlık Merkezi Kauriala Sağlık Merkezi Şehir Sağlık Merkezi Ojoinen Sağlık Merkezi Vanajavesi Sağlık Merkezi, batı bölgesi ve Vanajavesi Sağlık Merkezi, doğu bölgesi Anttilankatu 4 Randevular için telefon 03 621 9145 Eeronkuja 6 Randevular için telefon 03 621 9150 Viipurintie 1-3, D Binası, 2. kat Randevular için telefon 03 621 9155 Viipurintie 1-3, E Binası, 1. kat Randevular için telefon 03 621 9165 Veteraanipolku 1 Randevular için telefon 03 621 9170 Vanajavesi Sağlık Merkezi için randevular tel. 03 6219180 ve 03 6219185 Hauho Sağlık Merkezi Vihniöntie 5, 14700 Hauho Randevular için telefon 03 621 9140 Kalvola Sağlık Merkezi Nordstedtintie 6, 14500 Iittala Randevular için telefon 03 621 9160 Lammi Sağlık Merkezi Lammi Sağlık Merkezi, Evontie 33, 16900 Lammi Lammi/kuzey randevular için telefon 03 621 9130 Lammi/güney randevular için telefon 03 621 9120 Renko Sağlık Merkezi Rengonraitti 28, 14300 Renko Randevular için telefon 03 621 9175 ÖZEL DOKTOR MUAYENEHANELERİ: LÜTFEN DİKKAT EDİN! Kela, hamilelik • Linnan Klinikka www.linnanklinikka.fi • Terveystalo www.terveystalo.com • Mehiläinen www.mehilainen.fi • Lääkäriasema lapsille (çocuklar için) www.lastenlaani.net • Lääkärikulma (kadınlar için ve hamilelik boyunca) www.laakarikulma.fi 34 veya doğumdan dolayı yapılan masrafların yanı sıra belirlenen oranlara göre bazı doktor veya diş hekimi ücretlerini geri ödeyecektir. Kela doktor tarafından yazılan ilaçları geri ödeyecektir ve reçete tutarının geri ödenmesi genelde Kela kartının sunulması üzerine eczanede yapılır. 7.1.3 Diş klinikleri Diş hekiminiz oturduğunuz yere göre belirlenir. Kendi diş kliniğinizi çevrimiçi www.hameenlinna.fi/hammashoito adresinden veya randevu servisini arayarak öğrenebilirsiniz. Diş randevuları için telefon numarası: • tel. 03 621 9100 Randevular, çalışma saatleri dışı ve hafta sonu hizmetleri ve diş kliniklerinin yerleri. Randevunuza gidemeyecekseniz randevuyu bir gün öncesinden iptal etmeli veya değiştirmelisiniz. 15 yaşın üzerindeki hastaların en az bir saat önceden iptal edilmeyen veya değiştirilmeyen randevuları için ceza kesilecektir. Ana Sağlık Merkezinin Diş Kliniği Hauho Diş Kliniği Hätilä Diş Kliniği Jukola Diş Kliniği Kalvola Diş Kliniği Lammi Diş Kliniği Renko Diş Kliniği Diş bakımı ücretleri: Viipurintie 1-3, E Binası, 3. kat Vihniöntie 5, 14700 Hauho Viipurintie 32, 13210 Hämeenlinna Eeronkuja 6, 13500 Hämeenlinna Nordstedtintie 6, 14500 Iittala Evontie 33, 13600 Lammi Rengonraitti 28, 14300 Renko • www.hameenlinna.fi/Palvelut/Terveyspalvelut/Terveyspalvelut-liikelaitos/Asiakasmaksut/ 35 7.1.4 Doğum ve çocuk sağlığı klinikleri 7.1.6 Okul ve öğrenci sağlık hizmetleri Hamile olduğunuzu düşünüyorsanız, doğum kliniğindeki hemşireden randevu alın. Kendi sağlık merkeziniz doğum kliniğinizin bilgilerini size verecektir. Doğuma kadar size doğum kliniğinde bakılacak. Doğum klinikleri hamilelik, doğum ve doğum sonrası dönemde aileye hizmet sunacaktır. Doğum kliniklerinin Her okul, okul sağlık hizmetleri sunar. Her okulda tayin edilmiş bir hemşire vardır. Çocuğunuzun öğretmeni daha fazla bilgiye sahiptir. hizmetleri Hämeenlinna’da yaşayan aileler için ücretsizdir. Doğum yaptıktan sonra, bakım hizmetiniz çocuk sağlığı kliniğine aktarılacaktır. Çocuk sağlığı klinikleri çocuğun sağlığını izleyecektir. Klinikte düzenli olarak ücretsiz randevular alacaksınız. Çocuklar 6 yaşına kadar çocuk sağlığı kliniğine giderler. 7.1.7 İşçi sağlığı hizmetleri İşveren, işçi sağlığı hizmetleri sunma görevine sahiptir. İşverenden daha fazla bilgi edinilebilir. İşçi sağlığı hizmetleri yalnızca işle ilgili sağlık sorunlarını kapsar. 7.1.8 Hasta ombudsmanı Sunulan sağlık hizmetlerinden memnun değilseniz, sağlık merkezinizin hasta ombudsmanı ile görüşebilirsiniz. Hasta ombudsmanı 7.1.5 Gençler için sağlık tavsiyeleri merkezi Gençler için sağlık tavsiyeleri merkezi, örneğin ruhsal konularda ve doğum kontrolü ve tam sağlık muayeneleri gibi konularda desteğe ve tavsiyelere ihtiyacı olan 14-25 yaş arası genç insanlar için tasarlanmıştır. Merkezde bir hemşire, psikolog ve doktor mevcuttur. Ziyaretler ücretsizdir. Gençler için sağlık tavsiyeleri merkezi Viipurintie 1-3, Ana Sağlık Merkezi, F kanadı. Randevu gerekmez • 03 621 3920 veya 050-5461389 Telefonla randevular Pazartesi-Cuma 10:30-11:30 saatleri arasında. 36 Ana Sağlık Merkezi Viipurintie 1-3 G Binası, P katı Telefonla randevular Pazartesi-Çarşamba 09:00 - 10:00 saatleri arasında • Tel. (03) 621 9880 • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Terveyspalvelut/Potilasasiamies 7.2 Sosyal hizmetler 7.2.1 Yetişkinlere sosyal yardım çalışması Yetişkinlere sosyal yardım çalışması, farklı yaşam durumlarında yardım ve tavsiyeler sunar ve mali gelir desteği sunar. Geliriniz gereken yaşam giderlerini karşılamak için yeterli olmadığında gelir desteğine başvurulabilir. Yetişkinlere sosyal yardım çalışması ve gelir desteği için bilgi noktası Aile kliniği Kastelli hizmet noktası, Raatihuoneenkatu 11 Kuyruk sırası alınır, randevuya gerek yoktur Pzt-Cu 09:00–16:00 saatleri arasında açıktır Telefonla tavsiye ve randevular Pazartesi, Salı ve Perşembe günleri 10:0012:00 saatleri arasındadır. • 03 621 3326 7.2.4 Aile işleri birimi Yeni müşteriler ve hizmet rehberi Aile işleri birimi hizmet kullanıcılarına aşağıdaki konularda hizmet sunar: Sosyal eğitmenler, telefon saatleri Pzt-Cu 10:00–11:00 Telefon numaraları: • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Sosiaalipalvelut/Sosiaalityon-palvelut/ Yhteystiedot/ Babalığın tespit edilmesi, vesayetle ilgili anlaşmalar, barınma, ziyaret hakları ve çocuk desteğinin yanı sıra evlat edinme tavsiyeleri. 7.2.2 Çocuk refahı Uppsala Binası Birger Jaarlin katu 33, 1. kat Sosyal görevliyle randevular PazartesiCuma 10:00-12:00 ve Pazartesi 13:0014:00 saatleri arasında • 03 621 2494 Ebeveynler çocuğun refahında birinci sorumluluk sahibidir. Çocuğun iyi olmadığı ve gelişimi tehlike altında olduğu belirlenirse yetkililer müdahale edecektir. Örneğin, fiziksel cezalandırma yasaktır. Bir çocukla ilgili endişeler ortaya çıkarsa, çocuk koruması çeşitli destek önlemleriyle çocuklara ve ebeveynlere yardımcı olabilir. 7.2.5 Engellilere yönelik hizmetler Engelli bir kişi özel hizmet alma hakkına sahiptir. Örneğin, engellilik durumu yaşamınızı etkiliyorsa, size farklı ekipmanlar veya ulaşım hizmetleri sunulabilir. Hizmetler doktor veya sosyal görevli aracılığıyla edinilebilir. Çocuk refahı hizmetleri • 040 707 2061 • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Perheiden-palvelut/Lastensuojelu/ Yhteystiedot/ Engellilere yönelik hizmetler Ansarikuja 1, 13100 Hämeenlinna • 03 621 5076 7.2.3 Aile kliniği 7.2.6 Yaşlılara yönelik hizmetler Aile kliniği, çocuk yetiştiren ailelere tavsiyeler ve rehberlik sunar. Çocuğunuzla ilgili endişeleriniz varsa veya ebeveyn olma konusunda konuşmak istiyorsanız aile kliniğine danışabilirsiniz. Randevu önceden alınmalıdır. Ziyaretler ücretsizdir. 65 yaş üstü kişiler ve aile fertleri için yaşlılara yönelik hizmetlere ilişkin tavsiyeler ve rehberlik. Hizmet danışmanları yeni hizmet alıcılarına devlet, özel ve üçüncü sektör işleticileri tarafından su37 nulan hizmetlere ilişkin tavsiyeler verir. Ev ziyaretleri hizmet alıcısının hizmet ihtiyaçlarını belirler ve gerektiğinde başvuruların doldurulmasına yardım eder. Yaşlılara yönelik hizmetler Bilgiler Raatihuoneenkatu 11’de Kastelli hizmet noktasından edinilebilir • 03 621 3103 7.2.7 Sosyal hizmetler ombudsmanı ve hizmet noktalarından edinilebilecek bir gündüz bakımı veya elektronik form doldurarak başvurulur. Başvuru, önceden seçilen gündüz bakım merkezine sunulur. Başvuru, vaktinde ve mümkünse gündüz bakımı başlamadan 4 ay önce sunulmalıdır. Gündüz bakımı hakkında daha fazla bilgi en yakın erken eğitim merkezinden edinilebilir. Okul öncesi eğitim 7.3 Çocuklar ve gençler Gündüz bakımı, okula başlamadan önce çocuğa okul öncesi eğitim sunar. Tüm 6 yaşındaki çocuklar ücretsiz okul öncesi eğitime katılabilir. Okul öncesi eğitim gündüz bakım merkezinde veya okulda düzenlenir. Okul öncesi eğitim, okul öncesi eğitim için başvuran en az yedi okul öncesi yaşta çocuk olduğunda sunulacaktır. Çocuk, okul öncesi eğitimde örneğin harflere ve sayılara alışmak gibi okulda gerekli olan beceri ve bilgileri edinir. 7.3.1 Gündüz bakımı Özel gündüz bakımı Okul yaşının altındaki tüm çocuklar bir belediye gündüz bakım merkezi, aile gündüz bakımı veya özel gündüz bakımına gitme hakkına sahiptir. Aile gündüz bakımı çocuğun veya gündüz bakım hemşiresinin evinde düzenlenir. Özel gündüz bakımı özel bir şirket veya topluluk tarafından sunulur ve belediye tarafından denetlenir ve maddi olarak desteklenir. Özel gündüz bakımı için istenen gündüz bakımı yerine doğrudan başvuru yapılır. Hizmet sağlayıcısı gündüz bakım ücretlerinin yanı sıra çocukların seçimine karar verecektir. Sunulan sosyal hizmetlerden memnun değilseniz, sosyal hizmetler ombudsmanı ile görüşebilirsiniz. Sosyal hizmetler ombudsmanı hizmetleri ücretsizdir. Sosyal hizmetler ombudsmanı iletişim bilgileri •www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Sosiaalipalvelut/Sosiaaliasiamies/ Gündüz bakımı çocuğun büyümesini ve gelişimini destekler. Gündüz bakımı normal olarak ücretlidir, ancak ebeveynin geliri ödenecek olan tutarı etkiler. Düşük gelirli ailelerden ücret alınmaz. Çocuğuna evde bakan bir ebeveyne Kela’dan başvurusu yapılan çocuk ev bakım ödeneği verilebilir. Gündüz bakımı ve aile gündüz bakımı için şehir web sitesinden, gündüz bakım merkezlerinden 38 Belediye, hizmet sağlayıcısına özel gündüz bakım desteği ve bir belediye ödeneği vererek özel gündüz bakımını destekler. Özel gündüz bakım ödeneği, evde özel gündüz bakımı hemşiresi için ödeme yapan ebeveynlere de verilebilir. Böyle durumlarda, aile işveren olarak hareket eder ve seçmiş olduğu hemşirey- le bir istihdam sözleşmesi yapar. Özel gündüz bakım ödeneği için KELA’ya başvurulur. Çocuklar ve gençler için hizmetlere yönelik rehberlik • 03 621 4880 •www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Perheiden-palvelut/paivahoito/ Yksityinen-paivahoito/ Mannerheim Çocuk Refahı Derneği, Hämeenlinna’da çocuklu ebeveynlere ve ailelere evde kısa süreli çocuk bakımının yanı sıra çeşitli faaliyetler düzenler. Mannerheim Çocuk Refahı Derneği Hämeenlinna Derneği Turuntie 24 A 10 045 7730 2002 • www.hameenlinna.mll.fi Özel gündüz bakım merkezleri Peuhula Aurinkokumpu • www.aurinkokumpu.net Hämeenlinna İngilizce Kreş Jaarlin Päiväkodit Oy • www.jaarlinpaivakodit.fi 2-6 yaşındakiler için egzersiz kulübü. Sabah ve öğleden sonra kulüpleri ve bir egzersiz oyun okulu. Lasten liikunnantuki ry Saaristenkatu 13-15 • Tel. 03 652 5240 • www.lastenliikunnantuki.fi 7.3.2 Açık gündüz bakım merkezleri ve kulüp etkinlikleri Evde gündüz bakımı alan çocuklar ve aileleri diğer ebeveynlerle tanışma ve çocukları açık gündüz bakımı merkezlerine ve kulüplerine götürme fırsatına sahip olurlar. Çocuk, faaliyetler sırasında çocuktan sorumlu olacak olan bir yetişkin eşliğinde açık gündüz bakım merkezine gelir. Açık gündüz bakım merkezi veya kulüp bakım sunan bir yer değildir. Çocuk, kulüplerde bir çocuk grubunda rehberli faaliyetlere katılma olanağına sahiptir. Faaliyetler genelde ücretlidir. Çocuklar için özel idare bölgesi kulüp faaliyetleri Çeşitli özel idare bölgeleri çocuklar ve aileleri için kulüp faaliyetleri düzenler. Hizmetler herkese açık ve ücretsizdir (bkz. bölüm 9 Dinler). Mannerheim Çocuk Refahı Derneği 39 Hämeenlinna 4 H Federasyonu Gençler ve çocuklar için açık gündüz bakım merkezi, oyun parkı faaliyetleri ve rekreasyon faaliyetleri. Hämeenlinna 4 H Federasyonu Vanajantie 10 A • 050 509 0750 • www.hameenlinna.yhdistykset.4h.fi Geçici çocuk bakımı yardımı Hämeenlinna Şehri tarafından sağlanan çocuklu aileler için evde hizmet, aile akut bir kriz yaşadığında farklı durumlardaki çocuklu aileler için evde kısa süreli geçici destek ve yardım sunar. Bunlar arasında örneğin bir ebeveynin hastalanması, hastaneye yatırılması, yaralanması, aşırı yorgunluk veya diğer zorlu yaşam durumu yer alır. Çocuklu aileler için evde hizmet ücretlidir, ancak ödeme için bir istisna almak üzere başvuruda bulunabilirsiniz. tişime geçecek ve çocuk ve öğrenciler için bir okul ziyareti kararlaştıracaktır. Çocuklu aileler için evde hizmet Ek bilgiler ve hizmet rehberliği Kastelli hizmet noktası Raatihuoneenkatu 11 • 03 621 4880 (Pzt-Cu 09:00–16:00) • lanu.palveluohjaus@hameenlinna.fi Rezervasyonlar telefonla yapılır: • 03 621 2593 Kütüphaneler Kütüphaneler de çocuklar için birçok program ve etkinlik düzenler, örneğin hikaye anlatma saatleri, çocuk filmleri ve hobi aletleri. Kütüphanelerden daha fazla bilgi için: bkz. sayfa 44. 7.3.3 Temel öğrenim Yurtdışından taşınan bir çocuk göçmenler için hazırlık sınıfında okula başlayabilir. Göçmen eğitiminin amacı Finlandiya’ya taşınanlara bir Fin sınıfında eğitim almak için gereken araçları sunmaktır. Finlandiya’da kalıcı olarak yaşayan ve zorunlu eğitim yaşında olan (7-16 yaş) göçmenler Finlilerle aynı temel eğitimi alma hakkına sahiptir. Her yaştan çocuk için Fince, kendi ana dillerinde ve dinlerinde eğitim, ve gerektiğinde telafi öğrenimi sunulur. Aynı zamanda, kendi ana dilleri ve kültürel kimliklerini korumaları için destekleneceklerdir. Okula kayıt ve alışma Okula kayıt bir form doldurarak yapılır (öğrenci bilgi formu). Formu Hämeenlinna Şehri web sitesinden, okuldan, eğitim hizmetleri bürosundan veya şehir hizmet noktasından edinebilirsiniz. Doldurulan form, form üzerinde belirtilen adrese veya Kastelli hizmet noktasına teslim edilir. Eğitim Hizmetleri İdaresi çocuk için bir okul yeri tahsis ettiğinde, okul müdürü ebeveynlerle ile- Temel eğitim için hazırlık eğitimi Hämeenlinna Şehri 7 ile 16 yaş arası göçmen çocuklara yönelik olarak temel eğitim için hazırlık eğitimi düzenler. Hazırlık eğitimi göçmen öğrencilere temel Fince bilgileri sunar, böylece öğrenci devlet eğitimine transfer olabilir. Hämeenlinna’da göçmenler için üç hazırlık sınıfı vardır. Hazırlık eğitimi 1-2 yıl sürer. Sonuç olarak, öğrenci yakın bir okulda kendi yetenek seviyesine denk bir sınıfa transfer olacaktır. İlköğretim yaşındaki çocuklar Jukola Okulunda, ortaokul öğrencileri ise Lyseo Okulunda eğitim görecektir. Ayrıca, Lammi bölgesi kendi hazırlık sınıfına sahiptir. Hazırlık eğitimi sırasında, çocuğun eğitim geçmişi ve olası özel ihtiyaçları incelenecektir. Öğretmen, ebeveynler ve çocuk, çocuk için ortaklaşa bir çalışma programı derleyecektir. Gerektiğinde toplantılar da düzenlenecektir. Yardımcı olmak üzere bir tercüman hazır bulunacaktır. Hazırlık eğitimi • • www.hameenlinna.fi/ Palvelut/Koulut-ja-opetus/ Maahanmuuttajaopetus/Valmistavaperusopetus/ 40 Çocukların ve gençlerin kültürel merkezi ARX 7.3.4 Gençlere yönelik hizmetler kezler şehrin çeşitli bölümlerinde yer almaktadır. Yer bilgileri gençlere yönelik hizmetler web sitesinde yer almaktadır. • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Nuoret Hämeenlinna Şehrinin gençlere yönelik hizmetleri Şehrin gençlere yönelik hizmetleri, gençler için boş zaman ekstra müfredatı ve rekreasyon hizmetleri düzenler ve gençlerin katılımını destekler ve adli sicil ve anlaşmazlık tahkim hizmetleri sunar. Size en yakın gençlere yönelik faaliyet merkezinden, Hämeenlinna’daki tüm gençlere yönelik merkezlere ücretsiz giriş hakkı veren bir Nuokkari kartı edinerek gençlere yönelik faaliyet merkezlerine katılabilirsiniz. Bu kart ayrıca kart sahibine gençlere yönelik hizmetler ve diğer faaliyetler tarafından düzenlenen gezilerde indirim sağlar. Gençlere yönelik merkezlerde oyun oynama, havuza girme, müzik dinleme, film izleme, çeşitli el becerileri geliştirme, arkadaşlarla buluşma ve yeni insanlar tanıma olanakları vardır. Gençlere yönelik mer- Çocukların ve gençlerin kültürel merkezi ARX ARX, Hämeenlinna’da çocuk kültürü oluşturucuları ve kullanıcıları için ortak bir tabandır. Çocuklar ve gençler örneğin ARX tarafından düzenlenen çalıştaylara, sergilere, performanslara ve etkinliklere katılabilirler. ARX’in faaliyetleri hakkında daha fazla bilgiyi web sitelerinden edinebilirsiniz. Çocukların ve gençlerin kültürel merkezi ARX Keinusaarentie 1 (ARX Binası) • arx.hameenlinna.fi 41 Hämeenlinnan Setlementti derneğinin çok kültürlü gençlere yönelik çalışması Hämeenlinnan Setlementti, çok kültürlü geçmişlere sahip gençlere grup faaliyetleri, kamplar, geziler, ev ödevlerinde yardım, etkinlikler ve boş zaman hobilerinde, kendi becerilerini geliştirme konusunda kılavuzluk, yürüyüş ve gönüllü faaliyetler gibi çeşitli faaliyetler sunar (iletişim bilgileri sayfa 44’tedir). Lammi Yüzme Salonu 7.4 Spor ve egzersiz Müşteri hizmetleri telefon numarası Lamminraitti 37 • 040 455 7045 Oyun parkları, küçük alanlar ve avlular, yürüyüş parkurları Hämeenlinna Şehri kentsel yapı hizmetleri tarafından yönetilir. Hämeenlinna birçok spor olanağına sahiptir. Hämeenlinna’da birçok spor ve egzersiz kulübü, spor merkezi ve sağlık kulübü vardır. Şehirde ayrıca yürüyüş ve kayak için birçok açık alanın yanı sıra iki kapalı yüzme havuzu ve jimnastik salonu vardır. Hämeenlinnan Liikuntahallit Oy bürosu veya Hämeenlinna Şehri kentsel yapı hizmetleri ile iletişime geçerek ayrıca gazete ilanlarına bakarak daha çok egzersiz olanağı bulabilirsiniz. Kapalı egzersiz alanlarının ve geniş açık alanların kiralanmasıyla ilgili sorular Hämeenlinna Şehrinin spor salonu şirketinden sorulabilir: Hämeenlinnan Liikuntahallit Oy Kiekkoritarinkuja 3A, toimisto@hmlliikuntahallit.fi • 03 621 2558 • www.hmlliikuntahallit.fi Hämeenlinna Yüzme Salonu Uimarintie 2 • 03 621 2428 42 • Tel. 03 621 3500 info.yhdyskuntarakenne@hameenlinna.fi 8 ÇOK KÜLTÜRLÜ ETKİNLİKLER 8.1 Hämeenlinna Şehri Çok Kültürlü Çalışma Ortaklık Evinde yer alan Çok Kültürlü Çalışma birimi, diğerlerinin yanında çok kültürlü gruplara ve kuruluşlara bina sunar. Ortaklık Evi boş zaman faaliyetleri düzenler, örneğin Fince dil kulüpleri, boş zaman faaliyetleri ve gruplar. Çok kültürlü çalışmanın amacı farklı kültürlerin öğrenilmesini teşvik etmek, göçmenlerin kendi kültürlerini korumalarını desteklemek ve onlar için şehrin eşit sakinleri olarak olanaklar yaratmaktır. gidebilirsiniz. Topluluk merkezleri çeşitli faaliyetler düzenler ve buralarda farklı kulüplere ve faaliyet gruplarına katılabilirsiniz, örneğin dil, hobi, el işleri ve egzersiz grupları, kurslar, etkinlikler ve geziler. Topluluk merkezi programları topluluk merkezlerinde, Kastelli’de veya çevrimiçi bulunabilir. • www.lahiokeskus.fi Topluluk yardımları Kanervatie 1 • 045 7731 2018 Ke n d i kültürünüzü ve / veya Hämeenlinna’ya bütünleşmenizi destekleyen bir etkinlik düzenliyorsanız bir topluluk yardımı için başvuruda bulunabilirsiniz. Göçmenlik Hizmetleri bürosundan veya çok kültürlü danışmandan daha fazla bilgi edinilebilir. Hämeenlinna Şehri Çok Kültürlü Çalışma Ortaklık Evi Kirjastokatu 1 Çok kültürlü danışman • 03 621 2560 • www.hameenlinna.fi/ maahanmuutto 8.2 Topluluk merkezleri Hämeenlinna’da iki topluluk merkezi vardır. Başkalarıyla buluşmak, kahve içmek, gazete okumak, fotokopi çekmek ve bilgisayarı kullanmak için buralara 43 Katuma’da Doğu Topluluk Merkezi Nummi Sammontie 4’te Batı Topluluk Merkezi • 03 621 3234 8.3 Çok kültürlü Kaarisilta Sanat ve Etkinlik MErkezi, Hämeenlinnan seudun Setlementti ry Hämeenlinnan seudun Setlementti ry, Fin üyeleri ve farklı ülkelerden Hämeenlinna’ya taşınmış olan çok kültürlü bir dernektir. Setlementti katılabileceğiniz çeşitli gruplar, etkinlikler, kutlamalar ve eğitim etkinlikleri düzenler. Örneğin, erkekler ve kızlar için rekreasyon faaliyetleri ve kulüpler, faaliyet günleri, tatil aktiviteleri ve ev ödevleri konusunda yardım sunulur. Kaarisilta Merkezi, göçmenlerin form doldurmak ve Fince çalışmak gibi tüm günlük yaşam sorunlarında yardım ve rehberlik alabilecekle- ri derneğin çok kültürlü buluşma yeridir. Hizmet kullanıcılarının kullanımı için bir bilgisayar vardır. Setlementti gönüllü çalışanlar aracılığıyla göçmen ve çok kültürlü ailelere ve aile fertlerine yardım ve destek sunabilir. Hämeenlinnan seudun Setlementti ry Kaarisilta Merkezi Kirjastokatu 1 • 050-3269146 • www.hmlsetlementti.net Hämeenlinna Ana Kütüphane Lukiokatu 2, 13100 Hämeenlinna • 03 621 2598 Hätilä Kütüphanesi Viertokatu 1, 13210 Hämeenlinna • 03 621 2619 • https://vanamo.verkkokirjasto.fi/ web/arena Jukola Kütüphanesi Eeronkuja 5, 13500 Hämeenlinna • 03 621 3468 8.4 Kütüphaneler Hämeenlinna’da üç kütüphane vardır: Ana Kütüphane, Hätilä Kütüphanesi ve Jukola Kütüphanesinin yanı sıra yakın semtlerdeki kütüphaneler. Kütüphanede çeşitli farklı dillerde literatür vardır. Ayrıca kütüphane görevlisinden kendi ana dilinizde kitaplar sipariş etmesini isteyebilirsiniz. Hizmetler kütüphane kartı olan herkes için ücretsizdir. Size en yakın kütüphanenin kütüphane görevlisinden bir kütüphane kartı edinebilirsiniz. 44 9. DİN Finlandiya’da din özgürlüğü vardır. Herkes bir dini benimseme ve uygulama ve kendi inancını ifade etme hakkına sahiptir. Finlilerin yaklaşık % 90’ı Hıristiyan’dır. Fin ulusal kiliseleri Evanjelik Lüteriyen ve Ortodoks Kiliseleridir. Evanjelik Lüteriyen Kilisesi Finlilerin yaklaşık % 80’ini, Ortodoks Kilisesiyse yaklaşık % 1,1’ini kapsar. Finlilerin yaklaşık % 1,3’ü kayıtlı dini hareketlere aittir, bunların en büyüğü Yehova Şahitleri, Evanjelik Serbest Kilisesi, Fin Katolik Kilisesi, Yedinci Gün Adventistleri ve Finlandiya Hasmin Kilisesini kapsar. Finlandiya’da ayrıca İslam, Musevilik, Budizm ve Hinduizm gibi diğer dini geleneklere ait topluluklar da mevcuttur. 9.1. Hämeenlinna-Vanaja Evanjelik Lüteriyen cemaati Evanjelik Lüteriyen Kilisesi Pazar hizmetleri Hämeenlinna ve Vanaja kiliselerinde saat 10:00’da, Hätilä ve Jukolan Lintukoto kiliselerindeyse saat 12:00’dadır. Cemaat farklı yaş gruplarından insanlar için faaliyetler düzenler: kulüpler, müzik faaliyetleri ve çeşitli küçük gruplarla diğer etkinlikler. Kotikirkko dergisi tüm ev halkına dağıtılır, ayrıca internette de bulunabilir. Çok kültürlü çalışma Kadın Diyakoz Tiina Kröger • 040 804 9359 tiina.kroger@evl.fi 9.2 Hämeenlinna Ortodoks cemaati Ortodoks Kilisesi Düzenli olarak Cumartesi günleri saat 17:00’da Vigil, Pazar günleri saat 10:00’da Liturji hizmeti verilir, ayrıca özel bayram günlerinde de hizmet verilir. Her ayın son Pazar günü Liturji iki dildedir (Fince-Slavca/Rusça). Ayrıca koro etkinlikleri, çocuk, aile ve genç çalışmaları, bir diyakoz derneği, ikon grubu, Salı toplanması, Kyyrölä kulübü ve bir Rusça Ortodoks grubu. Cemaat dergisi Analogi www.ort.fi/analogi adresinde de yayımlanmaktadır. Kilise Kayıt Bürosu Matti Alangonkatu 11 Salı, Çarşamba ve Cuma saat 09:3012:00 arasında. • 03 616 5228 hameenlinna@ort.fi • www.ort.fi/hameenlinna Kilise Kayıt Bürosu Rauhankatu 14 • 03 62 641 Göreve hazır papaz • 040 804 9330 • www.hameenlinna-evl.fi Bölge papazı Markku Aroma, 03 612 5229 45 Ortodoks Kilisesi Ahvenisto Yaz Kilisesi Sibeliuksenkatu 17 • 03 682 1209 hameenlinna@svk.fi • www.hmlvapis.fi 9.3 Tampere Katolik kilisesi, Kutsal Haç Ruhani Bölgesi Rahip Arto Kortemaa • 0400 518300 arto.kortemaa@svk.fi Erottajakatu 2 Karşı Merkez Hastanesi Katolik Kilisesi, Tampere Kutsal Haç Ruhani Bölgesi 9.5 Hämeenlinna Hasmin Kilisesi Saalem cemaati Hämeenlinna’da her ayın ilk Pazar günü ayin saat 15:00’da (Ortodoks Ruhani Salonu, Matti Alangon katu 11 A, 13130 Hämeenlinna). Tampere’de her Pazar ayin saat 10:30’da Fince ve saat 18:00’da İngilizce. Hasmin Kilisesi Saalem Amurinkuja 21, 33230 Tampere • http://risti@catholic.fi Bölge Papazı Zenon Strykowski • 03 212 7280 9.4 Hämeenlinna ücretsiz Kilise cemaati Evanjelik Serbest Kilisesi Pazar hizmeti saat 16:00’da, ayrıca çocuklar için Pazar okulu. Diğer faaliyetler arasında Alfa kursları, AB yiyecek yardımı destek çalışması, keşif çalışması, gençlik akşamları, ev toplantıları, Uluslararası Cemiyet ve farklı yaşlardan insanlar için çeşitli diğer küçük grupları kapsar. Serbest Kilise üç yerde faaliyet gösterir: Sibeliuksenkatu 17, Katumantie 25 ve Iittala’da Koulutie 39’da. 46 Esas haftalık etkinlik Pazar günleri saat 11:00’da yapılan “Anna sanan koskettaa” (Bırak Mesaj Seni Taşısın) günlük hizmetidir. Mesaj ve dua akşamı Salı günleri saat 19:00’da düzenlenir. Ayrıca çocuklar, yeni ergenler, gençler ve yetişkinler için faaliyetler ve etkinlikler de düzenlenir. Çok kültürlü hizmetlerin yanı sıra çok kültürlü bir koro ve grup da vardır. Turuntie 12 Büro Salı günleri 16:00-18:00 saatleri arasında Çarşamba-Perşembe günleri 10:00-12:00 saatleri arasında açıktır • 03 6822 233 info@saalem.net • www.saalem.net Rahip Onni Haapala • 044 5504 163 Diyakoz Rahip Jukka Nieminen • 0400 920 363 9.6 Hämeenlinna Yedinci Gün Adventistleri cemaati 9.8 Budizm Yedinci Gün Adventist Kilisesi Aallokontie 25, Nurmijärvi • 09 7263721 ya da 040 8321009 mahanual@hotmail.com • www.watbuddharama.net Watbuddharama Finlandiya Hizmet her Cumartesi günü saat 10:00’da. Kilise yardımı için bit pazarı Salı günleri 17:00–19:00 saatleri arasında, AB yiyecek yardımı da bu saatler arasında sunulur. Tykistötie 13 • 03 6169 655 • www.adventtikirkko.fi/hml Yardım çalışması çalışanı Birgit Jensen–Kannisto • 040-5677710 9.7 İslam Finlandiya İslam Konseyi Konseyin (ICF) amacı Finlandiya’daki İslam topluluklarının işbirliği kurumu ve tartışma ortamı olarak hareket etmektir. Konsey, yetkililer ve farklı din topluluklarıyla görüşmelerde üye kuruluşlarını temsil eder. Finlandiya İslam Konseyi (ICF) Apollonkatu 10 B 82, Helsinki • 09 4587386 sine@sine.fi • www.sine.fi 47 10. KELA Finlandiya Sosyal Sigortalar Kurumu veya Kela farklı yaşam durumları için sosyal güvenlik yardımları sunar. Finlandiya’da sürekli yaşamayı planlıyorsanız, sosyal güvenlik kapsamına alınmak için başvurabilirsiniz. Kela’nın sunduğu yardımlara ilişkin daha fazla bilgiyi en yakın bürodan veya Kela web sitesinden edinebilirsiniz. Göçmenlerin farklı yardım alma haklarına ilişkin daha fazla bilgiyi kılavuz kitabın eklerinde de bulabilirsiniz. KELA Rauhankatu 1 • www.kela.fi Farklı hizmetler için telefon numaraları aşağıdadır 10.1. Kela tarafından verilen sosyal yardımlara örnekler Farklı durumlar için sosyal güvenlik yardımları sunulur ve bir form doldurularak başvurmak gerekir. Kela hangi yardımlara hakkınız olduğunu değerlendirecektir. • Doğum Yardımı: Hamileliğin 5’inci ayından önce bir tıbbi muayeneden geçtiyseniz, bebek kıyafetleri ve eşyaları için hak kazanırsınız. Doğum Yardımı nakit olarak da ödenebilir. • Doğum ve Ebeveynlik Ödeneği: Bir çocuğunuz olduğunda, son tarihten önce en az 180 gündür Finlandiya’da yaşıyorsanız Doğum Ödeneği almaya hak kazanırsınız. • Çocuk Evde Bakım Ödeneği, 3 yaşın 48 altındaki bir çocuğa evde bakmak için ödenen bir yardımdır. • Çocuk Yardımı, 17 yaşın altındaki bir çocuğun velisine aylık olarak ödenen bir destektir. • Eğitim Yardımı bir lise, mesleki eğitim enstitüsü, uygulamalı bilimler üniversitesi veya üniversitede eğitim alıyorsanız başvurabileceğiniz bir ödenektir. • Konut Yardımı kira ödemesi için verilir. Konut Yardımının miktarı kira, oturan sayısı ve gelirlerine bağlıdır. Konut Yardımı yalnızca giderin bir bölümünü karşılar. • İşsizlik Yardımı: İşsizseniz bir işsizlik yardımı almaya hak kazanabilirsiniz. Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesine işsiz bir iş arayan olarak kaydolabilirsiniz. • Hastalık Ödeneği: Hastaysanız ve çalışamıyorsanız veya işsizseniz bir Hastalık Ödeneği almaya hak kazanabilirsiniz. • Rehabilitasyon: Ciddi şekilde hasta veya engelliyseniz rehabilitasyon masrafları için mali destek almak üzere başvuru yapabilirsiniz. • Emekli Aylığı: Finlandiya’da 65 yaşın üzerindekiler emekli aylığı alır. Artık çalışamayan hasta bir kişiye de emekli aylığı ödenebilir. Bir emekli aylığı verilmesi ve verilen tutar, başvuru sahibinin ne kadar süreyle Finlandiya’da yaşadığı, Finlandiya’da çalışıp çalışmadığı ve yabancı bir emekli aylığı almakta olup olmadığına göre belirlenir. 65 yaşın altındaki bir kişi de istisnai sebeplerle emekli aylığı alabilir. 10.2 Kela ulusal telefon numaraları Hizmet numaraları Pazartesi-Cuma 08:00-18:00 saatleri arasında açıktır. Ödeme tarihiyle ilgili sorular: 020 634 0210 Çocuk yardımı, çocuk bakımı ödeneği, emekli aylığı ve engellilik yardımları, konut yardımları, eğitim yardımı ve zorunlu askerlik hizmeti yardımı ödeme tarihlerini otomatik telefon hizmetinden sorabilirsiniz. Hizmet günde 24 saat sunulmaktadır. Asker Ödeneği Asker Ödeneği ve askerler için diğer yardımlar 020 692 200 Konut yardımları Genel Konut Yardımı 020 692 201 Emekli aylığı konuları Ulusal emekli aylığı, gelirlerle ilgili aylık, Emekliler için Konut Yardımı 020 692 202 Kela kartı ve Avrupa Sağlık Sigortası Kartı Kela kartı ve Avrupa Sağlık Sigortası Kartı siparişleri 020 692 203 Rehabilitasyon Rehabilitasyon hizmetleri ve kursları, Rehabilitasyon Ödeneği 020 692 205 Aileler için yardımlar Ebeveynlik Ödeneği, Çocuk Yardımı, Çocuk Desteği ve diğer aile yardımları (Lütfen dikkat edin: Özel bakım giderleriyle ilgili konular için lütfen Hastalık altındaki numaraya başvurun) 020 692 206 Finlandiya’ya ve Finlandiya’dan taşınmak Finlandiya’ya veya Finlandiya’dan taşınırken sosyal güvenlik 020 692 207 Hayatta kalanlara yardımlar Eş Aylığı, Yetim Aylığı, Hayatta Kalanlara Aylık 020 692 208 Öğrenci yardımı Öğrenci Yardımı, Konut Desteği, öğrenci kredisi için hükümet teminatları, öğrenci kredisi faizine yardım, Okul Ulaşım Desteği 020 692 209 Hastalık Tıbbi tedavi için geri ödemeler, tıbbi harcamalar için geri ödemeler, Hastalık Ödeneği ve özel bakım harcamaları 020 692 204 İşsizlik yardımları İşsiz bir kişi için İşgücü Piyasası Desteği, Temel İşsizlik Ödeneği, eğitim destekleri 020 692 210 Engellilik yardımları Engellilik yardımları, Emekliler için Bakım Ödeneği ve Çölyak hastalığına sahip kişiler için Beslenmeyle İlgili Yardım 020 692 211 Yurtdışından aramak Yurtdışından arıyorsanız, önce +358 sonra sıfır olmaksızın aramak istediğiniz numarayı çevirin. Ör. Asker Ödeneği +358 20 692 200. 49 11. KRİZ DURUMLARINDA YARDIM 11.1. İlk yardım ve acil durumlar Yaşamı tehdit eden bir durumda hemen Acil Durum Yanıt Merkezini aramalısınız. Finlandiya’da acil durumlar için telefon 112’dir 11.2. Ruh sağlığı Endişe, depresyon veya bir kriz durumu yaşıyorsanız sağlık merkezindeki psikiyatri hemşiresine ulaşın. Psikiyatri hemşireleri Müşteriler hafta içi günler 11:00-12:00 saatleri arasında sağlık merkezleri aracılığıyla randevu alırlar. •www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Sosiaalipalvelut/Mielenterveys-jahenkisen-hyvinvoinnin-palvelut/ 11.3. Madde istismarı hizmetleri A Kliniği madde istismarı sorunları konusunda yardım sunar. Hizmetler ücretsizdir. Hemşire veya sosyal görevli hafta içi günlerde 08:00-10:00 saatleri arasında randevu olmaksızın hizmet alıcılarıyla görüşür. Hämeenlinna A Kliniği Hizmetleri Viipurintie 1-3 D, 3. kat. • 03 621 2400 Pazartesi-Cuma 11:00-12:00 saatleri arasında telefon hizmeti • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Sosiaalipalvelut/Paihdepalvelut/ 50 Hämeen Sininauha ry Sininauha derneği, madde istismarı sorunları yaşayan ve yalnızlık riskiyle karşı karşıya olanlara yardım ve destek sunar. Sininauha derneği rehabilitasyon çalışması faaliyetleri, gündüz merkezi faaliyetleri, desteklenen barındırma, mali tavsiye ve yiyecek yardımı sunar. Hämeen Sininauha ry Markkulantie 3 A • 044-282 1403 (Kauratie Bit Pazarı) • 050-461 2700 (Sinitori) • 0400-474 097 (Aake Huurresalo) aake.huurresalo@sininauha.com • www.sininauha.com 11.4. Yaşam odası Yaşam odası, uyuşturucu kullanıcıları için düşük eşikli bir sağlık tavsiyeleri ve test merkezidir. Burada aynı zamanda vakit geçirebilir, gazete okuyabilir, duş alabilir ve çamaşır yıkayabilirsiniz. Yaşam odasının ziyareti isimsiz ve ücretsizdir. Yaşam Odası Hämeenlinna A Kliniği Hizmetleri Birger Jaarlinkatu 21 B 36, 13100 Hämeenlinna • 03-6213366 • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Sosiaalipalvelut/Paihdepalvelut/ 11.5. Mali tavsiye ve borç tavsiyeleri Mağdurlara Destek, Kanta-Häme hizmet noktası Kirjastokatu 1, 13100 Hämeenlınna • 050 378 2877 • www.riku.fi Mali sorunlarınız veya ödeyemediğiniz borçlarınız varsa, Mali Tavsiye ve Borç Tavsiyeleri yardım sunar. Mali Tavsiyeler ve Borç Tavsiyeleri ücretsizdir. Telefonla arama saatleri boyunca arayarak randevu alabilirsiniz. Mali Tavsiye ve Borç Tavsiyeleri • 03 621 2765 ve 03 621 2763 Pazartesi-Cuma 13:00:00-14:00 saatleri arasında aranabilir 11.8 Ölüm Ziyaretler yalnızca randevulu yapılır. •www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Sosiaalipalvelut/Talous--javelkaneuvonta/ Ölüm durumunda, bir mezar yeri edinmek için vefat eden kişinin ruhani bölgesine danışın. Cenaze ayarlamaları genelde özel bir cenaze evi tarafından yapılır. Vefat eden kişinin varlıklarını ve mülkünü belirlemek için bir avukat veya hukuki yardım bürosuyla görüşün. Sosyal yardım bürosundan cenaze masrafları için mali yardım alınabilir. Vefat eden kişi defnedilmek üzere kendi ülkesine nakledilecekse, kendi ülkenizin büyükelçiliğiyle görüşün. Vefat eden kişinin sözleşmelerini (ör. telefon, elektrik ve internet) iptal etmeyi, kira sözleşmelerini feshetmeyi ve daireyi boşaltmayı unutmayın. Dairenin boşaltılması konusunda örneğin Sninauha derneğinden veya Luotsi vakfından yardım alınabilir. 11.6 Hukuki Yardım Bürosu Hukuki Yardım Bürosu tüm hukuki konularda özel kişilere yardım sunar. Hem Hämeenlinna’dan hem de çevre belediyelerden hizmet kullanıcılarına hizmet sunar. Hukuki Yardım Bürosu Sibeliuksenkatu 21 • 029 56 60620 • www.oikeus.fi 11.7 Mağdurlara destek Sininauha ry • www.sininauha.com Bir suçun mağduru veya tanığı iseniz veya yakınlarınızdan biri mağdur ya da tanık olduysa, Mağdurlara Destek ile iletişime geçin. Ne yapmanız gerektiği konusunda size tavsiyeler ve yardım sunacaktır. Luotsi vakfı • www.luotsisaatio.fi 51 12. DİĞER HİZMETLER 12.1 Bit pazarları Bit pazarları kullanılmış mobilya, kıyafet ve mutfak eşyası almak için ucuz yerlerdir. Kanta-Hämeenlinna bölgesi küçük hayvan hekimliği, belediye veteriner hekimleri Hämeenlinna Bit Pazarı Keksikatu 5, 13110 Hämeenlinna • 03 688 1661 Hongistonkuja 8 (Jukola) • 03 621 3757 Geri Dönüşüm Merkezi Çalışma saatleri dışında çağrıldığında göreve hazır telefon numarası 03 621 3757. Randevular hafta içi günler 08:0009:30 saatleri arasında alınır • www.hameenlinna.fi/elainlaakari Aulangontie 1, 13210 Hämeenlinna • 03 687 6312 Herman´s İkinci El Bir Pazarı Brahenkatu 27, 13100 Hämeenlinna • 03 616 6330 12.3 Eczaneler Fida İkinci El Dükkanı Raatihuoneenkatu 8, 13100 Hämeenlinna • 03 612 0898 Eczaneler normal olarak mağazaların açık olduğu saatlerde açıktır, ancak bir eczane normal çalışma saatlerinden sonra alternatif haftalarda açık kalacaktır. Çalışma saatleri dışında açık olan eczaneler: Sininauha derneği bit pazarı Kauratie 2, 13130 Hämeenlinna • 03 653 7311 Hämeenlinnan Tori-Apteekki Sinitori Hallituskatu 18 • 03 630 600 Pazartesi-Pazar 08:00-21:00 saatleri arasında açıktır • www.toriapteekki.fi Markkulantie 3, 13100 Hämeenlinna • 03 656 180 12.2 Veteriner hekim Hämeenlinna’da küçük hayvanları tedavi eden üç veteriner hekimlik vardır. Veteriner hekimler büyük hayvanları tedavi etmek ve bir çağrıldığında hizmet sunmak üzere çiftlikleri ve ahırları ziyaret eder. Keskus Apteekki Raatihuoneenkatu 8 • 03 682 3631 Pazartesi-Cuma 08:00-20:00, Cumartesi 09:00-16:00 saatleri arasında açıktır www.keskusapteekki.com 52 Raatihuoneen Apteekki Sibeliuksenkatu 3 • 03 682 2018 Pazartesi-Cuma 08:30-18:00, Cumartesi-Pazar 10:00-18:00 saatleri arasında açıktır • www.raatihuoneenapteekki.fi Çalışma saatleri dışında hizmet sunmayan eczane: Kaurialan apteekki Turuntie 4-6 • 03 682 4400 Pazartesi-Cuma 08:30-19:00, Cumartesi 09:00-14:00 ve Temmuz’da PazartesiCuma 08:30-18:00, Cumartesi 09:0014:00 saatleri arasında açıktır • www.kaurialanapteekki.fi 12.4 Sözlü çeviri ve tercümeler Bir hizmet kullanıcısı yetkililerle görüşürken tercüman kullanma hakkına sahiptir. Tercümanın görevi, karşılıklı konuşmayı ilgili durumda tercüme etmektir, ancak hizmet kullanıcısının bir temsilcisi veya yardımcısı olarak hareket edemez. Tercüman her zaman tarafsız kalır ve gizlilikle bağlıdır. Sözlü çeviri ve tercüme hizmetleri tercüme merkezlerinden veya özel acentelerden edinilebilir. Tercümanlar her zaman bir tercüman sağlayıcısı aracılığıyla talep edilmelidir. Uygunluğunu garanti etmek üzere bir tercüman mümkün olduğunca erken talep edilmelidir. Daha az yaygın olan diller için daha uzun zaman önce talepte bulunulmalıdır. Gereken dilin ayrıntıları (lehçe sahil), hizmeti talep eden kişinin adı ve telefon numarası, konunun yanı sıra tercümanlık hizmetinin tarihi ve yeri ve fatura adresi bilgileri tercüman sağlayıcısına verilme53 lidir. Tercüme hizmeti çok fazla belge içeriyorsa, bunlar incelemesi için önceden tercümana iletilmelidir. Randevuyu değiştirmeniz veya iptal etmeniz gerekiyorsa tercüme hizmeti sağlayıcısına hemen haber verin! Bir belgenin tercüme edilmesini talep ederken, hangi dile ihtiyacınız olduğunu, tercümenin konusunu ve sayfa sayısını, teslim edilmesini istediğiniz tarihi, iletişim bilgilerinizi ve fatura adresinizi telefonla veya posta yoluyla bildirin, tercüme edilecek olan belgeyi posta yoluyla veya kararlaştırılan yolla gönderin. Sözlü çeviri hizmetleri, dile ve hizmet sağlayıcısına bağlı olarak, saatlik yaklaşık 62-120€ tutar, artı tercümanın seyahat masrafları ve %24 KDV. Tercümeler sayfa başına yaklaşık 60-80€ tutar. Tercüman sağlayıcılarının iletişim bilgileri ve diller ve hizmetler hakkında daha fazla bilgi internette ve şehir sayfalarında bulunabilir. İnternette özel tercüme acenteleri de vardır. 13. GENEL BİLGİLER 13.1 Yabancıların Finlandiya’da oy hakkı İki yıldır Finlandiya’da kayıtlı bir mukim olan (Yerel Hükümet Kanunu Bölüm 26) aynı zamanda bir AB üye ülkesi, İzlanda veya Norveç vatandaşı olan, en az 18 yaşında olan ve ikameti seçim tarihinden önceki 51’inci günün sonunda nüfus veri tabanında kayıtlı olan bir yabancı belediye seçimlerinde oy verme hakkına sahiptir. Oy pusulaları ev adresine gönderilir. En az 18 yaşında olan ve Belediye İkamet Kanununda (1994/201) şart koşulduğu şekilde Finlandiya’da belediye ikameti olan bir Avrupa Birliği üye ülkesi vatandaşı, kendi uyruğunun ülkesinde Avrupa Parlamentosu seçimindeki oy hakkını ceza olarak kaybetmediyse (Seçim Yasası Bölüm 2), Avrupa Parlamentosu seçimlerinde oy hakkına sahiptir. 18 yaş veya üstü Fin vatandaşlarının Parlamentoda ve başkanlık seçimlerinde oy kullanma hakları vardır. 13.2 Fin vatandaşlığı için başvurma Yabancı uyruklu bir kişi yeterince uzun süredir Finlandiya’da yaşıyorsa Fin vatandaşlığı için başvurabilir. Bir vatandaşlık başvurusunda başvuru sahibinin kendi kimliği, Finlandiya’da ikamet süresi, geliri ve Fince, İsveççe veya işaret dili yeterliliği belirtilmelidir. Dil becerileri örneğin bir dil yeterliliği sınavına girerek (bkz. sayfa 30) veya bir Fin okul derecesi belgesi sunarak kanıtlanabilir. 54 Vatandaşlık başvurusu Fin Göçmenlik Dairesi tarafından verilen bir formla yapılır. Formu yerel polisinizden edinebilirsiniz. Başvuru yerel polise bizzat sunulmalıdır. Bir kimlik kanıtını yanınızda götürmeniz gerekecektir. Vatandaşlık kararı için bir ücret alınacaktır. Ödeme başvuruyu gönderirken önceden yapılmalıdır. Fin Göçmenlik Dairesi web sitesi vatandaşlık başvurusu gereklilikleri ve işlem süreleri hakkında daha fazla bilgi içerir. Fin Göçmenlik Dairesi Lautatarhankatu 10, Helsinki • 0295 419 600 • www.migri.fi 13.3 Yabancıların Finlandiya’da zorunlu askerlik hizmeti Zorunlu askerlik hizmeti yalnızca Fin vatandaşları içindir. Birden çok vatandaşlığa sahip kişiler zorunlu askerlikten muaftır. Başka bir ülkenin vatandaşlığı alındığında askeri yetkililere bildirilmelidir, özellikle zorunlu askerlik görevi yaşında olanlar ve yurtdışındaysa Fin diplomatik veya konsolosluk görevinde bulunanlar. Bir zorunlu askerlik görevi için yurtdışındaki aracı kişi Fin diplomatik veya konsolosluk misyonudur. Yurtdışından askerlik hizmeti için gelen bir kişi yetkililerle ana dilinde konuşma hakkına sahiptir, gerektiğinde sözlü • oltayla ve buzda balık avlayabilirsiniz; • su yollarında kürek çekebilir, yüzebilir ve yıkanabilirsiniz, donmuş suların üzerinde yürüyebilirsiniz. çeviri hizmetleri sağlanır. Kalıcı olarak yurtdışında yaşayan ve askerlik hizmeti için gelenlere, yabancı ikametlerine seyahat kotaları dahilinde 1-4 seyahat geri ödemesi yapılacaktır. Yurtdışına seyahat masrafları ancak askere alınacak kişi kalıcı olarak yurtdışında yaşıyorsa izin verilir. Finlandiya’da kadınlar da isterlerse askerlik hizmeti için başvurabilirler. Askerlik hizmetinin süresi genelde 6-12 aydır. Şunları yapamazsınız: • www.puolustusvoimat.fi 13.4 Doğada dolaşım hakkı (kamu hakları) Kamu hakları, Finlandiya’da herkesin alanın sahibinin veya müdürünün kim olduğu dikkate alınmaksızın doğadan yararlanma imkanını ifade eder. Doğada gezinmek arazi sahibinin iznini gerektirmez ve ücretsizdir. Bununla birlikte, kamu haklarının kullanımı hasar veya rahatsızlığa yol açmamalıdır. Kamu hakları, ülkenin genel olarak kabul edilmiş görenekleridir ve çeşitli kanunlara dayalıdır. Kamu hakları yabancı uyruklular için de geçerlidir. Şunları yapabilirsiniz: • avlular ve araziler, çayırlar ve geçildiği durumda hasar görebilecek olan ekili alanlar dışında doğada yaya olarak gezinebilir, kayak yapabilir veya bisiklete binebilirsiniz; • geçişe izin verilen alanlarda geçici olarak kalabilirsiniz – örneğin, ikamet edilen evlere yeterli mesafeyi koruduğunuz sürece kısmen sınırsız olarak kamp yapabilirsiniz; • yabani dutsu meyveler, mantar ve çiçek toplayabilirsiniz; 55 • başkalarına rahatsızlık ve zarar veremezsiniz; • kuş yuvalarını bozamaz ve yavru kuşları rahatsız edemezsiniz; • ren geyiklerini ve av hayvanlarını rahatsız edemezsiniz; • canlı ağaçları kesemez ve zarar veremezsiniz, başkasının arazisindeki kuru keresteleri ve kesilmiş ağaçları, dalları, yosunları vs. toplayamazsınız; • zorunlu bir ihtiyaç olmadıkça başkasının arazisinde ateş yakamazsınız; • örneğin, konutlara çok yakın kamp kurarak veya gürültü yaparak huzuru bozamazsınız; • çevreye çöp atamazsınız; • arazi sahibinin izni olmaksızın bir bölgede motorlu araç kullanamazsınız ve • ilgili izinler olmaksızın balık tutamaz veya avlanamazsınız. Kaynak www.ymparisto.fi 13.5 Eşitlik, denklik ve ayrımcılık Ayrımcılık Finlandiya’da her durumda cezai bir suçtur. Ayrımcılığın yasaklanması cinsiyet, yaş, köken, dil, din, inanç, görüş, sağlık, engellilik veya diğer kişisel sebeplere dayalı ayrımcılığı kapsar (Fin Anayasası Bölüm 6). Etnik köken veya yabancı olmaya dayalı ayrımcılık yaşar veya gözlemlerseniz Azınlıklar Ombudsmanıyla bağlantıya geçebilirsiniz. Azınlıklar için Ombudsman Finlandiya’daki yabancıların durumunu ve haklarını izler. Azınlıklar Ombudsmanına e-posta gönderebilir, telefon edebilir veya ofisini ziyaret edebilirsiniz. Önceden randevu alın. Azınlıklar için Ombudsman ile kendi dilinizde iletişim kurabilirsiniz. Mektuplar tercüme edilecektir ve gerekirse tercüman temin edilecektir. Azınlıklar için Ombudsman insan kaçakçılığı mağdurlarına da yardımcı olur. İşyerinde istismar veya fuhuş mağduru olduğunuzu düşünüyorsanız Azınlıklar Ombudsmanıyla bağlantıya geçebilirsiniz. İnsan kaçakçılığı mağdurları, insan kaçakçılığı mağdurlarına yardım eden sistem aracılığıyla da yardım alabilirler. • +358 71 876 3170 • www.ihmiskauppa.fi Azınlıklar için Ombudsman Mikonkatu 25, Helsinki • 0295 488 666 (hafta içi 10:00-12:00) ofm@ofm.fi • www.vahemmistovaltuutettu.fi SORUN DURUMLARINDA YARDIM Ayrımcılığa veya kötü muameleye maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, Mağdur Desteği telefon hizmetinden ayrımcılığa ilişkin tavsiyeler alabilirsiniz (tel. 0203 16116 Pzt-Sa 13:00–21:00 ve Çar-Cu 17:00–21:00), e-posta: sisasuomi@ riku.fi. RIKU, sizi yardım için en uygun yere yönlendirmeye yardımcı olur. RIKU 56 gerekirse meseleyi Azınlıklar için Ombudsmana taşımanıza yardımcı olacaktır. Başvurabileceğiniz başka merciler de vardır: • İşte: Sendikanızla veya Mesleki Güvenlik ve Sağlık Denetim Kuruluyla bağlantıya geçin (iletişim bilgileri sayfa 25’tedir). • Belediye sosyal hizmetlerinde: Belediyenizdeki sosyal refah temsilcisiyle görüşün. Kela veya sosyal hizmetlerin bir kararının makul olmadığını düşünüyorsanız, kararın beraberindeki talimatlara uygun olarak yazılı bir telafi talebinde bulunun (iletişim bilgileri sayfa 36’dadır). • Belediye sağlık hizmetlerinde: Hasta Ombudsmanıyla görüşün (iletişim bilgileri sayfa 36’dadır). • Kira barınması için başvuru yaparken: Azınlıklar için Ombudsmanlıkla görüşün. • Okulda çocuğunuza sataşmalar oluyorsa: Çocuğun okulundaki baş öğretmen, öğretmen veya okul refah görevlisiyle görüşün. • Size karşı ayrımcılık yapıldığını düşünüyorsanız: Olumsuz bir sığınma kararı alırsanız, Sığınmacı Tavsiye Merkezine danışın (iletişim bilgileri sayfa 59’dadır). • Size karşı ayrımcılık yapıldığını düşünüyorsanız: oturma izni başvurunuza olumsuz bir yanıt alırsanız, hukuki yardım bürosuna danışın (iletişim bilgileri sayfa 51’dedir). 14. ULUSAL GÖÇMENLİK HİZMETLERİ 14.1 Fin Göçmenlik Dairesi Fin Göçmenlik Dairesi (Migri), İçişleri Bakanlığının göçmenlik, Finlandiya’da kalış, sürgün ve Fin vatandaşlığıyla ilgili konularda karar vermekle ilgilenen bir bölümüdür. Fin Göçmenlik Dairesi, Fin göçmenlik politikasını uygulayan, göçmenlik, sürgün, sığınmacılık ve vatandaşlık konularında uzman bir hizmet ve karar verme kurumudur. Bu bölüm, ulusal ve uluslararası işbirliğinin yanı sıra siyasi karar vermeyi destekleyen bilgi hizmetleri de sunar. 14.3 In To Finlandiya, Çalışmak için Finlandiya’ya gelmek In To, Finlandiya’ya gelen ve Finlandiya’dan ayrılan çalışanlar için Kela ve Vergi İdaresinin bir tavsiye merkezidir. In To çalışanlar dışında, yabancı işgücü işe alan ve edinen işletmelerin yanı sıra Finlandiya’ya gelen girişimcilere ve öğrencilere de hizmet sunar. In To’daki görevliler farklı diller konuşur ve Fin sosyal güvenliği ve vergilendirmesiyle ilgili tavsiyeler vererek hizmet alıcısını göçmenlikle ilgili diğer yetkililere yönlendirirler. In To, Helsinki’de Kamppi’da Autotalo binasında yer alır. In To telefonla hizmet vermez. E-posta yoluyla randevu alabilirsiniz. Fin Göçmenlik Dairesi Lautatarhankatu 10, Helsinki • 0295 419 600 • www.migri.fi 14.2 Bilgi Bankası Bilgi Bankasında Fin toplumu ve kültürü, Finlandiya’da yaşamak için gereken izinler, barınacak yer bulma, Fince eğitim alma, çalışma ve iş, eğitim, sağlık hizmetleri, sosyal hizmetler, kriz durumlarında yardım, kültürel ve rekreasyonel hizmetler ve dernek faaliyetleri konusunda 15 farklı dilde temel bilgiler ve ayrıca daha fazla bilgi edinebileceğiniz sayfalara bağlantılar bulabilirsiniz. In To Finlandiya Salomonkatu 17, Merdiven Boşluğu A, 2. kat PL 82, 00531 Helsinki info@intofinland.fi • www.intofinland.fi 14.4 Mağdurlara destek (RIKU) RIKU destek hizmetleri suç mağdurları, yakın aile bireyleri ve cezai davalarda tanıklar içindir. RIKU, bir suç olayından sonra destek ve tavsiye verir ve gerekirse cezai davayla ilgili uygulamalı konularda yardımcı olur. Polis karakoluna veya mahkemeye giderken size eşlik edebilecek, RIKU tarafından tayin edilmiş uzun süreli bir destek görevlisi de edinilebilir. • www.infopankki.fi 57 Yasaklama emirleri veya ayrımcılık konusunda da yardım alınabilir. 14.5 Finlandiya Aile Federasyonu Çok Kültürlü Uzmanlık Merkezi Hizmetler profesyonel olarak izlenen gönüllü çalışmaya dayalıdır. Hizmetler, hizmet alıcısı için ücretsizdir, ancak telefon görüşmeleri operatör tarafından yerel ücretle ücretlendirilir. Hizmetler Fince ve İngilizce sunulur, diğer dillere tercüme hizmetleri de düzenlenir. Adınızı vermeyebilirsiniz, görüşmeler gizlidir. RIKU herhangi bir siyasi veya dini geleneğe bağlı değildir. Finlandiya Aile Federasyonu Çok Kültürlü Uzmanlık Merkezi göçmen ailelerin, çocukların ve gençlerin bütünleştirilmesini ve iyiliğini destekler. Merkez, çok kültürlü işlerde uzmanlarca çalıştırılır. Merkezin faaliyetleri arasında farklı dillerde yaşıtlar grubu faaliyetleri (VePa), göçmenlerle çalışan insanlar için eğitim, bütünleştirme ve hizmet alıcısı danışmalarıyla ilgili materyal üretimi yer alır. Kişisel destek ve destek görevlileri: Finlandiya Aile Federasyonu Çok Kültürlü Uzmanlık Merkezi Ulusal hizmetler: Yardım hattı Yasal telefonla tavsiye Çevrimiçi tavsiye Kalevankatu 16 B, 3. kat, Helsinki kotipuu@vaestoliitto.fi • www.vaestoliitto.fi/ monikulttuurisuus RIKU Hämeenlinna hizmet noktası Kirjastokatu 1 • 050 378 2877 (hafta içi günlerde çalışma saatleri boyunca) • 0203 16116 Pazartesi-Salı 13:0021:00, Çarşamba-Cuma 17:00-21:00 saatleri arasında • www.rikunet.fi RIKU sağlayıcıları Fin Yerleşim Federasyonu, Fin Kızıl Haçı, Anne ve Çocuk Evleri ve Barınakları Federasyonu, Feminist Derneği Birliği, Fin Ruhsal Sağlık Derneği ve Mannerheim Çocuk Refahı Derneğidir. Ana sponsorlar Finlandiya’nın Otomatik Satış Makinesi Derneği ve devlettir. Hizmetlere ilişkin daha fazla bilgi (15 dilde) ve yerlerin iletişim bilgileri şuradan edinilebilir: www.riku.fi 58 14.6 Sığınmacı Tavsiye Merkezi Sığınmacı Tavsiye Merkezi Finlandiya’daki sığınmacılara, mültecilere ve diğer yabancılara hukuki yardım ve tavsiyeler sunar. Sığınmacı Tavsiye Merkezi Helsinki bürosu Kaisaniemenkatu 4 A, 6. kat, Helsinki • 075 7575 100 pan@pakolaisneuvonta.fi • www.pakolaisneuvonta.fi 14.7 Çok Kültürlü Kaynak Merkezi Monika ULUSAL 24 SAAT YARDIM HATTI Telefon 09 692 2304 Dernek, şiddet mağduru olan göçmen kadınlara ve çocuklara ücretsiz hizmetler sunar. Çeşitli farklı dillerde yardım sunulur. Etnik azınlıktaki kadınlar için birçok dernek Finlandiya’daki Çok Kültürlü Kadın Derneği Monika’nın çatısı altında çalışır. Dernek, göçmen kadınların refahını ve şehir faaliyetlerini destekler, şiddet mağduru olan kadınlar ve çocuklar için hizmetler üretir, karar verme sürecine etki eder ve sosyal ve sağlık hizmetleri profesyonellerine eğitim sunar. Finlandiya’nın Çok Kültürlü Kadın Derneği Monika Hermannin Rantatie 12 A, 00580 Helsinki • 09 72 79 9999 info@monikanaiset.fi • www.monikanaiset.fi 14.8 Kassandra Uluslararası Sanat Merkezi Kassandra, yeni ve yerli Finli sanatçıları bir araya getiren, tiyatro performansları ve sanat etkinlikleri yaratan, kültürel etkileşime ilişkin bilgiler sunan, kadınlar, çocuklar, gençler ve okul çocukları için çalıştaylar düzenleyen, ayrıca her tür sanat programı düzenleyen ve yaratan Helsinki’deki uluslararası bir sanat merkezidir: müzik, dans, şiir ve el sanatları. Kassandra ry Aleksanterin teatteri Bulevardi 23-27, 00180 Helsinki • 010 4399 190 kassandra@kassandra.fi • www.kassandra.fi 59 NOTLAR: 60 EK 1: Çalışanın AB’den Finlandiya’ya taşınması İkamet •Finlandiya’da ücretli çalışma için çalışanın bir oturma izni olması gerekmez. •Finlandiya’da çalışma 3 aydan uzun sürerse, ikamet yerel emniyet müdürlüğüne kaydettirilmelidir. Kayıt için yazılı bir kayıt belgesi verilecektir. •Oturma hakkı geçici olarak geçerlidir. Beş yıl ikametin ardından bir çalışana kalıcı oturma izni verilebilir. Yerel Kayıt Bürosu •Çalışan, Nüfus Bilgi Sistemine girmek için kendi ikametinin bağlı olduğu Yerel Kayıt Bürosuna kaydolmalıdır. •Finlandiya’da ikamet en az 3 ay sürdüyse, oturma hakkı da kaydedilmelidir. •Başvuru sahibine bir bireysel kimlik kodu verilir ve ikametin kalıcı olması düşünülüyorsa Finlandiya’da kalıcı bir mukim olarak kaydedilir. KELA •Çalışma 2 yıldan uzun sürerse (kalıcı istihdam) bir çalışan geçici olarak tüm yönlerden Fin sosyal güvenlik planı kapsamına alınacaktır. •Çalışma 4 ay ile 2 yıl arası sürerse bir çalışan çalışma süresince Fin sosyal güvenlik planı kapsamına alınacaktır. Çalışan, çalışma süresince Çocuk Evde Bakım Ödeneği ve Çocuk Yardımının yanı sıra hastalık sigorta yardımları alma hakkına sahiptir. Ulusal emekli aylığı ve hayatta kalan emekli aylığı da alacaktır ve Fin İşsizlik Güvencesi Kanunu kapsamı altındadır. •Çalışmanın süresi 4 aydan kısaysa, bir çalışan Fin sosyal güvenlik planı kapsamına alınamaz. •Bununla birlikte, çalışanın gelirle ilgili aylık ücretleri Finlandiya’ya ödeniyorsa, devlet belediye sağlık hizmetlerinin yanı sıra Çocuk Evde Bakım Ödeneğinin bakım ödeneği ve bakım yardımını alma hakkı olacaktır. Vergi Dairesi •Bir çalışanın kalıcı ikametgahı Finlandiya’da ise veya 6 aydan uzun bir süredir Finlandiya’da yaşıyorsa, genel olarak vergilerden yükümlüdür ve Finlandiya’ya gelir vergisi ödeyecektir ve bir Fin vergi iadesi doldurmalıdır. •Bir çalışan 6 aydan daha kısa süredir Finlandiya’da yaşıyorsa, Finlandiya’da sınırlı vergi yükümlülüğüne sahiptir. 61 Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesi •İşsiz bir kişi işsiz bir iş arayan olarak Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesine kaydolabilir. •Bir çalışan en az dört hafta Finlandiya’da çalıştıktan ve Finlandiya’da kalıcı olarak yaşamaya başladıktan sonra Fin işsizlik güvenliği planı kapsamına alınabilir; diğer bir AB ülkesinde edinilen iş geçmişi, istihdam gerekliliğini karşılamak üzere E301 formuyla Finlandiya’ya nakledilebilir. •Bir çalışan Finlandiya’da dört haftadır henüz işe girmediyse ve bir AB ülkesinde başka bir önceki iş geçmişi yoksa, İşgücü Piyasası Desteği kapsamına alınabilir (Finlandiya’da kalıcı ikamet gereklidir). Temel kamu hizmetleri •Bir çalışan tüm temel kamu hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. 62 EK 2: Çalışanın aile ferdinin* AB’den Finlandiya’ya taşınması İkamet •Finlandiya’da ikamet için oturma izni gerekmez. •Finlandiya’da ikamet 3 ayı aşarsa, ikamet yerel emniyet müdürlüğüne kaydettirilmelidir. Kayıt için yazılı bir kayıt belgesi verilecektir. •Sponsor ikamet gerekliliklerini karşılarsa, bir aile ferdinin Finlandiya’da oturma izni verilebilir. Aile ferdi ikamet için yeterli maddi imkanlara ve gerekli sağlık sigortasına da sahip olmalıdır. •Oturma hakkı geçici olarak geçerlidir. Kalıcı oturma izni beş yıllık ikametin ardından verilebilir. •Aile fertleri ve diğer akrabalar bir oturma kartı aldıktan veya oturma haklarını kaydettirdikten sonra Finlandiya’da serbest olarak çalışabilirler. Ayrı bir çalışan oturma iznine sahip olmaları gerekmez. Yerel Kayıt Bürosu •Aile ferdi, Nüfus Bilgi Sistemine girmek için kendi ikametinin bağlı olduğu Yerel Kayıt Bürosuna kaydolmalıdır. •Finlandiya’da ikamet en az 3 ay sürdüyse, oturma hakkı da kaydedilmelidir. •Başvuru sahibine bir bireysel kimlik kodu verilir ve ikametin kalıcı olması düşünülüyorsa Finlandiya’da kalıcı bir mukim olarak kaydedilir. KELA •Finlandiya’da kalıcı ikamet, Fin sosyal güvenlik planı kapsamında sigorta teminatı için bir gerekliliktir. •Bununla birlikte, Finlandiya’da istihdam edilen çalışanların aile fertleri AB yönetmeliğine göre Finlandiya’da geçici olarak ikamet ediyor veya Finlandiya’da ikamet etmiyor olsalar dahi Finlandiya’da sağlık hizmetleri ve aile yardımlarından yararlanma hakkına sahiptir. Vergi Dairesi •Bir çalışanın kalıcı ikametgahı Finlandiya’da ise veya 6 aydan uzun bir süredir Finlandiya’da yaşıyorsa, genel olarak vergilerden yükümlüdür ve Finlandiya’ya gelir vergisi ödeyecektir ve bir Fin vergi iadesi doldurmalıdır. •Bir çalışan 6 aydan daha kısa süredir Finlandiya’da yaşıyorsa, Finlandiya’da sınırlı vergi yükümlülüğüne sahiptir. 63 Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesi •Kişi işsiz bir iş arayan olarak Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesine kaydolabilir. Temel kamu hizmetleri •Kişi tüm temel kamu hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. *AB/AEA ülkeleri, İsviçre ve Liechtenstein vatandaşlarının aile fertleri aşağıdakileri kapsar: • 21 yaşın altında olan veya ebeveynin velayeti altında olan çocuklar • eş, birlikte oturduğu kişi veya kayıtlı partneri • vesayeti altındaki ebeveynler • 21 yaşın altında olmaları veya ebeveynin velayeti altında olmaları durumunda, eşin çocukları • eşin vesayeti altında olan eşin ebeveynleri • Finlandiya’da ikamet eden kişi 18 yaşından küçükse, veli. Diğer akrabalar da bir AB vatandaşının aile fertleri karşılaştırılabilir: • kişi kendi ülkesinde bir AB vatandaşının velayeti altında idiyse veya onunla aynı evde yaşadıysa ya da ciddi sağlık nedenleri söz konusu AB vatandaşının onu kesinlikle bizzat yanında götürmesini gerektiriyorsa. 64 EK 3: Çalışanın üçüncü ülkeler dışından Finlandiya’ya taşınması İkamet •Finlandiya’da ücretli çalışma çalışanın bir oturma iznine sahip olmasını gerektirir**. •İzin türünü çalışmanın niteliği belirleyecektir: •Geçici oturma izni •Sürekli oturma izni (Durum A) (Durum B) •çalışma sözleşmesi bir sonraki bildirime kadar geçerlidir •geçici iş sözleşmesi •sektöre özel oturma izni •oturma izni bazı durumlarda işverene özel olabilir •ilk seferinde bir yıl için verilir; bir seferde 4 yıla kadar uzatılabilir •çalışmanın süresine eşit bir süre için verilir, ama en fazla 2 yıl olabilir; bir seferde bir yıla kadar uzatılabilir •bununla birlikte, oturma izninin geçerliliği pasaportun geçerliliği dahilindedir •Fin Göçmenlik Dairesi tarafından işlenen ilk oturma izni, •bölge polisi tarafından oturma izninin uzatılması Yerel Kayıt Bürosu •başvuru sahibine bir bireysel kimlik kodu verilmiş; •Finlandiya’da daimi bir mukim olarak kayıtlı •başvuru sahibine bir bireysel kimlik kodu verilmiş; •Finlandiya’da geçici bir mukim olarak kayıtlı KELA •başvuru sahibi Fin sosyal güvenlik planı kapsamına alınmış (çalışma 2 yıldan uzun süreyle devam etmeli), bir Kela kartı verilmiş •çalışma dört ayı aştığında Fin sosyal güvenlik planı kapsamına kısmen alınmış (çalışma süresi boyunca); •çalışma iş gerekliliğini karşılamalıdır* 65 Vergi Dairesi •sınırsız vergi yükümlülüğü •çalışana işveren için bir vergi kartı verilmiş; •Finlandiya’ya gelir vergisi ödüyor; •Finlandiya’da bir vergi iadesi sunmalıdır •en fazla 6 aylık ikamet: •sınırlı vergi yükümlülüğü •işveren bir Fin şirketi • – kaynaktan vergi oranı % 35 maaştan düşülür; •işveren Finlandiyalı değil (Finlandiya’da sabit iş adresi yok) •– Finlandiya’ya ödenecek gelir vergisi yok; kiralanmış çalışan •– Finlandiya’ya gelir vergisi ödenecek (işveren Kuzey ülkeleri, Baltık ülkeleri, Moldova, Gürcistan veya Finlandiya ile vergi anlaşması olmayan ülkelerden geldiğinde) 6 aydan uzun süreli ikamet: sınırsız vergi yükümlülüğü •Finlandiya’ya gelir vergisi ödüyor; Finlandiya’da vergi iadesi sunmalıdır; •183 günden uzun süredir Finlandiya’da yaşayan kiralanmış çalışan peşin vergi oranı için başvuruda bulunmalıdır Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesi •işsiz bir kişi işsiz bir iş arayan olarak Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesine kaydolabilir •işsiz bir iş arayan olarak Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesine kaydolabilir •işgücü politikası önlemlerine erişim elde edebilir •staj veya iş yaşamı rehberliğine ulaşamıyor •iş gerekliliği* karşılanmışsa işsizlik yardımları alma hakkı vardır (en az 2 yıllık iş sözleşmesi gereklidir) •işgücü piyasası eğitimine katılabilir 66 •işsizlik yardımı alamıyor Temel kamu hizmetleri •kişi tüm temel kamu hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. sağlık hizmetleri: •4 ayın altında – hak yok; •2 yılın altında – sağlık hizmetleri hakkı var sosyal hizmetler: •4 ayın altında – sosyal bakım yardımı hakkı yok •2 yılın altında – sınırlı hak, tıbbi tedavi için geri ödemeler, hastalık ödeneği *iş gerekliliği: 2010 yılında işsizlik yardımının ilk alındığında ücretli bir çalışanın iş gerekliliği önceki 28 ay boyunca 34 haftadır (yaklaşık 8 ay). (Çalışan haftada en az 18 saat çalışmalıdır ve ücret toplu sözleşmeye uygun olmalıdır. Sektörde toplu sözleşme yoksa, tam zamanlı çalışma ücreti ayda en az 1.052€ olmalıdır.) **oturma izni olmadan istihdam: Belirli durumlarda, yabancı uyruklu bir kişi oturma izni olmaksızın Finlandiya’da ücretli bir işte çalışabilir. Bununla birlikte, bir vizeye sahip olması gerekiyorsa, geçerli bir vizeye sahip olmalıdır. Çalışanın oturma izni aşağıdaki kişiler için gerekli değildir: • Davet üzerine veya anlaşma ile en fazla üç ay için çalışan tercümanlar, öğretmenler, uzmanlar veya spor hakemleri. • Davet üzerine veya anlaşma ile en fazla üç ay için çalışan profesyonel sanatçılar veya sporcular ya da onların asistanları. • Uluslararası trafikte veya esas olarak yabancı limanlar arasında çalışıyor olarak Tüccar Gemisi Siciline kayıtlı bir gemide çalışan denizciler. • En fazla üç ay için çalışan dutsu meyve veya meyve toplayıcıları. • Finlandiya’da geçici iktisap veya taşeron istihdam altında olan diğer bir AB/ AEA ülkesinde çalışan bir şirketin daimi çalışanları. Yabancı uyruklu kişinin diğer ülkenin ilgili geçerli oturma ve çalışma izinlerine sahip olması gerekir. 67 EK 4: Çalışanın aile ferdinin* üçüncü ülkeler dışından AB’den Finlandiya’ya taşınması İkamet •Finlandiya’da ikamet bir oturma izni gerektirir. •Oturma izni aile bağlarına dayalı olarak verilir. •Aile ferdinin geliri Finlandiya’da güvence altına alınmış olmalıdır. •Aile ferdinin ikameti sponsorun oturma izniyle aynı geçerliliğe sahip olacaktır ve oturma izni durumuna uygun olacaktır. •Bir oturma izni için Finlandiya’ya gelmeden önce yurtdışında iken başvurulur. •Belirli bir durumda, bir aile ferdi önceden bir oturma izni almamış olarak Finlandiya’ya gelebilir ve Finlandiya’ya geldiğinde izin başvurusu yapabilir**. •Geçici oturma izni •Sürekli oturma izni (Durum A) (Durum B) •ilk seferinde bir yıl için verilir; •bir seferde 4 yıla kadar uzatılabilir •Sponsorun oturma izniyle aynı geçerliliğe sahip olarak, ancak en fazla 2 yıl için verilir; •bir seferde 1 yıla kadar uzatılabilir •bununla birlikte, oturma izninin geçerliliği pasaportun geçerliliği dahilinde olacaktır •Fin Göçmenlik Dairesi tarafından işlenen ilk oturma izni, •oturma izninin uzatılması bölge polisi tarafından yapılır •sınırsız çalışma hakkı •sınırsız çalışma hakkı Yerel Kayıt Bürosu •bir bireysel kimlik kodu verilmiş; •Finlandiya’da daimi bir mukim olarak kayıtlı •bir bireysel kimlik kodu verilmiş; •Finlandiya’da geçici bir mukim olarak kayıtlı KELA •Fin sosyal güvenlik planı kapsamına alınmış •bir Kela kartı verilmiş •Finlandiya’da sigortalı değil 68 Vergi Dairesi •sınırsız vergi yükümlülüğü •bir vergi kartı verilmiş; •Finlandiya’ya gelir veya sosyal yardım vergisi ödüyor; •Finlandiya’da bir vergi iadesi sunmalıdır en fazla 6 aylık ikamet: sınırlı vergi yükümlülüğü işveren bir Fin şirketi •– kaynaktan vergi oranı % 35 maaştan düşülür; •işveren Finlandiyalı değil (Finlandiya’da sabit iş adresi yok) •– Finlandiya’da ödenecek gelir vergisi yok •kiralanmış çalışan •– Finlandiya’ya gelir vergisi ödenecek (işveren Kuzey ülkeleri, Baltık ülkeleri, Moldova, Gürcistan veya Finlandiya ile vergi anlaşması olmayan ülkelerden geldiğinde) 6 aydan uzun süreli ikamet: sınırsız vergi yükümlülüğü •Finlandiya’ya gelir vergisi ödüyor; •Finlandiya’da bir vergi iadesi sunmalıdır Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesi Temel kamu hizmetleri •işsiz bir iş arayan olarak Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesine kaydolabilir; •işsiz bir iş arayan olarak Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesine kaydolabilir •işgücü politikası önlemlerine erişim elde edebilir; •Çalışma ve Ekonomik Kalkınma Dairesi hizmetlerine sınırlı erişime sahip •işsizlik yardımları alma hakkı var •işsizlik yardımı alamıyor •kişi tüm temel kamu hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. •evinin bağlı olduğu belediyeye kaydolduktan sonra sosyal hizmetleri ve gerekli sağlık hizmetlerini kullanabilir*** •sosyal bakım yardımı hakkı yok 69 * AB vatandaşı olmayanların aile fertleri: • eş • kayıtlı partner • birlikte oturduğu kişi • Finlandiya’da birlikte yaşadığı kişinin velayeti altındaki 18 yaşın altındaki evlenmemiş çocuk • Finlandiya’da ikamet eden kişi 18 yaşından küçükse, veli. ** aşağıdaki durumlarda Finlandiya’da izin verilir: • başvuru sahibi başvuru üzerine izni yurtdışından almış olabilir ve • başvuru sahibi, Finlandiya’ya gelmeden önce, şu anda Finlandiya’da yaşayan eş veya birlikte oturduğu kişiyle en az iki yıl yurtdışında birlikte yaşamış veya • oturma izninin reddedilmesi açıkça anlamsız olacaksa. *** ikametin devam etmesi planlanıyorsa, bir yıllık ikametin ardından bir ikamet belediyesi verilebilir Ekler aşağıdakilertarafından oluşturulmuştur: POINTTI ASF projesi (Güney Savo’da çalışma sürecinde olan göçmenler) Mikkeli 2010. 70 EK 5: YURTDIŞINDAN HÄMEENLINNA’YA TAŞINDIĞINIZDA – kontrol listesi OTURMA İZNİ VEYA KAYIT? Kuzey ülkeleri ve AB uyruklular için oturma izni gerekmez. Kuzey ülkeleri vatandaşları Yerel Kayıt Bürosuna kaydolacaklardır (6 ay veya daha uzun kalışlar için). AB vatandaşları üç aydan sonra kalışlarını polisin izin hizmetlerinde kaydettirmelidir. AB uyruklu olmayanlar için oturma izni gerekecektir. İzinler ve kayıtlar Hämeenlinna’da Polisin izin hizmetleri tarafından ele alınır. • Resmi konularda pasaportunuzu veya Avrupa kimlik kartınızı, oturma izninizi ve diğer belgelerinizi her zaman yanınızda getirin! 1. 3 AYDAN UZUN SÜREDİR FİNLANDİYA’DA YAŞAYAN BİR AB/ AEA YURTTAŞI İSENİZ, POLİSİN İZİN HİZMETLERİNE KAYDOLUN Aşağıdaki durumlarda oturma izni • çalışıyorsanız veya serbest meslek sahibiyseniz • yeterli maddi durumunuz veya bir sağlık sigortası kartınız varsa veya • bir eğitim kurumunda eğitime kabul edildiyseniz ve yeterli maddi durumunuz varsa veya • Finlandiya’da yaşayan bir kişiyle aile bağlarınız varsa. Hämeenlinnan poliisiasema Hattelmalantie 2 Hafta içi 09:00-16:00 saatleri arası açıktır • 0295 414 169 • www.poliisi.fi • ulkomaalaisluvat.hame@poliisi.fi 2. KAYIT BÜROSUNA KAYDOLUN Fin Göçmenlik Dairesi Finceye tercüme edilmiş ve Apostil damgalı nüfus, evlilik boşanma ve vasilik cüzdanlarınızı Kayıt Bürosuna yanınızda getirin. Lautatarhankatu 10, Helsinki • 0295 419 600 • www.migri.fi Aşağıdaki formları doldurun Birger Jaarlinkatu 13 • 029 553 9361 Pazartesi-Cuma 08:00-16:15 saatleri arasında açıktır • AB vatandaşının oturma izni kaydı (ücret ödenmelidir) • Bir AB vatandaşının AB devleti veya dengi vatandaşı olmayan aile ferdi oturma izni kartı için başvurmalıdır (ücret ödenmelidir). Aşağıdaki formları doldurun 71 5. İŞ VE EĞİTİM İÇİN BAŞVURMAK İÇİN ÇALIŞMA VE EKONOMİK KALKINMA DAİRESİNE KAYDOLUN • Yabancı vatandaş kaydı • Adres değişikliği bildirimi Kayıttan sonra size bir bireysel kimlik kodu verilecek. Bir ikametgah yerine giriş izniniz olup olmadığını kontrol edin. Saaristenkatu 3 • Tel. 0295 041 500 Pazartesi-Cuma 09:00-15:45 saatleri arasında açıktır 3. ÇALIŞAN BİR KİŞİNİN HER ZAMAN VERGİ DAİRESİ TARAFINDAN VERİLMİŞ BİR VERGİ KARTI OLMALIDIR Kayıtlı bir iş arayan, Finlandiya’da istihdam hizmetleri ve eğitim olanakları ile ilgili bilgi alma hakkına sahiptir. 6. BİR BANKA HESABI AÇIN Kayıt Bürosu tarafından verilen bireysel kimlik kodunu yanınızda Vergi Dairesine getirin. Pasaportunuzu ve bireysel kimlik kodunuzu bankaya yanınızda getirin. Bazı bankalar, yerel polis merkezinden satın alabileceğiniz fotoğraflı bir kimlik kartı ister. Bankalara örnek olarak Nordea, Sampo ve Osuuspankki gösterilebilir. Lukiokatu 26 • 020 612 000 • www.vero.fi Pazartesi-Cuma 09:00-16:15 saatleri arasında açıktır 7. BARINMA İÇİN BAŞVURMAK ÜZERE BİR BAŞVURU DOLDURUN Aşağıdaki formları doldurun • Kaynaktan vergi kartı başvurusu (6 aydan az süredir çalışan) • Vergi kartı başvurusu (6 aydan uzun süredir çalışan) Hämeenlinnan Asunnot Oy VVO Raatihuoneenkatu 7 • Tel. 03 625 161 • www.hameenlinna.fi/Palvelut/ Asuminen-ja-ymparisto/Asumisenpalvelut/Vuokra-asunnot/ 4. FİN SOSYAL GÜVENLİĞİNE HAKKINIZ OLUP OLMADIĞINI KELA’DAN KONTROL EDİN HİZMETLER VE FARKLI DİLLERDEKİ TOPLUM HAKKINDA BİLGİ Rauhankatu 1 • • 020 634 0200 Pazartesi 09:00-17:00, Salı-Cuma 09:00-16:15 saatleri arasında açıktır • http://www.infopankki.fi/ • kansalaisneuvonta.fi • www.lifeinfinland.fi • www.intofinland.fi Y77 formunu doldurun • Finlandiya’ya taşınma üzerine Fin ikamet esaslı sosyal güvenlik planı altında sigorta kapsamına başvurma. 72 GÖÇMENLİK KONULARINDA YARDIM VE TAVSİYELER AŞAĞIDAKİ YERLERDEN EDİNİLEBİLİR ŞEHRİN ORTAK HİZMET NOKTASI KASTELLİ GÖÇMENLİK BİLGİLERİ Raatihuoneenkatu 11 Pazartesi Çarşamba-Perşembe • 050 304 5472 13.00 – 16.00 13:00 – 15:30 Rusça ve Estonyaca telefon hizmetleri Pazartesi günleri 14:00 ve 16:00 saatleri arasında verilir. Açılış saatlerini ve dilleri internet sitesinden kontrol edin: • www.hameenlinna.fi/ maahanmuutto GÖÇMENLİK HİZMETLERİ (mülteciler, sığınmacılar ve geri dönen İngriya göçmenleri) Raatihuoneenkatu 11 A, 4. kat Randevulu hizmet Çar 13:00-15:30 saatleri arasında sunulur • Tel. 03 621 2815 HÄMEENLINNA ŞEHRİ ÇOK KÜLTÜRLÜ ÇALIŞMA (çok kültürlü grup faaliyetleri ve kulüpler) Ortaklık Evi Kirjastokatu 1 • Tel. 03 621 2560 73 74 75 Hämeenlinna merkezi haritası 76 Fincede sayılar Rakamla Yazıyla 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 nolla yksi kaksi kolme neljä viisi kuusi seitsemän kahdeksan yhdeksän kymmenen yksitoista kaksitoista kolmetoista neljätoista viisitoista kuusitoista seitsemäntoista kahdeksantoista yhdeksäntoista kaksikymmentä 30 40 50 60 70 80 90 100 101 1000 kolmekymmentä neljäkymmentä viisikymmentä kuusikymmentä seitsemänkymmentä kahdeksankymmentä yhdeksänkymmentä sata satayksi tuhat 77 Önemli telefon numaraları Ambülans, polis, itfaiye Şehir santrali Taksi Ücretli rehber sorgulama 112 +358 3 6211 +358 3 106 2500 020202 veya 0100 100 veya 118 Yol kenarı desteği Tren tarifeleri Uçak tarifeleri Otobüs tarifeleri 0200 8080 www.vr.fi www.finnavia.fi www.matkahuolto.fi Kredi kartı veya banka kartının kaybedilmesi American Express Diners Club Visa, Eurocard veya Mastercard Banka kartı 0800 114 646 0800 955 55 0800 1 2400 020 333 Kendi büyükelçiliğinizin telefon numarasını rehberlerden veya www.formin.fi adresinden Dışişleri Bakanlığı web sitesinden bulabilirsiniz. Büyükelçiliğimin telefon numarası: 78 Düzenleyen: Göçmenlik Bilgileri Projesi (ASF) Grafik ve sayfa düzeni: Mari Villanen/Pisama Art Resimler: Luiza Lehtinen 79 GÖÇMENLİK HİZMETLERİ ÇOK KÜLTÜRLÜ ÇALIŞMA Çok kültürlü çalışma Ortaklık Evi Kirjastokatu 1 • 03 621 2560 Opi suomen kieltä – Fince öğrenin Löydä toimintaa – Olan biteni öğrenin Tarvitsetko tilaa toimintaan? – Grup etkinlikleri için bir yere mi ihtiyacınız var? Tule käymään – Hoş geldiniz! Posta listesine katılın! hml.monikulttuurityo@gmail.com Facebook’tan bize katılın: Facebook.com/Monikulttuurinen. Hämeenlinna 80