27.09.2012 1 Konjonktivit
Transkript
27.09.2012 1 Konjonktivit
27.09.2012 Sık Karşılaşılan Enfeksiyöz Hastalıklar Dr M M.E.Kavasoğlu E Kavasoğlu AÜTF ACİL TIP AD 21.02.2012 Eksternal Hordeolum (Arpacık) Kirpiklerle ilişkili yağ ve ter bezlerinin (zeiss ve moll bezlerinin) akut stafilokokal enfeksiyonudur. Ağrılı, ödemli, eritemli, küçük püstül görünümündedir. T d i Tedavi: – Ilık kompres – Topikal antibiyotik damla,günde 2 kez, 7-10 gün – Kusurlu kirpik varsa çıkartılabilir – Çevresel selülit belirginse sistemik antibiotik gerekli olabilir – insizyon ve drenaj düşünülebilir Konjonktivit Konjonktivanın inflamasyonu olup kırmızı gözün nedenleri arasındadır Sıklıkla - Viral - Allerjik - Bakteriyel B kt i l - Toksik T k ik - Paraziter - Kimyasal irritasyona - Fungal enfeksiyonlara Plan Göz enfeksiyonları - Hordeolum (internal ve external) - Konjonktivite Kulak Burun Boğaz enfeksiyonları - Otitis externa - Otitis media - Akut faranjit ve tonsillit Yumuşak doku enfeksiyonları - İmpetigo - Fronkül - Karbonkül - Erizepel - Selülit İnternal Hordeolum (Şalazyon) Meibomian ve zeiss yağ bezlerinin tıkanmasıyla oluşan göz kapağının akut/kronik enflamasyonudur. Akut durumlarda hiperemi ve ağrı görülürken subakut b k t ve kronik k ik d durumlarda l d ağrısız ğ şişlik i lik şeklinde kli d olabilir l bili Tedavi: – Ilık, nemli kompres, günde 3-4 kez. – Eritromisin oph. damla, günde 4 kez. – Kronik/rekürren doksisiklin 100mg 2x1, 14-21 gün. – Kronik tekrarlayan lezyonlarda kortikosteroid enjeksiyonu, eksizyon ve küretaj gerekli olabilir – 1-2 hafta içinde göz poliklinik kontrolü önerilir Bakteriyel Konjonktivit Ciddi bakteriyel enfeksiyon sonrası veya herpetik corneal tutulum sonrası ciddi görme kaybına neden olabilir Mükopürülan akıntı ve inflamasyonla karektirizedir Kemozis yaygındır genellikle preaurikular lap yoktur GC görülebilir. Sıklıkla sabah göz kapakları yapışıklık ve çapaklanma vardır Tek y ya da ççift taraflı olabilir Sıklıkla Staphylococcus and Streptococcus türleri neden olur Korneada flurosein tutulumu yoktur Tedavi: – Polytrim veya eritromisin oph, 4x1, 5-7 gün. – Kontakt lens kullananlarda; psudomonas için: • Florokinolon(Ciloxan)/ • Aminoglikozid (Tobrex) 4x1, 5-7gün. Gentamisin okuler irritasyon riski yüksek olduğu için nadiren önerilir 1 27.09.2012 Viral Konjonktivit Sıklıkla adenovirüs neden olur. Aşırı rahatsızlık oluştursada genellikle semptomatik tedavi ile kendi kendine düzelir Sıklıkla viral ÜSYE sonrası olur, olur preauriküler LAP olabilir Önce bir göz, birkaç gün içinde diğer göz tutulur Akıntı sulu, konjonktiva hiperemik, ödemli (kemozis) Fm de inferior palpepra üzerinde foliküler (küçük düzenli şeffaf tümsekler) görülebilir Kornea normal, boyamada nadiren punktat tutulum olabilir Herpetik dendrit tutlumu atlamamak için Flourecein boyama gereklidir Epidemik Keratokonjunktivit Son derece bulaşıcı adeno virüs enfeksiyonu olup salgın Viral Konjonktivit tedavisi: Soğuk kompres günde 4 kez Topikal dekonjestan (Alergoftal 4x1) Suni gözyaşı gözyaşı, 5-6 56x1 1-2 2 Bakteriyel şüphesi varsa antibiyotik ekle İyileşme 1-3 hf’yı bulabilir Çok bulaşıcı,el yıkama,muayenede eldiven kullanmak gerekir Viral veya bakteriyal konjiktiviti ayrımı tam yapılamadığında antibiotikli göz damlası eklenebilir. Epidemik Keratokonjunktivit Fm de ipsilateral preauricular LAP ve göz kapagı eritemi inferior palpebral konjiktivada papilla, küçük ve diffüz meydena getirir Genellikle öksürük, yüksek ateş, halsizlik ve kas ağrılarının kemozis görülür yanında bulantı ve kusma eşlik edebilir Gözde belirgin kızarıklık, fotofobi, yabancı cisim hissi ve subkonjiktival hemoraji görülebilir sulanma vardır Oftalmoskobik muayenede diffüz yüzeyel keratit görülürken corneal ülserasyon yoktur Epidemik Keratokonjonktivit Belirtiler 2-3 hafta sürebilir Fotofobi şiddetli ise tedavide: - suni göz yaşı, - soğuk ğ kompresyon p y - sikloplejik ajanlar kulalanılabilir Virüs 5 hafta canlılığının koruyabiliyor ve standart alkol bazlı dezenfektanlara dayanıklıdır bu nedenle cansız nesneler tarafında kolayca yayılabilir Şüpheli salgınlarda her muayeneden sonra agresif el yıkama, çift eldiven, muayene masası ve oftalmoskopinin temizlenmesi gerekir 2 27.09.2012 Allerjik konjonktivite Allerjik konjonktivite Tedavi semptom şiddetine göre: Genelde sulu akıntı, kızarıklık ve kaşıntıya neden olur Fm de eritamatöz şişmiş göz kapakları,inferior konjonktival - Soğuk kompresyon fornikste enfekte ve ödemli, papillalar görülür - Suni göz yaşı - Topikal antihistaminik ve dekonjastanlar - Topikal steroidden oluşur Steroid tedavisi herpetik enfeksiyonla risk oluşturduğu için göz doktoru konsultasyonu ile başlanması iyi olur Otitis externa Akut diffüz otitis externa Dış kulak yolunun: - Akut diffüz OE - Maling Patofizyolojisinde: - travma - ph artışı (yüzme, sıcak kuvet ve nemli ortamlar sonucu oluşabilir) En sık neden P. Aeruginosa, Enterobacteriacea ve proteus türleridir Mantar enfeksiyonları: En sık aspergilus ve candida türleri görülmektedir OE Akut diffüz otitis externa Dış kulak yolunda ağrı, kaşıntı, eritem, ödem, akıntı ve kabuklanma görülür Ödem ilerleyip kulak yolunu daraltarak işitme azlığınada neden olabilir Tragus, prearicular lenf nodlarına ve yumuşak dokuyada yayılabilir - Tropik iklimlerde - immun sistem baskılanmış - Uzun süre antibioterapi almış kişilerde görülür Tedavi Ağrının giderilmesi: NSAİİ VE PARASETAMOL Dış kulak yolunun temizlenmesi Nazikçe irrigasyon ve aspirasyon - musluk suyu - serum fizyolojik - burrow solosyonu - asetik asit (antifungal ve antibakteriyel özelliği ile avantajlıdır) Dış kulak yolunun asidifikasyonu sağlanır - Burrow solusyonu-%2 asetik asit - Domebore solusyonu asetik asit +alimunyum asetat Topikal antibiotik ve steroid verilebilir Ciprofloksasin 7 gün 3-4 damla günde 3-4 kez Hidrokortizon damlalar Selülit ve sistemik bulgular varsa sistemik antibiotik başlanabilir Kanal tıkalı ise meç koyup ilaçların emdirilmesi sağlanmalıdır 3 27.09.2012 Malign otitis eksterna Temporal kemik ve bileşenlerini kapsayan invaziv enfeksiyöz Malign otitis eksterna Hayatı tehdit eden bir hastalık Pürülan otore, trismus, servikal LAP, kranial sinir tutulumları Kulak kanalında eritem, ödem, granülasyon dokusu bulunabilir Her zaman etken psödomonas Malign otitis eksterna Anterior; parotis ve temporomandibuler eklem Posterior; mastoid hücreler İnferomedial;kafa tabanı,karotis, jjuguler g bileşke, ş sigmoid g sinüs Kranial sinir tutulumu - İlk 7. sinir etkilenir - 9, 10, 11 sinir hastalık yayıldıktan sonra tutulur Ses kısıklığı, disfaji ve fasial palsi Lateral ve sigmoid sinüs trombozu ile menenjit olası komplikasyonudur Malign otitis eksterna - Yaşlı - HIV veya immunsupresyon Malign otitis eksterna Tanı şüphe ile başlar 2-3 hafta topikal tedaviye yanıt yoksa MOE düşünülmeli - Parenteral antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır Amimoglikozid, antipsödomonal penisilin, sefalosporin, kinolon Acil serviste tedaviye başlanmalıdır Erken müracatta ; tek antibiyotik ile tam düzelme sağlanabilir Ciddi vakalarda cerrahi debridman gerekebilir A il KBB kkonsültasyonu Acil ült gerektirir kti i CT ile hastalığın boyutu belirlenir Otitis media - Hastaneye yatırılmalıdır Genellikle immunkopramize hastalarda görülür - DM Tedavi; Temporal kemik ve e kafa taban tabanına na yayılırsa a l rsa kafa tabanı taban osteomyeliti denir Kulak ağrısı ana semptomdur, özellikle geceleri olur. Yumuşak doku ve kıkırdakta sınırlı ise nekrotizan otiti eksterna durumdur Okul öncesi çocukluk döneminde sık Erişkinlerde östaki borusunun açılanması ve uzunluğu fazla olduğundan orofarinksten bakteri girişi daha azdır Ak t OM Etken Akut Etk - Streptococcus pneumoniae - Haemophilus influenzae - Moraxella catarrhalis Kronik OM etken : - Staphylococcus aureus, - P. aeruginosa, - Anaerobik bakteriler 4 27.09.2012 Otitis Media Otalji, ateş , otore ,işitme azlığı tinnitus vertigo ve nistagmus gibi şikayetlerle baş vurabilirler Timpan membran kırmızı, retrakte veya kabarmış görülür Orta kulakta hava-sıvı seviyesi görülebilir Pnömotik otoskop ile harakette azalma Fasial sinir tutulumu Otitis Media Tedavi; Otitis Media Tedavi; Çocuk ve erişkinlerde aynı Amoksisilin 500-875 mg PO 2x1 7-10 gün Alternatif ajanlar; - Trimetoprim-sulfometoksazol - Azitromisin - Sefuroksim 72 saat içinde tedaviye yanıt yoksa sefuroksim veya amoksilin-klavulonat kullanılabilir Otitis Media Komplikasyonlar İntratemporal Analjezik intrakranial -Asetoaminofen, ibuprofen Effüzyonlu OM OM’da da prednizon 3 hafta kullanılabilir Hasta septik görünümdeyse veya komplikasyon eşlik ediyorsa acil KBB görüşü gerekir - Timpanosentez Ti Timpan membran b perforasyonu f Akut seröz labirintit Fasial sinir paralizi Mastoidit ve Subperiostal Abse Petrözit - IV antibiyotik tedavi Faranjit ve Tonsillit En sık etken Viral faranjit Genellikle yumuşak damak ve tonsiller üzerinde veziküller ve peteşial döküntüler vardır - Rhinovirustur - GABHS Ekstradural Abse Menenjit Subdural Abse Beyin ve Beyincik Absesi Lateral Sinüs Tromboflebiti Otitik hidrosefalus (Pseudotümör Serebri) Coğu zaman exuda ve LAP görülmez Viral faranjitte coğu zaman spesifik tanı gerekmez. Enfeksiyöz mononükleaz ve Citomegalovirüste etkenler arasındadır M. Pnömoni ve C. pnömonide faranjit daha az sıklıkla neden - influenza olmaktadır - enfeksiyöz mononükleaz - akut retroviral sendrom 5 27.09.2012 Viral faranjit TEDAVİ - Çoğu viral faranjit semptomatik tedavi ile rahatlar Gargara Antipiretik Analjezik Bol hidrasyon İstirahat 10 mgr dektrametazon semptomatik rahatlama sağlayabilir ama rütin tedavide yeri yoktur Bakterial faranjit tedavi Centor kriterleri : - tonsiller exuda Bakterial faranjit En sık bakterial etken GABHS dur Boğaz ağrısı, yutkunmakta zorluk, ateş üşüme titreme, bulantı, kusma, baş ağrısı şikayetleri bulunur. Genelde tonsiller büyümüş hiperemik üzerinde exuda vardır LAP görülür Genellikle rhinore görülmemektedir Bakterial faranjit tedavi - Anterior servikal zincirde LAP GABHS hala penicilin’e duyarlıdır. - Ateş öyküsü 1.200.000 IU Benzatine Penicilin tek doz IM - Öksürük olmaması 2-3x500.000 IU Penicilin V po 10 gün Allerji varsa Erytromycin kullanılabilir Bu 4 kriterden 1-0 varsa: AB gerek yoktur ; 2 veya daha fazla kriter varsa: - Hızlı antijen testi yap, (+) ise abt ver. - 4 kriter varsa abt ver. - Test yapmadan, 3 ya da 4 kriteri olana abt ver. Yumuşak doku enfeksiyonları İMPETİGO Klasik olarak 2-5 yaş arası çocuklarda görülen primer piyodermidir. - Basit B it yüzeyel ü l iimpetigo ti - Büllöz impetigo. Ayırıcı tanıda - Allerjik kontakt dermatit, - Pemfigus vulgaris, - Büllöz pemfigoid, - Eritema multiforme, - ilaç reaksiyonları - Haşere ısırıkları 6 27.09.2012 1. Basit Yüzeyel İmpetigo 2. Büllöz İmpetigo Daha sıktır. Eritemli zeminde papülloveziküler olarak başlayıp püstüle olur ve tipik b l rengii kkabuklanma bal b kl ilile yavaş iyileşir. Daha çok yenidoğan ve süt çocukluğu döneminde görülür. Eritemli zeminde açık sarı renkli büllöz lezyonlar püstüle olarak ince ve kahverengi bir krutla iyileşir. En sık baş, yüz ve uzuvlar gibi vücudun açık alanlarında görülür. Çok bulaşıcı ve kaşıntılıdır. Kaşıntısızdır. Etkenler sıklıkla - S. pyogenes En sık S. aureus’un eksfolyatif toksini ile gelişir. - S. aureus’tur İMPETİGODA TANI Tanıda, kabukların kaldırılması ile alınan eksüda örneklerinde İMPETİGODA TEDAVİ gram-pozitif bakterileri göstermek mümkündür. Fronkül Fronkül genellikle follikülitin ilerleyerek derin inflamatuvar bir nodül oluşturması ile gelişir. Halk arasında daha çok ‘’çıban, kan çıbanı’’ çıbanı olarak bilinir bilinir. Etken çoğunlukla S. aureus’tur. Fronkül kıl köklerinin bulunduğu, terleme ve sürtünmeye maruz kalan bölgelerde (boyun, yüz, koltuk altı, kalçalar) görülür. Doğal seyri içerisinde, püstüle olarak hafif kanlı, pürülan bir akıntı ile drene olarak iyileşir. pomad; 3 Topikal tedaviye yanıtsız, yaygın lezyonlarda - oral antibiyotik tedavisi (eritromisin,klaritromisin, azitromisin, sefadroksil, klindamisin ve amoksisilin-klavulanik asit, 7-10gün) önerilebilir. Streptokokal antikor testleri, impetigo tanı ve tedavisinde yol gösterici değildir. - Topikal antibiyotikler (mupirosin,basitrasin ve neomisin x 1 haricen haricen,10 10 gün) önerilir. Ayrıca büllöz impetigoda, intakt bül sıvısından yapılan kültürde S. aureus üretilebilir. Tedavide - Krutların ılık sabunlu su ile yıkanarak temizlenmesi Yaygın tutulumlu vakalarda mutlaka sistemik tedavi verilmelidir. - Penisilinler [tek doz (IM) benzatin penisilin (1.200.000 U)] veya ampisilin/sulbaktam (4 x 1- 2 g, 5-10 gün) verilebilir. Karbonkül Karbonkül (aslan pençesi), birden fazla fronkülün apseleşerek yayılması ile oluşur. oluşur Yara olgunlaştığında spontan olarak drene olabilir. Boyun,sırt ve kalçalara yerleşir. Bu ağrılı apselere, ateş, halsizlik ve lökositoz eşlik edebilir. 7 27.09.2012 Karbonkül Bazen, yaraya yapılan müdahalelerin de etkisiyle bakteremi ERİZİPEL Erizipel (yılancık) lenfatik tutulumun ön planda olduğu yüzeyel dermisin tutulduğu bir selülit tipidir. Hemen daima grup A streptokoklar tarafından oluşturulur. Daha çok küçük çocuklar ve yaşlılarda görülür. gelişebilir B d Bu durum r m osteomiyelit, osteomi elit endokardit veya e a metastatik enfeksiyon odaklarına yol açabilir. ERİZİPEL Hastalık ateşle birlikte,sağlam deriden belirgin bir hatla ayrılan,ağrılı, parlak kırmızı, ödemli ve portakal kabuğu görünümünde bir lezyon ile başlar. Tedavide 10 gün süreyle, - IM prokain penisilin(1-2 ( x 600.000 U/gün), g ) - Oral penisilin V (4 x250-500 mg), - Birinci kuşak sefalosporinler veya Ağır olgularda bakteremi, derin selülit, deri altı apseler ve nekrotizan fasiit gelişebilir. - Makrolidler kullanılabilir Lökositoz sık görülür SELÜLİT TEDAVİ Selülit, alt dermis ve subkütan yağ dokusunun tutulduğu akut bir enfeksiyondur. SELÜLİT zemininde gelişebileceği gibi, intaktderide hematojen yolla da B it olguların Basit l l çoğuna ğ - Travma (sıyrık, kesi), postoperatif yara yeri veya deri lezyonları gelişebilir. Grup A streptokoklar - S. aureus sorumludur. Tipik olarak uzuvlarda hassasiyet, ağrı ve eritem ile başlar. Lezyonun deri üzerindeki sınırları, erizipelin tersine, belirgin değildir. Bölgesel lenfadenopati (LAP) ve lenfanjit sıktır. Nadiren de altta yatan enfeksiyon odağından (osteomiyelit, apse) komşuluk yoluyla gelişir Lokal apseler ve nekroz olabilir. . 8 27.09.2012 SELÜLİT SELÜLİT Predispozanfaktörler; - obezite, - kütanöz yaralar, Tanı erken konulmalı ve tedavi süratle başlanmalıdır. Hastaneye yatırma endikasyonu - venöz yetmezlik ve - hızlı ilerleyen formlar formlar, - lenfatik obstrüksiyondur - aspleni, Ciddi olgularda bakteremi ile birlikte ateş, taşikardi, konfüzyon ve hipotansiyon gelişebilir - nötropeni, Peteşi ve ekimoz beklense de, yaygın olması ve sistemik toksisite bulguları ile birlikte olması durumunda nekrotizan fasiit ekarte edilmelidir - siroz, SELÜLİT - immünkompremize hasta, - kardiyak-renal yetmezlik SELÜLİT Selülit ataklarının önlenmesinde - sefadroksil (1-2 x 1.0 g/oral), - Parmak aralarındaki laserasyonun tedavisi, - sefaleksin, f l k i kli klindamisin d i i veya eritromisin it i i verilebilir. il bili - Ayağın kuruluğunu önleyecek yumuşatıcı kremler, - Altta ödem varsa ayağın yükseğe kaldırılması, önerilebilir Dirençli etkenlerde -ampisilin-sulbaktam (4 x 1-3 g/gün/IV) iyi bir seçenektir. MRSA : - linezolid (zyvoxid 2 x 0.6 g/IV veya oral) veya glikopeptidler (teikoplanin 1 x 400 mg/gün/IV, vankomisin 4 x 500 mg/gün/IV) kullanılmalıdır. - Varis çoraplarının kullanılması - Diüretik tedavi Toplum kökenli selülit vakalarında - sefazolin (4 x 1.0 g/IV), Tedavi 14 güne tamamlanır. TEŞEKKÜRLER Tintinalli 7 9