Montaj önerileri - MAHLE Aftermarket
Transkript
Montaj önerileri - MAHLE Aftermarket
Teknik bilgiler Supaplar n Supap gaydları (kılavuzları) n Supap bagaları Tasarım ve teknik deyimler Tek metal supaplar Tek metal supap etkili bir şekilde sıcak ekstrüzyon yöntemi ya da dikey presleme yöntemi ile imal edilmektedir.. d veya Bimetal supaplar 7 hem sap hem de kafa kısmının imalatı için ideal hammadde kombinasyonu sunarlar. L İçi boş supaplar Sap ve kafa manyetik değil Manyetik sap ve kafa bir yandan ağırlığın azaltılmasını diğer yandan ise sıcak- 7 lığın düşürülmesine hizmet ederler. Sodyum ile doldurulmuşlardır (ergime noktası: 97,5 °C), sıvı sodyumun çalkalayıcı etkisi sayesinde sıcaklık, supap kafasından supap sapına aktarılır ve böylece 80 °C ve 150 °C arasında bir D sıcaklık düşüşü sağlanır. Hammadde S Bimetal supap =Ağır yük altındaki emme supapları, hafif yük d altındaki egzoz supapları ve ayrıca sap malzemesi olarak bimetal supaplar için yüksek alaşımlı CrSi çelik. X Sap manyetik =Olağanüstü aşınma direnci ve kayma özelliği sayesinde ağır yük altında çalışan emme supap- L Kafa manyetik değil ları için CrMoV çelik. T 7 =Benzinli ve dizel motorlarda kullanılmak üzere, en yüksek mekanik ve termik yüklemeye dayanıklı emme ve egzoz supapları için azot ilave edilmiş D ostenit CrMnNi çelik. Kafa malzemesi olarak bimetal supaplarda da kullanılabilmektedir. PT =Mükemmel sıcaklık ve aşınma direncine sahip Sodyum dolgulu içi boş supap d ostenit CrMnNiNb çelik. Kamyonlar için yuvası türkçe güçlendirilmiş veya güçlendirilmemiş halde standart supap malzemesi olarak ve aynı zamanda turbo dizel binek araçlarda da kullanımı mümkündür. L I =En ağır yük koşullarında çalışan egzoz supapları Sodyum 97,5 °C’de sıvılaşır için nikel süper alaşımlı (Nimonic 80A ). © D © MAHLE 2015 | 73 Teknik bilgiler Supaplar n Supap gaydları (kılavuzları) n Supap bagaları Montaj önerileri Supaplar, hem termik hem de mekanik olarak en ağır yüklemelere maruz kalan motor parçaları arasında görülmektedir. Kullanım ömürleri ve dolayısıyla motorun ömrü, esas itibariyle teknik açıdan düzgün biçimde monte edilmelerine bağlıdır. MAHLE Original supapları montaja hazır durumda ve ayrı ayrı paketlenmiş olarak temin edilebilir. Montajdan önce, supaplarda olası hasarları kontrol edin (örneğin darbe dolayısıyla oluşabilecek bir hasar gibi). Hasarlı veya eğilmiş supapları asla monte etmeyin. Söz konusu supapların motorunuz için doğru ölçüde olduğundan emin olun. MAHLE Original supapları, sadece ilgili uygulama alanı için tasarlanmış olup, hiç bir şekilde mekanik olarak işlenmemeli ya da değiştirilmemelidir. Supap kılavuzu ile supap arası boşluk değerleri Supap sap çapı Emme supabı Egzoz supabı 6 – 7 mm 10 – 40 µm 25 – 55 µm 8 – 9 mm 20 – 50 µm 35 – 65 µm 10 – 12 mm 40 – 70 µm 55 – 85 µm Supap montajından önce, supap yayı tablasının Supap, gaydı içerisine takılmadan önce, supap iç koni kısmının aşınma veya hasar görüp görme- sapının üzerine yeterli miktarda temiz motor yağı diğini kontrol edin. Supap yay gücünün motor sürülmelidir. üreticisi tarafından öngörülen değer aralığında olduğunu kontrol edin. Motor üreticisinin beyanları ve montaj talimatlarına mutlaka uyulmalıdır. Montaj için mutlaka yeni supap tırnakları ve supap sapı keçeleri kullanın. 74 | © MAHLE 2015 Teknik bilgiler Supaplar n Supap gaydları (kılavuzları) n Supap bagaları Teknik deyimler Supap gaydları, supap bagasına oturmuş olan supapları tam olarak merkezler ve böylece supap saplarına etki Demir olmayan malzemeden supap gaydı eden yanal kuvvetleri azaltır. Supap gaydlarının supap d kafasındaki ısıyı, supap sapı üzerinden silindir kafasına aktarma görevleri vardır. Genel olarak, salt emme supap gaydları, salt egzoz supap gaydları ve ayrıca hem emme hem de egzoz tarafında kullanılan supap gaydları olarak sınıflandırılmaktadırlar. L Hammadde Supap gaydları, gri dökme demir, pirinç ve sinterlenmiş malzemelerden imal edilmektedir. Bazı bileşenlerine D D1 uygulanan özel alaşımlar sayesinde, mükemmel kayma, sıcaklık ve aşınma özellikleri sağlanır. Bunun için aşağıdaki malzemeler kullanılmaktadır: B Gri döküm malzemeden supap gaydı d =CuZnAl alaşımı: İyi aşınma direnci, yorulma ve korozyon dayanımı gösterir. Orta derecede yükleme koşullarında. B1 = Fosfor katkılı CuSn alaşımı: Yüksek aşınma direnci sağlamak için. Yüksek seviyede yüklemenin söz konusu olduğu kullanımlarda. L G1 =Perlitik mikroyapılı gri dökme demir alaşımı: İyi aşınma direnci gösterir. Normal yükleme koşulları için uygundur. D G2 =Perlitik mikroyapılı ve yüksek seviyede fosfor katkılı gri dökme demir alaşımı. Perlit matrisi içindeki ağ şeklindeki oluşum, daha yüksek aşınma direnci ve ağır yükleme koşullarında daha iyi Bakır malzemeden supap gaydı çalışma özelliği sağlar. Ağır yükleme koşulları için d türkçe uygundur. CN =CuNi alaşımı: Daha yüksek sertlik derecesi, ısı aktarım, aşınma ve sürtünme direnci. Ağır vasıta uygulamalarında bile yüksek seviyede dayanıklılık sağlamak için uygundur. L SM =Sinterlenmiş metal alaşımı: Aşırı yüksek sıcaklıklarda bile korunabilen yüksek mekanik dayanıklılık sağlar. Yüksek performans motorları için tasarlanmıştır. D © MAHLE 2015 | 75 Teknik bilgiler Supaplar n Supap gaydları (kılavuzları) n Supap bagaları Teknik deyimler Supap bagaları Supap bagası Alüminyum silindir kafalarındaki supap mekanizması bağlamında, supap bagalarının merkezi bir işlevi bulunmaktadır: Ana görevleri, supaplar ile birlikte yanma odasını sızdırmaz kılmak ve oluşan sıcaklığı silindir kafasına aktarmaktır. Alüminyum silindir kafasının malzeme özelliği ve içerdiği alaşımlar, bir supap yuvasının görevleri için d yeterli olmadığından, yüksek zorlamaya dayanıklı supap bagaları, supapların yumuşak silindir kafası malzemesine çarpmasını engeller. Supap bagaları, maruz kaldıkları zorlama derecesine uygun olarak tasarlanmışlardır ve gerek malzeme gerekse işlenebilirlik özellikleri sayesinde zor görevlerini yerine getirebilmektedir. D h Bir supap bagasının ana ölçüleri D =Dış çap d =Iç çap h =Yükseklik Hammadde Modern motorlarda aranılan beklentileri karşılamak adına MAHLE, gri dökme demir ve çelik döküm malzemelerinin yanısıra yüksek zorlamaya dayanıklı sinterlenmiş metallerden de yararlanmaktadır. ST =Yüksek krom ve volfram oranlı, kobalt bazlı mal- SG2 =Yüksek krom oranına sahip (> % 30) yüksek per- zeme. Bu çok yüksek aşınma ve korozyon formans çelik döküm malzemesi, molibden ile dirençli alaşımdan üretilen supap bagaları, kombinasyonu sayesinde son derece yüksek genellikle sıkıştırılmış doğal gaz, biyogaz ve çöp korozyon ve sıcaklık direnci göstermekte ve gazı gibi alternatif yakıt türleri ile çalıştırılan daha çok dizel ve benzinli motorlarda kullanıl- motorlarda kullanılmaktadır. maktadır. GG1=Yüksek oranda karbon katkılı ve iyi işlenebilirlik SG3=Yüksek molibden ve vanadyum oranına sahip özelliğine sahip gri dökme demir alaşımı, yüksek yüksek alaşımlı çelik döküm malzeme, aşırı bes- basınç ve aşınma direnci nitelikleri ile göze çarp- lemeli dizel ve benzinli motorlarda ve sıkıştırılmış makta ve benzinli ve turbo dizel motorların doğal gaz ve sıvılaştırılmış petrol gazı gibi alter- emme kısmında kullanılmaktadır. natif yakıt türlerinde yüksek aşınma direncine sahip supap bagalarının üretimi için kullanılmak- SG1=Yüksek oranda krom (> % 10) ve molibden içe- tadır. ren, yüksek sıcaklığa dayanıklı çelik döküm. Isıya dayanıklılığının yanısıra bu supap bagaları, iyi SM1=En yüksek kalite ve performans seviyesinde sin- sürünme direnci ve mükemmel korozyon direnci terlenmiş malzeme; benzinli, dizel ve otogazlı ile göz doldurmaktadır. Uygulama: Dizel ve ben- araçları, yüksek performanslı doğal emişli motor- zinli motorlarda kullanılmaktadır. ları ve turbo motorları donatmak üzere, en yüksek aşınma direncine sahip emme ve egzoz supap bagaları imalatı için kullanılmaktadır. 76 | © MAHLE 2015 Teknik bilgiler Supaplar n Supap gaydları (kılavuzları) n Supap bagaları Montaj önerileri MAHLE supap bagaları montaja hazır durumda teslim edilmektedir, yerleştirmek için ayarlama işlemi gerekli değildir. Supap bagasını silindir kafasına sabitlemek için, supap bagası ile silindir kafası yuvası arasında doğru örtüşme olmasına dikkat edilmelidir. Şayet supap bagası silindir kafasına çok sıkı geçiyorsa, supap bagası etrafında meydana gelen fazladan basınç, alüminyum malzemeli silindir kafasının deformasyonuna yol açabilir. Supap bagaları arasındaki bağlantı kısmında da gerilme çatlamaları oluşabilir. Aşağıdaki tablo, silindir kafasındaki supap bagası yerleşim deliklerinin doğru ebatları hakkında bilgi vermektedir. Yerleşim deliği kılavuz değerleri Supap bagası dış çapı Silindir kafası malzemesi (dökme demir malzemeden) Silindir kafası malzemesi (alüminyum malzemeden) 20 – 30 mm 0,050 – 0,090 mm 0,040 – 0,080 mm 30 – 40 mm 0,060 – 0,100 mm 0,050 – 0,090 mm 40 – 50 mm 0,070 – 0,110 mm 0,060 – 0,100 mm 50 – 60 mm 0,080 – 0,120 mm 0,070 – 0,110 mm 60 – 70 mm 0,900 – 0,130 mm 0,080 – 0,120 mm ■■ bagaları, yerleşim deliğine basınç dirençli yağ (transmisyon yağı) sürüldükten sonra, oda sıcak- O da sıcaklığındaki supap bagası, daha önce ısıtılmış olan silindir kafasına bastırılır. ■■ lığında silindir kafasına uygun bir şekilde bindirile- S upap bagası, sıvı nitrojende soğutulur ve türkçe MAHLE’nin sinterlenmiş metalden mamul supap daha sonra oda sıcaklığında tutulan silindir kafasına takılır. rek bastırılır. ■■ Neredeyse güç kullanmadan gerçekleştirilebi- Dökme demirden imal edilmiş supap bagalarının len en iyi yöntem, silindir kafasının ısıtılarak ve montajında aşağıdaki yöntemler uygulanabilir: supap bagasını soğutularak yerleştirilmesi ile gerçekleştirilir. ■■ Supap bagası, oda sıcaklığında silindir kafası üzerindeki yerleşim deliğine bastırılır. © MAHLE 2015 | 77