Ekonomi Araştırmaları 07 - Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi
Transkript
Ekonomi Araştırmaları 07 - Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi
UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT www. uheyadergisi.com Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 January / February / March Winter in the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) UHEYAD DERGİMİZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1. Dergimiz hakemli ve uluslararası indeksli bir dergidir. Her yayın en az iki alan uzmanı hakem tarafından değerlendirilmektedir. İki alan hakemi tarafından olumlu “yayınlanabilir” yönünde rapor almayan yayınlar dergimizde yayınlanmaz. Bu durum karşısında hiçbir yazar(lar) dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. Dergimizde yayınlanmaya hak kazanan “Etik Kurul Raporu” bulunan yayınlara dair etik kurul bilgileri yazılı olarak editörlüğe gönderilmesi ve sisteme yayın yüklenirken sisteme yüklenmesi zorunludur. Etik kurul raporu olan ve sisteme bilgisi girilmeyen ya da yazılı olarak editörlüğe bilgileri ulaştırılmayan çalışmalardan doğan her türlü sorumluluk yazar(lar)’a aittir. Dergimizin hiçbir kurulu ve yetkilisi bu konuda maddi ve manevi sorumluluk kabul etmez. Dergi kurul ve üyeleri “yetkilileri” Hukuki yükümlülük altına alınamaz. Her yazar ve yazarlar bu durumu peşinen kabul etmiştir. 2. Dergi hakem ve kurullarında yer alan akademisyen ile diğer yetkililer hakkında yazar(lar) dergi sistem işleyişi sürecine dair bir talepte bulunamaz. Bulunsalar bile herhangi bir bilgi kendilerine verilmez, sistem süreci değiştirilmez. Dergimiz ile ilgili her türlü bilgi derginin web sayfasında www.uheyadergisi.com adresinden edinilebilir. 3. Dergimiz yılda dört sayı şeklinde çıkmakta her yılın “Mart – Haziran – Eylül ve Aralık” aylarının son günü derginin sayısında bulunan tüm makaleler tek cilt halinde dergi web sistemine yüklenir. Dergi web sisteminden makaleler tüm okuyucular tarafından indirilir ve ilgili eser “makale” ve dergimize atıf yapılmak koşulu ile kullanılabilir. Dergimizin tüm sayılarına okuyucular ücretsiz olarak ulaşmaktadır. 4. Dergimizde yayınlanan tüm makaleler (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 140012004 Belge No: 12880) kalite belgeleriyle ve (2015/03942-2015-GE-17293) Marka patent ile güvence altına alınmıştır. Yayınlanmış olan makaleler kalite, marka patent ve doi bilgileri ile ilgili çalışmanın yazarlarına eserleri hakkında her türlü hukuki hak ve uluslararası güvence sağlamaktadır. II 5. Dergimiz basılı ve e dergi olarak yayınlanmaktadır. Print ISSN NO: 2148-8207 ve Online ISSN NO:2149-2492 numarası ile T.C. Kültür Bakanlığından dergimiz hakkında her türlü bilgiye ulaşılabilir. 6. Metin içinde (Yılmaz, 2015: 1) veya (Yılmaz ve diğ., 2015:1) şeklinde kaynak gösterimi, kaynakçada ise YILMAZ, M., (2015). Çalışanlarda Ödüllendirmenin İş ve Performans Üzerine Etkisi, UHEYAD Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1, Cilt: 1, ss.1-2 şeklinde gösterilir. Tüm yazarlar dergimizin son güncel sayılarını takip ederek ilgili sayılarda yayınlanan makalelerdeki yazım formatını kendi çalışmalarında uygulayabilir. İnternet kaynaklarında mutlaka erişim tarihi ve son ulaşılabilen internet linkinin tamamının başta kaynakça ve metinin kullanıldığı sayfa altında numaralandırılarak gösterilmesi bir zorunluluktur. 7. Kaynakça Türkçe alfabe sıralamasına göre düzenlenir. Tüm yazarlar için derginin son sayısındaki yazım formatı dikkate alınmak zorundadır. 8. Dergimiz uluslararası indeksli bir dergi olup dergimizde yayınlanan tüm çalışma ve makaleler derginin yayınlandığı tarih itibariyle ilgili indekslere mail yolu ile ulaştırılır. 9. Dergimizde özgün araştırma, inceleme, derleme, olgu sunumu, proje ve kitap tanıtımı “makale formatında olmak zorundadır” türünde yayınlara yer verilmektedir. 10. Dergimize gönderilen tüm çalışmalar sisteme yüklendiği şekil ve an itibariyle başka bir dergide yayınlanmamış, değerlendirmeye alınmamış ve red edilmemiş olması gerekir. Tüm sisteme yüklenen makaleler yazar(lar) tarafından bu kurallara uyulduğunu kabul etmiş sayılır. Aksi durumda ilgili yazar(lar) hakkında dergimiz hukuki haklarını saklı tutar. Oluşabilecek olumsuzluk karşısında maddi ve manevi tüm sorumluluk ilgili yazar(lar)’a aittir. Dergimiz T.C. Kanunlarına göre hareket eder. III GENERAL INFORMATION ABOUT UHEYAD JOURNAL 1. Our journal is a refereed and internationally indexed journal. Each paper is evaluated by two referees who are field experts. The articles not reported as “issuable” positively by two field referees aren’t published in our journal. None of the author(s) can lay a claim on our journal in this case. Data, concerning the ethics committe of the studies, approved to be published in our journal, having the Ethics Committee Report, should be submitted to the editors in written and uploaded to the system with the article. Author(s) should take the responsibility of their articles, having the Ethics Committee Report, which were not submitted to the editors in written and were not uploaded to the system. None of the committes and the authorities in our journal are responsible for financial and emotional damage. The committes and the authorities in our journal do not have any legal obligations. Author(s) have accepted this situation beforehand. 2. Author(s) cannot make a demand for the journal’s procedure concerning the academicians in journal’s referee board and other boards and other authorities. Even if so, they aren’t given any information, system process cannot be changed. All kinds of information about our journal can be obtained from the website of the journal www.uheyadergisi.com 3. Our journal publishes four times a year, all articles in the relevant volume of journal are uploaded to the web system of the journal in one volume on the last day of the months “Mart - June - September December”.” All readers can download the articles from the journal’s web system and the relevant paper “article” can be used on condition that our journal is cited. Readers can download all volumes of our journal for free. 4- All articles published in our journal are assured with certificate of quality (ISO 9001-2008 Doc. No: 12879 & ISO 14001-2004 Doc. No: 12880) and trademark patent (2015/039422015-GE-17293). Articles published provide their authors with all kinds of legal rights and international assurance regarding their articles with quality, trademark, patent and doi information. IV 5. Our journal has both printed and online version. All kinds of information about our journal can be obtained from the T.R. Ministry of Culture with the number Print ISSN NO: 21488207 ve Online ISSN NO:2149-2492 6. Reference within the text should be (Yılmaz, 2015: 1) or (Yılmaz et al. 2015:1), in the reference part “YILMAZ, M., (2015)”. It is indicated as Effect of Rewarding in Employees on Job and Performance, UHEYAD International Refereed Journal of Researches on Economy Management , Issue:1, Volume:1, pp.1-2. All authors must follow the latest volumes of our journal and apply the print format of the published articles in their own papers. It is an obligation to indicate the access date of the internet sources and the last accessed full internet link in the references and below the page by giving numbers. 7. References are arranged by the Turkish alphabet. The printing format in the last volume of the journal should be taken into account by all authors. 8. Our journal is an internationally indexed journal, and all articles and papers published in our journal are sent to relevant indices via e-mail by the publication date of the journal. 9. Original research, analysis, compilation, case study, project and book introduction “have to be in an article format” and these publications are also included. 10. All papers sent to the journal and uploaded to the system shouldn’t be previously published, not evaluated and not rejected. All articles uploaded to the system are acknowledged that author(s) conform to these rules. Otherwise, our journal keeps its legal rights reserved. All material and moral responsibility regarding a negative situation belong to author(s). Our journal acts in line with the T.R. Law. V İÇİNDEKİLER ARAŞTIRMA VE UYGULAMA ARAŞTIRMA VE İNCELEME İNTERNET BANKACILIĞI VE MÜŞTERİ TÜRKİYE’DE TARIMSAL DESTEKLERİN MERKEZİ MEMNUNİYETİ 1-17 YÖNETİM BÜTÇESİ İÇERİSİNDEKİ YERİ VE TARIMA YÖNELİK DESTEKLERİN DÜZENLENME Sefer GÜMÜŞ, Gökhan ÖNER GEREKLİLİĞİ TESİS YERİ SEÇİMİNDE ELECTRE YÖNTEMİNİN KULLANILMASI 86-110 Meral FIRAT 18-28 RİZE İLİNDE ÇALIŞAN İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN Hakan TURAN, Gökmen TURAN 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNU KUR, İTHALATÇI ÜLKE GELİR VE FİYAT ALGILAMA DÜZEYLERİNİN ÖLÇÜLMESİ VE İŞ DALGALANMALARININ TÜRKİYE’NİN ISIC REV3 GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI HAKKINDAKİ FASILLARI BAZINDA İHRACATINA ETKİSİ 29-50 GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI Mehmet AYDINER İlker USTABAŞ OTOMOTİV YAN SANAYİ FİRMALARININ FİNANSAL TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNDEKİ GELİŞMELERİN PERFORMANSINI DEĞERLENDİRMEDE GRİ ULUSLARARASI ENDEKSLER ÇERÇEVESİNDE İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİNİN KULLANILMASI 51-60 DEĞERLENDİRİLMESİ Hakan TURAN, Gökmen TURAN Nurdan KUŞAT BEŞERİ SERMAYE VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1980-2013)61-85 Dilek ŞAHİN VI 111-126 127-152 BAŞ EDİTÖR Murat KORKMAZ BAŞ EDİTÖR YARDIMCILARI Ayhan AYTAÇ Yasemin KESKİN BENLİ GENEL YAYIN YÖNETMENİ Ali Serdar YÜCEL Erdal ŞEN Ercan ŞAHBUDAK Ebru CENGİZ DERGİ SEKRETERYASI VE İLETİŞİM Ali Murat KIRIK Michael KUYUCU TÜRKÇE DİL EDİTÖRLERİ Gülsemin HAZER Yakup POYRAZ İNGİLİZCE DİL EDİTÖRLERİ Gökşen ARAS Feryal ÇUBUKÇU ULUSLARARASI İLİŞKİLER Murat ERCAN Giray SAYNUR DERMAN Judith Goldstein Kenneth Schultz Mike Tomz İŞLETME VE YÖNETİM ORGANİZASYON Sevinç ÜRETEN Kürşad ZORLU Ramazan ERDEM Fikriye TOKER Cemal ZEHİR Paul ADLER Arvind BHAMBRİ John BOUDREAU David CARTER Mihael COMMBS Christine EL HADDAD Fast NATHANAEL MUHASEBE VE FİNANS YÖNETİMİ Nalan AKDOĞAN Hacı Arif TUNCEZ Simon ARCHER George ALEXANDRIDIS Adrian BELL BANKACILIK VE RİSK YÖNETİMİ Muzaffer AKSOY David H. PYLE TARIM EKONOMİSİ Yener ATASEVEN Silke HUTTEL Martin ODENING EKONOMETRİ Taner AKÇACI Mehmet Akif ARVAS Robert SHERMAN Rolf LARSSON PAZARLAMA VE PAZAR EKONOMİSİ Aygül YANIK H. Yelda ŞENER Marcus MARKTANNER İKTİSAT Nur DİLBAZ ALACAHAN Suat UĞUR Yasemin KESKİN BENLİ İKTİSAT TARİHİ Nurullah KARTA Nejla GÜNAY İSTATİSTİK David P. HARRINGTON Tirhankar DASGUPTA Luke BORN Emmanuel J. CANDES Sourav CHATTERJEE Amir DEMBO Persi DIACONIS Emre DÜNDER Sercan ALMALI Naomi ALTMAN Michael AKRITAS Le BAO David ALDOUS Ani ADHIKARI Peter BARTLETT Sandrine DUDOIT Ching Shui CHENG Steven EVANS KAMU YÖNETİMİ Tamer BUDAK MALİYE Mehmet YÜCE Ahmet Burçin YERELİ ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİYEL İLİŞKİLER Faruk ANDAÇ Suat UĞUR Süleyman ÖZDEMİR Alan BEGGS Brian BELL Mark ARMSTRONG Johannes ABELER Brian A’HEARN Martin BROWNING Lan CRAWFORD SPOR EKONOMİSİ VE YÖNETİMİ Çetin YAMAN Gülten HERGÜNER Fatih ÇATIKKAŞ Serdar TOK Yavuz TAŞKIRAN Kürşad KARACABEY Mustafa TÜRKMEN Selahattin DEVECİOĞLU Matthew T. BROWN Gil FRIED David K. STOTLAR Kenneth CORTSEN VII YAYIN KURULU Murat KORKMAZ Ahmet Burçin YERELİ Tamer BUDAK Ayhan AYTAÇ Sefer GÜMÜŞ Gülten HERGÜNER Çetin YAMAN Yavuz TAŞKIRAN Faruk ANDAÇ Suat UĞUR Süleyman ÖZDEMİR Mehmet YÜCE Nalan AKDOĞAN Giray SAYNUR DERMAN Murat ERCAN Bülent KILIÇ Taner AKÇACI Muzaffer AKSOY Sevinç ÜRETEN Kürşad ZORLU Ramazan ERDEM Fikriye TOKER Yener ATASEVEN Gökşen ARAS Gülsemin HAZER Ali Serdar YÜCEL Cemal ZEHİR Mustafa TALAS Erdal ŞEN Aslı UÇAR Ümran SEVİL Yasemin KESKİN BENLİ ULUSLARARASI DANIŞMA KURULU Johann KIRSTEN Sennye MASIKE Alvaro ANGUIX Gautam SENGUPTA Stephen L.VARGO Hing KAI CHAN Mai ISMANDAR DATTA Min YOUNG LEE Marco MAFFEI Javier LIORENS MONTES David W. STEWART Patrick VELTE Ruhei WU Alhassan BUNYAMİNU Vincent OMACHONU Fabio SABATINI Bruna ECCHIA Nazrul ISLAM Grigorios L. KYRIAKOPOULOS Fernando MATIAS RECHE Daniel L. RUBINFELD Mark M. SPIEGEL Robert S. PINDYCK Vibha GABA Nur Adiana HİAU ABDULLAH Adigun AGBAJE Kwame GYEKYE Joshua ALABİ Rashid SUMAİLA John KUADA Bayo OKUNDE Mawutor AVOKE Valentina DELLA CORTE Mohsen ELHAFSI Richard F. GHISELLI YAYIN KABUL ETTİĞİMİZ BİLİM DALLARI ³³ Bankacılık ve Risk Yönetimi ³³ Para ve Politika ³³ Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler ³³ Pazarlama ve Pazar Ekonomisi ³³ Ekonometri ³³ Spor Ekonomisi ve Yönetimi ³³ Sigortacılık ve Risk Yönetimi ³³ Ekonomi ³³ Tarım Ekonomisi ³³ Kamu Yönetimi ³³ Uluslararası İlişkiler ³³ Makro İktisat ³³ İktisat ³³ Mali Hukuk ³³ İktisat Tarihi ³³ Maliye ³³ İstatistik ³³ Mikro İktisat ³³ İşletme ve Yönetim Organizasyon ³³ Muhasebe ve Finans Yönetimi DISCIPLINES ³³ Bankingand Risk Management ³³ Money andPolitics ³³ LabourEconomicsandIndustrialRelations ³³ Marketing and Market Economy ³³ Econometrics ³³ Insuranceand Risk Management ³³ Economy ³³ Sports Economicsand Management ³³ Public Administration ³³ AgriculturalEconomics ³³ Macroeconomics ³³ International Relations ³³ Financial Law ³³ Economics ³³ Finance ³³ EconomicHistory ³³ Microeconomics ³³ Statistics ³³ Accounting and Financial Management ³³ Business Organisationand Management VIII DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER IX DİĞER DERGİLERİMİZ 1. BESLENME ALIŞKANLIKLARI 2. KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ 3. ORTOPEDİ TRAVMATALOJİ 4. PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI 5. MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ http://www.dbhadergisi.com http://www.jacsdergisi.com http://www.otshdergisi.com http://www.uhpadergisi.com 6. İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ 7. MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER 8. SPOR SAĞLIĞI TIP BİLİMLERİ 9. EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI 10. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 11. HEMŞİRELİK 12. MİMARLIK VE TASARIM 13. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI 14. MÜZİK VE SAHNE SANATLARI http://www.iibdergisi.com http://www.uhbabdergisi.com http://www.sstbdergisi.com http://www.uhedergisi.com http://www.aceddergisi.com http://www.khsdergisi.com http://www.mtddergisi.com http://www.uhpdergisi.com http://www.uhmadergisi.com http://www.hmfdergisi.com X Murat KORKMAZ Baş Editör Değerli Bilim İnsanları., Bu sayımızda yine birbirinden değerli toplam 8 araştırma ve uygulama çalışmasına yer vermiş bulunmaktayız. 04 ve 05 Aralık 2015 Tarihinde ilki gerçekleştirilen 1. Uluslararası Ekonomi Yönetimi ve Pazar Araştırmaları Kongresi yönetimine dergimizi bilimsel sponsor olarak kongre organizasyonu içerisinde göstermelerinden dolayı son derece mutlu olduğumuzu ifade etmek isteriz. Dergimiz yine birçok farklı organizasyonda bilimsel sponsorluk yapmakta ve yapılan bilimsel çalışmaların yayınlanması ile bilim dünyasına kazandırılması konusunda aktif çalışmalarına devam etmektedir. Her sayımızda farklı yeni çalışmalara yer vermekten mutlu olduğumuzu bilmenizi isteriz. Özellikle son yıllarda bilim dünyasının farklı multidisipliner alanlarda ortak yapılan çalışmaların hızla bilim dünyasına kazandırılması nedeniyle birçok farklı alandan gelen çalışmaların değerlendirilerek literatüre kazandırılması dergilerimiz açısından oldukça fazla önem arz etmektedir. Bu sayımızda da bu tip çalışmalar yer almaktadır. Her sayımızda olduğu gibi gelecek sayılarda da farklı disiplin ve özellikle multidisipliner alanların ortak konsorsiyum oluşturularak hazırlanmış çalışmaları dergimizde görmek bizleri oldukça memnun edecektir. Bir sonraki sayımız nisan, mayıs ve haziran aylarını içine alacak şekilde sistemdeki yerini alacaktır. Sayının hazırlanmasında emeği geçen kıymetli bilim dünyasının değerli üyelerine, yazarlarımıza, okurlarımıza ve sayının hazırlanmasında her türlü katkısını bilgisi ve tecrübesini bizlerle paylaşan değerli hakemlerimize teşekkür eder saygılarımızı sunarız. (Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda oluşan ya da oluşacak bir sorunda – problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve bilim kurulları sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür. Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir). Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zarar m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yükümlülükleri kabul etmez. Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde XI dergimiz ve kurulları üzerinde bir hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut durumu yazar(lar) ait olup dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur. XII Distinguished Scientists, There are a total of 8 valuable research papers and applied studies in this volume. We are so much glad that the management of the 1st International Congress on Economy Administratıon and Market Surveys held on 04 and 05 December 2015 introduced our journal as the scientific sponsor within the congress organiza¬tion. Our journal is the scientific sponsor of many organizations and actively sustains the efforts regarding the publication of scientific papers and bringing them in scientific world. We want you to know that we are glad to publish different new papers in each volume. As mutual studies conducted in various multidisciplinary areas of the scientific world in recent years rapidly come into the scientific world, evaluation of the papers coming from many different fields and bringing them into the literature is very important for our journals. Such papers exist in this volume. We will be happy to see that the papers from different disciplines and the ones prepared with the mutual consortium of multidisciplinary fields will exist in future volumes. Our next volume will be uploaded to the system covering the months of April, May and June. We extend thanks to the esteemed members of the distinguished scientific world who supported us a lot, to our authors, readers and our distinguished referees who shared their valuable knowledge and experience with us during the preparation of the volume. Best regards. (In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system. Our journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake any responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged to give this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)). As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of m-13-14 unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and publisher don’t accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which contribute to literature are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political, legal and commercial content which are against the intellectual property rights are not accepted. in case of a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal’s management and other boards don’t accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any condition. in this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers and contribution to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication. XIII UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT İNTERNET BANKACILIĞI VE MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ1 INTERNET BANKING AND CLİENT SATISFACTION Sefer GÜMÜŞ1, Gökhan ÖNER2 1 Beykent Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul / Türkiye 2 Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul / Türkiye Öz: Türkiye’nin 1980 li yıllardan bu yana 35 yıllık süreçte dışa açılması ve dış pazarlarda buldukları müşterilerin iç müşterilere çarpan etkisi yapması ve bu rekabetin tüm alan ve sektörlerde devam etmesi müşteri memnuniyetinin önemini ortaya koymuştur. Bankalar rekabetçilik çalışmalarını sürdürebilmek için müşterilerine hizmet sağlamada farklı iletişim kanalları kullanmaktadırlar. Teknolojide son gelişmeler, artan operasyon maliyetleri, daha fazla müşteri memnuniyeti anlayışı bankaları şubeleri dışında yeni hizmet kanalları bulmaya itmiş ve bunun sonucu olarak internet bankacılığı ortaya çıkmıştır. İnternet tüm kurum ve kuruluşlarda ve hatta kişiler tarafından kullanıldığı için bankacılık alanında da kullanıcı kurum ve kuruluşlara müşteri memnuniyeti ve diğer hizmetlerin sunumunda çok kolaylıklar sağlamaktadır. Bu bağlamda sunulan hizmetin maliyetleri azalmakta, verimlilik ve karlılık artmaktadır. Bu bağlamda sunulan hizmetin müşteriye kazandırdığı faydanın rakamsal olarak ölçülmesi çok zor olmaktadır. Bu nedenle müşteri algısı üzerinde ölçekler geliştirilmiştir. Bu çalışmamızda; internet bankacılığı işlemlerinin çok yoğun olduğu ulusal devlet ve özel bankadan oluşan 6 adet farklı bankanın faal internet bankacılığı müşterileri incelenmiştir. Hazırlanan anket soruları 175 adet rastgele bankaların müşterilerine dağıtılmış ve 150 adet geri sağlıklı bildirim alınmıştır. Çok özel olarak çevirim içi müşteri hizmet kalitesi bilgi sistem kalitesi çok boyutlu olarak tanımlanmış ve ölçülmüştür. Anketlerin güvenilirlikleri test edilmiş, örnek büyüklüğünün faktör analizine uygunluğu KMO değerleriyle hesaplanmıştır. Korelasyon analizleri 0,01-0.05 düzeylerinde 2 taraflı olarak analiz edilerek faktör ve regresyon analizleri yapılmıştır. Bankaların bu aşamada müşteri memnuniyeti sağlayabilmeleri için sistemin fiziki koşulları ve güvenilirliğinin, müşteri taleplerini karşılayabilmeleri ile hizmet kalitelerinin, bilgilerin doğruluğu ve çevirim içi bilgi sistem kalitesi üzerine odaklanmaları sonucuna varılmıştır. Ayrıca bankaların müşteri memnuniyetini yaratmaları ülke politikalarından ve kendi uyguladıkları politika ve yönetmeliklerden kaynaklandığı çalışmamız ve sürecinde sonuçlarında yer alınmıştır. Müşterinin varlığı ile bulunması arasında doğru orantı vardır. Çünkü yeni müşteri yeni ve ek maliyetler getireceğinden, portföydeki müşterilerin değerlendirilerek memnun edilmesi iç müşterilerin varlığı ve memnuniyeti ile doğru orantılıdır. Abstract: Turkey’s foreign expansion in the period of 35 years elapsing since the 1980’s such customers found in the foreign markets constituting a multiplication effect on the local customers, and continuation of such competition in all areas and sectors have set forth the essence of customer satisfaction. For subsisting with their competitive operations, banks are using different communication channels in providing services to their clients. Recent advances and developments in technology, increasing operation costs, and an approach for enhanced client satisfaction have all driven banks to find new service channels other than their branches and as a consequence of the foregoing, Internet banking has emerged. Since Internet is used in any and all entities and institutions, and used by individuals as well, it is providing substantial facilities in providing customer satisfaction and other services to the user entities and institutions in the field of banking as well. In this respect, costs of services provided are reduced, efficiency and profitability are enhanced. To this effect, quantitative measurement of the benefit made available to the client in parallel to the service provided becomes very difficult. Therefore, yardsticks have been devised regarding perception of the client. In this study of ours, active Internet banking clients of 6 different banks comprising of national public and private banks involved with intensive Internet banking operations are reviewed. Survey questions prepared were distributed to 175 random clients of the said banks, and 150 sound feedback were received in return. Very specifically, online client service quality and information system quality were identified and measured in a multi-dimensional manner. Reliabilities of the surveys were tested and compatibility of sample size to factor analysis was calculated by using KMO values. Correlation analyses were made bilaterally at the interval of 0.01-0.05, and factor as well as regression analyses were made. It is concluded that for the banks to ensure client satisfaction at this stage, system’s physical conditions and reliability, and that service qualities are required to be focused on accuracy of data and online information system quality. Further, it is found out in the course of our survey process that client satisfaction generated by banks is originating from the government policies as well as their own policies and regulations. There is a direct correlation between the presence and availability of the client. Since any new client would be bringing forth new and extra costs, assessment and satisfaction of the clients available in the portfolio is directly proportional to the presence and satisfaction of domestic clients. Key Words: Client, Satisfaction, Internet Banking Anahtar Kelimeler: Müşteri, Memnuniyet, İnternet Bankacılığı Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715174 (1) Sorumlu Yazar: Sefer GÜMÜŞ, Beyktent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü Pazarlama A.D. İstanbul / Türkiye gumus.sefer@gmail.com Geliş Tarihi / Received: 16.09.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 08.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / Uygulama - Research / Applications) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 1 GİRİŞ UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN modeli gelmektedir. Bu model genelde İNCELENMESİ müşterinin hizmetten Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ beklentilerini ve hizmeti algılama Küreselleşme sürecini tamamlamamıştır. Mal ve düzeyini belirlemek için tasarlanmıştır. Ayrıca Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni hizmet üretiminde hızla artan rekabet koşulları, müşteri beklentilerinin ve algılamalarının hizmet 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, örgütlerin varlıklarını sürdürebilmesi, pazar pay- Elektrik-Enerji Bölümü sunucular tarafından öğrenilmesine olanak sağlalarını arttırabilmesi ve buna bağlı olarak optimal Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerimakta kullanılarak çalışma, sanayi oluphazırlanan bilgininbumüşteri ve yönetim arasında likidite yapısınaveulaşmalarını zorlaştırmaktadır. konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi paylaşımında da kolaylık şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA sunmaktadır. modeli Bu rekabet şartlarının farkında olup dikkate uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi alan örgütler rekabet avantajıtüketim sağlayabilmek LİTERATÜR TARAMA yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde için müşteri odaklı geliştirmektedirler. edilenstratejiler bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 1. Bankacılığın Gelişimi fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği Diğer birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. bankalar rekabetçi pozisyonlarını sürdürebilmek 1999 dan başlayan ve 2000- 2001 yıllarında Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat için müşterilerine hizmet sağlama noktasında devam ederek yaşanan iki kriz sonrasında banfarklı iletişim kanalları sunmaktadırlar. Gerçek- kacılık sektörü bir değişim sürecine girmiş ve ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES yeni yapıya kavuşmuştur. Yeni stratejiler ten de teknolojik ACCORDING gelişmeler,TO artan operasyonRANGES CONSUMPTION IN bir TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES maliyetleri ve daha ileri müşteri memnuniyeti öncülüğünde bankacılık sektörünün gelişen yeni sistem içerisinde yerini alması için attığı sağlama anlayışıAbstract: bankaları şubelerin dışında yenidata offinansal In this study prepared by using TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically hizmet kanallarıanalyzed. bulmaya itmiş ve bu anlayışın adımlar incelenmeye değerdir. Bankacılık sektörü ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, ortaya tests of hypothesis wereihtiyaçlarını applied and theveresearch was gelişmeleri de müşteri teknolojik bir sonucu olarak internet bankacılığının made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices göz önünde bulundurarak alternatif dağıtım kaçıkmış olduğu görülmektedir. nallarına yönelmiştir. Bu alternatif kanallar genel Diğer hizmetlerle birlikte internet hizmetinin banka olarak otomatik para çekme makineleri (ATM), hizmetlerinin içerisindeki payı artarken bankalar çağrı merkezleri aracılığı ile telefon bankacılığı temel bir sorunla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu ve internet bankacılığıdır (Altan, M., Karasioğlu, temel sorun, banka hizmetlerinin kalite ve perforF., 2004). mans göstergelerinin belirlenmesi ve ölçülmesidir. Çünkü sunulan hizmetin müşteriye kazandırdığı Ülkemizde Bankacılık sisteminde Nisan-Haziran faydanın nicel ölçütlerle değerlendirilebilmesi 2009 döneminde faaliyet gösteren banka sayısı zor olmaktadır. Bu nedenle, bu konuda genellikle 49’dur. Mevduat bankaları sayısı 32, kalkınma ve müşteri algısı üzerine ölçekler geliştirilmiştir. Hiz- yatırım bankaları sayısı 13 ve katılım bankaları met kalitesinin ölçümünde en yaygın kullanılan sayısı 4’tür. Mevduat bankalarından 3 tanesi kamu ölçeklerin başında, Parasuraman ve arkadaşları sermayeli, 11 tanesi özel sermayeli ve 17 tanesi tarafından geliştirilen (Parasuraman, V.A.Zeithaml yabancı sermayeli bankadır (TBB, 2009). TBB’nin ve Leonard L. Berry, 1988, 1991) SERVQUAL açıklandığı banka sayılarından da görüldüğü üzere 2 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ülkemizde bankacılık sektörü oldukça gelişmiştir. tekstil gibi birçok sektör tarafından yakından takip İNCELENMESİ Banka müşterileri, hangi bankaylaMurat çalışacağı edilmektedir. KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Öztaşıran ve Kürkçüoğlu’na göre; konusunda seçim yaparken, bankaların ATM bankacılık Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni sektörünü, teknolojik gelişmelerin sayısının yaygınlığı, şubelerinin1Kilis hemen yerÜniversitesi, yerde Elektrik-Enerji lideri olarak görmek mümkündür (Öztaşıran, ve 7 Aralık Bölümü kolay bulunabilmesi, telefon bankacılığının olması Kürkçüoğlu, 2009). Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi gibi çeşitli sebeplerin varlığı tartışma götürmez ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi İnternet bankacılığı daha çok işyerlerinden bir gerçektir. Buşeklindedir. sebeplerden önemlilerinden Farklıen analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli enhale çok yapılan işlemler, hesap uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakyapılmakta araştırma daha olup kapsamlı getirilmiştir. biri de kuşkusuzSanayi internet bankacılığı hizmetinin ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi bilgilerini kontrol etmek, para transferi yapmak, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde olmasıdır. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim arttıkça, ve doğalgaz faturaaralığı ödemek veelektrik faiz oranları ile döviz kurlarını fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Türkiye ekonomisini derinden etkileyen 2000 takip etmek iken en az yapılan işlemler döviz aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. ve 2001 krizleriAnahtar sonucuKelimeler bankacılık sektörü yeni yatırım : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ve Sanayi, Konut,fonu Anova,alım TUİK,satımı Fiyat yapmak, repo, çek açılımlarda bulunmuş ve internet bankacılığı bilgilerini kontrol etmek ve sigorta primi ödeolgusunu ortaya atmıştır. E-ticaret, e-ekonomi mektir. İnternet bankacılığını ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES kullanmamanın ACCORDING TO CONSUMPTION TERMS OF INDUSTRY AND gibi yeni kavramların da gelişmesini sağlayanRANGES en IN önemli nedenleri, banka ile işinin olmaması, HOUSES internet bankacılığı hizmeti üzerinde araştırma internet üzerinden yapılan işlemlere güvensizlik, Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, yapılmayı gerektiren bir konu olarak karşımıza bilgisayar veand internet bilmemektir. the consumption of electricity and natural gas used in industry houses iskullanmasını statistically analyzed. model was applied to the study prepared with the use of different çıkmıştır (Parasız, 2000: ANOVA 113). İnternet bankacılığı, Toplumda erkekler, gençler, eğitim ve gelir dütechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was önceki iletişim made devrimlerine bakıldığında çok more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices zeyi yüksek olanlar internet bankacılığını daha daha hızlı gelişim göstermiş ve birçok bankanın çok kullanmaktadırlar. Orta yaş ve üzeri olanlar yapısını değiştirecek bir güçle kendini ortaya bilgisayar ve internet kullanmasını bilmediği için, koymuştur. Günümüze bakıldığında, sektördeki gençler bankalarla işi olmadığı için, eğitim düzeyi neredeyse tüm bankaların bu hizmeti sağladığını düşük olanlar bilgisayar ve internet kullanmasını ve bu hizmetten yararlandığını görmekteyiz. bilmediği için, eğitim düzeyi yüksek olanlar güvenmediği için, gelir düzeyi düşük olanlar 2. İnternet Bankacılığı bankalarla işi olmadığı için, gelir düzeyi yüksek Günümüzde hemen her alanda görülen rekabetolanlar güvenmediği için internet bankacılığını te, rakiplerden bir adım önde olabilmek ancak kullanmamaktadırlar. İnternet bankacılığını en diğerlerinden farklı ve üstün yöntemler kullançok kullananlar; sırası ile bankacılar, avukatlar makla mümkündür. Hizmet sektöründe farklılık ve öğretim üyeleri iken en az kullananlar; işçiler, ve üstünlük sağlayabilmenin en iyi yöntemi ise memurlar ve öğretmenlerdir. müşteri ihtiyaçlarının belirlenmesidir. Teknolojinin hızlı gelişimi eğitim, sağlık, bankacılık, otomotiv, 3 3. Müşteri UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 4. Araştırmanın Metodolojisi memnuniyeti İNCELENMESİ KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kore’deki çevrimiçi bankacılık kapsamında Kalite kavramı da hizmet gibi göreceMurat bir kavram Güven A.Ş. Finans Yönetmeni modelini kullanarak ve hizmet kaliSERVQUAL olmakla birlikte, tanımı konusunda da tam birGrup görüş 1 Kilis 7 Aralık Bölümü tesinin müşteri tatmini ve elde tutmayı etkileyen birliği sağlanamamaktadır. Kalite soyut veÜniversitesi, öznel Elektrik-Enerji bir faktör olduğunu kabul ederek, hizmet kalitesi, bir kavram olmakla beraber bir yönetim tekniği Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi müşteriistatistiksel tatminiolarak ve müşteriyi elde tutma arasınve felsefesi olarak da algılanmaktadır. Günümüz ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli daki bağlantıları araştıran Han ve Baek (2004), örgütlerinin başarılarının ölçümünde verimli ve uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ve konutlarda göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Yang ve arkadaşları (2004) ve Jun ve Cai’nin etkin olmalarınınSanayi yanı sıra kaliteli tüketim üretimaralıklarına yapmaları yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde (2001) buldukları modelleri temel alan Rod ve da bulunmaktadır. (Balcı, 2003: 329-330).Kalite edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır.(2009) Sonuç olarak tüketim SERVQUAL arkadaşlarının kullandığı “ürünün ya da hizmetin kullanıma uygunluğu”dur. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. araştırma modeli kullanılmıştır. Kısacası “müşteri isteklerinin karşılanması”dır. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat (Morgil, O., Küçükçirkin, M., 1995: 30; Şimşek, Bu çerçeve, internet bankacılığı hizmet kalitesi M., 2001: 5-7). Bir diğer görüşle, kalite bir yaşam boyutlarının, tüm internet bankacılığı hizmet ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES felsefesi ve hattaECONOMETRIC modern toplum olmanın bir ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMSetki OF INDUSTRY AND ve tüm internet kalitesine ediş sürecini HOUSES göstergesi olarak da görülmektedir. bankacılık hizmet kalitesi ve müşteri tatmini Abstract: In this study prepared by using data of TSI belongingilişkiyi to the years of 2012-2014, arasındaki araştırmaktadır. Tüm internet Rekabet ortamı gereği artık üreticiler müşterilerin the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the bankacılığı study prepared with the use of different hizmet kalitesini etkileyen hizmet istediklerini üretmek durumundadırlar. Rekabetin techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was kalitesi electricity boyutları “çevrimiçi müşteri son dönem içinde bulunduğu ortam kalite, düşük made more comprehensive. The purpose was to determine and şunlardır: natural gas prices hizmet kalitesi”, “çevrimiçi sistem kalitesi” ve maliyet, hızlı üretim ve hızlı hizmetin gerekliliğini “bankacılık ürün hizmeti kalitesi” (Rod ve arortaya koyarken müşteri beklentilerine cevap vekadaşları., 2009). rebilmeyi ön plana çıkarmaktadır. Artık üreticiler, müşterilerin bilinen ve bilinmeyen isteklerini tespit Literatürden yararlandığımız temel kavramlar: edebildikleri ölçüde rekabet edebilmektedirler Çevrimiçi müşteri hizmet kalitesi; müşterilerle (Çetin, K., 2008: 3).Memnuniyet ise, müşteri hizmet sağlayıcılar (bankalar) arasındaki ilişkiodaklı olmanın temelinde var olan gerekçedir. nin kalitesi (Jun ve Cai, 2001). Çevrimiçi bilgi “Örgütün uzun dönemde ayakta kalması için sistemi kalitesi; bilgi sistemlerinin, müşterilere en önemli faktör olarak varsayılan” (Coşkun, sunulan çevrimiçi hizmetleri gerçekleştirebilmek S., 2003: 57) bu kavram, çalışanlar için amaç ve müşterilerin çevrimiçi araştırma yapabilbiriliğini sağlayan önemli faktörlerden biridir. meleri için ne derece doğru çalıştığı, Yang ve arkadaşlarını (2004) takip edilerek bankacılık hizmet ürün kalitesi, internet bankacılığı ürün 4 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN hizmetlerinin sayısı ve birbiriyle bağlantısı ruluk, kesinlik, kişisel bilgi güvenliği, İNCELENMESİ ve kapsam, olarak tanımlanmıştır. Tüm internetMurat bankacılık zamanlama KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ve estetik) vardır. hizmet kalitesi, bu çalışmada, çevrimiçi bankacılık Güven Grup A.Ş. Finans H3.Yönetmeni Bankacılık servisleri ürün kalitesi, müşteri hizmetleri kalitesinin algılanan1Kilis seviyesi olarak 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü pozitif etkiler. memnuniyetini alınmıştır (Jun ve Cai, 2001). Son olarak, müşÖzet : 2012-2014 Yıllarıhizmet arasındaki TUİK verileriİçerik kullanılarak hazırlanan bu kullanım çalışma, sanayi teri tatmini, internet bankacılığı kalitesi ve geniş ürün çeşitliliği, müşterive konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ve tüm bankacılık hizmetlerinden alınan müşteri internet bankacılığı şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraklerin hazırlanan çalışmada ANOVAhizmet modeli kalitesi algısını uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. tatmini olarak tanımlanmıştır (Jun ve Cai, 2001). etkilemede önemlidir (Jun ve Cai, 2001; Yang ve Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi arkadaşları, 2004), bankacılığı müşterileri yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonucainternet gidilmiştir. Elde Araştırmanın Hipotezleri edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz hizmet ve içerik çeşitliliği sağlayan bankaları fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim H1. Çevrimiçi müşteri kalitesi, müşteri tercih ederler. Alt boyutlar ise işlev, yeterli menü, aralığı Kw hizmet cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. memnuniyetiniAnahtar pozitifKelimeler etkiler.: Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ücretsiz hizmetler ve ürünlerin çeşitliliğidir (Rod Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ve arkadaşları,2009). Banka çalışanlarıyla yüz yüze karşılaşmıyor ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES olmalarına rağmen, internet bankacılığı müşteÇalışmalar, sanal çevrede hizmet kalitesi ile ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES rileri kendilerine saygın davranılmasını, internet müşteri tatmini arasında pozitif ilişki olduğunu sitesinin değerli bilgiler sağlamasını, hızlı ve göstermiştir (Han ve Baek, 2004; Yang ve Fang, Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, consumption of electricity and natural in industry and houses is statistically güvenilir hizmetthealmayı beklemektedir (Jun ve gas used 2004). Sezgisel olarak müşterilerin çevrimiçi analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Cai, 2001). Hantechniques ve Baekfor(2004)’in çalışmasına hizmet kadar analysis. Moreover, tests of hypothesis werekalite applied algısı and the ne research was olumlu olursa, made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices dayanarak, e-bankacılık müşteri hizmet kalitesinin bankanın tüm hizmetlerinden algıladığı tatmin alt boyutları; fiziki özellikler, güvenilirlik, yanıt o derece yüksek olmaktadır. alma ve empati boyutlarıdır. 4.1. Evren ve Örneklem H2. Çevrimiçi bilgi sistem kalitesi, müşteri Çalışmanın evrenini İstanbul’daki kamu ve özel memnuniyetini pozitif etkiler. bankalar oluşturmaktadır. Örneklemini ise internet Bilgi sistemi iyi çalışmazsa, internet bankacılığı bankacılığı işlemlerinin en yüksek olduğu 6 farklı hizmeti sunan bankalar, müşteriler güvenerek bankanın faal çalışan internet bankacılığı müşteriişlem yapamaz ve bilgiye ulaşamazlar, böylelikle lerinden meydana gelmektedir. Çalışma ile ilgili müşterilerin hizmet kalitesi algılarını riske atar175 anket rastgele her bankanın müşterilerine lar (Yang ve arkadaşları, 2004). Jun ve Cai’nin elden ve elektronik posta yoluyla gönderilmiş (2001) çalışmasına göre, çevrimiçi bilgi sistem 168 adet geri bildirim alınmıştır. Örneklemin kalitesinin altı boyutu (kullanım kolaylığı, doğsağlıklı olabilmesi için en az 150 sağlıklı anket geri bildirimi hedeflenmiştir. 5 4.2. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Veri Analizi kullanarak işlenmiştir. Bankacılık ürün İNCELENMESİ hizmet kalitesi beş kavramla, tüm internet bankacılığı Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Çevrimiçi müşteri hizmet kalitesi ve çevrimiçi bilgi hizmet kalitesi ise iki kavramla işlenmiş ve son Güven tanımGrup A.Ş. Finans Yönetmeni sistem kalitesi çok boyutlu yapılar olarak olarak müşteri tatmini dört kavramla ölçülmüştür. 1 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü lanmış ve ölçülmüştür. Spesifik Kilis olarak, çevrimiçi Ankete yanıtlar “5= Kesinlikle Katılıyorum, , 1 = müşteri hizmet kalitesi dört boyut ve toplamda Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriKesinlikle kullanılarak hazırlanan bu çalışma,arasında sanayi Katılmıyorum” değişen beşli on iki kavram kullanarak Çevrimiçi ve konutlarda işlenmiştir. kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ölçeği kullanılarak şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraklikert hazırlanan çalışmada ANOVAayrıştırılmıştır. modeli bilgi sistem kalitesi altı boyut ve on beş kavram uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Tabloolup, 1. Korelasyon Sonuçları yönünde hareket edilmiş yapılan istatistik Analiz bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği varılmaktadır. olarak tüketim Bütün BankaMüşteri Ç.içisonucunaÇevrim içi Sonuç Çevrimiçi aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Müşteri Memnuniyeti Bank. Bilgi Sistem cılık Hizmetleri Servis KaAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz,Servis Tüketim, Sanayi,Kalitesi Konut, Anova, TUİK, Fiyat Ürün Kalitesi Memnuniyeti litesi ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Müşteri Memnuniyeti 0,527 ** 0,569** 0,526**AND ACCORDING1TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY HOUSES 0,396** Ç.içi Banka 0,527** 1 0,548** 0,716** 0,248** Ürünleri ServisAbstract: Kalitesi In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically model was applied to the study1 prepared with the0,704** use of different0,294** Çevrimiçi Bilgianalyzed. ANOVA0,569** 0,548** techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Sistem Kalitesi made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Çevrimiçi Müşteri Servis Kalitesi 0,526** 0,716** (**): 0,01 düzeyinde anlamlıdır (2 taraflı) 0,704** 1 0,232* olması örneklemimizin faktör analizi için yeterliği olduğunu göstermektedir (Chong ve Rundus, 2004). Ayrıca verilerin faktör analizine uygunluğunu tespit eden Bartlett’s ve Sphericity Testi: “Çevrimiçi Müşteri Servis Kalitesi” için x2=577,603 (Tablo 3), “Çevrimiçi Bilgi Sistem Kalitesi” içinx2=398,412 (Tablo 5), “Çevrimiçi Bankacılık Servisleri Ürün Kalitesi” için ^=207,174 (Tablo 7) bulmuştur. p=0 önem düzeyinde değişkenler arasında ilişkiyi gösteren Bartlett’s ve Sphericity Testi değerleri normal belirmiştir. (*) : 0,05 düzeyinde anlamlıdır (2 taraflı) Çalışmamızda kullandığımız anketin güvenilirliğini test etmek için örnek büyüklüğünün faktör analizine uygunluğunu gösteren KMO değerleri hesaplanmıştır. Bu bağlamda; “Çevrimiçi Müşteri Servis Kalitesi” için KMO değeri 0,858 (Tablo 3), “Çevrimiçi Bilgi Sistem Kalitesi” için 0,878 (Tablo 5), “Çevrimiçi Bankacılık Servisleri Ürün Kalitesi” için 0,786 (Tablo 7) olarak bulunmuştur. KMO değerlerinin ölçek için 0,50’den büyük 6 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 2. Güvenilirlik Analizi Sonuçları İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Faktör Cronbach’s Alpha Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ,876 Çevrimiçi Müşteri Servis Kilis Kalitesi 1 Çevrimiçi Bilgi Sistem Kalitesi ,655 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Çevrimiçi Bankacılık Ürünleri Servis Kalitesi ,772 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı,924 hale getirilmiştir. Müşteri uygulanmıştır. Memnuniyeti Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde bulgular sonucunda; sektörü için tüketim aralığıbanka arttıkça,müşterilerine elektrik ve doğalgaz Ölçeklerin içsel edilen tutarlılıklarının, diğersanayi bir ifadeyle kullanan “Çevrimiçi Müşteri fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim güvenilirliğinin aralığı değerlendirilmesinde kullanılan Servis Kalitesi” ile ilgili literatürden alınan 9 soru Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. “Cronbach’s Alpha” testi yapılmıştır. Yöneltmiş olduğumuz bu soruların Anahtar Kelimeler : Elektrik,Ölçeklerin Doğalgaz, Tüketim,yöneltilmiştir. Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat güvenilirliğinin değerlendirilmesinde en yaygın içsel tutarlılığının değerlendirmesinde yapmış metot Cronbach ECONOMETRIC alfa (a) testidirANALYSIS ve katsayının olduğumuz “Cronbach’s Alpha” (a) sonuçlarında OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION IN TERMS ANDedilmiştir. 0,70’den 0,70’den büyük olması tercih edilir (Ravichand-RANGES 0,876 (TabloOF2)INDUSTRY değeri elde HOUSES ran ve Rai, 1999; Johnson, 2000). Buna göre büyük olması tercih edilen (Ravichandran ve Abstract: this study prepared by using data ofRai, TSI belonging to the years of2000) 2012-2014, modelimize ilişkin alfaIn değerleri: “Çevrimiçi 1999; Johnson, katsayı sonucunun the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Müşteri Servis Kalitesi” için 0,876, “Çevrimiçi üzerinde hesaplamış katsayımız, analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use olduğumuz of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Bilgi Sistem Kalitesi” 0,655, “Çevrimiçi bize, ölçeğimizin ölçmek istediğimiz made more için comprehensive. The purpose was to determine electricity andgüvenilir natural gasve prices Bankacılık Servisleri Ürün Kalitesi” için 0,772 özelliklerin yüksek bir ihtimalle doğru olarak ölçolarak, “Müşteri Memnuniyeti” için 0,924 olarak tüğümüzü göstermiştir. Örnek büyüklüğümüzün belirlenmiştir. Bu sonuçlar ölçeğimizin güvenilir faktör analizine uygunluğunu ölçmek için KMO ve ölçmek istediğimiz özelliklerin yüksek bir ihtideğerlerini hesapladık. 0,50’den büyük olmasının malle doğru olarak ölçtüğümüzü göstermektedir. örneklemin faktör analizi için yeterliği olduğunu belirtilen (Chong ve Rundus, 2004) KMO de4.3. Çevrimiçi Müşteri Servis Kalitesi ğeri 0,858 (Tablo 3) olarak hesaplanmış ve bu değer örneklem büyüklüğümüzün yeterliliğini Çalışmamızda, modelimize yönelik gerçekleştirmiş göstermiştir. olduğumuz ankette, internet bankacılığı servislerini 7 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 3. KMO and Bartlett’s Test İNCELENMESİ KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kaiser- Meyer- Olkin MeasureMurat of Sampling Adequacy. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Bartlett’s Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 0,858 577,603 df. Sig. 36 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ,000 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Tablo 4. Çevrimiçi Müşteri Servis Kalitesinin Faktör Analizi Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Component edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 1 meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Somut2 0,878 Somutl 0,842 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDINGSomut3 TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 0,838 HOUSES EmpatMO 0,752 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Empati9 0,732 analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis Empati11 0,670were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Güv4 0,591 Heves8 0,576 Empati12 0,544 4.4. Çevrimiçi Bilgi Sistem Kalitesi sonucunda “Cronbach’s Alpha” değeri 0,655 (Tablo 2), KMO değeri 0,878 (Tablo 5) olarak hesaplanmıştır. Bahsi geçen değerler örneklem büyüklüğümüzün yeterli ve örneklemimize yöneltilen ilgili soruların kendi içinde tutarlı olduğunu ifade etmektedir. Çalışmamızda, modelimize yönelik gerçekleştirmiş olduğumuz ankette, internet bankacılığı servislerini kullanan banka müşterilerine, “Çevrimiçi Bilgi Sistem Kalitesi” ile alakalı literatürden alınan 8 soru yöneltilmiştir. Yapılan istatistiki analizler 8 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 5. KMO and Bartlett’s Test İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kaiser- Meyer- Olkin Measure of Sampling Adequacy. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Bartlett’s Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü df. Sig. 0,878 398,412 28 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi .000 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Tablo 6. Çevrimiçi Bilgi istatistik Sistembulgulara Kalitesinin analiziElde yönünde hareket edilmiş olup, yapılan göre de Faktör sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Component Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 1 Konut, Anova, TUİK, Fiyat Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Kolayl 4 0,827 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN -0,792 TERMS OF INDUSTRY AND Kolayl 5 HOUSES Kolayl 6 0,774 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Kolayland 3 natural gas used in 0,772 the consumption of electricity industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different 0,726applied and the research was techniques for analysis. Içerik24 Moreover, tests of hypothesis were made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Giincellik25 0,695 Hatasızlık19 0,556 Güven23 0,552 4.5. Çevrimiçi Bankacılık Ürünleri Servis Kalitesi literatürden alınan 5 soru yöneltilmiştir. Yapılan istatistiki analizler sonucunda “Cronbach’s Alpha” değeri 0,772 (Tablo 2), KMO değeri 0,786 (Tablo Çalışmamızda, modelimize yönelik gerçekleştirmiş 7) olarak hesaplanmıştır. Bahsi geçen değerler olduğumuz ankette, internet bankacılığı servisörneklem büyüklüğümüzün yeterli ve örneklelerini kullanan banka müşterilerine, “Çevrimiçi mimize yöneltilen ilgili soruların kendi içinde Bankacılık Ürünleri Servis Kalitesi” ile alakalı yüksek derecede tutarlı olduğunu ifade etmiştir. 9 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 7. KMO and Bartlett’s Test İNCELENMESİ KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kaiser- Meyer- Olkin MeasureMurat of Sampling Adequacy. 0,786 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Bartlett’s Test of Sphericity Approx. Chi-Square 1 df. 207,17 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 10 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi .000 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Tablouygulanmıştır. 8. Çevrimiçi Bankacılık Ürünleri Servis Kalitesinin Faktör Analizi Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Component edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 1 meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma Sig. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, 0,822 Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Işlev28 Ücretsiz31 0,820 Menü29 0,816 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Kapsam30 0,813 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES 4.6. Müşteri Memnuniyeti Alpha” değeri 0,924 (Tablo 2), KMO değeri Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, (Tablo olarak hesaplanmıştır. Bahsi the consumption of electricity and natural gas 0,8596 used in industry and9) houses is statistically Modelimize yönelik gerçekleştirmiş olduğumuz analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different geçen were değerler büyüklüğümüzün yeterli for analysis. Moreover, tests of hypothesis appliedörneklem and the research was ankette, internettechniques bankacılığı servislerini kullanan determine made more comprehensive. The purpose was to ve electricity and natural gas prices örneklemimize yöneltilen ilgili soruların kendi banka müşterilerine, “Müşteri Memnuniyeti” ile içinde yüksek derecede tutarlı olduğunu ifade alakalı literatürden alınan 5 soru yöneltilmiştir. etmektedir. Yapılan istatistiki analizler sonucunda “Cronbach’s Tablo 9. KMO and Bartlett’s Test Kaiser- Meyer- Olkin Measure of Sampling Adequacy. 0,859 Bartlett’s Test of Sphericity Approx. Chi-Square 554,331 df. 10 Sig. .000 10 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 10. MüşteriİNCELENMESİ Memnuniyeti Faktör analizi Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Component Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Gnlbnkmemn37 4.7. 0,923 0,916 Özet : 2012-2014 Tümbankürünmemn36 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin 0,916 istatistiksel olarak analiz edilmesi Bankhizdny34 şeklindedir. FarklıTümintbankmemn35 analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan 0,846çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Onlmemn33 0,792 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Regresyonfiyatlarının Analizi genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Tablo 11. Müşteri Memnuniyeti Regresyon Sonuçları Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Model Unstandardized Coeffıcients Standardized Coeffıcients t Sig. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES B Std. Error Beta prepared by using data of0,320 TSI belonging years of 2012-2014, (Constan) Abstract: In this study 0,416 0,461 0,379to the 0,903 0,368 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically BanServUrKal2731 0,307 0,100 0,032 3,062 0,003 analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different OnBilSisKall326 0,590Moreover, 0,158tests of hypothesis 0,028were applied and 3,727 techniques for analysis. the research0,000 was made more comprehensive. purpose was to determine electricity and natural gas prices OnMüsServKalll2 0,030 The 0,117 0,256 0,798 F = 26,662 R2 = 0,397 p2=0,370 p <0,000) anlaşılmıştır. Bu bilgiler H1 (Çevrimiçi müşteri hizmet kalitesi, müşteri (*) Bağımlı Değişken: Müşteri Memnuniyeti memnuniyetini pozitif etkiler) ve H2 (Çevrimiçi Yapılan Regresyon analizinde araştırmamızın bilgi sistem kalitesi, müşteri memnuniyetini pozitif hipotezlerini teyit etmek üzere, kullandığımız etkiler) hipotezlerinin kabul edilmesi gerektiğini, modelin istatistiki olarak anlamlı olduğu görülmüş- H3 (Bankacılık servisleri ürün kalitesi, müşteri tür (F= 26,662 p<0,000). Parametreler üzerinde memnuniyetini pozitif etkiler) hipotezinin reddeyaptığımız analiz, çevrimiçi müşteri hizmet kali- dilmesinin gerektiği anlamına gelmektedir. tesi ve çevrimiçi bilgi sistem kalitesinin müşteri memnuniyeti üzerinde, istatistiki olarak, anlamlı bir etkisinin bulunduğu (pl= 0,320 p <0,003 ve 11 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 4.7.1. Araştırmanın Kısıtları ile mümkün olabilecektir. Bu ölçümün zor olması İNCELENMESİ nedeniyle isletmelerin bu konu üzerinde dikkatle Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Araştırmamızın uygulama sürecinde anketlerin durmaları ve hizmet kalitesini ölçme teknikleri Güven A.Ş. Finans Yönetmeni yanıtlanması anket uygulama süresi 25Grup güne üzerinde araştırmalar yapmaları gerekmektedir. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, yayılmıştır. Bireysel bankacılık internet şubesi Elektrik-Enerji Bölümü kullanan banka müşterilerine ulaşılması teoride Çevrimiçi bankacılık hizmetlerini kullanan banka Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi olduğu gibi uygulamada olmamıştır. müşterilerinin, çevrimiçi bankacılık ve konutlardakolay kullanılan doğalgaz ile Çünelektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi kalite algısının şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli kü cevaplayıcıların zaman darlıkları bu kişilerin ve hangi unsurların müşteri memnuniyetini etkiuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi uygun gördükleri zaman dilimlerinde anketin lediğini anlamak amacıyla yapılan araştırmada; yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde uygulanabilmesi ve anketör bulunmaması uy- internet bankacılığını kullanan banka müşterilerine edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde gözlendiği sonucuna varılmaktadır. olarak tüketim gulama süresinin uzamasına ve anketdüşüş sayısının literatürden almanSonuç sorulardan oluşan bir anket uyguaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. arttırılamamasına neden olmuştur. lanmış olup ve sorular üzerinde, 1 ile 5 arasındaki Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ölçek üzerinde düşüncelerini belirtmesi, kendilerine 5. SONUÇ yöneltilen ifadelere “tamamen” katılıyorlar ise 5’i ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Günümüzde, müşterilerin bulunması ve eldeki “hiç” katılmıyorlar ise 1’i seçmeleri ya da bunlar ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES müşterilerin değerlendirilerek korunması çeşitli arasındaki şiddette beliren düşüncelerini 2, 3, 4 maliyetleri içereceğinden, firmaları varlıklarını gibi seçeneklerle belirtmesi istenmiştir. Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, consumption electricity and natural sürdürebilmeleritheiçin müşteriofmemnuniyetini öngas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the SERVQUAL study prepared with the use of different modeli kullanarak yapılan çalışmada, planda tutma zorunluluğu Bu bağlamda techniques for vardır. analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was bankacılık kullanan banka müşterilerinin made more comprehensive. The purpose was to çevrimiçi determine electricity and natural gas prices firmaların müşteri memnuniyetini ölçmek ve çevrimiçi bankacılık hizmet kalitesi algı düzeyleri 3 müşteri beklentileri doğrultusunda ürün ve hizboyutta ölçülmüştür. Bu çalışma sonucu elde edilen met sunma arayışı içinde oldukları reddedilemez istatistiki veriler, bu 3 boyutun, internet bankacılığı bir gerçekliktir. Gelişen ekonomilerde hizmet kullanan banka müşterilerinin memnuniyetini sektörünün giderek büyüyen bir sektör olarak 0,412 (Tablo 12) oranında açıkladığını göstermişkarşımıza çıktığı ve gelecekte rekabetin daha tir. Katsayılar tablosu incelendiğinde (Tablo 11) da artacağı öngörülmektedir. Rekabet avantajı bağımlı değişken olan “Müşteri Memnuniyeti”ni sağlamak isteyen isletmelerin hizmet kalitesine sağlanmasında bu üç boyut arasında sırasıyla; gereken önemi verip gerekli çalışmaları yapmaları internet bankacılığı çevrimiçi bilgi sistem kalitegerekir. Hizmet kalitesini ölçmekse müşterilerin si (0,590), çevrimiçi bankacılık hizmetleri ürün aldıkları hizmetlerden tatmin olup olmadıklarının kalitesi (0,307) ve son olarak çevrimiçi müşteri öğrenilip, tatminsizlik nedenlerini araştırıp bu servis kalitesinin (0,030) etkilediği görülmüştür. nedenler üzerine yoğunlaşmayı gerektirmektedir. Parametreler üzerinde yapılan analizler çevrimiçi Bu nedenlerin iyileştirilmesi ölçülebilir olmaları müşteri hizmet kalitesi (H1) ve çevrimiçi bilgi 12 sistem UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN kalitesinin (H2) müşteri memnuniyetini İNCELENMESİ service quality of banks. International Journal of Bank Marketing, 18(2), 84-91 pozitif etkilediğini, Bankacılık servisleri ürün Hakan AÇIKGÖZ Murat KORKMAZ, kalitesinin (H3), müşteri memnuniyeti Güvenüzerine Grup A.Ş. Finans Yönetmeni BALCI, A., (2003). Total Quality Management 1 anlamlı bir etkisinin olmadığınıKilis göstermiştir. 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü and Public Administration, Contemporary Public Administration 1, (compiled by M. Sağlanan bilgi veÖzet istatistiki veriler : 2012-2014 Yıllarıdoğrultusunda, arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel analizNobel, edilmesiAnkara, 329-345 Acar and H.olarak Özgür), çevrimiçi bankacılık hizmeti sunan bankalar, şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. sağlayabilmek Ayrıca hipotez testleri için; uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. müşteri memnuniyetini BİLGİN, T.,fiyatlarının (2008).tespit (Banking Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz edilmesi Regulation and sundukları sistemin fiziki koşulları, güvenilirliyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde President) OpeSupervision Board (BDDK) edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ği, sunulan servisi kullanan müşteri taleplerine fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaning varılmaktadır. olarakOver tüketimInternet Banking SpeechSonuç “Fraud Kw cinsinden yükseldikçe, anlayıp fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. cevap verebilmearalığı ve onların beklentilerini and Attempts Of Asault Towards The Bank Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat bu doğrultuda sunacakları hizmetin oluşturduğu and Its Customers In Electronic Media” Panel çevrimiçi müşteri hizmet kalitesi ile sunulan BRODERİCK, A.J., vePRICES VACHİRAPORNPUK, ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS sistemin kullanımECONOMETRIC kolaylığı, sunulan bilgilerin ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND S., (2002). Service Quality In Internet Bandoğruluğu, teknik güvenlik ve sunulan hizmetHOUSES king: The Importance Of Customer Role, lerin kapsamından oluşan çevrimiçi bilgi sistem Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, & Planning, Vol. 20 consumption of electricity and natural gas used inMarketing industry and Intelligence houses is statistically kalitesi üzerine the yoğunlaşmaları gerekmektedir. analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different No. 6, 327-35 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 6. KAYNAKÇA COŞKUN, S., (2003). Quality Management ALTAN, M., ve KARASİOĞLU, F., (2004). Approach Of Public Sector Employees”, A Survey On Use Of Internet Banking By Journal Of Public Administration, Volume: Layers Of The Society, 3rd National Informa36, Number: 2, 77-100 tion, Economics and Management Congress ÇUBUKÇU, C., (1999). Alternative Distribution Proceedings Book, Eskişehir, 25-26 Channels, Information Technology News ALTINTAŞ, M., ve GÜRSAKAL, N., (2007). Journal annexure on Banking 99, June 21st Phishing Attacks and Perceptions of Service ELEREN, A., BEKTAŞ, Ç., ve GÖRMÜŞ, A. Ş., Quality: A Content Analysis of Internet Ban(2007). Measurement Of Service Quality In king in Turkey. Journal of Internet Banking The Service Sector Via SERVQUAL Met& Commerce, Vol. 12 Issue 2, l-13 hod and An Implementation On Fast-Food BAHİA, K., ve NANTEL, J., (2000). A reliable Enterprises, Finance Politics & Economic and valid measurement scale for the perceived Comments, 75-88 13 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ve BAEK, S., (2004). AntecedentsİNCELENMESİ and KALAKOTA, R., ve WHİNSTON A. HAN, S., B., (1996). consequences of service quality inKORKMAZ, online Hakan Frontiers Murat AÇIKGÖZ of Electronic Commerce, Addisonbanking: an application of the SERVQUAL Wesley Publishing, California Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni instrument, Advances in Consumer Research, 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji LEE, J., veBölümü ALLAWAY, A., (2002). Effects of Vol. 31, 208-14 personal control on adoption of self-service Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi JAYAWARDHENA, C., vekullanılan FOLEY, P., (2000). technology Journal of Services ve konutlarda doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel innovations. olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Change in uygulanmıştır. banking sector - the case of inMarketing 16(6), 553-72 Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ternet banking invethe UK, Internet Research Y., WANG, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistikLİAO, bulgularaS., göreSHAO, de sonucaP.gidilmiştir. Elde H., ve CHEN, Electronic Networking Application and Policy, edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz A., (1999). Adoption Of Virtual, Banking: Vol. 10 No.fiyatlarının l, 19-30genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Empirical aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma An meydana gelmektedir.Study, International Journal JOHNS, R., ve Anahtar PERROTT, B.,: Elektrik, (2008). The imof Information Management, Vol.: 19, 63-74 Kelimeler Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat pact of internet banking on business-customer MOİS, N.P., (2000). The internet and banks’ relationships ECONOMETRIC (are you being self-served?), ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES strategic distribution channel decisions, InACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND International Journal of Bank Marketing Vol. HOUSES ternational Journal of Bank Marketing, Vol. 26 No. 7, 465-482 17, No. 6, 295-300 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural JOSEPH, M., MC CLURE, C., ve JOSEPH, B.,gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the MORGİL, study preparedO., with use of different vetheKÜÇÜKÇİRKİN, M., (1995). (1999). Service quality in the banking techniques for analysis. Moreover, sector: tests of hypothesis were applied and the research was Turkish Association Chambers and Bourses made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and naturalof gas prices the impact of technology on service delivery, (TOBB) Perspective Towards Total Quality The International Journal of Bank Marketing, Management In Healthcare Sector, Symposium Vol. 17 No. 4, 182-93 On Total Quality Management In 1st Level JUN, M., ve CAİ, S., (2001). The key determinants Services, Ankara, November 24-25,m29-35 of internet banking service quality: a content ÖZTAŞIRAN, N., ve KÜRKÇÜOĞLU, B., (2014). analysis, The International Journal of Banking Online Services Provided By The Banking Marketing, Vol. 19 No. 7, 276-91 Sector In Developing Countries and ProJUN, M., YANG, Z., ve KİM, D., (2004). Custoposals For Improvement, http://hkilter.com/ mers’ perceptions of online retailing service courses/441 /Örnek Oztasiran-Kurkcuoglu. quality and their satisfaction, International pdf, (Date of Access: 03/10/2014) Journal of Quality & Reliability Management, PARASURAMAN, A., ZEİTHAML, V.A., ve Vol. 21 No. 8, 817-40 BERRY, L.L., (1985). A conceptual model of service quality and its implications for 14 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN research, Journal of Marking, Vol. 49, POON, W-C., (2008). Users’ adoption of e-banking İNCELENMESİ future No. 4, 41-50 Murat KORKMAZ, Hakan services: AÇIKGÖZ the Malaysian perspective, Journal of Business & Industrial Marketing, Vol. 23, GüvenV.A., Grup A.Ş. PARASURAMAN, A., ZEİTHAML, ve Finans Yönetmeni No. 1, 59-69 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, BERRY, L.L., (1988). SERVQUAL: a multi Elektrik-Enerji Bölümü item scale for measuring consumer perception REVELL, J.R.S., (1983). Banking And Electronic Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi of service quality, Journal of Retailing, Vol. tüketiminin Fund Transfer, Publication, Paris ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik istatistiksel olarakOECD analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli 64, No. 1, 12-40 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi PARASURAMAN, ZEİTHAML, V.A.,istatistik ve bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde yönündeA., hareket edilmiş olup, yapılan edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz BERRY, L.L., (1991). Refinement and reasfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim sessment ofaralığı the Kw SERVQUAL scale,fiyatlarda Journalda azalma meydana gelmektedir. cinsinden yükseldikçe, of Retailing,Anahtar Vol. 67, No. 4, 420-50 Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 15 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Meaning and Significance: While share of Internet service within banking services in general are 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ever-increasing, banks are facing and encountering a fundamental problem. Such fundamental solu: 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu indicators çalışma, sanayi tion consists of Özet specifying and measuring the quality and performance of bank services. ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Because it is difficult to assess the benefit the client by theANOVA systemmodeli through quantitative şeklindedir. Farklı analiz teknikleriprovided kullanılaraktohazırlanan çalışmada uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. criteria. Therefore, to that effect criteria are generated particularly in respect of client perception. The Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi leading criteria yönünde most widely used in theyapılan measurement of service qualitygidilmiştir. is the model titled SERVhareket edilmiş olup, istatistik bulgulara göre de sonuca Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz QUAL developed by Parasuraman et al. (Parasuraman, V.A.Zeithaml and Leonard L. Berry, 1988, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 1991). This model isKw designed to specifyfiyatlarda in general, themeydana expectations of the client from the service aralığı cinsinden yükseldikçe, da azalma gelmektedir. and level of perceiving such service. It Doğalgaz, is further enabling such client expectations and perceptions to Anahtar Kelimeler : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat be duly acknowledged by service providers, and is also facilitating sharing of information between the client and management. Purpose: For the banks to ensure client satisfaction at this stage, it is ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND concluded that they are required to focus on the physical conditions and reliability of the system, HOUSES capacity to meet client demands, as well as quality and accuracy of the service including on-line Abstract: In thisScope: study prepared by using of dataactive of TSI Internet belonging to the years clients of 2012-2014, information system quality. Comprises banking of 6 different banks the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA modelas was applied to the study prepared with the use ofhighest different possible rate of in Turkey including both national well as private banks, incorporating techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Internet banking. While providing data to thewas survey, 175 electricity questionnaires distributed made more comprehensive. The purpose to determine and naturalare gas randomly prices to the clients of every such bank in person, and 150 sound feedback responses have been received. It is taken care that the clients so selected are all active users of the Internet, who are all individual users.Limitations: Limitations of the survey; Questionnaire implementation duration of the survey is extended over a period of 25 days. Accessing those bank clients using individual banking Internet branch office and application of the questionnaire only at such time segments deemed appropriate by those individuals, and not being able to find any pollster have all resulted in the extension of the implementation period and thus failing to increase the number of questionnaires applied. Method: Context and extensive product use variation is essential in influencing the customers’ conception of Internet banking service quality (Jun and Cai, 2001; Yang et al, 2004), Internet banking customers prefer banks which provide service and content diversity. Whereas the sub-dimensions thereof are function, adequate menu, free services and diversity of the products (Rod et al,2009). Studies have indicated that in the virtual media there is a positive relationship between service quality and client satisfaction (Han and Baek, 2004; Yang and Fang, 2004). As far as and to the extent the clients’ intuitive perception of on-line service quality is positive, the higher is the satisfaction perceived from 16 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: M3-M15-G21 ID:63 K:71 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN services. Findings: Today, it is expressed that for companies to reach an optimal İNCELENMESİ whole liquidity structure and sustain their existence, they are required to focus on client satisfaction. To this end, Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ it is an undisputed fact that businessGüven enterprises are in search of measuring client satisfaction and Grup A.Ş. Finans Yönetmeni introducing products and services in parallel to client expectations. It is anticipated and predicted that 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü in developing economies the service sector is emerging as an ever-growing sector, and competition Özet 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi would be tougher in: future. Business enterprises desiring to attain a competitive edge are required to ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ascribe necessary emphasis onanaliz service quality and conduct theçalışmada works required to that effect. While şeklindedir. Farklı teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. measurement of service quality requires learning whether or not clients are satisfied with the services Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi they are receiving, inquiring for the reasons of dissatisfaction, and focusing onElde these causes. Impyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz rovement of these causes would be possible only through the same being measurable. Conclusion: fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim In this survey carried out by using SERVQUAL on-line banking service quality perception aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da model, azalma meydana gelmektedir. level of bank clients using on-line banking is measured at 3Konut, dimensions. InFiyat parallel to the statistical Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Anova, TUİK, data obtained, banks providing on-line banking service, in order to ensure client satisfaction, are required to focus onECONOMETRIC the physical conditions of the system they are introducing, reliability of the same, ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING CONSUMPTION RANGESusing IN TERMS OF INDUSTRY AND and upon realizing capability of responding to theTO demands of customers the service provided HOUSES their expectations, on-line client service quality of such service to be submitted in parallel thereto as Abstract: this studyprovided, prepared by accuracy using data ofof TSI belonging to the years on-line of 2012-2014, well as ease of using theInsystem the data provided, information system the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA security model was and applied to theofstudy prepared with the use of different quality consisting of technical scope services provided. techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 17 UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT TESİS YERİ SEÇİMİNDE ELECTRE YÖNTEMİNİN KULLANILMASI1 USING ELECTRE METHOD IN THE PLANT LOCATION SELECTION Hakan TURAN1, Gökmen TURAN2 TUBITAK TUSSIDE, Gebze, Kocaeli / Turkey 2 Aktaş Holding, Bursa / Turkey 1 Öz: Bu çalışmanın amacı tesis yeri seçimini çok kriterli karar verme tekniklerinden biri olan ELECTRE I metodunu kullanarak gerçekleştirmektir. Bu çalışmada, Kocaeli bölgesinde bulunan otomotiv yan sanayii alanında faaliyet gösterecek bir firmanın tesis yeri seçiminde ELECTRE I metodu uygulanarak alternatifler arasından en ideali seçilmiştir. Bunun için 6 uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Yapılan araştırmalar sonucu tesis yeri seçimini etkileyen faktör olarak 6 faktör belirlenmiştir. Belirlenen 6 faktörün ağırlıkları uzmanların görüşleri doğrultusunda çalışma öncesinde oluşturulmuştur. Tüm görüşlerin ortalaması alınarak kriterlerin ağırlıkları belirlenmiştir. Bu ağırlıklara göre alternatiflerin ikili kıyaslamaları yapılmıştır. Kıyaslamalar sonucu 4.alternatifin diğer beş alternatiften daha üstün oluğu görülmüştür. Abstract: The aim of this study is to enable the plant location selection by using ELECTRE I method which is one of multiple criteria decision making techniques. In this paper, the most ideal plant location among the alternatives is selected by applying ELECTRE I method in the plant location selection of a company which is located in Kocaeli and operate the automative supply industry. For this, the opinion of the experts were applied. Handled studies show that six factors were specified as the elements influcing the plant location selection. The weights of specified elements was weighted according to the opinion of the experts before the study. The weights of the criteria were identified by reckoning arithmetic mean of the values which were specified with the opinion of all experts. According to these weights, pairwise comparisons were performed. The fourth alternative is more superior than the fifth alternative in compliance with these comparisons. Anahtar Kelimeler: Çok Kriterli Karar Verme, ELECTRE, Karşılaştırma, Tesis Yeri, Önceliklendirme Key Words: Multiple Criteria Decision Making, ELECTRE, Comparison, Plant Location, Prioritization Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715181 (1) Sorumlu Yazar: Hakan TURAN, TUBITAK TUSSIDE, Gebze Kocaeli / Türkiye hakan.turan@tubitak.gov.tr Geliş Tarihi / Received: 22.11.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 06.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / Uygulama - Research / Applications) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 18 1. GİRİŞ UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Bu çalışmada, çok kriterli karar İNCELENMESİ verme tekniklerinden Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ELECTRE metodu kullanılarak Günümüzde üreticiler arası rekabetin yükselKocaeli ilinde otomotiv yan sanayii için tesis Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni mesi üreticilerin daha seçici olmasına neden yeri seçimi gerçekleştirilmiştir. Böylece mev1 Kilis 7 AralıküzerinÜniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü olmuştur. Artık üreticiler tüketiciler cut alternatifler arasında tercih kolaylaşmıştır. de istedikleri hâkimiyeti kuramamaktadırÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriKocaeli kullanılarakgibi hazırlanan bu çalışma, sanayi olan bir yerde sanayinin merkezi lar. Bilinçli müşteri artıkkullanılan üreticiler arasında ve konutlarda doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi özellikle ana sanayisinin bulunduFarklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan otomotiv çalışmada ANOVA modeli karşılaştırmalarşeklindedir. yapmaktadır. Hangisi daha uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakğu araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. yerde otomotiv yan sanayisinin yer seçimi Sanayi ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi kaliteli ürün üretiyorsa ona tüketim yönelmektedir. Bu gidilmiştir. çalışmayla yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik önem bulgularaarz göreeder. de sonuca EldeELECTRE meKaliteli, maliyet vebulgular zamansonucunda; unsurlarına baka-için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz edilen sanayi sektörü toduyla otomotiv yan sanayi firmaları içerifiyatlarının genel seviyesindeDolayısıydüşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim rak üretici firmayı seçmektedirler. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. sinde seçmeyi sağlamıştır. la üreticiler kaliteli, uygun fiyata ve istenilen Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat zamanda ürünü veya ulaştırmak zorundadır. 2. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI Bunun için de tesis yeri seçimi büyük anlam Tesis AND yeriNATURAL seçimini belirlerken uzman görüECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY GAS PRICES kazanmaktadır. Tesis yerininTOseçiminde eldeRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ACCORDING CONSUMPTION şüne dayalı olarak sübjektif değerlendirme HOUSES edilecek başarı, müşteriye hızlı ulaşmayacayoluna gidilirken uzman görüşü destekli tekğı sağlayacak ve bundan ötürü mevcut Abstract: In this study eldeki prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, niklerindustry de kullanılmaktadır. Nitel ve nicel dethe consumption of electricity and natural gas used and houses is statistically müşterinin zamana bağlı olarak kaybedilme- studyinprepared analyzed. ANOVA model was applied to the ğerleri with the use of different içeren teknikler tesis yeri seçimini detechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was sinin önüne geçecek aynı zamanda pazardaki made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and gas prices ğerlendirirken sonnatural yıllarda rağbet görmekteyeni müşterilere ulaşılarak müşteri sayısının dir. Özellikle çok kriterli karar verme teknikartırılmasını sağlanacaktır. Mevcut müşterileri bu konuda ön plana çıkmaktadır. Sauian nin korunması sadakatin artmasını sağlarken, (2006) ve Islam ve Rasad (2006)’a göre, kuyeni müşterilerin de elde edilmesiyle rakipruluş yeri seçiminde Analitik Hiyerarşi Proselerin önüne geçmeyi de sağlayacaktır. Yanlış si (AHP) yöntemini uygulamıştır. Nydick ve yerde kurması maliyetlerde ciddi artışa neden Hill (1992) tedarikçi seçiminde Analitik Ağ olacağı gibi yanlış tercihten vazgeçip başka Süreci (AAS) metodunu kullanmıştır. Eleren bir yer seçmek uzun zaman alacaktır. (2007) bulanık TOPSIS metoduyla dericilik Şirketin tesis yer seçimi, uzun dönemli başa- sektöründe faaliyet gösterecek tesisin yeri rı için en önemli stratejik kararlardan biridir seçilmiştir. Uludağ ve Deveci (2013) havali(Kuo ve arkadaşları, 2002). Rekabet açısın- manı yeri seçiminde bulanık TOPSIS ve budan da önemli olduğu için tesis yeri seçimi lanık VIKOR metodlarına başvurmuştur. Özson derece büyük bir önem arz etmektedir dağoğlu (2008) bulanık AAS tekniğiyle unlu (Alp & Gündoğdu, 2012). mamuller üreten bir yer seçimi gerçekleştiril19 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Benzer şekilde Güner ve Mutlu (2005) samaktadır (Wang ve Triantaphyllou, İNCELENMESİ miştir. 2008). bulanık AHP ile tedarikçi seçiminiMurat yapmıştır. ELECTRE KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ metodu aşağıdaki adımlardan Tabari ve arkadaşları (2008) kuruluş yeri seoluşmaktadır (Roy, 1968). Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni çiminde bulanık küme ile AHP’yi birlikte ele 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji ELECTREBölümü metodu aşağıdaki adımlardan almıştır. Benzer şekilde Momeni ve arkadaşoluşmaktadır. Özet : mantık 2012-2014 ve Yılları arasındaki TUİK ları (2011) bulanık VIKOR’u bir-verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi likte ele alarakşeklindedir. kuruluş yeri gerçekAdım: Karar oluşturulması Aij Farklı seçimini analiz teknikleri kullanılarak1.hazırlanan çalışmadamatrisinin ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. leştirilmiştir. matrisinde m alternatifleri, n kriterleri ifade Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi etmektedir. satırlar yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre deDolayısıyla sonuca gidilmiştir. Elde alternatifleri, Eleren (2006)’in yaptığı araştırmaya tesis edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz sütunlar kriterleri içermektedir. düşüşpazara gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim yeri seçimindefiyatlarının etkili genel olanseviyesinde kriterler, aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. yakınlık, hammaddeye yakınlık, ulaşım im... a1n aTUİK, aFiyat 12 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, 11 a kanları, teşvikler, işgücü, altyapı, arsanın 21 a22 ... a2 n ucuzluğu, sübjektif faktörler, haberleşme im . . ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL Aij = GAS PRICES kanları, yan sanayi, enerji maliyeti ve arsa ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND . . HOUSES boyutu şeklindedir. Bu kriterlerden ilk 6 ta . . nesi, sonraki 6 kriterden daha önemli olduğu Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the a years ofa2012-2014, ... amn m1 m2 the consumption of electricity natural gas used in industry and houses is statistically için arsanın ucuzluğuna kadar olan and kriterler analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different değerlendirmeye alınmıştır. Pazara yakınlık techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was 2. Adım: Standart Karar Matrisinin (B) Oluşmade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices %23.4, hammaddeye yakınlık %21.6, ulaşım turulması imkanları %16.2, teşvikler %14.5, işgücü aij %12.9 ve altyapı %11.4 şeklindedir. b = ij 3. ELECTRE METODU m ∑a k =1 1968 yılında Roy ve arkadaşları tarafından Sema danışmalık şirketinde geliştirilmiş olan ELECTRE metodunun kelimesi Elimination Et Choix Traduisant la Realite kelimelerinin baş harflerinden oluşmakta ve gerçeği yansıtan eleme ve seçim manasını taşımaktadır (Roy, 1968). ELECTRE metodu alternatiflerin her biri için belirtilen uyum indeksi ve uyumsuzluk indeksi, değerlendirmesine kap- 2 kj Yukarıdaki formüle göre oluşan Standart Karar Matrisi ortaya çıkar. 20 UHEYAD UHEYAD www.uheyadergisi.com www.uheyadergisi.com UHEYAD Uluslararası Yönetimi Uluslararası Hakemli Hakemli Ekonomi Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Araştırmaları Dergisi Dergisi www.uheyadergisi. UHEYAD UHEYAD Ocak –Kış Ocak // Şubat Şubat // Mart Mart –Kış Dönemi Dönemi Sayı: Sayı: 07 07 Yıl:2016 Yıl:2016 www.uheyadergisi.com Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetim ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ www.uheyadergisi Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal Research Economics Management International Refereed Journal ofResearches Research on Economics Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönem International Refereed Journal of of onon Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Uluslararası Hakemli Ekonomi Yöneti Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış January / February / March Winter in the `Year of Issue: 07 2016 January / February / March Winter in theon`Year of Issue: 07 Year: Year: 2016 International Refereed Journal of Research International Refereed Journal ofUHEYAD Research Economics Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönem October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter JEL O22-R53 ID:77 K:83 JEL/ KODU: KODU: O22-R53 ID:77 K:8307 Year: 2016 January / February March Winter in K:02 the `Year of Issue: January / February / March Winter in the ` www.uheyadergisi.com ID:13 International Refereed Journal of Research JEL KODU: O22-R53 ID:77and K:83Management) (Planlama ve Yönetim –– Planning (PlanlamaHakemli ve Yönetim Planning and Management) Dergisi (Ekonomi) & (Economy) JEL KODU: O22-R53 ID Uluslararası Ekonomi Yönetimi Araştırmaları (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) January / February / March Winter in the www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (Planlama ve Yönetim – Planning Ocak / ISSN Şubat / Mart –KışOnline Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Print: 2148-8207 2149-2492 JEL KODU: O22-R53 ID (ISO Belge // Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No // Document 12880) (ISO 9001-2008 9001-2008 Belge No No Document No: 12879 &ISO ISO 14001-2004 Belge No Document No:ISSN 12880) (ISO 9001-2008 Belge No /Refereed Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No12880) / Document No: 12880)No: Print: 2148-8207 Onli (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & 14001-2004 No: International Journal of Research onBelge Economics Management (Planlama ve Yönetim – Planning (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (ISO Belge2016 No / Document No: 12879 & ISO 14 January / February / March Winter in the `Year of 9001-2008 Issue: 07 Year: (2015/03942-2015-GE-17393) ISSN Print: 2148-8207 Onli (2015/03942-2015-GE-17393) (2015/03942-2015-GE-17393) (MARKA PATENT NO: TR JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 1 (2015/03942-2015-GE (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN UHEYAD (MARKA PATENT NO: TR İNCELENMESİ ISSNStandart Print: 2148-8207 OnlineMatrisi 2149-2492 Yukarıdaki Karar ortaya Yukarıdaki formüle formüle göre göre oluşan oluşan Standart Karar Matrisi ortaya çıkar. çıkar. (2015/03942-2015-GE www.uheyadergisi.com b12 No.../ Document b1n No: 12879 b11 Belge (ISO 9001-2008 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) c w Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi kl j ... bb22b11nn ... (MARKA bb1111 bb1212 b21... PATENT NO: TRADEMARK) b2Ocak jCSayı: kl n / Şubat / Mart –Kış Dönemi 07 Yıl:2016 c w Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni bb (2015/03942-2015-GE-17393) kl j ... b b International Refereed Journal of Research on Economics Management ... b b . . 22nn jCkl 2121 2222 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü B = January / February / March Winter in the `Year of Issue: 07 ... c12016 c12 c13 Year: .. ij formüle .göre m . oluşan . . Yukarıdaki Standart Karar Matrisi ortaya çıkar. JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 BBijij c 23 ... c 21m cçalışma, c21 .. Yılları .arasındaki (Planlama ve verileri Yönetim – Planning andbuManagement) 12 13 . : 2012-2014 Özet TUİK kullanılarak hazırlanan sanayi ..b ... bkullanılan 1n Print: 2148-8207 Online 2149-2492 ISSN b12konutlarda ile elektrik tüketiminin istatistiksel c.21olarak c 23 ... c 2. m analiz edilmesi .. 11 ve .. ... bdoğalgaz b b C m m mn 1 2 (ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli b21 b22 ... b2n . . uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ... b b b ... b b b (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) mn mm11. mm22 mn C fiyatlarının tespit edilmesi . Karar SanayiStandart ve konutlarda tüketimMatrisinin aralıklarına (2015/03942-2015-GE-17393) göre elektrik ve doğalgaz 3.Adım:Ağırlıklı . . Bij sonuca gidilmiştir. Elde yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de .Standart (C) Oluşturulması . Ağırlıklı c m. 1 elektrik 3.Adım: edilen bulgular Standart sonucunda; sanayiKarar sektörü için tüketim aralığı arttıkça, ve doğalgaz 3.Adım: Ağırlıklı Karar c m 2 c m 3 ... . Yukarıdaki formüle göre düşüş oluşan Standart Karar Matrisi ortaya çıkar. fiyatlarının genel. seviyesinde gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim . Matrisinin Matrisinin (C) (C) Oluşturulması Oluşturulması c c c ... aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. m2 m3 m1 ... b b b ... b b b 11 12 1 n Uyumsuzluk matrisi elemanları ... w m 1 :nnbElektrik, ... mnw w11bb11 wm222bb1212 Kelimeler w b11nn Doğalgaz, Tüketim,Uyumsuzluk w matrisi da aşağıdaki da 11 Anahtar Sanayi, Konut, Anova, TUİK,elemanları Fiyat w aşağıdaki formülle oluşturulur. Uyumsuzluk matrisi elemanları da ... w ... ... w11bb2121 w wb2221bb2222 b22 wnnbb2b2nn2n formülle oluşturulur. 3.Adım: Ağırlıklı Standart Karar . aşağıdaki maxformülle y kj y lj oluşturulur. .. .. . ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ECONOMETRIC Oluşturulması YYijijMatrisinin Bij (C) jDkl . RANGES IN TERMS INDUSTRY y kj yAND .. .ACCORDING TO.. CONSUMPTION d kl OFmax lj w HOUSES ... b w b w b 1 11 . 2 12 n . 1n max y j Dkl y lj kj .. .. d kl w2 b22b ...... wnbb2n w1b21 Abstract: y kjj of2012-2014, y lj b In this study prepared by using data of TSI belonging to max the years 2 mn w22mbb1mm22 m... w ... w11bbmm11 w wnnbbmn w mn . the consumption of electricity . and natural gas used in industry and housesj is statistically analyzed. ANOVA model was Yij d of different d ... d1m applied to the study prepared with the use techniquesAğırlıklı for analysis. .Moreover, tests of hypothesis were applied and the 12 research13was . 3.Adım: Standart Karar 4.Adım: Uyumsuzluk ( ) Y matrisine göre Uyum ve uyumsuzluk Y matrisine göre Uyum ve uyumsuzluk D 4.Adım: ((C ) ve Uyumsuzluk ( Cmore D 4.Adım: Uyum Uyummade ) ve Uyumsuzluk ( kl kl comprehensive. The purposeklklwas to determine electricity and natural ... d 21m d12 gasdprices d21 23 13 Matrisinin (C) Oluşturulması değerleri belirlenir. Uyum seti . . değerleri belirlenir. Uyum seti için için Setlerinin Belirlenmesi )) Setlerinin d. Setlerinin Belirlenmesi Belirlenmesi . d d ... faktörler karşılaştırılır. faktörler birbirleriyle karşılaştırılır. 23 2m bm 2 w... bmn wn b1n w1bm1 ww D 21birbirleriyle 1b211 2 b12 wn... Sonuçların tersi Uyumsuzluk setini verir. Y matrisine göre Uyum ve uyumsuzluk deSonuçların tersi Uyumsuzluk setini verir. . . w b ... w b w b D 1 21 2 22 n 2 n fayda fayda seti için faktörler C Cklkl jbelirlenir. j,, yy yyljlj Uyum . göre Uyum ve uyumsuzluk ğerleri . Y matrisine D 4.Adım: kjkjUyum ( kl .( C kl ) ve Uyumsuzluk . birbirleriyle Sonuçların tersi Yij karşılaştırılır. değerleri için d m. 1belirlenir. d m 2 d m 3 Uyum ... . seti ) Setlerinin Belirlenmesi . maliyet . maliyet C j , y y C j , y y faktörler birbirleriyle karşılaştırılır. kl kj lj kl kj lj Uyumsuzluk setini verir. d m 2 d m 3 ... d m1tersi . . Sonuçların Uyumsuzluk setini verir. 6.Adım: Uyum Üstünlük (F) ve C C 5.Adım: Uyum ( ) ve Uyumsuzluk 5.Adım: Uyum ( ) ve Uyumsuzluk Ckl j, ykj w1ybljm1 fayda w2 bm 2 ... wn bmn Uyumsuzluk Üstünlük (G) Matrislerinin 6.Adım: Uyum Üstünlük (F) ve Matrislerinin D )) Oluşturulması Matrislerinin (( D Oluşturulması Oluşturulması Uyumsuzluk Üstünlük (G) Matrislerinin Ckl 4.Adım: j, ykj yUyum Y matrisine Uyum ve uyumsuzluk Uyum matrisinin elemanları aşağıdaki Uyum matrisinin elemanları aşağıdaki ( D ( C kl ) ve Uyumsuzluk lj maliyet kl 6.Adım: Uyum Üstünlükgöre (F) ve Uyumsuzluk Oluşturulması ), ya 1 yaseti da 0 için F matrisinin elemanları ( f kl Uyum değerleri belirlenir. formülle formülle)oluşturulur. oluşturulur. Setlerinin Belirlenmesi Üstünlük (G) Matrislerinin Oluşturulması faktörler birbirleriyle 5.Adım: Uyum ( C ) ve Matrisdeğerini alır ve matrisin üzerinde 5.Adım: Uyum ( CUyumsuzluk ) ve Uyumsuzluk f kl ), ya 1karşılaştırılır. ya da 0 F matrisinin elemanları (köşegeni Sonuçların tersi Uyumsuzluk setini verir. aynı alternatifleri belirttiği için Matrislerinin ( D ) Oluşturulması lerinin ( D ) Oluşturulması değerini alır ve matrisin F matrisinin elemanları ( f kl ), yaköşegeni 1 ya da 0 üzerinde de-değer j, ykj elemanları ylj fayda aşağıdaki aynıve alternatifleri belirttiği için Uyum Cklmatrisinin ğerini alır matrisin köşegeni üzerinde aynıdeğer Uyum matrisinin elemanları aşağıdaki forformülle oluşturulur. Ckl j, ykj ylj maliyet mülle oluşturulur. 5.Adım: Uyum ( C ) ve Uyumsuzluk 21 Matrislerinin ( D ) Oluşturulması Uyum matrisinin elemanları aşağıdaki formülle oluşturulur. c c Ma Ma yo c kl yo c kl UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN alternatifleri belirttiği için değer yoktur. Eğer motiv yan sanayisinin tesis yerinin İNCELENMESİ seçimine ckl ≥ c ⇒ f kl = 1 eğer ckl < c ⇒ f kl = 0 dır. ilişkin yapılmıştır. Bunun için ana ilçe olan Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ İzmit ana sanayinin bulunduğu yerler açısınGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni m m 1 11 dan en uygun ilçe olduğundan tesis yeri seçid= 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ∑∑ d kl ( m(m Kilis m(m − 1) k =1 l =1 − 1) ile D Matmi bu ilçeden bir yer olacaktır. Alternatifler Özetçarpılır.) : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriyerler kullanılarak hazırlanan en bu çalışma, sanayi arasından iyi yeri seçmek için çok risinin elemanları ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi karar verme tekniklerinden biri olan şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakkriterli hazırlanan çalışmada ANOVA modeli G matrisinin elemanları da ( g kl ), yatestleri 1 yauygulanarak da uygulanmıştır. Ayrıca hipotez araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ELECTRE I metoduna başvurulmuştur. Beve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 0 değerini alır Sanayi ve matrisin köşegeni üzerinde lirlenengöre6 deyer içerisinden en iyisini ortaya yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara sonuca gidilmiştir. Elde aynı alternatifleri belirttiği için değer yoktur. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz çıkarmada 6 kritere başvurulmuştur. Bunun fiyatlarının Eğer d kl ≥ d ⇒ eğer d kldüşüş ⇒ sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 1 , seviyesinde g kl =genel < dgözlendiği içinmeydana 5 uzmanın görüşü alınmıştır. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma gelmektedir. g kl = 0 dır. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Daha önceden yapılan çalışmalar ve uzman7.Adım: Toplam Baskınlık Matrisinin (E) ların görüşleri noktasında kriterler şekillendiOluşturulması ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES rilmiştir. Buna göre, belirlenen kriterler pazar ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES yeri, hammadde yeri, işgücü, altyapı, ulaşım ( f kl ) ile ( g kl ) matris elemanlarının çarpımıyolanakları ve devlet destekleri şeklinde oluşla oluşan matristir. Değerleri ya 0 yada 1 dir. Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically turulmuştur. Çalışmada pazar yeri C1, hamANOVA Önem model was applied to the study prepared with the use of different 8.Adım: Karar analyzed. Noktalarının Sırasının madde yeri C2,and işgücü C3, altyapı C4, ulaşım techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied the research was Belirlenmesi made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices olanakları C5 ve devlet destekleri C6 olarak gösterilmiştir. Satır ve sütunları alternatiflerin sırasını belirlemeyi sağlar. Tablo 1’de 6 alternatif için puanlamalar 5 uzmanın ortak görüşü doğrultusunda puanlama 4. UYGULAMA yapılmıştır. 5 üzerinden değerler almışlardır. Çalışma Kocaeli ilinde bulunan birçok oto5 çok iyi, 1 çok kötü anlamındadır. motiv ana sanayisine hizmet verebilecek oto- 22 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 1. Alternatiflerin ve Kriterlerin Değerlendirme İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Alternatifler Hammadde Pazar YeriGüven Yeri İşgücü Grup A.Ş. Finans Yönetmeni A1 4 A2 A3 A4 A5 A6 3 1 Altyapı Kilis 7 Aralık 3 Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 2 4 2 4 2 Ulaşım Olanakları Devlet Destekleri 3 2 4 3 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi 2 3 istatistiksel 3 olarak analiz3 edilmesi ve konutlarda kullanılan doğalgaz 4 ile elektrik tüketiminin şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli 4 5 3 4 4 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda göre elektrik ve3 doğalgaz fiyatlarının tespit 3 tüketim aralıklarına 2 2 4 edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 3 5 elektrik ve3 doğalgaz edilen bulgular sonucunda; sanayi 3 sektörü için tüketim 4aralığı arttıkça, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 4 3 3 2 Her bir kriter için 5 uzmanın verdiği değerleUyum eşiği 0,4, uyumsuzluk eşiği olarak 0,6 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat rin aritmetik ortalaması alındığında ağırlıklar olarak belirlenmiştir. Buna göre Alternatiflesırasıyla 0.242, 0.263, 0.124, 0.131, 0.117, rin birbirine üstünlükleri Tablo 2’deki gibidir: ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 0.123 şeklindedir. ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 23 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 2. Alternatiflerin İNCELENMESİ Kıyaslaması Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Alternatif 1 Alternatif 2 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Alternatif 1 Alternatif 3 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Alternatif 1 Alternatif 4 karşılaştırılması Alternatif 1 Alternatif 5 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif Alternatif Alternatif Alternatif Alternatif Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 1 Alternatif 6 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli 2 Alternatif 1 karşılaştırılması uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 2 Alternatif 3 karşılaştırılması yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 2 Alternatif 4 karşılaştırılması fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 2 Alternatif karşılaştırılması aralığı Kw5cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 2 Alternatif 6 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Alternatif 3 Alternatif 1 karşılaştırılması Alternatif 3 Alternatif 2 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY 3 Alternatif 4 karşılaştırılması AND HOUSES Alternatif 3 Alternatif 5 karşılaştırılması Alternatif Alternatif Alternatif GÜÇLÜ ÜSTÜN Abstract: 6Inkarşılaştırılması this study prepared by using data of TSI belonging to the years ofGÜÇLÜ 2012-2014, 3 Alternatif ÜSTÜN the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. 1ANOVA model was applied to the study prepared with the useGÜÇLÜ of different 4 Alternatif karşılaştırılması ÜSTÜN techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more2 comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 4 Alternatif karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 4 Alternatif 3 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 4 Alternatif 5 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 4 Alternatif 6 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 5 Alternatif 1 karşılaştırılması Alternatif 5 Alternatif 2 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 5 Alternatif 3 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 5 Alternatif 4 karşılaştırılması Alternatif 5 Alternatif 6 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 6 Alternatif 1 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 6 Alternatif 2 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 6 Alternatif 3 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN Alternatif 6 Alternatif 4 karşılaştırılması Alternatif 6 Alternatif 5 karşılaştırılması GÜÇLÜ ÜSTÜN 24 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 6. KAYNAKLAR da görüldüğü gibi 4 nolu alternatif İNCELENMESİ Sonuçlar diğer alternatiflerden daha üstün Murat olduğu gö- Hakan AÇIKGÖZ KORKMAZ, ALP, S., & GÜNDOĞDU, E.C., (2012). “Kurülmektedir. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni ruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerar1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü şi Prosesi ve Bulanık Analitik Hiyerarşi 5. SONUÇLAR Prosesi Uygulaması, Dokuz Eylül ÜniÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki Bu çalışmada Kocaeli’nde otomotiv yanTUİK sa-verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi versitesi Bilimler ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistikselSosyal olarak analiz edilmesi Enstitüsü Dernayiinde faaliyet gösterecek bir firmanın teşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli gisi, 14(1), 7-25 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. sis yeri seçiminde ELECTRE I yönteminden Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ELEREN, A.,sonuca (2006). “Kuruluş Yeri Seçimifaydalanılmıştır. Böylece tecrübelere yönünde hareketgeçmiş edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz nin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile göre yorumlamanın ötesinde ELECTRE I fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Belirlenmesi; yönteminden faydalanarak değer- da azalma meydana aralığı Kw cinsindensübjektif yükseldikçe, fiyatlarda gelmektedir.Deri Sektörü Örneği”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimlendirmelerin önüne Anahtargeçilmiştir. Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ler Dergisi, 20(2), 405-416 Çalışmada 5 kişinin görüşü alınarak ELECTECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ELEREN, A., (2007). “Kuruluş Yeri SeçiRE I yöntemi uygulanmıştır. Aynı zamanda ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES minin Fuzzy TOPSIS Yöntemi İle Belirdeğerlendirme kriterleri de 5 kişinin görüşü lenmesi: Deri Sektörü Örneği, Akdeniz alınarak alternatiflerin kriterlere göre puanlaAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used inİktisadi industry and is statistically vehouses İdari Bilimler Dergisi, 13, ması ve kriterlerin ağırlıklandırılması gerçekanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different leştirilmiştir. techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis 280-295 were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices GÜNER, H., & MUTLU, Ö., (2005). “Bulanık AHP İle Tedarikçi Seçim Problemi ve Bir Uygulama”, İstanbul Ticaret Üniversitesi V. Ulusal Üretim Araştırma Sempozyumu, 25-27 Kasım, İstanbul Mevcut 6 alternatif tesis yeri içerisinde 4.alternatif diğerleri üzerinde üstünlük kurduğu görülmektedir. 6.alternatif te 4. alternatife yakın bir değer aldığı görülmüştür. 6. Alternatif hariç diğer alternatifler üzerinde üstünlük kurduğu görülmüştür. KUO, R.J., CHI, S.C., & KAO, S.S., (2002). “A Decision Support System for Selecting Convenience Store Location Through Integration of Fuzzy AHP and Artificial Neural Network”, Computers In Industry, 47, 199-214 ELECTRE I yöntemi alternatifler içinde sıralama yapmada kullanılacak bir yöntem olduğunu gözlemlenmiştir. ELECTRE I yöntemi dışında diğer yöntemlerden de faydalanarak alternatiflerin sıralanması ve değerlendirilmesi yapılabilir. NYDICK, R.L., & HILL, R.P., (1992). “Using The Analaytic Hierarchy Process 25 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Structure The Supplier Selection İNCELENMESİ Pro- SAUIAN, M.S., (2006). “Strategizing To Busicedure”, International JournalMurat of PurchaLocation Using Analytic Hierarchy KORKMAZ, Hakan ness AÇIKGÖZ sing and Materials Management, 28(2), Process”, MCDM2006 Congress, China Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 31-36 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü WANG, X., & TRIANTAPHYLLOU, E., ÖZDAĞOĞLU, A., (2008). “Tesis Yeri Seçi(2008), “Ranking Irregularities when Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi minde Farklı Bir Yaklaşım: Bulanık Evaluating Alternatives ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile Anaelektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesiby using some şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli litik Serimuygulanmıştır. Süreci”, İktisadi ve İdari BiELECTRE Methods”, Omega the InterAyrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. SanayiCilt ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik national ve doğalgaz fiyatlarının edilmesi limler Dergisi, 22, Sayı 1, 421-453 Journal tespit of Management Science, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 36(1), 45-63 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ROY, B., (1968). “Classement et choix fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim en présence deKwpoints de vue fiyatlarda multip-da azalma Yazar Notu: Bu çalışma 13/14 Kasım 2015 aralığı cinsinden yükseldikçe, meydana gelmektedir. les (la méthode ELECTRE)”. La ReTarihinde Kocaeli Wellborn Hotel de 1. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat vue d’Informatique et de Recherche Uluslararası Mühendislik Mimarlık ve OpérationelleECONOMETRIC (RIRO), (8),ANALYSIS 57-75 OF ELECTRICITY Tasarım Kongresinde Sözel Bildiri olaAND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY ANDgenişletilmiş şekrak sunulmuş halinin HOUSES lidir. Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 26 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Plant location selection is extremely important for executing activities of corporate or organiza1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü tion. Therefore, plant location slection is a strategic decision for the companies. Because, this is Özet : 2012-2014 Yıllarıbe arasındaki TUİKPlant verileri location kullanılarak should hazırlananbe bu çalışma, sanayi company can not a decision which easily can changed. place where ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi produce the product andFarklı can store it and can also supply rawçalışmada material. For modeli this, the selection of şeklindedir. analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. region is enabled. Afterwards, the selection specific area in the region are ensured. Increment in Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi the demand force to growth the plant or is forced movegöre to de a new yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik to bulgulara sonucalocation. gidilmiştir. The Elde company have edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz to determine product or service while it starts the first production. Afterwards, it has to create fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim demand forecasting. The company determines the level of gelmektedir. capacity with reference to demand aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana forecasting. Therefore, capacity andDoğalgaz, demand forecasting areAnova, also TUİK, extremely effective in deciAnahtar Kelimeler : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Konut, Fiyat ding plant location selection. Since sometimes buying huge machine negatively affect effective usage of area, it ECONOMETRIC can trigger toANALYSIS change plant location. So, it is a strategic decision to determine OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS INDUSTRYBecause AND plant location. A wrong decision can lead to bankruptcy of theOFcompany. it is high cost HOUSES to change plant location again, all details should be taken into consideration when deciding. In change this study prepared by using data of TSI the belonging to the years of 2012-2014, Besides, it takesAbstract: time to plant location. Thus, companies which manage competitive the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVAselect model plant was applied to the study with the of different advantage should correctly location. The prepared companies canusenot change sales price of techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was the product since today competitionTheis purpose cruel.was So,tothey have preferred to decline their costs rather made more comprehensive. determine electricity and natural gas prices than rising their products’ sales prices in order to get profit. Good selection has increased the profit of company since it decreases cost. It is seen that the factors which affect this selection and they are interrelated while determining plant location. The management decide by themselves without using any technique, when they evaluate these factors in decision making. The error possibility of management has increased in this case. It is meaningful for the managers to use the multiple criteria decision making techniques since there are several factors and alternatives in the plant location selection. Thus, it reduces the possibility of making a mistake to utilize the multiple criteria decision making techniques which include both quantitative and qualitative criteria. ELECTRE (The Elimination and Choice Translating Reality) I method which is one of multiple criteria decision making is based on the pairwise comparisons among the alternatives. It aims to find an dominant alternative thanks to the pairwise comparisons. Kocaeli which is developed city of automotive industry was determined as alternetive location. The companies in the automotive main industry which operated in Kocaeli work with regard to Japanese philosophy. Therefore, the automotive companies which adopted Just In Time (JIT) approach want 27 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: O22-R53 ID:77 K:83 (Ekonomi) & (Economy) (Planlama ve Yönetim – Planning and Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN their inputs in a timely manner from the automative supply industry. The İNCELENMESİ to take automative supply industry should be very close toKORKMAZ, the mainHakan industry in order to achieve timely production Murat AÇIKGÖZ and not to do redundant storage. Otherwise, the delays in the production can cause. The autoGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni mative supply industry which1Kilis is designed to be established should be located in Kocaeli since 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü a vast number of automotive companies located in Kocaeli. Izmit which is the central district Özet :as 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri hazırlanan çalışma, sanayi has been identified the region. In this study, thekullanılarak most ideal plantbulocation among the alternave konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi tives is selectedşeklindedir. by applying method in the plant location selection Farklı ELECTRE analiz teknikleriI kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli of a company uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. which is located in Kocaeli and operate the automative supply industry. In accordance with the Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi opinion of the experts, six alternatives plantistatistik location has been for the yönünde hareket edilmiş olup, yapılan bulgulara göre deidentified sonuca gidilmiştir. Eldecompany which edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz operates with respect to the automotive supply industry in Kocaeli. The comparisons with each fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim other of these six locations were performed with ELECTRE I method. During this comparison, aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. we has benefited fromKelimeler the factors which affect theSanayi, plantKonut, location Anahtar : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Anova,selection. TUİK, Fiyat Conducted studies illustrate that six factors were determined as the factors which affect the plant location selection. These factorsECONOMETRIC are market place, raw material place, work force, infrastructure, transportation ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OFfactors INDUSTRY ANDcreated in the light facilities and government supports. The weights of determined were HOUSES of the viewpoint of the experts before the study. The weights of the criteria were created by calAbstract: In this prepared by using data of TSI belonging to with the years 2012-2014, culating arithmetic mean of study the values which were determined theofhelp of the viewpoint of the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA was applied the study comparisons prepared with thewere use ofperformed. different all experts. According to thesemodel weights, the to pairwise The fourth techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was alternative is more superior than the fifth alternative inelectricity compliance with these comparisons. made more comprehensive. The purpose was to determine and natural gas prices Since ELECTRE I method which enables to prioritize among the alternatives is easy in terms of the application, it also comes into prominence as an easy method in terms of interpretation of the results. 28 UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT KUR, İTHALATÇI ÜLKE GELİR VE FİYAT DALGALANMALARININ TÜRKİYE’NİN ISIC REV3 FASILLARI BAZINDA İHRACATINA ETKİSİ1 EFFECT OF EXCHANGE RATE, PRICE AND IMPORTER COUNTRY GDP VOLALITILITY ON TURKEY’S REV3 CHAPTERS BASIS EXPORTS Mehmet AYDINER Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Uzman, Ankara/Türkiye Öz: Bu çalışmanın amacı kur, fiyat ve ithalatçı ülkelerin gelirindeki dalgalanmalarının Türkiye’nin REV3 fasılları bazındaki ihracatına etkisini araştırmaktır. Bu bağlamda Türkiye’nin AB üyesi Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya ve Hollanda’ya olan REV3 fasılları bazındaki ihracatı Panel Veri Yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada Türkiye’nin 2000-2014 çeyrek dönem ihracat verilerini kullanılmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre; kur dalgalanmasının tüm fasıllar bazındaki ihracata etkisi yoktur. İthalatçı ülkelerin gelirindeki artış Türkiye’nin REV3 fasılları bazında bu ülkelere olan ihracatını belirgin olarak artırırken, gelirdeki düşüş ihracatı azalmaktadır. İhraç fiyatlarındaki düşüş tüm fasıllar bazındaki ihracatı artırırken, ihraç fiyatlarının yükselmesi ihracatın düşmesine neden olmaktadır. AB üyesi bu altı ülkeye olan ihracatın belirleyici faktörleri ihracat fiyatları ve bu ülkelerin milli gelirleridir. Abstract: The purpose of this study is to investigate the effect of exchange rate, export price, impoter country GDP volalitility on Turkey’s REV3 chapters basis export to six European Union member countries, namely Germany, France, England, Spain, Italy and Netherlands.. The study uses Panel Data Estimation and quarterly export data of Turkey between 2000-2014. The findings suggest that exchange rate volalitility does not affect Turkey’s export to these countries but changes in export prices and GDP of the importer countries have deep effect on export volume. Decreases in Turkey’s export prices boost the country’s export to these countries . Increases in GDP of the importer countries also raise the export volume of Turkey. The results show that the dominant factors affecting export volume of Turkey to these countries are export prices and importer countries’ GDP. Key Words: Customs Chapter, Exchange Rate Volatility, Price Volatility, Export, GDP Volatility Anahtar Kelimeler: Gümrük Fasılları, Kur Dalgalanması, Fiyat, Dalgalanması, İhracat, Gelir Dalgalanlanması Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715175 (1) Sorumlu Yazar: Mehmet AYDINER, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ankara / Türkiye mehmetaydiner@yahoo. com Geliş Tarihi / Received: 01.10.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 05.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / Uygulama - Research / Applications) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 29 1. GİRİŞ UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN nin azalmaması için daha fazla ihracat İNCELENMESİ yapmayı tercih edecek ve böylece ihracatta artış olacaktır. Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kurun değerindeki ani, keskin ve sık değişimler İhracatçının Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni riskten kaçınma derecesinin düşük olarak tanımlanan kur dalgalanması ülkelerin 1 olması halinde ise döviz kuru değişkenliğindeki Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ekonomileri üzerinde önemli etkiye sahiptir. Genel artış iç piyasaya yönelmesine yol açacak ve anlamda dalgalanmaların artması ekonominin her Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi böylece ihracatta azalma görülecektir. ve konutlarda kullanılan ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi alanında belirsizliği artırarak riskleridoğalgaz yükseltmekşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli tedir. Belirsizliğeuygulanmıştır. bağlı risklerin ülkedeki oynaklığının ihracatı etkilediği konusunda görüş Ayrıcaartması hipotez testleri uygulanarakKur araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit üretim ve yatırım kararlarını da etkilemektedir. birliği bulunmasına karşın edilmesi bu etkinin hangi yönde yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz olduğu konusunda görüş birliği bulunmamaktaKur dalgalanmalarından en önemli fiyatlarının etkilen genel seviyesinde düşüşekonogözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim dır. meydana Bazı çalışmalar aralığı cinsinden yükseldikçe, gelmektedir. kur oynaklığının dolayısıyla mik alanlardan biri dışKwticarettir. Kurun dışfiyatlarda ticaretda azalma belirsizliğin artmasının ihracatı artıracağını ileri Kelimeler Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat hacmi üzerindeAnahtar önemli etkisi: Elektrik, bulunmaktadır. Değişen kur ihraç veya ithal ürünlerinin göreceli sürerken literatürdeki çalışmaların çoğu ihracatı azaltacağını bildirmiştir. Sukar (2001) gibi bazı ECONOMETRIC ANALYSIS OFfiyat ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES fiyatlarını değiştirerek uluslararası rekabette ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND araştırmalar kur oynaklığının artmasının ihracatı avantajı veya dezavantajı getirebilmektedir. Fiyat HOUSES değişiklikleri özellikle ihracata dayalı büyüme artıracağını ileri sürerken Arize (1995,1997) gibi Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, çalışmalar artmasının ihracatın the consumption of electricity and natural in industrykur andoynaklığının houses is statistically modeli uygulayan ülkeler için çok önem arz gas used analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different düşmesine neden olacağını bildirmiştir. etmektedir. techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 1.1. Amaç Kur oynaklığının artması özellikle ihracatçıların üretim ve ihracat kararlarını etkilediğinden ülkelerin ihracat miktarlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu etkinin ortaya çıkış sebepleri ve etki düzeyleri ile ilgili olarak farklı görüşler ileri sürülmüştür. De Grauwe (1988:12) döviz kuru değişkenliğindeki artışın ihracat üzerindeki etkisi riskten kaçınmanın derecesine bağlı olduğunu, kur belirsizliğinin, riskten kaçınmanın derecesine göre gelir ve ikame etkilerine yol açacağını ve sonuçta bu etkilerden hangisinin baskın çıkacağına bağlı olarak ihracatı artıracağını ya da azaltacağını ileri sürmüştür. Buna göre, İhracatçının riskten kaçınma derecesi yüksekse, döviz kuru oynaklığı artışında geliri- Bu çalışmanın amacı kur, fiyat ve ithalatçı ülke gelir dalgalanmalarının Türkiye’nin ISIC REV3 sektör fasılları bazındaki ihracatına etkisi araştırmaktır. Kur, fiyat ve gelir dalgalanmalarının Türkiye’nin toplam ihracatına olan etkisi çok sayıda çalışmada incelenmiş olmasına karşın kur, fiyat ve gelir dalgalanmalarının sektörler veya fasıllar bazındaki ihracata etkisini araştıran çok az çalışma bulunmaktadır. Bu sebeple bu çalışmanın bu boşluğun doldurulmasına katkı sağlaması da amaçlanmıştır. 30 1.2. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Kapsam hem de dış ticaret politikasını oluşturan İNCELENMESİ politika yapıcıları için önemlidir. Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Çalışmada, Türkiye’nin Euro kuru cinsinden Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya ve 1.5. Hipotezler 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Hollanda’ya olan fasıllara bazında ihracat incelenKur, fiyat ve ithalatçı ülke gelir dalgalanmalarının mektedir. Bu ülkelerin seçilmesinin temel nedeni Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi etkisi ürün grupları veya fasıllar bazında aynı ve konutlarda Avrupa kullanılanBirliğindeki doğalgaz ile elektrik bu altı ülkenin Türkiye’nin en tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakdeğildir, hazırlananfarklı çalışmada ANOVA modeli miktarlarının bu fasıldaki ihracat büyük ihraç pazarları olmaları vehipotez toplam ihracat uygulanmıştır. Ayrıca testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. değişkelere de farklıdır. Sanayi konutlarda aralıklarınaBu göre elektrik ve doğalgazhassasiyetleri fiyatlarının tespit edilmesi içinde çok büyük bir ve paya sahiptüketim olmalarıdır. yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde altı ülkeye olanedilen ihracatın bulgular toplamı sonucunda;tüm sanayiAvrupa sektörü için tüketim arttıkça, Tarife elektrik veCetveli doğalgaz ve Eşya Sınıf1.6. aralığı Gümrük fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Birliğine olan ihracatın yaklaşık %80’lik kısmını landırması aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. oluşturmaktadır.Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Uluslararası ticarette eşyalar hem ticaretin is1.3. Yöntem tatistiki kayıtlarının tutulabilmesi hem de dış ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ticaret politikalarının uygulanabilmesi için deTO CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY AND Çalışmada panel ACCORDING veri yöntemi kullanılmıştır.RANGES HOUSES ğişik kriterler kullanılarak sınıflandırılmaktadır. Model olarak bireysel etkili model seçilerek Türkiye öncelikli olarak Dünya Gümrük Örgütü Abstract: In this study preparededilmesi by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, ülkelerin bireysel etkilerinin de tespit the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically bünyesinde uluslararası ticarete konu eşyaların sıamaçlanmıştır. analyzed. Panel veri yöntemi ANOVA model ile was aynı appliedzato the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied andyeknesaklığı the research was nıflandırılmasında sağlamak amacıyla manda ihracatın made kur, more gelircomprehensive. ve fiyat değişikliklerine The purpose was to determine electricity and natural gas prices 01.01.1958 tarihinde yürürlüğe giren ve örgüte olan hassasiyeti de ölçülebilmektedir. üye ülkelerin ulusal tarife cetvellerinin temelini 1.4. Araştırma Problemi oluşturan Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemini kullanmaktadır. Bu sistem 14.05.1964 Kur, fiyat ve ithalatçı ülke gelir dalgalanmaları tarihinde 474 sayı ile kabul edilen “Türk Gümrük ülkelerin toplam ihracatını etkilemektedir. Ancak Tarife Cetveli Hakkında Kanunu” ile yürürlüğe bu değişkenlerin tüm sektörler veya tüm ihraç konulmuştur. Armonize Sistem Nomonklatürde ürün grupları üzerindeki etkisi aynı değildir. Ürün eşya kodları altı haneli rakamlarla gösterilir. Ulusal gruplarının bazıları fiyat dalgalanmalarına daha Tarife Cetvellerinde eşya kodları on iki haneli hassas iken bazı ürünler kur veya ithalatçı ülke rakamlarla gösterilir. Armonize Sistem, Dünya gelir değişikliklerine hassasiyet göstermektedir. Gümrük Örgütü tarafından yürürlüğe konan Ürün gruplarının bu hassasiyetlerin olup olmasözleşmeye, nomanklatür ise tarife cetvellerinin dığı, varsa ne derecede olduğunun, ürün grupilk altı hanesinden oluşan uluslararası indekse ları arasındaki hassasiyet farklarının ne düzeyde olduğunun belirlenmesi hem ihracatçılar için verilen isimdir. 31 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Türkiye tarafından kullanılan diğer bir sınıflama miştir. Sınıflamanın daha geniş seviyeleri İNCELENMESİ olan sistemi ISIC Rev. 3.1 (International Standard grupAÇIKGÖZ ve bölümler, istatistiksel birimleri karakter, Murat KORKMAZ, Hakan Industrial Classification of All Economic Activiteknoloji, organizasyon ve üretim finansmanına Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni ties) “Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası göre bir araya getirirler. ISIC`nin nüfus, üretim, 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Standart Sanayi Sınıflaması” sistemidir. Birleşmiş istihdam, gayrisafi yurt içi üretim ve diğer ekoÖzet :ekonomik 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Milletler tarafından, faaliyetlerin dahaverilerinomik faaliyet alanlarındaki ekonomik faaliyet ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi geniş analizlerinişeklindedir. kapsayanFarklı istatistiki göreçalışmada verilerin sınıflanmasında, ulusal ve analiz çalışmalarda teknikleri kullanılaraktürüne hazırlanan ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. merkezi bir sınıflama olarak kullanılması ve ulusuluslararası kullanımı yaygınlaşmıştır. ISIC, Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi lararası olarak ilgili verilerin karşılaştırmasının ekonomik olguyu incelemek, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre bir de sonuca gidilmiştir. Elde verilerin ulusedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz yapılabilmesini sağlayan bir araç olması için lararası karşılaştırılabilirliğini güçlendirmek ve fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim hazırlanmıştır. ISIC`nin amacı, ulusal sınıflamaulusal istatistik sistemlerinin gelişimine katkıda aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. ların yerini almak, ulusal istatistiklerin uluslaratemel Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,bulunmak Sanayi, Konut,için Anova, TUİK, bir Fiyataraçtır. Sınıflamanın rası alanda karşılaştırılabilmesi için bir çerçeve yapısı şu şekildedir. oluşturmaktır. ISIC, tüm ekonomik sektörleri ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Seviye 1: 17 kısım, A`dan Q`ya kadar alfabeACCORDING TO CONSUMPTION kapsayan bir faaliyet sınıflamasıdır. Standart birRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES tik harflerle tanımlanmıştır; ekonomik faaliyet sınıflaması, birimlerin yürütSeviye 2: 62 bölüm, iki haneli numerik kodAbstract: this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, tükleri faaliyetlere göreIn sınıflandırılabilmeleri the consumption of electricity and natural gas used industry and houses is statistically larlain tanımlanmıştır; analyzed. ANOVA was applieden to the study prepared with the use of different amacıyla oluşturulmuştur. ISICmodel kategorileri, Seviye 3:applied 161 grup, haneliwasnumerik kodlarla techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were and theüç research ayrıntılı (sınıf) düzeyinde, istatistiksel made more comprehensive. The birimler purpose was to determine electricity and natural gas prices tanımlanmıştır; içinde tanımlanan faaliyetlerin, çoğu ülkedeki Seviye 4: 298 sınıf, dört haneli numerik kodalışılagelmiş kombinasyonlarına göre betimlenlarla tanımlanmıştır. Tablo 1. ISIC REV3 Seviye 1 A - Tarım ve Ormancılık B - Balıkçılık C - Madencilik ve Taş Ocakçılığı D - İmalat Sanayi E - Elektrik, Gaz ve Su G - Toptan ve Perakende Ticaret 32 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 2. İNCELENMESİ ISIC REV3 Seviye 2 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 01 - Tarım Ve Hayvancılık 26 - Metalik Olmayan Diğer Mineral Ürünler 02 - Ormancılık Ve Tomrukçuluk 1 05 - Balıkçılık Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 27 - Ana Metal Sanayi Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 28 - Metal Eşya Sanayi (Makine Ve Teçhizatı 10 – Maden Kömürü, Ve Yılları Tur. arasındaki TUİK verileri 29 - kullanılarak Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine Özet : Linyit 2012-2014 hazırlanan bu çalışma, sanayi kullanılan doğalgaz ile elektrik30 tüketiminin istatistiksel olarak analizİşleme edilmesi 11 – Ham Petrolve Vekonutlarda Doğalgaz - Büro, Muhasebe Ve Bilgi Makinaları şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Ayrıca hipotez testleri uygulanarak daha kapsamlı hale getirilmiştir. 12 - Uranyum Veuygulanmıştır. Toryum Cevherleri 31 - araştırma Başka Yerde Sınıflandırılmamış Elektrikli Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 13 - Metal Cevherleri 32 -bulgulara Radyo,göre Televizyon, Teçhizatı Ve yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik de sonucaHaberleşme gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 14 – Taş Ocakçılığı Ve Diğer Madencilik 33 - Tıbbi Aletler; Hassas Optik Aletler Ve Saat fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da34 azalma meydana gelmektedir. 15 - Gıda Ürünleri Ve Kw İçecek - Motorlu Kara Taşıtı Ve Römorklar Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 16 - Tütün Ürünleri 35 - Sanayi, Diğer Ulaşım Araçları 17 - Tekstil Ürünleri 36 - Mobilya Ve Başka Yerde Sınıflandırılmamış NATURALYeniden GAS PRICES 18 - Giyim Eşyası ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY 37 - Atık AND Ve Hurdaların Değerlendirilmesi ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 19 - Tabaklanmış Deri, Bavul, El Çantası, SaraciyeHOUSES 40 - Elektrik, Gaz Ve Su 20 - Ağaç Ve Mantar Ürünleri (Mobilya Hariç) 21 22 - 51 - Atık Ve Hurdalar Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption in industry and houses is statistically Kağıt Ve Kağıt Ürünleri of electricity and natural gas 74used - Diğer İş Faaliyetleri analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques forKaset analysis. were Kültür applied and the research Basım Ve Yayım; Plak, Vb.Moreover, tests of hypothesis 92 - Eğlence, Ve Sporla İlgiliwas Faaliyetler made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 23 - Kok Kömürü, Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri 93 - Diğer Hizmet Faaliyetleri 24 - Kimyasal Madde Ve Ürünler 99 - Gizli Veri 25 Plastik Ve Kauçuk Ürünleri 2. LİTERATÜR ile dış ticaret hacmi arasında bir ilişki olmadığını ileri süren çalışmalar da bulunmaktadır. Döviz kuru dalgalanmalarının dış ticareti ne yönde etkileyeceği konusunda bir görüş birliği yoktur. Değişik ülkeler üzerine yapılmış çalışmalar karışık sonuçlar vermiştir. Bazı çalışmalar döviz kuru dalgalanmaları ile dış ticaret hacmi arasında pozitif ilişki bulurken, bazı çalışmalar negatif yönlü ilişki olduğunu göstermektedir. Bu çalışmaların yanında, döviz kuru dalgalanmaları Kur oynaklığının artmasının dış ticareti olumsuz etkilediğini bildiren çalışmalardan; Kenen (1986:11) Japonya, İngiltere, ABD, Almanya, Fransa’daki kısa dönemde reel döviz kurundaki oynaklıklarının ticaret hacmi üzerindeki etkisinin incelemiştir. Sonuçlar dalgalanmaya maruz kalma düzeylerinin ve etkilerinin ülkeler arasında farklılaştığını ve genel olarak dalgalanmanın uluslararası 33 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ticaret hacmini durgunlaştırdığı göstermiştir. Arize dönemde toplam ihracatı negatif olarak etkilediği İNCELENMESİ (1995:12) döviz kurlarındaki oynaklığın G-7 Hakan sonucuna varmıştır. Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ ülkelerinin her birinde ihracat hacmi üzerinde Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni (2004:6) Türkiye’de döviz kuru Saatçioğlu istatistiksel olarak anlamlı negatif etkiye sahip 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü belirsizliğinin hem uzun dönemde hem de kısa olduğunu, dalgalanmaların dış ticaret hacmini dönemde ihracatı olumsuz etkilediği bildirmiştir. Özet : sahip 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi düşürücü bir etkiye olduğunu bulmuştur. Demirelistatistiksel (2004:9) döviz kurlarındaki değişmelerin ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin olarak analiz edilmesi Döviz kuru dalgalanmaları ile dış ticaret arasında şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli ve belirsizliklerin sanayi, tarım ve madencilik uygulanmıştır. testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. pozitif ilişki olduğunu ileriAyrıca sürenhipotez çalışmalardan, Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesiincelenmiş, masektörleri ihracatlarına etkileri Sukar (2001:11)yönünde dövizhareket kuruedilmiş dalgalanmalarının olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde dencilik ve tarım sektörleri için reel döviz kuru edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ABD dış ticaretine etkisini araştırmış ve ihracat fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç üzerinde olarak tüketim oynaklığının ihracat negatif bir etkiye hacmi ile dış ticaret geliri ve dövizyükseldikçe, kuru belirsizliği aralığı Kw cinsinden fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. sahip olduğu sonucuna ulaşmıştır. arasında pozitif Anahtar bir ilişki tespit:etmiştir Kelimeler Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Tarı (2009:5) Türkiye’de döviz kuru belirsizliği Kur dalgalanmalarının dış ticarete olumlu veya ve ihracat hacmi arasındaki ilişkiyi araştırmış ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES olumsuz bir etkisinin olmadığını bildiren çalışACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OFbelirsizliği INDUSTRY AND ve döviz kuru uzun dönemde ihracat HOUSES malar da bulunmaktadır. Gotur (1985:9) döviz hacmini negatif etkilerken kısa dönemde döviz kuru oynaklığı ile dış ticaret hacmi arasında bir Abstract: In this study prepared by using data ofkuru TSI belonging to the years of 2012-2014, belirsizliğinin ihracat hacmi üzerinde etkiye the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically anlamlı ilişki olmadığını belirtirken, Aristotelous analyzed. ANOVA model was applied to the sahip study prepared with the use etmiştir. of differentGüloğlu (2008:8) olmadığını tespit (2001:13) İngiltere’nin olan ihracatı techniquesAmerika’ya for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was döviz kuru oynaklığı, made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and naturalihracat gas pricesve kur rejimleri üzerine yaptığı çalışmada döviz kuru oynaklığının arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmasında, yüksek ihracat üzerinde etkili olmadığı sonucuna ulaşmışoynaklığın olduğu dönemlerde ihracat performantır. Hooper (1978:23) da döviz kuru belirsizliği sının düşük olduğunu, düşük oynaklığın olduğu ile uluslararası ticaret hacmi arasında bir ilişki dönemlerde ise ihracat performansının yüksek bulunmadığını bildirilmiştir. olduğunu göstermiştir. Türkiye üzerine yapılan çalışmalardan, Vergil Özbay (1999:7) Türkiye’de döviz kuru belirsizli(2002:4) reel döviz kuru dalgalanmalarının reel ğinin ihracat üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ihracat üzerinde anlamlı negatif etkiye, Öztürk negatif etkileri olduğunu bulurken Bügük (2000:9) (2002:7) de döviz kurundaki belirsizliğin artmadöviz kurlarındaki belirsizliğin Türk tarım sektörü sının Türkiye’nin ihracat talebi üzerinde negatif ihracatı üzerine etkisini araştırdıkları çalışmada, etkisi olduğu tespit etmiştir. Kasman (2003:9) döviz kuru belirsizliği ile ihracat arasında birkaç döviz kuru oynaklıklarının ihracat düzeyinin ürün ve ülke hariç önemli bir ilişki bulamamıştır. belirlenmesinde önemli bir değişken olduğu, döviz kuru oynaklıklarının hem kısa hem de uzun 34 3. VERİ UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN iki milyar Euro ve daha fazla ihracatı İNCELENMESİ olan eşya grupları incelenmiştir. KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Bu çalışmada 2000-2014 yılları içinMurat çeyrek döGrup A.Ş. Finans Yönetmeni dönemine ait Euro kur verileri kulnemdeki Türkiye’nin seçilmiş ülkelere Güven olan ihracatı 2000--2014 1 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü (EX), bu dönemdeki kur (ER),Kilis ihracat fiyatları lanılarak kur oynaklığı (V) serisi kur oynaklığı (P) ve İthalatçı ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Milli, GARCH(1,1) modeli ile tahmin edilmiştir. Model Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Hasılaları (GDP)vedeğerleri kullanılmıştır. seçiminde AIC kriteri kullanılmış konutlarda kullanılan doğalgaz Veriler ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ve en küçük AIC şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli TÜİK, TCMB, Eurostat, OECD’den alınmıştır. değeri olan model seçilmiştir. Tahmin ve model uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketimgruplardan aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit Çalışmada REV3 sınıflamasındaki seçimi bu çalışmanın anaedilmesi konusu olmadığından yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde detayları bu çalışmanın dışında bırakılmıştır. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Tablo 1. ISIC Gruplarına Toplam İhracat (2014) aralığı Kw REV3 cinsinden Sınıflandırması yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydanaGöre gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ISIC ISIC adı 1 Tarım ve Hayvancılık 2 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES OrmancılıkACCORDING ve Tomrukçuluk 22.249.149 TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES 5 10 İhracat Dolar İhracat Euro 6.007.570.506 Balıkçılık 346.537.482 Maden Abstract: Kömürü,InLinyit ve Turb 8.524.376 this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, 4.557.803.572 16.725.445 261.308.292 6.560.210 13 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Ham Petrol ve Doğalgaz analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with226.136.304 the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Metal Cevherleri 1.367.763.262 made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 1.028.297.013 14 Taş Ocakçılığı ve Diğer Madencilik 1.803.676.321 1.356.703.321 15 Gıda Ürünleri ve İçecek 11.157.833.413 8.421.559.081 16 Tütün Ürünleri 554.937.985 420.142.291 17 Tekstil Ürünleri 15.414.576.793 11.624.469.825 18 Giyim Eşyası 13.774.636.962 10.345.544.910 19 Tabaklanmış Deri, Bavul, El Çantası, Ayakkabı 1.153.188.843 865.744.367 20 Ağaç Ve Mantar Ürünleri (Mobilya Hariç) 853.568.665 642.204.863 21 Kağıt Ve Kağıt Ürünleri 1.984.842.661 1.494.500.275 22 Basım Ve Yayım; Plak, Kaset Vb. 167.517.483 126.499.788 23 Kok Kömürü, Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri.. 5.728.615.518 4.316.958.256 24 Kimyasal Madde Ve Ürünler 7.961.210.451 5.991.310.102 25 Plastik Ve Kauçuk Ürünleri 7.540.167.452 5.670.227.547 26 Metalik Olmayan Diğer Mineral Ürünler 4.329.021.765 3.255.212.511 11 35 169.752.850 27 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Ana Metal Sanayi 16.636.439.878 12.444.248.877 28 KORKMAZ, Metal Eşya Sanayi (Makine veMurat Teçhizatı Hariç)Hakan AÇIKGÖZ 7.430.654.040 5.592.055.933 29 GrupVe A.Ş. Finans Yönetmeni 13.592.076.146 Başka Yerde SınıflandırılmamışGüven Makine Tec 10.239.009.126 1 30 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Büro, Muhasebe Ve BilgiKilis İşleme Makinaları 189.324.090 31 Başka Yerde Elektrikli Makina Ve Cihazlar 6.364.818.947 142.444.829 4.796.382.870 36 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi konutlarda kullanılan doğalgaz olarak analiz edilmesi Radyo, ve Televizyon, Haberleşme Teç.ile Veelektrik Cihaztüketiminin istatistiksel 2.234.312.283 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Tıbbi Aletler; HassasAyrıca Optikhipotez Aletler Ve Saat 833.518.324 uygulanmıştır. testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Motorlu Kara Taşıtı Ve Römorklar 19.217.857.382 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Diğer Ulaşım Araçları 2.398.427.141 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Mobilyaaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 7.548.286.050 40 Elektrik,Anahtar Gaz VeKelimeler Su 88.883.916 : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 51 Atık Ve Hurdalar 74 Diğer İş Faaliyetleri 2.555.967 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 1.921.779 92 Eğlence, 3.250.827 93 Diğer Hizmet Faaliyetleri 32 33 34 35 Kaynak: 672.861.391 1.691.008.873 629.562.749 14.458.756.543 1.811.582.173 5.709.735.711 66.721.819 504.007.034 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Kültür Ve Sporla İlgili FaaliyetlerHOUSES 4.275.208 18.393 13.443 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Toplamthe consumption of electricity and natural gas used in industry157.616.884.547 and houses is statistically 118.662.227.105 analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was and natural prices Milli Gelirinin TÜİK made more comprehensive. The purpose was to determine GDP electricity : i Ülkesinin t-1gasYıldaki it-1 logaritması 4. METODOLOJİ Pt-1 : Türkiye İhraç Fiyatları / Dünya İhraç Fiyatları Türkiye’nin seçilmiş sekiz ülkeye olan ihracatının kur, gelir ve fiyat dalgalanmalarına olan duyarlılığı Bireysel Etkili Panel Veri yöntemi ile araştırılmıştır. Vit-1 : Kur dalgalanması GARCH (1,1) Kalıntı Serisini ifade eder. 5. BULGULAR Panel Veri Regresyon Modeli: 5.1. Tarım ve Hayvancılık İhracatı Tarım ve hayvancılık sektörünün altı ülkeye olan ihracatı kur oynaklığından etkilenmezken fiyat dalgalanmaları ve ithalatçı ülke gelirindeki dalgalanmalardan etkilenmektedir. Ülker için bireysel etkiler anlamlı değildir. İthalatçı ülkelerin gelirinin EXit : Türkiye’nin i ülkesine ihracatı Logaritması 36 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN %1 artması bu sektörün ihracatının da yaklaşık %1 artmasını sağlamaktadır. Göreceli fiyatın düşmesi İNCELENMESİ bu ülkelere Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZolan ihracatı artırmaktadır. Güven1-Tarım Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Tablo 3. ISIC ve Hayvancılık İhracatı 1 Değişken Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Katsayı P-Değeri 0.0176 Fransa Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi 1.041070 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli -0.600595 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi -0.889871 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 1.306613 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 1.719190 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. İngiltere 1.588130 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 0.7143 Hollanda 1.672221 0.6903 GDP Fiyat Dalga Almanya İspanya ECONOMETRIC ANALYSIS OF0.947391 ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 1.016819 HOUSES İtalya 0.0001 0.5412 0.7578 0.6601 0.8239 0.8042 1.2. Gıda ve İçecek %TSI2 belonging artırmaktadır. Fiyatlardaki Abstract:İhracatı In this study prepared by using data of to the years of 2012-2014, düşüş ihracatın the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically kurdaki oynaklığın yükselmesi ihracatı ANOVA model was applied to the artırırken with the use of different Gıda sektörününanalyzed. ihracatı ülkelerin gelirinin art- study prepared techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research wasiçin bireysel etki etkilememektedir. Tüm ülkeler made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices masından olumlu etkilenmektedir. Ülkelerin hem istatistiki hem de ekonomik olarak anlamlı gelirindeki %1 artış gıda sektörünün ihracatın değildir. Tablo 3. ISIC 15- Gıda ve İçecek İhracatı Değişken Katsayı P-Değeri GDP 2.195044 0.0000 Fiyat -0.533004 0.0000 Dalga -0.410424 0.6346 Almanya -5.996846 0.1743 Fransa -4.829150 0.3786 İngiltere -5.821486 0.2414 Hollanda -5.870863 0.1883 İspanya -5.910971 0.1975 İtalya -5.902976 0.1567 37 1.3. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tekstil Ürünleri İhracatı düşme ihracatı artırmaktadır. Ülkelerin gelirindeki İNCELENMESİ artış tekstil ürünü ihracatına olumlu katkı yapmakMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Tekstil ürünleri ihracatı kur oynaklığından etkilentadır. Ülkelerin bireysel etkileri istatistiki olarak Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni mezken Türkiye’nin tekstil ürünleri fiyatlarındaki anlamlı değildir. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Tablo 3. ISIC 17- Tekstil Ürünleri İhracatı GDP Fiyat Dalga Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Değişken Katsayı P-Değeri şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 1.133249 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde -0.401160 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz -0.298335 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Almanya 1.074785 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Fransa İngiltere Hollanda İspanya İtalya 1.4. Giyim 0.0005 0.0000 0.6740 0.6025 1.381411 0.4681 1.354177 0.5216 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 1.251069 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES1.226361 0.5405 0.5542 1.004581 0.6150 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Eşyası İhracatı mektedir. Bu faslın ihracatında belirleyici faktör techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to ithalatçı determine electricity natural gas prices ülkeninandgelirindeki dalgalanmalardır. Giyim eşyası ihracatı fiyat dalgalanmalarından İthalatçı ülkelerin gelirindeki %1’lik artış bu etkilenirken kur dalgalanmalarından etkilenmefasıldaki eşyanın ihracatını %2.7 artırmaktadır. Tablo 3. ISIC 18- Giyim Eşyası İhracatı Değişken Katsayı P-Değeri GDP 2.722102 0.0000 Fiyat -0.434570 0.0001 Dalga -0.023370 0.9825 Almanya -8.791714 0.4901 Fransa -7.499130 0.5930 İngiltere -8.613419 0.0071 Hollanda -8.858688 0.4276 İspanya -8.536659 0.6689 İtalya -8.343847 0.5877 38 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ve Kağıt Ürünleri İhracatı İNCELENMESİ ve fiyat değişikliklerinden oldukça yoğun 1.5. Kağıt olarak etkilenmektedir. Gelirdeki %1 değişim ihracatı Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kağıt ürünleri ihracatı kur dalgalanmasından etki% 4.9 civarında etkilemektedir. Fiyat düşüşleri Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni lenmez iken ithalatçı ülke gelir dalgalanmasından ihracatın artmasını sağlamaktadır. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Tablo 3. ISIC 21- Kağıt ve Kağıt Ürünleri İhracatı GDP Fiyat Dalga Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Değişken Katsayı P-Değeri şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 4.899521 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde -1.105114 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz -0.536932 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Almanya Fransa -23.82547 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat İngiltere Hollanda İspanya 0.0000 0.0000 0.6385 0.6056 -21.57791 0.3408 -24.43507 0.4503 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES -23.77802 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES-23.47803 0.3030 0.2709 İtalya 1.6. 0.4767 Abstract: In this study prepared by using data of -23.33267 TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Kimyasalanalyzed. Maddeler İhracatı şikliklerinden doğrudan etkilenmemektedir. Diğer techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to taraftan determine çalışmada electricity andyer natural gasülkelerin prices alan kendilerinin Kimyasal madde ihracatı ithalatçı ülkelerin gelirinden etkilenmesine karşın etki diğer fasıllara göre düşüktür. Bunun sebebinin bu fasıl ihracatının doğrudan son kullanıcıya olmaması ve ara madde olarak ihraç edilmesinin olduğu tahmin edilmektedir. Bu sebeple hane halkının gelir deği- birer kimyasal madde ihracatçısı olduğu hususu da göz önünde bulundurulmalıdır. İthalatçı ülke gelirindeki %1 artış bu ülkelere olan kimyasal madde ihracatını %0.3 artırmaktadır. Fiyat artışları da bu faslın ihracatını düşürmektedir. 39 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 3. ISIC 24-İNCELENMESİ Kimyasal Maddeler İhracatı Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Değişken Katsayı P-Değeri Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 0.4383 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü -1.151003 0.0000 -0.214323 0.8326 GDP 0.358597 1 Fiyat Dalga İspanya Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 5.407600 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 5.630166 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 5.833821 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 6.059940 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 5.541195 İtalya Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, 5.883557 Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Almanya Fransa İngiltere Hollanda 1.7. Plastik ve Kauçuk İhracatı 0.1675 0.1392 0.2541 0.2387 0.1622 0.1400 olduğu bu faslın ihracatı kur dalgalanmalarından ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES etkilenmemektedir. ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Plastik ihracatı ithalatçı ülke gelir dalgalanmalarından HOUSES etkilenmektedir. Fiyat dalgalanmalarının da etkili Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Tablomodel 3. ISIC 25- Plastik ve Kauçuk İhracatı analyzed. ANOVA was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural P-Değeri gas prices Değişken Katsayı GDP 3.340604 0.0000 Fiyat -1.507100 0.0000 Dalga -0.852867 0.2888 Almanya -12.84030 0.5459 Fransa -11.50673 0.3434 İngiltere -12.87478 0.4321 Hollanda -12.48050 0.4326 İspanya -12.78186 0.4266 İtalya -12.30271 0.4345 40 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 1.8. Metalik Olmayan Diğer Mineral İhra%2.6 civarında yükselmektedir. Kur İNCELENMESİ catı Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ masının bu fasıldaki Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Fiyat dalgalanması Metalik olmayan diğer mineral ihracatı itha1 Fiyat Dalga ihracata bir etkisi yoktur. düşük düzeyde de olsa ih- Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü latçı ülke gelirinde %1’lik bir atış olduğunda GDP dalgalan- racatı etkilemektedir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Tablo 3. ISIC 26- Metalik Olmayan Diğer Mineral İhracatı ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Değişken Katsayı P-Değeri uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 2.674055 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde -0.242592 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim -0.502003 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 0.0000 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,-8.762046 Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 0.3423 Almanya Fransa -9.592376 İngiltere Hollanda İspanya İtalya -9.782404 0.0026 0.5115 0.2769 0.2656 -9.325717 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND -9.513650 HOUSES -9.109214 0.2865 0.3877 0.3766 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, natural gas used in industry and statistically değiştiğinde bu houses faslın isihracatı %5 değişmektedir. analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis applied and the research was dalgalanmasına Fiyatwere dalgalanmasının etkisi gelir made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Fasıllar içinde ithalatçı ülke gelir dalgalanmalarıntheSanayi consumption of electricity and 1.9. Ana Metal İhracatı dan en fazla etkilenen fasıllardan biri Ana Metal göre oldukça düşüktür. Kur dalgalanmasının bir Sanayi ihracatıdır. İthalatçı ülkelerdeki gelir %1 etkisi bulunmamaktadır. Tablo 3. ISIC 27- Ana Metal Sanayi İhracatı Değişken Katsayı P-Değeri GDP 5.096722 0.0000 Fiyat -0.579542 0.0001 Dalga -0.973048 0.4879 Almanya -24.53110 0.5600 Fransa -21.90019 0.5870 İngiltere -24.74879 0.5642 Hollanda -23.46173 0.5643 İspanya -24.14066 0.5660 İtalya -23.03243 0.6564 41 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Metal Eşya Sanayi (Makine ve Teçhiyükseliş bu fasıldaki ihracatı % 5 civarında İNCELENMESİ 1.10. zatı Hariç) İhracatı artırmaktadır. Kur dalgalanmasının herhangi bir etkisi Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ bulunmazken fiyat dalgalanmasının az da olsa Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Makine hariç metal sanayi ihracatıGüven da ithalatçı ihracata etkisi vardır. Bireysel etkiler istatistiki 1 Kilis 7 Aralıkyüksek Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ülkelerdeki gelir dalgalanmalarından olarak anlamlı değildir. düzeyde etkilenmektedir. Gelirde oluşan %1’lik GDP Fiyat Dalga Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Tabloşeklindedir. 3. ISIC 28Eşya Sanayi (Makine ve çalışmada Teçhizatı Hariç) İhracatı FarklıMetal analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Değişken Katsayı P-Değeri Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 4.942978 0.0000 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim -0.866323 0.0000 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Almanya Fransa İngiltere Hollanda İspanya İtalya -1.364060 0.0866 -23.26782 0.7600 -21.17053 0.7675 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND -23.52796 HOUSES -22.84773 Abstract: In this study prepared by using data of -23.21281 TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different -22.53974 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 1.11. Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat İhracatı Bu fasıldaki eşya ihracatı ithalatçı ülke gelir dalgalanmalarından yüksek düzeyde etkilenmektedir. Gelirdeki %1 değişiklik ihracatta %3.8 değişikliğe 0.3453 0.5484 0.5640 0.3487 sebep olmaktadır. Gelir artışı bu eşya grubunun ihracatını artırmaktadır. Fiyat dalgalanmaları da bu faslın ihracatı üzerine etkilidir. Fiyatın düşmesi ihracatta artış etkisi yapmaktadır. Kuru dalgalanmasının herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. 42 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 3. ISIC 29- Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat İhracatı İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Değişken Katsayı P-Değeri Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 0.0000 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 0.0000 0.3669 İspanya Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri-0.653812 kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi -15.56321 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak -14.28620 araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi -15.91054 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz -15.38611 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. -15.54322 İtalya Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,-15.07687 Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 0.5464 GDP 3.821364 1 Fiyat Dalga Almanya Fransa İngiltere Hollanda -1.219701 0.5458 0.3453 0.3867 0.2878 0.8786 1.12. Başka Yerde Sınıflandırılmamış Elektdalgalanmasının etkisi gelirdeki %1’lik artışa ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES rikli Makine karşılık % 5OF civarında artış ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS INDUSTRY ANDdüzeyindedir. Fiyat HOUSES dalgalanması ihracat üzerinde etkili iken kur Başka Yerde Sınıflandırılmamış Elektrikli Maanlamlı bir etkisi yoktur. Abstract: In this study prepared by using data ofdalgalanmasının TSI belonging to the years of 2012-2014, kine faslının ihracatı için ithalatçı ülkelerin gelir gas used in industry and houses is statistically the consumption of electricity and natural analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Tablo 3. ISIC 30- Başka Yerde Sınıflandırılmamış Elektrikli Makina made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Değişken Katsayı P-Değeri GDP 4.925122 0.0000 Fiyat -0.823579 0.0000 Dalga -1.034771 0.3173 Almanya -23.06220 0.4656 Fransa -21.49153 0.2676 İngiltere -23.59774 0.6567 Hollanda -22.86057 0.3467 İspanya -23.05648 0.6753 İtalya -22.59816 0.5670 43 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Radyo, Televizyon, Haberleşme Teçhidüzeyi olup gelirdeki %1 artış bu faslın ihracatını İNCELENMESİ 1.13. zatı ve Cihazları %5 AÇIKGÖZ artırmaktadır. Murat KORKMAZ, Hakan Fiyat düşüşleri ihracat olumlu katkı yapmaktadır. Kur dalgalanmasının anlamlı Güvenihracatı Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Radyo Televizyon Cihazları faslındaki eşya bir etkisi bulunmamaktadır. 1 Kilis 7ülkenin Aralık Üniversitesi, için baskın belirleyici faktör ithalatçı gelir Elektrik-Enerji Bölümü Özet 2012-2014 arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Tablo 3.: ISIC 32-Yılları Radyo, Televizyon, Haberleşme Teçhizatı ve Cihazları GDP Fiyat Dalga ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Değişken Katsayı P-Değeri uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 5.160744 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 1.134382 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim -1.506461 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Almanya İngiltere Hollanda İspanya 0.0000 0.3438 -25.43293 0.1786 -23.33984 0.3245 -25.90206 0.2560 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Fransa 0.0000 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND -25.35936 HOUSES -25.25093 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, İtalya -24.47141 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was 1.14. Motorlu techniques Kara Taşıtı ve Römorklar Bu fasıldaki ürünlerin ihracatının made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 0.5645 0.4534 0.2976 gelir esnekliği oldukça yüksektir. Gelirdeki %1 düşüş bu grubun ihracatının %10 düşmesine sebep olmaktadır. Fiyat düşmesinin etkisi oldukça düşüktür. Kur dalgalanmasının etkisi yoktur. İhracatı Motorlu kara taşıtları faslı Türkiye’nin çok ihracat yaptığı fasıl olup ithalatçı ülke gelirindeki dalgalanmalardan çok yüksek düzeyde etkilenmektedir. 44 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 3. ISIC 34- Motorlu Kara Taşıtı ve Römorklar İhracatı İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Değişken Katsayı P-Değeri Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 0.0000 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 0.0032 0.1938 İspanya Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri-1.788413 kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi -57.01406 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak -52.77459 araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi -58.53740 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz -56.46267 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. -57.64433 İtalya Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,-55.43784 Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 0.6756 GDP 10.44794 1 Fiyat Dalga Almanya Fransa İngiltere Hollanda -0.426454 0.2176 0.3233 0.2342 0.3424 0.2755 1.15. Diğer Ulaşım Araçları İhracatı zeyinde etkilemektedir. Gelir düştüğünde ihracat artmaktadır. Fiyat değişimlerinin ve kur dalgalanmalarının oldukça yüksektir. İthalatçı ülkenin gelirindeki bulunmamaktadır. Abstract: In this study prepared by using data ofetkisi TSI belonging to the years of 2012-2014, %1 değişim bu fasıldaki ürünofihracatını % natural 9 dü- gas used in industry and houses is statistically the consumption electricity and ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES düzerken, arttığında ihracat ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMSgelir OF INDUSTRY AND Diğer Ulaşım Araçları ihracatının da gelir esnekliği HOUSES analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Tablo 3. ISIC 35- Diğer Ulaşım Araçları İhracatı made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Değişken Katsayı P-Değeri GDP 9.332464 0.0000 Fiyat 0.086560 0.8189 Dalga 3.439193 0.3420 Almanya -51.79299 0.3498 Fransa -47.36851 0.2312 İngiltere -53.12860 0.2001 Hollanda -51.16168 0.3454 İspanya -52.15356 0.5455 İtalya -50.12077 0.3477 45 1.16. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Mobilya İhracatı gelirindeki değişiklerinden kaynaklanmaktadır. İNCELENMESİ Gelirdeki %1 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ artış mobilya ihracatını %6 artırmaktadır. Kur dalgalanmasının herhangi bir Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni mektedir ancak esas baskın etki1ithalatçı ülkelerin anlamlı etkisi yoktur. Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Mobilya ihracatı fiyat değişikliklerinden etkilen- Tablo 3. ISIC 36- Mobilya İhracatı GDP Fiyat Dalga Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Değişken Katsayı P-Değeri şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 6.323497 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde -0.265363 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz -1.881576 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Almanya Fransa -32.49086 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat İngiltere Hollanda İspanya İtalya SONUÇ 0.0000 0.0089 0.0520 0.1677 -29.48629 0.2134 -32.96997 0.1987 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES -32.09937 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES-32.74401 0.2655 0.1905 0.2187 Abstract: In this study prepared by using data of -31.50215 TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Türkiye’nin ihraç ihraç fiyatlatechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and fiyatının the researchdünya was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices rına oranının düşmesi söz konusu bu altı ülkeye Bu çalışmada Türkiye’nin ISIC REV3 fasılları olan ihracatının artmasını sağlamaktadır. Fiyat avantajının kaybedilmesi anlamına gelen fiyat oranının yükselmesi ters etki yaparak bu ülkelere olan ihracatı azaltmaktadır. bazında Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya ve Hollanda’ya olan ihracatlarının Euro kurundaki dalgalanmalara, fiyat değişikliklerine ve bu ülkelerin gelirlerindeki değişikliklere olan AB üyesi bu ülkelere olan ihracatta tüm fasıllar itibariyle baskın belirleyici faktör bu ülkelerin milli gelirlerindeki değişikliklerdir. Ülkelerin geliri arttığında tüm fasıllar bazında ihracat artmaktadır. Ancak her faslın ihracatının gelir esnekliği farklıdır. hassasiyeti incelenmiştir. Euro kurundaki dalgalanmanın Türkiye’nin tüm fasıllar bazında bu ülkelere olan ihracatına herhangi bir etkisi tespit edilememiştir. Kur dalgalanmalarının tüm fasıllar bazındaki ihracata anlamlı ve belirgin etkisi bulunmazken fiyat değişikliklerinin Ekonomik teori kuralları içinde beklendiği gibi dayanıklı tüketim mallarının, lüks malların ihracatının gelir esnekliği yüksektir. Gıda sektörü ve özellikle ithalatçı ülkelerdeki gelir değişikliklerinin belirgin bir etkisi bulunmaktadır. 46 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN veya tekstil sektörü ihracatının gelir esnekliğiİNCELENMESİ 1-2 ARİZE, A.C., (1997). “Conditional Exchange Rate Volatily and the Volume of Foreign düzeylerinde iken kara taşıtları -ki araba Murat ihracatı KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Trade:Evidence From Seven Industrialized bu fasıl içindedir- ihracatının gelir esnekliği Güven Grup10 A.Ş. Finans Yönetmeni Countries”. Southern Economic Journal, düzeyindedir. Motosiklet gibi1Kilis araçların içinde Elektrik-Enerji 7 Aralık Üniversitesi, Bölümü p. 235–254 bulunduğu Diğer Ulaşım Araçları faslının ihraca: 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi tının esnekliği 9Özet civarında, televizyon, buzdolabı BÜGÜK.C., ISIK, (2001). ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarakM., analiz edilmesi “The Impact Of şeklindedir. faslının Farklı analiz teknikleri gelir kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli gibi ürünlerin bulunduğu ihracatının Exchange Rate Variability On Agriculture uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. esnekliği 5, mobilya ihracatının ise 6 civarındadır. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Countries: The Exports Of Developing yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Casearttıkça, Of Turkey”. edilenihracatın bulgular sonucunda; sanayi sektörü elektrik veJournal doğalgaz Of International Tüm fasıllar bazında yükse düzeyde geliriçin tüketim aralığı fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Food&Agribusiness Marketing.13: ss.83-105 ve fiyat hassasiyeti ve benzer ürünlerin aralığıolması Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. dünyada çok sayıda ülke tarafından da üretilmesi Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,CHOWDHURY, Sanayi, Konut, Anova, A.R., TUİK, Fiyat (1993). “Does Exchange nedeniyle ihracatçıların ihracat miktarı ve ihracat Rate Volatily Depress Trade Flows? Evigelirleri öngörebilmeleri zorlaşmaktadır. dudence From Error Correction Models”. The ECONOMETRIC ANALYSISBu OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND rum dış pazarlarda rekabetin şiddetlenmesine de Review Of Economics And Statistics, Vol. HOUSES yol açmaktadır. Diğer taraftan fasılların ihracat 75, No:4, pp. 700–706 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, miktarlarına bakıldığında ileri teknoloji the consumption of electricity andiçeren natural gas used in industry and houses is statistically DE GRAUWE, P., (1988). “Exchange Rate Vaanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different ürün ihracatının techniques düşük olduğu görülmektedir. Bu for analysis. Moreover, tests of hypothesis were appliedAnd and the was riability Theresearch Slowdown İn Growth Of made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices sebeplerle devletin ileri teknoloji ürünü geliştiren International Trade”. International Monetary ve ihraç eden firmalara daha çok teşvik ve destek Fund Staff Papers 35 (March), pp. 63-84 sağlaması yararlı olacaktır. DEMİREL, B., ERDEM, C., (2004). “Döviz KAYNAKÇA Kurlarındaki Dalgalanmaların İhracata Etkileri:Türkiye Örneği”. İktisat, İşletme ARISTOTELOUS, K., (2001). “Exchange-Rate Ve Finans Dergisi, Cilt 19, Sayı 223, ss. Volatility, Exchange-Rate Regime, and pp.116-127 Trade Volume: Evidence From The UK-US Export Function (1889-1999).” Economic Letters 72: pp.87-94 GOTUR, P., (1985). “Effects Of Exchange Rate Volatility On Trade: Some Further Evidence”. IMF Staff Papers, 32 (3) September, pp.475-512 ARIZE, A.C., (1995). “The Effects Of Exchange-Rate Volatility On U.S. Exports: An Empirical Investigation”. Southern Economic Journal, 62, pp.34-43 GÜLOĞLU, B., (2008). “Exports and Volatility of Exchange Rate Under Alternative 47 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Exchange Rate Regimes: The Case ofİNCELENMESİ Tur- ÖZTÜRK,İ., ACARAVCI, A., (2002). “Döviz key”. http://ecomod.net/sites/Murat default/files/ Kurundaki Değişkenliğin Türkiye İhracatı KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ document-conference/ecomod2008/713.pdf Üzerine etkisi: Ampirik Bir Çalışma”. ReGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni (ET.28.04.2015) view Of Social, Economic And Business 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Studies, Vol.2, Fall 2002–2003, pp.197–206 HOOPER, P., KOHLHAGEN, S., (1978). “The Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Effect OfveExchange Rate Uncertainty On tüketiminin SAATÇİOĞLU, C., KARACA, O., (2004). “Döviz konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli The Prices And Volume Of International Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve tüketim Economics, aralıklarına göre elektrik ve Örneği.” doğalgaz fiyatlarının edilmesi Trade.” Journal Ofkonutlarda International Doğuştespit Üniversitesi Dergisi, Cilt: yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Vol. 8, pp.edilen 483–511 5, Sayı: 2, ss.183–195 bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim KASMAN, A., (2003). “Türkiye’de Reelfiyatlarda Dövizda azalma SUKAR, A.H., HASSAN, S., (2001). “US Exaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, meydana gelmektedir. Kuru Oynaklığı Bunun İhracat Üzerine ports And Time-Varying Volatility Of Real Anahtar Ve Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Etkisi: Sektörel Bir Analiz”. Uludağ ÜniverExchange Rate.” Global Finance Journal,12: sitesi Ve İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi ss.109- 119 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES TOss.169–186 CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Dergisi, Cilt:ACCORDING 22, Sayı: 2, HOUSES TARI, R., YILDIRIM, D.Ç., (2009). “Döviz Kuru KENEN,P.B., RODRIK, D., (1986). “Measuring Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural industry and houses is statistically And Analyzing The Effects Of ShortTermgas used in Bir Uygulama”. Yönetim Ve Ekonomi, analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Volatility techniques In RealforExchange Rates”.testsThe 16(2), ss.95 analysis. Moreover, of hypothesis were applied and – the105 research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Review Of Economics And Statistics , Vol. VERGİL, H., (2002). “Exchange Rate Volatility 68, No:2, pp.311–315 in Turkey And Its Effect On Trade Flows.” ÖZBAY, P., (1999). “The Effect Of Exchange Rate Journal Of Economic And Social Research, Uncertainty On Exports: A Case Study For 4 (1), ss.83-99 Turkey.” CBRT Discussion Paper, No: 9903 48 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü The exchage rate volatility, price and impoter country’s income fluctuations have deep effect on Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi demand for export goods. That’s changing purchasing power ofolarak consumers in foreign countries ve konutlarda kullanılanwhy doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli due to various factors can directly affect countries export revenue. The magnitude of the effect uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. konutlarda tüketim doğalgaz edilmesi may vary fromSanayi typeveof good to typearalıklarına of goodgöre orelektrik from vesector tofiyatlarının sector. Ittespit is the case that effect of yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde volatility of exchange rate, price and income may vary from one export goods to another one. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş of gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Purpose: This paper examine the effect exchange rate, price and importer country’s GDP voaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. latility on REV3 chapter basis exports of Turkey. Although there exist many studies investigating Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat effects of exchange rate, income and price fluctuations on countries’ total exports in literatüre, very few papers focus on effect of these factors on sectors or chapter basis exports. Since each OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES export good has ECONOMETRIC different priceANALYSIS and income elasticity, sometimes results given by studies using ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES That’s why this paper uses export data of total export data may have misleading implications. REV3 chapters basis. Data: The paper uses 2000-2014 period quarterly export data of Turkey to Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, consumption of electricity and natural gas used Spain, in industry andand houses is statisticallyand performs the six EU memberthe countries, Germany, France, England, Italy Nederland analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different research by using PanelforData Method. Literature: In literatüre review some well-known techniques analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the section, research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices papers on the topic were summarized. According to existing literatüre, there is no general concencus among researchers on effect of exchange rate and price fluctuations on export.While some studies argue that increase in volatility boosts the export, majority of studies existing in literatüre claim that high exchange rate volatility decreases export volume. On the other hand, very few papers suggest that volatility has no -neither positive nor negative- effect on exports. Method: The model used in the study was constructed by using export demand functions given in many papers in the liteature. The model assumes that export demand fuction has export volume as dependent variable, excchange rate, price and impoter country’s GDP as independent variable. Exchage rate volatility was calculated by using GARCH model, GARCH (1,1) model was selected according to AIC information criteria. Findings: The findings of this study shows that export volume of goods in each chapter has different sensivity to exchange rate, price and impoter country GDP volatility as expetected and hypothesised an the begining of the study. For all chapers, exchange rate volatility is not statistically significant factor effecting export volume, price fluctuations affect the export volume of chapters, a decrease in Turkey’s export prices help export increase or vice versa.GDP 49 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: E-51-E52-F10-F-11-F-13-F14(Ekonomi) & (Economy) F-31-P25 ID:57 K:63 (Para Ekonomi – Monetary Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN in importer countries have deep effect of export volume. The magnitude İNCELENMESİ fluctuations of effect for each chapter varies.Income elasticity or sensivitity durable goods export is more than that of Murat KORKMAZ, Hakanof AÇIKGÖZ non-durable goods. Income sensivity of food and textile products is around 1-2 while income Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni sensivity of durable and luxury1Kilis goods is around 9-10. Income elasticity of transport vehicles like 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü cars is nearly 10, income elaticity of electronic products is around 5. The findings indicate that Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, England, sanayi the dominant factors determing export volume of Turkey to Germany, France, Spain, Italy ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi and Nederland are price and coutnry’s GDP. hazırlanan Policy Implications: Since export volumes of şeklindedir. Farklıimporter analiz teknikleri kullanılarak çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. chapters have statistically significant sensivity to price and income, it is very crucial for exporters Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi to lower input yönünde costs of export products to maintain pricegöre competition in foreign hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de sonuca gidilmiştir. Elde markets. High edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz sensivity to price and income means also high unpredictable export revenue for both the country and fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim exporters since aralığı manyKwcountries in the world produce very similar to or substitute goods to Turkish cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. export goods. Since income and priceDoğalgaz, elasticity of Turkish export goods Anahtar Kelimeler : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, are Fiyathigh and volume of high technology or information intensive goods are very low comparing to low technology goods, magnitude of fluctuations in price and income is very severe. That’s why government should proECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION IN develop TERMS OFhigh INDUSTRY AND vide more incentives or support to exporters RANGES trying to tech products. HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 50 UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT OTOMOTİV YAN SANAYİ FİRMALARININ FİNANSAL PERFORMANSINI DEĞERLENDİRMEDE GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİNİN KULLANILMASI1 USING GREY RELATIONAL ANALYSIS IN EVALUATING FINANCIAL PERFORMANCE OF AUTOMOTIVE SUPPLY INDUSTRY Hakan TURAN1, Gökmen TURAN2 TUBITAK TUSSIDE, Gebze, Kocaeli / Turkey 2 Aktaş Holding, Bursa / Turkey 1 Öz: Bu çalışmanın amacı gri ilişkisel analiz yöntemini kullanarak firmaların finansal performansını değerlendirmektir. Bu çalışmada, Kocaeli ilinde yer alan 6 otomotiv yan sanayi firmasının finansal performansları değerlendirilmiştir. Kocaeli ilinde otomotiv sektörü ilerlemiş olduğu için ve dolayısıyla otomotiv yan sanayi firmalarının incelenmesi açısından verilere ulaşma şansımız olacağından bu sektör ve firmalar incelenmiştir. Çalışmada yer alan 6 firma küçük ve orta büyüklükteki işletme niteliğindedir. Firmaların finansal performansını değerlendirirken 8 finansal kriter ve ağırlıkları uzmanların görüşüyle belirlenmiştir. Bu görüşlerin ortalaması alınarak değerlendirme yapılmıştır. Gri ilişkisel analiz metodu kullanılarak 6 firma 8 kritere göre değerlendirilmiştir. Değerlendirmenin sonucunda 3.firma diğer firmalardan daha iyi bir finansal performansa sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Abstract: The aim of this study is to evaluate the firms’ financial performance by implementing Grey relational analysis method which is one of multiple criteria decision making techniques. In this paper, financial performance of six automotive supply industry firms which are situated in Kocaeli city are appraised. Because the automotive sector has improved in Kocaeli city and therefore we can obtain data in terms of investigating the automotive supply industry companies, this industry and these firms are opted. Six firms which take part in study are small and medium enterprises. 8 financial criteria and their weights are determined by the opinion of the specialists when evaluating the financial performance of the firms. The assessment was fulfilled by calculating the mean of these viewpoints. 6 firms are appraised for 8 criteria by using grey relational analysis method. As a result of the appraisement, it represents that third firm have better performance than other firms. Anahtar Kelimeler: Çok Kriterli Karar Verme, Finansal Performans, Gri İlişkisel Analiz, Otomotiv Yan Sanayi, Sıralama Key Words: Multiple Criteria Decision Making, Financial Performance, Grey Relational Analysis, Automotive Supply Industry, Sequencing Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715180 (1) Sorumlu Yazar: Hakan TURAN, TUBITAK TUSSIDE, Gebze Kocaeli / Türkiye hakan.turan@tubitak.gov.tr Geliş Tarihi / Received: 22.11.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 06.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / Uygulama - Research / Applications) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 51 1. GİRİŞ UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. İNCELENMESİ Birinci bölümde otomotiv yan sanayi firmalarının finansal Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Otomotiv sanayinde yer alan günümüzde çok performansı ile ilgili genel bir bilgi verilmiştir. İkinci Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni yüksek kar marjlarıyla çalışmamaktadır. Özelbölümde finansal performans değerlendirmede 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü likle ana üreticiler stok bulundurmaya maliyetine kullanılan kriterler ve yöntemlere ilişkin literatür katlanmamak için otomotiv yan sanayisindeki Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileritaraması kullanılarak hazırlanan buÜçüncü çalışma, sanayi yapılmıştır. bölümde Gri İlişkisel konutlarda kullanılan itmektedirler. doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi firmaları daha veetkin çalışmaya Analiz yöntemi anlatılmıştır. Dördüncü bölümde şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Bilhassa otomotiv firmalarıAyrıca tarafından kullanılan uygulanmıştır. hipotez testleri uygulanarakGri araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. İlişkisel Analiz yöntemi kullanılarak otomotiv Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ve Japon felsefesine dayalı olan tam zamanında sanayii finansal yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik yan bulgulara göre defirmalarının sonuca gidilmiştir. Elde performanslaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz üretim metodu sıfır stok ve sıfır hatayı hedefle- rına göre sıralaması gerçekleştirilmiştir. Beşinci fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim mektedir. Kar marjının düşük olduğu otomotiv aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydanasonuçlar gelmektedir. bölümde ve bulgular yorumlanmıştır. yan sanayi firmalarının finansal performansı Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz,da Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 2. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI bu anlamda önem arz etmektedir. Otomotiv sektörünün karı düşükECONOMETRIC olduğu için ağını genişletmek, Ustasüleyman (2009) finansal perANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS bankaların PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND müşteri talebine göre aksiyon almak ve rakipleri formansını değerlendirirken AHP ve TOPSIS HOUSES iyi analiz etmek gerekir (Şentürk ve Pamukçu, yöntemleri kullanılmıştır. Havayolunda uçakları In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, 2014). OtomotivAbstract: yıllarda ente- gas used finansal performansı için TOPSIS metodu cari thesanayisinde consumption ofson electricity and natural in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the oran, study prepared with the use of different likidite oran, nakit oran, finansal kaldıraç lektüel sermayenin öneminin artmasıyla işletme techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. purposeve was to determine electricitykarlılığı, and natural net gas prices oranı, faaliyet karlılık, öz sermaye performansındaki etkisi büyümüştürThe (Yörük karlılık oranı ve yolculuk doluluk oranı olarak Erdem, 2008). belirlenmiştir (Ömürbek ve Kınay, 2013). Havacılık Bu çalışmada, çok kriterli karar verme tekniklesektöründe finansal performansını değerlendirirken rinden Gri İlişkisel Analiz metodu uygulanarak TOPSIS Metodu uygulanmıştır (Karabıçak, 2013). Kocaeli ilinde otomotiv yan sanayii firmalarının Otobüs firmasının performansını değerlendirirken finansal performansı kıyaslanmıştır. Özellikle ana finansal, üretim ve pazarlama parametrelerine göre üreticinin etrafında kümelenmiş olan ve birbirle- 4 şirket Gri İlişkisel Analiz ile değerlendirilmiştir rine rakip olan bu firmaların finansal performans (Fen ve Wang, 2001). Otomotiv firmalarının açısından incelenmesi ve birbirleriyle kıyaslanması performansını kıyaslarken bulanık TOPSIS meönemlidir. Bu sayede firmaların mevcut alterna- todunu uygulamıştır. Değerlendirmede kullanılan tifler arasında tercih kolaylaşmıştır. Kocaeli gibi kriterler, cari oran, stok devir hızı, borç yapısı sanayinin merkezi olan bir yerde özellikle otomotiv oranı ve karlılık oranları şeklindedir (Yurdakul ve ana sanayisinin bulunduğu yerde otomotiv yan İç, 2003). Değerlendirme için seçen parametreler, sanayisinin yer seçimi önem arz eder. karlılık, verimlilik, piyasa değerlemesi, kullanılan 52 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN sermaye etkinliği, insan sermaye etkililiği, yapılan seviyeyi verir, bilgilerin bir kısmı bilinirken İNCELENMESİ bir sermaye etkinliği, piyasa değerlemesinin doğal Hakan kısmı bilinememektedir. Dolayısıyla sistem içeriMurat KORKMAZ, AÇIKGÖZ logaritması, kaldıraç, öz sermaye etkinliği ve sindeki faktörler arası ilişki kesin değildir (Tosun, Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni aşan getiri şeklindedir (Yörük ve Erdem, 2008). 2006). Sayıları da normalleştirme sırasında 0 ile 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 1 arasında alması sağlanarak gri ilişkisel oluşum 3. GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ METODU Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriortaya kullanılarak hazırlanan bu (Tsai çalışma,ve sanayi çıkmaktadır arkadaşları, 2003). ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi İlişkiselçalışmada Analiz ANOVA metodumodeli aşağıdaki adımlardan Ju-long Deng tarafından İlişkisel şeklindedir. geliştirilen Farklı analiz Gri teknikleri kullanılarakGri hazırlanan uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. oluşmaktadır (Lin ve Tsai, 2005). Analiz sınıflandırma ve karar verme metodudur Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi (Lin ve Tsai, 2005). Grihareket İlişkisel Analiz metodu yönünde edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 1. Adım: Karar matrisini oluşturma edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz siyah, gri ve beyaz renklerle sembolize edilmekfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim tedir. Siyah renkaralığı bilginin olmadığını, beyaz renk da azalma Grimeydana İlişkiselgelmektedir. Analiz metodunda alternatifleri ( Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda bilginin tamamının olduğunu göstermektedir. sayısını m, kriterlerin Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyatsayısı n içerir. Gri sistem siyah renk ile beyaz renk arasındaki ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Karar matrisi Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was aşağıdaki made more gibidir: comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Karar matrisine dayalı kurgusal seri Eşitlik (4)’te verilmiş olup kurgusal seri matrisi Eşitlik (5)’te verilmiştir. 53 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 2. Adım: Normalleştirme İşlemini gerçekleştirme Beklenti daha yükseğin daha iyi olduğu İNCELENMESİ deyse Eşitlik Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ şeklin- (6)’daki gibidir. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Beklenti daha düşüğün olduğu şeklinşeklindedir.daha Farklı iyi analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. deyse Eşitlik (7)’deki gibidir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Beklenti idealin daha iyi olduğu şeklindeyse Eşitlik (8)’deki gibidir. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 3. Adım: Gri İlişkisel Katsayısının oluşturulması nın ya olan yakınlığını görmek için Gri İlişkisel Katsayısı Eşitlik (9)’daki gibi hesaplanır. 4. Adım: Gri İlişkisel Derecesinin hesaplanması nır. En yüksek değer in iyi alternatifi ifade eder (Kou, 2008). Gri ilişkisel katsayılarının ortalaması alınarak gri ilişkisel derecesi Eşitlik (11)’daki gibi hesapla- 54 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 4. UYGULAMA Geçmişte yapılan çalışmalar ve yöneticilerin Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi düşünceleri ışığında kriterler ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesioluşturulmuştur. Çalışma Kocaeli ilinde yer alan otomotiv ana şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakBuna hazırlanan çalışmada ANOVA modelicari oran, likidite göre, belirlenen kriterler uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. sanayisindeki firmaların finansal performanslarını oran, nakit oran, toplam aktifler, Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespitborçlar/toplam edilmesi değerlendirerekyönünde kıyaslama hareket gerçekleştirilmiştir. edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde net satışlar/toplam aktifler, net kar/net satışlar, bulgularolarak sonucunda; sanayimerkez sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Bundan dolayı edilen en uygun İzmit fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim net kar/özkaynaklar ve net kar/toplam aktifler ilçe tercih edilmiştir. Otomotiv yan sanayideki aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. şeklindedir. Çalışmada cari oran C1, likidite firmaların arasında sıralama için çok Anahtar Kelimeleryapmak : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat oran C2, nakit oran C3, toplam borçlar/toplam kriterli karar verme tekniklerinden biri olan Gri aktifler C4, net satışlar/toplam aktifler C5, net İlişkisel Analiz metodu uygulanmıştır. Seçilen ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL kar/net satışlar C6,GAS netPRICES kar/özkaynaklar C7 ve ACCORDING TO CONSUMPTION 6 firma arasından en iyisini belirlemede 8 kriterRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES net kar/toplam aktifler C8 olarak gösterilmiştir. seçilmiştir. Her bir firmanın uzmanlarının düAbstract:değerlerin In this study prepared by using data ofTablo TSI belonging years of 2012-2014, şünceleri de alınarak yorumlaması 1’de to6 the alternatif için 8 kriterin değerleri the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically alınmıştır. verilmiştir. analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Tablo 1. Alternatif ve Kriterlerin Değerleri Alternatifler C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 A1 1,27 0,93 0,12 0,64 1,34 -0,04 -0,31 -0,12 A2 1,09 0,45 0,09 0,82 0,89 -0,06 -0,29 -0,18 A3 2,45 1,24 0,18 0,42 1,23 -0,02 0,03 0,09 A4 2,27 1,36 0,1 0,46 1,19 -0,03 -0,04 0,14 A5 0,88 0,29 0,07 1,14 0,73 0,11 -0,23 -0,34 A6 0,82 0,36 0,09 1,23 0,78 0,03 -0,27 -0,32 Kriterlerin ağırlıkları Tablo 2’deki gibidir. 55 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 2. Kriterlerin Ağırlıkları İNCELENMESİ C1 C2 0,12 0,09 1 Hakan AÇIKGÖZ C3 Murat KORKMAZ, C4 C5 C6 C7 C8 Yönetmeni 0,1 Güven Grup 0,11A.Ş. Finans 0,12 0,15 0,14 0,17 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Gri İlişkisel Derecelendirme sonuçları Tablo 3’daki gibidir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Tablo Gri testleri İlişkisel Derecelendirme Sonuçları uygulanmıştır. Ayrıca3. hipotez uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Alternatifler Gri İlişkisel Dereceleri Sıralama Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 0,494041 4 tüketim fiyatlarının A1 genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. A2 0,390786 6 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat A3 0,758363 1 A4 0,67322 2 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES A5 0,496355 3 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES A6 0,447808 5 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Sonuçlar da görüldüğü gibi 3 nolu alternatif diğer gas used belirlenmiştir. elde edilen verilerin the consumption of electricity and natural in industry andFirmalardan houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different alternatiflere göre finansal açıdan performansı sağlıklı olup olmadığı yönünde görüşleri alınmıştır. techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices daha iyidir. Mevcut 6 alternatif firma içerisinde 3.alternatif 5. SONUÇLAR finansal açıdan ön plana çıkmaktadır. 3. alternatifi az bir farkla 4.alternatif izlemektedir. 2. alternatifin Bu çalışma Kocaeli’nin İzmit ilçesinde faaliyet ise 3. ve 4.alternatife göre çok uzak bir finansal gösteren otomotiv yan sanayi firmalarının finansal performans sergilediği görülmektedir. performanslarına göre sıralanması gerçekleştirilmiştir. Bu sıralamayı gerçekleştirirken Gri Gri İlişkisel Analiz metodu alternatifler arasında İlişkisel Analiz metodu uygulanmıştır. Birçok sıralama açısından kullanılabilecek bir yöntem faktöre göre değişik değerlerin olduğu durumda olduğu görülmektedir. sıralamalarda yanlışlıklar olabilmektedir. Bu Gri İlişkisel Analiz metodu dışında diğer meyanlışlıkların önüne geçmek adına Gri İlişkisel todlardan yararlanmak yada kriterlerin sayısını Analiz metodu devreye girmiştir. azaltıp artırarak sonuçların yorumlaması gerÇalışmada 6 kişinin görüşü alınarak Gri İlişkisel çekleştirilebilir. Analizde kullanılacak olan 8 kriterin ağırlıkları 56 6. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN KAYNAKLAR İNCELENMESİ Yapıları Üzerine Etkileri: Otomotiv Sektörü ve Ford Otosan A.Ş. Örneği”, Celal Bayar Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ FENG, C.M., & WANG R.T., (2001), “Considering Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni The Financial Ratios on The Performance Eva56-98 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü luation of Highway Bus Industry”, Transport Reviews: A Transnational Transdisciplinary TOSUN, N., (2006). “Determination of Optimum Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Journal, Volume 21, Issue 4, 449-467 Parameters for Multi-Performance Characteve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli ristics in Drilling by Using Grey Relational uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. KARABIÇAK, M., (2013). “Havayolu Taşımacılığı Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik veAnalysis”, doğalgaz fiyatlarının edilmesi Thetespit International Journal of Sektöründeyönünde TOPSIS Yöntemiyle Finansal hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Advanced Manufacturing Technology, 28, bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Performansedilen Değerlendirmesi”, Suleyman fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna450-455 varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Demirel University Journal of Faculty of da azalma meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda EconomicsAnahtar & Administrative CHANG, Kelimeler : Elektrik,Sciences, Doğalgaz, Tüketim,TSAI, Sanayi, C.H., Konut, Anova, TUİK,C.L. Fiyat & CHEN, L., (2003). Vol.18, Issue 3, 343-363 “Applying Grey Relational Analysis to The Vendor Evaluation Model”, International ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES KUO, Y., YANG, ECONOMETRIC T., & HUANG, G.W., (2008). ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INJournal TERMS OF AND The Internet and of INDUSTRY The Computer, HOUSES “The Use of Grey Relational Analysis in Management, 11(3), 45-53 Solving Multiple Attribute Decision-Making Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, consumption&ofIndustrial electricity and natural gas used in industry and houses is T., statistically Problems”, the Computers EngineUSTASÜLEYMAN, (2009). “Bankacılık analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different ering, 55, 80-93 Hizmet Kalitesinin Değerlentechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis Sektöründe were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices dirilmesi: Ahs-Topsis Yöntemi”, Bankacılar LIN, C.T., & Tsai H.Y., (2005), “Hierarchical Dergisi, Sayı 69, 33-44 Clustering Analysis Based on Grey Relation Grade”, Information and Management YÖRÜK, N., & ERDEM, M.S., (2008). EnteSciences, Vol.16, No.1, 95–105 lektüel Sermaye ve Unsurlarının, İMKB’de İşlem Gören Otomotiv Sektörü Firmalarının ÖMÜRBEK, V., & KINAY, B., (2013). “Havayolu Finansal Performansı Üzerine Etkisi, İktisadi Taşımacılığı Sektöründe TOPSIS Yöntemiyve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 2, le Finansal Performans Değerlendirmesi”, 397-413 Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 18, YURDAKUL, M., & İÇ, Y.T., (2003). “Türk Sayı 3, 343-363 Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini ŞENTÜRK, F., & PAMUKÇU, F., (2014). “2008 Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi ÜniKüresel Finansal Krizinin Borsa İstanbul (BIST)’deki İmalat İşletmelerinin Finansal 57 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Yazar Notu: Bu çalışma 13/14 Kasım versitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İNCELENMESİ 2015 Tarihinde Kocaeli Wellborn Hotel de 1. Dergisi, Cilt 18, No 1, 1-18 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Uluslararası Mühendislik Mimarlık ve Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Tasarım Kongresinde Sözel Bildiri olarak 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü sunulmuş halinin genişletilmiş şeklidir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 58 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni The main reason of the establishment of the company is to achieve profit. The first target is to achieve 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü the profit while especially operating in the manufacturing sector. On the other hand, there is a longer a Özetamong : 2012-2014 arasındakiinTUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu companies çalışma, sanayican not sell their major competition theYılları companies globalized world. Today the ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi products that they produce to desired price because being several companies while any company şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakofhazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. can sell its product to the desired price in the past. Demand was more and supply less. The war Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi among the companies converted into a war among the nations by thegidilmiştir. end of Elde the 2nd World War. yönünde has hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Nowadays, it is more like demand and supply. Therefore, the consumers have the chance to choose fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim the company which want. The customer candalonger tend not buy the product from that company aralığıthey Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda azalma meydana gelmektedir. due to a productAnahtar that they don’t: Elektrik, satisfy.Doğalgaz, The companies haveKonut, adopted customer-centric approach to Kelimeler Tüketim, Sanayi, Anova,aTUİK, Fiyat product-oriented approach. Therefore, the customer has a determining factor. The customers are now easily accessed any product from anywhere. The customers are not only connected to the company ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TOespecially CONSUMPTION RANGES INof TERMS OF INDUSTRY AND can easily get all in the domestic market through the influence internet. The products HOUSES over the world. Therefore, the companies no longer have the opportunity to sell from the price that In thisas study prepared by using dataadopted of TSI belonging to thetheir years of 2012-2014, they want to theAbstract: customers before. They have to reduce costs instead of increasing the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model wasaim applied prepared withshare the use different the sales prices. their products’ sales prices. Thus, they not toto the losestudy their market byofpegging techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was A number of criteria arecomprehensive. met when evaluating financial performance the gas company. It is not easy made more The purpose was to determine electricity andof natural prices to decide for decision-maker in an environment where there are multiple criteria and alternatives. Subjective evaluations lead to misinterpretation. The past experience is not always enough to make assessment. Incorrect interpretation may lead to take the wrong decisions in future. It is required to take advantage of the different methods in order to avoid these subjective evaluations. Today, it is seen that several studies with respect to multiple criteria decision making have been conducted. Implementing multiple criteria decision making techniques enables us to acquire meaningful results when requring to rank multiple alternatives with reference to the multiple criteria. Grey relational analysis method which is one of multiple criteria decision making techniques is fulfilled in this study. Grey relational analysis is a method which enables to rank multiple alternatives. Grey relational analysis method is a method which explain clarity of information is in accordance with dark of colours. It is explained whether information is explicit or not. Black states unknown information and white expresses known information and grey represents partial known information. Partial known information illustrates grey systems and completely unknown information reveals black systems and implicitly known information shows white systems. Similarities and differences among the alternatives which 59 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) D2-M12-M13-M41-R5 & (Economy) ID:76 K:83 (Yönetim Organizasyon – Management Organization) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN analyzed is given as grey relations. What’s more, it is a technique which gradually represent İNCELENMESİ are the variable relations. In this paper, financial performance six automotive supply industry companies Murat KORKMAZ, Hakanof AÇIKGÖZ which are located in Kocaeli city are Güven evaluated. Since the automotive sector has developed in Kocaeli Grup A.Ş. Finans Yönetmeni city and thus we can reach data in terms of examining the automotive supply industry companies, 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü this sector and these companies are preferred. Therefore, it is obtained that the general situation of Özetin: 2012-2014 Yılları TUİK Six verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi similar companies the sector canarasındaki investigate. companies which are involved in paper are small ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi and medium enterprises. and medium financial structure is notmodeli very powerful, they şeklindedir. Small Farklı analiz teknikleri enterprises’ kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. always have to measure, evaluate financial performance and have to take necessary precautions. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi When the company is deviated from theyapılan target, it is extremely surviveElde in this competitive yönünde hareket edilmiş olup, istatistik bulgulara göredifficult de sonucato gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz environment. For this, this study also shed light on in terms of seeing their situation in the sector. 8 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim financial criteriaaralığı are determined when assessing financial of the companies. These Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda dathe azalma meydanaperformance gelmektedir. criteria are the current ratio, liquidity cash ratio,Sanayi, total Konut, debt /Anova, totalTUİK, assets, net sales / total assets, Anahtar Kelimeler : Elektrik,ratio, Doğalgaz, Tüketim, Fiyat net profit / net sales, net income / shareholder’s equity, net profit / total assets. The weights of these criteria are determined by the opinion of the experts which involve in the automotive industry. The ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND are evaluated with evaluation was performed by TO taking the average of these opinions. 6 companies HOUSES reference to 8 criteria by using grey relational analysis method. As a result of the evaluation, it reveals Abstract: this study prepared by using dataother of TSI companies. belonging to theGrey years of 2012-2014,analysis method that third company haveInbetter performance than relational the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model wasand applied to the study prepared the use of different which enables to evaluate alternatives ranking among thesewith offers facilities in application and techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was interpretation. made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 60 UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT BEŞERİ SERMAYE VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1980-2013)1 ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN HUMAN CAPITAL AND ECONOMIC GROWTH: THE CASE OF TURKEY (1980-2013) Dilek ŞAHİN Cumhuriyet Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu, Sivas/Türkiye Öz: Beşeri sermaye üretime katılan işgücünün sahip olduğu bilgi ve becerilerin toplamı olarak tanımlanmaktadır. Beşeri sermayenin iki temel unsuru eğitim ve sağlıktır. Eğitim ve sağlık düzeyindeki artış beşeri sermayeyi de artırmaktadır. Beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi araştırılırken Neo-Klasik ve İçsel Büyüme modellerinden faydalanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, beşeri sermaye ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi incelenmektir. Çalışmada 1980-2013 dönemi ele alınmıştır. Çalışmada GSYH, sağlık harcamalarının GSYH içindeki % payı, doğumda yaşam beklentisi ve yüksek öğretimde okullaşma oranı kullanılmıştır. Öncelikle değişkenlere birim kök testi uygulanmıştır. Ardından uzun dönemli ilişkinin varlığı Johansen eş bütünleşme analizi ile test edilmiştir. Son olarak da nedensellik analizi yapılmıştır. Sonuç olarak, kısa dönemde sağlık harcamalarından GSYH doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. Ayrıca GSYH ile doğumda yaşam beklentisi arasında hem kısa dönemde hem de uzun dönemde nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. Doğumda yaşam beklentisi ile yüksek öğretimde okullaşma arasında kısa dönemde çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Abstract: Human capital is defined as the sum of that knowledge and skills of the workforce involved in the production. Two fundamental elements of human capital is education and health. The increase in the level of education and health also increases levels of human capital. It benefits from Neo-classical and Endogenous Growth model to investigate the impact of human capital on economic growth. The aim of this study is to examine relationship between economic growth and human capital. In this study, ıt has been taken 1980-2013 period. In this study, ıt was used GDP, % of health spending share of GDP, life expectancy at birth and enrollment rates in higher education. First, variable is applied to the unit root test. After the presence of the long run relationship was tested by Johansen Cointegration analysis. Finally, the causal analysis was performed. As a result, it has been seen that undirectional causality from healty spending to GDP in short term. Also, it has been seen that causality between GDP and life expectancy at birth both short term and long term. It was determined that bidirectional causality between enrollment in higher education and life expectancy at birth. Anahtar Kelimeler: Eğitim, Sağlık, Ekonomik Büyüme, Zaman Serisi Analizi Key Words: Education, Health, Economic Growth, Time Series Analysis Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715178 (1) Sorumlu Yazar: Dilek ŞAHİN, Cumhuriyet Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu, Sivas/ Türkiye dilek58sahin@hotmail.com Geliş Tarihi / Received: 04.10.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 03.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / Uygulama - Research / Applications) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 61 1.GİRİŞ UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN üretilmesinde girdi vazifesi görmektedir. Sermaye İNCELENMESİ malıAÇIKGÖZ olarak eğitim, ekonomik ve sosyal dönüşüm Murat KORKMAZ, Hakan İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan bilgi için gerekli olan beşeri kaynakları geliştirmekte Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni toplumuna geçiş süreciyle birlikte fiziki sermaye ve böylelikle ekonomik büyümeyi artırmakta1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ve doğal kaynakların önemi giderek azalırken bilgi dır. Sermaye malı olarak eğitim beşeri sermaye ve beşeri sermayenin önemi artmaya başlamıştır. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerikavramı kullanılarakile hazırlanan çalışma, sanayi ifade bu edilmekte ve beşeri sermaye konutlarda kullanılan doğalgaz ile bilgi elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Beşeri sermaye,veişgücü tarafından içerilen kavramı faaliyetlerinde şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlananüretim çalışmada ANOVA modeliönemli bir faktör ve becerilerin toplamı olarak tanımlanmaktadır. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakolan araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.olarak tanımlanbecerilerin geliştirilmesi Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Diğer bir ifadeyle beşeri sermaye bireylere özgü ekonomik iki şekilde yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik maktadır. bulgulara göreEğitim de sonuca gidilmiştir.büyümeyi Elde kabiliyetlerin toplamıdır. Beşeri sermaye edilen bulgular sonucunda; sanayiyatırımsektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz etkilemektedir. Birincisi, eğitim çalışan işçileri daha fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim ları genelde eğitim yatırımları olarak düşünülse aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. verimli yaparak ekonomik büyümeyi doğrudan de yaparak öğrenme yoluyla çalışma sürecinde Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK,eğitim Fiyat bilgi ve teknolojik artırmaktadır. İkincisi, kendiliğinde de oluşabilmektedir. Ayrıca, işgücünün yenilik sağlayarak ekonomik büyümeyi dolaylı sağlık ve beslenme alanlarında iyi olma durumu şekilde artırmaktadır (Zivengwa vd., 2013: 399). ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND da beşeri sermayenin bir parçasıdır. HOUSES Sağlık harcamaları sağlığın korunması ve gelişÖzellikle gelişmekte olan ülkelerde beşeri serma- tirilmesi amacıyla yapılan harcamalardır. Sağlık Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption electricity and natural gas used in industry and houses is statistically yenin geliştirilmesi ve etkinofkullanımı oldukça harcamalarının miktarının ülkelerin gelişmişlik analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different önemlidir. Beşeritechniques sermayeforyeni teknolojilerin üreanalysis. Moreover, tests of hypothesis were applied the research was düzeylerine göre and değiştiği gözlenmektedir. Toplummade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices timine katkıda bulunarak işgücünün verimliliğini ların sağlık düzeyleri ile ekonomik gelişmişlikleri ve dolayısıyla ekonomik büyümeyi artırmaktadır. arasında yakın ve karşılıklı bir ilişki bulunmaktadır. Ayrıca beşeri sermaye fiziki sermayenin gelişimini Gelişmiş ülkelerde sağlık harcamalarına ayrılan etkileyerek kalkınma sürecini de hızlandırmaktadır. payın gelişmekte olan ülkelerde nispeten daha Beşeri sermayenin ekonomik kalkınmaya katkısı fazla olduğu görülmektedir. bir yandan ülkelerin beşeri sermaye yatırımlarını Bir toplumda sağlık düzeyinin gelişmesiyle birlikte, artırırken diğer yandan ülkeler arasında karşılaşsağlıklı bireylerle birlikte kalkınmada nitelikli tırma yapma olanağı vermektedir. Beşeri sermaye işgücü yetişerek üretimde verimlilik artacaktır. genellikle bir ülkedeki işgücünün eğitim ve sağlık Toplumlarda sağlık düzeyini belirleyen faktörler standartlarını gösteren değişkenler kullanılarak arasında, bebek ve çocuk ölüm oranları, ortalama ölçülmektedir. ömür, hastalıkların türü ve miktarı ve sağlık sisEğitim hem bir tüketim malı hem de sermaye temine ilişkin göstergeler yer almaktadır (Taban, malı niteliğindedir; çünkü eğitim tüketiciye fay- 2006: 35). Ekonomik büyüme ve sağlık düzeyi da sağlamakla birlikte, diğer mal ve hizmetlerin arasındaki ilişki iki şekilde gerçekleşmektedir. 62 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ekonomik büyüme kişi başına geliri dışsal değişkenler olarak modelde yer almaktadır İNCELENMESİ Birincisi, artırarak bu gelirin bir kısmının daha kaliteli ve Hakan (Taban ve Kar, 2006: 160). Solow’un modeli Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ besleyici tüketime gitmesini sağlamakta ve bu Cobb-Douglas üretim fonksiyonu kavramına Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni durum bireyin daha sağlıklı olmasına yardımcı dayanmaktadır. Cobb-Douglas tipi üretim fonk1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü olmaktadır. İkincisi ekonomik büyüme teknolojik siyonu yardımıyla uzun dönemde durağan durum : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileridengesine kullanılarak hazırlanan bu çalışma,Denge sanayi durumunda ise ilerlemeyi teşvikÖzet ederek tıp bilimde gelişmeleri ulaşılmaktadır. ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi dolayısıyla sağlık düzeyinin sağlabaşına çalışmada gelirdekiANOVA artış teknolojik şeklindedir. Farklıiyileşmesini analiz teknikleri kullanılarakkişi hazırlanan modeli gelişme hızına uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. maktadır (Elmi ve Sadeghi, 2012: 88). eşit olmaktadır (Berber, 2011: 114). Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Beşeri sermayenin önemli iki bileşeni olaniçin tüketim Cobb-Douglas üretim edilenen bulgular sonucunda; sanayi sektörü aralığı arttıkça, elektrikfonksiyonu ve doğalgaz (1) nolu eşitlikte fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim eğitim ve sağlığın ekonomik büyüme üzerindeki gösterilmiştir. Üretim fonksiyonu çerçevesinde aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. etkisini araştıran bu çalışmada eğitim göstergesi üretimi (Y), fiziki sermayeyi (K) ve işgücünü (L), Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat olarak yükseköğretimde okullaşma oranı; sağlık t ise fonksiyonda zamana bağlı olarak meydana göstergesi olarak ise sağlık harcamalarının GSYH gelecek değişmeyi temsil etmektedir. (2) nolu ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES içindeki % payı, ACCORDING doğumda yaşam beklentisiRANGES eşitlikte ise A(t), zaman içerisinde oluşacak emek TO CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES alınmıştır. Çalışmada test edilen ilk hipotez beve sermaye dışındaki tüm değişiklikleri içermekşeri sermaye göstergeleri ile ekonomik A; K tovetheL’den Abstract: In this study preparedbüyüme by using data oftedir. TSI belonging years ofbağımsız 2012-2014, olarak zamanla the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically arasında uzun dönemli ilişkinin olup olmadığıdır. değişmektedir. Ayrıca 1>α>0’dır. analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was İkinci hipotez ise bu göstergeler ile ekonomik made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices büyüme arasındaki nedenselliğin yönüdür. (1) Y = f ( K , L, t ) 2. Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeye Y A= (t ) f ( K , L) A.K α L1−α (2) Katkısını Araştıran Teorik Yaklaşımlar= Neo-Klasik ve İçsel Büyüme teorileri kapsamında geliştirilen beşeri sermaye yaklaşımları, beşeri sermayenin ekonomik kalkınma sürecinde önemli bir role sahip olduğunu vurgulamaktadır. Bu nedenle bu kısımda bu modellerden bahsedilecektir. İçsel Büyüme Modelinde Beşeri Sermaye: İçsel büyüme teorisinin öncüleri Paul M. Romer ve Robert E. Lucas’dır. İçsel büyüme teorilerinin en çok bilineni sermaye birikimi (K) ve işgücüne (L) ölçeğe göre sabit getiri olduğunu varsaymaktadır. Ancak Lucas Solow’dan farklı olarak ayrı bir üretim faktörü olan beşeri sermayenin üretim fonksiyonuna dahil edilmesiyle birlikte üretim sürecinde artan getirinin geçerli olduğunu var- Neo-Klasik Büyüme Modelinde Beşeri Sermaye: Solow (1956) tarafından temelleri atılan ve daha sonra Neo-Klasik büyüme teorisi olarak literatürde yer alan yaklaşıma göre, nüfus artış hızı ve teknoloji gelişme büyümeyi belirleyen 63 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN öneminin anlaşılmasıyla birlikte büyümenin saymaktadır. Bir anlamda Lucas, Solow büyüme İNCELENMESİ belirleyicileri modelinde dışsal olarak belirlenen uzun Muratdönemli KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZfarklı bir bakış açısıyla ele alınmıştır. İçsel büyüme modelleri, geleneksel büyüme moekonomik gelişmenin temel dinamiği Güven olan verimGrup A.Ş. Finans Yönetmeni dellerinde dışsal olarak kabul edilen bilgi, Ar-Ge lilik artışını daha somut bir gösterge olan beşeri 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü çalışmaları, beşeri sermaye, teknolojik gelişme, sermaye ile ilişkilendirmektedir. Bu modelde 2012-2014 Yılları kullanılarak hazırlanan bugibi çalışma, sanayi ekonomileri dışsal sayılan faktörleri sermaye birikimiÖzet ve :işgücü ayrı ayrıarasındaki azalanTUİK mar-verileriölçek ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Bilginin niteliğe sahip jinal verime sahipken, beşeri azalan şeklindedir. Farklısermayenin analiz teknikleri kullanılarakiçselleştirmiştir. hazırlanan çalışmada ANOVAbirikimli modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. olması yani, fiziksel malların yıpranması veya verime konu olmadığı varsayılmaktadır (Özsoy, Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yenilenmesi bilginin 2009: 75). Mankiw, Romer Weil, yönünde hareket ve edilmiş olup,Solow’un yapılan istatistik bulgulara göre de gerekirken sonuca gidilmiştir. Elde kendi kendini edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz besleyerek geliştirmesi bilginin içselliğinin artileri sürdüğü üretim fonksiyonuna beşeri sermaye fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim masına katkıda bulunmuştur. terimini (H)’de aralığı ekleyerek Genişletilmiş Solow da azalma Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda meydana gelmektedir. Modelini oluşturmuşlardır. Bu: Elektrik, modelde beşeri Anahtar Kelimeler Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat İçsel büyüme teorilerinde, sürdürülebilir büyüme sermaye unsuru olan eğitim ayrı bir değişken süreci şekil 1 yardımıyla incelenebilir. İçsel büolarak eklenmiş veECONOMETRIC fonksiyon şu hale dönüşmüştür: ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES yümenin temel belirleyicilerinin eğitim politikası, ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES sağlık politikası, teknoloji politikası olduğunu bunun yanı sıra bölgesel, dinsel ve kültürel −α − β In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Y = A.K α H β .L1Abstract: (3) the consumption of electricity and natural gas used in industryde andiçsel housesbüyümenin is statistically temel unsurları faktörlerin analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different arasında aldığı techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were yer applied and görülmektedir. the research was Kendi kendini made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices besleyen bu süreçte eğitim, sağlık ve teknolojik İçsel büyüme modelinde eğitim diğer girdilerin ve alt yapı yatırımlarına yapılan harcamalar beşeri teknolojinin verimliliğini artırarak sürdürülebilir sermayeyi ortaya çıkarmakta bu da Ar-Ge faekonomik kalkınmaya katkıda bulunan bir faktör aliyetlerini teşvik etmektedir. Yine, ülkelerin olarak değerlendirilmektedir. bulunduğu bölge, ait olduğu kültürel yapı da Ar-Ge faaliyetlerine yol açmaktadır. Ar-Ge faaİçsel büyüme en yalın haliyle, ekonomik büyüliyetlerinin ortaya çıkmasıyla birlikte daha etkin menin unsurlarının sistemin içerisinde aranmaüretim yöntemleri geliştirilmekte ve yenilikler sından başka bir şey değildir. 1980’li yıllarda sayesinde ekonomik büyüme gerçekleşmektedir. eğitim, sağlık, Ar-Ge, teknolojik yenilikler, bilgi birikimi vb. çok sayıda unsurun üretim üzerindeki 64 UHEYAD www.uheyadergisi.com Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 International Refereed Journal of Research on Economics Management January / February / March Winter in the `Year of Issue: 07 Year: 2016 UHEYAD JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (Pazarlama Ekonomi – Marketing andAraştırmaları Economics) Dergisi Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi International Refereed of Researches2149-2492 on Economy Management ISSN Print:/Journal 2148-8207 Ocak / Şubat Mart –Kış Online Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış (ISO 9001-2008 Belge No /Ekim Document No:Journal 12879 & 14001-2004 Belge No / Document No: 12880) International Refereed of ISO Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February Winter inTRADEMARK) the `Year of Issue: 07 Year: 2016 (MARKA/ March PATENT NO: ID:13 K:02 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (2015/03942-2015-GE-17393) (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlamaortaya Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com yapılan harcamalar beşeri sermayeyi Ge faaliyetlerinin ortaya çıkmasıyla ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 çıkarmakta bu da Ar-Ge faaliyetlerini birlikte daha etkin üretim No: yöntemleri (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: teşvik etmektedir. Yine, (MARKA ülkelerin geliştirilmekte PATENT NO: TRADEMARK) ve yenilikler sayesinde bulunduğu bölge, ait olduğu kültürel(2015/03942-2015-GE-17393) yapı ekonomik büyüme gerçekleşmektedir. SANAYİ VE TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE da Ar-Ge faaliyetlerine yolKONUTLAR açmaktadır.AÇISINDAN ArELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Şekil 1. İçsel Büyümenin İNCELENMESİ Belirleyicileri Şekil 1. İçsel Büyümenin Belirleyicileri Kültürel, Tarihi, Sosyolojik, Psikolojik, vb. nedenler Tesadüfler Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Sağlık Eğitim Politikası Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Politikası 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Hanehalkları Teknoloji Politikası Özel Firmalar Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Teknolojik Altyapı Beşeri Sermaye Yaratıcılık Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Ar-Ge Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Yaparak ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Bilgi Üretimi Öğrenme ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND (Teknolojik HOUSES Gelişme) Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Yenilik Ekonomik Büyüme Kaynak: Kibritçioğlu, 1998: 11 3.Literatür Taraması eğitim, sağlık ve büyüme arasındaki ilişkiyi ele alan çalışmalardan bazılarını aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür: Son yıllarda literatürde beşeri sermaye ve ekonomik büyüme kavramı arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışan çok sayıda çalışma olduğu görülmektedir. Beşeri sermaye kavramı da eğitim ve sağlık alanındaki gelişmelerle açıklanmaktadır. Literatürde Asteriou ve Agiomirgianakis (2001), Yunanistan’da beşeri sermaye ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada iki değişken 65 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN uzun dönemli ilişki olup olmadığı göstergeleri olarak doğuşta yaşam İNCELENMESİ arasındaki beklentisi, incelenerek nedensellik analizi yapılmıştır. Eğitim Hakan sağlık kurumlarının yatak sayısı, sağlık kurumlaMurat KORKMAZ, AÇIKGÖZ göstergeleri kapsamında ele alınan ilköğretimde, rının sayısı ve sağlık personeli başına düşen kişi Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni orta öğretim ve yükseköğretimde1Kilis okullaşma oranı sayıları kullanılmıştır. Nedensellik analizine göre, 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli sağlık kurumlarının sayısı ile reel GSYH arasında Özet : 2012-2014Nedenselliğin Yılları arasındaki TUİK kullanılarak bir hazırlanan bu çalışma,ilişkisi sanayi görülmezken, ilişki olduğu görülmüştür. yönüverileriherhangi nedensellik ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi eğitim göstergelerinden ekonomik büyümeye sağlıkçalışmada göstergeleri reel GSYH arasında şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakdiğer hazırlanan ANOVAilemodeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. doğru iken sadece yükseköğretimde ters yönlü çift yönlü nedensellik ilişkisine rastlanılmıştır. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi bir nedenselliğinyönünde olduğu görülmüştür. hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Erdoğan ve Bozkurt (2008), Türkiye’de yaşam edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genelNijerya’da seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketimarasındaki ilişki Babatunde ve Adefabi (2005), 1970-2003 beklentisi ile iktisadi büyüme aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. dönemleri arasında eğitim ve ekonomik büyüme incelenmiştir. Çalışmada 1980-2005 dönemine Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada Johanilişkin yıllık veriler ARDL modeli ile test edilsen eş bütünleşme testi ve Vektör hata düzeltme miştir. Elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES modeli kullanılmıştır. Johansen eş bütünleşme yaşam beklentisi ile ekonomik büyüme arasında ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES testi sonucunda eğitim ve ekonomik büyüme pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. arasında uzun dönemli ilişki olduğu görülmüştür. Abstract: In this study prepared by using data ofDağdemir TSI belonging(2009), to the years of 2012-2014, sağlık ve ekonomik büyüme the consumption of electricity and natural İyi eğitilmiş işgücünün üretimde verimliliği ve gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the arasındaki study preparedkarşılıklı with the use of different ilişkinin varlığı gelişmekte üretim seviyesini artırdığı techniques for görülmüştür. analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was olan ülkelerin dönemine ait sağlık made more comprehensive. The purpose was to determine electricity 1960-2005 and natural gas prices Dreger ve Reimers (2005), sağlık harcamaları ile ve ekonomik büyüme göstergeleri ele alınarak GSYH arasındaki ilişki 21 OECD ülkesi için panel incelenmiştir. Araştırma sonuçları gelişmekte olan veri analizi yöntemi ile araştırılmıştır. Çalışmada ülkelerde 1960-1990 döneminde yüksek oranda 1975-2001 dönemi ele alınmıştır. Sonuç olarak artan doğuşta yaşam beklentisinin 1990-2005 sağlık harcamaları, GSYH arasında uzun dönemli döneminde bu artış hızını kaybettiğini gösterilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca çalışmada sağlık miştir. Aynı dönemde gelişmiş ülkelerin doğuşta harcamalarının tek başına GSYH belirlemediği yaşam beklentisi istikrarlı artışını sürdürmektebunun yanı sıra, tıbbi ilerlemeler, yaşam beklendir. Çalışmada gelişmekte olan ülkelerin sağlık tisi, bebek ölüm oranları ve yaşlılık düzeyinin de alanında elde ettikleri büyük kazanımları sadece belirleyici olduğu görülmüştür. ekonomik büyüme performansı ile açıklamanın yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Taban (2006), Türkiye’de seçilmiş sağlık göstergeleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki Tüylüoğlu ve Tekin (2009), sağlık ve sağlığın gösnedensellik bağlamında incelenmiştir. Sağlık tergesi olarak doğumda beklenen yaşam süresi ve 66 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN bebek ölüm oranı ele alınmış ve çoklu regresyon gulanmış ve sonuç olarak ekonomik İNCELENMESİ büyüme ve analizi ile incelenmiştir. Yapılan analizlere göre, Hakan beşeri sermaye arasında güçlü pozitif bir ilişki Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ beklenen yaşam süresi ve bebek ölümGüven oranı üzebulunmuştur. Grup A.Ş. Finans Yönetmeni rinde sağlık harcamalarının gelir düzeyine göre 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Mehrara veBölümü Musai (2011a), 1970-2008 dönemi için daha fazla etkili olması, sadece gelir düzeyinin İran’da sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi artırılmasına güvenilmeyeceğini göstermiştir. arasındaki ilişki olarak analizanaliz edilmiştir. ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel edilmesiÇalışmada sonuç şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Yumuşak ve Yıldırım (2009), 1980-2005 dönemleri olarak değişkenler arasında uzun dönemli ilişki uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarınınGranger tespit edilmesi arası Türkiye için sağlık harcamaları, doğuşta olduğu görülmüştür. nedensellik analizi, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde yaşam beklentisi ve GSMH arasındaki ilişki ekonomik büyümeden sağlık harcamalarına doğru edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş sağlık gözlendiği sonucuna olarak tüketim incelenmiştir. Çalışmada sonuç olarak, güçlüvarılmaktadır. tek yönlü Sonuç nedensellik ilişkisinin olduğunu aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. harcamalarından hâsılaya doğru bir nedensellik göstermiştir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat olduğu görülmüştür. Ancak bu ilişki küçük ve Mehrara ve Musai (2011b), seçilmiş 11 petrol ihraç negatif çıkmıştır. Ayrıca doğuşta yaşam bekleneden ülkede ekonomik büyüme ile sağlık harcaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES tisinden hâsılaya doğru bir nedenselliğin varlığı ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY maları arasındaki ilişki eleAND alınmıştır. Çalışmada HOUSES tespit edilmemiştir. panel birim kök ve panel eş bütünleşme analizi Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Babalola (2011), 1977-2008 dönemleri arasında yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, ekonomik the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVAbüyüme model was applied to the study prepared with the use of different Nijerya’da eğitimin ekonomik üzerindeki büyümeden sağlık harcamalarına doğru güçlü techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was etkisi analiz edilmiştir. eş bütünleşme bir nedensellik görülmüştür. Ancak sağlık made moreJohansen comprehensive. The purpose was to determine electricity ilişkisi and natural gas prices analizi sonucunda eğitim ve ekonomik büyüme harcamalarından ekonomik büyümeye doğru kısa arasında uzun dönemli ilişki olduğu görülmüşve uzun dönemli ilişki olmadığı görülmüştür. tür. Nedensellik analizi sonucunda ekonomik Peykarjou vd., (2011), İslam Konferansı Örgütüne büyümeden eğitime doğru tek yönlü nedensellik üye ülkelerde sağlık harcamaları ile ekonomik ilişkisine rastlanılmıştır. büyüme arasındaki ilişki 2001-2009 dönemi için Johnson (2011), Nijerya için 1985-2009 dönemleri ele alınmıştır. Çalışmada panel veri analizi yöntemi arasında ekonomik büyüme ve beşeri sermaye kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar artan yaşam arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada beklentisinin bu ülkelerde ekonomik büyümeyi ekonomik büyümeyi temsilen gayri safi yurt içi artırdığını göstermiştir. Ayrıca doğurganlık oranı hâsıla; beşeri sermayeyi temsilen ise devletin ile ekonomik büyüme arasında negatif bir ilişkiye toplam sağlık ve eğitim harcamaları, ilköğretim, rastlanılmıştır. orta öğretim ve yüksek öğretimde okullaşma Rahman (2011), Bangladeş’te 1990-2009 dönemleri oranı alınmıştır. Çalışmada EKK yöntemi uyarasında sağlık harcamaları, eğitim harcamaları 67 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ekonomik büyüme arasındaki ilişki analiz me arasında uzun dönemli ilişki bulunmuştur. İNCELENMESİ ve edilmiştir. Çalışmada sonuç olarak eğitim harca- Hakan Granger nedensellik analizi sonucunda sağlık Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ maları ile ekonomik büyüme arasında ve eğitim harcamaları ile ekonomik büyüme arasında çift Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni harcamaları ile sağlık harcamaları arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü yönlü nedensellik ilişkisine rastlanılırken; sağlık Odubunmi vd., (2012), Nijerya için 1970-2009 : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK harcamalarındanÖzet ekonomik büyümeye doğru tekverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi dönemleri arasıolarak sağlık harcamaları ile ekonomik ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel analiz edilmesi yönlü nedenselliğe rastlanılmıştır. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli büyüme arasındaki ilişki ele alınmıştır. Çalışmada uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgazbüyüme, fiyatlarının tespit edilmesi Khattak ve Khan (2012), 1978-2011 dönemleri ekonomik yabancı yardımlar, sağlık yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde arasında eğitimin ekonomik büyüme üzerindeki harcamaları, toplam tasarruflar ve nüfus arasında edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna Sonuçbulunmuştur. olarak tüketim etkisi analiz edilmiştir. Çalışmada EKK yöntemi uzun varılmaktadır. dönemli ilişki aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. ve Johansen eş bütünleşme analizi uygulanmıştır. vd., (2012), 1970-2010 dönemleri arasında Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,Hussin Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat EKK sonuçlarına göre orta öğretimin ekonomik Malezya’da hükümetin eğitim harcamaları, sabit büyümeye önemli katkı sağladığı görülmüştür. sermaye ve işgücüne katılım oranı ile ekonomik ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Ayrıca ilköğretimin de ekonomik büyümeyi ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY büyüme arasındaki ilişkiAND analiz edilmiştir. ÇaHOUSES olumlu etkilediği ancak sonucun istatistiksel lışmada VAR metodu uygulanmıştır. Çalışmada olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Johansen eş Abstract: In this study prepared by using data ofelde TSI belonging the years of 2012-2014, büyüme ile seedilen tobulgular ekonomik consumptioneğitim of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically bütünleşme testithe sonucunda ve ekonomik analyzed. ANOVA model was applied to the çilen study prepared with the use of different sabit sermaye bileşimi, işgücüne katılım büyüme arasında uzun for dönemli ilişki olduğu techniques analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was oranı veelectricity hükümetin eğitim arasında made more comprehensive. The purpose was to determine and natural gas harcamaları prices ortaya çıkmıştır. eş bütünleşme ilişkisinin olduğu görülmüştür. Majdi (2012), sağlık harcamaları ile ekonomik Granger nedensellik analizi sonucunda ekonomik büyüme arasındaki ilişki 15 Akdeniz ülkesi için büyümeden eğitime doğru nedensellik olduğu ele alınmıştır. Çalışmada 1990-2008 dönemi ele görülmüştür. Ayrıca beşeri sermaye yatırımı alınarak panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. olarak eğitim Malezya’daki ekonomik büyümede Çalışmada sonuç olarak sağlık harcamalarının önemli rol oynamaktadır. ekonomik büyümeye pozitif etkisinin olduğu Tıraşoğlu ve Yıldırım (2012), Türkiye’de sağlık görülmüştür. harcamaları ve GSYH arasındaki ilişki 2006:01 Nasiru ve Usman (2012), Nijerya için 1980-2010 ve 2012:03 dönemleri için analiz edilmiştir. dönemi için sağlık harcamaları ile ekonomik büAnaliz edilen dönem itibariyle 2008 Dünya yüme arasındaki ilişki ele alınmıştır. Çalışmada Ekonomik Krizinin olası etkileri de göz önüne ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Sonuç alınarak, seride tek yapısal kırılmaya izin veren olarak sağlık harcamaları ile ekonomik büyüLee ve Strazicich (2004) birim kök testi ve tek 68 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Gregory ve Hansen (1996) eş bütünleşModeli, İsveç’te beşeri sermayenin ekonomik büİNCELENMESİ kırılmalı me testi kullanılmıştır. Elde edilen Murat sonuçlar, tek Hakan yümeAÇIKGÖZ üzerinde olumlu etkisi olduğunu göstermiştir. KORKMAZ, yapısal kırılma durumunda sağlık Güven harcamaları Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Çalışkan vd., (2013), Türkiye’de 1967-2010 yılları ve ekonomik büyüme arasında1Kilis uzun dönemli bir 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ilgili göstergelerin ekonomik arasında sağlıkla ilişki olduğunu göstermiştir. büyüme üzerindeki etkisi belirlenmiştir. Türkiye Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Yardımcıoğlu (2012), 25 OECD aitelektrik ve- tüketiminin için sağlık harcamalarını temsilen; ve konutlarda kullanılanülkesine doğalgaz ile istatistiksel olarak analiz edilmesi doğumda yaşam şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli riler kullanılarakuygulanmıştır. 1975-2008 dönemi için sağlık beklentisi, hastane sayısı, sağlık personeli başına Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit kurumlarına edilmesi (yaşam beklentiSanayi düzeyi) ve ekonomik büyüme düşen kişi sayısı, sağlık ait yatak yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde arasındaki uzun dönemli ilişki araştırılmıştır. sayıları olmak üzere dört vekil değişken modele edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüşPedroni gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Bu amaçla Pedroni eş bütünleşme testi, dâhil edilmiştir. Ekonomik büyümeyi temsilen aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. FMOLS testi ve Canning; Pedroni panel nedensellik ise reel gayri safi yurtiçi hâsıla (RGDP) verileri Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat analizi kullanılmıştır. Pedroni eş bütünleşme testi kullanılmıştır. Çalışmada sonuç olarak, sağlık her iki değişkenin uzun dönemde eş bütünleşme personeli başına düşen hasta sayısından ve sağlık ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ilişkisine sahip olduğunu göstermektedir. Pedroni kurumlarına ait yatak sayısından reel GSYH’ye ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES FMOLS test sonuçlarına göre panel genelinde doğru tek yönlü bir ilişki olduğunu, hastane sağlığın esnekliği % 0.18 olarak, ekonomik bü- sayısından reel GSYH’ye ise %10 anlamlılık Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption electricity and olarak natural gas seviyesinde used in industrybenzer and houses statistically yüme değişkeninin esnekliğiofise % 0.17 birisilişki olduğu görülmüştür. analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different hesaplanmıştır. techniques Yapılan for nedensellik araştırmalaEkonometrik analizde temsiliwas sağlık değişkenleanalysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices rından Lamda-Pearson istatistiğine göre panelin rinin hepsinin birlikte reel GSYH’nin Granger geneli için panel nedensellik sonuçları sağlık ve nedeni olduğu da görülmüştür. Ancak buradaki ekonomik büyüme arasında uzun dönemde çift nedensellik ilişkisinin temsili sağlık değişkenleyönlü nedensellik ilişkisini göstermektedir. Bu rinden reel GSYH’ye doğru ve tek yönlü olduğu bağlamda uzun dönemde araştırma kapsamındaki sonucuna ulaşılmıştır. OECD ülkelerinde sağlık ve ekonomik büyüme Ecevit (2013), çalışmada ekonomik büyüme üzedeğişkenleri arasında karşılıklı olarak anlamlı bir rinde doğumda beklenen yaşam süresinin etkisi ilişkinin olduğu görülmüştür. 21 OECD ülkesi için panel veri analizi yöntemi Awel (2013), İsveç için 1870-2000 dönemleri ile 1970-2010 dönemi için incelenmiştir. Sağlık arasında beşeri sermaye ile ekonomik büyüme göstergesi olarak yaşam süresi, ekonomik büyüme arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Granger ne- göstergesi olarak da kişi başına gayri safi yurt içi densellik analizi sonucunda, beşeri sermaye ile hâsıla değişkeni kullanılmıştır. Diğer bağımsız işçi başına çıktı arasında çift yönlü nedenselliğin değişkenler olarak da reel ihracat, reel sabit serolduğu görülmüştür. Ayrıca Vektör Hata Düzeltme maye ve kişi başına enerji kullanımı kullanılmıştır. 69 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN olarak değişkenler arasında uzun dönemli Zivengwa vd., (2013), Zimbabve ‘de İNCELENMESİ Sonuç 1980-2008 ilişkiye rastlanılmıştır. Panel GrangerMurat nedensellik dönemleri arasında ekonomik büyüme ve eğitim KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ analizi sonucu ise yaşam beklentisinden kişi başına arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada PairGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni gayri safi yurt içi hâsılaya doğru tek yönlü ilişki wise Granger nedensellik analizi ve VAR analizi 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü olduğunu göstermiştir. yapılmıştır. Sonuç olarak, eğitimden ekonomik Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisine Idrees ve Siddiqi (2013), kullanılan 1990-2006 dönemleri ve konutlarda doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi rastlanılmıştır. Ayrıca eğitimmodeli harcamalarının ekoFarklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA arası 7 gelişmişşeklindedir. ülke (ABD, İngiltere, Kanada, uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. nomik büyüme için son derecede önemli olduğu Sanayi ve konutlarda tüketim göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Almanya, Fransa, İtalya, Japonya) ve 7aralıklarına gelişmekyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistikgörülmüştür. bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde te olan ülke (Pakistan, Hindistan, Çin, Türkiye, edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz genel seviyesinde düşüş gözlendiği varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Polonya, Rusya,fiyatlarının Güney Afrika) için kamu eğitim sonucuna Babatunde (2014), Nijerya’da sağlık harcamalaaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki rının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi analiz Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat analiz edilmiştir. Çalışmada Panel veri analizi edilmiştir. Çalışmada 1970-2010 dönemi ele yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, kamu eğitim alınmıştır. Çoklu regresyon analizi sonucunda ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES harcamaları ve ekonomik büyüme arasında uzun sermaye birikimi, toplam sağlık harcamaları ve ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES dönemli ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca kamuişgücü verimliliğinin ekonomik büyüme üzerinde nun eğitim harcamalarının ekonomik büyüme önemli belirleyiciler olduğu, yaşam beklentisinin Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas ise usedçalışmada in industry ele and alınan houses is statisticallyitibariyle büyüme üzerindeki etkisinin gelişmekte olan ülkelerde dönemler analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different gelişmiş ülkelere nazaran daha yüksek üzerinde sahip olduğu görülmüştür. techniques for analysis. Moreover,olduğu tests of hypothesis werenegatif applied etkiye and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices sonucuna ulaşılmıştır. Onisanwa (2014), Nijerya’da ekonomik büyümenin Sirag vd., (2013), Sudan’da ekonomik büyüme ile sağlık sektörü üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. sağlık hizmeti arasındaki kısa ve uzun dönemli Çalışmada 1995-2009 dönemi ele alınmış ve eş ilişki analiz edilmiştir. Sağlık hizmeti göstergesi bütünleşme analizi ve Granger nedensellik analizi olarak yaşam süresi, ekonomik büyüme göstergesi yapılmıştır. Çalışmada sonuç olarak ekonomik olarak kişi başına GSYH kullanılmıştır. Çalışmada büyümenin uzun dönemde sağlık göstergelerini 1980-2010 dönemi ele alınmış ve ARDL sınır olumlu etkilediği görülmüştür. Ayrıca sağlık göstesti yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, sağlık tergeleri de uzun dönemde ekonomik büyümeyi hizmeti ile ekonomik büyüme arasında uzun olumlu etkilemektedir. dönemli bir ilişki olduğu görülmüştür. Granger Selim vd., (2014), ekonomik büyüme ile beşeri nedensellik analizi sonucunda sağlık hizmetlesermayenin sağlık harcaması bileşeni arasındaki rinden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir ilişki araştırılmıştır. Çalışmada 27 AB üyesi ülke ilişkiye rastlanılmıştır. ve Türkiye’ye ait 2001-2011 yılları arasında kişi 70 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN sağlık harcaması ve ekonomik büyüme okullaşma oranının büyüme üzerinde anlamlı poİNCELENMESİ başına arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki eş Hakan zitif etkisi varken; yükseköğretimin etkisi yoktur. Muratpanel KORKMAZ, AÇIKGÖZ bütünleşme ve hata düzeltme modelleri kapsaGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Aluko ve Oluseyi (2015), sağlık harcamalarının mında incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü üzerindeki etkisi Nijerya için ekonomik büyüme kişi başı sağlık harcaması ve ekonomik büyüme 1980-2013 dönemi için analiz edilmiştir. Çalışmada : 2012-2014 Yılları arasındaki verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi arasında kısa veÖzet uzun dönemde pozitif birTUİK ilişki sonuç olarak sağlık göstergeleri ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesiile ekonomik bübulunmuştur. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli yüme arasında tek yönlü bir nedensellik ilişkisine uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Shaari (2014), Sanayi 1982-2011 dönemleri arasında rastlanılmıştır. yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Malezya’da eğitim düzeyi (ilk, orta, yükseköğrenim) edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Aydemir ve Baylan (2015), Türkiye’de sağlık fiyatlarının genel seviyesinde gözlendiği ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki düşüş analiz edil- sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim harcamaları ile GSYH arasındaki ilişki 1998-2012 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. miştir. Çalışmada Johansen eş bütünleşme analizi dönemi için incelenmiştir. Çalışmada sonuç olarak, Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ve Granger nedensellik analizi yöntemi kullanılsağlık harcamalarından GSYH doğru nedensellik mıştır. Johansen eş bütünleşme testi sonucunda ilişkisinin olduğu görülmüştür. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES tüm eğitim seviyesi türleri ile ekonomik büyüme ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES arasında uzun dönemli ilişki olduğu görülmüştür. Bozkurt (2015), bilgi-iletişim, eğitim ve sağlık Granger nedensellik analizi ise ilk ve yüksek öğ- sektörleri ile ekonomik büyüme arasındaki kısa ve Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural used in dönem industry and houses is statistically retim ile ekonomik büyüme arasında herhangi birgas uzun ilişki Türkiye için analiz edilmiştir. analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different nedensellik ilişkisi görülmezken; öğretimden Söz konusu ilişki dönemine ait techniques for analysis.orta Moreover, tests of hypothesis were applied and 1998:1-2014:3 the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ekonomik büyümeye doğru nedensellik ilişkisi 1988 bazlı reel üçer aylık veriler kullanılarak olduğu görülmüştür. Ayrıca hükümetin ekonomik zaman serisi analizi ile test edilmiştir. Elde edibüyüme artırmak için eğitim harcamalarını artır- len bulgulara göre bilgi değişkeninin katsayısı ması gerektiği görülmüştür. istatistiksel olarak anlamlıyken diğer değişkenlerin katsayıları anlamlı değildir. Bilgi, eğitim ve Yakışık ve Çetin (2014), genişletilmiş Solow sağlık sektöründeki cari dönem gelişmeler aynı Modeli, ARDL yöntemi kullanılarak Türkiye’nin dönemdeki GSYH’yı pozitif olarak etkilemek1980-2012 dönemi verileri ile tahmin edilmiştir. tedir. GSYH’nın en duyarlı olduğu sektör bilgi Teknoloji düzeyi patent sayısı ile temsil edilmiş, ve iletişim sektörüdür. Bu sektördeki %1’lik bir beşeri sermaye eğitim ve sağlık olmak üzere iki üretim artışı GSYH’da yaklaşık %0,55 bir artışa farklı değişkenle temsil edilmiştir. Sağlık göstergesi neden olmaktadır. olarak ortalama yaşam süresi, eğitim göstergesi olarak da orta ve yüksek öğretimde okullaşma Eggoh vd., (2015), 49 Afrika ülkesi için, 1996-2010 oranları tercih edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre dönemleri arasında eğitim ve sağlık değişkenlerinin patent, ortalama yaşam süresi ve orta öğretimde de yer aldığı beşeri sermaye ve ekonomik büyüme 71 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN arasındaki ilişki panel veri analizi yöntemi ile ele harcamaları arasında çift yönlü nedensellik İNCELENMESİ iliş- alınmıştır. Çalışmada sonuç olarak eğitim sağlık Hakan kisine rastlanılmıştır. Muratve KORKMAZ, AÇIKGÖZ harcamalarının ekonomik büyüme üzerinde negatif Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni(2015), İran’da sağlık harcamaları, Memarian bir etkisinin olduğu görülmüştür. Ancak beşeri 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü yaşam süresi ve ekonomik büyüme arasındaki sermaye stoku göstergeleri daha küçük bir pozitif ilişki 1989-2011 dönemi için ele alınmıştır. ÇaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki etkiye sahiptir. Ayrıca çalışmada eğitim ve TUİK sağlıkverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi lışmadaistatistiksel yıllık veriler kullanılmış ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin olarak analiz edilmesi ve ARDL sınır harcamalarının tamamlayıcı olduğu şeklindedir. Farklı analiz görülmüştür. teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli testi yaklaşımı kullanılmıştır. Sonuç olarak, kısa uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Hayaloğlu ve Bal (2015), sağlık harcamaları ve elektrik ve uzun dönemde yaşam beklentisi ve sağlık yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde ekonomik büyüme ilişkisi 2000-2013 yıllarını harcamalarının büyüme üzerinde pozitif bir etkisi edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genelorta seviyesinde gözlendiği Sonuç olarak kapsayan dönemde 54 üst gelirlidüşüş ülke için sonucuna olduğuvarılmaktadır. görülmüştür. Diğertüketim bir ifadeyle yaşam aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. araştırılmıştır. Bu doğrultuda toplam sağlık har- beklentisi ile sağlık harcamaları artıkça ekonomik Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat camalarının yanında kamu ve özel sektör sağlık büyümede artmaktadır. harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki Ngangue ve Manfred (2015), gelişmekte olan ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES etkisi panel veri analiz yöntemi kullanılarak test ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ülkelerde 2000-2013 dönemlerinde yaşam beklenHOUSES edilmiştir. Sonuç olarak gerek toplam sağlık hartisi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki analiz camalarındaki gerekse kamu ve özel sektör sağlık Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, edilmiştir. Dinamik panel yöntemi kullanılarak 141 the artış, consumption of electricity natural gas used in industry and houses is statistically harcamalarındaki üst orta gelirli and ülkelerde analyzed. ANOVA model was applied to the gelişmekte study preparedolan withülke the use differentedilmiştir. Sonuç içinof analiz ekonomik büyümeyi yönde etkilediği techniquesolumlu for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was beklentisindeki gelişme ekonomik made more comprehensive. The purpose was to olarak determineyaşam electricity and natural gas prices görülmüştür. büyümeyi pozitif etkilemektedir. Kurt (2015), çalışmada Türkiye için Feder-Ram Shahzad (2015), Pakistan’da 1990-2013 dönemleri modeli kullanılarak sağlık harcamalarının ekoarasında beşeri sermayenin ekonomik büyüme nomik büyüme üzerindeki doğrudan ve dolaylı üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Çalışmada, etkisi incelenmiştir. 2006:1 ve 2013:10 dönemi ADF birim kök testi yapıldıktan sonra çoklu esas alınmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, regresyon analizi yapılmıştır. Sonuç olarak besağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerinşeri sermaye göstergesi olan okullaşma oranının deki direkt etkisinin pozitif doğrudan etkisinin ise ekonomik büyüme üzerinde pozitif etkisi olduğu negatif olduğu görülmüştür görülmüştür. Sabit sermaye yatırımının ekonomik Malick (2015), Hindistan’da ekonomik büyüme büyüme üzerinde pozitif ve önemli etkisi olduğu ile sağlık harcamaları arasındaki ilişki 1960-2008 görülmüştür. Bebek ölüm oranı ve tüketici fiyat dönemi için analiz edilmiştir. Granger nedensellik endeksinin ekonomik büyüme üzerinde negatif analizi sonucunda ekonomik büyüme ile sağlık fakat önemli etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 72 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN sonuçlar Pakistan’da ekonomik büyümenin İNCELENMESİ Bu Burada β 0 sabit terimi, β1 , β 2 , β3 eğim parasürdürülebilmesi için eğitim ve sağlık sektörüne Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ metrelerini, ε ise hata terimini göstermektedir. gereken önemin verilmesi gerektiğini göstermiştir. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Ekonometrik modelde değişkenlerinin önünde 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 4.Veri Seti ve Metodoloji yer alan ln değişkenlerin logaritmasının alındığını göstermektedir. Özet Yılları arasındaki TUİK Çalışmada eğitim ve: 2012-2014 sağlık göstergelerinin eko-verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi nomik büyümeşeklindedir. üzerindeki etkisi kullanılan ekonometrik model için Farklı analizbelirlenirken teknikleri kullanılarakÇalışmada hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. oluşturulan model aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır. bağımlı değişken olarak ekonomik büyüme Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi düzeyi alınmıştır. büyümenin gösteryönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonucaEkonomik gidilmiştir. Elde GSYH=f (DYB,edilen SH,bulgular YO) sonucunda; sanayi sektörü (4) için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz gesi olarak ise gayri safi yurt içi hâsıla düzeyi fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Bu eşitlikte GSYH safi yurt içi hasılayı, aralığı gayri Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. kullanılmıştır. Eğitim ve sağlık harcamalarına DYB doğumda Anahtar yaşamKelimeler beklentisini, SHDoğalgaz, ise sağ: Elektrik, Tüketim,ilişkin Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ise, yükseköğretimde okullaşma oranı lık harcamalarının GSYH içindeki % payını, sağlık harcamalarının GSYH içindeki % payı, YO yüksek öğretimde okullaşma oranını temsil doğumda yaşam beklentisi alınmıştır. ÇalışmaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND etmektedir. da 1980-2013 dönemi ele alınmış ve çalışmada HOUSES kullanılan veriler Dünya Bankası veri tabanından Modelin matematiksel ifadesi ise şu şekilde Abstract: In this study prepared by using data ofalınmıştır. TSI belongingÇalışmada to the years ofkullanılan 2012-2014, değişkenler ve gösterilmektedir:the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different değişkenlere ait tanımlayıcı istatistikler tablo 1’de techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was ln GSYH = β0 + β1 lnmade DYBmore + β 2 comprehensive. ln SH + β3 ln YOThe + ε purpose electricity and natural gas prices gösterilmektedir. (5) was to determine Tablo 1. Değişkenlere İlişkin Tanımlayıcı İstatistikler Değişkenler Ortalama Medyan Standart Sapma Minimum Maksimum LGSYH 5.494 5.469 0.744 4.390 6.711 LDYB 4.211 4.217 0.076 4.072 4.319 LSH 1.272 1.319 0.430 0.418 1.803 LYO 2.984 3.066 0.736 1.735 4.373 Zaman serileri iktisadi değişkenlerin belirli zaman aralığında almış olduğu değerlerle açıklanmaktadır. Durağan olmayan serilerle yapılan analizler sahte sonuçlar doğuracağından dolayı regresyon sonuçları değişkenler arasında gerçek bir ilişkiyi göstermeyecektir. Bu durumda bir zaman serisinin istatistiksel analizi yapılmadan önce modelde kullanılacak olan serilerin durağanlığı tespit edilmelidir. Birim kök testleri aracılığıyla durağanlık sınanmaktadır. Dickey-Fuller testine değişkenin 73 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN değerlerinin eklenmesi ile oluşturulan İNCELENMESİ n gecikmeli Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF)Murat testi KORKMAZ, ile hata Hakan ∆yt =AÇIKGÖZ β + α T + δ yt −1 + ∑ φi ∆yt −i + ε t i =1 terimlerindeki korelasyon sorunununGüven kaldırılması Grup A.Ş. Finans Yönetmeni (7) amaçlanmaktadır. Bu çalışmada 1 değişkenlere ait Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü verilerin durağanlığının sınanmasında Genişletilmiş Çalışmada öncelikle serilerin durağanlığı GenişÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Dickey-Fuller (ADF) birim kök testi ile Dickey-Fuller (ADF) testi kullanılmıştır. ADFverileriletilmiş ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi hem düzeyde hem deANOVA birinci modeli farkları incelenmiş ve birim kök testi için söz konusu hipotez şu şekilde şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. test sonuçları tablo 2’de sunulmuştur. Değişkenler ifade edilmektedir: Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ADFgöre birim kök gidilmiştir. testi sonuçları incelendiğinyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistikiçin bulgulara de sonuca Elde H0= Seriler durağan değil, birim kök var. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz de, değişkenlerin düzey değerlerinde durağan fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim olmadıkları diğer bir ifadeyle serilerin birim kök HA= Seriler durağan, birim kökyükseldikçe, yok. fiyatlarda da azalma aralığı Kw cinsinden meydana gelmektedir. içerdikleri görülmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, FiyatDeğişkenlerin birinci ADF testi için kurulan sabitli ve sabitli-trendli farkları alındığında %5 anlam düzeyinde duramodeller şu şekilde gösterilmektedir: ğanlaştıkları tespit edilmiştir. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND p HOUSES ∆yt = β + δ yt −1 + ∑ φi ∆yt −i + ε t (6) Değişkenin Adı i =1 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different TabloMoreover, 2. ADF Birim Kök Testi Sonucu techniques for analysis. tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ADF Birim Kök Testi Düzey Değerleri (Sabitli-Trendli) 1.Fark Değeri (Sabitli-Trendli) Test İstatistiği Kritik Değer Sonuç Test İstatistiği Kritik Değer Sonuç LGSYH -2.49 -3.55 I(0) -5.65* -3.55 I(1) LSH -2.23 -3.55 I(0) -6.19* -1.95 I(1) LYO -1.78 -3.55 I(0) -5.42* -3.55 I(1) LDYB 3.82 -3.60 I(0) -3.81* -3.58 I(1) Not: *Kritik değer olarak %5 anlamlılık düzeyi Engle ve Granger yönteminin çok denklemli esas alınmıştır. L: değişkenin logaritmasını ifade olarak genelleştirilmiş hali olan Johansen (1988) etmektedir. eşbütünleşme testi VAR (Vector Auto Regression) analizine dayanmaktadır. Denklem sistemi Seriler arasında uzun dönem denge ilişkisinin aşağıdaki şekildedir: varlığı eş bütünleşme testi ile sınanmaktadır. 74 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ifade etmektedir. İz istatistiğinde İNCELENMESİ rankın r’ye eşit AÇIKGÖZ ya da r’den küçük olduğunu ifade eden boş Murat KORKMAZ, Hakan Γi = −Ι + Π1 + ...Π i hipotez ile alternatif hipotez karşılaştırılmaktadır. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Bu karşılaştırma iz ve maksimum özdeğer test 1 i = 1,.., k Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü (9) istatistiklerinin kritik değerlerle karşılaştırılması : 2012-2014 Yılları arasındaki kullanılarak hazırlanan bu çalışma, Π katsayılar yapılmaktadır. Testsanayi istatistiklerinin kritik Bu denklemde, Özet matrisidir veTUİK kat-verileriyoluyla ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi durumunda boş hipotez sayılar matrisinin rankı sistemde şeklindedir. Farklı analizmevcut teknikleri olan kullanılarakdeğerden hazırlanan büyük çalışmadaolması ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. reddedilmekte ve alternatif hipotez kabul edilmekeş bütünleşme ilişki sayısını vermektedir. Π Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi tedir. Özdeğer istatistiğinde ise rankın r’ye eşit matrisinin rankıyönünde sıfırahareket eşit ise buolup, durumda X edilmiş yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz olduğunu ifade eden boş hipotez, r+1 olduğunu vektörünü oluşturan değişkenler arasında eş fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim ifade eden alternatif aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.hipotezle karşılaştırılmaktadır. bütünleşme ilişkisinin olmadığı anlaşılır. Rankın ∆X t = Γ1∆X t −1 + ...Γ k −1∆X t − k + Π∆ t − k + ε t (8) Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 1’e eşit olması durumunda değişkenler arasında Değişkenlerin aynı seviyede durağan oldukları eş bütünleşme ilişkisinin olduğu 1’den büyük tespit edildikten sonra değişkenler arasındaki uzun olması durumundaECONOMETRIC ise birden fazla eş bütünleşme ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES dönemli ilişkinin varlığı Johansen eş bütünleşme TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ilişkisinin olduğuACCORDING görülmektedir. Johansen eş HOUSES analizi ile araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki bütünleşme testinde seriler arasında eş bütünleşik uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığını test Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, bir ilişkinin varlığı iz ve özdeğer istatistikleri the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses isEigen statistically etmek için Maximum Değer ve Trace istaanalyzed. ANOVA model wasözdeğer applied to the study prepared with the use of different kullanılarak araştırılmaktadır. İz ve tistikleri Johansen techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis werekullanılmaktadır. applied and the research was Eş-bütünleşme made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices istatistikleri aşağıda gösterilmiştir: testiyle değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişki n araştırılırken kurulan VAR’da önemli bir rolü (10) λtrace(r ) = −T ∑ ln(1 − λi ) i = r +1 olan gecikme sayısı tespit edilmeye çalışılmıştır. λ max = (r , r + 1) = −T ln(1 − λr +1 ) (11) VAR modelinin gecikme uzunluğunun tespiti için LogL, LR, FPE, AIC, SC ve HQ kriterleri Bu denklemlerde Π i λ matrisinden tahmin uygulanmıştır. Tablo 3’de kurulacak Johansen testi edilen karakteristik veya kendi değerlerinin için seçilecek VAR modeli en uygun gecikme köklerini; T ise kullanılabilir gözlem sayısını uzunluğu dört olarak belirlenmiştir. 75 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 3. Gecikme Uzunluğu Test Sonuçları İNCELENMESİ LRMurat KORKMAZ, FPEHakan AÇIKGÖZ AIC Gecikme Uzunluğu LogL SC HQ 0 97.63685 1 NA 2.29e-08Elektrik-Enerji -6.242457 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Bölümü -6.055630 -6.1826 1 279.7437 303.5114 -16.38211 -17.01741 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 3.59e-13 -17.31625 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi 314.7106 48.95371* 1.08e-13 -18.58071 -16.89927* -18.04280 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 3 326.4688 Farklı 13.32590 1.70e-13 hazırlanan -18.29792 -15.86918 -17.520094 şeklindedir. analiz teknikleri kullanılarak çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 4 356.3718 25.91595 9.65e-14* 19.22479* -16.04874 -18.20874* Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Not: AIC;Akaike Bilgi Kriterini, SIC;Schwartz Değişkenler arasında eşbütünleşmenin varlığı edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak yöntemi tüketim Bilgi Kriterini,fiyatlarının HQ;Hannan-Quinn Kriterini, Johansen eşbütünleşme kullanılarak aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 2 FPE;Final Prediction Error kriterini ifade etmektetahmin edilmiş; elde edilen sonuçlar tablo 4 ve Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat dir. Zaman boyutunun uzun olmaması nedeniyle, tablo 5’te sunulmuştur. daha uzun gecikme seviyeleri hesaplanmamıştır. Johansen eş bütünleşme testi sonucunda, değişECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Bu gecikme uzunluğunda kurulan modelin kenler arasında eş bütünleşmenin olduğu diğer HOUSES otokorelasyon, değişen varyans içermediği ve bir ifadeyle değişkenlerin uzun dönemde birlikte Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the görülmektedir. years of 2012-2014, normal dağılımthe gösterdiği, LM, White, Jarque hareket ettikleri consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ANOVA modelsaptanmıştır. was applied to the study prepared with the use of different Bera normallikanalyzed. testi kullanılarak techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Tablo 4. Trace İstatistiğine Göre Koentegrasyon Testi Hipotezler Özdeğer Trace istatistiği %5 Kritik değer Yok* 0.963555 149.6515 55.24578 En fazla 1* 0.771645 53.60496 35.01090 En fazla 2 0.275121 10.77619 18.39771 En fazla 3 0.048620 1.445403 3.841466 Tablo 5. Max-Eigen İstatistiğine Göre Koentegrasyon Testi Hipotezler Özdeğer Trace istatistiği %5 Kritik değer Yok* 0.963555 96.04659 30.81507 En fazla 1* 0.771645 42.82877 24.25202 En fazla 2 0.275121 9.330785 17.14769 En fazla 3 0.048620 1.445403 3.841466 76 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Şekil 1’de tahmin edilen model için AR karaktesimetrik iz düşümlere sahip olması, İNCELENMESİ modelin ristik polinomunun ters kökleri gösterilmektedir. durağanlık Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZaçısından herhangi bir sorun taşımaKöklerin tamamının çember içindeGüven olması ve dığını ortaya koymaktadır Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-EnerjiBirim BölümüÇember İçindeki Konumu .Şekil 2. AR Karakteristik Polinomunun Ters Köklerinin Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Inverse Roots of ARverileri Characteristic Polynomial ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. 1.5 Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket 1.0 edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 0.5 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 0.0 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND -0.5 HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, -1.0 of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically the consumption analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more-1.5 comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices -1.5 -1.0 -0.5 0.0 Nedensellik analizi, iki değişken arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığını ve tek ya da çift yönlü ilişkiyi test etmek amacıyla kullanılmaktadır. Engle ve Granger (1987) tarafından geliştirilen Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) ile düzeyinde durağan olmayan ancak farkı alındığında aynı derecede durağan olan bütünleşik zaman serilerinin nedenselliği sınanabilmektedir. k k 0.5 1.0 1.5 Çalışmada uygulanan eşbütünleşme testi sonucunda değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi bulunduğundan dolayı, nedensellik ilişkisi hata düzeltme modeline dayalı (VECM) Granger Nedensellik testi yardımıyla incelenmiştir. Ele alınan değişkenler arasındaki kısa dönemli dinamik davranışları saptamak için kullanılan vektör hata düzeltme modelleri aşağıdaki gibidir: k k ∆GSYH it =+ b1i ∑ b11ip ∆GSYH it − p + ∑ b12ip ∆SH it − p + ∑ b13ip ∆DYBit − p + ∑ b14ip ∆YOit − p + +φ1i ECM it −1u1it =p 1 =p 1 =p 1 =p 1 77 (12) UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ k k k k Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ∆SH it =+ b2i ∑ b21ip ∆SH it − p + ∑ b22ip ∆GSYH it − p + ∑ b23ip ∆DYBit − p + ∑ b24 ip ∆YOit − p + +φ2 i ECM it −1u2 it 1 = = p 1 Güven Grupp A.Ş. Finans Yönetmeni =p 1 =p 1 k k 1Kilis 7 Aralık Üniversitesi, k Elektrik-Enerjik Bölümü ∆DYBit =+ b3i ∑ b31ip ∆DYBit − p + ∑ b32ip ∆GSYH it − p + ∑ b33ip ∆SH it − p + ∑ b34ip ∆YOit − p + +φ3i ECM it −1u3it =p 1 =p 1 (13) (14) =p 1 =p 1 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi k k k ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ∆YOit =+ b4i bşeklindedir. ∆ YO + b ∆ GSYH + b ∆ SH + b44ip ∆DYB (15) Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA 41ip 42 ip 43ip 4 i ECM it −1u4 it it − p it − p it − p it − p + φmodeli =p 1 = = p 1 p 1= p 1 kapsamlı hale getirilmiştir. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir.kısa Eldeve uzun dönemli Denklemlerde; yönünde ∆ değişkenin birinci dereceden 6’da değişkenler arasındaki edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fark operatörünü, ECM genel hataseviyesinde düzeltmedüşüş terimini, ilişkiyi göstermektedir. GSYH ile doğumda fiyatlarının gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kwgöstermektedir. cinsinden yükseldikçe,φfiyatlarda meydana gelmektedir. ve gecikme sayısını , φ , da azalma yaşam beklentisi arasında; sağlık harcamaları k ∑ ∑ ∑ ∑ ρ 1i 2i Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ve doğumda yaşam φ3i , φ4i , sırasıyla ∆GSYH , ∆SH , ∆DYB , ∆YOTüketim,ile gayrisafi yurt içi hâsıla ‘nun uzun dönem ilişkisini gösteren hata düzeltme beklentisi arasında; doğumda yaşam beklentisi terimlerinin katsayılarıdır. ve yüksek öğretimde oranı arasında; ∆GSYH ECONOMETRIC ANALYSIS OFitELECTRICITY AND NATURAL GASokullaşma PRICES it − p , ∆SH −p , ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND yüksek öğretimde okullaşma oranı ile sağlık ∆DYBit − p , ∆YOit − p kısa dönem dinamiklerini HOUSES göstermekte, önlerinde yer alan katsayılar da kısa harcamaları ve doğumda yaşam beklentisi araAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, dönem ilişkilerini yansıtmaktadır. Sonand olarak sında kısa dönemde the consumption of electricity naturalt gas used in industry and houses nedensellik is statistically ilişkisi olduğu analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different zamanı, uit otokorelasyonu olmayan hata terimini görülmüştür. Uzun dönem ilişkisine bakıldığında techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was more6’da comprehensive. The purpose was to determine electricity and naturalyaşam gas prices göstermektedir. made Tablo nedensellik ilişkisi ise, GSYH ile doğumda beklentisi arasında hata düzeltme modeline dayalı (VECM) Granger ilişki olduğu görülmüştür. Nedensellik testi yardımı ile incelenmiştir. Tablo 78 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 6. Hata Düzeltme Modeli (ECM) Sonuçları İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Bağımsız Değişkenler Bağımlı Değişken Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni (Kısa dönemli Nedensellik) ECM (Uzun dönemli Nedensellik) Elektrik-Enerji Bölümü GSYH1Kilis 7 Aralık SHÜniversitesi, DYB YO GSYH Ki-Kare 3.746 17.235 4.033 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Değeri Katsayı ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi -0.238 (-0.648) şeklindedir. Farklı çalışmada ANOVA modeli Olasılığı - analiz teknikleri 0.441 kullanılarak 0.001**hazırlanan 0.401 SH uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda göre31.118 elektrik ve doğalgaz Ki-Kare 9.612 tüketim aralıklarına 6.337fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonucaKatsayı gidilmiştir. Elde Değeri edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 0.820 (4.089) Olasılığı 0.047** - gözlendiği 0.000** 0.175 Sonuç olarak tüketim fiyatlarının genel seviyesinde düşüş sonucuna varılmaktadır. DYB aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Ki-Kare 2.895 7.311 11.825 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Değeri Katsayı Olasılığı YO 0.575 0.1203 - 0.018** ECONOMETRIC OF ELECTRICITY GAS PRICES Ki-Kare 3.285 ANALYSIS 14.057 43.661 AND NATURAL ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Değeri Katsayı HOUSES Olasılığı 0.511 0.007** 0.001** (1.565) 0.000** -0.180 (-1.778) - Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Not: (***), (**), (*) Sırasıyla %1 seviyesinde düzeyinde kök analyzed. ANOVA model was applied to the study preparedbirim with the useiçerdikleri, of different birinci farkları techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was anlamlı, %5 seviyesinde anlamlı veThe %10 sevialındığında ise durağan made more comprehensive. purpose was to determine electricity and naturaloldukları gas prices gözlemlenmiştir. yesinde anlamlı olduğunu göstermektedir. Değişkenler arasında uzun dönemli ilişki Johansen eş bütünleşme testi ile incelenmiş ve değişkenler 5. SONUÇ arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı tespit Ekonomik büyüme sürecinde eğitim ve sağlık beşeri sermayeyi oluşturan iki temel bileşendir. Beşeri sermayenin asıl kaynağını eğitimin oluşturmasının yanı sıra toplumların sağlık düzeyleri de beşeri sermayeyi besleyen ve gelişmesinde katkıda bulunan unsurlardan biridir. Bu çalışmada beşeri sermaye ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki 1980-2013 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada ilk olarak modeldeki değişkenlere ait serilerin durağanlığı sınanmıştır. Birim kök testi sonuçlarına göre serilerin seviye edilmiştir. Son olarak değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi hata düzeltme modeline dayalı nedensellik testi ile incelenmiştir. Sonuç olarak kısa dönemde sağlık harcamalarından GSYH doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. GSYH ile doğumda yaşam beklentisi arasında hem kısa dönemde hem de uzun dönemde nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. Ayrıca doğumda yaşam beklentisi ile yüksek öğretimde okullaşma arasında kısa 79 dönemde UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN çift yönlü nedensellik ilişkisininİNCELENMESİ buBERBER, M., (2011). İktisadi Büyüme lunduğu tespit edilmiştir. 6. KAYNAKÇA Kalkınma. Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ve Derya Kitapevi, Trabzon Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 BOZKURT, C., (2015). Türkiye’de Bilgi-İleti- Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü şim, Eğitim, Sağlık ve Ekonomik Büyüme ALUKO, O., ve OLUSEYI, A., (2015). Exploring İlişkisi: Ampirik Bir Yaklaşım. İşletme ve Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi the Effect of Economic ve Healty konutlardaon kullanılan doğalgazGrowth ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(2), 45-56 şeklindedir. Farklı Correction analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli in Nigeria: A Vector Error Model uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi M., ve MEÇİK, Approach. International Journal of Economics, ÇALIŞKAN, Ş., KARABACAK, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Commerce edilen and Management, 3(9), 659-678 (2013). Türkiye’de Sağlık- Ekonomik bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim O., aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Büyüme İlişkisi. Dumlupınar Üniversitesi KwAGIOMIRGIANAKIS, cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. ASTERIOUA, aralığı D., ve Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 123-130 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat G.M., (2001). Human Capital and Economic Growth Time series Evidence from Greece. Journal of DAĞDEMİR, Ö., (2009). Sağlık ve Ekonomik ECONOMETRIC ELECTRICITYBüyüme: AND NATURAL GAS PRICES Policy Modeling,ANALYSIS 23, 481 OF – 489 1960-2005 Döneminde Gelişmekte ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Olan Ülkelerde Sağlık ve Ekonomik Büyüme AWEL, A., (2013). The Long-Run Relationship Arasındaki İlişkisinin Analizi. AnAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to theKarşılıklı years of 2012-2014, Between Human Capital and Economic the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Üniversitesi Dergisi, 64(2), 75-96 analyzed. ANOVA model was applied to the study kara prepared with the useSBF of different Growth in Sweden. Munich Personal RePEc techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Archive(MPRA), 1-20 DREGER, C., ve REIMERS, H., (2005). Health Care Expenditures in OECD Countries: A BABALOLA, S., (2011). Long-Run Relationship Panel Unit Root and Cointegration Analysis. Between Education and Economic Growth: IZA Discussion Paper, 1469, 1-20 Evidence from Nigeria. International Journal of Humanities and Social Science, 1(14), ECEVİT, E., (2013). The Impact of Life Expectancy 123-128 on Economic Growth: Panel Cointegration and Causality Analyses for OECD Countries. BABATUNDE, M., ve ADEFABI, R., (2005). The International Journal of Social Sciences, Long Run Relationship Between Education 16(1), 1-14 and Economic Growth in Nigeria: Evidence From the Johansen’s Cointegration Approach. EGGOH, J., HOUENINVOB, H., ve SOSSOU, Regional Conference on Education in West G., (2015). Education, Healty and Econo- Africa: Constraints and Opportunities Dakar, mic Growth in African Counttries. Journal Senegal, 1-21 of Economic Development, 40(1), 93-111 80 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ERDOĞAN, S., ve BOZKURT, H., (2008). İNCELENMESİ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53(1-4), Türkiye’de Yaşam Beklentisi-Ekonomik 207-230 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Büyüme İlişkisi: ARDL Modeli İle Bir AnaGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni KURT, S., (2015). Government Health Expendiliz. The Journal of Knowledge Economy & 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü tures and Economic Growth: A Feder–Ram Knowledge Management, 3, 25-38 Approach for the Case of Turkey. InternaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi HAYALOĞLU,veP.,ve BAL, H., doğalgaz (2015).ile elektrik Üst tüketiminin tional Journal Economics konutlarda kullanılan istatistiksel olarakofanaliz edilmesi and Financial şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Orta Gelirliuygulanmıştır. ÜlkelerdeAyrıca Sağlık Harcamaları Issues, 5(2), 441-447 hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim İşletme aralıklarınave göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. MAJDI,göre M.,de(2012). Study ofElde the Relation Betweyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara sonuca gidilmiştir. İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(2),sanayi 35-44 edilen bulgular sonucunda; sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz en Health and Economic Growth: Validation fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. HUSSIN, M., MUHAMMAD, F.,, HUSSIN, Empirical from a Panel of 15 Countries of AnahtarA., Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Anova, FiyatBank Mediterranean. M., ve RAZAK, (2012). Education ExtheKonut, North andTUİK, South penditure and Economic Growth: A Causal Interdıscıplina ry Journal of Contemporary Analysis for Malaysia. Journal of Economics in Business, 4(1), 175-186 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYResearch AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND and Sustainable Development , 3(7), 71-81 HOUSES MALICK, B., (2015). Linkages Between HeIDREES, A., veAbstract: SIDDIQI, M., prepared (2013).by Does alth andto the Economic Growth in India: An In this study using data of TSI belonging years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Public Education Expenditure Cause EconoEconometric Analysis. Journal of Business analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and & the Social research Sciences was mic Growth? Comparison of Developed and Management Research, made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Developing Countries. Pakistan Journal of 4(1), 20-27 Commerce and Social Sciences, 7(1), 174-183 MEHRARA, M., ve MUSAI, M., (2011b). GranJOHNSON, A., (2011). Human Capital Deveger Causality Between Health and Economic lopment and Economic Growth in Nigeria. Growth in Oil Exporting Countries. InterdisEuropean Journal of Business and Manageciplinary Journal of Research in Business, ment, 3(9), 29-38 1(8), 103-108 KHATTAK, N ve KHAN, J., (2012). The Contribution of Education to Economic Growth: Evidence From Pakistan. International Journal of Business and Social Science, 3(4), 145-151 MEHRARA, M., ve MUSAI, M.,. (2011a). The Causality Between Healty Expenditure and Economic Growth in Iran. IJER, 2(4), 13-19 MEMARIAN, E., (2015). The Relationship Between Health Care Expenditure, Life Expectancy and Economic Growth in Iran. J. Appl. Environ. Biol. Sci, 5(10), 284-290 KİBRİTÇİOĞLU, A., (1998). İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri. Ankara Üniversitesi 81 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN I., ve USMAN, H., (2012). Healty İNCELENMESİ Bangladesh. International Journal NASIRU, of EcoExpenditure and Economic Growth nomics and Finance, 3(3), 149-158 Murat Nexus: KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ An ARDL Approach for the CaseGüven of Nigeria. Grup A.Ş. Finans Yönetmeni SELİM, S., UYSAL, D., ve ERYİĞİT, P., (2014). Jorınd, 10(3), 95-100 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik NGANGUE, N., ve MANFRED, K., (2015). Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi The Impact ve ofkonutlarda Life Expectancy on Economic kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Growth in Developing Countries. Asian Ecouygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 13-24 Sanayi ve konutlarda tüketim göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi nomic and Financial Review, 5(4),aralıklarına 653-660 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde SHAARI, M., (2014). Education-Led Economic edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ODUBUNMI, A., SAKA, J., ve OKE, D., (2012). fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaGrowth varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim in Malaysia. SOP Transactions on Kw cinsindenRelationship yükseldikçe, fiyatlarda Testing the aralığı Cointegrating Bet- da azalma meydana gelmektedir. Economic Research, 1(1), 27-32 Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ween HealthAnahtar Care Expenditure and Economic Growth in Nigeria. International Journal of SHAHZAD, F., (2015). Role of Human Capital Economics and Finance, 4(11), 99-107 Economic : A Case Study of PaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYon AND NATURALGrowth GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND kistan. International Journal of Accounting HOUSES ONISANWA, I., (2014). The Impact of Health and Economics Studies, 3(1), 20-24 on Economic Growth in Nigeria. Journal ofdata of TSI belonging Abstract: In this study prepared by using to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Economics analyzed. and Sustainable Development, ANOVA model was applied to the SIRAG, study prepared the use of A., with ADAMU, P.,different ve NOR, N., (2013). techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was 5(19), 159-166 An Assessment of Health Care and Economade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices mic Growth in Sudan: An ARDL Bound ÖZSOY, C., (2009). Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli İle Analizi. The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, 4, 71-83 Testing Approach. Journal of Economics and Sustainable Development, 4(16), 5-13 TABAN, S., (2006). Türkiye’de Sağlık ve Ekono- PEYKARJOU, K., GOLLU, R., ve SHAHRIVAR, R., (2011). Studying the Relationship Between Health and Economic Growth in OIC Member States. Interdıscıplınary Journal of Contemporary Research in Business, 3(8), 1041-1054 mik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Sosyo-Ekonomi, 2, 31-46 TABAN, S., ve KAR, M., (2006). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Analizi, 1969-2001. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 159-182 TIRAŞOĞLU, M., ve YILDIRIM, B., (2012). RAHMAN, M. (2011). Causal Relationship Among Education Expenditure, Health Expenditure and GDP: A Case Study for Yapısal Kırılma Durumunda Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye 82 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Üzerine Bir Uygulama. Electronic Journal of YUMUŞAK, İ., ve YILDIRIM, D., (2009). İNCELENMESİ SağVocational Colleges, 111-117 Murat KORKMAZ, Hakan lık Harcamaları ile İktisadi Büyüme İlişkisi AÇIKGÖZ Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. The JoGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni TÜYLÜOĞLU, Ş., TEKİN, M., (2009). Gelir urnal of Knowledge Economy & Knowledge 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Düzeyi ve Sağlık Harcamalarının Beklenen Management, 4, 57-70 Yaşam Süresi ve Bebek Ölüm Oranı ÜzerinÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi deki Etkileri. Çukurova Üniversitesi ZIVENGWA, T.,olarak HAZVINA, F., NDEDZU, D., ve konutlarda kullanılan doğalgaz ileİBBF elektrik tüketiminin istatistiksel analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Dergisi, 13(1), 1-31 ve MAVESERE, I.,(2013). Investigating uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve fiyatlarının tespit edilmesi thedoğalgaz Causal Relationship Between Education YAKIŞIK, H., yönünde ve ÇETİN, (2014). Eğitim, hareket A., edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde and Economic Growth in Zimbabwe. Asian edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Sağlık ve Teknoloji Düzeyinin Ekonomik fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Journal of Humanities and Social Studies, Büyüme Üzerindeki Etkisi:yükseldikçe, ARDL Sınır Testda azalma meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden fiyatlarda 1(5), 390-410 Yaklaşımı. Anahtar Sosyoekonomi, 1, 170-186. Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat YARDIMCIOĞLU, F., (2012). OECD ÜlkelerinANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES de Sağlık ve ECONOMETRIC Ekonomik Büyüme İlişkisinin ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Ekonometrik Bir İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption Dergisi, 13(2), 27-47 of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 83 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENTED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Human capital is defined as the1Kilis sum of the knowledge and skills by the workforce. In other words, 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü human capital is a collection of capabilities unique to the individual. Investment in human capital Özetconsidered : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİKin verileri kullanılarak hazırlanan çalışma,spontaneously sanayi generally may be as investments education also it canbuoccur in the ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi process of working through learning by doing. Development and effective usemodeli of human capital is şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. very important especially in developing countries. Human capital increases labor productivity and Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi economic growth. In addition human capitalistatistik speeds up the development process yönünde hareket edilmiş olup, yapılan bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde by influencing edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz the development of physical capital. Human capital is usually measured using the variables indifiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim cating the laboraralığı standards of education health in ameydana country. Education has specifications both Kw cinsinden yükseldikçe, and fiyatlarda da azalma gelmektedir. investment and Anahtar consumption Education as a capital goods develop resources needed Kelimelergoods. : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, human Fiyat for economic and social transformation and thereby economic growth increase. Education affects economic growthECONOMETRIC in two ways.ANALYSIS Firstly, education increases directly economic growth by making OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INindirectly TERMS OFform INDUSTRY AND growth by proviworkers more productive. Secondly, education increases economic HOUSES ding educational information and technological innovation. Health expenditures are expenditures In this prepared by using of TSI belonging to theof years of 2012-2014, made in order toAbstract: improve andstudy protect health. It data changes the amount health spending according to the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied the study with the use of different the countries’ level of development. There is atoclose andprepared reciprocal relationship between economic techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was development ofmade communities and healty levels. be more the share allocated to healty more comprehensive. The purpose was It to seems determineto electricity and natural gas prices spending in developed countries relatively in developing countries. It will increase efficiency in production with the development of health level of society. Among the factors that determine the level of health in the community is located infant and child mortality rates, the average life, the amount and type of disease. The relationship between economic growth and the level of health is realized in two ways. Firstly economic growth increases income per person and provide the revenue to go to the feeders consumption. Secondly economic growth development in medical science thus ensure the improvement of health level. Neo-Classical Growth Theory developed by Solow. According to the Neo-Classical Growth Theory, population growth rate and technology development is located in model as exogenous variables that determine growth. Solow’s model is based on the concept of Cobb-Douglas production function. Due to the Cobb-Douglas production function is reached the steady-state equilibrium in long term. The increase in per capita income is equal to the speed of technological development in equilibrium. The pioneers of Endogenous Growth Theory is Paul M. Romer and Robert E. Lucas.The best known of Endogenous Growth Theory is the accumulation of capital and labor assumes a constant returns to scale. However, unlike Solow, Lucas has added 84 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C01-C22-E24-F17-F43-O10-O40 ID:69 K:03 (Ekonomi) & (Economy) (Pazarlama Ekonomi – Marketing and Economics) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN capital in production function and İNCELENMESİ assumed to be valid increasing returns in production. human In this model, while capital accumulation and laborHakan productivity Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ has decreasing marginal separately, it is assumed to be subject to diminishing returns of human capital. Internal growth is searched Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni in the system elements of economic growth. Endogenous growth models has been internalized 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü that consider external factors in conventional growth model such as knowledge, R & D activities, : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi determinants of human capital, Özet technological development, economies of scale. Among the main ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi endogenous growth is located education policy, healthhazırlanan policy, çalışmada technology policy, regional, religious şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. and cultural factors. With the emergence of R & D activities are being developed more effective Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi production methods thanks toolup, innovations economic is achieved. recent years, there yönündeand hareket edilmiş yapılan istatistik bulgularagrowth göre de sonuca gidilmiştir.InElde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz seems to be lots of work trying to explain the relationship between human capital and economic fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim growth concept aralığı in theKwliterature. In this study, education and health investigates the impact on econocinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. mic growth. It isAnahtar takenKelimeler enrollment rateDoğalgaz, in higher education as anAnova, indicator education, the health : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Konut, TUİK, of Fiyat spending share of GDP, life expectancy at birth as a health indicator. The first hypothesis tested in this study to investigate whether long-term relationship between economic growth and human ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY AND capital indicators. ACCORDING The secondTO hypothesis is theRANGES direction of causality between these indicators and HOUSES economic growth. The study focused on the period 1980-2013. The data used in this study is taken In this study by using data of TSI belonging to the years 2012-2014, from the World Abstract: Bank database. Inprepared this study, analysis was performed by of taking the logarithm of the the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA was applied Later, to the study prepared with the use the of different variables. Firstly, unit root testmodel was applied. in order to determine long term relationship techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was between variables Johansen cointegration test.electricity Finally,andit natural was analyzed madewas moreapplied comprehensive. The purpose was to determine gas prices short and long term causal relationship with error correction model. As a result, it has been seen that undirectional causality from healty spending to GDP in short term. Also, it has been seen that causality between GDP and life expectancy at birth both short term and long term. 85 UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT TÜRKİYE’DE TARIMSAL DESTEKLERİN MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ İÇERİSİNDEKİ YERİ VE TARIMA YÖNELİK DESTEKLERİN DÜZENLENME GEREKLİLİĞİ1 PLACE OF AGRICULTURAL SPPORTS IN CENTRAL GOVERMENT BUDGET IN TURKEY AND AGRICULTURAL SUPPORT RECUIREMENT REORGANIZATION Meral FIRAT İstanbul Aydın Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Ekonomi ve Finans A.D. İstanbul / Türkiye Öz: Tarım sektörünün stratejik önemi akademisyenler ve basın organlarınca sıkça vurgulanmakla birlikte tarım sektörü hak ettiği desteği alamamıştır. Son yıllarda özellikle gıda fiyatlarındaki hızlı artış tarım sektörünü yeniden gündeme getirmiştir. Tarım sektörünün ekonomiye olan katkısının son yıllarda düşmesinde çeşitli etkenler rol oynamaktadır. Bunlardan bir tanesi de tarımsal desteklerin Merkezi Yönetim Bütçesi içerisindeki payının düşük olmasıdır. Bu çalışmada tarım sektörünün Türkiye ekonomisine katkısı incelendikten sonra, tarım sektörünün temel sorunları tespit edilip çözüm önerileri geliştirilmiştir. Bu çerçevede Merkezi Yönetim Bütçesinden tarıma ayrılan desteklerin artırılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Abstract: Academics and media bodyies often emphasize althouğh sector didn’t receive the support it deseves. In recent years, especially food prices rapid increased that brouht agriculteral sector to agenda. Several factors play role in the decline to contribution to agricultural sector to economy in the recent years. One of them is low share of agriculteral support in the central goverment budget. In this study after examined the contribution of agriculture to the Turkey’s economy, the main problems identified and solutions developed for agricultere sector. In this context, it was concluded that support from the central goverment budget to agriculture sector increasing need. Key Words: Agriculture Sector, Agricultural Supports, Agricultere Policies, Turkey Economy, Share of the Agriculture Supports in the Cenral Goverment Budget Anahtar Kelimeler: Tarım Sektörü, Tarımsal Destekler, Tarım Politikaları, Türkiye Ekonomisi, Tarımsal Desteklerin Bütçe İçerisindeki Payı Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715176 (1) Sorumlu Yazar: Meral FIRAT, İstanbul Aydın Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi,Ekonomi ve Finans A.D. İstanbul / Türkiye meral_firat@yahoo.com Geliş Tarihi / Received: 16.09.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 08.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / İnceleme - Research / Examination) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 86 Giriş UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN sektörüne ayrılan tarımsal desteklerin İNCELENMESİ payı ve yeniden düzenlenme gerekliliği incelenmiştir. Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Tarım sektörünün makroekonomik açıdan önemi Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni her geçen gün artmaktadır. Türkiye geçmişte kendi 1.Tarım Sektörünün Türkiye Ekonomisin1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji kendine yeten yedi ülkeden biri iken bugün tarım deki Yeri Bölümü sektörü bazı sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri1.1Temel kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Göstergeler ve Tarımın Payı Dünyada gıda fiyatları düşerken ise tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ve konutlarda kullanılanTürkiye’de doğalgaz ile elektrik şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli artmaktadır. Bunun temel sebebi ise; girdi fiyatla- Türkiye genel olarak dağlık bir arazi yapısına uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi vedüşük konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi rının artması, tarımda verimlilik, kuraklık, sahiptir. Türkiye’de arazilerin yüzde 55.9’u 1000 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde sulama imkanlarının yetersizliği vb. nedenlerle m’nin üzerinde yükseltiye ve yüzde 62.5’i yüzde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş olarak tüketim Türkiye’nin 77.9 çiftçilerin üretimden çekilmesi ve arz vegözlendiği talep sonucuna 15’denvarılmaktadır. daha fazlaSonuç eğime sahiptir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. dengesinin bozulmasıdır. milyon hektar olan topraklarının 26.3 milyon hekAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat tarını tarım arazileri oluşturmaktadır. Türkiye’de Küresel ısınma ve iklim değişikliğine bağlı olarak tarımsal yapı daha çok özel mülkiyete dayalı aile yaşanan afetler tarım ve gıda üretiminin önemini ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES işletmelerinden oluşmaktadır. (TOBB,2013:1) GüACCORDING TOstratejik CONSUMPTION artırmaktadır. Gelecek yıllarda da öneminiRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES nümüzde tarım arazilerinin kullanım niteliklerini koruyacak olan tarım sektöründe; kendi kendine belirlemede yaygın olarak arazi kullanma kabiliyet Abstract: In ve thiskırsal study prepared by using yeterlilik, gıda güvenliği kalkınma içindata of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and(AKKS) houses is statistically sınıflandırması yöntemi kullanılmaktadır. analyzed. ANOVA model bir wastarım appliedpoto the study prepared with the use of different yeterli olmayacaktır. Sürdürülebilir Toprağın kullanımındaki sınırlamalar ve yanlış techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was litikası için tarımsal merkezi yönetim made desteklerin more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices kullanıldığı takdirde ortaya çıkabilecek sakıncalar bütçesi içerisindeki payı ve bu desteklerin yeniden göz önünde bulundurularak yapılan AKKS’de düzenlenme gerekliliği söz konusu olmuştur. araziler sekiz sınıfa ayrılmaktadır. Bunlardan ilk Bu nedenle bu çalışmada birinci bölümde tarım dört sınıfta yer alan araziler; işlemeli tarım, ve sektörünün Türkiye ekonomisindeki yeri ince- uzun ömürlü bitkilerin yetiştirilmesi için elverişli lenmiş, ikinci bölümde, Türkiye’de 1980 öncesi tarım arazileri olarak kabul edilmektedir (Kalkınma ve sonrası uygulanan tarım politikaları, üçüncü Bakanlığı, 2014:4). bölümde ise merkezi yönetim bütçesinden tarım 87 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 1. Türkiye’de TarımİNCELENMESİ Arazilerinin AKKS’ye Göre Dağılımı Arazi Kabiliyet Sınıfı Özelliği Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Kapladığı Alan (Hektar) Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni I. Her türlü tarıma ve işlemeye elverişli 1 II III IV Toplam V VI VII Toplam VIII Toplam Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 5.086.084 Toplam İçerisindeki Payı (%) 6.5 İşlemeli ortaTUİK elverişli Özet : 2012-2014 Yıllarıtarıma arasındaki verileri kullanılarak 6.712.873 hazırlanan bu çalışma, sanayi 8.6 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi İşlemeli tarıma sınırlıkullanılarak elverişli hazırlanan 7.282.763 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri çalışmada ANOVA modeli 9.4 uygulanmıştır.Özel Ayrıcaönlemle hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 9.5 özel ürün 7.425.045 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre26.506.765 de sonuca gidilmiştir. Elde 34.1 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz İşlenmeyen veya kaya çıkışlı düz 127.934 fiyatlarının genel seviyesindeyaş düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 0.2 arazi aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. İyi mera, iyi orman 10.825.762 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Bozuk mera, bozuk orman 35.836.350 46.790.046GAS PRICES ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Tarıma elverişsiz araziHOUSES 4.542.896 13.9 46.0 60.1 5.8 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, 100 77.839.707 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different TOPRAKSU, Arazi tests Var-of hypothesis dur. Diğer taraftan toplam arazilerin techniques for Türkiye analysis. Moreover, were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Kaynak: lığı, Ankara,1978;KHGM, Yıllık Envanteri, Ankara,1998,Naklen, Kalkınma Bakanlığı, Tarımsal Arazilerin Sürdürülebilir Kullanımı Çalışma Grubu Raporu, Ankara, 2014: 6 yüzde 0.2’ sini işlenmeyen düz araziler yüzde 13.9’unu iyi nitelikli mera ve orman arazileri, yüzde 46’sını bozuk mera ve orman arazileri oluşturmaktadır. Geriye kalan yüzde 5.8 oranındaki arazide ise hiçbir şekilde tarımsal üretim yapılmamaktadır. Yukarıda Tablo:1’de görüldüğü gibi, Türkiye’nin arazi yapısını değerlendirdiğimizde işlemeli olarak tarımsal üretimde kullanılabilecek ve Tablonun I.II, III ,IV. sınıflarında yer alan arazi miktarı toplamı 26.506.765 hektardır. Bu miktar Türkiye’deki toplam arazi miktarının yüzde 34.1’ ine tekabül etmektedir. Diğer bir deyişle ülkemizdeki arazinin sadece üçte biri tarım yapmaya uygun- 1.2.Tarım Sektörünün GSYİH İçerisindeki Payı Aşağıda yer alan Grafik:1 ve Tablo:2’de görüldüğü üzere ülkemizde tarım sektörünün GSYİH içerisindeki payı hemen hemen her geçen yıl küçülmekte ve sektörün milli gelir içerisindeki payı azalmakla birlikte gelişme hızında da özellikle 2000’li yıllarda büyük düşüş yaşanmıştır. 88 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Grafik 1. Tarım Sektörünün GSYİH İçerisindeki Payı İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Kaynak : ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES TÜİK Yıllar Abstract: study prepared by using data of TSI GSYİH belonging tove theGelişme years of 2012-2014, TabloIn2.thisSabit Fiyatlarla Tarımsal Hızı the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Tarım,tests Ormancılık, Balıkçılık Türkiye techniques for analysis. Moreover, of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices (Gelişme Hızı %) Gelişme Hızı (%) 2002 8.8 6.2 2003 -2.0 5.3 2004 2.8 9.4 2005 7.2 8.4 2006 1.4 6.9 2007 -6.7 4.7 2008 4.3 0.7 2009 3.6 -4.8 2010 2.4 9.2 2011 6.1 8.8 2012 3.1 2.1 2014 -1.9 2.9 2015 I. Dönem 2.7 2.3 89 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, yüme gerçekleşmiştir. Tarım sektöründeki İNCELENMESİ bu Makro Ekonomik Göstergeler, Murat 2015www. küçülmeyi KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ sadece kuraklığa bağlamak doğru tarım.gov.tr, olmayacaktır. Örneğin; 2013-2014 yıllarında Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni kuraklık mevcutken, 2007 yılında kuraklık söz 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Türkiye’de tarım sektörünün GSYİH içerisindeki konusu değildi. Ancak 2007 yılında tarım sektörü payı yukarda yer alan Grafik:1 ve Tablo:2’de de Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriyüzde kullanılarak bu çalışma, sanayisektörünün eko6.7hazırlanan küçülmüştür. Tarım görüldüğü üzere,ve1960’lı yüzde konutlardayıllarda kullanılanyaklaşık doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi içerisindeki Farklı analiz teknikleri kullanılaraknomi hazırlanan çalışmadaküçülmesinin ANOVA modeli nedeni; kuraklık 40 iken bu oranşeklindedir. 2015 yılının birinci çeyreğinde uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakgibi araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. iklimsel değişimlerin yanı sıra, maliyetlerin Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yüzde 2.7’e düşmüştür. Tarım sektöründeki büyüme artması,göretarımsal yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de sonucadesteklerin gidilmiştir. Eldeazalması, tarım hızındaki düşüşün yerini hizmetler sektöründeki edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz kesiminde verimliliğin düşük olması ve düşük fiyatlarınınartış genelalmıştır. seviyesinde düşüş gözlendiği ve sanayi sektöründeki Aşağıda yer sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim kur meydana nedeniyle bazı ürünleri içerde üretmek yerine aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma gelmektedir. alan Grafik: 2’de görüldüğü üzere 2011 yılında ithalAnova, edilmesidir. Örneğin; Türkiye daha Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,dışardan Sanayi, Konut, TUİK, Fiyat tarım sektörü yaklaşık yüzde 9 büyürken, 2015 önce pamuğu kendisi üretirken bugün iplik ithal yılının ikinci çeyreğinde yüzde 4 civarı bir büeden ülke konumuna düşmüştür ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Grafik 2. Sektörel Büyüme Hızları Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Kaynak: T.C Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, 2015 Yılı Programı, Ankara,2014: 12 1.3. Tarım Sektörünün İstihdam İçerisindeki Payı 90 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ekonomideki yapısal dönüşümün 2013 yılında yüzde 50.9’a yükselmiştir. İNCELENMESİ Türkiye’de İnşaat sonucu olarak istihdam tarımdan daha sektöründe Murat üretken KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ise konut inşaatında yaşanan artış tarım dışı sektörlere kaymıştır. Aşağıda yer nedeniyle yıldan yıla yavaş ama, istikrarlı bir Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni alan Tablo:3’de görüldüğü üzere 2002-2013 şekilde artmıştır. 2002 yılında inşaat sektörünün 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü dönemini incelediğimizde istihdamın yapısında toplam istihdam içerisindeki payı yüzde 4.5 iken Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri2013 kullanılarak hazırlanan bu 7.2’ye çalışma, sanayi önemli değişikliklerin olduğu görülmektedir. yılında yüzde yükselmiştir. Sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 2002 yılında toplam istihdamın yaklaşık yüzde istihdamANOVA içerisindeki şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraksektörünün hazırlanan çalışmada modeli payı ise küresel uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. 34.9’u tarım sektöründe çalışırken bu oran 2007 ekonomik kriz öncesi döneme kadar artar iken, Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi küresel ekonomik krizhareket öncesi dönemde yüzde krizle birlikte düşmüş, 2013 Elde yılı sonunda ise bir yönünde edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 22.5’e düşmüştür. Ancak 2013 yılında tarım sekönceki yıla göre yüzde 0.3 puan artarak yüzde fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim törünün toplam aralığı istihdam içerisindeki payıfiyatlarda yüzde da azalma 20.7meydana olarakgelmektedir. gerçekleşmiştir. Kw cinsinden yükseldikçe, 21.2 olarak gerçekleşmiştir. istihdam Anahtar KelimelerTarımın : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ise, içerisindeki payı son yıllarda hızla azalmış olsa 2015 yılında Türkiye’de istihdam oranı % 44.3 da istihdama yaptığı katkı açısından tarım hala ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES olarak gerçekleşmiştir. İstihdam edilenlerin %19’u ACCORDING CONSUMPTION önemini koruyan bir sektördür.TO Tarım sektöründeRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES tarım, % 21’i sanayi, yüzde 6.7’si inşaat, yüzde istihdamdaki azalma yerini hizmetler sektörüne 53.3’ü ise hizmetler sektöründe yer almaktadır Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, bırakmıştır. 2002 yılında hizmetler sektörünün the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically (TÜİK,2015:1). analyzed. ANOVA model was applied istihdam içerisindeki payı yüzde 42.1 ikento the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Tablo 3. İstihdamın Sektörel Dağılımı (%) Yıllar Tarım Sanayi Hizmetler İnşaat 2002 34.9 18.5 42.1 4.5 2007 22.5 21.8 49.6 6.1 2009 23.1 20.3 50.4 6.3 2013 24.2 20.7 50.9 7.2 Kaynak: Maliye Bakanlığı, Yıllık Ekonomik Rapor 2014: 32 Aşağıda yer alan Tablo:4 çeşitli ülkelerde 19902009 döneminde istihdamın sektörel dağılımını göstermektedir. Buna göre Türkiye’de tarım sektörünün istihdam içerisindeki payı düşmekle birlikte diğer ülkelere kıyasla hala yüksektir. Sanayi ve hizmetler sektöründe istihdamın payı artmakla birlikte diğer gelişmiş ülkelerdeki yüzde 70-80’lik paya ülkemiz hala ulaşamamıştır. Türkiye’de hala işgücünün sanayi istihdamına doğru geçişi yaşanırken gelişmiş ekonomilerde 91 sanayi UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN sektöründen hizmetlere doğru bir geçiş yaşanmaktadır (Maliye Bakanlığı Strateji İNCELENMESİ Ge- liştirme Başkanlığı,2011:7). Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grupİstihdamın A.Ş. Finans Yönetmeni Tablo 4. Ülkelere Göre Sektörel Dağılımı (%) 1 Sektörler 1990 2000 2009 Belçika Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Fransa İspanya G-7 Türkiye Yunanistan ABD E u r o Bölgesi Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Tarım ve konutlarda 2.7 5.1 doğalgaz 11.5ile elektrik 4.5 tüketiminin 45.9 istatistiksel 23.9olarak analiz 2.9edilmesi kullanılan şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA Sanayi 28.3 28.6 33.8 30.2 15.9 27.7 26.2modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi69.0 ve konutlarda tüketim aralıklarına göre ve doğalgaz 48.4 fiyatlarının tespit edilmesi Hizmetler 66.3 54.7 65.4elektrik 38.2 70.9 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Tarım edilen 1.8 3.4 6.1 sektörü 3.3 17.3 elektrik ve 2.6doğalgaz 5.0 bulgular sonucunda; sanayi için tüketim36.0 aralığı arttıkça, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Sanayi 26.3 22.2 31.2 26.5 17.7 22.6 23.0 30.0 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. OECD Toplam - 7 26.9 Hizmetler 71.9 70.2 46.3 Konut, Anova, 60.0 TUİK, Fiyat 74.4 Anahtar Kelimeler74.4 : Elektrik, 62.2 Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, 64.6 66.2 Tarım 3.8 5 26.5 24.3 68.3 70.7 1.8 2.6 4.2 2.4 23.7 11.7 1.5 Sanayi 23.4 20.0 24.8 23 21.0 21.1 17.6 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Hizmetler 74.9 77.4 71.0 74.6 55.4 67.2 80.9 HOUSES Abstract: In this study preparedBakanlıby using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Kaynak: OECD ,Naklen T.C,Maliye the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ğı, Strateji Geliştirme analyzed. Başkanlığı, ANOVA model“Türkiye’de was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was İşgücü Piyasası made Sorunları ve Çözüm The Önerileri”, more comprehensive. purpose was to determine electricity and natural gas prices 23 Mayıs 2011: 7,www.maliye.gov.tr Not: OECD için veriler 2008 yılına aittir. 92 1.5. Tarım deki Payı UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Sektörünün Dış Ticaret İçerisinİNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Tablo 5. Tarım Ürünleri Dış Ticareti (Milyon Dolar) 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Kaynak: Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına (SITC,Rev:3) göre TÜİK verilerinden derlenmiştir.Naklen Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlikiler Genel Müdürlüğü, Ekonomik ve Teknik İlişkiler Daire Başkanlığı, 31 Ekim 2014 948 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret dengesi 300 milyon dolar açık vermiştir. Tarımsal ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 97.4 olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılında 11.021 milyon dolar olan ihracat 2014 yılında yüzde 5.6 artmıştır. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 4.1 oranında artmıştır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan verilere göre, tarımda ihracat ve ithalat verileri neredeyse başa baş noktadadır. TÜİK verilerinden derlenen Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre 2014 yılında Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatı 11.638 milyon dolar, aynı dönemde tarım ürünleri ithalatı ise 11 milyar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden derlediği bilgiye göre Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatında Irak, ithalatında ise Rusya Federasyonu ilk sırada yer almaktadır. Türkiye 2014 yılında Irak’a 2.251 milyar dolarlık ihracat yapmıştır. Başka bir 93 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN toplam tarım ürünleri ihracatının yüzde Tarım ürünleri ithalatında ise ilk sırada İNCELENMESİ deyimle 1.816 20.2’si Irak’a yapıldı. Iraktan sonra en çokKORKMAZ, ihracat Hakan milyon dolar ve yüzde 22.8’lik pay ile Rusya Murat AÇIKGÖZ yapılan diğer iki ülke ise yüzde 7.9 ve yüzde 6.3 Federesyonu yer almaktadır. İkinci sırada, yüzde Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni payla Almanya ve Rusya Federasyonu olmuştur. 9.4 pay ile ABD, üçüncü sırada ise yüzde 5.3 pay 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü ile Brezilya yer almaktadır. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Tablo ve6.konutlarda 2014’tekullanılan En Çok İhracat ve İthalat Yapılan 10olarak Ülkeanaliz (Milyon doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel edilmesi dolar) Sıra 1 2 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma hale getirilmiştir. En Çok İhracat Yapılan Ülkeler En daha Çokkapsamlı İthalat Yapılan Ülkeler Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Ülke yönünde hareket edilmiş olup, Değer Pay Sıra Ülke yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. EldeDeğer edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Irak fiyatlarının genel seviyesinde2.251 1 Rusya Federasyonu düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim1.816 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, gelmektedir. Almanya 882 fiyatlarda da azalma 2 meydana ABD 750 Pay 22.8 9.4 3 Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat RusyaAnahtar Federasyonu 707 3 Brezilya 421 5.3 4 Suriye 402 5.0 324 4.1 442 4 Ukrayna ECONOMETRIC ANALYSIS ANDEndonezya NATURAL GAS PRICES 421 OF ELECTRICITY 5 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES6 419 Paraguay 5 ABD 6 İtalya 270 3.4 7 Hollanda 366 7 Almanya 263 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, 3.3 3.1 9 consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically Fransathe 294 8 Hollanda 249 analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was İngiltere 291 9 Malezya 203 10 Suudi Arabistan 2.5 8 made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 258 10 Kaynak: Harmonize Sistem (HS 2’li GTİP) göre TÜİK verilerinden derlenmiştir (OcakAğustos verileridir). Hindistan 196 2.5 2. Türkiye’de Tarım Politikalarınn Gelişimi 2.1 Türkiye’de 1980 Öncesi Uygulanan Tarım Politikaları Türkiye İhracatçılar Meclisinin ihracat verilerine göre 2015 yılında Türkiye’de sanayinin toplam ihracat içerisindeki payı 76.7 iken, tarımın payı yüzde 14.6, madenciliğin payı ise yüzde 2.8 olarak gerçekleşmiştir (Türkiye İhracatçılar Meclisi, 2015). Cumhuriyet’in ilk on yılında nufusun önemli bir bölümü köylerde yaşadığından köylüyü destekleyen tarım politikalarına ağırlık verilmiştir. 1925 yılında aşarın kaldırılması ile üretim özendirilmiş ve ekili alanlar giderek artmıştır. Tarıma finansman sağlanması devlet sorumluluğu sayılmış ve bu dönemde çiftçiye verilen kredi miktarında önemli miktarda artış olmuştur. Devletin tarıma yönelik 94 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN örgütlenmesi bu dönemde gerçekleşmiş ve İNCELENMESİ 1924 let müdahalesini en aza indirmeye çalışan liberal yılında “ Ziraat Vekaleti” adıyla yeniMurat bir bakanlık politikaların KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZön plana çıkması İkinci Dünya Savaşı kurulmuştur. Bu dönemde uygulanan politikalar yıllarından sonra ikinci gerileme dönemini yaşatGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni sonucunda gerek ekim alanları1Kilis gerekse üretimde mıştır. Türkiye 1994 yılında DTÖ’ünün (Dünya 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü önemli artış gerçekleşmiştir. (Gaytancıoğlı,2009:s.84) Ticaret Örgütü) tarım anlaşmasını imzalamış Dünya Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, genelinde belirlenen tarım sanayi politikalarına uyma 1923-1945 döneminde sayıları yıllara göreiledeğişve konutlarda kullanılan doğalgaz elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi yükümlülüğü altına ANOVA girmiştir. Bunun sonucunda şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada modeli mekle birlikte, birçok ürüne “pazar fiyatı desteği” uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. uluslararası ticaretin daha da serbestleşmesi için, Sanayiverilmiştir. ve konutlardaPazar tüketimfiyatı aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi (destekleme alımları) desteği, bozucu nitelikteki yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik serbest bulgularaticareti göre de sonuca gidilmiştir. Elde tarımsal destektarım politikalarıedilen ile ilgili tartışmaların gündeminde bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz lerin azaltılması, ticarette haksız rekabete neden düşüş gözlendiği olmuş ve diğer fiyatlarının araçlara genel göreseviyesinde desteklemede daha sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim olanmeydana ihracatgelmektedir. teşviklerinin belirlenerek bir süre aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma önemli bir yer edinmiştir. 1960’lı yıllarda planlı sonunda kaldırılması, içFiyat pazarların korunmasına Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, kalınma dönemine yeniden girilmesiyle birlikte, yönelik gümrük vergilerinin azaltılması, temel 1963 yılında destekleme uygulamaları da kalınma tarımsal politikalar olarak belirlenmiştir (Susam ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES planları çerçevesinde ele alınmaya başlamıştır. ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY ve Bakkal, 2008: 337). AND HOUSES Tarım sektörüne yönelik amaç ve stratejiler kalkınma planları ve yıllık programlarla belirlenmeye 1.2 Türkiye’de 1980 Sonrasında Uygulanan Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural industryPolitikaları and houses is statistically başlamıştır. Planlama döneminde pazar fiyatıgas used inTarım analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different desteği uygulamasına devam edilmiş, bunun techniques for analysis. Moreover, testsyaof hypothesis were applied and the research was ekonomisi 1980gas sonrasında ve özellikle made more comprehensive. The purpose was to Türkiye determine electricity and natural prices nında yoğun olarak kimyevi gübrede sübvansiyon 1997 yılından itibaren tarım sektöründe önemli uygulanmıştır. Ayrıca finansman sıkıntısına çözüm boyutlara varan bir kriz süreciyle karşı karşıya üretebilmek için piyasa faizlerine göre tarıma vekalmıştır. 1950-1980 döneminde devletçe korunan rilen düşük faizli kredilerle çiftçi desteklenmeye ve desteklenen tarım sektörü, 1980’li yıllarda çalışılmıştır. (Yalçınkaya ve diğerleri,2006:103) gündeme gelen yeniden yapılanma politikası ile Türkiye’de 1960-1980 yılları arasında uygulanan birlikte devlet desteği giderek azalmış ve bu süreç ithal ikameci sanayileşme politikasının gereği 1997 yılından itibaren giderek hızlanmıştır. Bu olarak tarımsal üretim ve verimlilik artışı tarım politikaların sonucunda üreticiler ve aile emeğine politikalarının ilk amacı olmuştur. Türkiye’de ta- dayalı küçük işletmeler ekonomik zorluklarla karşı rımın GSYİH içerisindeki payı, büyümeye katkısı karşıya kalmıştırlar. Bir yanda tarım ürünlerine ve ihracat gelirleri içerisindeki payı gibi kriterler verilen ve çoğu kez maliyetlerin altında olan dikkate alındığında İkinci Dünya Savaşı dönemi taban fiyatları, diğer yandan serbest bırakılan ve hariç, korumacı politikalarla sürekli büyümüş ve astronomik düzeylerde artışlar gösteren tarımsal gelişmiştir. Ancak 1980’li yıllarda ekonomiye dev95 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN girdi fiyatları, çok sayıda üreticiyi pek çok sorunla formu Uygulama Projesini (ARİP) İNCELENMESİ yürürlüğe karşı karşıya getirmiştir (Eşiyok,2004: 14). koymak zorunda kalmıştır. TRUP, Dünya Bankası Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ile Türkiye arasında yapılan ikraz anlaşmasının A.Ş. Finans Yönetmeni 2000 yılından itibaren Türkiye’nin Güven tarımGrup politiadıdır. Proje amacı, etkin bir şekilde dağıtılmayan 1 7 Aralık kasındaki değişimde daha çokKilis IMF ve Üniversitesi, Dünya Elektrik-Enerji Bölümü tarım destekleri nedeniyle israf edilen kaynakları Bankası’nın yönlendirmeleri etkili olmuştur. BunÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak bu çalışma, sektörün sanayi azaltmak vehazırlanan destek sistemini üretkenliğini ların yanı sıra AB üyeliğikullanılan sürecinde yayınlanan ve konutlarda doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi artıracak şekilde yeniden olan tarım şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVAdüzenlemek modeli Katılım Ortaklığı Belgesi ve Ulusal Program ile uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. reformu programının uygulanması konusunda Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi İlerleme Raporları da tarım sektörü ile ilgili önemli olmayıElde hedeflemekteydi. yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistikhükümete bulgulara göreyardımcı de sonuca gidilmiştir. noktalarırı belirlemiştir (Narin,2011:7). edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz TRUP, desteklerin aniden kaldırılmasının sebep fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim olacağı yangelmektedir. etkilerin kaldırılmasının yanı sıra Türkiye’de 1990’lı yıllarda Gelirda azalma aralığı Kw cinsinden Doğrudan yükseldikçe, fiyatlarda meydana daha etkin birAnova, politika oluşturulması Desteği’nin (DGD) yeni bir politika hatta Anahtar Kelimeler : Elektrik,aracı Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, TUİK,altyapısının Fiyat diğer araçların yerine geçecek bir seçenek olarak amacıyla tasarlanmıştı. Başlangıçta TRUP’un ortaya çıkması ülkedeki iç gelişmeler ve bu dina- dört iyi tanımlanmış bileşeni vardı. Doğrudan ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES TERMS OF INDUSTRY AND gelirINdesteği bileşeni, alternatif ürün bileşeni1, miklerden kaynaklanan tartışmalar kadar, uluslaHOUSES rarası tarım politikası yürütücülerinin telkinlerinin Tarım Satış Kooparatif ve Birliklerinin yeniden Abstract: study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, yapılandırılmasını öngören bileşen ve proje destek de bir sonucudur. IMFInvethisDünya Bankası gibi the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically 2 analyzed. ANOVA model was applied to the hizmetleri study prepared with the use of different bileşenidir (Çakmak ve Dudu,2001:6). ABD’nin güdümünde olan uluslararası kuruluşların techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was 2001 yılından itibaren Türkiye’ye fiyatmade desteklerinden vazgeçme çağrısı more comprehensive. The purpose was to Türkiye determine electricity and natural gas prices uygulanmaya yapmaları ve çağrınında ötesinde yapılacak yar- başlanan ARİP kapsamında, tüm tarımsal fiyat dımları bu koşullara bağladıkları yıllarda ABD desteklerini ve girdi sübvansiyonlarını kaldırarak kendi ürünlerini fiyat politikasıyla desteklenmeye Doğrudan Gelir Desteğine geçmiştir (Çakmak ve devam edmiştir. Türkiye 1999 yılında IMF’e verilen Dudu, 2011: 6; Tan ve Diğerleri, 2014: 46). niyet mektubu çerçevesinde DGD’ni tarım reformunda temel almış beklenen etkiyi göstermeyen 1 Alternatif Ürün Bileşeni: Diğer ismiyle çiftçi geleneksel yöntemlerden vazgeçmiştir (Eraktan dönüşüm bileşenidir. Tütün, fındık şeker pancarı ve Diğerleri, 2004: 17). ve çay gibi üretim fazlası olan ürünlerden, üretim açığı olan mısır, yağlı tohumlar, yem bitkileri gibi ürünlere geçiş aşamasında yardıma ihtiyacı olan Türkiye IMF ve Dünya Bankası’nın istekleri doğçiftçileri desteklemeyi amaçlamaktadır. rultusunda 2001 yılından itibaren Tarım Reformu 2 Proje Destek Hizmetleri Bileşeni: Kamuoyunu Uygulama Projesini (TRUP) ve Dünya Bankası bilgilendirme projesinin amacı çiftçileri ve kamuoyunu reformlar ve projeler çerçevesinde ile yapılan Ekonomik Reform Kredi Anlaşması kullanılabilecek olan destek mekanizmaları kapsamında uygulanmaya başlayan Tarım Rehakkında zamanında bilgilendirmektir.(Çakmak ve Dudu,2011: 6) 96 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Böylece DGD ile 2000 yılı programının örtülü ve yapılmaktaydı. Ayrıca tarımsal KİT’lerin İNCELENMESİ görev açık hedeflerinden pek çoğu gerçekleşmiştir. Örne- Hakan zararlarını Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZHazine’nin üstlenmesi gerekirken ğin; Tarımsal KİT’lerde (Tarımsal Kamu İktisadi bütçeden tarımsal KİT’lere yeterince destek ayrılGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Teşebbüsleri) özelleştirme, tasviye, aşındırma ve maması ya da desteklerin geç verilmesi KİT’lerin 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü işlevsizleştirme mekanizması sonuca ulaşmıştır. görev zararlarının ve aldıkları borçların faizlerinin Özet : 2012-2014 arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayiolmuştur. Ayrıca Bu çerçevede; TMO (ToprakYılları Mahsulleri Ofisi) her geçen gün artmasına neden ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ve TSKB’nin (TarımSatış Kooporatifleri Birliği), siyasi nedenlerle arzANOVA kontrolü önlemlerinin (alan şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. TKK’ nin (Tarım Kredi Kooporatifleri) işlevleleri sınırlaması, alım kotaları vb önlemler) uygulanSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi azaltılırken, TEKEL, (Türkiye nedeniyle için düşük yönündeTÜGSAŞ/İGSAŞ hareket edilmiş olup, yapılan istatistik maması bulgulara göre de sonuca stokları gidilmiştir. eritmek Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Gübre Sanayi/ İstanbul Gübre Sanayi) ve TŞFAŞ fiyatla ürün ihracıda KİT zararlarını artırmıştır fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim (Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş)yükseldikçe, özelleştirilmiştir. (Aydoğuş,2002: 202). aralığı Kw cinsinden fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Tarıma yönelik Anahtar destekler son altı yılın ortalaması Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Türkiye’de tarım politikalarında değişimde rolü olarak GSYİH’nın yüzde 0.6’sına geriletilmiştir. olan bir başka faktörde 18 Nisan 2006 tarihinde Üreticiler önce DGD’ye bağımlı duruma getirilmiş ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES resmi gazetede yayınlanan 5488 sayılı Tarım ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ve “üretim geleneği yerine” muhtaç çitçi kültürü HOUSES Kanunu’dur. Kanun kapsamında tarım poltikayerleştirilmiş daha sonrada çiftçiler zor durumda sının amaçları, “Tarım politikalarının amaçları; this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, bırakılarak DGDAbstract: sistemiIntamamen terk edilmiştir the consumption of electricity and natural gas tarımsal used in industry and houses üretimin iç ve isdışstatistically talebe uygun bir şekilde (Oyan,2011:81).analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different geliştirilmesi, doğal veresearch biyolojik techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the was kaynakların komade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Tarımsal KİT’ler aracılığı ile yürütülen destekle- runması ve geliştirilmesi, verimliliğin artırılması, me alımı sisteminin bütçeye veya tüketiciye ağır gıda güvencesi ve güvenliğinin güçlendirilmesi, yükler getirdiği doğru olmakla birlikte asıl sorun üretici örgütlerinin geliştirilmesi, tarımsal piözellikle tütün, şeker pancarı, fındık ve çayda yasaların güçlendirilmesi, kırsal kalkınmanın aşırı ekim, aşırı üretim ve stoklardaki olanüstü sağlanması suretiyle tarım sektöründeki refah artışların önlenememiş olması, bazı ürünlerde de düzeyini yükseltmektir.” şeklinde belirtilmiştir (yağlı tohum gibi) üretimin yetersiz olması nede- (Tarım Kanunu,2006,md:4). Yine aynı Kanunun niyle büyük ölçüde ithalat ihtiyacının doğmasıdır. 21. maddesinde tarıma verilecek desteklerin Hububatta da daha küçük ölçekte olmakla birlikte GSYİH’ya oranının %1’i geçemiyeceği belirtilmiştir. zaman zaman fazla üretim ortaya çıkmakta TMO Bu kanun ile birlikte 2006-2010 yılları arasında, stokları eritmek için dünya fiyatlarından ihracat AB’ye uyumuda dikkate alarak, tarım sektörü ile yapmak zorunda kalmıştır. Aynı yıl içerisinde bir ilgili kesimlerin karar almalarını kolaylaştırmak, taraftan kaliteli buğdayın yurt içinde üretilememesi sektörün kalkınma hedef ve stratejileri doğrultunedeniyle ithalat yapılırken; diğer taraftan ihracat sunda geliştirilmesini sağlamak amacıyla Tarım 97 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Stratejisi Belgesi yürürlüğe konmuştur. Bu belge Tarımda risk yönetimi ve üretici gelirinde istikrar İNCELENMESİ ile tarım kanunu sonrası doğrudan gelir sağlamaya Murat desteği KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZyönelik olarak uygulanan yüzde 50 ödemelerinden vaz geçilmeye başlanarak alan devlet destekli tarım sigortası da (TARSİM) diğer Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 bazlı tarımsal destekleme ödemelerinde girdi Elektrik-Enerji bir politikaBölümü aracıdır (Tan ve Diğerler,2014: 46). Kilis 7 Aralık Üniversitesi, desteklerine yer verilmiştir. Bunun yanı sıra, fark 3. Tarımsal Desteklerin Merkezi Yönetim Özet : hayvancılık 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ödemesi hizmetleri, destek ödemeve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin olarak analiz Bütçesiistatistiksel İçerisindeki Payıedilmesi leri, kırsal kalkınma amaçlı artmıştır şeklindedir. Farklıdestekler analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Türkiye’de tarım destekleri, 2006 yılından itibaren (Hatunoğlu ve Eldeniz, 2012:53). Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre deTarım sonuca Kanununda gidilmiştir. Elde yer alan esaslar 5488 sayılı Türkiye’de günümüzde tarımsal edilen bulgularuygulanan sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz dahilinde uygulanmaktadır. 2001 yılında ülke fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim desteklemeler ise bitkisel üretim, hayvansal aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. genelinde uygulamaya konulan DGD ödemeleri üretim, tarımdaAnahtar yapısal iyileştirmeler sağlama Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat programı ile 2008 yılında 15,8 milyon hektar amaçlı destekler, kırsal kalkınma ve çevre amaçlı alan kayıt altına alınarak yaklaşık 2,4 milyon desteklerdir. Bitkisel üretimde, organik tarım ve ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY ANDödeme NATURAL GAS PRICESDGD uygulaması çiftçiye yapılmıştır. ACCORDING TO CONSUMPTION iyi tarım uygulamaları destekleri, yem bitkileriRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES ile birlikte geliştirilen kayıt ve izleme/kontrol destekleri, sertifikalı tohum, fidan kullanım ve sistemi kapsamında, 2004 yılı sonrasında çeşitli Abstract: In this study prepared by using üretim destekleri, tarım havzaları üretim vedata of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically dönemlerde uygulamaya konulan organik tarım, destekleme modeli kapsamında verilen analyzed. ANOVA model wasdestekler applied to the study prepared with the use of different toprakwere analizi, Tarım Alanlarının techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis applied Çevre and the Amaçlı research was olarak sıralayabiliriz. Diğer taraftan anaç ırkların made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Korunması (ÇATAK), sertifikalı tohum ve fiiyileştirilmesi amacıyla verilen hayvan başına dan kullanımı gibi şartlı alan bazlı ödemeler ile ödemeler, çeşitli ıslah desteklemeleri, sütte teşvik mazot ve gübre ödemeleri gibi şartsız alan bazlı primi ödemesi, hayvan gen kaynaklarının koödemeler, üretimi yönlendirme amacıyla kullarunması, arıcılık, ipekböcekçiliği ve süt ürünleri nılmaya başlanmıştır. DGD ödemeleri dahil alan destekleri de günümüzde uygulanan hayvansal bazlı ödemelerin destekleme bütçesi içerisindeki desteklerdir. Çeşitli biyolojik mücadele destekleri, payı, 2004 yılında yüzde 80 iken, bu oran 2008 mazot, gübre, toprak analiz destekleri tarımsal yılında yüzde 35 düşmüştür. DGD aşağıda yer danışmanlık, çiftlik muhasebe veri ağı sistemi alan Tablo:7’de görüldüğü gibi 2009 yılında kayıt destekleri tarımsal alt yapıyı güçlendirecek kaldırılmıştır. desteklemeler kapsamındadır. Ayrıca kırsal kalkınma DGD’nin destekleme sistemi içerisindeki payının yatırımlarının desteklenmesi programı (KKYDP) azaltılması, diğer desteklerin artırılması yoluyla değil, ve çevresel amaçlı tarım arazilerinin korunması çiftçinin DGD hakkının eritilmesiyle sağlanmıştır. projesi de (ÇATAK) Bakanlığın kırsal kalkınma ve çevre kapsamında uyguladıkları politikalardır. Üreticiler gözünde destekler çeşitlendirilerek bir 98 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN ilizyon yaratılmış, ancak toplam desteklerin İNCELENMESİ bütçe ve milli gelir içerisindeki payı düşük sabitAÇIKGÖZ tutulmuştur Murat KORKMAZ, Hakan düzeylerde (Oyan:2011: 78). Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Tablo:7 Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Bütçesi Tarımsal Destekleme Ödemeleri (1) 1 (Milyon TL) Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi 2005 2006istatistiksel 2007olarak2008 2009(2) ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Alan Bazlı Tarımsal Destekleme Ödemeleri 2.353 araştırma 2.653 daha2.525 2.040 1.227 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi DGS 1.673 2.653 1.640 1.140 0 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Alan Bazlı Ek Ödeme (Org. Tarım, İyi Tarım) fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Toprak Analizi(4) 10 Mazot Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Gübre Sertifikalı Tohum Alternatif Ürün 2.190 0 410 0 480 492 469 555 270 0 345 352 596 704 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS ve Fidan Kullanımı 50 56 PRICES 119 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Çevre Amaçlı Tarım Alanlarının Korunması (ÇATAK) (5) Fındık 2010(3) 7 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research 4 was Ödemeleri made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Tütün 4 60 9 709 49 8 Fındık 41 Fark Ödemesi Destekleme Hizmetleri 897 1.297 1.797 1.848 1.790 1.818 Arz Açığı Olan Ürünlere Ödemeler (6) 622 1.085 1.273 1.135 948 1.055 Hububat 205 120 435 610 670 630 Çay 70 87 89 103 Bakliyat (Kuru Fasülye Nohut, Mercimek) Hayvancılık Destek Ödemeleri 113 115 59 15 345 661 741 1.095 1.003 1.252 Kırsal Kalkınma Amaçlı Tarımsal Dest. (7) 0 0 80 109 277 155 Tarım Sigortası Destekleme Hizmetleri 0 2 40 47 61 70 Telafi Edici Hizmetler 56 67 79 80 85 76 Patates Siğili Desteği 13 14 23 24 22 11 99 Çay UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Budama Tazminatı ve Masrafları 43 53 56 56 63 Kuraklık Desteği Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 266 Diğer Tarımsal Amaçlı Destekler TOPLAM Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 57 72 26 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 3.708 4.747 5.555 65 547 43 55 44 5.809 4.498 5.605 GAP Eylem Özet Planı: 2012-2014 Kırsal Yılları Kalkınma 85 arasındaki ve TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Hayvancılık ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Desteklemeleri. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli 108 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. SanayiBakanlığı,2010 ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik doğalgaz tespit edilmesiTarım Reformu Kaynak: Kalkınma Yılı Progra(5) ve2007 vefiyatlarının 2008 yıllarında yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde mı,2014: 148,www.kalkınma.gov.tr Uygulama Projesi kapsamında edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgazyürütülmektedir. fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma gelmektedir. (1)2004-2008 arası Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (6) meydana Kütlü pamuk, zeytinyağı, ayçiçeği, soya faAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,sülyesi, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat mısıra verilmektedir. bütçesi kesin hesap verileridir. kanola,aspir ve dane (2)Gerçekleşme tahmini (3) Program (7) 2010 Bütçe tutarının5,01 Milyon TL’si TKKDK ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES hibe ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INkarşılığıdır. TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES (8) 2010 tutarının 87,6 Milyon TL’si GAP EP (4) 2005 ve 2006 yıllarında DGDprepared ödemelerine Abstract: In this study by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, –Kırsal Kalkınma ve Hayvancılık Projeleri;20 the consumption electricity natural gas used in industry and houses is statistically dahildir. 2007-2008 yıllarındaofalan bazlıand ödemeanalyzed. ANOVA model was applied to the Milyon study prepared the use of different içindir. TL’siwith DAP-Hayvancılık lerde “iyi tarım”techniques yoktur.for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 100 Tablo 8. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tarım Destekleme Bütçesinin Dağılımı İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Destekleme Bütçesi(1) Destekleme Bütçesindeki Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) Kilis Payı (Yüzde) 1 2013 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki verileri kullanılarak 2014(2) 2015(3) 2013 TUİK 2014 2015 hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Alan Bazlı Tarımsal Destek Ödemeleri 2.435 2.964 28.0 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma2.723 daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Alan Bazlı Ek Ödeme(Organik Tarım,İyi 154 199 230 1.8 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Tarım,Toprak Analizi) edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna Sonuç Mazot 607 varılmaktadır. 650 700olarak tüketim 7.0 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Gübre 28.8 29.6 2.1 2.3 6.9 7.0 718 785 850 8.3 8.3 8.5 Sertifikalı Tohum ve Fidan Kullanımı 76 118 130 0.9 1.2 1.3 ÇATAK 40 50 55 0.5 0.5 0.6 8.3 8.6 - 0.0 0.0 Abstract: In this study prepared by using data of 123 TSI belonging Telafi Edici Ödemeler 125to the years 137of 2012-2014, 1.4 1.3 1.4 - - 1.4 1.4 Fındık Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 720IN TERMS 790 OF INDUSTRY 860 AND 8.3 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES HOUSES Alternatif Ürün Ödemeleri (Fındık) 0 1 2 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study Patates Siğili Desteği 8 prepared 0with the use0 of different 0.1 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more electricity Çay Budama Tazminatı vecomprehensive. Masrafları The purpose was to determine 112 130 and natural 137 gas prices 1.3 Fark Ödemesi Destekleme Hizmetleri 2.607 2.921 3.065 30.0 30.8 30.7 Hububat ve Bakliyat 1.197 980 992 13.8 10.3 9.9 170 150 155 2.0 1.6 1.6 Arz Açığı Olan Ürünler (4) 1.240 1.791 1.918 14.3 18.9 19.2 Hayvancılık Destek Ödemeleri 2.756 2.887 2.953 31.7 30.5 29.5 Kırsal Kalkınma Amaçlı Tarımsal Destekleme (5) 478 484 500 5.5 5.1 5.0 Tarım Sigortası Destekleme Hizmetleri 299 356 404 3.4 3.8 4.0 Diğer Tarımsal Amaçlı Destekler 109 99 114 1.3 1.0 1.1 8.684 9.470 10.000 100 100 100 90 129 141 9.599 10.141 Çay TOPLAM GAP Eylem Planı Kırsal Kalkınma ve Hayvancılık Destekleri Genel Toplam 8.774 Kaynak:Kalkınma Bakanlığı, 2015 Yılı Program (1) 101 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 2013 yılında ilgili kurum bütçesi kesin sayıdaki faaliyler için sağlanan destekler, İNCELENMESİ (2) hesap verileridir. kırsal kalkınma amaçlı destekler, tarım sigortası desteği Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ ile 2004 yılı sonrasında çeşitli dönemlerde ortaya Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni (3) Gerçekleşme Tahmini konan organik tarım, iyi tarım uygulamaları, toprak 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü analizi, çevre amaçlı tarım alanlarının korunması (4) Program Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri(ÇATAK), kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sertifikalı tohumsanayi ve fidan kullanımı (5) Kütlü pamuk,zeytinyağı,ayçiçeği,soya ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şartlı alan bazlıANOVA ödemeler ile mazot ve gübre şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakgibi hazırlanan çalışmada modeli fasülyesi,kanola aspir ve dane mısıra verilmektedir. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanaraködemeleri araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. gibi şartsız alan bazlı ödemeler üretimi Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönlendirmek amacıyla kullanılmaya devam (6) Bütçe tutarının 2012 edilmiş yılındaolup, 159yapılan milyon yönünde hareket istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz edilmiştir. Tarımsal destek ödemelerinde 2013 TL’si, 2013 yılında 171 milyon TL’si ve 2015 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim yılı meydana gerçekleşmeleri yılında 200 milyon Tarımyükseldikçe, ve Kırsal Kal- da azalma aralığıTL’si Kw cinsinden fiyatlarda gelmektedir. ile 2014 yılı gerçekleşme ve 2015 kınmayıDestekleme Kurumu karşılığıdır. Anahtar Kelimelerhibe : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,tahmini Sanayi, Konut, Anova,programı TUİK, Fiyat kıyaslandığında, nominal olarak tüm destek ödeme tutarları artmakla Yukarda yer alan Tablo:8’de görüldüğü üzere 2015 birlikte, alan bazlı destek ödemelerinin toplam ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES yılında da Tarım Kanunu kapsamında, ürün bazında ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND ödemeler içerisindeki ağırlığında artış beklenirHOUSES prim olarak adlandırılan fark ödemesi destekleri, ken fark ödemelerinin payında ise önemli bir hayvansal üretimin geliştirilmesi amacıyla kaba Abstract: In this study prepared by using data ofdeğişiklik TSI belongingöngörülmemektedir. to the years of 2012-2014, Hayvancılık ile the consumption and natural gas used in industry and houses is statistically yem üretimi ile hayvan ıslahı of veelectricity suni tohumlama analyzed. ANOVA model was applied to the kırsal study prepared with the use of different kalkınma desteklerinin toplam ödemeler dahil hayvancılıkla ilgiliforolarak çokof hypothesis were applied and the research was techniques analysis.yürütülen Moreover, tests içerisindeki payında ise azalma made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas pricesöngörülmektedir. Tablo 9. Tarımsal Destekleme Ödemelerinin Merkezi Yönetim Bütçesi İçerisindeki Payı (%) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1.6 2.0 2.0 2.3 2.7 2.7 2.6 1.7 2.0 2.2 2.1 2.1 2.2 2.1 Kaynak:Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklüklerinin Bütçe İçerisindeki Payı,2015 Yılı Bütçe Gerçekleşmeleri,Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü. Yukarda yer alan Tablo :9’da da görüldüğü üzere tarımsal desteklerin Merkezi Yönetim Bütçesi içerisindeki payında 2002 yılından 2014 yılına kadar çok önemli bir değişiklik olmamış sadece küresel ekonomik krizin Türkiye ekonomisini en çok etkilediği 2009 yılında tarımsal desteklerin oranı yüzde 2.6’dan yüzde 1.7’e düşmüştür. 102 Tablo 10. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Merkezi Yönetim BütçesindenİNCELENMESİ Yapılan Tarımsal Desteklerin GSYİH Payları 2006 2007 2008 0.6 0.7 0.6 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ 2012 2013 2014 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 0.5 0.5 0.5 0.5 0.6 0.6 2009 1 (%) 2010 2011 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Kaynak: Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklüktarım için yapılan desteklerle karşılaştırdığımızda Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan çalışma, sanayi söyleyebiliriz. lerinin Bütçe İçerisindeki Payı,2015 Yılı Bütçe hala çok yüksek birbuoran olduğunu ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Gerçekleşmeleri,şeklindedir. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli yıllı mali uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakAB’de araştırma “çok daha kapsamlı hale çerçeve” getirilmiştir.müzakerelerinde, Müdürlüğü Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit dolayısıyla edilmesi bütçedeki büyük ağırlığı OTP, temel yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 5488 sayılı Tarımedilen Kanunu madde 21’esanayi göresektörü “Büt-için tüketim tartışma olmuştur. bulgular sonucunda; aralığıkonularından arttıkça, elektrik birisi ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim çeden ayrılacak aralığı kaynak, gayrisafi milli hasılanın Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 2007-2013 mali çerçevesinin 2013 yılında sona yüzde birinden az olamaz” denilmektedir. (Resmi Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ermesi Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat dolayısıyla, 2014-2020 çok yıllı mali Gazete,2006). Ancak yukarıda yer alan Tablo:10’da çerçevesinin yasama süreci halen devam etmekte da görüldüğü üzere Türkiye’de merkezi yönetim olup,AND yasal taslak GAS 29 PRICES Haziran 2011 tarihinde ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY NATURAL bütçesinden yapılanACCORDING tarımsal destek ödemelerininRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND TO CONSUMPTION açıklanmıştır. Yeni bütçe tartışmalarında OTP’ye HOUSES GSYİH’ya oranı yüzde 0.6’dır. ilişkin giderler önemli bir yer işgal etmekte ve Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, AB’de ise tarım ortak tarım OTP’nin mali ve kısıtları bu süreçte, the destekleri consumption of electricity and politinatural gas used in industry and çerçevesi houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of differentberaber,OTP’nin kası çerçevesinde şekillenmektedir. Ortak tarım şekillenmektedir. Bütçe kısıtıyla techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was more comprehensive. was to determine electricity and natural gas prices göre dağılımı politikasına ABmade bütçesinden ayrılan The pay,purpose eğitim harcamalarındaki alt bileşenlere ve sağlık harcamalarından farklı olarak AB üye da yeniden yapılmaktadır. Bu çerçevede OTP devletlerince sağlanmaktadır. Ancak AB bütçereform sürecini, AB bütçesine ilişkin gelişmesinden tarıma ayrılan destekler 1984 yılında bütçe lerle beraber değerlendirmek uygun olacaktır gelirlerinin yüzde 72’si iken bugün 45’e düşmekle (Çalışkan, 2011: 41). birlikte Türkiye’de merkezi yönetim bütçesinden 103 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 11. 2014–2020 Çok Yıllı Mali Çerçeve Taslağında OTP Harcamaları İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Milyar Euro (Piyasa fiyatları ile) (2013 ödemeleri baz alınarak) Toplam Pay 317,2 73% Sütun 2: Kırsal kalkınma 101,2 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi 23% Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Ana kalemler 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Sütun 1: Doğrudan ödemeler ve piyasa düzenlemeleri Toplam (1+2) ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 418,4 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Ek harcamalar uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Gıda güvenliği yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 2,5 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Zor durumdaki kişiler 2,8 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw krizler cinsindeniçin yükseldikçe, Tarım sektöründeki olası rezerv fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 3,9 96% 1% 1% 1% Anahtar Kelimeler : Elektrik,tutar) Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 2,8 Avrupa Küreselleşme Fonu (Maksimum 1% Arge ve innovasyon (Gıda güvenliği, bioekonomi, sürdürülebilir tarım) 1% 5,1 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Ek harcamalar toplamı 17,1 4% Taslakta 2014-220 100% ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND için öngörülen toplam harcama HOUSES 435,5 Abstract: In“A thisBudget study prepared using data ofve TSIkırsal belonging to the yearsiçin of 2012-2014, Kaynak: EC; (2011b), for by Europe kalıkınma ayrılmaktadır. Bir diğer the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed.from ANOVA model was applied study prepared the useAB’de of different 2020”, Communication the Commission to theto the dikkat çekenwith unsurda gıda güvenliği için techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Counciland Parliament, COM(2011)500,Brussels, bütçeden %1 oranında pay Türkiye’de made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas ayrılırken prices 29,Naklen,Çalışkan,2011: 41 gıda güvenliği için bütçeden herhangi bir pay ayrılmamaktadır. Yukarda yer alan Tablo:11’de de görüldüğü üzere AB bütçesinden en büyük pay doğrudan ödemeler 104 Grafik 3. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Çeşitli Ülkelerde Tarımsal Destek Unsurlarının Değerlendirilmesi GSYİH/% İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Kaynak:OECD, Agriculteral Policy Moniter and Evaluation, 2015: 13 Sonuç 1980’li yıllara kadar Türkiye ekonomisinde önemli bir yere sahip olan tarım sektörü, 1980’li yıllardan Türkiye rakamları 95-97 değil 2002-2004’dür. sonra uygulanan dışa bağımlı liberalleşme, ser- Brezilya rakamları ise 1996-98’dir. best piyasa ekonomisine geçiş, sanayi-hizmet ve Yukarıda yer alan Grafik:3’de de görüldüğü üzere inşaat sektörlerindeki hızlı gelişim gibi nedenler Endonezya ve Çinde tarımsal destekler artarken ve tarımsal desteklerin merkezi yönetim bütçesi başta Türkiye ve AB ülkeleri olmak üzere pek içerisindeki payının küçük olması gibi faktörlerle çok ülkede de özellikle 2012-2014 yılları arasında gerilemeye başlamıştır. 1960’li yıllarda yüzde 40 tarımsal destekler azalmıştır. olan GSYİH katkısı 2015 yılında yüzde 2.7’e düşmüştür. 1980’li yıllarda tarım sektörünün ihracat katkısı yüzde 57 iken 2015 yılında yüzde 15’e düşmüştür. 2002 yılında yüzde 34 olan tarım 105 sektörünün UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN istihdama katkısı ise 2015 yılında -Çiftçi eğitim ve uygulamalarının, yeni teknoloji, İNCELENMESİ pazarlama, yüzde 19’a kadar gerilemiştir. AncakMurat oranlardaki KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ teşvikler ve mevzuat konusunda yetersiz olması. bu gerileme tarım sektöründeki çıktının azaldığı Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni anlamına gelmemelidir. Diğer1Kilis sektörlerin daha Elektrik-Enerji Bölümü 7 Aralık Üniversitesi, -Gübreleme ve sulama olanaklarının yetersizliği hızlı büyümesi nedeniyle, GSYİH içerisindeÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerinedeniyle kullanılarak tarımsal hazırlanan üretimde bu çalışma, düşük sanayi verim ve düşük ki tarımın payıveyıllar itibariyle oransal olarak konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel kalitenin olması.olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli gerilemektedir. uygulanmıştır. Günümüzde tarım sektörünün Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Türkiye’de sektöründe yaşanan bu sorunlar Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaztarım fiyatlarının tespit edilmesi içerisinde bulunduğu başlıca sorunları aşağıdaki yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göreyeni de sonuca Eldegeliştirilmesi genedeniyle tarımgidilmiştir. politikaları gibi sıralamak mümkündür. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna Sonuç olarak tüketim rekir. varılmaktadır. Bu çerçevede aşağıda sıralanan önlemlerin aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. -Türkiye’de arazi yapısının dağlık olması tarımsal alınması tarım sektörü açısından faydalı olacaktır. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat üretim alanlarının daralmasına neden oluştur. -Merkezi yönetim bütçesinden yapılacak tarım -Türkiye’de tarımsal işletmelerin, dağınık, pardestekleri Tarım Kanunu 21. maddesinde beECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND çalı ve küçük olması tarımsal veriminde düşük lirtildiği gibi GSYİH’nın en az yüzde birine HOUSES olmasına neden olmaktadır. çıkartılmalıdır. Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically -Tarımsal üretimde kullanılan mazottan özel -Ülkemizde tarımthe işletmelerinin %70’inde analyzed. ANOVA yaklaşık model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was tüketim vergisi kaldırılmalı ve tarımsal üretim hayvansal ve bitkisel üretimin birlikte yapılması made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices nedeniyle uzmanlaşmaya gidilmemiştir. için yenilenebilir enerji teşvik edilmelidir. -Girdi maliyetleri (elektrik, mazot, gübre,ilaç) -Devletin tarım ürünleri fiyatlarının oluştuğu piyasalarda kartelleşme ve stoklaşmayı önlemek için etkinliği artırılmalıdır. sektöre zarar vermektedir. -Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası ve AB gibi kuruluşların ülkemiz tarımına müdahaleleri tarım sektörünü olumsuz etkilemiştir. Geçmişte girdi bazında verilen devlet desteği, daha sonradan doğrudan gelir desteği uygulamasına dönüşmüş ancak, uygulamada toprağı olup tarımsal faaliyette bulunmayanlara destek sağlanmış, gerçek çiftçiler ise destekten yeterince yararlanamamıştır. -Tarımda ar-ge harcamaları artırılarak tarım ile üniversiteler arası işbirliği geliştirilmeli. -Tarımla uğraşanların yaşayacakları riskler göz önünde bulundurularak tarım sigortası yeniden yapılandırılmalıdır. -Sulanabilen arazi miktarı artırılmalı, başta damlama sulama sistemi olmak üzere yeni sistemler uygulanarak suyun etkin kullanımı sağlanmalıdır. 106 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN NARİN, M., (2011). 1980’li Yıllardan Sonra Tarım ucuz ve yeterli kredi desteği, gübre ve İNCELENMESİ -Çitçiye mazot desteği sağlanmalıdır. Politikalarındaki Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Değişiklikler,1-19,www. ekonomikyaklaşım.org Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni -Üretici ve tüketici kooparatifleri günün şarlarına 1 Bölümü göre yeniden düzenlenmelidir. Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji OYAN, O., (2011). Tarımda IMF-DB Gözetiminde 2000’li Yıllar,buKriz ve Maliye hazırlanan çalışma, sanayi Düşüncesinde KAYNAKLARÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Değişim, İzzettin Öndere Armağan, Sosyal şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli BÜMKO., (2015). Tarımsal Destekleme Ödemeuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlıVakfı, hale getirilmiştir. Araştırmalar 66-88 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi lerinin Merkezi Yönetim Bütçesi İçerisindeki yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde OECD., Policy Moniter and Payı. 2015 Yılı Bütçe Gerçekleşmeleri www.için tüketim edilen bulgular sonucunda; sanayi .sektörü aralığı(2015). arttıkça, Agriculturel elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Evaluation, 13,www.oecd.org. bümko.gov.tr,Erişim Tarihi:25 Eylül 2015 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,SANCAK, Sanayi, Konut,E.H., Anova, ve TUİK, Fiyat DUDU, H., (2011). Tarım ÇALIŞKAN, Ö., (2011). 2023 Sonrası Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası: Avrupa Destek Politikaları Reformu: Uygulama ve ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICESInternational ConKomisyonu’nun Reform Önerileri Üzerine Değerlendirme: Anadolu ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Bir Değerlendirme. Erciyes Üniversitesi ference in Economics II , Eskişehir,www. İİBF Dergisi, 38,137-164, iibf,erciyes.edu.tr econ.anadolu.org EC., (2012). Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically The Common Agriculterul Policyto the study analyzed. ANOVA model was applied prepared with the use of different SUSAM, N., ve BAYKAL, U., (2008) techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Tarım Politikalarındaki Dönüşümün Kamu EKAKTAN, G., ve diğ., (2004). Türkiye’de Tarımın Teşvikinde Doğrudan Gelir Desteği Sistemi ve Sonuçları. İTO Yayını, 17,www.ito.org.tr GAYTANCIOĞLU, O., (2009). Türkiye”de ve Dünya’da Tarımsal Destekleme Politikası. Yayın No:2009-2014,İstanbul Ticaret Odası Yayını,84 Türkiye’de Bütçesi ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1),327-387,www.asosindex.com TAN, S., ve diğ., (2014). Uygulamada Olan Tarım Politikaları Kapsamında Çanakkale’nin Mevcut Durumunun İncelenmesi Üzerine Gıda, Tarım, Hayvancılık Bakanlığı., (2015). Makroekonomik Göstergeler, www.tarım.gov.tr Bir Araştırma. ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi HATUNOĞLU, E. E., ve ELDENİZ, F., (2012). 2000 Yılı Sonrası Türk Tarım Sektöründe Yapısal Dönüşüm Politikaları. Sayıştay Dergisi, Sayı:86, Temmuz Eylül 2012,s.27-56 T.C Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Dergisi, 45-54 107 Planı 2014-2018., (2014). Tarım Arazilerinin Sürdürülebilir Kullanımı Çalışma Grubu Raporu, Ankara,4 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Bakanlığı, Strateji Geliştirme BaşYararlanılan İnternet Siteleri İNCELENMESİ T.C Maliye kanlığı., (2011). Türkiye’de İşgücü PiyaMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ http: / www.tuik.gov.tr sası Sorunları ve Çözüm Önerileri, 7,www. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni maliye.gov.tr http:// www.tim.org.tr 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü T.C Maliye Bakanlığı, Yıllık Ekonomik RaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi por., (2014).ve 32,www.maliye.gov.tr konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Yazar Notu:çalışmada Bu çalışma 4/5 Aralık şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA modeli 2015 Tarihinde uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. TOBB., (2013). Türkiye Tarım Sektörü İstanbul Green Park Hotelde gerçekleştirilen Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Raporu,www.tobb.gov.tr 1. Uluslararası Yönetimi ve Pazar yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca Ekonomi gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Araştırmaları Kongresinde Sözel Bildiri Olarak genel seviyesinde18636,1 düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim TÜİK., (2015). fiyatlarının İşgücü İstatistikleri, Halinin Genişletilmiş Şeklidir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma Sunulmuş meydana gelmektedir. YALÇINKAYA,Anahtar N., ve Kelimeler diğ., (2006). Avrupa Bir: Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat liğine Yönelik Düzenlemeler Çerçevesinde Türk Tarım Politikaları ve Sektörün Geleceği ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES TO Ekonomi, CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND Üzerine Etkisi.ACCORDING Yönetim ve Celal HOUSES Bayar Üniversitesi,İİBF,13:2, s.97-118,www. bayar.edu.trAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 108 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni The strategic impotance of agricultural sector is emphasized frequently by academics and media but 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü it didn’t receive the support its deserved. The rapid increase especially food prices in recent years has Özet : 2012-2014 arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan sanayi of contribution brought agreculturel sector toYılları agenda again. Several factors play role bu inçalışma, the decline ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi the agricultural şeklindedir. sector to Farklı economy recentkullanılarak years. One of them is lowANOVA share modeli agriculteral subsidies analiz in teknikleri hazırlanan çalışmada uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. with in the Central Goverment Budget. This study examined the contribution of agricultural sector Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi in Turkey’s economy, after that agricultural implemented before in 1980 and after in 1980 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan policies istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz are analyzed, specifying the basic problems of agricultural sector and then solutions have been defiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim veloped. In thisaralığı contex, it was concluded that support central goverment budget allocated to Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma from meydana gelmektedir. agreculture needAnahtar increasing. The agriculteral importent place Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz,sector, Tüketim,which Sanayi, has Konut, Anova, TUİK, Fiyatin Turkey’s economy until the 1980, after the 1980, applied to foreing–dependent liberalization, the transation to a free market economy,ECONOMETRIC and rapid development of such as industry, service and construction, the decline ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING CONSUMPTION INthe TERMS OF INDUSTRY of agriculturel supports in the TO central govermentRANGES budged reasons of them AND the sector being small. HOUSES Contribution to GDP has dropped 40 percent in 1960 to 2.7 percent in 2015. In the 1980s while 57 Abstract: of In this study prepared by usingsectory, data of TSIfell belonging to the years 2012-2014, percent of contibution agricultural export 15 percent in of2015. In 2002, the contrithe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed.sector ANOVAwhich model was applied to34thepercent, study prepared use of in different bution of agricultural empoloys fell towith 19the percent 2015. However, the techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was reduced rate doesn’t mean the outputThedecline in the agricultural sector. Duegas to prices the faster growth of made more comprehensive. purpose was to determine electricity and natural other sectors are decreased proportionally over the years the share of agriculture in GDP. Cause of contraction in the economy of agricultural sector, in addition to climate change such as drougt, increase in cost, the reduction of agricultural subsides, due to low exchange rate and low productivity in agricultural sector is being imported from outside instead of inside to produce certein products. For example Turkey has fallen to position to importing cotton from outside today, before producing itself. Turkey’s economy after 1980 and especially since 1997, has been faced with a crisis up to a significant extent in the agricultural sector. During 1950-1980 the state protected and supported by the agricultural sector, declined in the 1980s with state support restructuring policy was on the agenda and this process has accelerated steadily since 1997. Manufacturers and small businesses based on family labor as a result of this policy is faced with economic difficulties. Since 2000, the change in Turkey’s agricultural policy has been much more effective orientation of the IMF and the World Bank as well as EU accession process and published in the accession partnership with the national programme progress report also identified important points related to the agricultural sector. Today the main problems in the agricultural sector which can be listed as follows. The mountainous terrain 109 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: C32-E62 ID:64 K:72 (Ekonomi) & (Economy) (Maliye – Finance) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN oreated in Turkey cause narrowing of İNCELENMESİ field of agricultural production. Agricultural to be enterprises in Turkey, scatterad, fragmented andMurat haveKORKMAZ, a little cause be low in agricultural productivity. Due to Hakanto AÇIKGÖZ the specialization of our our countryGüven did Grup not get to be in about 70 percent farm with livestock and A.Ş. Finans Yönetmeni crop production. Input cost (elektricity, fuel, fertilizers, pesticides) are hunting the industry. Organi1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü zation such as, International Monetery Fund, the World Bank, the EU in response to our country’s : 2012-2014 Yıllarıon arasındaki TUİK verileri kullanılarak bu çalışma, sanayi agriculture haveÖzet negative impact agricultural sector. In thehazırlanan past, some input state support, later ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi turned into direct incomeFarklı support application, but the application is theANOVA soil provided şeklindedir. analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada modeli no support for uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. agricultural activities, while real farmers have not benefited much from the support. Farmers’ education Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi and the applications in hareket adequate onolup, newyapılan technologies, marketing, incentives andElde regulations. Lower yönünde edilmiş istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz yields and quality of agricultural production is low due to lack of fertilization and irrigation facilities. fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Because of these problems in the agricultural inmeydana Turkey should develop a new agricultural aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlardasector da azalma gelmektedir. policy. In this context receipt of theDoğalgaz, listed measures willKonut, be useful agriculture sector. Support Anahtarthe Kelimeler : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Anova, for TUİK, Fiyat from the central government budget to agriculture Agriculture Act as stated in article 21 should be removed at least one percent of GDP. The diesel used in agricultural production should be removed ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION TERMS OF INDUSTRY AND excise duty and should encourage renewableRANGES energyINfor agricultural production. Effectivines of HOUSES state should be increased in the market of formation of agriculteral price, to prevent cartelization Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging toshould the years be of 2012-2014, and stoclase. Cooperation between universities and agricultere improved with R & D the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model waswith applied the of studypeople preparedwho with interesting the use of different spending increasing . Scan for dealing thetorisk in ağriculture sector, techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was agriculturel insurence should be restructured. amountelectricity of irrigated land made more comprehensive. The purpose wasThe to determine and natural gascan pricesbe increased and efficient use of water by applying new systems, especially drip irrigation system must be provided. Cheap and sufficient credit support to farmers, fertilizer and fuel support should be provided. Producer and consumer cooperatives should be revised according to the day’s conditions. 110 UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT RİZE İLİNDE ÇALIŞAN İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNU ALGILAMA DÜZEYLERİNİN ÖLÇÜLMESİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI1 MEASURING PERCEPTION LEVELS OF OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY ACT NO 6331 AND TAKING OPINIONS ON OCCUPATIONAL SECURUTY EXPERTISE OF CIVIL ENGINEERS WORKING IN RIZE PROVINCE İlker USTABAŞ Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Rize / Türkiye Öz: İnşaat sektörü, Türkiye’deki ölümlü iş kazalarında birinci sırada yer almaktadır. Uzmanlık isteyen inşaat sektöründe mühendislik eğitimi almayan İş Güvenliği Uzmanlarının bilhassa şantiyelerde iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını yürütmekte oldukları görülmektedir. Mühendisler, işveren vekili, proje sorumlusu veya şantiye şefi olarak görevlerini yaparken 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun ve bu kanun kapsamında yönetmeliklerin inşaat sektörüne getirdiği yenilikleri bilmeleri gerekmektedir. Bu çalışma kapsamında Rize İnşaat Mühendisler Odasına kayıtlı üyelerle iletişime geçilerek İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na nasıl baktıkları ve iş güvenliği uzmanı olup olmadıkları tespit edildi. Rize ilindeki inşaat mühendislere işveren veya işveren vekili olarak 6331 sayılı kanunun yüklemiş oldukları sorumluluklar hakkında ki bilgi düzeyleri ve kanunun yeni getirdiği sektörleriyle ilgili önemli düzenlemeleri bilip bilmedikleri belirlendi. Bu çalışma ile işyerlerinde üst yönetimde bulunan Rize ilindeki inşaat mühendislerin iş sağlığı ve güvenliğine gerekli ilgiyi göstermesi ve böylelikle sektöründeki güvenlik kültürünün gelişmesi amaçlandı. Abstract: Construction sector is ranked first in fatal occupational accidents in Turkey. In construction sector, which requires expertise, Occupational Health and Safety especially in construction sites seems to be carried out by people who don’t have civil engineering education. While doing their duties as employer representatives, project managers or construction site managers, engineers must be acquainted with the innovations brought by the Occupational Health and Safety Act No 6331 and regulations under it. Within this study, members of Rize Chamber of Civil Engineers were reached out and asked for their assessment on Occupational Health and Safety Act and were determined whether they are Occupational Safety Experts. Knowledge level of civil engineers in Rize province as employer or employer manager about responsibilities imposed by Act 6331 and their awareness about new regulations brought by the act on their sector were identified. With this study, it was aimed to attract interest of civil engineers in senior management positions in Rize province to Occupational Health and Safety and thus improve security culture in the sector. Anahtar Kelimeler: İnşaat Sektörü, İş Güvenliği Uzmanlığı, Güvenlik Kültürü, İş Kazası Key Words: Construction Sector, Occupational Security Expertise, Security Culture, Occupational Accident Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715179 (1) Sorumlu Yazar: İlker USTABAŞ, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Rize / Türkiye ilkerustabas@gmail.com Geliş Tarihi / Received: 06.011.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 09.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / İnceleme - Research / Examination) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 111 1. GİRİŞ UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN (İSGK, 2012). Bu sorumlulukları yerine getirecek İNCELENMESİ işveren ve çalışanın kimler olduğu da kanunda Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Türkiye’de her gün iş kazaları nedeniyle 4 kişi tanımlanmış Grup A.Ş. Finans Yönetmeni ve işverenin “Çalışan istihdam eden hayatını kaybetmekte ve 5 kişide sürekliGüven iş göremez 1 gerçek veyaBölümü tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji hale gelmektedir (ÇSGB, 2015). İnsan canının kurum ve kuruluşları”, çalışanın ise “kendi özel değeri hiçbir maddi büyüklükle kıyaslanamayaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerikanunlarındaki kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi statülerine bakılmaksızın kamu ve konutlarda kullanılan milli doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi cağı gerçeği yanında ülkemizin gelirinin veya özel çalışmada işyerlerinde istihdam şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA modeli edilen gerçek yaklaşık % 5’iuygulanmıştır. iş kazalarına Ayrıcaharcanmaktadır. hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. kişiyi” ifade ettiği belirtilmiştir. Kanunda iş sağSanayiise ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Gelişmiş ülkelerde bu orantüketim %1’dir. Avrupa yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik lığı bulgulara göre de sonuca gidilmiştir.iki Eldesorumlu ön plana ve güvenliği konusunda İş Sağlığı ve Güvenliği Kuruluşu (OSHA) edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörüişiçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz çıkmışvarılmaktadır. olsa da işveren vekillerini fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna Sonuç olarak tüketim “İşveren adına sağlığı ve güvenliği alanındaki birçok projeyi aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev desteklemektedir (Anonim 1, 2015). Çalışma ve Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş sağlığı ve güvenliği bakımından işveren sayılır” ifadesi ile işveren ile kültürünün yaygınlaştırılması, kanunun tanıtılması ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY NATURALlistesine GAS PRICES birlikteAND sorumlular eklemiştir (BAŞAĞA, TO destek CONSUMPTION için Avrupa BirliğiACCORDING Projelerinden almakta,RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES 2014). Şantiyede şantiye şeflerinin işveren vekili kongre, konferans ve tanımın çalışmaları gibi olarak görev yapmaları inşaat mühendislerinin iş Abstract: In this study prepared2,by2015). using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, birçok faaliyet yürütmektedir (Anonim the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses isgerekli statistically sağlığı ve güvenliğine ilgiyi göstermeleri Bu proje ve faaliyetlerle güvenlik kültürünün analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different gerçeğini doğurmaktadır. Yeni techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research waskanun gereği arsürekli geliştirilmesi amaçlanmaktadır. made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices tık şantiyelerde iş kazası sonucu çalışanların iş Türkiye’de ölümlü iş kazalarında inşaat sektörü hayatından uzaklaşması durumunda başta hapis birinci sırada yer almaktadır (Arıoğlu, 1997). cezası olmak üzere işveren ve işveren vekili İnşaat sektöründe çalışan mühendislerin iş sağlığı konumundaki kişilere ağır cezalar getirmektedir. ve güvenliğine farkındalığını artırmak, çağdaş Bu çalışmada Rize ilindeki İnşaat Mühendislerinin güvenlik kültürünü öğrenmelerini sağlamak, iş 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nu kazaların azaltılmasına önemli miktarda katkı algılama düzeyi ölçülmüştür. Yapılan anket çalışsağlayacaktır. masıyla 6331 sayılı Kanuna inşaat mühendisleriTürkiye’de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Ka- nin nasıl baktıkları tespit edilmiş ve iş güvenliği nunu 2012 yılında çıkarılmıştır. Bu kanunun amacı uzmanlığı hakkında görüşleri alınmıştır. işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması 2. YAPILAN ÇALIŞMALAR ile mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, Bu çalışmada Rize İnşaat Mühendisler Odası’na sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir kayıtlı İnşaat Mühendisleri arasında anket yapıldı. 112 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Mühendisleri Odası’na kayıtlı İNCELENMESİ 300 işveren vekili, 25 tanesinin kamu kurumunda ça- Rize İnşaat inşaat mühendisinin her birine telefonla ulaşıl- Hakan lışanAÇIKGÖZ mühendis, 3 tanesinin ise şu an çalışmayan Murat KORKMAZ, mış ve Rize ilinde faal olarak görevGüven yapan 99 inşaat mühendisleridir. Bu bakımdan oluşturulan Grup A.Ş. Finans Yönetmeni kişiyle yüz yüze görüşülmüştür. Ankete katılan istatiksel kitlenin tamsayım yöntemiyle oluştu1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Rize İnşaat Mühendisleri Odası’na kayıtlı inşaat rulduğu söylenebilir. : 2012-2014işveren, Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi mühendislerininÖzet 24 tanesinin 47 tanesinin ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Şekil 1. Ankete Katılanların İşyerindeki Statülerinin Oransal Değişimi Şekil 1’de ankete katılan Rize ilindeki inşaat mühendislerinin işyerindeki statülerine göre oransal değişimi görülmektedir. Bu çalışmada Rize İnşaat Mühendisleri Odasına kayıtlı inşaat mühendislerine hazırlanan anket sorularından inşaat mühendislerinin 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na bakışları ve iş güvenliği uzmanlığı hakkındaki görüşleri kayda alındı. Ayrıca bu anket çalışmasıyla 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun inşaat sektörüne getirdiği yeni hususlar Rize ilindeki inşaat mühendislerine duyuruldu ve mühendislerinin iş güvenliği uzmanı olmaları teşvik edildi. Ankette aşağıda belirtilen sorular inşaat mühendislerine soruldu. 113 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Şekil 2. 1. Soruya Verilen Cevapların Oransal Değişimi ECONOMETRIC ANALYSISoransal OF ELECTRICITY NATURAL GAS PRICES Şekil 2’de 1. soruya verilen cevapların sektörAND olduğundan, inşaat mühendislerin kaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES değişimi görülmektedir. Rize ilindeki İnşaat nundan haberdar olması yanında üst düzeyde Mühendislerinin % 89 oranındaki kısmın 6331 bilgiye sahip olması gerekmektedir. 1. soruya Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, sayılı İş Sağlığı ve Hayır cevabı mühendislerinin iki theGüvenliği consumptionKanunu’ndan of electricity and haberi natural gas used in industry andveren houses inşaat is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different olduğu görüldü.techniques Kanundan haberiMoreover, olmayanlatanesinin Üniversiteden yeniwasmezun, sektörde for analysis. tests of hypothesis were applied and the research made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices rın oranı %11’dir. 6331 sayılı kanunun inşaat çalışmaya başlamamış kişiler olduğu görüldü. Bu sektörüne getirdiği yenilik ve düzenlemelere durum, güvenlik kültürünün sektöre yerleştirilmesi bakıldığında %11’lik oran yüksek bir orandır. açısından Mühendislik Fakültesinde okuyan her İnşaat sektörü çok tehlikeli sınıfta yer alan ve öğrencinin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgi ders kanunun Ocak 2013 yılından beri uygulandığı almaları gerektiği göstermektedir. 114 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Şekil 3. 2. Soruya Verilen Cevapların Oransal Değişimi ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND görüldüğü gibi Rize ilindeki inşaat veya işveren vekili olarak görev yapmaları 6331 HOUSES Şekil 3’te mühendislerinin % 64’ü 6331 sayılı iş kanununun sayılı kanun maddelerini okumalarına neden olAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, maddelerini okuduklarını belirttiler. İnşaat işleri gas used muştur. 6331and sayılı Kanun iş kazalarında işvereni the consumption of electricity and natural in industry houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different kapsamındaki işyerleri çok tehlikeli sınıfta yer sorumlu tutmaktadır ve ağır cezai yaptırımlar techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more yapan comprehensive. The purpose iş was to determine electricity and natural gas prices alması, şantiyede görev mühendislerin getirmektedir. sağlığı ve güvenliği ile ilgili çoğunlukla işveren Şekil 4. 3. Sorunun Oransal Değişimi ve İş Güvenliği Uzmanı Oranı 115 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Şekil 4’te görüldüğü gibi Rize İnşaat Mühendisleri gerektiği düşünüldüğünde bu ihtiyaca İNCELENMESİ cevap Odası’na üye inşaat mühendislerininMurat % 10’nu iş Hakan verebilecek KORKMAZ, AÇIKGÖZinşaat mühendisi kökenli iş güvenliği güvenliği uzmanıdır (9 tane). İş güvenliği uzmanı uzmanının Rize ilinde olmadığı görülmektedir. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni olanların arasında da A sınıfı iş 1güvenliği uzmanı Ankete katılan dokuz tane iş güvenliği uzmanı Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü yoktur. Şantiyelerde çok tehlikeli sınıfa girdiğinolan mühendislerden 6 tanesinin kamu kurum ve Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerikuruluşlarında kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi den A sınıfı iş güvenliği uzmanı bulundurmaları çalıştığı tespit edildi. ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Şekil 5. Özel Sektör Çalışanları Arasındaki İş Güvenliği Uzmanı Oranı Şekil 5’te görüldüğü gibi özel sektörde çalışan inşaat mühendisleri arasında iş güvenliği uzmanı olanların oranı % 4 gibi oldukça düşük orandadır. İnşaat sektöründe ihtiyaç duyulan iş güvenliği uzmanı lisans eğitimini farklı alanlarda tamamlayan kişiler tarafından sağlandığı anlaşılmaktadır. 2013 yılından itibaren iş güvenliği uzmanları aktif olarak görev yaptığına göre inşaat mühendisliği eğitimi almamış iş güvenliği uzmanlarının iki yıl içerisinde kendilerini inşaat sektörü gibi birçok teknik bilgiye gereksinim duyulan bir alanda yeterli bilgi düzeyine çıkarmaları imkânsızdır. 116 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Şekil ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMSÖzel OF INDUSTRY AND 6. Kamuda Çalışan İş Güvenliği Uzmanının Sektördekine HOUSES Oranı Şekil 6’da görüldüğü üzere kamuda çalışan inoranının özel sektöre göre kamu sektöründe daha Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity andolmak natural gas used in industry and görülmektedir. houses is statistically şaat mühendislerinin iş güvenliği uzmanı yüksek olduğu analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was için daha ilgili oldukları veanalysis. iş güvenliği uzmanı made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Şekil 7. 4. Sorunun Cevaplarının Oransal Değişimi 117 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Rize’deki inşaat mühendislerinin iş olamadıkları anlaşılmaktadır. Kamu sektöründeki İNCELENMESİ Şekil 7’de güvenliği uzmanı olmama nedenlerinin iş güvenliği Murat oransal KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ uzmanı oranının daha yüksek olması değişimi gözükmektedir. Rize ilindekiGüven inşaat mükamu sektöründe çalışan mühendislerin daha fazla Grup A.Ş. Finans Yönetmeni hendislerinin iş güvenliği uzmanı olmamalarında zaman bulabildikleri anlamına gelebilir. 6331 sayılı 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü yeterli zamanlarının olmayışı (%65) ilk sırada kanun maddelerinde kamuda iş güvenliği uzmanı ÖzetKanunu : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriolarak kullanılarak hazırlananek bu ücret çalışma,verilebileceğinin sanayi belirtilen görüştür. uygulanır bulmayançalışanlara belirve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ların oranı da %14’ile ikinci çalışanları arasında iş güvenliği şeklindedir. Farklısırada analiz gelmektedir. teknikleri kullanılaraktilmesinin hazırlanan kamu çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Üçüncü sırada iş güvenliği uzmanlığı hakkında uzmanı olanların oranının fazla olmasına neden Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yeterli bilgiye yönünde sahip olunmayışı, 4. sırada iş olabilir.göre Benzer birgidilmiştir. ücret düzenlemesinin özel hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de sonuca Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz yerindeki sorumluluğu artırmamak ve 5. sırada sektör çalışanları içinde yapılması özel sektör fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim ise iş güvenliğiaralığı uzmanlığının görüldüğü çalışanlarının da kanuna ilgisini artıracaktır. Bu Kw cinsinden riskli yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. görüşleridir. BuAnahtar soruya verilen cevaplardan, alınan cevaplardan Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,sorudan Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat yoğun iş temposu özellikle şantiyede çalışan inşaat mühendislerinin iş kazalarının meydana gelmesinde önemli yer yoğun iş temposuECONOMETRIC yüzünden iş güvenliği uzmanı tutan bir faktör olduğunu da vurgulamak gerekir. ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Şekil 8. 5. Sorunun Cevaplarının Oransal Değerlendirilmesi Şekil 8’de 5. sorudan elde edilen oranın 1. sorudaki oranla aynı olduğu görülmektedir. 6331 sayılı kanundan haberi olanların nasıl iş güvenliği uzmanı olunduğunu bildikleri anlaşılmaktadır. 118 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN çalışması sonucunda % 14’lük kısımda Böylelikle bu anket çalışmasının bilgilendirme İNCELENMESİ Bu anket kanundan haberdar edilmiş ve nasılMurat iş güvenliği ve öğretme KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZvazifesi de görmüştür. uzmanı olabilecekleri kendilerine bildirilmiştir. Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different 9. 6. Sorunun Cevaplarının Oransal Değişimi techniquesŞekil for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Şekil 9’da 2020 yılından itibaren şantiye şefi olacak inşaat mühendislerinin en az C sınıfı iş güvenliği uzmanı olmaları gerektiğini bilmeyenlerin oranının % 31 gibi oldukça yüksek bir oran olduğu görülmektedir. Şekil 1’de görüldüğü gibi sadece bu çalışmaya katılan inşaat mühendislerinin %75’inin özel sektörde istihdam edildiği ve inşaat mühendislerinin çoğunluğunun şantiyelerde çalıştığı halde bir kanun maddesiyle kendilerini bu derecede ilgilendiren bir hususu bilmeleri düşündürücüdür. Çünkü inşaat mühendislerinin daha önceden var olan haklarının yürürlüğe giren bir kanun maddesiyle kısıtlaması sektördeki bütün çalışanların ortak tepki vermeleri gereken bir husustur. Kendi meslek grubundaki böyle önemli bir kanun maddesinin bilinmemesi mesleki duyarlılık düzeyimizi de göstermektedir. 119 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Şekil 7.prepared Sorunun Cevaplarının Oransal Abstract: In this10. study by using data of TSI belonging to the Değişimi years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different görüldüğü Rize ilindeki İnşaat çalışanların kanunun techniques gibi for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the getirdiği research wasyenilikleri made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Şekil 10’da Mühendislerinin % 72 gibi büyük bir orandaki kısmı 6331 sayılı kanunun tam olarak uygulanabilir seviyede bulmadıklarını belirtmektedirler. Bu durum çağdaş anlamdaki iş sağlığı ve güvenliği uygulamaların şu an uygulamada yapılan işlerle ne denli çelişen bir husus olduğunu göstermektedir. Güvenlik kültürünün yaygınlaştırılması yüksek tahsili kişilerde bile zor bir durumken daha alt eğitim seviyelerindeki işçi ve ustalarda güvenlik kültürünün, iş sağlığı eğitimin yapılabilmesi ve kabul etmelerinin ne denli zor olacağı bu çalışmada görülmektedir. Anket yapılan inşaat mühendislerine yöneltilen “6331 sayılı Kanunun öngördüğü yükümlülüklerinizden sizce en önemlisi hangisidir?” sorusuna büyük oranda kanun çıkarmak yanında kanunun uygulanmasının daha önemli olduğu vurgusu yapılmıştır. Çıkarılan bu kanununda sadece yazılı metin halinde kalacağı görüşü de çalışan mühendisler arasındaki yaygın görüştür. 120 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Şekil 11. 8. Sorunun Cevaplarının Oransal Değişimi ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Şekil 11’de görüldüğü gibi 6331 sayılı kanunun görüşü bu kişiler tarafından belirtilmektedir. 6331 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of inşaat 2012-2014, güvenlik kültürüne % 87’lik kısım katkısı oldusayılı kanunun özellikle sektöründe uygulathe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed.%13’lük ANOVA model was kanunun applied to the malarında study prepared withuygulanabilirliğinde the use of different ğunu düşünmektedir. kısımsa veya oldukça zor techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was güvenlik kültürüne olmayacağını belirtkatılan mühendislerin cevaplarından madekatkısının more comprehensive. The purpose was to olacağı determineankete electricity and natural gas prices mektedirler. Kanuni düzenleme yapılması kanunun anlaşılmaktadır. uygulanmaması durumunda bir anlamının olmadığı 121 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Şekil 12. 9. Soruya Verilen Cevapların Oransal Değişimi ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND görüldüğü gibi inşaat sektöründeki 2- Gerekli güvenlik kültürünün HOUSES Şekil 12’de sağlanabilmesi mühendislerin iş sağlığı ve güvenliği kanununu bakımından her inşaat mühendisi adayının Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the sırasında years of 2012-2014, uygulamak için devlet desteği beklemektedirler. lisans eğitimi iş sağlığı ve güvenliği the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study with almaları the use of gerekmektedir. different ile prepared ilgili ders 3. SONUÇ techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 3- İnşaat mühendisleri yoğun iş tempolarından 6331 sayılı kanun yürürlüğe girmesinden sonra dolayı iş güvenliği uzmanı olamamaktadırlar. kanunun tanıtılması, uygulanması ve çalışanların kanunu sahiplenmeleri açısından inşaat sektöründe 4- Ölümlü iş kazalarında birinci sıradaki sektörde de güvenlik kültürünün geliştirilmesi gerekmektedir. yer alan inşaatlarda farklı alanlarda lisans eğitimi Bu çalışmayla hem güvenlik kültürünün geliştigören kişiler tarafından iş güvenliği uzmanlığı rilmesi hem de 6331 sayılı iş kanunun algılanma faaliyetleri yürütülmektedir. düzeyinin ölçülmesinde aşağıdaki hususlar tespit 5- Kanunun yürütülmesinde inşaat sektörü devedilmiştir letten daha çok yardım beklemektedir. 1- İnşaat sektöründe faal olarak görev alan kişile6- İnşaat sektöründe kanunun uygulanabilirliği rinden kanundan ve kanunun kendi sektörlerinde hususunda büyük şüpheler mevcuttur. getirdiği önemli düzenlemelerden farkı olmayan inşaat mühendisi sayısı oldukça fazla orandadır. 122 4. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN KAYNAKLAR İNCELENMESİ ve En Aza İndirilmesinde Çıkış Yollarının Araştırılması, Beton Prefabrikasyon, 16-21 Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yayını Grupve A.Ş. Finans Yönetmeni (ÇSGB). (2015), 6331 sayılı İşGüven Sağlığı 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Güvenliği Kanunu Kılavuz Kitabı, Ankara (İSGK) (2012), Ankara Özet : https://osha.europa.eu/en/ 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriBAŞAĞA, kullanılarak hazırlanan çalışma, sanayi Anonim 1 (2015). H. B., buTOĞAN, V., TEMEL, B.A., ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi healthy-workplaces-campaigns/healthy(2014)çalışmada 6331 Sayılı İşverenler ve şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVAKanunun modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. workplaces-manage-stress,10.2015 The İşveren Vekilleri Tarafından Algılanma DüSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 2014–15 Healthy zeyi; 3. Proje ve Yapım yönündeWorkplaces hareket edilmişCampaign olup, yapılan has istatistik bulgulara göreTrabzon de sonucaÖlçeğinde, gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz three key objectives: (1) to raise awareness Yönetimi Kongresi, 6 – 8 Kasım 2014 Akdeniz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim and improvearalığı ourKw understanding of stress and da azalma meydana Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda gelmektedir. psychosocial risksKelimeler in the workplace; (2) to Mühendisliği Bölümü, Anahtar : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Antalya provide guidance, support and practical tools for managingECONOMETRIC risks; and (3) ANALYSIS to highlight the OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION IN TERMS INDUSTRY AND benefits of managing psychosocial risks forRANGES Yazar Notu:OFBu çalışma 13/14 Kasım 2015 HOUSES workers and businesses Yılında Kocaeli Wellborn Hotelde 1. UlusAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging the years of 2012-2014, lararasıtoMühendislik Mimarlık ve Tasarım the consumption of electricity İş and natural gas used in industry and houses is statistically Anonim 2 (2015). www.isggm.gov.tr/ Sağlığı analyzed. ANOVA model was applied to the study Kongresinde prepared with the use ofBildiri different Sözlü Olarak sunulmuş Ve Güvenliği GenelforMüdürlüğü/Projeler techniques analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was halinin genişletişmiş made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gasşeklidir. prices ARIOĞLU, E., (1997). Türk İnşaat Sektöründe İş Kazalarının İstatiksel Değerlendirilmesi 123 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni In Turkey, 4 people lost their lives and 5 people become disabled permanently due to occupational 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü accidents every day (MOLSS, 2015). Beside the fact that the value of life human can be compared Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi to no financial value, approximately 5% ofTUİK ourverileri national income is spent on work accidents. In deve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi veloped countries, the rateFarklı is 1%. European Safetyçalışmada and Health at Work şeklindedir. analiz teknikleri Agency kullanılarakFor hazırlanan ANOVA modeli(EU-OSHA) has uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. been supporting various projects on Occupational Health and Safety (Anonymous1, 2015). Ministry Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi of Labour and Social receives support frombulgulara European Union extend occupatioyönündeSecurity hareket edilmiş olup, yapılan istatistik göre de sonucaProjects gidilmiştir.to Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz nal health and safety culture and introduce the law, carries out several activities such as congresses, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim conferences andaralığı promotions (Anonymous2, 2015). A consistent improvement of safety culture is Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. aimed with these projects and: Elektrik, activities. Construction sector ranked first Anahtar Kelimeler Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut,isAnova, TUİK, Fiyatin fatal occupational accidents in Turkey (Arıoğlu, 1997). Increasing the awareness of engineers working in construction sector on occupational health and safety and providing them opportunity to learn modern security ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES CONSUMPTION TERMS OFaccidents. INDUSTRY AND culture will make ACCORDING a significantTOcontribution to RANGES decreaseINthe work In Turkey, OccupatioHOUSES nal Health and Safety Act No 6331 was passed in 2012. The purpose of this law is to regulate the Abstract:responsibilities, In this study preparedrights by using dataobligations of TSI belonging the years of 2012-2014, duties, authorisations, and of toemployers and employees in order the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model wassafety appliedand to the study prepared withconditions the use of different to administer occupational health and enhance current (OSHA, 2012). Emptechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was loyers and employees tocomprehensive. fulfill theseTheobligations aredetermine defined in theandlaw. Employers made more purpose was to electricity natural gas prices are defined as “any natural or legal person or any institution and organisation which is not a legal entity who has an employment relationship with the worker” and employees are indicated as “any natural person employed at public or private sector workplaces, regardless of their status in their relevant laws” in the law. Although two responsibles come to the fore in the Act, employer representatives are also added to the list with the article “ Emplloyer’s representatives who act on behalf of the employer and are involved in the work and the management of the workplace are considered as employers as far as the implementation of this Law is concerned” (BAŞAĞA, 2014). The fact that construction site managers work as employer’s representatives, civil engineers should pay special attention to occupational health and safety. According to new Law, in the event that employees departed from work life because of an occupational accident, employers and employer’s representatives may face heavy penalties notably imprisonment. In this study, the perception levels of members of Rize Chamber of Civil Engineers on Occupational Health and Safety Act 6331 measured. With this survey, points of view of civil engineers on Occupational Health and Safety Act No 6331 and occupational health and safety expertise were determined. In this study, a survey was conducted with the registered members 124 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Chamber of Civil Engineers. Each İNCELENMESİ of 300 members has been reached out via telephone of Rize and 99 civil engineers working activelyMurat in Rize province been interviewed face to face. 24 of the KORKMAZ, Hakanhas AÇIKGÖZ participants are employers, 47 of them are representatives of employer, 25 of them are public empGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni loyers and 3 of them are unemployed for the time being. In this sense, statistical group was created 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü with complete count method. In Figure 1, the proportional change of participant civil engineers in Özet : 2012-2014 Yıllarıstatus arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan çalışma, of sanayi Rize province according to their at work is shown. In this study,bupoints view of registered ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi members of Rizeşeklindedir. ChamberFarklı of Civil were recorded through a survey Occupational Health analizEngineers teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVAonmodeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. and Safety Act No 6331 and safety expertise. In addition, new regulations brought to construction Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi sector by Occupational Health and olup, Safety Actistatistik No 6331 has göre beendeannounced to the yönünde hareket edilmiş yapılan bulgulara sonuca gidilmiştir. Eldecivil engineers in edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Rize province and they were encouraged to become an occupational security expert. The following fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim questions were aralığı askedKwincinsinden the survey to thefiyatlarda civil engineers: yükseldikçe, da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 1) Are you acquainted with the Occupational Health and Safety Act No 6331 which went into effect in 20/06/2012? ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES RANGES IN TERMS OF INDUSTRY read ACCORDING the articles TO of CONSUMPTION the Occupational Health and Safety Act NoAND 6331 HOUSES 2) Have you effect in 20/06/2012? which went into Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was you an occupational expert? made become more comprehensive. The purposesecurity was to determine electricity and natural gas prices the consumption security of electricity and natural 3) Are you an occupational expert? 4) Why didn’t 5) Do you know how to become an occupational security expert? 6) Do you know the regulation, which will go into effect in 01/01/2020, on civil engineers working at construction site manager positions must be at least Class C occupational security experts? 7) Do you think the Occupational Health and Safety Act No 6331 is applicable? 8) Do you think the law will contribute to create a security culture on a national scale? 9) Do you want your workplace to be supported on the obligations of Occupational Health and Safety? 89% of the civil engineers in Rize province are acquainted with Occupational Health and Safety Act No 6331 is figured. The rate for unaware of the law is 11%. 64% of the civil engineers in Rize province stated that they have read the articles of the Occupational Health and Safety Act No 6331. 10% of the participants (9 experts) are occupational security experts. There is no Class A occupational security expert among these experts. The rate of experts in public sector is higher than private 125 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU:(Ekonomi) R22-R23-R29-R41-R43 & (Economy) ID:71 K:77 (İş Güvenliği ve Yönetim www.uheyadergisi.com – Occupational Safety and Management) ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Lack of time has the highest rate, 65%, among the answers for not becoming an occupational İNCELENMESİ sector. security expert. The rate of engineersMurat considers the Hakan law inapplicable is 14% was ranked at the second. KORKMAZ, AÇIKGÖZ Not having enough information about occupational security expertise was ranked at third, avoiding Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni increasing the responsibility at1Kilis work at fourth and occupational security expertise deemed risky at 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü fifth. Especially civil engineers working in construction sites couldn’t become occupational security : 2012-2014 arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi experts becauseÖzet of their busyYılları schedule is derived from the answers given to that question. The rate ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi of participants who doesn’t know obligation starting from çalışmada 2020 that civil engineers working at şeklindedir. Farklı analizthe teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. construction site manager positions must be at least Class C occupational security experts is highly Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 31%. A high proportion of the civilolup, engineers in Rize province, theElde Occupational Heyönünde hareket edilmiş yapılan istatistik bulgulara göre de72%, sonucajudges gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz alth and Safety Act No 6331 inapplicable level. After Act 6331 went into effect, security culture fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim in construction sector should beyükseldikçe, developed in order to introduce and enforce the law and make the aralığı Kw cinsinden fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. employees embrace it. Kelimeler With this study,Doğalgaz, the followings wereKonut, figured both on Fiyat development of security Anahtar : Elektrik, Tüketim, Sanayi, Anova, TUİK, culture and perception level of Occupational Health and Safety Act No 6331. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 1- The rate of civil engineers who are working actively in construction sector and are not aware of ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES the law and obligations brought by it is considerably high. In this study prepared using data of TSI belonging to the years oftake 2012-2014, 2- To establish Abstract: necessary security cultureby each engineer candidate should Occupational Health the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed.during ANOVAtheir modeluniversity was appliededucation. to the study prepared with the use of different and Safety lessons techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 3- Civil engineers cannot become occupational experts because of their busy schedule. 4- In construction sector, which ranked first in fatal work accidents, Occupational Health and Safety activities are carried out by experts who have taken education on different fields. 5- Construction sector expects more support from government to enforce the law. 6- Construction sector has high doubts about the applicability of the law. 126 UHEYAD ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNDEKİ GELİŞMELERİN ULUSLARARASI ENDEKSLER ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ1 DEVELOPMENT OF TURKEY FOREIGN TRADE EVALUATION IN THE FRAMEWORK OF INTERNATIONAL INDEXES Nurdan KUŞAT Süleyman Demirel Üniversitesi, Eğirdir Meslek Yüksekokulu, Muhasebe A.D. Isparta / Türkiye Öz: Ticari liberalizm bir anlamda dünya ekonomilerinin çoğunluğunun kapitalist ekonomik sistemi benimseyerek dış ticaretlerini şekillendirmelerinde önemli bir rol oynamıştır. Bu yapı içerisinde gelişmiş ülkeler dış pazarlarda daha fazla yer alabilmek için üretim miktarlarını artırma çabası içine girerken, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler de gelişmiş ülkelerin yönlendirmeleriyle çalışmalarını şekillendirmeye başlamışlardır. Gerçekleştirilen bu çalışmada Türkiye İstatistik Kurumu’nun da kaynak göstererek yayınladığı uluslararası endeksler baz alınarak, Türkiye dış ticaretinin küresel ticaret içerisindeki yeri değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmede kullanılan endekslerin büyük bir kısmı Dünya Ekonomik Forumu tarafından genellikle yıllık bazda düzenlenen endekslerdir. Bunun dışında Birleşmiş Milletler, Uluslararası Ticaret Odası, Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar tarafından düzenlenen endeksler de çalışma kapsamında değerlendirilmektedir. Çalışma bulgularından elde edilen en önemli sonuçlar ise; Türkiye’nin ekonomik kırılganlık kapsamındaki yüksek, yabancı doğrudan yatırım güvenilirliği açısından düşük performans sahipliği olmuştur. Anahtar Kelimeler: Uluslararası Ticari Endeksler, Uluslararası Ticari Kurum ve Kuruluşlar, Dış Ticaret, Liberalizm, Türkiye Abstract: Commercial liberalism has played an important role shaping foreign trade ofthe majority of world economy by adopting the capitalist economic system. In this structure, while developed countries were increasing their production quantities to take more place in foreign markets, developing and least developed countries began forming their work with developed countries guidance. In this study, place of Turkey’s foreign trade in the global tradeis assessed with international indexes which published by Turkey Statistical Institute also. The World Economic Forum usually holds most of these indexes used in this assessment annually. In addition to that, indexes organized by international organizations are also considered within the scope of the study such asUnited Nations, International Chamber of Commerce, World Bank. The most important results obtained from the study: It hashigh performance in the scope of economic fragility, and poor performance in terms of foreign direct investment reliability. Key Words: International Trade Indices, International Commercial Organizations and Institutions, Foreign Trade, Liberalism, Turkey Doi: 10.17373/UHEYAD.2016715177 (1) Sorumlu Yazar: Nurdan KUŞAT, Süleyman Demirel Üniversitesi, Eğridir Meslek Yüksekokulu, Muhasebe A.D., Isparta / Türkiye nurdankusat@sdu.edu.tr Geliş Tarihi / Received: 03.11.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 09.01.2016 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma / İnceleme - Research / Examination) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee” 127 1. Giriş UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN devletlerin ticari anlamda ayakta kalabilmeleri, bir İNCELENMESİ bakıma da bu endeks sonuçlarını iyi okumaları Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Liberal ekonomik anlayışın tüm dünyada ağırlıklı ve politikalarına yansıtarak pratiğe dökebilmeleri Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni kabulü ve büyük ölçüde bu kabulün ortaya çıkarile doğru orantılı olarak gelişmektedir. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü dığı küresel yapılanma; nihayetinde uluslararası ticari ilişkileri kolaylaştırırken, rekabeti de zirveye Bu temel öngörü çerçevesinde gerçekleştirilen Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi taşımıştır. Ülkeler, ticaret partnerlerine kapılarını çalışmanın ikinci bölümünde çalışma çerçeveve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli ne kadar çok açarlarsa, o kadar çok rekabetin içine sinde kullanılacak uluslararası endekslerin neler uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi göre elektrik ve doğalgaz edilmesi vurgulanmakta, sürüklenmişler ve yineveokonutlarda oranda tüketim riskleraralıklarına üstlenerek olduğu ve nefiyatlarının amaçlatespit seçildiği yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde dış ticaretlerini bir yerlere taşıyabilmişlerdir. ayrıca daha sonraki bölümlerinin sınıflandırılma edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim mantığı ortaya koyulmaktadır. Bundan sonraki üç Tüm dünya ekonomileri küresel düzenin birda azalma meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda bölüm ise sırasıyla Türkiye’nin incelenen endeksler parçası olmasına rağmen, liberal Anahtar Kelimeler : Elektrik,ekonomik Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat açısından iyi, orta ve kötü performans sergilediği sistemin gereklerini yerine getirdikleri ölçüde endekslerin değerlendirildiği bölümler olmuştur. küresel bağlantılarını sürdürülebilir kılmaktadır. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION IN TERMSDış OF INDUSTRY ANDGenel Görünümü Bu gereklerin başında ekonomik krizlere karşıRANGES 2. Türkiye Ticaretinin HOUSES güçlü bir dirence sahip olunması, işlerliği yüksek ve Uluslararası Ticari Endeksler Abstract: In this study ticari preparedişbyyapma using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, bir lojistik sistemin mevcudiyeti, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses isyüzyılda statisticallyTürkiye’nin artan İçinde bulunduğumuz analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different sürecinde karşılaşılabilecek aksaklıkların ve tidış ticaret hacmianddikkat çekmektedir. 1980 sontechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied the research was careti engelleyicimade uygulamaların mevcudiyetinin more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices rası Türkiye’nin benimsediği liberal politikaların minimize edilmesi, işlevselliği yüksek bir açık dış ticaret hacmi üzerinde artırıcı etkisi olduğu pazar imkanı sunulması ve her şey bir yana; aşikârdır. Fakat bunun yanı sıra ülkenin artan ekonomik ve ticari anlamda güvenilirlik imajına dış ticaret açıkları da gözden kaçmamakta ve tam anlamıyla sahip olunması gelir. Ödemeler Dengesindeki problemler de paralel Liberal anlayış sayesinde şekillenen dünya dış bir şekilde büyüme göstermektedir. ticaretinin bazı uluslararası kurum ve kuruluşların Tablo 1’de 1980’den itibaren Türkiye’nin ihracat periyodik aralıklarla düzenleyerek yayınladıkları ve ithalatındaki ve dış ticaret denge ve hacmindeki ticari endekslerdeki görüntüsü sayesinde, ülkelerin gelişmeler gösterilirken; Tablo 2’de de 2001-2014 dış ticaretteki konumlarını görmeleri ve bu çersürecinde ödemeler bilançosu ve bu bilanço çevede politikalarını şekillendirmeleri mümkün içerisinde dış ticaret dengesinin görünümüne yer olmaktadır. Yoğun küresel rekabet içerisinde ulus verilmektedir. 128 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 1. 1980-2014 Dönemi Türkiye Dış Ticaret Değerleri ($) İNCELENMESİ MuratİTHALAT KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Dış Ticaret Güven Finans Yönetmeni Değişim Değer Grup A.Ş. Değişim Dengesi (%) 1Kilis 7 Aralık (000) Üniversitesi, (%)Elektrik-Enerji Bölümü İHRACAT Yıllar 1980 Değer (000) 2 910 122 28,7 7 909 364 56,0 -4 999 242 Dış Ticaret Hacmi (000) İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 10 819 486 36,8 70,2 2004 Özet010 : 2012-201411,6 Yılları arasındaki TUİK verileri hazırlanan bu çalışma, sanayi 7 958 11 343 376 5,5kullanılarak -3 385 367 19 301 386 ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 12 959 288 11,5 22 302 126 41,2 -9 342 838 35 261 413 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli 21 637 041 19,5 hipotez 35testleri 709 011uygulanarak 53,5araştırma-14 071kapsamlı 970 57 getirilmiştir. 346 052 uygulanmıştır. Ayrıca daha hale Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 27 774 906 4,5 54 502 821 34,0 -26 727 914 82 277 727 yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 31 334 216bulgular sonucunda; 12,8 41 399 sektörü 083 -10 064 867 elektrik 72 ve 733doğalgaz 299 edilen sanayi için-24,0 tüketim aralığı arttıkça, fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 36 059 089 15,1 51 553 797 24,5 -15 494 708 87 612 886 aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. 47 252 836 31,0 69 339 692 34,5 -22 086 856 116 592 528 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 63 167 153 33,7 97 539 766 40,7 -34 372 613 160 706 919 2005 73 476 408 62,9 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 16,3 116 774 151 19,7 -43 297 743 190 250 559 58,1 60,6 51,0 75,7 69,9 68,1 64,8 AND NATURAL GAS PRICES 85 534ECONOMETRIC 676 16,4 ANALYSIS 139 576 OF 174 ELECTRICITY 19,5 -54 041 498 225 110 850 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 107 271 750 25,4 170 062 715 HOUSES 21,8 -62 790 965 277 334 464 61,3 65,4 2011 132 027 196 23,1 201 963 574 18,8 -69 936 378 333 990 770 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, 102 142 140 928 -38 785 and 809 houses243 034 the 613 consumption-22,6 of electricity and421 natural gas-30,2 used in industry is 071 statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different 113 883 219 11,5 185 544 332 31,7 - 71 661 113 299 427 551 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made The841 purpose determine electricity gas545 prices 134 906 869more comprehensive. 18,5 240 676 was to29,8 - 105 934 807 and natural 375 748 2012 152 461 737 13,0 236 545 141 -1,8 - 84 083 404 389 006 877 64,5 2013 151 802 637 -0,4 251 661 250 6,4 - 99 858 613 403 463 887 60,3 2014 157 610 158 3,8 242 177 117 -3,8 - 84 566 959 399 787 275 65,1 2006 2007 2008 2009 2010 63,1 72,5 61,4 56,0 Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. içerisinde Türkiye ihracatı ise yaklaşık 3 milyar do?metod=temelist. $’lardan 158 milyar $’lara yükselerek yaklaşık Türkiye’nin dış ticaret hacminin 1980’den itibaren artan ivmesi dikkat çekmektedir. 1980 yılında yaklaşık 11 milyar $ olan dış ticaret hacmi, 2014’ e gelindiğinde 400 milyar $’a yaklaşmıştır. Bu rakamlar Türkiye’nin dış ticaret 53 kat artış göstermiştir. İthalattaki artış yönlü değişim ise 30 kat olarak gerçekleşmiştir. Tüm bu gelişmelere rağmen Türkiye’nin dış ticaret dengesi sürekli artan oranda açık vermeye devam etmiş (1980’de yaklaşık 5 milyar $, 2014’de ise yaklaşık 85 milyar $), ayrıca ihracatın ithalatı hacminin 1980-2014 döneminde 36 kat artış karşılama oranı %37’lerden %65’lere yükselse gösterdiğini ortaya koyar. Bu dış ticaret hacmi de hiçbir şekilde 1’e ulaşamamıştır. 129 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Tablo 2. 2001-2014 Dönemi Ödemeler Bilançosu Özet Tablosu (Milyon $) İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ2004 2001 2002Hakan2003 2005 2006 2007 Güven 3 760Grup A.Ş. -626Finans-7Yönetmeni 554 -14 198 -21 449 -31 837 -37 779 Kilis 7 Aralık Bölümü -3 282Üniversitesi, -6 404 Elektrik-Enerji -13 411 -22 438 -32 936 -40 894 -46 831 B. Hizmetler Dengesi 9 055 7 899 10 394 12 732 15 872 13 819 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi C. Gelir Dengesi ve konutlarda kullanılan doğalgaz -5 000ile elektrik -4 554tüketiminin -5 557 istatistiksel -5 609 olarak -5 analiz 839 edilmesi -6 655 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli D. Cari Transferler 2 987 2 43 1 020 1 117 1 454 1 893 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. II. SERMAYE VE FİNANS 557 1 172elektrik7 ve 162doğalgaz 17 702 42 685 42 689 Sanayi veHESAPLARI konutlarda tüketim-14 aralıklarına göre fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik gidilmiştir. Elde0 A. Sermaye Hesabı 0 0 bulgulara 0 göre de sonuca 0 0 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz B. Finans Hesabı fiyatlarının genel seviyesinde-14 557 gözlendiği 1 172sonucuna 7 162 17 702 Sonuç 42 685 42 689 düşüş varılmaktadır. olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. III. NET HATA VE NOKSAN -2 127 -758 4 489 838 1 964 -227 13 935 BİLANÇO KALEMLERİ I. CARİ İŞLEMLER DENGESİ A. Dış Ticaret Dengesi 1 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat GENEL DENGE 12 924 212 -4 097 -4 342 -23 200 -10 625 IV. REZERV VARLIKLAR -12 924 -212 4 097 4 342 23 200 -7 108 2 225 49 279 -8 49 287 515 -12 015 10 625 12 015 ECONOMETRIC ANALYSIS AND NATURAL GAS BİLANÇO KALEMLERİ 2008OF ELECTRICITY 2009 2010 2011 2012PRICES 2013 ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND I. CARİ İŞLEMLER DENGESİ -40 192 -12 010 -45 312 -75 008 -48 535 -64 658 HOUSES 2014 A. Dış Ticaret Dengesi -52 917 -24 762 -56 325 -89 160 -65 367 -79 907 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, B. Hizmetler Dengesi 18 and 779 natural 18 538 16 in 594industry 20 120 22 427 22 844 the consumption of electricity gas used and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different C. Gelir Dengesi techniques for analysis. Moreover, -8 368 tests -8of310 -7 212 -7 855 and -7 986 hypothesis were applied the163 research-8was made more comprehensive. The purpose was D. Cari Transferler 2 314 2 524to determine 1 631 electricity 1 887 and natural 1 568 gas prices 1 391 II. SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI A. Sermaye Hesabı B. Finans Hesabı III. NET HATA VE NOKSAN GENEL DENGE IV. REZERV VARLIKLAR -45 836 -63 960 25 728 -8 723 1 119 34 700 9 836 60 048 67 014 71 010 72 625 43 592 -61 -43 -51 -25 -58 -96 -66 34 761 9 879 60 099 67 039 71 068 72 721 43 658 2 733 2 966 232 9 008 346 2 796 2 244 2759 -792 -14 968 -1 014 -22 821 -10 763 468 -2759 792 14 968 1 014 22 821 10 763 -468 Kaynak:http://www.tcmb.gov.tr/ Ödemeler Bilançosunda Cari İşlemler Dengesi’nin bir alt kalemi olan Dış Ticaret Dengesi, Türkiye için incelediğimiz 2000 sonrası dönemde sürekli açık vermiştir. 2001yılı itibariyle 3 milyar $’ın üzerinde gerçekleşen dış ticaret dengesi açığı, 2014’e gelindiğinde neredeyse 64 miyar $’a ulaşmıştır. Bu değişim dış ticaret dengesinin incelenen dönemde 21 kattan daha fazla artış gösterdiğini anlatmaktadır. Türkiye dış ticaretinin Türkiye ekonomisindeki genel görünümünü kısaca ortaya koyan bu istatistiki veriler ülke ekonomisinde dış ticaret yapısının değerlendirilmesi için oldukça önemli 130 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 3. Türkiye’nin “İyi” Performans bilgiler sunmakla birlikte; ülkenin küresel ticaret İNCELENMESİ Sergilediği Uluslararası Ticari Endeksler içerisindeki mevcut durumu ve gelecekteki yerini Hakan Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ göstermekte tam anlamıyla yeterli değildir. Bu Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Türkiye incelenen 11 uluslararası ticari endeks anlamda ülkenin uluslararası1Kilis ticari endeksler 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü açısından sadece Ekonomik Kırılganlık Endeksi’nde içerisinde nasıl bir konuma sahip olduğu ülke mükemmel bir performans göstererek ekonomik Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK dış ticaretinin geleceğinin yorumlanmasına dahaverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi şoklaraistatistiksel karşı enolarak dayanıklı gelişmekte olan ülke ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin analiz edilmesi büyük katkılar sağlayabilir. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli konumuna sahip olmuştur. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Türkiye’nin dışSanayi ticaretinin uluslararası ticari 3.1. Ekonomik Kırılganlık (Economic yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Endeksi Elde endeksler kapsamında incelendiği bu çalışmada edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Vulnerability Index-EVI) fiyatlarınınşu genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim yararlanılan endeksler şekildedir: aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Ekonomik Kırılganlık Endeksi BM Genel Kurulu’nca 1. Ekonomik Kırılganlık Endeksi, Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat uluslararası kalkınma politikası için Kalkınma 2. Küresel Rekabet Endeksi, Politikası Komitesi tarafından tanımlanmış bir ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS amaca PRICES sahiptir.1 3. Lojistik Performans Endeksi, endeks olup, iki temel ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES 4. Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi, (1) Az gelişmiş ülkeler arasında yardım ve ticaret 5. İş Yapma Kolaylığı Abstract:Endeksi, In this study prepared by using data ofkonusunda TSI belonging seçim to the years of 2012-2014, yapabilmek, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically 6. Ticareti Kolaylaştırma Endeksi, analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different (2) Gelişmekte olan ülkelerwasarasında yardım techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research 7. Bilgi ve İletişim Endeksi, madeTeknolojileri more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices tahsisi için diğer geleneksel tedbirlere ek olarak 8. Açık Pazar Endeksi, kullanılmak. Bu temel amaçlar çerçevesinde 9. Enerji Mimarisi Performansı Endeksi, Ekonomik Kırılganlık Endeksi; dışsal ekonomik ve çevresel şoklara karşı az gelişmiş ve gelişmekte 10. Yabancı Doğrudan Yatırım Güven Endeksi, olan ülkelerin yapısal kırılganlığını ölçmekte ve 11. Avrupa 2020 Rekabet Endeksi. ülkelere olası konjonktür değişikliklerine karşı Türkiye ekonomisinin incelenen endeksler kaptedbir alma şansı sunmaktadır. Bu endeks temelde samındaki gelişimi birbirinden farklı sonuçların iki ana endeksten oluşmakla birlikte, alt endeksler olduğunu bize göstermiştir. Bu nedenle Türkiye’nin halinde gruplandırılmış sekiz farklı göstergeye de endekslerdeki yerini elde edilen bulgular çerçesahiptir.2 Ekonomik Kırılganlık Endeksi’ne ait vesinde daha çarpıcı bir şekilde yansıtabilmek bu endeks ve göstergeler Şekil 1’de verilmiştir. adına bu sonuçlar “Mükemmel”, “İyi”, “Orta” ve “Kötü” şeklinde dört başlıkta değerlendirilmiştir. 1 ( h t t p : / / w w w . t u i k . g o v . t r / U st M e n u . do?metod=istendeks) 2 (http://www.un.org/en/development/desa/policy/ cdp/ldc/ldc_criteria.shtml#evi). 131 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Şekil 1. Ekonomik Kırılganlık Endeksinin Kompozisyonu İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was http://www.un.org/en/development/ gösterenelectricity bir hesaplama made more comprehensive. The purpose was to determine and natural mantığına gas prices Kaynak: desa/policy/cdp/ldc/ldc_criteria.shtml#evi Ekonomik Kırılganlık Endeksi; 0-100 arasında bir puanlama sistemine sahip olup, puanın yüksekliği arttıkça ekonominin de kırılganlığının arttığını sahiptir. 2015 yılında hesaplanan endeks sonuçlarına göre ekonomik kırılganlığı en düşük ve en yüksek olan beş ülke Tablo 3’de verilmiştir. Tablo 3. Ekonomik Kırılganlık Endeksi’ne Göre Kırılganlığı En Yüksek ve En Düşük 5 Ülke (2015) Ülke Sıra EVI Puanı Ülke Sıra EVI Puanı Türkiye 1 11,8 Marshall Adaları 141 62,3 Güney Kore 2 13,2 Nauru 142 67,9 Cezayir 3 14,7 Palau 143 69,6 Suudi Arabistan 4 15,1 Gambia 144 70,7 Fas 5 16,4 Kribati 145 71,5 132 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. Endeksi’ne göre 124 ülke arasında 54. sırada yer İNCELENMESİ Kaynak: do?metod=istendeks alarak orta düzey Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ bir performans sergilemiştir. Güven Grup A.Ş. Finans Ekonomik Kırılganlık Endeksi’ne göre Türkiye 4.1.Yönetmeni Küresel Rekabet Endeksi (Global 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Index-GCI) 145 gelişmekte olan ve az gelişmiş ülke arasında Competitiveness kırılganlığı en düşük ülke olarak yer almış ve bu Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriKüresel kullanılarak hazırlananEndeksi bu çalışma,rekabet sanayi edebilirliği ve Rekabet alanda çok iyi bir performansa sahip olduğunu ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi unsurları; ülkelerin verimlilik şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakverimliliği hazırlanan belirleyen çalışmada ANOVA modeli kanıtlamıştır. Türkiye’yi Güney Kore, Cezayir, uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakdüzeyini araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. belirleyen etmenleri ortaya koyup, o Sanayi konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Suudi Arabistan ve Fasvetakip etmektedir. Ekonomik ülkeningöre güçlü ve zayıf yanlarını yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara de sonuca gidilmiştir. Elde ortaya çıkarmak kırılganlığı en yüksek bulunan ülke ise Kribati edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ve politika yapıcılara yol gösterebilmek amacıyla genel seviyesinde gözlendiği olmuş, bu ülkeyifiyatlarının sırasıyla Gambia, Palau,düşüş Nauru ve sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Dünya Ekonomik Forumu tarafından düzenlenen aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Marshall Adaları izlemiştir. Türkiye’nin en önemli 3 endekstir. 35 TUİK, yıldırFiyat düzenlenmekte olan bu Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,bir Sanayi, Konut, Anova, rakibi olarak görülebilecek BRICS ülkelerinden daha rapor; ülkelerin mevcut ekonomik büyümelerini düşük bir ekonomik kırılganlık sergiliyor olması ve gelecekteki refah düzeylerini belirleme koECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Türk dış ticareti açısından ümit verici olmakla ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND nusunda önemli mekanizmalar ortaya koymuş HOUSES birlikte, dış ticaret verilerine bakıldığında yeterli ve bu işlevine devam etmektedir (Eide, 2014). olmadığı anlaşılmaktadır. (BRICS Ülkelerinin Abstract: In this study prepared by using data ofİçerisinde TSI belongingKüresel to the yearsRekabet of 2012-2014, Endeksinin de yer the consumption of electricity natural gas used in industry and houses is statistically Ekonomik Kırılganlık Endeksi sıraları: and Brezilya analyzed. ANOVA model was applied to the study withRekabet the use of different ekonomik refahı aldığıprepared Küresel Raporu; 15, Hindistan 20, Çin 17forveanalysis. GüneyMoreover, Afrikatests 26)of. hypothesis were applied and the research was techniques iyileştirmek içinand gerekli made more comprehensive. The purpose was to determine electricity naturaleylemler gas prices hakkında hükü4. Türkiye’nin “Orta” Performans Sergilediği met, iş dünyası ve sivil toplum arasında diyalog Uluslararası Ticari Endeksler için bir platform oluşturmaktadır.4 Türkiye; Küresel Rekabet Endeksi’ne göre 140 ülke arasında 51., Lojistik Performans Endeksi’ne göre 160 ülke arasında 30., Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi’ne göre 141 ülke arasında 44., İş Yapma Kolaylığı Endeksi’ne göre 189 ülke arasında 55., Ticareti Kolaylaştırma Endeksi’ne göre138 ülke arasında 46., Bilgi ve İletişim Teknolojileri Gelişmişlik Endeksi’ne göre 166 ülke arasında 68., Açık Pazar Endeksi’ne göre 75 ülke arasında 51. ve Enerji Mimarisi Performansı Küresel Rekabet Endeksi, her biri ayrı ayrı bir ülkenin verimlilik ve rekabeti açısından kritik değerler içeren şu üç alt endeksten oluşmaktadır (Üstündağ Demir);5 (1) Temel Gereklilikler Alt Endeksi, (2) Etkinlik Artırıcılar Alt Endeksi ve (3) İnovasyon Faktörleri Alt Endeksi. 3 ( h t t p : / / w w w . t u i k . g o v . t r / U st M e n u . do?metod=istendeks) 4 (http://www.weforum.org/reports/global-competitiveness-report-2014-2015) 5 http://www.rekabet.gov.tr/tr-TR/Rekabet-Yazisi/ Kuresel-Rekabet-Endeksi-2014-2015-Raporu) 133 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Türkiye’nin, gerek dünyada küreselİNCELENMESİ reilk ve son beşte yer alan ülkeleri ve bu Gerek ülkelerin kabet konusunda başı çeken ülkelerin 2010’dan son AÇIKGÖZ 3 döneme ait performanslarını göstermektedir. Murat KORKMAZ, Hakan itibaren gösterdikleri gelişmeleri Küresel Rekabet Ayrıca Türkiye’nin sıralamadaki yeri de Tablo Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Endeksinden gözlemlemek mümkündür. Tablo 4, 4’de gösterilmektedir. 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü 2015-2016 dönemindeki küresel rekabet açısından Tablo Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 4. Küresel Rekabet Göre Rekabet Gücüçalışmada En Yüksek En Düşük şeklindedir. FarklıEndeksi’ne analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVAvemodeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotezve testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Türkiye (2012-2016) Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016 edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Ülkelerfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. İsviçre 1 5,72 1 5,67 1 5,70 1 5,76 Singapur 2 5,67 2 5,61 2 5,65 2 5,68 ABD 7 5,47 5 5,48 3 5,54 3 5,61 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES TO CONSUMPTION RANGES OF INDUSTRY AlmanyaACCORDING 6 5,48 4 5,51 IN TERMS 5 5,49 4 AND HOUSES Hollanda 5 5,50 8 5,42 8 5,45 5 5 Ülke 5,53 5,50 Abstract: In 43 this study prepared using data 4,45 of TSI belonging years of 2012-2014, TÜRKİYE 4,45 by44 45 to the4,46 51 4,37 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA was applied study prepared the use of136 different 3,11 Burundi 144 model 2,78 146 to the2,92 139 with 3,09 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was more comprehensive. The purpose determine138 electricity and gas prices 3,06 Sierra made Leone 143 2,82 144 was to3,01 3,10natural 137 Moritanya 134 3,32 141 3,19 141 3,00 138 3,03 Çad 139 3,05 148 2,85 143 2,85 139 2,96 Gine 141 2,90 147 2,91 144 2,79 140 2,84 Kaynak: http://www3.weforum.org/docs/gcr/20152016/Global_Competitiveness_Report_2015-2016. pdf Küresel Rekabet Endeksi bileşen değerleri, 1 ile 7 arasında bir puan (1 en kötü, 7 en iyi) alacak biçimde yapılanmıştır.6 Tablo 4 bu puanlama çerçevesinde 2015-2016 yılları için küresel rekabet 6 ( h t t p : / / w w w . t u i k . g o v . t r / U st M e n u . do?metod=istendeks) gücü en yüksek ilk beş ülkenin sırasıyla İsviçre, Singapur, ABD, Almanya ve Hollanda olduğunu göstermektedir. Bu ülkelerden Singapur şehir ülke statüsü ve gelişmiş ticari yapısıyla dikkat çekerken, diğer ülkeler dünyadaki en gelişmiş ülkeler olarak dikkat çekmektedir. Aynı dönem için küresel rekabet gücü en zayıf beş ülke ise sırasıyla Gine, Çad, Moritanya, Sierra Leone ve Burundi’dir. Bu ülkelerde az gelişmiş ülke statüsüne sahip ülkelerdir. Türkiye 140 ülke arasında 134 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN yer alarak küresel rekabet açısından Yeterlilik ve Kalite, (5) Takip ve Kolaylık İNCELENMESİ 51. sırada ve (6) 8 ne iyi ne de kötü olarak değerlendirilebilecek Zamanlılık Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZolarak belirlenmiştir. bir konuma sahiptir. Fakat mevcut verileri daha Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 2014 Lojistik Performans Endeksi raporunda detaylı incelediğimizde; Türkiye’nin 2012-2013 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü “Ticaretin Kolaylaştırılmasının Faydaları / WEF döneminden itibaren küresel rekabet konusunda 2013 Ticaretin Kolaylaştırılması Raporundan : 2012-2014 Yıllarıolduğunu arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi bir performans Özet kaybı yaşamakta söyBulgular” adı altında aşağıdaki ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şekilde özetleleyebiliriz. şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli nebilecek bir değerlendirmeye yer verilmiştir uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 4.2. Lojistik Performans Endeksi (Logistics (Köksal, Sezgin ve Mert, 2014:4): “Ticaretinin yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Performance Index-LPI) kolaylaştırılmasının kilit bileşenlerinden ikisi; edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. olarakve tüketim sınır yönetimi ileSonuç ulaşım iletişim altyapısıdır. Dünya Bankasıaralığı tarafından yayınlanan Lojistikda azalma meydana gelmektedir. Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda Sadece bu ikisinin geliştirilmesi küresel ticarette Performans Endeksi göstergeleri, gümrük, Anahtar Kelimeler : ülkelerin Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 1,6 trilyon dolarlık (%14,5), küresel GSYH’de taşımacılık, altyapı gibi lojistik alanındaki perforise 2,6 trilyon dolarlık (%4,7’lik) bir artışa neden manslarını değerlendirmekte; lojistik büyüme ve ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES olabilmektedir. Dünya çapında tarifelerin tamamen TOile CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND kaliteyi ölçmekte veACCORDING pek çok ülke gümrüklerdeki HOUSES kaldırılması ise küresel GSYH’de yalnızca 400 hıza ve iş akışına ilişkin karşılaştırma yapma imkanı milyar dolar (%0,7), küresel ticarette 1,1 trilyon Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, sağlamaktadır. Bu çerçevede Lojistik Performans the consumption of electricity and natural gas dolar used in(%10,1) industry and houses is statistically seviyesinde bir artışı sağlayabilmekanalyzed. ANOVA was applied to the study prepared with the use of different Endeksi’nin temel amacı; ulusalmodel liderler, politika tedir (Ticaretin daha ılımlı techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied kolaylaştırılmasında and the research was yapıcılar ve ticaret sektöründekilere yönelik olarak made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices bir gelişmenin yakalandığı ılımlı bir senaryo için uluslararası ticarette karşılaşılan lojistik sorunları küresel ticarette %9,4, küresel GSYH’de %2,6’lık azaltmak yönünde neler yapılabileceği olmaktadır.7 bir artış yaşanabileceği öngörülmüştür).” Köksal Lojistik Performans Endeksi; hem ülkelerin lojistik ve arkadaşlarının bu değerlendirmesi bir ülke dış performansını tek bir ortalama değer ile hem de ticareti için lojistik performansın önem derecesini altı gösterge açısından ayrı ayrı değerlendirme çok iyi bir şekilde ortaya koymaktadır. imkanı vermektedir. Bu altı gösterge (1) Gümrük, Tablo 5; 2014 yılı lojistik performansı en yüksek ve (2) Altyapı, (3) Uluslararası Taşımalar, (4) Lojistik en düşük olan ilk ve son beş ülke ile Türkiye’nin performansını göstermektedir. 7 ( h t t p : / / w w w . t u i k . g o v . t r / U st M e n u . do?metod=istendeks) 8 (http://lpisurvey.worldbank.org/international/global ) 135 Tablo 5. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Lojistik Performans Endeksi’neİNCELENMESİ Göre Performansı En Yüksek ve En Düşük 5 Ülke ve Türkiye (2014) Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Ülke Sıra LPE Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Gümrük Altyapı Uluslararası Lojistik Puanı1Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Taşımalar Bölümü Yeterlilik Takip ve Zamanlılık Kolaylık ve Kalite Almanya 4,36 TÜRKİYE 4,12 Yılları 4,10 4,32 verileri 3,74 4,12 bu çalışma,4,17 Özet1: 2012-2014 arasındaki TUİK kullanılarak hazırlanan sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi 2 4,05 3,96 4,23 3,64 4,13 4,07 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez uygulanarak araştırma daha kapsamlı 3 4,04 3,80 testleri410 3,80 4,11 hale getirilmiştir. 4,11 Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi 4 4,01edilmiş 3,94 4,16istatistik3,63 4,03 gidilmiştir. 4,08Elde yönünde hareket olup, yapılan bulgulara göre de sonuca edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz 5 4,00 4,01 4,28 3,70 3,97 3,90 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim 30Kw cinsinden 3,50 yükseldikçe, 3,23 3,53 da azalma 3,18 meydana gelmektedir. 3,64 3,77 aralığı fiyatlarda Eritre 156 Kelimeler 2,08 : Elektrik, 1,90 Doğalgaz, 1,68 Tüketim, 1,90 2,23 TUİK, Fiyat 2,01 Anahtar Sanayi, Konut, Anova, 2,79 Hollanda Belçika Birleşik Krallık Singapur Kongo Cumhuriyeti Afganistan Kongo Dem. Cumh. Somali 157 2,08 1,50 1,83 2,17 2,17 2,17 158 2,07 2,16 1,82 1,99 2,12 1,85 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING INDUSTRY AND 159 1,88 TO CONSUMPTION 1,78 1,83 RANGES 1,70 IN TERMS OF1,84 2,10 HOUSES 160 1,77 2,00 1,50 1,75 1,75 1,75 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, 4,34 4,39 4,33 4,25 3,68 2,58 2,48 2,04 1,88 the consumption of electricity and natural gas ardı used inedilmemelidir. industry and houses statistically Kaynak: http://lpisurvey.worldbank.org/internaEnis kötü lojistik performans analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different tional/global techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis sergileyen ülkelerandisetheSomali, Demokratik were applied research Kongo was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Cumhuriyeti, Afganistan, Kongo Cumhuriyeti ve Ülkelerin lojistik performanslarının yüksekliği, Eritre gibi az gelişmiş ekonomiler olmuştur. ülkelere uluslararası ticarette rekabet üstünlüğü sağlayan en önemli faktörlerden bir tanesidir. Bu 4.3. Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi (Travel bakış açısıyla Tablo 5’deki verileri değerlendir- and Tourism Competitiveness Index-TTCI) diğimizde, Almanya, Hollanda, Belçika, Birleşik Dünya Ekonomik Forumu tarafından iki yılda bir Krallık ve Singapur’un önemli bir yerde olduklarını hazırlanan Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi; söylemek mümkün olur. Bu ülkelerden dört tanesi uluslararası ekonomik kalkınmaya etkin bir şekilde AB’nin ve dünyanın en gelişmiş ekonomileri olarak katkı yapabilen güçlü ve sürdürülebilir bir seyahat dikkat çekerken, Singapur’da uzak doğu’nun en ve turizm sektörü sağlanması amacıyla çok payönemli ticaret merkezi olarak bu toplulukta varlık daşlı bir platform oluşmasına hizmet etmektedir göstermektedir. 160 ülke arasında Türkiye 30. (Eide ve Snabe, 2015). Ayrıca bu endeks sektörün sırada yer alarak belirli ölçüde lojistik bir başarıya ülkeler için sürdürülebilir kılınmasında önemli sahip olduğunu göstermiştir. Fakat kısa vadede bu bir role de sahiptir. Seyahat ve turizm rekabet başarının daha üst sıralara taşınması gereği de göz 136 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN endeksi, seyahat ve turizm rekabet gücünü ölçmeyi Küreselleşmenin etkilerinin en yoğun İNCELENMESİ hisedildiği kolaylaştıran dört alt endeksden oluşmaktadır: (1) Hakan ve küresel şoklara karşı en açık konuma sahip Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ Çevreyi etkinleştirmek alt endeksi, (2)Güven Seyahat ve seyahat ve turizm sektörünün 141 ülke açısından Grup A.Ş. Finans Yönetmeni turizm politikası ve etkinleştirilmesi alt endeksi, rekabet endeks değerleri ve bu değerler içerisinde 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü (3) Altyapı alt endeksi ve (4) Doğal ve kültürel Türkiye’nin konumu oldukça önemlidir. Türkiye’nin Özet : 2012-2014 arasındaki verileri kullanılarak çalışma, sanayi kaynaklar alt endeksi. Bu alt Yılları endeksler 14TUİK kritesürekli açıkhazırlanan veren bu “Ödemeler Bilançosu”na pove konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi ri, bu kriterler ise 90 göstergeyi içermekte zitif katkı sağlayan “Hizmetler şeklindedir. Farklı analiz teknikleri olup, kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Bilançosu”nun 9 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. endeks değerleri 1-7 aralığında yer almaktadır. en gözde sektörü olması dolayısıyla bu öneme Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi bulunmaktadır. Tablo 6,Elde Türkiye turizminin yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik sahip bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz küresel rekabet gücünü gözlemlemek amacıyla 9 ( h t t p : / / w w w . t u i genel k . g seviyesinde o v . t r / Udüşüş st Mgözlendiği e n u . sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim fiyatlarının düzenlenmiştir. aralığı Kw. cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. do?metod=istendeks) Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Tablo 6. Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi’ne Göre Rekabet Gücü En Yüksek ve En Düşük 5 Ülke ve Türkiye (2009-2015) Ülkeler ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION 2009 2011RANGES IN TERMS 2013OF INDUSTRY AND 2015 HOUSES Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, İspanyathe consumption 6 of electricity 5,29and natural 8 5,29in industry 4 and houses 5,38 is statistically 1 gas used analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Fransa techniques for 4analysis. Moreover, 5,34 3 5,41 7 5,31 2 tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 5,31 Almanya 3 5,41 2 5,50 2 5,39 3 5,22 ABD 8 5,28 6 5,30 6 5,32 4 5,12 Birleşik Krallık 11 5,22 7 5,30 5 5,38 5 5,12 TÜRKİYE 56 4,20 50 4,37 46 4,44 44 4,08 Moritanya 127 3,07 136 2,85 134 2,91 137 2,64 Yemen - - - - 133 2,96 138 2,62 Angola - - 138 2,80 - - 139 2,60 Gine - - - - 136 2,88 140 2,58 Çad 133 2,52 139 2,56 139 2,61 141 2,43 5,24 Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. Almanya, ABD ve Birleşik Krallık olarak kendido?metod=istendeks sini gösterirken; rekabet gücü en zayıf ülkeler ise Çad, Gine, Angola, Yemen ve Moritanya olmuştur. Seyahat ve turizm sektörü açısından rekabet gücü Rekabet gücünün yüksek olduğu ülkeler ABD hariç en yüksek olan beş ülke sırasıyla İspanya, Fransa, 137 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN üzere AB üyesi ülkeler olurken, rekabet iş adımları için şirketlerin algısına göre kolaylaştıİNCELENMESİ olmak gücünün düşük olduğu ülkeler az gelişmiş ülkeler Hakan rıcı olup olmadığı ölçülmekte, elde edilen veriler Murat KORKMAZ, AÇIKGÖZ olmuştur. Türkiye ise 2009 yılından itibaren iyi bir sayısallaştırılarak tüm ülkeler için bir endeks haline Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni performans sergilemekle beraber (56. sıradan 44. getirilmektedir. 10Raporda temel alınan 10 kilit 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü sıraya yükselmiş) turistik ürün zenginliğiyle doğru gösterge şu şekildedir (Pınar, 2013): (1) İş kurma, Özet : 2012-2014 arasındaki TUİK verileri hazırlananişlemleri, bu çalışma, (3) sanayi orantılı bir performans ortayaYılları koyamamaktadır. (2)kullanılarak İnşaat ruhsatı Elektrik bağlantıve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi sınahazırlanan erişim,çalışmada (4) Gayrimenkul tescili, (5) Krediye şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak ANOVA modeli 4.4. İş Yapma Kolaylığı Endeksi (Doing Business uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. erişim, (6) Yatırımcıların korunması, (7) Vergi Index-DBI) Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ötesi ticaret,Elde (9) Sözleşmelerin yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistiködeme, bulgulara (8) göre Sınır de sonuca gidilmiştir. edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Dünya Bankası ve Uluslararası Finans Kuruluşu uygulanması ve (10) Tasfiye işlemleri. fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim işbirliğinde yürütülen İş Yapma Projesi’nin amacıda azalma meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda Tablo 7 İş Yapma Kolaylığı Endeksi’ne göre 189 dünya genelinde Anahtar iş yaşamındaki düzenlemeleri Kelimeleryasal : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ülke arasında ilk 5 ve son 5’de yer alan ülkeleri ve iyileştirmektir. İş Yapma Kolaylığı Endeksi ülke Türkiye’nin bu endekse göre yerini göstermektedir. ekonomilerini iş yapmak için uygun ortama sahip ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND olma ölçütlerine göre sıralamaktadır. İş yapma 10 ( h t t p : / / w w w . t u i k . g o v . t r / U st M e n u . HOUSES ortamı için belirleyici yasal düzenlemelerin, farklı do?metod=istendeks). Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas İş used in industry and is statistically Tablo 7. İş Yapma Kolaylığı Endeksi’ne Göre Yapmanın Enhouses Kolay ve En Zor Olduğu 5 analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, of hypothesis(2015) were applied and the research was Ülketests ve Türkiye made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices Sıra Ülke Sıra Ülke 1 Singapur 185 Orta Afrika Cumhuriyeti 2 Yeni Zelanda 186 Venezüella, RB 3 Danimarka 187 Güney Sudan 4 Kore Cumhuriyeti 188 Libya 5 Hong Kong SAR 189 Eritre 55 TÜRKİYE Kaynak: http://www.doingbusiness.org/rankings Libya, Güney Sudan, Venezüella ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde olduğu söylenebilir. Türkiye ise Özellikle KOBİ’ler için en kolay iş yapma olaiş yapma kolaylığı açısından 189 ülke arasında naklarını sunan ilk 5 ülkenin sırasıyla Singapur, 55. sırada yer almaktadır. 11 Yeni Zellanda, Danimarka, Kore Cumhuriyeti ve Hong Kong olduğu gözlenmektedir. KOBİ’ler için en zor iş yapma olanaklarının ise sırasıyla Eritre, 11 (http://www.doingbusiness.org/rankings). 138 4.5. UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Ticareti Kolaylaştırma Endeksi (The serbest dolaşımını kolaylaştırmak İNCELENMESİ Enabiling Trade Index-ETI) ekonomilerinin Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ için ülke mevcut kurumlarının, politika- Grup A.Ş. Finans Yönetmeni larının ve hizmetlerinin derecesini ölçmektedir Ticareti Kolaylaştırma Endeksi DünyaGüven Ekonomik 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü (Sezgin, Büyükkol ve Baykara, 2014:7). Ticareti Forumu tarafından, ülkelerin uluslararası ticareti kolaylaştıracak eylem ve düzenlemeleri ne derece Endeksi dörtsanayi alt konudan oluşur. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriKolaylaştırma kullanılarak hazırlanan bu çalışma, konutlarda kullanılan dair doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi etkin bir biçimdevegerçekleştirdiğine hazırlanan Pazar ANOVA Erişimi,modeli (2) Sınır (gümrük) şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakBunlar; hazırlanan(1) çalışmada uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. bir rapordur. Bir ülkenin özellikle uluslararası Yönetimi, Altyapı veedilmesi (4) Çalışma Ortamı Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz(3) fiyatlarının tespit ticarete konu olacak eko-sisteminin gelişmişlik yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde olarak belirlenmiştir (Battista vd., 2014:4). edilen bulgular sonucunda; sanayi düzeyini de ölçmeyi amaçlamaktadır.12 sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana Tablo 8’degelmektedir. 2010-2014 yıllarını kapsayan Ticareti Ticareti Kolaylaştırma Endeksi, ticarete konu Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat olan eşyanın sınırlardan varış noktasına kadar Kolaylaştırma Endeksi’ne göre ticaret yapmanın en kolay ve en zor olduğu beş ülke ve bu değer- 12 ( h t t p : / / w w w . t u i k . g o v .ANALYSIS t r / U st MOF e nELECTRICITY u. ECONOMETRIC AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND do?metod=istendeks). lendirme içerisinde Türkiye’nin yeri verilmiştir. HOUSES Tablo 8. Ticareti Kolaylaştırma Endeksi’ne Göre En İyi ve En Kötü Ticari Yapıya Sahip 5 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity gas used in industry and houses is statistically Ülkeandvenatural Türkiye (2010-2014) analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was 2012 electricity and 2014 made more comprehensive.2010 The purpose was to determine natural gas prices Ülkeler Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan Singapur 1 6,06 1 6,14 1 5,93 Hong Kong SAR 2 5,70 2 5,67 2 5,45 Hollanda 10 5,26 7 5,32 3 5,26 Yeni Zellanda 6 5,33 5 5,34 4 5,24 Finlandiya 12 5,25 6 5,34 5 5,23 TÜRKİYE 62 4,07 62 4,13 46 4,32 Zimbabve 122 2,98 129 2,96 134 2,89 Gine - - - - 135 2,86 Angola - - 127 3,01 136 2,83 Venezüella 121 3,04 130 2095 137 2,81 Çad 124 2,88 132 2,63 138 2,50 Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. Bu endeks sonuçlarına göre 2014 yılı ve değer- do?metod=istendeks lendirilen 138 ülke için en kolay ticaret imkanı 139 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN beş ülke sırasıyla Singapur, Hong Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, İNCELENMESİ sunan ilk 2002 yıKong, Hollanda, Yeni Zellanda veMurat Finlandiya lından sonra “Bilgi Toplumunun Ölçümü” adını KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ olurken; en zorlayıcı ticari koşullara sırasıyla taşıyan bir rapor yayınlamaya başlamış ve bu Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Çad, Venezüella, Angola, Gine1Kilis ve 7Zimbabve’de raporda Bilgi ve İletişim Kalkınma Endeksi’ne Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü rastlanmaktadır. Ticaretin en kolay şekilde gerçek- de yer vermiştir. Bu rapor ölçüm için yeni BİT : 2012-2014 Yıllarıve arasındaki kullanılarak hazırlanan bakarak, bu çalışma, sanayi leştiği ülkelerin Özet başında Singapur Hong TUİK Kongverileriveri kaynaklarına BİT endüstrisindeki ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi gibi dünya ticaretinin iki Farklı önemli merkezinin yer gelişmeleri takip etmekte büyük verilerin olası şeklindedir. analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVAvemodeli 13getirilmiştir. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale alması çok şaşırtıcı değildir. Türkiye ise sunduğu rolünü araştırmaktadır. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi ticari kolaylıklaryönünde açısından ülkeolup, arasında 46. bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde hareket138 edilmiş yapılan istatistik Tablo 9’da Bilgi ve İletişim Teknolojileri Gelişmişlik edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz sırada yer alarak çok iyi olmasa da, 2010 ve 2012 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Endeksi’ne Göre 166 ekonomi içerisinde BİT değeri yıllarındaki performansına göreyükseldikçe, (61. sıradan 46.da azalma meydana gelmektedir. aralığı Kw cinsinden fiyatlarda en yüksek ve en düşük 5 ülke ve bu yapılanma sıraya yükseliyor) dahaKelimeler üst düzey bir performans Anahtar : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat içerisinde Türkiye’nin konumu sunulmuştur. sergilemektedir. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES 4.6. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Gelişmişlik ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Endeksi (Information and Communication 13 (http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/pubTechnology Development Index-IDI) lications/mis2014.aspx). Tablo 9. Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically ANOVA model was applied to the study prepared with Göre the useBİT of different Bilgi analyzed. ve İletişim Teknolojileri Gelişmişlik Endeksi’ne Değeri techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was ve En Düşük 5 Ülke (2010-2013) made more comprehensive. The purpose wasve to Türkiye determine electricity and natural gas prices Ülkeler 2010 2011 2012 En Yüksek 2013 Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan Danimarka 3 8,01 3 8,29 2 8,78 1 8,86 Kore 1 8,45 1 8,56 1 8,81 2 8,85 İsveç 2 8,21 2 8,34 3 8,68 3 8,67 İzlanda 4 7,96 4 8,17 4 8,58 4 8,64 Birleşik Krallık 14 7,35 9 7,75 7 8,28 5 8,50 TÜRKİYE 66 4,17 69 4,38 68 5,12 68 5,29 Etiyopya 150 1,09 150 1,15 162 1,24 162 1,31 Eritre 151 1,08 152 1,09 163 1,18 163 1,20 Çad 155 0,85 154 0,94 164 1,09 164 1,11 Nijer 154 0,8 155 0,88 165 0,97 165 1,03 Orta Afrika Cumhuriyeti 153 0,96 153 0,97 166 0,93 166 0,96 140 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. lığına göre sıralamaktadır. Bu endeks; İNCELENMESİ Kaynak: do?metod=istendeks ticarete açıklık, ticaret politikaları, doğrudan yabancı Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ yatırıma açıklık ve ticaret altyapısı olmak üzere Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 2013 yılı verilerine göre BİT endüstrisiGüven en gelişmiş 4 alt endeks başlığından oluşmaktadır. Endeks 1 Kilis 7Kore, Aralık Üniversitesi, beş ülkenin sırasıyla Danimarka, İsveç, Elektrik-Enerji Bölümü iki amaca hizmet eder: İzlanda ve Birleşik Krallık olduğu söylenebilir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Bu görünümde ve Kore ve Danimarka’nın (1) Ülkeleri ticareti dışa en açık olandan en az konutlarda kullanılan doğalgaz birbiriile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli ni yakın takibi uygulanmıştır. ve Danimarka’nın son yıllarda açık olana doğru sıralayarak yıllar itibariyle bu Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. ve konutlarda tüketim aralıklarınaele göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespitgözlenmesini edilmesi gerçekleştirdiği Sanayi atılımla Kore’nin liderliğini sıralamadaki değişimin sağlar, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde geçirmesi dikkat edilen çekicidir. BİT endüstrisi zayıf olan bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz (2) Ülke ticari performansının değerlendirilmesini fiyatlarının genelAfrika seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim ülkelerin ise sırasıyla Orta Cumhuriyeti, sağlayarak, politikacılara ve konunun ilgililerine aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Nijer, Çad, Eritre ve Etiyopya gibi üçüncü dünya 14 çeşitKonut, yol Anova, haritası oluşturur. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,bir Sanayi, TUİK, Fiyat ülkeleri olduğu görülmektedir. Türkiye ise bu tabloda 166 ülke arasında 68. sıradaki konumuyla Tablo 10, 2011-2015 yılları arasında 75 ülkeden ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES orta düzey bir performans göstermektedir. pazar açıklık düzeyi en yüksek ve en düşük olan ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES ilk beş ülkeye ait puanlama ve sıralama sonuçlarını 4.7. Açık Pazar Endeksi (Open Markets göstermek amacıyla düzenlenmiştir. Bu sonuçların Index-OMI) Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses isaçık statistically içerisinde Türkiye’nin pazar performansı da analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Bağımsız uluslararası yapısına ayrıcawere değerlendirilmektedir. techniques organizasyon for analysis. Moreover, tests of hypothesis applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices sahip olan Uluslararası Ticaret Odası, Açık Pazar 14 (http://www.iccwbo.org/global-influence/g20/ Endeksi ile ülkeleri ülke pazarına giriş kolayreports-and-products/open-markets-index/). 141 Tablo UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 10. Açık Pazar Endeksi’ne Göre En Açık ve En Kapalı Pazar Yapısına İNCELENMESİ Sahip 5 Murat ÜlkeKORKMAZ, ve Türkiye (2011-2015) Hakan AÇIKGÖZ Ülkeler Singapur Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 2011 2013 1 2015 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan 2 5,3 2 5,5 1 5,5 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi veHong konutlarda kullanılan doğalgaz ile 5,4 elektrik tüketiminin istatistiksel olarak edilmesi Kong 1 1 5,5 2 analiz 5,5 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Lüksemburg 3 testleri uygulanarak 4,8 3araştırma daha 4,9 kapsamlı 3 hale getirilmiştir. 4,9 uygulanmıştır. Ayrıca hipotez Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Belçika 5 yapılan4,7 4,8 de sonuca 4 gidilmiştir. 4,8 Elde yönünde hareket edilmiş olup, istatistik 4 bulgulara göre edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Hollanda 6 4,6 6 4,7 5 4,8 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda TÜRKİYE 51 3,1 da azalma 47 meydana 3,4gelmektedir. 51 3,2 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Cezayir 71 Doğalgaz, 2,2Tüketim,72Sanayi, Konut, 2,0 Anova,71TUİK, Fiyat 2,2 Pakistan 70 2,2 69 2,1 72 2,1 Bangladeş 75 73 1,9 73 GAS PRICES 1,9 ECONOMETRIC ANALYSIS OF2,1 ELECTRICITY AND NATURAL ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 74 2,1HOUSES 75 1,8 74 1,9 Etiyopya Sudan 73 2,2 74 1,8 75 1,8 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the arasında study prepared the use differentortaya Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. 51.with sırada yerof alarak techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was yarı açıkelectricity pazar and görünümüdür. made more comprehensive. The purpose was to determine natural gas prices do?metod=istendeks Açık pazar endeksine göre 2015 yılı itibariyle en açık pazar yapısı sergileyen ilk beş ülke sırasıyla Singapur, Hong Kong, Lüksemburg, Belçika ve Hollanda olurken, en kapalı pazar yapısına sahip ülkeler ise Sudan, Etiyopya, Bangladeş, Pakistan ve Cezayir olmuştur. Ticaretin çok geliştiği iki ada ülkesinin ve gelişmiş sanayi ülkesi konumundaki BENELÜKS ülkelerinin bu yüksek performansı aslında çok şaşırtıcı değildir. Aynı şekilde pazar açıklığı açısından en son sıralara düşen ülkelerin de bu görüntüsü beklenti dışı değildir. En dikkat çeken ise Türkiye’nin bu tablo içerisinde 75 ülke koyduğu 4.8. Enerji Mimarisi Performansı Endeksi (The Energy Architecture Performance Index-EAPI) Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayımlanan Küresel Enerji Üretim Performans Endeksi, ülkelerin enerji üretiminde çevreye gösterdiği duyarlılık ve enerjide ulaşılabilirlik ile arz güvenliği açısından da performanslarını gözler önüne sermekte (Alkin, 2013) ayrıca farklı ülkelerin verime yönelik özel göstergeleri kullanılarak enerji sistem performanslarını da ölçmektedir. Bu endeks hükümetlerin ve paydaşların ülkelerinin enerji sistemlerinin karşılaştırmalı performansını tanımlamayı amaçlamaktadır. Bu ölçümü yapar- 142 ken; (1) UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Ekonomik Büyüme ve Kalkınma,İNCELENMESİ (2) Tablo 11 Enerji Mimarisi Performansı Endeksi’ne Çevresel Sürdürülebilirlik ve (3) Enerji göreAÇIKGÖZ sıralamada ilk beşe giren en yüksek ve Murat Erişimi KORKMAZ, Hakan 15 ve Güvenliği sepetlerinden yararlanır. en Yönetmeni düşük performanslı ülkeler ile bu ülkelerin Güven Grup A.Ş. Finans 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü arasında Türkiye’nin 15 (http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalEnergyArchitecture_2015.pdf). Tablo 11. yerini gözlemlemek için düzenlenmiştir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Enerji Mimarisi Performansı Endeksi’ne Göreçalışmada Performansı Yüksek şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan ANOVA En modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Düşük 5 Ülke ve Türkiye (2013-2015) Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde 2014 aralığı arttıkça, elektrik 2015 ve doğalgaz edilen bulgular sonucunda;2013 sanayi sektörü için tüketim fiyatlarının Ülkeler genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. İsviçre 4 0,70 5 0,72 1 0,71 Norveç 1 0,75 1 0,75 2 0,79 Fransa 3 0,70 3 0,72 3 0,77 İspanya 9 0,67 8 0,67 5 0,76 ve En Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING AND Yeni ZellandaTO CONSUMPTION 5 0,70RANGES 2 IN TERMS 0,73OF INDUSTRY 4 0,76 HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, TÜRKİYE 44 0,58 47 0,57 54 0,63 the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Benin 122 0,35 120 0,44 techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive.98The purpose was to determine electricity natural gas prices Kamboçya 0,41 120 0,36 and 121 0,43 Etiyopya 105 0,36 113 0,39 122 0,42 Tanzanya 104 0,37 121 0,36 123 0,42 Moğolistan 100 0,39 117 0,37 124 0,41 Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. bir yerlerde bir performans sergilemektedir. Ayrıca do?metod=istendeks Türkiye’nin 2013’deki 44. sıradaki konumunu, 124 ülkenin 2015 yılı Enerji Mimarisi performansı değerlendirmesine göre en yüksek performans sergileyen ilk beş ülke İsviçre, Norveç, Fransa, Yeni Zellanda ve İspanya olurken, en düşük performansa sahip ülkeler ise Moğolistan, Tanzanya, Etiyopya, Kamboçya ve Benin’dir. Türkiye bu 2015’de 54. sıraya düşürmüş olması önemli bir performans kaybını göstermektedir. Enerji performansı açısından öne çıkan ülkelerin AB ağırlıklı sanayileşmiş ülkeler olduğu, düşük performanslı ülkelerin ise az gelişmiş ülke statüsündeki ülkeler olduğu dikkat çekmektedir. değerlendirmede 54. sırada yer alarak yine ortalarda 143 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 5. Türkiye’nin “Kötü” Performans Sergilediği tüm sektörleri kapsayan önde gelen İNCELENMESİ Uluslararası Ticari Endeksler şirketlerden eldeAÇIKGÖZ edilen bilgilerden yararlanılarak elde edilen Murat KORKMAZ, Hakan hesaplamalarla elde edilen endekste, ülkelerin Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Türkiye’nin en kötü performans gösterdiği en1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji ekonomik,Bölümü politik ve düzenleyici değişimlerden deksler; 25 ülke arasında 21. sırada yer aldığı nasıl etkilendikleri de gösterilmektedir. Endeks Yabancı Doğrudan Yatırım Güven Endeksi ve 28 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi gelecekistatistiksel bir ile olarak üç yıllık süreler içinde, belirli konutlarda ile elektrik tüketiminin analiz edilmesi AB üyesi ülkedenve26. sıradakullanılan yer alandoğalgaz Macaristan’la şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli yatırımların aynı puanı aldığıuygulanmıştır. Avrupa 2020 Endeksi AyrıcaRekabet hipotez testleri uygulanarakpazarların araştırma dahadoğrudan kapsamlı hale getirilmiştir. küresel dağılıSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi mından alacağı payın tahmin edilebilmesinde de olmuştur. yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı elektrik 16 ve doğalgaz önemli birarttıkça, rol üstlenir. 5.1. Yabancı Doğrudan Güven Endeksi fiyatlarınınYatırım genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. (The Foreign Direct Investment Confidence Tablo 12, 2012-2015 yılları arasında Yabancı Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Index-FDI) Doğrudan Yatırım Güven Endeksi’ne göre güvenilirliği en yüksek ve en düşük 5 ülkeyi Yabancı DoğrudanECONOMETRIC Yatırım Güven Endeksi 1997 ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION IN TERMS OF INDUSTRY AND göstermektedir. Asya küresel krizinin gölgesinde, 1998’denRANGES HOUSES itibaren A.T. Kearney Danışmanlık Şirketi ta16 ( h t t p : / / w w w . t u i k . g o v . t r / U st M e n u . Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, rafından düzenlenen bir endekstir. 25 ülkedeki do?metod=istendeks). the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis.Yatırım Moreover, Güven tests of hypothesis were applied the research wasEn Yüksek ve Tablo 12. Yabancı Doğrudan Endeksi’ne Göreand Güvenilirliği made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices En Düşük 5 Ülke (2012-2015) Ülkeler 2012 2013 2014 2015 Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan ABD 4 1,52 1 2,09 1 2,16 1 2,10 Çin Halk Cumhuriyeti 1 1,87 2 2,02 2 1,95 2 2,00 Birleşik Krallık 8 1,47 8 1,81 4 1,91 3 1,95 Kanada 20 1,34 4 1,86 3 1,93 4 1,94 Almanya 5 1,52 7 1,83 6 1,84 5 1,89 Avusturya - - - - - - 21 1,69 TÜRKİYE 13 1,39 - - 24 1,60 22 1,69 Polonya 23 1,30 19 1,62 - - 23 1,68 Norveç - - - - - - 24 1,68 Finlandiya - - - - - - 25 1,67 144 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 5.2. Avrupa 2020 Rekabet Endeksi (The Europe http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. İNCELENMESİ Kaynak: do?metod=istendeks 2020 Competitiveness Index) Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 2010 yılında, Avrupa Komisyonu, AB’nin rekabet Yabancı doğrudan yatırım güvenilirliği en yüksek 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü gücünün artırılması amacı ile Avrupa Birliği ve olarak hesaplanmış ilk beş ülke sırasıyla ABD, üye devletleri bu hedefe odaklama aracı olarak Çin, Birleşik Krallık, Kanada ve Almanya’dır. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi Avrupaistatistiksel 2020 stratejisini Bu stratejiBu ülkelerden dört tanesi kullanılan gelişmişdoğalgaz ülke ve Çin tüketiminin ve konutlarda ile elektrik olarak analiz önermiştir. edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli ye göre, amaç “istihdam, üretkenlik ve sosyal de dünyada yükselen ekonomi olarak değerlenuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi uyum düzeyi yüksek, sürdürülebilir ve akılcı dirilen gelişmekte olan ülkedir.tüketim Güvenilirliği yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde bir ekonomik yapı” oluşturmaktır. Bu hedef en düşük olarakedilen hesaplanmış ilk beş ülke ise bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak Avrupa tüketim 2020 Rekabet çerçevesinde düzenlenen sırasıyla Finlandiya, Norveç, Polonya, Türkiye aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Endeksi; Küresel Rekabetçilik ve Kıyaslama ve Avusturya’dır. Bu ülkelerden Finlandiya ve Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat Ağı çerçevesi içinde Dünya Ekonomik Forumu Norveç’in gelişmiş ülke statüsüne sahip ülketarafından hesaplanarak yayınlanan bir endeks ler olarak düşük güvenilirliğe sahip olmaları 17 ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY NATURAL GAS PRICES olarakAND ortaya çıkmaktadır. düşündürücüdür. Türkiye de yabancı doğrudan ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES yatırımlar için yeterli güven imajı oluşturamayan Tablo 13, 28 AB üyesi ülkenin rekabetçilik sıraülkeler arasında olup 22. sırada yer almaktadır. Abstract: In this study prepared by using data oflamasında TSI belongingönde to the years of 2012-2014, ve arkada gelen ilk beş ülkeyi the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with use bir of different göstermenin yanıthesıra, aday ülke statüsündeki techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was Türkiye’nin de and rekabet değerlenmade more comprehensive. The purpose was to determine electricity natural performansını gas prices direbilmek amacıyla düzenlenmiştir. 17 (http://www3.weforum.org/docs/WEF_Europe2020_CompetitivenessReport_2014.pdf). 145 Tablo UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN 13. Avrupa 2020 Rekabet Endeksi’ne Göre Rekabetçiliği En Yüksek ve En İNCELENMESİ Düşük 5 Ülke Türkiye (2010-2014) Murat ve KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Ülkeler Finlandiya Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 2010 2012 1 2014 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü Sıra Puan Sıra Puan Sıra Puan 2 5,61 2 5,71 1 5,70 Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi veİsveç konutlarda kullanılan doğalgaz ile 5,77 elektrik tüketiminin istatistiksel edilmesi 1 1 5,77 olarak 2 analiz 5,55 şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Hollanda Ayrıca hipotez 4 testleri uygulanarak 5,34 4araştırma daha 5,46kapsamlı 3 hale getirilmiştir. 5,41 uygulanmıştır. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Danimarka 3 yapılan5,52 5,60de sonuca 4 gidilmiştir. 5,32Elde yönünde hareket edilmiş olup, istatistik 3 bulgulara göre edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz Almanya 5 5,25 6 5,28 5 5,28 fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda gelmektedir. Hırvatistan 4,01 da azalma - meydana 4,01 24 3,87 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Tüketim,24Sanayi, Konut, Macaristan 24 Doğalgaz, 4,04 4,06 Anova,25TUİK, Fiyat 3,83 TÜRKİYE - - - 3,75 - 3,83 Yunanistan 25 25 3,95 26 GAS PRICES 3,79 ECONOMETRIC ANALYSIS OF3,92 ELECTRICITY AND NATURAL ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 27 3,79 27 3,76 27 3,75 HOUSES Bulgaristan Romanya 26 3,84 26 3,79 28 3,64 Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the olan study prepared with theBulgaristan use of different Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. Yunanistan, ve Romanya’dan techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was daha iyielectricity bir rekabet performansı gösterirken, made more comprehensive. The purpose was to determine and natural gas prices do?metod=istendeks Avrupa 2020 Rekabet Endeksi 2014 sonuçlarına göre rekabetçiliği en yüksek beş AB ülkesi sıra- Macaristan’la aynı rekabetçilik düzeyine sahip bulunmuştur. sıyla Finlandiya, İsveç, Hollanda, Danimarka ve 6. Sonuç Almanya olarak karşımıza çıkarken, rekabetçiliği İçinde bulunduğumuz yüzyılda Türkiye’nin artan dış ticaret hacmi dikkat çekmektedir. Fakat bunun yanı sıra artan dış ticaret açıkları da gözden kaçmamakta ve ülkenin Ödemeler Dengesi’ndeki problemler de paralel bir şekilde büyüme göstermektedir. Fakat Türkiye ekonomisinin incelenen endeksler kapsamındaki gelişimi birbirinden farklı sonuçların olduğunu bize göstermektedir. Türkiye’nin uluslararası ticari endekslerdeki yerini elde edilen bulgular çerçevesinde kısaca en düşük AB ülkeleri ise Romanya, Bulgaristan, Yunanistan, Macaristan ve Hırvatistan olarak belirlenmiştir. Rekabetçilik performansı yüksek olan ülkelerin AB’nin en gelişmiş ülkeleri olduğu dikkat çekerken, düşük rekabetçiliğe sahip olanlarınsa Yunanistan hariç dönüşüm ekonomileri olduğu ve Birliğe 2000 sonrası yaşanan genişleme sürecinde dahil oldukları gözlenmektedir. Bir aday ülke statüsündeki Türkiye ise rekabetçiliği en düşük 146 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN özetleyebilmek adına bu sonuçlar “İyi”, “Orta” Türkiye’nin 2014 yılı performansının İNCELENMESİ ise çok ve “Kötü” şeklinde değerlendirilebilir. sıkıntılı olduğu söylenemez. Dünya Ekonomik Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Forumu tarafından 2 yıllık periyotlarla düzenlenen Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Ekonomik Kırılganlık Endeksi’ne göre Türkiye; 1 ve sektörün sürdürülebilirliği için bir platform Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü gelişmekte olan ve az gelişmiş 145 ülke arasında oluşmasına hizmet eden Seyahat ve Turizm kırılganlığı en düşük ülke olarak yer almış ve bu Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriRekabet kullanılarakEndeksi’ hazırlanan ne bu çalışma, sanayi göre Türkiye; 2009 yılından alanda çok iyi bir performansa sahip olduğunu ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi iyiçalışmada bir performans sergilemekle beraber şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakitibaren hazırlanan ANOVA modeli kanıtlamıştır. BMuygulanmıştır. Genel Kurulu Kalkınma Politikası Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. (56. sıradan 44. sıraya yükselmiş), maalesef turistik Sanayitanımlanan ve konutlarda bu tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi Komitesi tarafından endekse göre, yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca doğru gidilmiştir. Elde bir performans ürün zenginliğiyle orantılı Türkiye’nin aynı statüye sahip ülkeler arasında edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz ortayavarılmaktadır. koyamamıştır. Dünya genel seviyesinde düşüş tescilgözlendiği sonucuna Sonuç olarak tüketimBankası önderliküresel krizlere fiyatlarının en dayanıklı ülke olarak aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. ğinde özellikle KOBİ’lerin iş yaşamındaki yasal lendiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat düzenlemelerini iyileştirmek için hazırlanan İş Küresel Rekabet Endeksi’ne göre 140 ülke araYapma Kolaylığı Endeksi ve Dünya Ekonomik sında 51., LojistikECONOMETRIC Performans Endeksi’ne ANALYSIS OFgöre ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES Forumu’nun uluslararası ticareti kolaylaştıracak ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND 160 ülke arasında 30., Seyahat ve Turizm Rekabet HOUSES eylem ve düzenlemelerin etkinliğini ölçen Ticareti Endeksi’ne göre 141 ülke arasında 44., İş Yapma Kolaylaştırma Endeksi sonuçları da Türkiye’nin Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, Kolaylığı Endeksi’ne göre 189 ülke arasında the consumption of electricity and natural gas used in industry houses ilgili is statistically önceki yıllaraandoranla alanlarda artan perforanalyzed. ANOVA model was göre138 applied to the study prepared with the use of different 55., Ticareti Kolaylaştırma Endeksi’ne mansını etmektedir. techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were teyit applied and the research was made moreve comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices ülke arasında 46., Bilgi İletişim Teknolojileri Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nce “Bilgi Gelişmişlik Endeksi’ne göre 166 ülke arasında Toplumunun Ölçümü” çerçevesinde hesaplanmaya 68., Açık Pazar Endeksi’ne göre 75 ülke arasında başlanan Bilgi ve İletişim Teknolojileri Gelişmişlik 51. ve Enerji Mimarisi Performansı Endeksi’ne Endeksi değerleri Kore ve Danimarka’nın rekagöre 124 ülke arasında 54. olarak orta düzey bir betine sahne olmaktadır. Türkiye ise 2010’daki performans sergilemiştir. 66. sıradaki konumunu 2013 yılında 68 ile deBu sonuçları daha ayrıntılı olarak incelersek; ğiştirerek güç kaybeden konumuna düşmüştür. Uluslararası Ticaret Odası tarafından yayınlanan Dünya Ekonomik Forumu tarafından her yıl Açık Pazar Endeksinde Singapur ve Hong Kong hazırlanan Küresel Rekabet endeksi sonuçları gibi iki uzak doğu şehir devletinin yanı sıra Türkiye’nin son yıllardaki performans kaybını BENELUX ülkelerinin ilk sıralarda yer aldığı ortaya koymaktadır. Ülkelerin gümrük, taşımacılık, gözlenirken, 75 ülke arasında 51. sırada yer alan altyapı gibi lojistik alanındaki performanslarını Türkiye’nin henüz tam anlamıyla açık pazar değerlendiren ve Dünya Bankası tarafından hesaplanan Lojistik Performans Endeksine göre kriterlerini sağlayamadığı görülmektedir. Enerji 147 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Mimarisi Performansı Endeksi Dünya Ekonomik larda yer alan ülkelerin – Yunanistan hariç - AB’ye İNCELENMESİ son AÇIKGÖZ dönemde kabul edilen dönüşüm ekonomileri Forumu tarafından yıllık periyotlarlaMurat yayınlanan KORKMAZ, Hakan olduğu gözlenmektedir. Türkiye ise 28 AB ülkesi bir endekstir. Bu endeks sonuçları da ABGrup ülkeGüven A.Ş. Finans Yönetmeni arasında 26. sırada yer alan Macaristan’la aynı 1 lerinin üstün performansını ortaya Kilis koymaktadır. 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü rekabetçilik performansını göstererek kötü bir Türkiye’nin ise 2013’deki 125 ülke arasındaki 44. Özet : 2012-2014 Yılları TUİK verilerirekabetçilik kullanılarak hazırlanan çalışma, sanayi yapısıbusergilemektedir. sıradaki yerini, 2015’de 54. sıra ilearasındaki değiştirerek ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi enerji mimarisi açısından bir teknikleri performans şeklindedir. belirgin Farklı analiz kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Türkiye’nin Uluslararası Ticari Endekslerdeki göuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. kaybı yaşadığı gözlenmektedir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgazbeklendiği fiyatlarının tespit edilmesi rüntüsünün kadar mükemmel olmadığı yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde ve son yıllarda buelektrik endeksler çerçevesinde Türkiye Türkiye’nin en edilen kötü bulgular performans gösterdiği en-için tüketim sonucunda; sanayi sektörü aralığı arttıkça, ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim dış ticaretinde bir kan kaybı yaşanmakta olduğu deksler ise; 25 ülke arasında 22. sırada yer aldığı aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. sonucuna varmak mümkündür. Unutulmamalıdır Yabancı Doğrudan Yatırım Güven Endeksi ve 28 Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat ki, gelişmiş bir rekabet potansiyeli; küresel AB üyesi ülkeden 26. sırada yer alan Macaristan’la ekonomiyi ekonomik krizden geçici bir süre aynı puanı aldığı Avrupa 2020 Rekabet Endeksi ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES içinINkurtarırken, gerginleşen ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES TERMS OF INDUSTRY AND jeopolitik durum, olmuştur. HOUSES artan gelir eşitsizliği ve daralan finansal koşulA.T. Kearney şirketi tarafından yıllık periyotpotansiyel riskler yaratmaya Abstract: In this study prepared by using data oflar TSIekonomi belonging to için the years of 2012-2014, the Yabancı consumption Doğrudan of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically larla düzenlenen Yatırım başlayabilir. Bu nedenle daha sürdürülebilir ve analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different Endeksi’ne göre techniques gelişmekte ülkelerden for olan analysis. Moreover,Çin’in tests of hypothesis applied the research was daha were yaygın bir and büyümeyi sağlamak için yapısal made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices performansı ilk 5 ülke arasında bulunacak kadar sorunlarla mücadele etmek gerekir. Bu bağlamda yüksek bulunurken, yine bir yükselen ekonomi ise her zamankinden daha fazla olmak kaydıyla; olarak isimlendirilen Türkiye’nin 2015 yılında iş dünyası, hükümet ve sivil toplum arasında 22. sırada yer alması oldukça sıkıntılıdır. Hatta güçlü bir işbirliği oluşturmak bir zorunluluktur. Türkiye’nin Yabancı Doğrudan Yatırım Endeksi’ne Ayrıca küresel sorunlardaki artışın ülkelerin segöre 2012’deki 13. sıradan 2015’deki 22. sıraya yahat ve turizm hareketliliği üzerinde olumsuz gerilemesi önemli bir performans kaybını da etki yaratabileceği de asla unutulmamalıdır. Bu göstermektedir. durum gelişmekte olan ülkelerin büyüme per2010 yılından itibaren 2 yıllık periyotlarla Dünya formanslarını azaltırken, gelişmiş ülkeleri kalıcı Ekonomik Forumu tarafından hesaplanan Avrupa düşük ekonomik büyüme ile yüzleşmeye zorla2020 Rekabet Endeksi; 28 AB ülkesinin rekabetyacaktır. Ödemeler bilançosu üzerinde yarattığı çilik performansının yanı sıra aday ülkelerin de olumlu etkiler hatırlanacak olursa bu sektör ve performansını ayrıca değerlendirmektedir. 2014 bu sektörün etkinliğini artıracak her türlü girişim verilerine göre rekabetçilik sıralamasında en sonözel bir öncelik ve öneme sahip olmalıdır. 148 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN Son bir söz olarak; Türkiye dış ticaretinin küresel İNCELENMESİ RYKGM – Ekonomik Analiz ve Değerlendirme ekonomiler içerisinde uygun bir yer edinebilmesi Dairesi, Yayın No: 488, 07.06.2014, Ankara Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ büyük ölçüde ticaretin kolaylaştırılmasına Güven Grupda A.Ş. Finans Yönetmeni İNTERNET KAYNAKLARI 1 bağlıdır. Bu aşamadan sonra tek gereken, ilgili Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü mercilerin mevcut dataları doğru yorumlayarak Alkin, K. (2013) “Enerjideki Küresel Yapısal Özet : 2012-2014 Yılları TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi uygun politika seçimi için çaba sarfarasındaki etmeleridir. Sorunlar Piyasaların Gölgesinde Kalmasın”, ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli http://www.bloomberght.com/ht-yazarlar/ Kaynakça uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik vekerem-alkin/1300982-enerjideki-kuresel-yapi doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi yönünde hareket edilmiş yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde BATTİSTA, A.D., DOHERTY, S.,olup, HANOUZ, edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim sal-sorunlar-piyasalarin-golgesinde-kalmasin. aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz M., ve GEİGER, T.,genel (2014). “Thedüşüş Enabling fiyatlarının seviyesinde gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Trade Index 2014”, World Economic Forum http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=istendeks Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat 2014, Edts. Hanouz, M. D., Geiger, T., ve (erişim tarihi 08.11.2015). Doherty, S http://www.un.org/en/development/desa/policy/ ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TOCompetitiveness CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND EİDE, E. B., (2014). The Global cdp/ldc/ldc_criteria.shtml#evi, (erişim tarihi HOUSES Report 2014-2015 08.11.2015) Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption electricityThe and Travel natural gas used in industry and houses is statistically EİDE, E. B., ve SNABE, J. H.,of(2015). analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different http://www.weforum.org/reports/global-compe&Tourism Competitiveness 2015 techniques for analysis.Report Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices titiveness-report-2014-2015, (erişim tarihi KÖKSAL, M.Z., SEZGİN, F., ve MERT, S., (2014). 09.11.2015) “Connecting to Compete 2014 The Logistics http://lpisurvey.worldbank.org/international/global, Performance Index and Its Indicators” , TC (erişim tarihi 09.11.2015) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, RYKGM – Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi, http://www3.weforum.org/docs/gcr/2015-2016/ 07.04.2014, Ankara Global_Competitiveness_Report_2015-2016. PINAR, Ö., (2013). “Dünya İş Yapma Endeksi’nde pdf, (erişim tarihi 09.11.2015) Türkiye’nin Yeri ve Türkiye’deki İş Ortamı”, http://www.doingbusiness.org/rankings (erişim İzmir Ticaret Odası, AR-GE Bülten, 2013tarihi 09.11.2015) Mart Ekonomi SEZGİN, F., BÜYÜKKOL, K., ve BAYKARA, D., (2014). “2014 Ticaretin Kolaylaştırılması Raporu”, TC Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, (http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/ 149 publications/mis2014.aspx). (erişim tarihi 11.11.2015) UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN http://www.iccwbo.org/global-influence/g20/ http://www.tcmb.gov.tr/(erişim 15.11.2015) İNCELENMESİ reports-and-products/open-markets-index/ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ Üstündağ Demir, S.; “Küresel Rekabet Endeksi (erişim tarihi 11.11.2015) Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 2014-2015 Raporu” Türkiye Rekabet Kurumu, 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü http://www3.weforum.org/docs/WEF_ http://www.rekabet.gov.tr/tr-TR/Rekabet-Yazisi/ GlobalEnergyArchitecture_2015.pdf, (erişim Kuresel-Rekabet-Endeksi-2014-2015-Raporu Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi tarihi 12.11.2015) (erişim tarihi 16.11.2015) ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. http://www3.weforum.org/docs/WEF_Europe2020_ Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi CompetitivenessReport_2014.pdf (erişim yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Yazar Notu: Bu çalışma 4/5 Aralık 2015 Tarihinde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz tarihi 12.11.2015) fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaİstanbul varılmaktadır. olarak tüketim 1. Uluslararası daSonuç gerçekleştirilen aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist Ekonomi Yönetimi ve Pazar Araştırmaları Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat (erişim 15.11.2015) Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur. ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices 150 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ EXTENDED ABSTRACT Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü “Globalization” -the most important pillar in the formation of the new economic order- has Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi dragged many vechanges the world economy, including economic initially.1929Great World konutlardato kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli Depressionand the aftermath World WarII have necessitated the making of a number of regulauygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir. Sanayi ve konutlarda aralıklarına göre International elektrik ve doğalgazMonetary fiyatlarının tespit edilmesi tions on an international scale.tüketim In this process, Found – IMF and World yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde Bank –WB - two important international organizations- have started its operations. In addition edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiğiwidespread sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak to these progresses, globalization has become activity with thetüketim signing of General aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. Agreement on Tariffs and Trade – GATT. These organizations and agreement although have Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat specific purposes, and specific application areas, also they combine some common points are observed.The first of these common points is “commercial liberalism”, that has come to the ANALYSIS OFtime, ELECTRICITY ANDits NATURAL PRICES independence of ECONOMETRIC international trade.Over GATT left place toGAS World Trade Organization ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND HOUSES – WTO, though there has been no deviation from this common goal. Today, there are approximately 160 WTO member, 188 IMF member, and 127 WB member countries, this situation Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014, the consumption of electricity and natural gas used in industry and on houses statistically shows in the best way the effectiveness of these organizations theis world economy and esanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different pecially world techniques trade. Moreover, high participation rateregardless for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied andto thedeveloped, research was developing or made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices least developed, importance of these organizations in the economical sustainability had been illustrated. Commercial liberalism has played an important role shaping foreign trade ofthe majority of world economy by adopting the capitalist economic system. In this structure, while developed countries were increasing their production quantities to take more place in foreign markets, developing and least developed countries began forming their work with developed countries guidance.The results of these efforts are certainly reflected to countries’ foreign trade balance and balance of payments in the positive or negative way. Evaluation of country foreign trade with only the results obtained based on countryleads to deficiencies. In this study, place of Turkey’s foreign trade in the global tradeis assessed with international indexes which published by Turkey Statistical Institute also. With this study, place in the global trade of Turkey’s trade is attempted to be expressed. The World Economic Forum usually holds most of these indexes used in this assessment annually. In addition to that, indexes organized by international organizations are also considered within the scope of the study such as United Nations, International Chamber of Commerce, World Bank. In 21th century, Turkey’s growing volume of foreign trade is note- 151 UHEYAD www.uheyadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi International Refereed Journal of Researches on Economy Management Ocak / Şubat / Mart –Kış Dönemi Sayı: 07 Yıl:2016 Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış International Refereed Journal of Research on Economics Management October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter January / February / March Winter in K:02 the `Year of Issue: 07 Year: 2016 ID:13 JEL KODU: F01-F02-H7-H70 ID:73 K:79 (Ekonomi) & (Economy) (Uluslararası Ekonomi Yönetimi – International Economics Management) www.uheyadergisi.com ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492 (ISO 9001-2008 Belge / Document & ISO ISO14001-2004 14001-2004Belge Belge No12880) / Document No: 12880) (ISO No 9001-2008 BelgeNo: No: 12879 12879 & No: (MARKA PATENT NO: TRADEMARK) (2015/03942-2015-GE-17393) SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN the other hand, increasing foreign trade deficit can be observed as a problem İNCELENMESİ worthy. On and in the country The Balance of Payments are also in parallel to the growth. But, Turkey Murat problems KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ economy has different results in the name of different indexes. Because of that, to make these Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni indexes more meaningful, it can be described as “Good”, “Intermediate”, and “Bad”. According 1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü to Economic Fragility Index, Turkey is the least fragile country in other 145 country and proÖzetgood : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi ved that has very performance in these areas. According to the Global Competitiveness ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi Index,Turkey isşeklindedir. 51st outFarklı of 140 countries, in Logistics Performance Indexmodeli 30th out of 160 coanaliz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA th getirilmiştir. uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı untries, according to Traveland Tourism Competitiveness Index 44hale among141 countries, acSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi th cording to the Trade 46 istatistik among 138 countries, according to the Information yönündeFacilitation hareket edilmiş Index, olup, yapılan bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı th arttıkça, elektrik ve doğalgaz and Communication Technology Development Index 68 among166 countries, according to the fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim st Open Market Index 51cinsinden in 75 yükseldikçe, countries,fiyatlarda and according to thegelmektedir. Energy Architecture Performance aralığı Kw da azalma meydana th Index, 54 of 124 countries a moderate Global Index, Anahtar Kelimeler showed : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,performance. Sanayi, Konut, Anova, TUİK,Competitiveness Fiyat prepared by the World Economic Forum’s results reveal the loss of performance of Turkey in recent years. According to Logistics Performance Index, calculated by the World Bank that asECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND sessing the performance of countries in the field of logistics, recent performance of the Turkey HOUSES is found distressed. According to Travel and Tourism Competitiveness Index, prepared by the Abstract: In this study prepared using data of TSI belonging the yearsperformance, of 2012-2014, World Economic Forum, Turkey; withbythe demonstration of ato good cannot show the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically analyzed. with ANOVA was applied to the study prepared withof theprepared use of different development parallel itsmodel richness tourist products. Result under the leaderstechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was hip of the World Bank Ease of Doing Business Trade Facilitation made more comprehensive. The purpose was to Index, determine and electricity and natural gas prices Index prepared by the World Economic Forum is Turkey confirms the increased performance compared to the previous year. According to Information and Communication Technology Development Index value, Turkey has fallen into the power lost country in recent years. According to theOpen Market Index, Turkey does not appear to provide literally open market criteria. Results of Energy Architecture Performance Index show that Turkey has a significant performance loss in recent years. The worst performance indices are; ranks 22nd among the 25 countries that Foreign Direct Investment Confidence Index, and Europe 2020 Competitiveness Index which has the same point with Hungary, that is in the 26th of 28 European Union country. It is observed that Turkey has an decreasing performance rate according to Foreign Direct Investment Index, prepared by A.T. Kearney annually. Calculated by the World Economic Forum, 2020 European Competitiveness Index demonstrates the poor competitiveness in the structure of Turkey. In this context; image of Turkey in International Trade Indexes is not perfect as expected and conclude that within the framework of this index, Turkey’s foreign trade has experienced a loss of blood. 152 DERGİ HAKKINDA UHEYAD Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi; 2014 yılı itibariyle yayın hayatına girmiştir. Dergimizde literatüre kaynak sağlayacak nitelik ve değerde olan yayınlara yer verilmektedir. Dergimiz uluslararası hakemli bir dergi olup, yılda DÖRT sayı çıkarmaktadır. Dergimizin sayıları MART, HAZİRAN, EYLÜL ve ARALIK aylarında sistem üzerinden yayınlanmaktadır. Dergimiz gerek basılı, gerekse de internet üzerinden ulaşılabilen bir dergidir. Dergimizde İktisat, Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler, Uluslararası İlişkiler, İşletme, Finans, Yönetim Organizasyon, Ekonometri, İstatistik ve Ekonomi alanında her türlü yayına yer verilebilmektedir. Dergimizin baş editörü Murat KORKMAZ olup, dergi yönetim kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda faaliyetlerini gerçekleştirilmektedir. Yönetim kurulu başkanı derginin o anki yönetim kurulundaki en üst unvana sahip hocamız olup yönetim kurulunun %51’ inin aldığı kararlar uygulanmaktadır. Gönderilen her yayın kendi alanında uzman iki hakemin onayından geçmeli ve hakemler tarafından yayınlanabilir görüşüne sahip olmalıdır. Aynı sayı içerisinde yazarın bir yayınına yer verilir. Birden fazla hakem ve yönetim kurulu onayından geçen çalışmalar sıraya alınarak ilerleyen sayılarda yayınlanır. Hiçbir yazar hakem ve yönetim kurulu üyeleri üzerinde etkili değildir. Dergimizde yayınlanmak üzere sisteme yüklenen çalışmalar için yayın telif hakkı sözleşmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar dergiye devredilmiş olarak kabul edilir. Yazar ya da yazarlar bu durumu kabul etmiş ve derginin yayın kabul şartlarına uygun hareket etmeyi teyit ederek bu sisteme dâhil olmuştur. Dergimiz hakem ve bilim kurullarında yer almak isteyen akademisyen ve bilim araştırmacılarının mutlaka Dr. unvanı almış ve alanında uzman olması gerekmektedir. Ayrıca bilimsel çalışmalar yapmış olması şartı aranır. Dr. ya da Uzman unvanına sahip olmayan ve alanında yayın yapmayan hiç kimse bilim, danışma ve hakem kurullarında yer alamaz. Dergi yönetim kurulu derginin en üst karar ve yürütme mekanizmasını oluşturur. Yönetim kurulunun aldığı her türlü karar kesin ve değiştirilemez niteliktedir. Yönetim kurulu kararı olmaksızın hiçbir koşul ve şartta dergi üzerinde işlem gerçekleştirilemez ve uygulamaya gidilmez. Dergi baş editörü hakem onayına gönderilmeyen çalışmaların dergide kabul edilip edilmeyeceğine, hakem sürecine gönderilip gönderilmeyeceğine karar verebilir. Bu karar sürecinde yönetim kuruluna bilgi vermek zorunda değildir. Dergimiz bünyesinde hakem, bilim ve danışma kurulunda yer almak isteyen bilim insanlarının katılımına ancak yönetim kurulu karar verebilir. Dergimizde bazı ulusal ya da uluslararası kongrelerde yayınlanmış sözlü ve hakem onayından geçmiş çalışmalar için özel sayılar şeklinde çalışmalar da gerçekleştirilmektedir. Bu tip özel sayılar ancak anlaşma yapılan kongrelerde sunulmuş sözlü bildiriler için geçerlidir. Bu bildirilerin mutlaka kongre bilim kurulundan onay almış hakem değerlendirmesi yapılmış olmalıdır. Hakem değerlendirilmesi yapılmamış hiçbir çalışma yayına alınmaz. Yayınlanmak için gönderilen çalışmalar dergi hakem onayına gönderilir. Ancak her iki hakemden olumlu dönüş alan çalışmalar yayına alınır. Ayrıca sözlü sunulan bildirilerin mutlaka basılı materyali ile hakem onay raporları dergimiz yönetim kuruluna ve baş editörüne sunulmuş olmalıdır. Bu bilgi ve materyallere sahip olmayan bildirilere dergimizde yer verilmez. Dergimizde işlem sürecine dair bilgiler yazar ve yazarlara yazılı olarak dergi internet adresinden bildirilir. Ayrıca dergimize üye olup sisteme giriş yapan her bir yazar süreç ile ilgili bilgileri derginin web sayfasından kendisi izleyip gelişmeleri takip edebilir. Dergimizdeki koşul ve şartlar her bir yazar ve yazarlar için aynıdır. Hiçbir kimse için bu kurallar ve koşullar değiştirilmez. Farklılık sağlanması istenemez talep edilemez. Dergimiz bünyesinde yayınlanması istenen eserlerin mutlaka derginin yayın kabul ettiği alanlardan olması şartı aranır. Bu özellikleri taşımayan hiçbir yayına dergimizde yer verilemez. Hakem sürecine dair işleyiş baş editör kontrolünde gerçekleştirilir. Baş editör yayının dergide hakem sürecine dair işleyişine yönelik bilgi ve karar verme yetkisine sahip bulunur. Baş editörün uygun bulmadığı ya da kabul etmediği bir yayın dergide sürece dâhil edilmez. Bu konuda yazar ya da yazarlar dergi ile diğer organlar üzerinde bir yükümlülük oluşturamaz. Hakem onayından geçse bile editörler ya da yönetim kurulu mevcut çalışmanın yayınlanmasına olumlu görüş bildirmemesi veya makale sistemde yayına alınsa bile kurulların kararı ile iptal edilebilir. Böyle bir durumda yazar ya da yazarlar dergiye bir yaptırım uygulamaz. Her türlü yetki tek taraflı olarak dergi yönetim ve editörler kuruluna aittir. Dergimiz T.C. hukuk kuralları çerçevesinde “5846” sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanun ve Hükümleri ’ne tabi hareket eder. Bu kanunun gerekliliklerini yerine getirmeyen yazar ya da yazarlar hakkında dergimiz tek taraflı olarak hukuki haklarını korumaya sahiptir. Dergimizde yayınlanması amacıyla gönderilen çalışmalarda yapılan ilgili kanunlara uygun olarak gerçekleştirilmeyen alıntılar, intihal gibi konularda yazar ya da yazarlar tek taraflı olarak sorumludur. Her bir yazar ve yazarlar uluslararası akademik, bilimsel etik kurallara uymak zorundadır. Bu kurallara uymayan yazarlar hakkında ilgili kurum ve kuruluşlara dergimiz doğrudan resmi olarak bilgi verir. Doktora, Yüksek Lisans ve Uzmanlık tezlerinden yararlanılarak hazırlanan çalışmalarda mutlaka kaynakça ya da özet altında hangi çalışmadan yararlanılarak hazırlandığı belirtilmelidir. Aksi durumda bu tip çalışmalar etik kabul edilmez ve intihal çerçevesinde değerlendirilir. Tez ve uzmanlık tezlerinde mutlaka ilgili yayının asıl sahibinin ismi bulunmalıdır. İlk sırada etik kurallar çerçevesinde tezin “yayının” asıl sahibi konumundaki kişi ilk sırada yer almalıdır. Danışman ve diğer yazarlar tezin sahibinin önünde yer alamaz. Bu tip çalışmalarda tez danışmanı dışında farklı yazar isimleri bulunuyor ise çalışmaya ne tür bir katkı sağlandığı kaynakça kısmında açıkça belirtilmelidir. Dergimiz basılı ve online olarak hareket eden bir yayın organıdır. Akademik alanda hazırlanan çalışmaların yer aldığı bir materyal olarak bilimsel araştırma yapan kurum ve kişilere fayda sağlamak amacıyla toplumsal hizmet sunan sosyal bir organdır. Dergimiz paralı bir dergi olmayıp, hiçbir yazara ya da yazarlara basılı materyal göndermek zorunda değildir. Dergimizde kabul edilen ve basıma hak kazanan çalışmalar dergi yayın kabul şartları ve yazım kurallarına uygun olarak mizanpajı yapılır ve sisteme yüklenir. İhtiyacı olan yazar ya da yazarlar ile okuyucular sistemden bu sayıyı indirerek ihtiyacını giderebilir. Mizanpaj yazar tarafından örnek makale baz alınarak yapılmaktadır. ABOUT THE JOURNAL UHEYAD International Refereed Journal of Researches on Economy Management began to be published as of the year 2014. Our journal gives place to the publications having the qualification and value that will provide source to the literature. Our journal is an international refereed journal and it is issued FOUR times a year. The volumes of our journal are published in MARCH, JUNE, SEPTEMBER and DECEMBER on the system. Our journal has both a printed version and can be reached online. All kinds of publications within the field of Economics, Labor Economics and Industrial Relations, International Relations, Business Administration, Finance, Management Organization, Econometrics, Statistics and Economy can be incorporated in our journal. Our journal2s editor-in-chief is Murat Korkmaz, and carries out the diligent activities in line with the decisions taken by the executive board of the journal. The head of the executive board is the professor with the highest title in the journal at that time and the decisions given by 51% of the executive board are performed. Each publication sent must be gone through two referees of that field and it must be approved by referees for publication. Only one submission of the same author is included in the same volume. The publications approved by more than one referee and executive board are taken to queue and published in next volumes. None of the authors can affect referees and executive board. Publication copyright agreement is not demanded for the submissions uploaded to the system for the publication. The submissions uploaded to the system are regarded as assigned to the journal. Author or authors should accept this condition and they have been included in this system by confirming that they will act in line with the publication principles of the journal. The academicians and researchers who want to be in our journal’s referee and science boards must bear the title Dr. and they must carry out scientific studies in their fields. No one without the title Dr. and publication in her/his field can be involved in science, advising and referee boards. Executive board is the highest decision-making and execution mechanism of the journal. All decisions made by the executive board are absolute and unchangeable. Under no circumstances, an operation can be conducted on journal without the decision of the executive board. Editor-in-chief can decide on whether the submissions not sent to referee approval are accepted in the journal and whether they will be sent to referee approval. It isn’t required to inform the executive board during this decision process. The participation of scientists in referee, science and advisory boards are only up to the decision of the executive board. Some special issues are also published in our journal for the submissions published in some national and international congresses and approved by referees. Such special issues are only valid for verbal papers presented in the agreed congresses. Those papers must get the approval of congress science board and that of the referees. None of the submissions not evaluated by referees can be published. Papers submitted for publication are sent to the referees for approval. The submissions with approval of both referees are taken into publication. Hard copy and referee approval reports of the verbal papers must be presented to the executive board and editor-in-chief. Our journal doesn’t include the papers without this information and materials. Author or authors are informed about the process of our journal as written via the internet address. Every author logging in as a member of our journal can monitor the course of process from the journal’s website and follow the developments. Conditions of our journal are the same for all authors. Those rules and conditions cannot be changed for anyone. A privilege cannot be demanded. The submissions to be published in our journal must be within a field accepted by the journal. None of the submissions not suitable with those conditions can be published in our journal. The referee process is performed under the supervision of editor-in-chief. Editor-in-chief has the authority to inform and decide on the course of referee process. A submission not approved or accepted by the editor-in-chief isn’t included in the process. In this regard, author or authors cannot put the responsibility on the journal or other organs. Even if the submission is approved by the referees and it is accepted for publication on the system, it can be cancelled with negative opinions of editors or executive board and the decisions of the boards. In that case, author or authors cannot impose sanctions on the journal. All kinds of authority belong to the executive board and editorial board unilaterally. Our journal acts as per the provisions of Law on Intellectual and Artistic Works No. 5846 within the framework of legal rules of T.R. Our journal has the right to protect its legal rights unilaterally about author or authors who do not fulfill the requirements of this law. Author or authors shall be unilaterally responsible regarding plagiarism and the citations not suitable with the relevant laws in the submissions sent for publication. All authors have to comply with the international academic, scientific codes of conduct. Our journal directly and formally informs the relevant institutions and organizations regarding the authors who do not comply with these rules. Citation must be absolutely stated or the resources used must exist under the summary in the papers prepared by using Doctoral, Master’s theses and Dissertation. Otherwise, such papers aren’t accepted as ethical and considered within the framework of plagiarism. The name of the real owner of the relevant paper must be stated in thesis and dissertation. The name of the person as the real owner of thesis “publication” must be in the first place within the framework of codes of conduct. Advisor and other authors cannot rank before the owner of thesis. If there are other author names apart from the advisor in such kinds of papers, type of contributions made must be clearly stated in the references. Our journal is a media organ with printed and online versions. As a material incorporating academic studies, it is a social organ offering social service to the institutions and individuals carrying out scientific researches. Our journal is a free journal and doesn’t have to send a written material to any author or authors. The submissions accepted in our journal and approved for publication are sent to edit for layout in line with the journal’s publication principles and spelling rules and it is uploaded to the system. Author/ authors and readers can download the volume from the system. Layout is conducted by the author on the basis of the sample article. YAZARLARA BİLGİ 1. Dergimizin yazım dili Türkçe ve İngilizcedir. 2. Farklı dillerde hazırlanan yayınlar ve çalışmalar editör başta olmak üzere derginin yönetimi onay vermesi durumunda kabul edilir. Bu durum tek taraflı olarak dergimize aittir. 3. Dergimiz basılı olarak çıkarılmakta olup, internet ortamında sadece İngilizce özet ve Türkçe özet şeklinde yer alır. Tam metinler pdf şeklinde parçalı ve cilt halinde sisteme yayın tarihinin son gününde yüklenir. 4. Dergimiz sistemine üye olmadan yayın kabul edilmez. 5. Hiçbir yazar dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. 6. Yapılan her bir çalışmanın sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) aittir. Dergimiz bu konuda bir yükümlülük altına alınamaz sokulamaz. 7. Dergimiz bünyesinde değerlendirilmek koşulu ile gönderiler çalışmaların, her hangi bir nedenle bir başka yerde kullanılmamış veya değerlendirmeye gönderilmemiş olması gerekir. Böyle bir olumsuzluk ile karşılaşılması durumunda tekzip yayınlanması koşulu ile çalışma reddedilir ve yazar hakkında hukuki işlem başlatılır. 8. Her bir çalışma alanında uzman iki hakem tarafından değerlendirilip, iki hakemden olumlu görüş alan çalışmalar sıraya alınmak koşulu ile yayına alınır. 9. Hiçbir çalışmanın bir başka çalışmadan farklılığı veya üstünlüğü yoktur. Her bir yazar ve çalışma aynı hak ve eşitliğe sahiptir. Her hangi bir ayrıcalık tanınmaz. 10. Yazarlar çalışmalarının hangi hakemler tarafından değerlendirildiğini bilemez ve bilmek isteme hakkına sahip olamaz. Bu durum sadece sistem yönetici ve editör tarafından bilinir ve gizli tutulur. 11. Düzeltmeler majör ve minör şeklinde yapılır. Her bir düzeltme sadece iki hakka sahiptir. İki talep doğrultusunda istenen düzeltmenin yapılmaması durumunda çalışma otomatik olarak ret alır. 12. Tez, sunum ve bildiri şeklinde daha önce kullanılmış çalışmalar makaleye dönüştürülüyor ise mutlaka daha önceki kullanımına yönelik bilgi makalenin dipnotunda bulundurulmalı ve açıklanmalıdır. Aksi durumda intihal olarak kabul edilir ve dergimiz bu yükümlülüğü kabul etmez. 13. Dergimizin yayın kabul ettiği alanları dışında yapılan çalışmalar ilgili yönetim veya editör tarafından tek taraflı olarak kabul edilir veya red edilir. Bu durumda yazar bir hak iddiasında bulunamaz. 14. Dergimize yüklenen çalışmaların her türlü hakkı yazar tarafından dergiye verilmiştir. Bu işlem için yazardan bir imza ve onay bilgisi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar her hakkı ile dergimize devredilmiş olur. 15. Dergimizin yayınları değerlendirme süresi hakemlerden gelen dönüşlere göre iki aydır. İki ay içerisinde dönüş alınamayan çalışmalar bir başka hakeme yönlendirilir. Bu durumda süre uzayabilir ve bir talep oluşturulamaz. Yazar bu durumda hiçbir hak iddiasında bulunamaz, makaleyi sistemden çekemez. 16. Dergimiz bünyesinde değerlendirmeye alınan çalışmalarda dergimiz ilk sırada yer alan sorumlu yazarı muhatap alır, diğer yazarlarla bir ilişki içerisinde bulunmaz ve birinci yazar dışındaki kişilere bilgi vermez, vermek zorunda değildir. 17. Çalışmaları değerlendiren hakemler tamamen bağımsız hareket ederler. Bu konuda dergimizin hakemler üzerinde bir yaptırımı ve özel talebi oluşmaz oluşturulamaz. 18. Dergimizin yayın süresi yılda dört defa olmak üzere; Mart, Haziran, Eyül ve Aralık aylarına gelen süredir. Bu süreler derginin yayın sistemine bağlı olarak kaymalar oluşturabilir. Bu nedenle dergimiz hiçbir talep ve sorumluluk altında bulunmaz. 19. Yayın değerlendirmesine ilişkin hakem görüş bildirir raporu ilgili birinci yazara gönderilir. Düzeltme istenen çalışmaların düzeltme süresi 15 gündür. Bu süre içerisinde düzeltmesi yapılmayan çalışmalar sistemden çıkarılıp reddedilir. Bu durumda yazar dergimiz hakkında bir yaptırım hakkına sahip olamaz. 20. Türkçe dışında hazırlanan çalışmalarda mutlaka Türkçe Özet bulunmalıdır. Anahtar kelime sayısı 3 ile 7 tanedir. Her bir çalışma en fazla 25 sayfa olmalıdır. Özet Türkçe ve İngilizce olmak üzere 20 ile 200 Türkçe 750 + üzerinde İngilizce genişletilmiş özet istenir. Dergimizin yazım şekli TIMES NEW ROMAN olup 12 puntodur. Satır aralığı 1 tir. Çalışmanın konu başlığı 14 punto ve kalındır. Yazar isim ve bulunduğu kurum bilgileri 12 punto kalın ve italik şeklindedir. Türkçe ve İngilizce özet 10 punto özetler alt alta gelecek şekilde hazırlanmalıdır. MAKALE İÇİ REFERANSLAR: • Yazılarda referans gösterim yöntemi olarak yalnızca metin içi kaynak gösterme (Sitedeki Örnek Makaleye Göre) yöntemi kullanılır. Yani kullanılan kaynakçalar ana metinin yanında, parantez içinde, yazarın adı, basım yılı ve sayfa numaraları ile belirtilir. (Soyad, Yayın Yılı: Sayfa Sayısı) (Yılmaz, 2014: 1-2) ya da (Hall, at el; 2014: 1-2) şeklinde gösterilmelidir. İnternet erişim adresleri ise sayfa altında verilmelidir. İnternet kaynaklarında mutlaka erişim tarihi belirtilmelidir (Erişim Tarihi: 14.08.2014) gibi. • İçeriğe ilişkin ekstra açıklamaların dipnotları ve diğer açıklamalar sayfa altında verilmelidir. Metnin içinde numaralandırılan notlar, sayfa altında numara sırası ile ve yanında açıklaması ile yerini alır. • Sayfa altı açıklamaların dipnotları için de aynı şekilde metin içi referans yöntemi (Örnek Makaleye Göre) kullanılır. • Bir kaynaktan yapılan alıntılar metin içinde çift tırnak içinde gösterilir. “………………………….” Gibi. • 30-40 kelimeden uzun alıntılar, tırnak kullanılmadan girintili (indent) paragraf olarak verilir. • Referans gösterirken, yazar ismi metin içinde geçmiyorsa parantez içinde yazarın soyadı ve yayın tarihi belirtilir: (Korkmaz, 2007) • Belli bir sayfa söz konusuysa, yazar soyadı ve yayın tarihine ilave olarak sayfa numarası da yazılır: (Kırık, 2010: 13) • Yazar ismi metin içinde geçiyorsa, parantez içinde yalnızca kaynağın yayın tarihi ve sayfa numarası yazılır: (2005: 33) • Birbirini takip etmeyen sayfalar şu şekilde ifade edilir: (Joyce, 2002: 21, 48 ve 59) • Birbirini takip eden sayfalar şu şekilde ifade edilir: (Mandel, 2007: 21-4 ve 33-5) • İki yazarlı kaynaklarda, her iki yazarın soyadı da kullanılır: (Morley ve Robins, 2007: 19) • İkiden fazla yazarlı kaynaklarda “vd.” ibaresi yer alır: (Yücel vd., 2012). • Aynı yazarın, aynı yıl yayınlanmış birden fazla eseri kullanılıyorsa, basım yılına a, b, c, gibi harfler eklenerek birbirinden ayrılır: (Ortaylı, 1999a) (Ortaylı, 1999b) gibi. • Metin içinde aynı konuda birden çok kaynağa referans verilecekse kaynaklar birbirinden noktalı virgül ile ayrılır: (Geray, 2005: 31; Moran; 2006: 37) KAYNAKÇA YAZIM METODU: Kaynaklar listesinde sadece yazıda göndermede bulunulan kaynaklara yer verilmeli ve bu kaynaklar yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralanmalıdır. Bir yazarın birkaç çalışması kaynakçada yer alacaksa, yayın tarihine göre (eskiden yeniye doğru) bir sıralama yapılmalıdır. * Kitap OSKAY, Ü., (2005). 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. ss.1-2 * Çeviri Kitap OSKAY, Ü., (2005). 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. ss.1-2 * Derleme Kitap OSKAY, Ü., (2005). 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. ss.1-2 * Derleme Kitapta Makale HALL, S., (1997). “The Work of Representation” Representation: Cultural Represantations and Signifying Practies, Stuart Hall (der.) içinde London: Sage Publications * Derleme Kitapta Çeviri Makale PAZ, O., (2000). “Tarihin Sonu’nda Batı Doğu’ya Dönüyor” Yüzyılın Sonu, Büyük Düşünürler Çağımızı Yorumluyor, Nathan Gardels (der.) içinde, Çev., B. Çorakçı Dışbudak, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, (137-144) * İki Yazarlı Kitap MATTELART, A., & NOVEAU, E., (2007). Kültürel İncelemelere Giriş, Çev. Hüsnü Dilli, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. pp.1-2 * Dergide Makale KÖKER, L., (2007). “Modern Hukuk Devletinin Eleştirisi Bağlamında Neumann ve Habermas” Toplum ve Bilim Dergisi, 110 (36-46) * Yayınlanmamış Tez KIRIK, A.M., (2010). IP Televizyon Yayın Teknolojisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. ss.1-2 * Gazete Yazısı “Dünyanın en büyük adamı” (12.07.2012) Hürriyet Gazetesi * İnternette Yazarı Belli Olan Yazı KELLNER, D., (2012). “Cultural Studies and Philosophy: Intervention” http://pages.gseis.ucla.edu/ faculty/kellner/essays/culturalstudiesphilosophy.pdf, 12.03.2012 (ERİŞİM TARİHİ MUTLAKA BELİRTİLMELİDİR!!!!!!!!!!!!) * İnternette Yazarı Belli Olmayan Yazı “Anonim” (2012) http://tebesirtozu.blogcu.com/akademik-dergiler/3050689, 12.03.2012 (ERİŞİM TARİHİ MUTLAKA BELİRTİLMELİDİR!!!!!!!!!!!!) GUIDELINES FOR THE AUTHORS 1. The language of the journal is Turkish and English. 2. If the editorial board and the administrative board approve the papers prepared in different languages, it is accepted. The journal acts unilaterally. 3. The journal doesn’t have a printed version. In the electronic version, only the Turkish and English abstracts are included.Full texts are uploaded to the system in pdf format seperately and in volumes on the last day of publication date. 4. Papers are accepted on condition that the author is registered to be a member of the journal. 5. None of the authors can assert legal rights on the journal. 6. The journal cannot be held responsible for the papers; however, the author himself/herself is responsible for the articles unilaterally. 7. The papers, submitted to the journal, should not have been sent to another journal previously and under consideration of another journal for publication simultaneously. If such cases occur, the article is rejected on condition that refutation is published and the journal imposes the required sanctions on the author(s). 8. Each study is evaluated by the two referees, and the approved papers by the two referees are saved to be published in the following issues. 9. None of the studies and authors has privileges in the journal. Each author and study has the same rights and they’re equal. No privilege is granted. 10. The names of the referees-experts in their fields-will not be revealed to the authors. Information concerning the authors is known only by the system manager and the editor. It is kept confidential. 11. Major and minor corrections are made. These corrections are requested from the authors twice. If the required corrections are not made, the publication is rejected by the system automatically. 12. If the article is produced from the thesis, presentation, and so on, it should be stated and explained in the footnote. Otherwise the author is accused of plagiarism. In that case, the journal cannot be held responsible for this situation. 13. If the paper is not within the scope of the journal, it is the editors and the administrators who will accept or reject the paper unilaterally. The author cannot assert any legal rights. 14. The uploaded study belongs to the journal with its exclusive rights. For this reason, it is not necessary for the authors to sign any other documents. The studies uploaded to the system are regarded as being transferred to our journal with all rights. 15. The evaluation process of the studies uploaded to the system takes two months. Studies that are not evaluated within this period are sent to a different referee. So this process may take longer and a demand cannot be asserted. The author cannot assert any legal rights and withdraw his/ her article in this process. 16. In the articles with more than one author, the first mentioned author is regarded as the addressee, other authors are not communicated. The journal is not supposed to give information to other authors. 17. The referees act independently in the journal. Authors cannot exercise power over the referees or cannot demand anything from the referees. 18. The journal publishes four times in a year as March, June, September and December. However, there might be changes in the periods depending on the publication process. The journal cannot be held responsible for this. 19. Following the evaluation process of the studies, the referee report is sent to the first author. The authors should make the required corrections in 15 days. If the corrections are not made in 15 days, the article is rejected by the system automatically. None of the authors can impose sanctions on the journal in this case. 20. In the studies prepared in languages other than Turkish, there must be an abstract in Turkish. Key words should be between 3-7 words. Articles should not exceed 20 pages. Appendices are not included in this number. Turkish and English abstracts must be between 150 and 200 words and extended English abstract must be 750 words and above.. The text should be written in TIMES NEW ROMAN font, 12 sized. The whole study should be single spaced. The titles should be written in bold, Times New Roman font, 14 sized. The names and institutions of the authors should be written in bold, italic, Times New Roman font, 12 sized. Turkish and English abstracts should be in Times New Roman font, 10 sized one under the other. REFERENCES IN THE ARTICLE: • Manuscripts should be prepared according to the sample article format in the system. In other words, references are indicated with the name of author, year of publication and page numbers between parentheses beside the main text. (Surname, Year of Publication: Page Number). Indicated as ( Yılmaz, 2014: 1-2) or (Hall, et all; 2014: 1-2). Access address must be given at the bottom of the page. Access date must be absolutely stated for internet resources Like (Access Date: 14.08.2014). • Footnotes of extra explanations about the content and other explanations must be given below the page. Notes numbered in the text are located below the page by numbers with its explanation. • Manuscripts should be prepared according to the sample article format in the system. • Citations made from a source are indicated between double quotes in the text. E.g. “……..” • Citations longer than 30-40 words are given as an indented paragraph without using quotes. • While providing reference, if the name of the author isn’t within the text, the surname of the author and date of publication are indicated between parenthesis: (Korkmaz, 2007) • In indicating a certain page, page number is given in addition to the surname of the author and date of publication: (Kırık, 2010: 13) • If the name of the author is in the text, only the publication date of source and page number are given between parenthesis: (2005: 33) • Not sequential pages are indicated as: (Joyce, 2002: 21, 48 and 59) • Sequential pages are indicated as: (Mandel, 2007: 21-4 and 33-5) • In sources with two authors, the surnames of both authors are indicated: (Morley and Robins, 2007: 19) • In sources with more than two authors, “et all.” is indicated: (Yücel et all. 2012). • If more than one study from the same author published in the same year must be used, the sources are separated by adding the letters like a, b, c: Such as (Ortaylı, 1999a) (Ortaylı, 1999b). • If more than one source about the same subject is indicated as reference within the text, sources are separated with semicolon: (Geray, 2005: 31; Moran; 2006: 37) METHOD OF WRITING REFERENCES Only the sources cited in the text must be included in the references and those sources must be put in order alphabetically by the surnames of authors. If more than one study belonging to the same author is included in the references, it must be sorted by the date of publication (from old to new). *Book OSKAY ü., (2005) 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. pp. 1-2 *Translated Book OSKAY ü., (2005) 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. pp. 1-2 *Compilation Book OSKAY ü., (2005) 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. pp. 1-2 *Article in a Compilation Book HALL, S., (1997) “The Work of Representation” Representation: Cultural Representations and Signifying Practices, Stuart Hall (comp.) inside London: Sage Publications *Translated Article in a Compilation Book PAZ, O., (2000) “Tarihin Sonu’nda Batı Doğu’ya Dönüyor” Yüzyılın Sonu, Büyük Düşünürler Çağımızı Yorumluyor, Nathan Gardels (comp.) inside, Translated by B. Çorakçı Dışbudak, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, (137-144) * Book with Two Authors MATTELART, A., & NOVEAU, E., (2007). Kültürel İncelemelere Giriş, Translated by Hüsnü Dilli, İstanbul Bilgi University Publications, İstanbul, pp.1-2 *Article in a Journal KÖKER, L., (2007). “Modern Hukuk Devletinin Eleştirisi Bağlamında Neumann ve Habermas” Toplum ve Bilim Dergisi, 110 (36-46) *Unpublished Thesis KIRIK, A.M., (2010). IP Televizyon Yayın Teknolojisi, Unpublished Master’s Thesis, Marmara University Institute of Social Sciences, İstanbul. pp.1-2 *Column “Dünyanın en büyük adamı” (12.07.2012) Hürriyet Newspaper *Onymous Article on the Internet KELLNER, D., (2012). “Cultural Studies and Philosophy: Intervention” http://pages.gseis.ucla. edu/faculty/kellner/essays/culturalstudiesphilosophy.pdf, 12.03.2012 (ACCESS DATE MUST BE ABSOLUTELY STATED) *Anonymous Article on the Internet “Anonim” (2012). http://tebesirtozu.blogcu.com/akademik-dergiler/3050689, 12.03.2012. (ACCESS DATE MUST BE ABSOLUTELY STATED) YAYIN İLKELERİ 1. UHEYAD “Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi”; 4 ayda bir yayınlanan akademik ve bilimsel nitelikli uluslararası hakemli bir dergidir. Ancak derginin özel durumlarda ara dönem içerisinde de yayın çıkarma hakkı bulunmaktadır. 2. Dergimizde İktisat, İşletme, Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler, Ekonometri, İstatistik, Ekonomi ve Uluslararası İlişkiler alanlarından bilimsel ve özgün nitelikli çalışmalar yer almaktadır. Çalışmaların bilimsel kaygılarla yazılmış olması, alana katkıda bulunacak nitelikte olması, alandaki önemli kaynakları referans göstermesi, önyargı ile yazılmamış olması, slogan niteliğinde cümleler içermemesi beklenir. Ayrıca tarama, araştırma, bildiriden geliştirilme vb. niteliklerinden birine sahip olmalıdır. 3. Birden fazla yazarın bulunduğu çalışmalarda sorumlu yazar olarak belirtilen yazar muhatap kabul edilir. Bu durum belirtilmemiş ise ilk sırada yer alan yazar muhatap kabul edilir. 4. Kullanılan kaynaklar derginin yayın kurallarına uygun şablona göre hazırlanmalıdır. 5. Makaleler dergimizin web sitesinde yüklü olan örnek makaleye göre düzenlenmelidir. 6. Yazıların değerlendirilmesi aşamasında öncelikle hakem ve yazarların aynı kurumdan olmamasına özen gösterilir. Hakem ve yazarların isimleri titizlikle saklanır ve hiçbir şekilde açıklanmaz. Hakem Kurulu her sayıda değişir ve yazıların konusuna göre oluşturulur. 7. Her yazının alanına göre ilk aşamada iki hakem tayin edilir. Hakem raporlarından birinin “Yayınlanamaz”, diğerinin “Düzeltilerek Yayınlanabilir” ya da “Yayınlanabilir” olması durumunda ilgili alandan 3. hakem tayin edilebilmekte ve onun raporu beklenebilmektedir. Yazardan sadece üç defa düzeltilme istenir. Her üç düzeltmede de istenilen düzeltmeler gerçekleştirilmemiş ise yayın sistem tarafından reddedilir. 8. Yazarların, kendilerinden istenen düzeltmelere titizlikle ve ivedilikle uymaları, yazının son şeklini düzeltilmiş haliyle dergiye 15 gün içinde göndermeleri beklenir. Düzeltmeler konusuna yeterince uyulmadığı anlaşılırsa bu durum yazara bildirilir. Belirtilen sürede düzeltilmiş olarak geri gönderilmeyen yazılar yayınlanacaklar listesine alınmaz. 9. Dergimizin yayın dili Türkçe ve İngilizcedir. Farklı dünya dillerinden de çalışmalar kabul edilmektedir. Bu durum ancak baş editörün onayı ve kabul etmesi doğrultusunda işleme alınır. 10. Dergiye yayınlanmak üzere gönderilen yazıların, daha önce başka bir yayın organında yayınlanmamış olması ya da yayın için değerlendirme aşamasında bulunmaması gerekmektedir. 11. Daha önce akademik alanda ulusal ya da uluslararası nitelikli bilimsel toplantı, kongre, konferans ya da sempozyumda sunulmuş olan bildiriler, başka bir dergi ya da yayında yayınlanmamış olması ve makale formatına ve içeriğine dönüştürülmesi ve makalede belirtilmesi koşulu ile kabul edilebilir ve hakem sürecine alınır. 12. Çeviri metinler, eğer o metin Türkçe’de ender bulunabiliyorsa, çevirisinin alana katkı sağlayacağı düşünülüyorsa editör ve yayın kurulunun onayı ile kabul edilir ve hakem süreci başlatılır. Ancak her sayıda yayınlanacak çeviri sayısı sınırlıdır. Özgün metinler tercih nedenidir. 13. Dergiye gönderilecek yazılar, MS Word Programı kullanılarak, Times New Roman karakterinde, 12 Punto ve 1,5 satır aralığında yazılmalıdır. Sayfanın üst, alt, sol ve sağ taraflarında 3’er cm’lik boşluklar olmalıdır. 14. Yazılar toplamda 20 sayfayı geçmemeli ve alt ortada sayfa numarası verilmiş olmalıdır. Yazıda paragraf girintisi olmamalıdır. Sayfa sayısını tablo ve grafik sayıları etkilemez. Tablo ve grafiklerin sayıları 15 + şeklinde düşünülmelidir. 15. Türkçe yazılarda 750 kelime ve üzerinde İngilizce özet, özetin altında 3-7 anahtar sözcük(ler) yer almalıdır. Özetin, yazıldığı yabancı dilde başlığı ve anahtar kelimeleri (keywords) de bulunmalıdır. 16. İngilizce yazılarda 150-200 kelimeyi geçmeyen Türkçe özet, başlık ve anahtar kelimeler bulunmalıdır. 17. Özette araştırmanın kapsamı, amacı, yöntemi, ulaşılan sonuçlar ve konudan kısaca söz edilmelidir. 18. Yazar adı ya da adları, kapak sayfasında yer almalıdır. Kapak sayfasında ayrıca, yazarın akademik ünvanı ve çalıştığı kurumun adı, adresi, iş ve cep telefonu, faks numarası ve e-posta adresi de bulunmalıdır. 19. Yazıların yayınlanması konusunda son karar baş editöre aittir. Baş editörün yazı hakkındaki değerlendirmesi, yazar(lar)a en kısa zamanda hakem raporlarıyla birlikte iletilir. 20. Dergiye gönderilen yazılar, yayınlansın veya yayınlanmasın geri gönderilmez. 21. Yazıların tüm sorumluluğu yazar(lar)ına aittir. 22. Yayımlanan çalışmaların yayın ve telif hakkı dergimize aittir. Sisteme yüklenen her bir çalışmanın yayın hakkı yazar tarafından otomatik olarak dergiye devredilir. Bu işlem için hiçbir yazardan telif hakkı sözleşmesi imza etmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışma için yazar bu şartları peşinen kabul etmiştir. İtiraz hakkı bulanmamaktadır. 23. Yazar(lar) ulusal ve uluslararası akademik bilgi paylaşımını desteklemek amacıyla yazılarının tam metin olarak ticari niteliği bulunmayan elektronik veri tabanlarında yer almalarını onaylarlar. 24. “Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi” elektronik sistemle çalışan bir dergi olup, basılı olarak da yayınlanmaktadır. Basılı yayın almak isteyen kişilerin dergi bedelini ilgili basım yapan firmaya ödemesi karşılığında temin etme hakkı bulunmaktadır. Dergimiz hiçbir yazara veya bireye, kuruma basılı dergi vermek zorunda değildir. Yine dergimize gönderilen çalışmalar için yıllık üyelik ücreti ilgili basım firmasına ödenmelidir. Bu ücret sadece derginin yıllık basım ve diğer giderleri için basım evimin yaptığı harcamalara istinaden alınır. Dergimiz ücretli bir dergi değildir. 25. Sisteme yüklenen çalışmaların değerlendirme süresi iki aydır. Bu süre içerisinde değerlendirilmeyen ve hakkında ilgili bilgi rapor alınmayan çalışmalar farklı bir hakeme daha gönderilir. 26. Yazar(lar) uygulama içerikli “DENEYSEL”, “VAKA” ve “KURUMSAL” içerikli araştırmalarda ETİK KURUL raporu gerektiren çalışmalarında mutlaka çalışmanın sisteme yüklenmesi durumunda ETİK KURUL raporunun “TARİHİ” ve “RAPOR BİLGİSİ – RAPOR NUMARASI” çalışma sisteme yüklenirken sistemde bulunan “ETİK KURUL RAPOR BİLGİSİ” kısmına gerekli bilgileri yazmak zorundadır. Olası bir olumsuzluk ve eksiklik durumunda dergimiz ulusal ya da uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde bir sorumluluk yüklenmez. Bu konuda her türlü sorumluluk yazar(lar) aittir. Etik kurul raporu ve araştırmaya ilişkin resmi bilgiler bulunmakta ise mutlak surette bu bilgiler çalışma sisteme yüklenirken girilmelidir. Bu konuda, dergi editörleri, sistem editörleri, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yayın yönetmeni, hakem kurulu ve değerlendirme yapan hiçbir hakem yükümlülük ve sorumluluk altında değildir. Oluşabilecek her türlü maddi, manevi ve hukuksal bir olumsuzlukta yazar(lar) sorumludur. DERGİMİZ ADINA OLUŞABİLECEK HER TÜRLÜ MADDİ, MANEVİ VE HUKUKİ BİR DURUMDA “OLUMSUZLUKTA” DERGİMİZ TEK TARAFLI OLARAK HUKUKİ HAKLARINI ULUSAL VE ULUSLARARASI OLARAK SAKLI TUTAR. YUKARIDA BELİRTİLEN 26 MADDELİK YAYIN İLKESİ VE BİLGİLERİ SİSTEME DÂHİL OLAN YAZAR veya YAZARLAR TARAFINDAN KABUL EDİLMİŞ SAYILIR. HİÇ BİR YAZARIN BU YAYIN İLKELERİNE İTİRAZ ETME HAKKI YOKTUR. DERGİMİZ YAYIN İLKELERİ ve ÇALIŞMALARIN YAYINLANMASI, DEĞERLENDİRİLMESİ veya RED EDİLMESİNDE TEK TARAFLI HAKKA SAHİPTİR. BU HAK HİÇ BİR KOŞUL ve ŞARTA BAĞLI OLMAKSIZIN DEĞİŞTİRİLEMEZ. İLGİLİ İLKELER veya KURALLAR ÇERÇEVESİ DIŞINDA HAREKET EDEN YAZAR/YAZARLAR HAKKINDA DERGİMİZ İLGİLİ KANUN VE YÜKÜMLÜKLER ÇERÇEVESİNDE KANUNİ HAKKINI TEK TARAFLI OLARAK KULLANMA HAKKINA SAHİPTİR. SİSTEME DÂHİL OLAN HERKES BUNLARI PEŞİNEN KABUL ETMİŞTİR. PUBLICATION PRINCIPLES 1. UHEYAD International Refereed Journal of Researches on Economy Management is an international refereed journal with an academic and scientific attributions published in every 4 months. However, the journal holds the right to publish interim issues on special occasions. 2. Scientific and original studies in the fields of Economics, Labor Economics and Industrial Relations, International Relations, Business Administration, Finance, Management Organization, Econometrics, Statistics and Economy are included in the journal. The papers must be written with scientific concerns, should contribute to the field, indicate the important resources as references, not be written with prejudice, not include motto-like sentences. They should also have one of the qualities of scanning, research and developing from a notice. 3. In studies where there is more than one author, the author being in the first place is seen as addressee. 4. Sources used should be prepared in accordance with the publication template of the journal. 5. Manuscripts should be prepared according to the examples that are installed on the website of the journal article. 6. Referees and authors shouldn’t be from the same institution regarding the stage of evaluation. Names of referees and authors are kept confidential and announced by no means. Referee Board changes in every volume and it is constituted according to the subject of studies. 7. Two referees are assigned according to the field of study in the first place. If one of the referee evaluations is “Unpublishable” and the other one is “Publishable with editing” or “Publishable”, a third referee from the related field can be assigned and her/his evaluation is demanded. Only three editing can be requested from the author. If the requested editing fails to be done in three times, the submission is rejected by the system. 8. Authors are expected to do the requested editing delicately and to send the edited version of the paper to the journal within 15 days. If it is noticed that editing hasn’t been conducted properly, the author is informed. The edited version of submissions not sent back within the prescribed time are not taken into the publication list. 9. The publication language of our journal is Turkish and English. However, papers prepared in other world languages can also be accepted. This case is only valid with the approval of editorin-chief. 10. The studies demanded to be published in our journal should bear the feature that they weren’t published in another place or not in evaluation process for publication at that time. 11. Papers presented in national and international academic scientific meetings, congresses, conferences and symposiums can be accepted and taken into referee evaluation process on condition that they weren’t published in another journal before and they comply with the article formats and contents and they are indicated in the article. 12. Translated texts are accepted with the approval of editorial and publication board and referee evaluation process is initiated if the related text is rarely found in Turkish and if its translation is thought to contribute to the field. But there are a limited number of translations allowed for each volume. Original texts are preferred. 13. Submissions to the journal must be written in MS Word Program, with 12 pt Times New Roman and single line spacing. There must be 3 cm margins in all sides of the page. 14. Papers shouldn’t be over 20 pages; page number must exist at the bottom of the page as centered. Paragraphs shouldn’t be indented. Number of pages isn’t affected from tables and charts. The number of tables and charts must be considered as +15.. 15. For papers in Turkish, there must be extended English abstract of 750 words and above and 3-7 key words below the abstract. The abstract must include the title of the article and keywords in that foreign language. 16. For papers in English, there must be a Turkish abstract no more than 150-200 words, title and key words. 17. The scope of research, its purpose, method, results obtained and subject should be shortly indicated in the abstract. 18. Name(s) of the author must be indicated on the cover page. Academic title of the author, name of the institution where s/he works, address, work and mobile phone, fax number and e-mail must exist on the cover page. 19. The decision to publish the papers belongs to editor-in-chief. The evaluation of editor-in-chief about the paper is sent together with the referee report within the shortest time. 20. Submissions sent to the journal are not sent back whether or not it is published. 21. All responsibility of the submissions belongs to the concerned author(s). 22. Publication and copyrights of the published papers belong to our journal. The copyright of the each study uploaded to the system is automatically transferred to the journal. No sign for the copyright agreement is requested from the authors for this operation. The author accepts these conditions in advance for the paper uploaded to the system. The person reserves no right of opposition. 23. Author(s) approve(s) the placement of the full texts of their papers on electronic databases bearing a non-commercial character with the purpose of supporting national and international academic knowledge sharing. 24. UHEYAD is operated through an “e” electronic system, and also published in a printed version. Those who wish to have the journal as hardcopy have the right to do so by paying the cost of the journal to the printing company. Our journal is not obliged to give the printed version to any institution or individual. Annual fees for the studies sent to our journal should also be paid to the printing company. The fee is received as based on only the expenses paid by the journal to the printing company for the annual printing and other expenditures. 25. The evaluation period of the studies uploaded to the system is two months. Studies not evaluated within this period and not provided with an evaluation report are sent to a different referee. 26. Author(s) are required to write the necessary information in “ETHICAL BOARD INFORMATION OF REPORT” part while uploading the article to the system with “DATE” and “INFORMATION of REPORT -REPORT NUMBER” as given by the ETHICAL BOARD if the studies require ETHICAL BOARD report and have “EMPIRICAL”, “CASE” and “CORPORATE” content. Our journal doesn’t bear any responsibility in case of a possible negative situation and deficiency within the framework of national or international rules of law. The whole responsibility belongs to the author(s) in this sense. If formal information regarding the report of ethical board and research exist, they must be inserted while uploading the study to the system. In this regard, editors of the journal, system editors, editorial board, publisher, executive editor, referee board and the other referees conducting evaluation bear no responsibility. Author(s) are responsible for any material, moral and legal negative situation that may occur. IN CASE OF ALL KINDS OF MATERIAL, MORAL AND LEGAL SITUATION “PROBLEM”, OUR JOURNAL UNILATERALLY RESERVES ITS LEGAL RIGHTS IN NATIONAL AND INTERNATIONAL TERMS. 27-26-ITEM PUBLICATION PRINCIPLES AND INFORMATION STATED ABOVE ARE CONSIDERED AS ADOPTED BY THE AUTHOR OR AUTHORS INCLUDED IN THE SYSTEM. NONE OF THE AUTHORS HAVE THE RIGHT TO OBJECT THESE PUBLICATION PRINCIPLES. OUR JOURNAL HOLDS THE UNILATERAL RIGHT IN PUBLICATION, EVALUATION or DENIAL OF THE PUBLICATION PRINCIPLES and PAPERS. THIS RIGHT CAN NOT BE CHANGED NOTWITHSTANDING ANY CONDITION. OUR JOURNAL HAS THE RIGHT TO USE ITS LEGAL RIGHTS UNILATERALLY WITHIN THE FRAMEWORK OF RELEVANT RULES AND LIABILITIES AGAINST THE AUTHOR/AUTHORS ACTING OUT OF THE FRAMEWORK OF THE RELEVANT PRINCIPLES or RULES. EVERYBODY INCLUDED IN THE SYSTEM ACCEPTS THESE RULES IN ADVANCE. HAKEM KURULU ÜNVANI ADI SOYADI BAĞLI OLDUĞU KURUM DR. Ahmet Burçin YERELİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ DR. Ali Serdar YÜCEL FIRAT ÜNİVERSİTESİ DR. Alpaslan Hamdi KUZUCUOĞLU YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ DR. Aygül YANIK TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DR. Ayhan AYTAÇ TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DR. Ayla TAŞKIRAN DÜZCE ÜNİVERSİTESİ DR. Aylin ZEKİOĞLU CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ DR. Baki YILMAZ SELÇUK ÜNİVERSİTESİ DR. Bülent KILIÇ ÖZEL HEKİM DR. Cemal ZEHİR YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DR. Çetin BEKTAŞ ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ DR. Çetin YAMAN SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DR. Colin C. WILLIAMS SHEFFIELD UNIVERSITY DR. Ebru ONURLUBAŞ TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DR. Emine DEMİRAY ANADOLU ÜNİVERSİTESİ DR. Emine ÖZMETE ANKARA ÜNİVERSİTESİ DR. Ercan ŞAHBUDAK CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ DR. Fatih ÇATIKKAŞ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ DR. Feryal ÇUBUKÇU DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ DR. Fikriye TOKER TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DR. Giray SAYNUR DERMAN SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DR. Gülsüm ÇALIŞIR GÜMÜŞHANE UNIVERSITY DR. Gülten HERGÜNER SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DR. Gökşen ARAS ATILIM ÜNİVERSİTESİ DR. H. Arif TUNCEZ SELÇUK ÜNİVERSİTESİ DR. H. Yelda ŞENER DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ DR. Kürşad ZORLU AHİEVRAN ÜNİVERSİTESİ DR. Lordwell C.T. NKHWANGWA PENTECOSTAL LIFE UNIVERSITY DR. Marijana BARIC THE UNIVERSITY OF BUCKINGHAM DR. Mehmet Akif ARVAS YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ DR. Mehmet YÜCE ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ DR. Michael KUYUCU İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ DR. Murat ERCAN BİLECİK ÜNİVERSİTESİ DR. Mustafa TÜRKMEN CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ DR. Muzaffer AKSOY ARAB BANKING DR. Nalan AKDOĞAN BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ DR. Nezahat GÜÇLÜ GAZİ ÜNİVERSİTESİ DR. Nilgün SARP LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ DR. Nur DİLBAZ ALACAHAN ÇANAKKALE 18 MART ÜNİVERSİTESİ DR. Ramazan ERDEM SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ DR. Sefer GÜMÜŞ BEYKENT ÜNİVERSİTESİ DR. Serdar TOK SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DR. Serpil AYTAÇ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ DR. Sevinç ÜRETEN BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ DR. Suat UĞUR ÇANAKKALE 18 MART ÜNİVERSİTESİ DR. Sudi APAK BEYKENT ÜNİVERSİTESİ DR. Süleyman ÖZDEMİR İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DR. Tamer BUDAK İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ DR. Taner AKÇACI KİLİS ÜNİVERSİTESİ DR. Yagoub ELRYAH XIAMEN UNIVERSITY DR. Yasemin KESKİN BENLİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ DR. Yavuz TAŞKIRAN KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ DR. Yener ATASEVEN ANKARA ÜNİVERSİTESİ DR. Ömer Okan FETTAHOĞLU KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ DR. Şebnem ASLAN SELÇUK ÜNİVERSİTESİ UHEYAD Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi Adres : Atakent Mah. Akasya 1 Evleri C2-23 Blok Kat 4 Daire 17 Halkalı Küçükçekmece İstanbul Web: http://www.uheyadergisi.com/ Mail: hakanmuratkorkmaz34@gmail.com