balıkesir tarımsal kuraklıkla mücadele stratejisi ve eylem planı (2013
Transkript
balıkesir tarımsal kuraklıkla mücadele stratejisi ve eylem planı (2013
T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI BALIKESİR İL MÜDÜRLÜĞÜ BALIKESİR TARIMSAL KURAKLIKLA MÜCADELE STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI (2013-2017) BALIKESİR – EYLÜL 2013 1 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI BALIKESİR İL MÜDÜRLÜĞÜ BALIKESİR TARIMSAL KURAKLIKLA MÜCADELE STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI HAZIRLAYAN KONTROL EDEN H.Filiz İLKDOĞDU Mühendis Kutfettin DEPER Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürü ONAYLAYAN Bayram Ali ALANLI İl Müdürü V. BALIKESİR EYLÜL-2013 2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ ................................................................................................................................................... 4 Amaç .................................................................................................................................................... 5 Strateji .................................................................................................................................................. 5 Tanımlar ............................................................................................................................................... 6 1.İLE AİT GENEL BİLGİLER ........................................................................................................... 6 2.İLİN TOPRAK VE ARAZİ KAYNAKLARI ......................................................................... …10 2.1.TOPRAK ÇEŞİTLERİ VE KAREKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ ............................................... 13 2.2.BALIKESİRDE ARAZİ VE KULLANIM KABİLİYETLER....................................................15 3.BALIKESİR İLİNİN SU KAYNAKLARI VARLIĞI(DSİ) ...................................................... 28 3.1. SEKTÖRLERE GÖRE SU KULLANIMI VE 2013- 2017 HEDEFİ ........................................ 29 4.NORMAL KOŞULLARDA YAPILACAK ORTA VE UZUN DÖNEM ÇALIŞMA PLANLARI.. ..................................................................................................................................... 30 4.1.YATIRIMLAR ............................................................................................................................. 30 4.2.ERKEN UYARI SİSTEMLERİNİN KURULMASI ................................................................... 39 4.3.UYGULAMA PLANLARI ......................................................................................................... 40 5.KURAK DÖNEMLERDE ALINACAK ÖNLEMLER ......................................................... …42 5.1. TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLANLARI VE PROJELERİ ........................... 42 5.2. MERA ALANLARINDA PLANLAMA…………………........................................................48 6.GELİŞTİRİLECEK TARIM DIŞI FAALİYETLER ................................................................ 49 7.EĞİTİM PLANLARI KONULARI ............................................................................................ 49 8.HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE PLANLARI.............................................. 50 9.İÇME VE KULLANIM SUYU PLANLARI .............................................................................. 54 10.İL TARIMSAL KURAKLIK EYLEM ADIMLARI ............................................................... 55 3 GİRİŞ Küresel ısınmanın ülkemizde etkileyeceği ve gelecek yıllarda etkisinin daha da belirgin şekilde görüleceği, tarımsal kuraklığın artacağı artık kabul edilen bir gerçektir. Küresel ısınmayla birlikte yaşanması muhtemel tarımsal kuraklıkta özellikle güney bölgemiz başta olmak üzere ülkemizin tamamı bu kuraklıktan olumsuz yönde etkilenecektir. Kuraklık zaman ve mekâna bağlı olmaksızın, nemli iklim tipine kadar oluşabilmektedir. Doğaldır ki kurak iklimler daha hassastırlar. Kuraklık genellikle yavaş gelişmekte ve sürekliliği uzun olabilmektedir. Bu nedenle geç fark edilmekte, fark edildiğinde ise etkilediği alan genişlemiş, telafisi ise çok zorlaşmış olmaktadır. Yağış miktarında ki azalmanın yanında sıcaklık, rüzgâr, nem gibi meteorolojik faktörler ve dolayısı ile evapotranspirasyon gibi faktörlerde kuraklığa direkt etki etmektedir. Bugün hemen bütün iklim bilimcileri dünya iklim sisteminde bir bozulmanın olduğunu kabul etmektedir. Doğal dengenin bozulmasına neden olan insan etkinliklerinin devam etmesi durumunda, iklimdeki bu bozulmaların son derece olumsuz sonuçlar doğurarak, küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliklerinin yaşanacağı, kesindir. Çünkü beşeri nedenlerle atmosferde ki sera gazı birikimlerinde ve parçacıklarda meydana gelecek artış, doğal çevrenin tahribi ve ozon tabakasında ki incelme, küresel boyutta sıcaklık artışına neden olacaktır. Türkiye karmaşık iklim yapısı içinde, özellikle küresel ısınmaya bağlı olarak görülebilecek bir iklim değişikliğinden en fazla etkilenecek ülkelerden birisidir. Özellikle sıcaklık artışından daha çok çölleşme tehdidi altında bulunan Güney Doğu ve İç Anadolu gibi kurak ve yarı kurak bölgelerle, yeterli suya sahip olmayan yarı nemli Ege, Marmara ve Akdeniz bölgeleri daha fazla etkilenecektir. Olası bir iklim değişikliğinde Türkiye’nin mevcut su kaynakları sorununa yeni sorunlar eklenecek, içme ve kullanma suyunda büyük sıkıntılar yaşanacak, tarımsal üretim potansiyeli değişebilecek, bu değişiklikler bölgesel ve mevsimsel farklılıklarla birlikte, türlere göre bir artış yada azalış şeklinde olabilecektir. Karasal ekosistemler ve tarımsal üretim sistemleri, zararlılardaki ve hastalıklardaki artıştan zarar görebilecektir. Tüm bunlar, tarımsal üretimi gerçekleştirmede hava koşullarından bağımsız hareket edilemeyeceğini ve tarımsal üretimde meteorolojinin önemini, vazgeçilmezliğini göstermektedir. Bugün tüm dünyada ekim, dikim, gübreleme, sulama, ilaçlama, tarımsal mekanizasyon, ürün hasadı ve hayvansal üretim alanında meteorolojik bilgiler vazgeçilmez ihtiyaç halini almıştır. Örneğin; Tarımsal üretimin planlanması döneminde önceki hava koşullarının analiz sonuçları ve ayrıca orta ve uzun vadeli tahminler ve klimatolojik bilgiler çok önemlidir. Ekimden hasada kadar olan dönemde ise mevcut hava durumu ile kısa süreli hava tahminlerine ihtiyaç duyulur. Tarımsal işlemlerin en önemli aşamasından biri olan sulamanın hava koşullarından bağımsız gerçekleştirilmesi halinde sulamadan sonra yağan yağmur, harcanan emeğin, enerji, zaman ve paranın boşa gitmesi anlamına gelmektedir. Kuraklık olayından etkilenmemek için tarımsal faaliyetlerin iklim koşullarına ve var olan su kaynaklarına uygun olarak yürütülmesi zorunluluğu vardır. Eğer tarımsal faaliyetler nemli döneme ait su varlığı esasına göre planlanırsa ekonomik ve sosyal gelişmede problemlerin yaşanması kaçınılmaz olur. Tarımsal kuraklık sonucu tarımsal üretimde düşüklük, ekonomik kayıplar, ekolojik dengenin bozulması ve sosyal dengenin etkilenmesi kaçınılmaz olacaktır. Tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak için erken uyarı sisteminin kurulması, kuraklık başlamadan gerekli tedbirlerin alınması olası kuraklık zararlarının önüne geçmede önemli bir adım olacaktır. Yağan yağışların devamlılığını sağlayarak, su arzını artırmak elimizde olmasa da kuraklık vakalarından kaynaklanan etkileri azaltacak talebi etkin olarak yönetmek elimizdedir. Doğanın gizli tehlikesi olan kuraklıkla mücadele için ilimize ait “Kuraklık Eylem Planı” hazırlanarak uygulamaya konulmuştur. 4 AMAÇ: Tarımsal Kuraklık Eylem Planı ülkemizde olması muhtemel kuraklığın etkilerini azaltmak üzere, alınması gerekli tedbirler karşısında bütün kurum, kuruluş ve su kullanıcılarının ortak tutum sergileyip, tedbirlerin uygulanması noktasında tamamının katılımları ile tarımsal kuraklık sonucu meydana gelecek problemleri çözmektir. STRATEJİ: Tarımsal kuraklığın oluşturacağı olumsuzluklar karşısında tarımsal üretimin düşmesi gelecekteki nüfus artışı ile gıda ihtiyacının artması sonucu tarımsal kuraklıkla mücadeleyi daha da önemli kılmaktadır. Tarımsal kuraklık nedeniyle kuru ziraat alanlarında az olan yağışın toprakta daha fazla tutulması ve rüzgâr erozyonu ve şiddetli yağışlar sonucu toprağın verimli olan kesiminin kayba uğramamasını gerektiren toprak işleme tekniklerinin kullanılması büyük önem arz etmektedir. Tarımsal kuraklıkla mücadele suyun toprakta depolanması, yer üstü ve yeraltı sularının tasarruflu ve akılcı kullanılması, Yer üstü sularının denizlere boşalmasını minimum seviyeye indirecek şekilde, yer üstü su rezervlerini sağlayan; baraj, gölet ve yer altı su akiferlerinin (içinde yer altı suyu bulunduran veya taşıyan yer kabuğu birimlerine Akifer denir.) beslenmesi ile sulama tesislerinin inşası, damla sulama sistemlerinin geliştirilip yaygınlaştırılması ve erozyonla mücadele ana hedef olarak alınmaktadır. Ülkemiz insanları sosyo-ekonomik nedenlere bağlı olarak çoğu kez erozyonun artmasına neden olmaktadır. Ormanların ve meraların tahribi, miras yoluyla arazilerin çok küçük parçalara ayrılması ve dolayısıyla tarım işletmelerinin giderek küçülmesi, arazi toplulaştırmasının istenen hızda ve boyutta yapılamaması, arazilerin kiracılık veya yarıcılık şeklinde işletilmesi, toprak ve su koruma önlemlerinin yeterli düzeyde gerçekleştirilememesine dolayısıyla yanlış sulama, ekim yöntemlerine uymama, münavebeye gereken önemin verilmemesi, toprak erozyonunu artırmakla birlikte tuzluluk, makro ve mikro besin elementlerinin aşırı kaybına zemin hazırlamıştır. Kuraklıkla mücadeleyi daha sağlıklı yürütebilmemiz için bu kriterleri de eksiksiz yerine getirmemiz artık zaruret kazanmıştır. Tarımsal kuraklığın önem kazandığı bu yıllarda toprak koruma yöntemlerinin de dikkatlice uygulanması gereklidir. Toprak yüzeyinin malçlanması ile (Toprak yüzeyinin saman, mısır sapları ve darı anızı gibi çeşitli ürün artıkları ile kaplanmasına Malçlama denir.) oluşan örtü yağmur damlalarının darbe etkisini önlemekte yüzey akış suyunun ve rüzgârın hızını kesmektedir. Örtü bitkilerinin ana bitkiyle su için rekabete giriştiği kurak bölgelerde malçlama örtü bitkilerine iyi bir alternatif olmaktadır. Malçlama ile topraktan olabilecek buharlaşma en az düzeye indirilerek, infiltrasyonda artırılmış olacaktır. Tarımsal kuraklık nedeniyle tarlalarda eğim dik yönde yapılacak sürümle toprak kaybı engellendiği gibi toprağın bünyesinde tutacağı su miktarı da artacaktır. Özellikle eğimi %8’den daha az olan arazilerimizde suyun kıt toprağın kıymetli olduğu bu dönemde tutucu teraslama yöntemi uygulanmalıdır. Toprakta açılacak karıkların hâkim rüzgâr yönüne dik olması gereklidir. Bu noktaya dikkat edilmediği takdirde rüzgâr erozyonu hızlandırılmış olacaktır. Tarımsal kuraklık nedeniyle toprak işlemenin uygun ve en az düzeyde yapılması, tehlikeli eğimlerde çapa bitkileri yerine tahıllar, uzun yıllık yem bitkileri veya daimi çayırlıklar tarımının yapılması, orta dereceli eğimli olan yerlerde (%3–8) ve çok uzun olmayan yamaçlarda su arklarının eğim yönünde oluşmaması için toprak işleme ve toprak kullanımının eş yükselti eğrilerine paralel (kontur kullanım) olması, kuraklıkla mücadelede etkili olacağı gibi toprakta su tutma ve verimli tabakaların kalıcı olması da sağlanacaktır. Tarımsal kuraklığın ilimizi de etkilediği bu dönemde çiftçilerimize doğrudan ekim tekniğinin tanıtılması ve yaygınlaştırılması da önemli bir tedbir olacaktır. Bu tekniğin uygulanması durumunda; topraktaki nem kaybı en aza indirilir, yabancı ot tohumlarının daha az çimlenmesi sağlanır, daha az yakıt tüketilir, su ve rüzgâr erozyonunun büyük oranda önüne geçilmiş olunur. 5 Mevcut toprak kaynaklarımızın ve ekolojik dengenin korunması, kuraklığa mukavim çeşitlerin geliştirilmesi, ortaya çıkacak salgın hastalık, zararlılarla mücadele ve diğer bütün problemlerin yaşanmadan, izleme ve değerlendirmenin sürekli, doğru bilgi akışı içerisinde yapılması ile tedbirlerin zamanında alınması esas alınacaktır. TANIMLAR: Tarımsal kuraklık eylem planında kullanılan terimlerin tanımları aşağıda özetlenmiştir. a. Kuraklık: Yağışların kaydedilen normal seviyelerinin, önemli ölçüde altına düşmesi sonucu arazi ve su kullanımlarının olumsuz etkilenmesi ve hidrolojik dengede bozulmalara neden olan doğal olay olarak tanımlanabilir. Kuraklığın Dört çeşidi vardır; a.1 Meteorolojik Kuraklık: Ortalama yağış miktarlarında meydana gelen azalmayı ifade eden bir kavramdır. Meteorolojik kuraklık, diğer kuraklık çeşitlerinin önünde yer alır. a.2 Tarımsal Kuraklık: Toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak miktarda suyun bulunmaması olarak ifade edilir. Her tarımsal kuraklıkta Meteorolojik kuraklık meydana gelmekle birlikte, her meteorolojik kuraklıkta tarımsal kuraklık oluşmamaktadır. a.3 hidrolojik Kuraklık: Akiferler (YAS), göller ve rezervuarlar gibi hazır su kaynaklarının su seviyelerinin istatistiki ortalamanın altına düşmesi şeklinde tanımlanabilir. Ortalama yağış zamanlarında bile, artan su kullanımı rezervlerin azalmasına eden olacağından hidrolojik kuraklık ortaya çıkabilir. a.4 Sosyo Ekonomik kuraklık: Meteorolojik, hidrolojik ve tarımsal kuraklık unsurlarının bazı ekonomik malların arzı ve talebine olan etkileriyle ilgilidir. Su yetersizliğinin insanları ve yaşamlarını etkilediği zaman sosyo ekonomik kuraklıktan bahsedilir. b. Toprak Nemi: Yetiştirilen bitkilerin ihtiyaçları olan suyun toprakta tutulmasıdır. Bitkilerin gelişme dönemleri boyunca ihtiyaç duydukları su miktarları da farklılık arz eder. İLKELER: Tarımsal Kuraklık ve Eylem Planımızda takip edilmesi gereken ilkeler; a- Tarımsal kuraklığın etkisini göstermeye başladığı ilimizde çiftçilerimizin her türlü yayın ve yayım araçlarıyla veya yazılı ve görsel basınla bilgilendirilmesi. b-Yetiştirilen bitki desenine göre sulama aralıklarının çiftçilerimize anlatılması ve yerinde gösterilmesi. Özellikle sebzelerde meyveye yatma dönemine kadar mecbur kalınmadıkça sulamanın yapılmaması. c- kısa, orta, ve uzun vadede kuraklığın etkisinin azaltılması, sürdürülebilir arazi ve su kullanımlarının geliştirilmesi, çiftçilerin geleneksel tarım kültürü alışkanlıklarından vazgeçmeleri ve doğru sulamanın suyu ekonomik ve yarayışlı kullanmanın kavranması ile yapılan yanlış sulama ve israfın önlenerek, oluşacak sosyal rahatsızlıkların engellenmesi d- İlimizde bulunan kamu kuruluşları, üniversite, özel sektör ve sivil toplum örgütleri ile bilgi alış verişini düzenli ve aksatmadan yaparak, il kriz merkezini güncellenen bilgilerle haberdar etmek. e- Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ile işbirliği içerisinde, meteorolojik verilerle birlikte topraktaki nem ölçümünü yapacak erken uyarı sisteminin kurularak, ülke genelinde illerdeki verilerin bir merkezde toplanması temel ilkeler olarak esas alınmaktadır. 1. İLE AİT GENEL BİLGİLER Küresel ısınmayla 20. yüzyılda küresel ortalama yüzey sıcaklığı 0.4-0.8°C artmıştır. Geçen 1000 yılın herhangi bir dönemindeki artıştan daha büyüktür. Ülkemizde 1950–2006 yılına kadar geçen yıllarda yağışın en az olduğu kurak yıl 1989 yılı olup, bunu yıllık yağış ortalamasına göre sırasıyla; 1990, 1973, 1956, 1957, 1972 yılları takip etmektedir. Balıkesir de ortalama sıcaklığın en düşük olduğu ay 4.8°C ile Ocak, en yüksek olduğu ay ise 24.5°C ile Temmuz ayıdır. 6 Balıkesir de 2006 yılında yıllık ortalama yağış miktarı 503.8 mm/m² iken, 2007 yılında m² ye düşen yağış; 468.3 mm olmuştur. Son 30 yıl içinde en az yağış 1981 de 375.5mm/m² olarak ölçülmüştür. En yüksek sıcaklık ise 27.07.1987 de Balıkesir istasyonunda 42.0 °C ölçülmüştür. Balıkesir ilimiz 19 ilçe, 53 belde ve 892 köy ile batı Anadolulun en çok köy bulunduran illerinden biridir. Balıkesir Ankara ve İstanbul’u İzmir’e bağlayan karayolu üzerinde bir transit merkezi durumundadır. Bursa-Ankara-İstanbul, İzmir ve Çanakkale illerine düzgün asfalt yollarla bağlıdır. Ayrıca İstanbul üzerinden feribot ve deniz otobüsü ile ulaşılabildiği gibi, Körfez Hava alanı ve Balıkesir Hava alanının hizmete girmesiyle İstanbul havayolu bağlantısı da bulunmaktadır. İlin ekonomisi genelde tarım ve hayvancılığa dayanır. Arazi ve iklim yapısının elverişli olması nedeniyle Balıkesir’de her türlü tarım ürünü yetiştirilmektedir. 515.589 hektar tarım arazisinin 94.435 hektarlık bölümünde sulu tarım yapılmaktadır. Zeytin, hububat, domates, biber, tütün, mısır, şekerpancarı, pamuk, kavun, karpuz ve şeftali yetiştirilen ürünlerin başında yer almaktadır. Zeytin üretiminin il tarımı ve ekonomisinde önemli bir yeri vardır. 10.470.727 adet meyve veren, 599.284 adet meyve vermeyen zeytin ağacı mevcuttur. Zeytin ve zeytin zararlıları ile mücadele için körfez ve Güney Marmara Birlikleri kurulmuştur. Tarım ve hayvancılık bilinçli yaklaşımlarla yapılmaktadır. İlin canlı hayvan varlığı içinde sığır % 52’ lik payla 1. sırada, tavuk % 30’ luk payla 2. sırada yer almakta, pazarlanan hayvansal ürün içinde beyaz et % 54, kırmızı et % 31, yumurta % 7 ve süt % 6 payla ilk dört sırayı paylaşmaktadır. Balıkesir hayvansal ürünler üretim değeri sıralamasında Türkiye’de 1. sırada, toplam tarımsal üretim değeri sıralamasında 3. sırada yer almaktadır. DPT verilerine göre Balıkesir 2. derecede gelişmiş iller grubunda ve 81 il içinde 15. sırada yer almaktadır. İlin gelişmişlik durumu incelendiğinde 8 ilçe II., 6 ilçe III. 3 ilçe IV. ve 2 ilçe de V. gelişmişlik grubunda bulunmaktadır. Kişi başına düşen Gayrisafi Yurtiçi Hasıla 2.005 Dolar olan İlimizde Sanayi sektörünün gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki payı %19.5, tarım sektöründe %26.9 ve hizmet sektöründe %53.6’ dır.Toprak altı ve toprak üstü servetler, yollar, istasyonlar, endüstri durumu ile her türlü ekonomik faaliyet göz önüne alındığında ilimiz merkez, körfez ve Marmara olmak üzere üç bölgede değerlendirilmektedir.Sahil kesimi turizm, zeytincilik, bağcılık, balıkçılıkla uğraşmakta, iç kısımlarda da her çeşit toprak mahsulü, hayvancılık, ormancılık ve madencilik alanlarında faaliyet görülmektedir.Sanayi ve Ticaret alanlarında atılımlarını sürdüren Balıkesir’de tarımın geniş alana yayılı olması tarıma dayalı endüstri kollarının gelişmesini sağlamıştır. Un, Yem, Zeytinyağı, pirina ve konserve üreten üniteler il düzeyinde yayılmıştır. Bunlardan başka, kereste, çimento, şeker, deri, kösele, tuğla, kiremit, makine ve teçhizat gibi sanayi kollarında yatırımlar bulunmakta, tarım için gerekli her çeşit alet üretilmekte, bunların yurtiçi ve yurtdışına pazarlaması yapılmaktadır. İlde sanayi işletmeleri homojen ve sektörsel alanda ilçelere yayılmıştır. Merkezde tarım makineleri, çimento, sentetik, çuval, trafo, jeneratör, un ve yem üretimi, körfez bölgesinde zeytinyağı ve sabun üretimi, Bandırma’da beyaz et, gübre ve kimyevi maddeler üretimi, Manyas, Gönen, Susurluk ve merkez ilçede süt ve süt ürünleri, Gönen’de dericilik, Dursunbey’de orman ürünleri sanayi, Bigadiç ve Sındırgı’da madencilik yaygınlaşmıştır. Dokumacılık, elektrikli ev aletleri, elektrik makineleri, kimya, orman ürünleri yapı malzemeleri ve ham madde ağırlıklı metal sanayi son yıllarda gelişme gösteren sanayi kollarıdır. Sanayi sektörü ilde yaratılan GSMH içinde %18'lik paya sahip olup, faal nüfusun % 8’ i imalat sanayinde çalışmaktadır. Balıkesir yeraltı zenginlikleri bakımından ülke bazında önemli bir yere sahip, gerek metalik madenler, gerekse endüstriyel hammadde kaynakları açısından oldukça zengindir. Demir, kurşun, çinko, bakır, antimuan, cıva, altın, manganez ve krom ilin önemli metalik madenleridir. Bor tuzları, kaolen, jips, talk, wöllastonit, barit, bentonit ve mermer ilin önemli endüstriyel hammadde kaynaklarıdır. Ülke mermer rezervinin % 80’i ilimizdedir. 625 milyon ton bor rezervine sahip olup, 650 bin ton bor ve bor tuzu üretimi yapılmaktadır. Maden ve jeotermal kaynakları ilin en önemli doğal servetidir. Bölgenin İstanbul’dan sonra en büyük ve en modern tesislerine sahip olan Bandırma Limanından başta maden olmak üzere her türlü maddenin ihracat ve ithalatı yapılmaktadır. Dış ülkelere ihraç edilen maddelerin başında boraks gelmektedir. Bunun dışında mermer, çimento, tarım makineleri, trafo cihazları, deniz ve tatlı su ürünleri, bitkisel yağlar, salça, meyve, sebze ve sentetik 7 ihracatı yapılmaktadır. 2006 yılında yapılan ihracat 277 milyon dolar, ithalat ise 266 milyon dolar olmuştur. 1.1. İLİMİZİN NÜFUSU: 2012Adrese dayalı nüfus sistemi verilerine göre Balıkesir ilçelerinin şehir merkezi ve taşra nüfusu ile beraber nüfusları sırasıyla şu şekildedir: 2012 Adrese dayalı nüfus verilerine göre Balıkesir ilinin genel nüfusu 1 160 731olmuştur. 2000 nüfus sayımına göre ise 1.076.348 idi. 84 binlik bir artış mevcuttur. 2012verilerine göre Balıkesir halkının 711 743’ü şehirlerde, 448 988’ü köylerde ve büyük beldelerde yaşamaktadır. Yine 2012 verilerine göre Balıkesir halkının 579.560’ı kadın, 581.171’i erkek olarak tespit edilmiştir. Tüm il nüfusunun 1/3'ü merkez ilçe ve çevresinde yaşamaktadır. Balıkesir Merkez'in nüfusu Bandırma'dan 2,5 kat daha fazladır. İlçe bazında bakıldığında Sındırgı, Savaştepe, Kepsut ve Balya'da ciddi bir azalma gözlenmektedir. Diğer ilçelerde ise nüfus 2000 nüfusuna benzer şekilde çıkmıştır. Tablo-1. Balıkesir Merkez ve İlçe Nüfusu (2012) Balıkesir Toplam Merkez Bandırma Edremit Gönen Ayvalık Burhaniye Bigadiç Dursunbey Susurluk Sındırgı İvrindi Erdek Havran Kepsut Manyas Savaştepe Balya Gömeç Marmara İlçe Merkezi Belde / Köy 711 743 267 903 122 010 55 255 45 282 37 197 41 918 17 226 16 942 23 544 12 949 6 487 21 042 11 001 7 665 6 466 9 509 1 700 5 141 2 506 İlçe toplamı 448 988 71 033 17 864 72 204 28 043 26 956 10 869 31 948 24 378 16 779 23 898 28 722 11 916 17 059 17 481 14 993 9 957 12 573 6 614 5 701 1 160 731 338 936 139 874 127 459 73 325 64 153 52 787 49 174 41 320 40 323 36 847 35 209 32 958 28 060 25 146 21 459 19 466 14 273 11 755 8 207 2012 nüfus verilerine göre şu sonuçlara ulaşılmaktadır: a. Körfez bölgesi özellikle Edremit ve Burhaniye tüm yurt genelinden göç almaktadır. b. Balıkesir merkez, merkeze yakın ilçelerden göç almaktadır. c. Bandırma ise çevresinden ve başka illerden göç almaktadır. İlin bölümlerine göre nüfus; a. Merkez yöresi (Balıkesir-Kepsut-Balya-İvrindi-Savaştepe): 431bin. 8 b. Marmara yöresi (Bandırma-Gönen-Manyas-Erdek-Marmara-Susurluk): 313bin. c. Körfez yöresi (Ayvalık-Edremit-Havran-Burhaniye-Gömeç): 290 bin. d. Alaçam yöresi (Dursunbey-Sındırgı-Bigadiç): 126bin. 1927 nüfus sayımında 5,000 üzerinde merkez nüfus barındıran ilçelerin 1927 ve 2012 yılları arasındaki 80 yıllık dönemde yaptıkları nüfus artışları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo-2: 1927-2012Nüfus artışları Şehir Adı Merkez Ayvalık Edremit Bandırma Gönen Balya Burhaniye Susurluk Şehir 1927 Merkez Nüfusu Şehir 2012 Merkez Nüfusu 25.500 13.500 12.200 10.900 9,100 5.500 5.200 5.000 267 903 37 197 55 255 122 010 45 282 1 700 41 918 23 544 Kaynak: TÜİK 1.2. BALIKESİR İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ: Balıkesir İli, Anadolu Yarımadasının Kuzeybatısında ve Önemli bir bölümü Marmara coğrafi Bölgesini, Güney Marmara Bölümünün Karesi yöresinde; diğer küçük bir bölümü ise, Ege coğrafi bölgesindeki asıl Ege bölümünün Kuzey Ege kesiminde yer alır. Ege Denizi’ndeki kıyılarının uzunluğu 115,5 km, Marmara Denizindeki kıyı uzunluğu ise 175,25 km.dir. İlin Yüzölçümü İlin Nüfusu Önemli Akarsuları : : : Doğal Göl En Yüksek Noktası Başlıca Ovaları İlçeleri : : : : 14.299.000 km2 1 160 731 Kocaçay, Madra Çayı, Simav Çayı, Atnos Çayı, Üzümcü Çayı, Gönen Çayı, Kille Deresi, Manyas Gölü (Kuş Gölü) 169 km2 Akdağ Tepe 2.089 m Sındırgı, Bigadiç, Balıkesir, Manyas, Gönen ve Edremit Ayvalık, Balya, Bandırma, Bigadiç, Burhaniye, Dursunbey, Edremit, Erdek, Gönen, Gömeç, Havran, İvrindi, Kepsut, Manyas, Marmara, Savaştepe, Sındırgı, Susurluk. 9 2. İLİN TOPRAK VE ARAZİ KAYNAKLARI İlimizde 513.758 hektar tarım arazisi bulunmaktadır. Bunun yaklaşık 399.051 hektarını kuru tarım arazileri oluşturmaktadır. Yaklaşık 114.707 hektar alanda sulu tarım yapılmaktadır.bunun16.801 Hektarı Köy Hizmetleri, 51.618 Hektarı DSİ, 46.288 Hektarı Halk sulamalarından oluşmaktadır. I. İl ve İlçe Sınırlar İlimizde merkez ilçe dâhil olmak üzere toplam 19 ilçe bulunmaktadır. İl ve İlçe sınırları aşağıdaki haritada gösterilmiştir. Şekil-1: Balıkesir İl ve İlçe sınırları 10 II. İlin Coğrafi Durumu Balıkesir Anadolu’nun Kuzeybatısında, büyük bir kısmı Marmara geri kalan kısmı da Ege Bölgesinde bulunan bir İlimizdir. Güneyinden Manisa ve İzmir, Batısında Ege Denizi ve Çanakkale, Doğusunda Kütahya ve Bursa İlleri, Kuzeyinde ise Marmara Denizi ile çevrilidir. Balıkesir İli Türkiye’nin Kuzeybatısında olup, 390 06’ ve 400 39’ kuzey enlemleri ile, 260 39’ ve 280 58’ doğu boylamları arasında yer almaktadır. III. İlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu Fazla engebeli olmayan Balıkesir toprakları büyük ölçüde dalgalı düzlüklerden oluşur. İl alanının yarısından fazlasını kaplayan plato düzlükleri akarsu vadileriyle parçalanmış durumdadır. Yüksekliği hiçbir kesimde 2.000 metreyi bulmayan ilin, genel görünüm itibarıyla kuzey kesimini Karadağ’ın batı uzantıları engebelendirir. İlin güneydoğu ve güneybatı kesimleri daha dağlıktır. Güneydoğudaki Alaçam Dağları’na bağlı Ulus dağının doruğu 1.769 metreye erişir. Güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda uzanan Kazdağı il sınırındaki Karataş Tepesinde 1.774 m.lik bir yüksekliği bulur. Ovalar genel coğrafi kapsam içinde az bir yer tutar. Bunların başlıcaları; Balıkesir, Manyas, Gönen ve Edremit Ovalarıdır. Bu ovaların tümü tektonik olaylar sonucu ortaya çıkmış çöküntü alanlarının sonradan alüvyonlarla dolmasıyla oluşmuş düzlük alanlardır. Marmara Bölgesinin Güney Marmara Bölümünde Doğu-Batı istikametinde dizilen çöküntü alanlarında Gönen Ovası vardır. Bu ova ile daha doğudaki Manyas Gölü çukurlukları kuzey ve güneyden kırık fay çizgileriyle sınırlanır. Mevcut topografya ve litolojiye bağlı gelişen yüzey şekilleri jeomorfolojinin konusudur. Günümüzdeki tepelerin çoğunu aşınma ve ayrışmaya bağlı olarak genellikle kireç taşları oluşturur. Sivri tepeler ise genç volkanizma tarafından meydana getirilmiştir. Karakaya grubundaki bloklar topografyada ufak sırt ve yükseltileri oluşturur. Kocasudere, Simav Çayı, Balya Çayı, Kocadere derin ve oldukça dik yamaçlı vadiler oluşturmuşlardır. Bölgedeki büyük fayların dik şev oluşturması ve devamlılıkları yükseklerdeki genç çökellerin gelişimini sağlamış olup bölge morfolojisini yansıtırlar. Genç çökeller genellikle, düz bir rölyef sunarlar. Manyas ve Apolyont göllerinin oluşumuna neden olan graben hattı geniş bir ova oluşturmasını da sağlamıştır. Balıkesir ili sınırları içerisinde üç ana bölümde inceleyebileceğimiz dağlar, ovalar ve vadiler aşağıda anlatılmıştır. IV. Dağlar a. Karadağ: Gemlik-Bandırma arasında bulunan ve zirveden aşağıya doğru yeni paleozoik, mezozoik ve tersiyer örtülerden oluşmuş ve eteklerinde neojen alüvyonların bulunduğu 767 m yükseklikte eski bir kütledir. b. Edincik Dağı: Bandırma ve Erdek körfezlerinin güney tarafında bulunan, güneyde neojen arazisi olup, dağın doğusunda billuri kalkerlerle şistler, batısında anfibollu granitler mevcuttur. c. Kapıdağ: Eski bir kütle olan Kapıdağ Yarımadasının en yüksek yeri 803 m. olup, eskiden kıyıya çok yakın olan ve ada durumunda olan arazi hem doğu hem batıdan iki ayrı kordon ile karaya bağlanmış, bu iki kordon arası başlangıçta bir göl oluşturmuş, sonra bataklığa dönüşmüş ve zamanla bugün kara ile birleşmiştir. d. Sularya, Gelçal (Keltepe) Dağları: Manyasın güneyinde Susurluk-Kocaçay Vadilerinin arasında uzanan bu çift masif doğuda Sularya (600 m.) Dağı adını alır. Sularya Dağı genellikle permokarbonifer kalkerlerinden teşekkül etmiş olup etrafı andezit, trakit, neojen ve mezozoike ait tortul kütlelerden ibarettir. Gelçal Dağları kütlevi olup en yüksek yeri 881 m.dir. Bu masifte billurlu kalker ve şistlerden oluşmuş, kuzey yamaçları neojen göl tabakalarıyla örtülüdür. Batı ve güney tarafları lav ve tüflerle temas halindedir. e. Çataldağ (Kepezdağı): Manyas havzasının güneyinde Susurluk-Balat vadileri arasında iki zirveli bir masiftir (1.336 m. ve 1.306 m). Bölgedeki masiflerden yalnız burası billurlu ve 11 metamorfiklerden müteşekkildir. Yapısı daha ziyade granit olan bu kütle doğu, kuzey ve batı kesiminde billuri şist ve gnayslardan ibarettir. Eteklerinde neojen arazisi vardır. f. Alaçam Dağları: Balıkesir’in güneydoğusundaki engebeyi teşkil eden bu dağlar doğu ve batı yönünde uzanırlar ve Kütahya sınırları ile Dursunbey’in güneyindeki saha ile Sındırgı’nın kuzeyindeki sahayı kaplar. Metamorfik bir çekirdeği olan kütlenin en yüksek yeri 1.615 m.dir. g. Madra Dağı: Bu dağlara Kozak Dağları da denilmektedir. En yüksek zirvesi 1.338 metre olup Marmara ve Ege’yi birbirinden ayırır ve su bölümü çizgisi teşkil eder. Bu dağlar, İvrindi İlçesinin 4km batısında, Musluk Dağı üzerinden Kazdağının devamı olan Aykaya Dağı ile birleşir. Metamorfik bir çekirdeğe sahip olan Madra, Edremit -Bakırçayı arasında hakiki bir horsttur. h. Kazdağı: Edremit Körfezinin kuzeyinde batı-güneybatı, doğu-kuzeydoğu yönlü morfolojik uzanışı ile iki çöküntü arasında bir duvar gibi uzanan kütle metamorfik billuri şist, gnays ve mermerlerden meydana gelmiş olup en yüksek yeri 1.767 metredir. Pleistosen buzul devrinde zirve aşınmaya uğramış ve o devirden kalma Kalabalık (1.716 m.) ve Sarıkız (1.727 m.) dorukları arasında (neve sirkleri) buz-kar yalakları görülür. En yüksek doruk Babadağ olup 1.767 metredir. Bu dağ ilkçağ ve mitolojide İDA dağı veya AYDA Dağı olarak geçer. ı. Hodul Dağı: Biga yarımadasının kuzeydoğusunda bulunan bu dağ paleozoiğe ait metamorfiklerden oluşmuştur. Geniş bir masif olan ve en yüksek yeri 610m’yi bulan bu masifin orta kısımları billuri şist, mika sişt, kuarsit ve mavi kalkerlerden oluşmuştur. Arazi tabakaları yerinden çok oynamış olup, Sarıköy Vadisi yamaçlarının düz bir hat ile uzanışı buna kuvvetli bir delil olarak gösterilebilir. Bunlardan başka il dâhilinde Yaylacık, Ulus, Gökseki, Kazdağı, Davullu, güneyde Şifa Dağı, kuzeybatıda Deliçal, Armutçuk dağları vardır. Şifa dağlarının kuzey eteklerinde pek yüksek ve belirli olmayan peribacaları görülmektedir. V. OVALAR İl genelinde büyük kısmı aralarında yer yer arızalar bulunan eşik ve sırtlarla birbirinden ayrılmış ve yüksekliği pek fazla olmayan deniz seviyesine yakın olan bu ovaların başlıcaları şunlardır. a. Gönen Ovası: Rakımı 30 metre olan ve Gönen Çayı’nın mecrası boyunca uzanan ova, Manyas Gölü çukurundan eski alüvyonlardan oluşan bir eşik ile Marmara Denizinden 100 metreyi aşan bir sırtla ayrılmıştır. Ovanın geniş ve uzun yerlerine Gönen Çayı boyunca rastlanır. Ovadaki alüvyonlar vadi boyunca mansaptan itibaren 35 km kadar devam eder. Ovanın kuzeye doğru eğimi %10 kadardır. Ova üç kısımdan ibaret olup, biri Gönen civarında ve daha ziyade birkaç vadiye ait alüvyonların birikmesiyle meydana gelmiştir. Diğeri daha kuzeyde olup özellikle Sarıköy vadisi boyunca batıya doğru uzanmaktadır (Sarıköy Ovası). Buradaki alüvyonların kalınlığı 40 metreyi bulmaktadır. Üçüncü ova ise Gönen Çayı aşağı kısımlarında Sinekçi – Sarıköy Edincik arasında yer alan Tahir ovasıdır. b. Manyas Ovası: 110 km2 olup Manyas Gölünün güney taraflarında bulunan ve doğu batı istikametinde uzanan bu ova alüvyonların Manyas gölünün bugünkü seviyesine göre toplanmasından meydana gelmiştir. Ova bir taraftan Manyas Gölünün güney tarafında, diğer yanda Karadere vadisinde bir şerit halinde uzanmaktadır. Ovanın kuzeye doğru eğimi % 0,04 kadardır. Kocaçay’ın deltası teşekkülüne bugünde devam etmektedir. c. Balıkesir Ovası: 140 km2 kadardır. Batı Anadolu’da Marmara Bölgesinin güney bölümünde Edremit-İvrindi ovalarıyla birlikte batı doğu doğrultulu bir graben hattı üzerinde bulunan Balıkesir şehri, kendi adı ile anılan verimli ovayı batıdan sınırlayan düz sırtlı tepelerin yamacında, eteklerinde ve düzlükte kurulmuştur. Balıkesir ovası eski temel dağlar üzerinde, çerçevesindeki kuzeydoğu – güneybatı doğrultulu fay çizgisinin belirtildiği gibi çöküntü ile meydana gelmiş ve tabanı kuvaterner birikintileriyle örtülmüş bir ovadır. Civarındaki yüksek yontuk yüz, akarsular tarafından birçok vadilerle oyulmuş, batıda Edremit Körfezi ile Susurluk Çayı vadisi arasındaki alanda fazla yüksek olmayan araziler mevcuttur. Denizden yüksekliği 130 metre olan ova daha doğuda Balıkesir’e 26 km mesafede bir eşikle ayrılmış ve Balıkesir ovasına göre 10 metre daha yüksekte (deniz seviyesinden 130 m.) Kepsut çöküntüsü vardır. 12 d. Körfez Ovaları: Turfanda sebze ve meyve yetiştirilen ve Akdeniz ikliminin tipik şekli görülen bu ovalar Edremit Ovası, Burhaniye Ovası ve Ayvalık Ovasından oluşmaktadır. VI. VADİLER Balıkesir’de bulunan vadiler morfolojik şekillerin en önemlilerindendir. Bunlar içinde yayla ve dağlardan doğarak Marmara hududuna doğru uzanan Susurluk, Gönen ve Kocaçay yer almaktadır. Vadiler yukarı ve orta mecralarında çok dar, hatta boğaz meydana getirecek şekilde yamaçlara malik oldukları halde mansap kısımlarda ovalara karışarak bazı karakterlerini kaybederler. a. Susurluk Vadisi: Yukarı bölümünde Gelçal – Çataldağ, Orta Manyas-Ulubat havzaları, aşağı bölümünde Karadağ – Mudanya tepeleri arasında girdiği ve çıktığı yerlerde dar boğazlardan geçerek normal bir vadinin bütün karakterlerine sahip olduğu halde boğazların arasında kalan sahada ova ve geniş depresyonlara karışarak bazı vasıflarını kaybeder. Vadi Susurluk ilçesinin 25 km güneyinde paleozoyik şistlerde tersiyer volkanik arazisinin birleştiği alanda ve ova kenarında nejenler üzerinde 300 metrede teşekkül etmiştir. Vadi tabanı yeni alüvyonlarla doludur. Vadinin her iki tarafında aşıntı yüzeyleri ve kıyı taraçları vardır. b. Gönen Vadisi: Kazdağı ve Öbekalan Dağları arasından çıkar ve yukarı orta bölümünde paleozoik devirlere ait tortul kütlelerden oluşan vadi Gönen Sarıköy ovalarında 60 – 70 metrede birbirinden ayrılır. Gönen civarında yüksekliği 100 – 150 m olan bir eşik üzerinde kalkerli konglomeralardan ibaret neojen arazisinde açılan boğazın kuzey ve güneyinde karşılıklı 80 – 100 m yüksekliğinde şekiller mevcuttur. c. Kocaçay Vadisi: Madra Dağları ile Manyas gölü arasında olup çay yukarı bölümünde permokarbonifer kalkerleri arasında arızalı bir topografyayı geçip aşağılarda aynı kalkerlerin teşkil ettiği temas sahasını takip eder. Vadinin bu kısmında tersiyer faylarına uyarak teşekkül ettiği anlaşılsa da, Manyas’ta neojen göl depolarına göre teşekkül ettiği açıktır. Vadi Sularya Dağı ve Doğanca Sırtları üzerinde teşekkül etmiş yüksek aşınma düzlüğünün içerisinde açılmış olup, vadi tabanındaki alüvyonlar yamaç alanlarına bir şerit gibi girer. 2.1. TOPRAK ÇEŞİTLERİ VE KAREKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ: 2.1.1. Genel Toprak Yapısı Balıkesir ilinde ana kaya, relief, iklim ve vejetasyon ve insan etkileri altında ortaya çıkmış, birbirinden farklı birtakım toprak tipleri yayılış göstermektedir. Bütünüyle vadilerle yer yer derin bir şekilde yarılmış bir plato karakteri gösteren Balıkesir ili ile Kaz dağı, Alaçam dağı ve Ulus dağının yamaçlarında aşınma, yakın çevresindeki depresyonlarda birikme olayları sürekli olmuştur. Bu yüzden ilin bir çok yerinde toprak örtüsünde toprak katmanları yavaş yavaş gelişmekte veya hiç oluşmamaktadır. Balıkesir ilinde dağılış gösteren zonal topraklar, 4 ayrı grup olarak kendini göstermektedir. Bunlardan kireçsiz kahverengi orman toprakları, en geniş yayılıma sahip topraklardır. Metoforfik şist, melanjlı seri grant ve granodiyonit ile volkanik kayaçlar üzerinde nispeten yüksekçe kısımlarda karşılaşılan bu topraklar, çoğu kez yoğun bir orman örtüsüyle de kaplıdır. Kireçsiz kahverengi topraklar Balıkesir ili dâhilinde daha çok bitki örtüsünün tahrip edildiği ve kireçtaşı içermeyen sahalarda geniş alanlarda izlenebilen topraklardır. Genelde yarı nemli iklim koşulları altında mikaşist, gnays, fillat ve kristalize kireçtaşı gibi ana kayalar üzerinde gelişen topraklar kahverengi orman topraklarıdır. Edremit Körfezi ile Dursunbey çevresinde görülmektedir. Kırmızımsı kahverengi Akdeniz toprakları, Akdeniz iklim koşullarının meydana getirdiği peyzaj özelliklerini karakterize eden maki-garig ve kızılçam vejetasyonunun yayılma alanı içerisinde genellikle, kalker ve kalkerli ana kayalar üzerinde gelişmiştir. Bununla birlikte Balıkesir ilinde iki grup halinde bulunan introzonal topraklar ile azonal topraklar yer almaktadır. Belli başlı toprak tiplerinin dışında Balıkesir ilinde dar alanlarda taşlık, kayalık ve kumluk alanlar ile taban suyu seviyesinin yüzeye çok yakın olduğu yerlerde hidromorfik alüvyal topraklar ve lagüner karakterli ortamlarda da sahil bataklıkları gelişmiş durumdadır. 13 Balıkesir İli topraklarına ait ortalama analiz sonuçlarının kendi grupları içerisinde alınan ortalamalarına göre yapılan değerlendirme aşağıda özetlenmiştir. 2.1.2. Toprak Bünyesi Toprak bünyesi, bitkilerin gelişip büyümeleri için gerekli olan besin maddeleri ve suyun tutulması ile havalandırma ve su geçirgenliğinde en önemli etkendir. Balıkesir İli toprakları satürasyon (işba) yüzdesine göre yapılan sınıflandırmada tarım topraklarının %2,4'ü kum, %45,9'u tın, %46,3 killi-tin ve %5,4'ü ise kil bünyeye sahiptir. Bu dağılım İlde tarım için uygun toprak bünyesi varlığını göstermektedir. 2.1.3. Toprak Reaksiyonu (PH) Toprak reaksiyonu topraktaki bitki besin maddelerinin, bitkileri yarayışlıklarının yanında, toprak canlılarının faaliyetleri için ortamın uygunluğunu ifade eder. Balıkesir İli tarım topraklarının %18.0'ı asit (PH 6.5'den düşük), %55.8'i nötr (PH 6.6-7.5), %26.2'si alkali (PH 7.5'den büyük) reaksiyona sahiptir. 2.1.4. Toprak Tuzluluğu Toprak tuzluluğu, bitki gelişimi dolayısıyla verim üzerine olumsuz etki yapan faktör olup, her bitkinin tuza hassasiyeti değişik oranlardadır. Balıkesir İlinde işlemeli tarım uygulanan toprakların %98,7'si tuzsuz, %1,2 'si hafif tuzlu, %0,1'i ise orta tuzlu ve tuzludur.(%Total Tuz) 2.1.5. Toprak Kireci Topraktaki kireç, toprağın fiziksel özellikleri üzerine olan olumlu etkisi, PH'da yaptığı değişiklikle bitki besin maddeleri ve kullanılan ticaret gübrelerinden faydalanma oranını artırarak verim üzerinde olumlu etki yapar. Balıkesir İli topraklarının %64,8'i az kireçli, %11,3'ü orta kireçli, %16,0’ı kireçli, %4,7'si fazla kireçli ve %3,2'si ise çok fazla kireçlidir. 2.1.6. Organik Madde ve Azot Topraktaki bitki ve hayvan atıklarının parçalanması ile meydana gelen bir materyaldir. Toprağın fiziksel özelliklerini düzeltirken terkibindeki bitki besin maddeleri de yararlı duruma geçer. Ayrıca su ve besin maddelerinin ortamda tutunmalarını temin eder. Topraktaki azotun kaynağı organik maddedir. Balıkesir ili tarım topraklarının büyük bir kısmı organik madde yönünden fakir durumdadır. Analiz sonuçlarına göre, toprakların %13,4'ünde organik madde çok az, %49,3'ünde az, %27,3'ünde orta, %7,57'inde iyi ve %2,5'inde ise yüksek düzeydedir. İl topraklarının azotlu gübrelerle gübrelenmesi ile organik madde miktarını arttırıcı önlemlere başvurulması, verimde devamlılık ve artış için gereklidir. 2.1.7. Topraktaki Fosfor Toprakta bulunması gereken önemli besin maddelerindendir. Bitkinin büyümesinde, verimde ve kalitede etkendir. Bitkiler tarafından alınabilir fosfor tayinlerinde olsen metoduna göre, Balıkesir İli tarım topraklarının %42,3'ünde fosfor, %19,6'sında orta, %11,3'ünde yüksek, %26,8'inde ise çok yüksek fosfor varlığı tespit edilmiştir. Bu değerlendirmelere göre, fosfor eksikliği gösteren toprakların fosforlu gübrelerle takviye edilmesi gerekmektedir. 2.1.8. Topraktaki Potasyum Bitki büyümesi ve çoğalması için önemli bir besin maddesi olan potasyum, verim ve kalite üzerinde etkili olup meyvenin yağ, nişasta ve şeker oranlarında artışa neden olmaktadır. Ülkemizin jeolojik yapısı ve iklim durumu, topraklarda fazla miktarda potasyum birikmesine neden olmaktadır. Balıkesir ili topraklarının %5'inde az, %8,7'inde orta, %13,2'sinde yeter, %73,1 inde ise fazla miktarda potasyum tespit edilmiştir. Görüldüğü gibi İl topraklarının potasyum seviyesi genellikle yeterli olmamakla beraber az miktarda potaslı gübreye de ihtiyaç duyulmaktadır. 14 2.2.BALIKESİRDE ARAZİ VE KULLANIM KABİLİYETLERİ Tablo 3: Arazi ve Kullanım Kabiliyetleri ARAZİNİN SINIFI 1. Sınıf 2. Sınıf 3. Sınıf 4. Sınıf 5.Sınıf 6. Sınıf 7. Sınıf 8. Sınıf TOPLAM ALANI (HA) 61.141 139.953 83.354 82.279 672 207.662 852.648 25.105 1.452.814 ORANI (%) 4.21 9.63 5.74 5.66 0.04 14.30 58.69 1.73 100.00 Kaynak: İl Özel İdaresi 2.2.1.ARAZİ SINIFLARI a) SINIF - I Topografya düz veya düze yakın (%0–2)’dir. I. Sınıf arazilerin kapladığı alan 61.141 hektar olup il yüzölçümünün %3’ünü teşkil etmektedir. I. Sınıf arazilerin 33.590 hektarı alüvyal topraklar, 10.744 hektarı kolüvyal topraklar, 1.679 hektarı kireçsiz kahverengi topraklar, 128 hektarı kireçsiz kahverengi orman topraklar, 5 hektarını diğer toprak çeşitleri oluşturmaktadır. Bu arazilerin 7.863 hektarında Kuru tarım, 38.725 hektarında sulu tarım, 1799 hektarında yetersiz sulu tarım yapılmaktadır. 484 hektar kurubağ, 365 hektar kurubahçe ve 1541 hektar sulu bahçe olarak kullanılmaktadır. Ayrıca 4.650 hektar zeytinlik, 1.009 hektar çayır-mera, 14 hektar orman–funda, 4.691 hektarı ise yerleşik alandır. b) SINIF- II II. sınıf toprakların toplam miktarı 139.953 hektardır. Bu arazilerin 39.035 hektarı vertisoller, 29.905 hektarı alüvyal topraklar, 15.896 hektarı kireçsiz kahverengi topraklar, 14.410 hektarı, kolüvyal topraklar, 12.599 hektarı rendzinalar, 8.499 hektarı kahverengi orman toprakları, 4.121 hektarı kireçsiz kahverengi orman toprakları, 448 hektarı kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları, 40 hektarı diğer toprak çeşitleri oluşturmaktadır. 64.561 hektar kuru tarım, 32.887 hektar sulu tarım, 6.907 hektar yetersiz sulu tarım, 956 hektar bağ, 2.918 hektar bahçe, 15.034 hektarda zeytin, 7.848 hektar çayır-mera, 1.604 hektar orman-funda, 6.968 hektar yerleşik alandır. c) SINIF- III III. sınıf araziler 83.354 hektar alanı kaplar. Bu arazilerin toprak gruplarına göre dağılımı ise 15.906 hektar vertisoller, 14.513 hektar kahverengi orman toprakları, 12.825 hektar redzinalar, 10.827 hektar alüviyal topraklar, 10.454 hektar.kireçsiz kahverengi orman toprakları, 9.562 hektar kireçsiz kahverengi topraklar, 3.590 hektar kırmızı kireçsiz Akdeniz toprakları, 2.918 hektar kolüvyal topraklar, 40.697 hektar kuru tarım, 6.863 hektar sulu tarım, 2.406 hektar yetersiz sulu tarım, 18.837 hektar zeytin, 234 hektar bağ, 616 hektar bahçe, 6.113 hektar çayır-mera, 3.757 hektar orman-funda, 3.555 hektar yerleşik alandan oluşmaktadır. d) SINIF- IV IV sınıf araziler ilin 82.279 ha alanını kaplamaktadır. IV’üncü sınıf arazilerin toprak gruplarına göre dağılımı ise şöyledir; 20.813 ha kireçsiz kahverengi orman topakları, 15.663 ha rendzinalar, 15.494 ha kireçsiz kahverengi topraklar, 15.476 ha kahverengi orman toprakları, 9.629 ha vertisoller, 2.514 ha kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, 2.017 ha alüvyal topraklar, 673 ha kolüviyal topraklar.54.611 ha da kuru tarım, 479 ha da sulu tarım, 44 ha da yetersiz sulu tarım, 15 yapılmaktadır.9.473 ha zeytin, 702 ha bahçe, 4.869 ha çayır- mera, 9.311 ha orman-fundaa, 2.790 ha yerleşim alanından oluşmaktadır. e) SINIF- V Hidromorfik alüvyal topraklardan oluşan 672 hektar alanı kaplamaktadır. 179 hektarda kuru tarım, 134 hektarda sulu tarım, yapılmakta olup 359 hektarı çayır- mera dır. f) SINIF- VI 207.662 ha alanı kaplar ve toprak gruplarına göre dağılımı ise 85.799 ha’ı kireçsiz kahverengi orman toprakları, 48.778 ha’ı kireçsiz kahverengi topraklar, 43.727 ha’ı kahverengi orman toprakları, 32.777 ha’ı rendzinalar, 8.417 ha’ı kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları, 1.769 ha’ı alüviyal topraklar, 576 ha’ı yüksek dağ çayır toprakları, 346 ha’ı kolüvyal topraklar, 195 ha’ı kahverengi topraklar şeklindedir. 102.252 ha kuru tarım, 64 ha sulu tarım, yapılmakta olup 16.426 ha zeytinlik, 1002 ha bağ, 1240 ha bahçe olarak kullanılmakta olup 579 ha çam fıstığı yetiştirilmektedir. 34.046 ha çayır-mera, 47.309 ha orman-funda, 4.744 ha’ı ise yerleşik alandır. g) SINIF- VII: 852.648 ha alanı kaplar. Bu alanların toprak gruplarına göre dağılımı ise 547.917 ha kireçsiz kahverengi orman toprakları, 147.282 ha kireçsiz kahverengi topraklar, 121.551 ha kahverengi orman toprakları, 38.303 ha kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları, 7.473 ha rendzinalar, 2.029 ha hidromorfik alüvyal topraklar, 663 ha alüvyal sahil bataklıkları, 219 ha kırmızı kahverengi topraklar, 115 ha yüksek dağ çayır toprakları şeklindedir. Bu sınıfta ki arazilerin 63.504 ha kuru tarım yapılmaktadır15.542 ha zeytin, 469 ha çam fıstığı, 155.776 ha çayır- mera, 613.015 ha orman –funda, 4.342 ha da yerleşik alandır. 2.2.2. ARAZİ PROBLEMLERİ: Balıkesir ilindeki dağlar ve tepelerde aşındırma, ova ve vadi tabanlarında ise birikme ile ilgili sorunlar hakim durumdadır. Ayrıca depremler de ovaların sorunlarından sayılabilir. Bunların dışında denizlerdeki hareketin etkisiyle kıyılarda da bir dizi sorun yaşanmaktadır. Balıkesir topraklarının %92,4'ü sorunlu olup, sadece %7,6’sı sorunsuz durumdadır. a) Erozyon Balıkesir ilinin dağ ve tepelerindeki en önemli sorunu erozyondur. Erozyon doğal olarak oluşmuş arazi şeklinin ve örtüsünün genellikle insanlar tarafından yakma, aşırı otlatma, orman kesimi ve bilinçsiz toprak işleme gibi işlemlerle zayıflatılarak doğa kuvvetleri tarafından aşındırılıp taşınması sonucu meydana gelen toprak kaybıdır. Erozyonun şiddeti, yağışlar, eğim, yapı, bitki örtüsünün özellikleri ile beşeri ve iktisadi faaliyetlerin niteliklerine göre, farklılıklar gösterir. Erozyonda en etkili unsur, sağanak türünde gelişen yağışlardır. Balıkesir merkezi 118 mm, Bandırma'da 137.5 mm gibi yüksek değerlerdedir. Bu yağışlar yüzey erozyonunun gelişmesi için yeterlidir. Balıkesir ili yüzeyinin %76.7'si, %13'den fazla eğimi olan yerlerle kaplıdır. Bu rakama %3-12 arasında eğimi olan %16.6'lık değer de ilave edilecek olursa; ilin %93.3'ünün su erozyonuna uygun eğime sahip olduğu söylenebilir. Tepelik ve dağlık alanlardaki asli bitki örtüsünün genelde kurakçıl orman olması gerekirken bugün, bu alanların önemli bir kısmı ortadan kaldırılmış durumdadır. Örneğin; Dursunbey ilçesindeki ormanlarla kaplı olan kesimlerde öncelikle taraça üstleri ile aşınım yüzeyleri tahrip edilmiş buralarda, nohut ve tahıllar olmak üzere tarla bitkileri; Bigadiç, Dursunbey ilçesinde ise başta tütün olmak üzere diğer tarla bitkileri; İvrindi, Balya, Susurluk gibi ilçelerde tahıllar başta olmak üzere tarla bitkileri; merkez ilçede ise baklagiller ve ayçiçeği olmak üzere tahıllar üretilmektedir. Bu ürünler yılın tümünde toprağı örtmemektedir. Bu olumsuz koşullar yanında eş yükselti eğrilerine (İzohipslere) genelde dik sürümlerin yapılması erozyonu hızlandıran etmen olarak sayılabilir. Bütün bu olaylar sonucunda Balıkesir ilindeki toprakların %50,5'i çok sığ (0 – 20 cm), % 33 ise sığ (20 – 50 cm) alanlar haline gelmiştir. Böylece alanların % 83,5'i sığ ve çok sığ topraklarla kaplıdır. 16 Tablo.4: Balıkesir İli Erozyon Alanları İlçenin Adı İl Top. Zayıf Toplam İlçe Erozyonlu Alanı (km2) Alan 1.452.814 143.024 Orta Şiddetli Erozyona Maruz Kalan Alan Şiddetli Erozyona Maruz Kalan Alan Çok Şiddetli Erozyona Maruz Kalan Alan Toplam Erozyona Maruz Kalan Alan Oran (%) Toplam Erozyonsuz Alan 166.161 986.810 131.714 1.427.709 98.27 25.105 Kaynak: Köy Hizmetleri–1999 Şekil.2: Balıkesir İli Erozyon Haritası b) Taşlılık Balıkesir İlindeki toprakların %43,97’sinde taşlılık sorunu yaşanmaktadır. Çünkü Sındırgı, Savaştepe ve Dursunbey'den Çanakkale ili sınırlarına kadar uzanan sahalarda yaygın olarak asidik karakterli iri parçalı aglomera adı verilen kayaçların bulunduğu yerler, genellikle tepelik ve dağlık alanlar durumundadır. Bu sahalardaki ormanın tahrip edilerek tarım faaliyetlerine açılması ve bu alanlarda su erozyonunun şiddetlenmesi ile birlikte toprak incelmektedir. İşte, bu alanlardaki taşlar çiftçiler tarafından toplanmış olsa bile tarlanın traktör tarafından sürülmesi nedeniyle pulluğun 17 ortalama 30'cm. civarında dibe batmasıyla birlikte, her sürümde taşları yüzeye çıkarmakta ve taşlılık sorunu gündeme gelmektedir. Ayrıca, Edremit ovasında da yer yer taşlılık sorunu yaşanmaktadır. Bunun ilginç örnekleri Edremit - Akçay arasındaki alanda ve özellikle Kazdağları'ndan inen akarsuların sel tipi karakterinde olması ve düzlüğe ulaşan taşkın sularının taşıma gücünün azalması, iri çakıl ve blokların zeytinliklerin bulunduğu alanlarda biriktirmesiyle gelişir. Topraklardaki bir diğer taşlılık sorunu ise, kireç taşlarının yaygın olduğu sahalardaki ölü lapyalı (kar ve yağmur sularının etkisiyle eriyen karstik kayaçlar) alanlarda görülür. c) Taşkın Balıkesir ilinde yer alan ova ve vadi tabanlarındaki en önemli sorunlar olarak, taşkın ve art bataklık (silt-çamur), su noksanı, deprem ve yerleşme sorunları olarak sayılabilir. Balıkesir ili sınırları içindeki akarsular genelde zeminin suyla doygun olduğu kış aylarında günlük maksimum yağışların etkin olduğu dönemlerde gelişir. Tepelik ve dağlık alanlardaki aşırı bitki tahribatı, açılan tarlalardaki toprağın erozyonla aşırı kaybedilmiş olması, aynı dönemde bitki örtüsünün büyüme sürecinin kesintiye uğramış olması, buharlaşmanın sıcaklık nedeniyle minimum düzeyde gelişmesi akışa geçen su miktarını arttırmaktadır. Akarsulardaki kabarma genelde ani bir şekilde gelişebilmekte ve taşkın pik noktasına kısa sürede ulaşmaktadır. Böyle bir durumda, akarsu tepelik ve dağlık alandan bol miktarda koparıp taşıdığı malzemeyi akış hızının kesildiği ana vadi tabanlarına yığarak suların gölet oluşturabileceği art bataklıkların doğmasına yol açabilmektedir. Özellikle bu taşkınlar yerleşmelere ve ekili, dikili alanlarda büyük zararlara neden olmaktadır. Balıkesir, Sındırgı, Bigadiç, Manyas ve Kepsut ovaları başta olmak üzere pek çok ovada taşkın olayları yaşanmaktadır. Tablo.5 : Balıkesir İl Arazisinin Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Problemleri (Ha) Kabiliyet Sınıfları Çoraklık Yaşlık Taşlılık Su Erozyonu Kayalık II. III. IV. Sınıf 8.470 28.044 34.915 366.727 153.296 V. VI. VII. 4.866 843 82.276 1.060.982 347.251 TOPLAM 13.336 28.887 117.191 1.427.709 500.547 2.2.3. AGRO-EKOLOJİK ALT BÖLGELER Agro-ekololojik alt bölgeler arazinin bitki deseni, topografik yapı ve iklim özellikleri bakımından benzerlik gösteren bölümlerini ifade eder. Merkez dahil 19 ilçeden oluşan Balıkesir İli bu kapsamda 4 agro-ekolojik alt bölgeye ayrılmış ve haritalandırılmıştır. Aşağıdaki tabloda Balıkesir ilini oluşturan alt bölgelerin özellikleri belirtilmektedir. 18 Tablo. 6: Agro-ekolojik Alt Bölgeler ve Özellikleri Alt Bölgeler Alan (Ha) I.Alt Bölge Şubat Temmuz Yıllık Sıcaklık (C°) Sıcaklık (C°) Yağış (mm) 7.2-8.0 Alanın Arazi kabiliyet sınıflarına göre dağılımı 1 26.3-26.9 601.0-660.5 2 3 4 5-8 9759 20971 16712 9319 160434 Ayvalık 31443 8.0 26.9 635.5 1823 5440 8219 1731 14230 Gömeç 17800 - - - - - - - - Burhaniye 39097 7.2 26.6 601.0 2865 8886 4683 2707 37756 Edremit 71867 7.6 26.9 660.5 3967 4252 2551 3888 57209 Havran 56988 7.8 26.3 633.2 1104 2393 1259 993 51239 23.6-24.9 509.4-703.7 11645 58101 29929 23619 173847 II.Alt Bölge 5.4-6.8 Bandırma 67554 5.4 23.6 703.7 2839 24228 10528 9217 20742 Erdek 32218 6.8 24.9 509.4 1947 1407 1802 2345 24717 Gönen 118826 5.5 23.6 657.0 3460 19746 10706 7447 77467 Manyas 64432 - - - 2954 12495 6796 4409 37778 Marmara 14111 5.8 24.3 621.9 445 225 97 201 13143 22.8-25.8 524.8-742.1 14654 23916 18125 21368 225537 III.Alt Bölge 4.9-5.7 Merkez 156852 5.4 25.8 524.8 9633 18968 8683 13345 106223 Kepsut 84573 4.9 23.8 633.6 2097 2181 2199 1752 76344 Susurluk 62175 5.7 22.8 742.1 2924 2767 7243 6271 42970 21.9-24.8 500.1-671.1 10083 21965 15829 27973 559028 IV.Alt Bölge 3.3-5.7 Balya 87313 4.4 22.3 560.7 160 1255 2620 4829 78449 Bigadiç 97303 5.4 24.7 508.9 4371 4697 3076 5361 79798 177582 3.3 21.9 546.4 393 1450 2661 5780 167298 İvrindi 84247 4.7 23.3 575.3 1943 4836 4786 4078 68604 Savaştepe 40101 5.6 24.8 671.1 338 4248 691 4009 30815 148332 5.7 24.6 500.1 2878 5479 1995 3916 134064 1452814 46141 124953 80595 82279 1118846 100 3,18 8,60 5,55 5,66 77,01 Dursunbey Sındırgı Toplam 19 İlçe Toplam Alana Oranı Not: Gömeç ve Burhaniye ilçelerinin arazi sınıflandırmaları ayrı yapılmamış olup Burhaniye ilçesinde gösterilmiştir. Kaynak: Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, Balıkesir İli Arazi Varlığı-KHGM Yayınları 19 Nad.sız kuru t.op TOPLAM - 9801 58538 + 7174 8729 580 - 565 3693 - 7176 - - 7814 78.108 Hidromorfik Alüvyal Top. - 179 1884 - - - - - 186 1149 - 866 187 2.701 Aüvyal sah.bat.top - - - - - - 105 - 273 266 - - 19 3.364 Kollüvyal top. 207 10373 11677 504 - 766 - - - 14 100 1990 23.191 Kahverengi Orman Toprakları 276 48684 20882 - - 115 - - 7180 93173 21551 1860 203.766 Kireçsiz kahverengi Orman Toprakları 270 91598 + - 25929 690 - 841 - - 70396 374406 88304 4828 668.184 Kırmızı Kahverengi Akdeniz top - 9890 - 1135 - - 273 - - 10009 4410 27607 488 53312 Kahverengi Topraklar - - - - - - - - - - - 195 - 195 1205 468 - 216 - - 99396 1706 55966 3805 238.691 - - - - - - - - - - 219 10405 - - 657 - - 8403 1750 3301 3517 81337 - - 434 151 - 5010 1030 631 2582 64685 - - - - - - 576 - - - 576 79962 2242 434 3689 3693 459 209.561 476. 489 198. 521 27. 090 1.426.661 Kireçsiz Kahverengi Topraklar 2141 63868 1862 + - Kırmızı Kahverengi Topraklar - 219 - Redzinalar - 49581 Vertisoer - 47126 Yüksek dağ-Çayır Toprakları - - - 2894 331319 90308 TOPLAM 1087 + 568 2431 + 2440 Orman Mera Çayır S. Bahçe Sulu Bağ Sulu bağ K. bağ Zeytin 5672 + 974 6416 + 1262 - Fundalık Allüviyal Topraklar K. Bahçe Yer.yeri Nad.lı kuru top BÜYÜK TOPRAK GRUBU Sulu+Y.sulu Tarım Tablo.7: Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Kullanma Durumları (Hektar) Kaynak: Köy Hizmetleri, 1999 Ayrıca 1.687 hektar Tarım dışı arazi + 18.865 hektar Su yüzeyi + 1.048 hektar Çam fıstığı + 4.553 hektar Diğer araziler eklendiğinde; Toplam Alan = 1.426.661 hektar + 26.153 hektar = 1.452.814 hektar olacaktır. 20 2.2.4.ARAZİ KULLANMA ŞEKİLLERİNİN KABİLİYET SINIFLARINA DAĞILIMI Tablo.8: Arazi Kullanma Şekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Dağılımı Kullanma Şekli ARAZİ KULLANMA KABİLİYET SINIFLARI (Hektar) I II III IV Toplam V VI VII Toplam Toplam VIII Kuru Tarım (Nadaslı) 0 1.270 1.276 1.207 3.753 0 3.141 0 3.141 0 6.894 Kuru Tarım (Nadassız) 7.543 56.812 33.523 53.367 151.245 179 95.357 62.118 157.654 0 308.899 Sulu Tarım 48.125 37.766 6.863 479 93.233 134 64 0 198 0 93.431 Yetersiz Sulu Tarım 1.799 6.907 2.406 44 11.156 0 0 0 0 0 11.156 Bağ (Kuru) 484 502 193 0 1.179 0 807 0 807 0 1.986 Bağ (Sulu) 0 384 0 0 384 0 0 0 0 0 384 Bahçe (Kuru) 365 766 616 702 2.449 0 1.240 0 1.240 0 3.689 Bahçe (Sulu) 2.741 2.752 0 0 5.493 0 0 0 0 0 5.493 Zeytin 4.650 15.659 19.028 9.473 48.810 0 16.426 15.542 31.968 0 80.778 0 0 0 0 0 0 579 469 1.048 0 1.048 65.707 122.818 63.905 65.272 317.702 313 117.614 78.129 196.056 0 513.758 Çayır Arazisi 0 0 0 0 0 156 0 302 458 0 458 Mera Arazisi 1.009 7.848 6.113 4.869 19.839 202 34.046 155.469 189.717 0 209.556 Çayır-Mera 1.009 7.848 6.113 4.869 19.839 358 34.046 155.771 190.175 0 210.014 Orman Arazisi 0 879 2.194 5.900 8.973 0 28.353 439.163 467.516 0 476.489 Fundalık Arazi 14 725 1.563 3.411 5.713 0 18.956 173.852 192.808 0 198.521 Orman-Funda 14 1.604 3.757 9.311 14.686 0 47.309 613.015 660.324 0 675.010 2.561 1.786 715 806 5.868 0 822 97 919 1.687 8.474 Yerleşim (Az Yoğun) 972 2.414 1.593 1.895 6.874 0 3.574 3.985 7.559 0 14.433 Turistik Alan 899 825 249 158 2.131 0 367 347 714 0 2.845 Sanayi Alanı 542 514 281 34 1.371 0 0 119 119 0 1.490 Askeri Alan 0 605 106 0 711 0 449 308 757 0 1.468 Hava Alanı 0 1.155 749 0 1.904 0 0 0 0 0 1.904 4.974 7.299 3.693 2.893 18.859 0 5.212 4.856 10.068 1.687 30.614 Diğer Araziler 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4.553 4.553 Su Yüzeyi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 18.865 18.865 TOPLAM 71.704 139.569 77.468 82.345 371.086 671 204.181 851.771 1.056.623 25.105 1.452.814 Çam fıstığı Tarım Arazileri Yerleşim (Yoğun) Tarım Dışı Arazi Kaynak: İl Özel İdaresi – İl Tarım Müdürlüğü 21 2.2.5.TARIM ARAZİLERİ SINIFLARI 2.2.5.1. Kuru Tarım Alanları İlimizin kuru tarım alanlarının dağılımı aşağıda belirtilmiştir. 1- Mutlak Kuru Tarım Arazileri 2- Marjinal Kuru Tarım Arazileri 3- Özel Ürün Arazileri 4- Zeytinlik 5- Bağ (kuru) 6- Bahçe (kuru) : : : : : : 65.625 Ha 250.168 Ha 1.048 Ha 80.778 Ha 1.986 Ha 3.689 Ha Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü Ayrıca arazi kullanım kabiliyet sınıflarına göre kuru tarım arazilerinin dağılımı da aşağıdaki gibidir. Tablo.9.: Arazi Kullanım Sınıfları Arazi Kullanım Türü Toplam İşlenen Arazi Nadaslı Kuru Tarım Nadassız Kuru Tarım Kuru Tarım Toplamı I. II. ARAZİ KULLANIM KAABİLİYET SINIFI (hektar) III. IV. V. VI. VII. VIII. TOPLAM 65.707 122.818 63.905 65.272 313 117.614 78.129 - 513.758 - 1.270 1.276 1.207 - 3.141 - - 6.894 13.042 69.496 53.360 63.542 179 114.409 78.129 - 392.157 13.042 70.766 54.636 64.749 179 117.550 78.129 0 399.051 Arazi kullanım kabiliyet sınıflarına göre kuru tarım arazilerinin dağılımına bakıldığında işlenen arazinin %62’sinin ilk dört sınıfta toplandığı görülmektedir. 2.2.5.2.Sulu Tarım Alanları İlimizin sulu tarım alanlarının dağılımı aşağıda belirtilmiştir. 1. 2. 3. 4. 5. Sulu Mutlak Tarım Arazileri Sulu Marjinal Tarım Arazileri Özel Ürün Arazileri Dikili Tarım Arazileri Bağ TOPLAM : 83.396 Ha : 9.990 Ha : 15.444 Ha (Çeltik) : 5.493 Ha : 384 Ha : 114.707 Ha Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü 22 Ayrıca arazi kullanım kabiliyet sınıflarına göre sulu arazi dağılımı Tablo 10’da belirtilmiştir. Tablo.10: Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Arazi Kullanım Türü Tarla Arazisi I. 36.924 Bağ ARAZİ KULLANIM KAABİLİYET SINIFI ( ha) II. III. IV. V. VI. VII. VIII. TOPLAM 37.766 6.863 479 134 64 82.230 - 384 - - - - - - 384 2.741 2.752 - - - - - - 5.493 Özel ürün (Çeltik) 15.444 - - - - - - - 15.444 Yetersiz sulu tarım 1.799 6.907 2406 44 - - - - 11.156 56.908 47.809 9.269 523 134 64 - - 114.707 Bahçe Toplam (Kaynak: Köy Hizmetleri 1999 – Tarım İl Müdürlüğü–2012) Tablo.11: Diğer Alanlar Arazi Kullanım Türü Alan (Hektar) Orman 675.010 Tarım dışı araziler 30.614 Göl Alanları 18.865 Diğer araziler 4.553 Çayır-Mera Arazisi 210.014 Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü Balıkesir İli 1.452.814 hektar yüzölçümüne sahip olup; bunun 30.238 hektarlık kısmı (Yoğun yerleşim, sahil kumulları, Çıplak kaya ve molozlar, Su yüzeyleri) erozyon konusu dışında kalmakta, 1.422.576 hektarlık kısmı ise erozyona maruz kalmaktadır. Ayrıca 117.191 hektar arazi taşlı olup 42.223 hektar bozuk drenaj alanına sahip arazi mevcuttur. 2.2.5.3. Kuru Tarım Arazilerinden Gelecekte Sulamaya Açılacak Alanlar İlimizde halen sulanabilen 110.464 hektar tarım arazisi bulunmakla birlikte sulama potansiyeli bulunan 155.218 hektar (DSİ) tarım arazisi bulunmaktadır. Kısa, Orta ve Uzun vadede sulanan arazi grubuna dâhil edilecek bu sulu tarım alanlarında yağlı tohumlu bitkiler, dane mısır, silajlık mısır, yem bitkileri, sebze ve meyve üretimi yapılması planlanmaktadır. NOT: Kuraklık eylem planında yer alan kuruluşların hizmet alanlarını kapsayan sulanan ve sulanmaya açılabilecek tarım arazilerindeki farklılıklar, kurumların hizmet alanlarına giren arazilerde yapılacak yatırımların büyüklüğü ve ekonomik rantabilitesi dikkate alınarak değerler belirlenmiştir. Örneğin: DSİ sulama potansiyeline sahip arazi miktarını 155.464 hektar olarak değerlendirirken, İl Tarım Müdürlüğü değerlerinde 282.328 hektar olarak belirlenmiştir. Değerlerdeki bu farklılıklar kurumların hizmet alanına giren kıstasların farklılığından kaynaklanmaktadır. 23 2.2.5.4. Arazi Varlığı İlin toplam yüzölçümü (göller dâhil) 1.452.814 hektar olup, arazi dağılımı aşağıdaki gibidir. Tablo.12: Balıkesir İli Arazi Varlığı Arazi Dağılımı Tarım Alanı Çayır-Mera Alanı Orman Alanı Tarım Dışı Arazi TOPLAM Alanı (ha) 513.758 210.014 675.010 54.032 1.452.814 Toplam Araziye Oranı (%) 35,4 14,4 46,5 3,7 100 Tablo.13: Tarım Arazisi Dağılımı Arazi Dağılımı Tarla Arazisi Sebze Arazisi Zeytinlik Meyvelik – Dutluk Bağ arazisi Nadas Diğer TOPLAM Alanı (ha) 304.291 28.079 81.029 8.633 2.367 14.730 74.629 513.758,0 Toplam Tarım Arazisine Oranı (%) 59,2 5,5 15,7 1,7 0,5 2,8 14,5 100 Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü(Diğer alanlar 2013 itibariyle Tarım dışı araziler içinde ele alınacaktır.) Tablo.14: Sulama Durumu Tarım Arazilerinin Sulama Durumu Arazinin Adı Alanı (Ha) Devlet Tarafından Sulanan Arazi 68.419 Halk Tarafından Sulanan Arazi 46.288 Toplam Sulanan Tarım Arazisi 114.707 Sulanabilecek Tarım Arazisi 282.328 Toplam Tarım Arazisi 513.758 24 2.2.5.5. Bitkisel Üretim a. Tarla Bitkileri: İlimizde yetiştirilen ve ekonomik öneme sahip Tarla Bitkilerinin başında, 1.476.734 dekar ile Buğday gelmektedir. Bunu 197.685 dekar ile Ayçiçeği, 149.165 dekar ile Arpa, 203.391 dekar ile Silajlık Mısır, 154.654 dekar ile Çeltik ve 106.470 dekar ile Nohut izlemektedir. Tablo.15: Önemli Tarla Bitkileri Ekiliş ve Üretimleri (2012) ÜRÜNLER Buğday Ayçiçeği Arpa Silajlık Mısır Çeltik Nohut Da./Ton 2010 2011 2012 Ekiliş 1.505.875 1.476.734 1.248.150 Üretim 543.771 544.797 424.701 Ekiliş 190.943 197.685 197.328 Üretim 44.886 39.575 37.608 Ekiliş 180.556 149.165 148.020 Üretim 53.984 47.795 48.239 Ekiliş 190.168 203.391 217.925 Üretim 855.383 878.457 944.277 Ekiliş 154.600 154.654 154.444 Üretim 121.535 119.164 118.731 Ekiliş 113.590 106.470 119.650 Üretim 14.652 15.462 17.786 2012 Ortalama Verim (Kg/Da) 340 190 326 4.333 769 149 Kaynak: Balıkesir İl Tarım Müdürlüğü b. Sebze Üretimi: İlimizde yetiştirilen ekonomik öneme sahip sebzelerin başında 68.457 dekar ile Domates, 54.790 dekar ile Kavun, 27.225 dekar ile Karpuz, 16.923 dekar ile Fasulye 19.060 dekar ile Biber, 13.345 dekar ile Bamya gelmektedir. 25 Tablo.16: Önemli Sebzelerin Ekiliş ve Üretimleri (2012) ÜRÜNLER Domates Kavun Karpuz Taze Fasulye Biber (salçalık) Bamya Da./Ton Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim 2010 2011 2012 62.952 292.649 58.430 112.875 29.255 118.464 18.873 18.309 17.850 33.976 13.514 4.764 68.457 361.329 54.790 110.467 27.225 109.720 16.923 16.763 19.060 40.041 13.345 4.818 67.767 376.612 51.310 102.216 26.735 110.925 16.901 17.119 19.382 41.092 12.608 4.534 2012 Ortalama Verim (Kg/Da) 5.557 1.992 4.149 1.013 2.120 360 Kaynak: Balıkesir İl Tarım Müdürlüğü c. Yem Bitkileri: Hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı İlimizde kaba yem ihtiyacını karşılamak amacıyla, Bakanlığımız tarafından verilen desteklemeler sayesinde Yem Bitkilerinde önceki yıllara göre önemli artış görülmektedir. 2011 yılı istatistik verilerine göre, İlimizde Silajlık Mısır 203.361 dekar alan ve 878.457 ton üretimle 1’incisırada yer almaktadır. Silajlık Mısırda dekara ortalama verim 4.542 kg.dır.Ekiliş olarak bunu Fiğ, yonca, ve tritikale üretimi izlemektedir Tablo.17: Yem Bitkileri Ekiliş ve Üretimleri (2010). ÜRÜNLER Da./Ton Silajlık Mısır Fiğ Tritikale Yonca Korunga 2010 2011 2012 Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim Ekiliş Üretim 190.168 855.383 159.614 107.650 30.725 10.476 28.135 42.707 203.361 878.457 166.465 132.838 22.550 6.262 30.405 56.841 Ekiliş 2.225 2.213 217.925 944.277 174.728 119.871 23.850 6.613 32.689 66.102 2.339 Üretim 1.390 1.587 Kaynak: Balıkesir İl Tarım Müdürlüğü 26 2012 Ortalama Verim (Kg/Da) 4.333 686 277 2.022 716 1.674 d. Meyvecilik: İlimiz ekonomisinde Zeytin ve Zeytin Yağı önemli bir yere sahiptir. Ağaç sayısı bakımından Körfez Bölgesinde 810.290 dekar alanda 11.430.744 adet ağaçla üretim yapılmaktadır. Bunu 15.950 dekar alanda 543.025 adet ağaçla Mandarin, 8933 dekar alanda 492.181 adet ağaçla elma9827 dekar alanda 331.559 ağaç ile badem üretimi takip etmektedir. Tablo.18: Önemli Meyvelerin Ağaç Sayıları ve Üretimleri (2012) Meyve Ağaç sayıları Toplam Ağaç Sayısı Toplam Alan (Da.) Meyve Vermeyen Meyve Veren 11.433.744 810.290 568.067 Mandarin 543.025 15.950 Şeftali 325.191 Elma Ürün Adı 10.862.677 Ort. Verim (Kg) 26 285.050 18.425 524.600 50 26.013 6.810 40.626 284.565 36 10.293 492.181 8.933 209.332 282.849 42 11.851 Erik 204.996 5.273 27.347 177.649 28 4.984 Kiraz 311.190 6.767 106.032 205.159 28 5.653 Badem 331.559 9.827 152.879 178.680 15 2.681 İncir 133.873 3.797 15.799 118.074 36 4.265 Ceviz 259.922 19.109 149.245 110.677 33 3.667 Zeytin Üretim (ton) Kaynak: Balıkesir İl Tarım Müdürlüğü d.1. Zeytin Varlığı İlimizde Edremit Körfezinde ( Çanakkale İzmir il sınırlarına kadar olan bölgeyi ) ağırlıklı Ayvalık Edremit yağlık zeytin çeşidi, Bandırma- Erdek (Güney Marmara) körfez bölgesinde ise Gemlik sofralık zeytin çeşidi yaygın olarak yetiştirilmektedir. Yıllar itibariyle Zeytin ve Zeytinyağı üretimi Tablo 12’de gösterilmiştir. Tablo 19: Yıllar İtibariyle Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi (Ton) ÜRÜN Zeytin Üretimi ZeytinYağ ı Üretimi 2012 2006 178.96 2 2007 100.59 4 2008 207.33 7 2009 239.64 8 2010 209.82 0 2011 152.52 1 285.05 0 35.792 20.119 41.467 47.930 34.756 24.074 49.569 Kaynak: Balıkesir İl Tarım Müdürlüğü 27 2.2.5.6. Çayır - Mera Alanları İlimizde 19’u ilçe olmak üzere 53 belediye, 892’sı köy olan 945 yerleşim merkezinde toplam 81.006 hektar mera alanı bulunmaktadır. 943 yerleşim merkezindeki 80.974 hektar alanda mera tespit çalışması, 452 yerleşim merkezindeki 40.406 hektar alanda tahdit çalışması, 217 yerleşim merkezinde 24.419 hektar alanda tahsis çalışması tamamlanmıştır. İlimizdeki 7 meramızda 1.107 hektar alanda ıslah çalışmaları tamamlanmıştır. 6 köydeki 1.244 hektar alandaki ıslah çalışmaları ise devam etmektedir. 3 köyümüzde vejetasyon etüdü yapılmış olup proje çalışmaları devam etmektedir. Mera Kanununun 14’üncü maddesi kapsamında tahsis amacı değişikliği için kanun yayım tarihi olan 1998 yılından bu güne kadar toplam 323 müracaat yapılmıştır. Bu müracaatlardan 163’ü reddedilmiş, 126’ı uygun bulunarak 14.179 dekar alanın vasfı değiştirilmiştir. 34 müracaatın ise işlemi devam etmektedir. 2.2.5.7.Planda yer alacak Toprak ve Arazi Kullanım Haritaları: İlimiz Toprak Kullanım Haritaları Ek -1CD ortamında yer almaktadır. 3. BALIKESİR İLİNİN SU KAYNAKLARI VARLIĞI (DSİ) 1 İl Uzun Yıllar Yağış Ortalaması (1975–2007) 2 İl Yıllık Yağış Miktarı (1 * İl alanı) 9.458 hm3/yıl 3 Buharlaşma (2 * 0.17) 1.608 hm3/yıl 4 Yeraltına Sızma (2 * 0.17) DSİ oranı 1.608 hm3/yıl 5 Yıllık Yüzey Akış (2 * 0.30) DSİ oranı 2.830 hm3/yıl 6 Komşu Ülke Suları 7 Kullanılabilir Yüzey Suyu (2 * 0.33) DSİ oranı 3.121 hm3/yıl 8 Yıllık Çekilebilir Yeraltı Suyu (2 * 0.03) DSİ oranı 284 hm3/yıl 9 10 Toplam Kullanılabilir Su Net Hâlihazır Kullanılan Su (7 + 8) (2 * 0.33) DSİ oranı 3.405 hm3/yıl 651 mm - 28 3.1. SEKTÖRLERE GÖRE SU KULLANIMI VE 2012- 2017 HEDEFİ 3.1.1Sektörlere Göre Su Kullanımı ve 2012- 2017 Hedefi 2012 yılı Sulama 2017 yılı = 332,00 hm³ İçme ve kullanma + Sanayi Sulama İçme ve kullanma + Sanayi = 31,255 hm³ TOPLAM = 363,255 hm³ SULANAN ALAN = 35339 ha = 529,144 hm³ = 142,74 hm³ TOPLAM = 671,884 hm³ SULANAN ALAN = 66769 ha Not: Birinci sütun yıllara göre revize edilecektir. 2012 sulanan alan ile 2017 sulanan alan hedefi DSİ verilerine göre düzenlenmiştir 3.1.2 Su Kaynakları Envanteri: A.Yerüstü Su Kaynakları Potansiyeli : 3230 hm³/yıl (DSİ) A.1.Yerüstü su kaynaklarından hali hazırda faydalanılan miktarlar: 1-Tarımda Kullanılan Su Miktarı : 332,00 milyon m³ 2-İçme ve kullanım suyunda Kullanılan Miktar ( Sanayi dâhil) : 84,82 milyon m³ A.2.Yerüstü su kaynaklarından 2017 yılında faydalanılacak miktarlar 1-Tarımda Kullanılan Su Miktarı : - milyon m³ 2-İçme ve kullanım suyunda Kullanılan Miktar ( Sanayi dâhil): 142,74 milyon m³ B.Yeraltı Su Kaynakları Potansiyeli : 258 milyon m³/yıl B.1.Yeraltı su kaynaklarından hali hazırda faydalanılan miktarlar 1-Tarımda Kullanılan Su Miktarı : 92,00 milyon m³ 2- İçme ve kullanım suyunda Kullanılan Miktar ( Sanayi dâhil) : 141,50 milyon m³ B.2.Yeraltı su kaynaklarından 2017 yılında faydalanılacak miktarlar 1-Tarımda Kullanılan Su Miktarı : 95 milyon m³ 2- İçme ve kullanım suyunda Kullanılan Miktar ( Sanayi dâhil) : 150 milyon m³ 29 4. NORMAL KOŞULLARDA YAPILACAK ORTA VE UZUN DÖNEM ÇALIŞMA PLANLARI 4.1.YATIRIMLAR 4.1.1.Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (TKB) Yatırımları: Tablo.24: Tarım İl Müdürlüğünce Yapılacak Yatırım Projeleri Sıra no Proje adı Yapım yılları Maliyeti (TL) Notlar Projenin beklenen etkileri 1 Mera ıslahı ve amenajman planları 20132017 4.046.920 1927 ha alanda Mera vejetasyonunun güçlendirilerek ot veriminin artırılması 2 AR-GE Çalışmaları 2.1 Demonstrasyonlar 20132017 2.2 Adaptasyon çalışmaları 20132017 40.000 3 Hastalık ve zararlılarla mücadele 20132017 200.000 4 Kuraklığa dayanıklı tohum temini 20132017 1.500.000 5 Uygun sürüm ve işleme tekniklerinin yaygınlaştırılması 20132017 30.000 5. 1. Kontur sürüm teknikleri 20132017 5.500 5. 2. Az işlemeli tarım tekniklerinin yaygınlaştırılması 20132017 5. 3. Anız yakılmasının önlenmesi 20132017 6 Çiftçilerin kayıt altına alınması 20132017 100.000 Araştırma kuruluşlarıyla işbirliği yapılacaktır Araştırma kuruluşlarıyla işbirliği yapılacaktır Özel İdare Kaynaklı projeler Kuraklığa dayanıklı hububat çeşitlerinin çiftçilerimize tanıtılması Kuraklığa dayanıklı hububat çeşitlerinin denenmesi Projeli faaliyetlerin yanında Eğitim yayım çalışmaları da yapılacaktır. Özellikle kuraklığa dayanıklı çeşitlerin dağıtılarak üretim alanlarının genişletilmesi Eğitim Yayım çalışmaları yapılacak ve çiftçilere teknik konularda destek olunacaktır. Eğitim yayım çalışmaları yapılarak çiftçilerde konu ile ilgili bilincin oluşturulması 75.000 K.K.Y.D kapsamında hibe destekli projeler Proje kapsamında İlimizde her ilçede en az bir adet olmak üzere anıza ekim yapan mibzerlerin çiftçilerimize temininin sağlanması 2.000 Eğitim-Yayım programı Anız yakmanın zararları konusunda çiftçilerimizde yeterli bilincin oluşturulması Hâlihazırda tarım arazilerinin %68’i kayıtlıdır. Bitkisel ve hayvansal üretim yapan çiftçilerin tarım kaydında yer alması ile ülkede tarım planlamasını buna göre yönlendirmek. - 30 4.1.2. Devlet Su İşleri Çalışmaları 4.1.2.1. Sulama Yatırımları: Tablo.25: DSİ’ce Planlanan Sulama Projeleri Sıra Proje adı no 1 Balıkesir-Köteyli 2 Reşitköy Bahadınlı 3 Kepsut Projesi 4 Sındırgı Gölcük projesi 5 Zeytinli Barajı 6 Bigadiç-İlyaslar Projesi 7 İvrindi Gökçeyazı 8 9 10 11 Projenin beklenen etkileri 1708 ha alan sulamaya açılacaktır 4910 ha alan sulamaya açılacaktır 2266 ha alan sulamaya açılacaktır 1203 ha alan sulamaya açılacaktır 500 ha alan sulamaya açılacaktır 2397 ha alan sulamaya açılacaktır 3606 ha alan sulamaya açılacaktır. 2012-2013 tarihleri arasında projesi tamamlanacaktır. Manyas Ovası Sol Sahil Sulaması 10974 ha alan sulamaya açılacaktır. 2012-2013 tarihleri arasında projesi tamamlanacaktır. Manyas Ovası Sağ Sahil Sulaması 10821 ha alan sulamaya açılacaktır. 2010 yılı içerisinde ihale edilmiş olup, çalışmalar devam etmektedir. 2015yılında bitirilmesi planlanmaktadır. Manyas II.Merhale Pr. Bereketli 6223 ha alan sulamaya açılacaktır. sulaması 2012-2013 tarihleri arasında projesi tamamlanacaktır. Gönen Pompaj 3750 ha alan, 2012 yılı içerisinde sulamaya açılmıştır. 12 Manyas II. Mer. Ergili Pom. 3411 ha alan sulamaya açılacaktır. Aralık-2009 da ihale edilmiştir. 2013 yılında bitirilmesi planlanmaktadır. 13 Edremit Havran Prj. Havran Sul. 14 Gönen Prj. Tahirova Sul. 3060 ha alan sulamaya açılacaktır. 2008 yılı Aralık ayında ihale edilmiştir. 2012 yılı itibariyle 1240 ha alan sulamaya açılmıştır 2013 yılında bitirilmesi planlanmaktadır. 4890 ha alan sulamaya açılacaktır. 2009 yılı içerisinde ihale edilmiştir. 2012 yılı itibariyle 360 ha alan sulamaya açılmıştır 15 Altınova Prj. 16 Gölet sulamaları 2014 yılında bitirilmesi planlanmaktadır. 7872 ha alan sulamaya açılacaktır. 2012 yılı itibariyle 7322 ha’lık alan sulamaya açılmıştır. 2013yılında bitirilmesi planlanmaktadır. 7733 ha alan sulamaya açılacaktır 31 4.1.2.2.Drenaj Yatırımları: Bu dönemde DSİ tarafından drenaj yatırımı programa alınmamıştır. 4.1.2.3.Arazi Toplulaştırması: DSİ tarafından Manyas ovası toplulaştırma proje sahasında, sağ sahilde 11231 ha ve Ergili pompaj 3281 ha olmak üzere toplam 14612 ha’lık alan Mart-2011 tarihinde ihale edilmiş olup toplulaştırma çalışmaları devam etmektedir. Balıkesir – Gönen pompaj sulama sahasında Haziran 2010 da toplulaştırma ihale edilmiş olup 3551 ha alanda toplulaştırma çalışmaları devam etmektedir. Balıkesir – Gönen Tahirova sulama sahasında Haziran 2010 da toplulaştırma ihale edilmiş olup 4890 ha alanda (Çanakkale + Balıkesir) toplulaştırma çalışmaları devam etmektedir. 4.1.2.4. Taşkın Önleme: Merkez Akçakaya Üümcü Çay,Çay Deresi II. ve III. Kısım,Marmara Avşa Ekinlik Köy İçi Deresi, Sındırgı Yaylabayır Köy İçi Deresinde taşkın önleme projeleri hayata geçirilecektir. DSİ’ce Planlanan Taşkın Önleme Projeleri Tablo.26: Planlanan Taşkın Önleme Projeleri Sıra no Proje adı Projenin beklenen etkileri Edremit ilçesi Kanlı ve Ağıllı derelerinin 1 Kadıköy ve Edremit Merkez ilçe taşkınlarından korunması sınırlarında. 2013 yılında ihalesi yapılmıştır. 2 Marmara ilçesi mevcut taşkın korumalar 2012 yılında yaşanan taşkınlarda onarım işi tahrip olan tesislerin onarımı yapılacaktır. 3 Gönen Sarıköy Fatma deresi taşkınlarından korunması 4 Gönen Gelgeç köyünün GürgenliKumlubalık dereleri taşkınlarından korunması 5 Gönen Dereköy’ün Keçidere’nin taşkınlarından korunması 6 Gömeç ilçe merkezinin Kurudere taşkınlarından korunması 7 8 9 10 11 Susurluk ilçe merkezinin Susurluk çayı taşkınlarından korunması Burhaniye yerleşim yerlerinin MezarlıkKuşçu-Kadıncık-Çoruk dereleri taşkınlarından korunması Burhaniye Börezli köyünün Börezli deresi taşkınlarından korunması Burhaniye Pelitköy beldesinin Sağlıca, Şarlak dereleri taşkınlarından korunması Edremit Avcılar köyünün Gürlek ve Ayı dereleri taşkınlarından korunması 32 12 13 14 15 16 Edremit Güre beldesi yerleşim yerlerinin Çamlıbel, Güre ve Memetler deresi taşkınlarından korunması Edremit Bostancı ve Çıkrıkçı köylerinin Ilıcaayağı ve Gebekesik dereleri taşkınlarından korunması Edremit Zeytinli beldesinin Şarlak ve asmalı dereleri taşkınlarından korunması Erdek Turan köyünün Değirmendere taşkınlarından korunması Marmara ilçesi Saraylar beldesi Ahmetler-(Zolta deresi), Avşa beldesi Akdere, Asmalı köyü Çimen deresi, Çınarlı köyü Değirmen ve B.Mandıra dereleri, Gündoğdu köyü Köyiçi deresi, Marmara Bolanyi-Huni dereleri, Toğağaç köyü Çamyolu(Lokman) deresi taşkınlarından korunması 17 2 mah korunacaktır. Sındırgı Yaylabayır Köyiçi Deresi 18 19 Balıkesir-Merkez Yan dereleri 4. kısım taşkın koruma inşaatı Merkez İlçesi Gaziosmanpaşa, Dinkçiler ve Sütlüce Mahallelerinin Karaboğan-Arapdere, Baruthane ve Kazanlar dereleri, Bakla deresi, TOKİ Kurudere, Köteyli deresi, OSB Söğütlüpınar, Çınarlıpınar, Buzpınar derelerinin taşkınlarından korunması Edremit ilçesi Güre beldesi Kuru derenin taşkınlarından korunması 20 Bandırma ilçesi Karasırlı deresi taşkınlarından korunması 21 Gömeç İlçesi Kemalpaşa deresinin taşkınlarından korunması 4 mah. Taşkından korunacaktır. 2012 yılı Kasım ayında ihale edilmiştir. 2014 yılında işin bitirilmesi planlanmaktadır. Güre ve Altınoluk beldesi sınırlarında İlçe merkezi korunacaktır 4.1.2.5. Akiferlerin yüzey sularından beslenmesi Bu dönemde DSİ tarafından akiferlerin yüzey sularından beslenmesi yatırımı programa alınmamıştır. 4.1.2.6.Rehabilite edilecek tesisler: Bu dönemde DSİ tarafından rehabilite edilecek tesis programa alınmamıştır. 33 4.1.2.7.Barajların Doluluk Oranı (DSİ) Tablo.27: Barajların Doluluk Oranı 02.09.2013 Barajın Adı ÇAYGÖREN 02.09.2013 Doluluk % Kot Hacim Kot Hacim 2012 2013 m hm³ m hm³ % % 253.85 İKİZCETEPELER 169.90 47.089 254.06 47.927 74.6 33.6 114.103 169.29 109.351 72.5 69.5 SARIBEYLER 230.00 8.015 229.53 7.621 58.7 55.8 GÖNEN 146.61 83.079 143.92 71.996 50.3 43.6 MADRA 115.35 41.327 111.32 34.516 56.2 46.9 MANYAS GÖLÜ 15.47 277.47 15.57 293.100 40.2 42.4 MANYAS 87.80 85.99 103.34 204.378 21.3 50.6 HAVRAN 110.62 11.08 122.94 29.853 16.7 44.9 34 4.1.3. Balıkesir İl Özel İdaresi Çalışmaları TABLO.28: BALIKESİR İL ÖZEL İDARESİ TARIMSAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ SULAMA ENVANTERİ GÖLET İLİ İLÇESİ İLİNİZDE TOPLAM SULANAN ALAN BÜYÜKLÜĞÜ (Ha) MEVCUT GÖLET BALIKESİR PROJE ADEDİ BALYA BANDIRMA BİGADİÇ BURHANİYE DURSUNBEY EDREMİT ERDEK GÖNEN HAVRAN İVRİNDİ KEPSUT MANYAS MERKEZ SAVAŞTEPE SINDIRGI SUSURLUK 71 2.279 688 807 678 5.664 329 529 2.478 1.271 762 235 967 350 607 757 TOPLAM 18.472 YERÜSTÜ SULAMA MEVCUT YERÜSTÜ SULAMA SULANAN ALAN (Ha) PROJE ADEDİ 1 125 1 12 16 4 6 12 10 8 8 2 13 4 8 2 36 4 12 2.626 147 3 1 1 1 474 296 184 4 1.170 1 377 YERALTI SULAMA 35 MEVCUT YERALTI SULAMA SULANAN ALAN (Ha) 71 1.805 392 67 533 2.639 329 345 308 101 762 235 440 350 607 632 9.616 PROJE ADEDİ SULANAN ALAN (Ha) HİS GÖLETLERİ adedi 1 4 3 12 740 145 3.025 1 9 2.170 3 1 2 150 5 8 1 30 6.230 20 TABLO.29:BALIKESİR İL ÖZEL İDARESİ TARIMSAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK KORUMA,DRENAJ, AT VE TİGH ENVANTERİ TOPRAK MUHAFAZA İLİ DRENAJ VE TOPRAK ISLAHI YAĞMURLAMA VE DAMLA SULAMA ARAZİ TOPLULAŞTIRMA İLÇESİ PROJE ADEDİ BALIKESİR TARLA İÇİ GELİŞTİRME HİZMETLERİ BALYA BANDIRMA BİGADİÇ 26 BURHANİYE DURSUNBEY EDREMİT ERDEK GÖNEN HAVRAN İVRİNDİ KEPSUT MANYAS MERKEZ SAVAŞTEPE SINDIRGI SUSURLUK TOPLAM 26 SAHA (ha) 2.049 PROJE ADEDİ 13 SAHA (ha) 14.657 PROJE ADEDİ 22 0 2.049 13 14.657 22 36 SAHA (ha) PROJE ADEDİ PROJE ADEDİ SAHA (ha) SULANAN ALAN (Ha) 9.474 0 9.474 8 4 3 12 740 145 3.025 9 4 2.170 388 4 527 36 6.995 10.354 1 1.072 1 317 10 11.743 Tablo.30: 2013YILI ÖZEL İDARE YATIRIM PROGRAMI TARIMSAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ 2013 YILI ÖZEL İDARE YATIRIM PROGRAMI Sıra İlçe Köyler Yapılacak işin adı 1 Bigadiç Işıklar Köyiçi dere ıslahı 2 Bigadiç Hisarköy Köyiçi dere ıslahı 3 Bigadiç Meyveli Köyiçi dere ıslahı 4 Bigadiç Panayır Köyiçi dere ıslahı 5 Hacıömerderesi Bigadiç Köyiçi dere ıslahı 6 Edremit Avcılar Köyiçi dere ıslahı 7 Havran Küçükşapçı yağmur suyu tahliyesi 8 İvrindi Değirmenbaşı yağmur suyu tahliyesi 9 Kepsut Keçidere yağmur suyu tahliyesi 10 Dursunbey Selimağa Sulama Tesisi (Bak-On) 11 Sındırgı Düğüncüler Sulama Tesisi 12 Sındırgı Akçakısrak Sulama Tesisi 13 Sındırgı Pürsünler Sulama Tesisi (Bak-On) 14 Sındırgı Derecikören Sulama Tesisi 15 Sındırgı İzzettin Sulama Tesisi TOPLAM 37 Özel idare öd.(TL) 60.000,00 50.000,00 50.000,00 44.476,00 36.600,00 80.000,00 48.000,00 25.000,00 394.076,00 4.1.3.1. Akiferlerin yüzey sularından beslenmesi Bu dönemde İl Özel İdaresi tarafından akiferlerin yüzey sularından beslenmesi yatırımı programa alınmamıştır. 4.1.3.2. Rehabilite edilecek tesisler (Var olan tesislerin iyileştirilmesi) Bu dönemde İl Özel İdaresi tarafından rehabilite çalışması programa alınmamıştır. 4.1.4. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 4.1.4.1.Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sıra Proje adı Yapım no yılları 1 - 4.1.4.2 Ağaçlandırma Sıra Proje adı no 1 Muhtelif - - - Yapım yılları Maliyeti (TL) 2013-2017 4800000 4.1.4.3. Erozyon kontrol çalışmaları Sıra Proje adı Yapım no yılları 1 Maliyeti (TL) Maliyeti (TL) - - Notlar Projenin beklenen etkileri - Notlar Projenin beklenen etkileri Notlar Projenin beklenen etkileri - 4.1.4.4. Kuraklık İçin Tedbirler Son yıllarda ormanlarımız fonksiyonel planlama esasına göre planlanmaktadır. Yani ormanların gördüğü fonksiyonlar ilgi grupları ile beraber belirlenmekte ve bu fonksiyona uygun şekilde planlanmaktadır. Örneğin içme suyu kaynakları, göl, baraj ve akarsu kenarlarındaki ormanlar hidrolojik fonksiyonlu olarak tefrik edilmekte, planlaması da bu fonksiyona uygun şekilde yapılmaktadır. İçme suyu amaçlı su koruma ormanlarında suyun kalitesini artıracak şekilde müdahalelerde bulunulmaktadır. Kullanma suyu koruma amaçlı ormanlarda suyun miktarını artırıcı yönde müdahaleler ve üretimler yapılmaktadır. Bölge 38 müdürlüğümüz ormanlarının %3’ünü 1. fonksiyonu, %20’sinin de 2. fonksiyonu hidrolojik amaçlıdır. Kuraklığın söz konusu olduğu yıllarda kültür ve gençlik bakımlarında tam alanda bakım yerine fidan çevresinde kültür bakımı yapılır. Topraktaki buharlaşma bu tür çalışmayla en aza indirilmiş olur. Fidan dikimleri sonbahar sonu kış mevsiminin başında yapılır. İlkbahar aylarında ağaçlandırma çalışmalarından kaçınılmalıdır. Ağaç kesimleri kış aylarında yapılmalıdır. Çünkü bu aylarda buharlaşma azalır. Orman envalinin kuruma çatlama nedeniyle değer kaybı önlenir. Kuraklığın söz konusu olduğu dönemlerde üretim asgari düzeyde tutulmalıdır. 4.2. ERKEN UYARI SİSTEMLERİNİN KURULMASI Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan proje ile Kuraklık Erken Uyarı Sisteminin kurulması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Bu proje altında, toprak nemi ölçümünü de yapacak rasat istasyonları yaygınlaştırılmaya başlanmıştır. Ayrıca yağış, sıcaklık, buharlaşma ve uzun yıllar ortalamalarına göre olumsuz gelişmeler gözlenmesi durumunda uyarı yapılmasına yönelik sistemler geliştirilecektir. Yeraltı ve yerüstü su kaynakları rezervleri DSİ ve İl Özel İdaresi tarafından izlenmektedir. İlimiz Meteoroloji Müdürlüğünce yukarıda bahsi geçen değerler aşağıda belirtilen yerlerdeki istasyonlarda otomatik gözlem yapılarak belirlenmektedir. 1- Balıkesir Meydan Meteoroloji Müdürlüğü 2- Balıkesir Meteoroloji Müdürlüğü (ölçüm yapılmıyor) 3- Ayvalık ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu 4- Burhaniye ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) 5- Edremit ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (2 adet; Meydan ve sinoptik) 6- Bandırma ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (2 adet; Meydan ve OMGİ) 7- Gönen ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) 8- Dursunbey ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) 9- Bigadiç ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) 10- Susurluk ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) 11- Manyas ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) 12- Erdek ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) 13- Bigadiç Aşağıçamlı Köyü otomatik yağış ölçer. (2009 yılında kuruldu. personel yok, tam otomatik) 14- Balya Radar İstasyonu (ölçüm değerlerini otomatik olarak Genel Müdürlüğe bildirir) 15- Kepsut ilçesinde otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (personel yok, tam otomatik) Balya’da bulunan radar istasyonu Türkiye genelinde kurulan ilk 4 radardan biridir. Ankara, İstanbul, Zonguldak ve Balıkesir Meteoroloji Radarlarına ek olarak 2011 ve 2012 yıllarında Antalya, Hatay, İzmir, Muğla, Samsun ve Trabzon Meteoroloji Radarları da hizmete açılmış olup toplam Meteoroloji Radarı sayısı 10’a yükselmiştir. Ayrıca 2012 yılı içerisinde Balıkesir ili Merkez İlçe, İvrindi, Savaştepe ve Dursunbey İlçesi Yayla Mevkiinde kurulması planlanan 4 adet otomatik meteoroloji gözlem istasyonunun yer tahsis protokolleri, ihaleleri ve altyapı çalışmaları bitmiş olup 2013 yılı Aralık ayında faaliyete geçmesi planlanmaktadır. 39 2012 yılında Ayvalık Klavuzadası Feneri, Bandırma Kuzey Mendirek Feneri, Marmara Adası Barınak Ana Mendirek Feneri, Saraylar Köyü Barınak Sandal Baseni Feneri, Erdek Deniz Üst Komutanlığı Feneri ve Ekinlik Geçidine Deniz Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu kurulmuş olup deneme aşamasındadır. 4.3. UYGULAMA PLANLARI 4.3.1. Çiftçi Kayıt Sistemi (Ç.K.S) 16.04.2005 tarih ve 25788 sayılı resmi gazetede yayımlanan Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliğine göre yıl boyu devam etmektedir. Çiftçinin her türlü destekleme ödemesinden faydalanabilmesi için mutlaka Çiftçi Kayıt Sistemine kaydının ve her yıl güncellenmesi gerekmektedir. Tüm çiftçilerimizin ÇKS ye kayıt olmaları için eğitim ve yayım faaliyetleri sürdürülmektedir. Çünkü çiftçilerimizin desteklemelerden faydalanabilmesi için ÇKS’ye kayıt olma zorunluluğu vardır. Veraset ve intikallerin yapılmamış olması gibi çeşitli sebeplerden dolayı ÇKS’ye kaydedilmemiş olan arazilerin kayıt altına alınması çalışmaları devam etmektedir. Bu nedenle muhtarlara ve teknik ekiplere eğitim verilmiştir. 2012 yılı içerisinde 46.200 çiftçi ile beraber 257.959 hektar tarım arazisi kayıt altına alınmış olup aşağıdaki çizelgede yıllara göre ÇKS kayıtları düzenlenmiştir. Tablo.31: Yıllar İtibariyle ÇKS’ye Kayıtlı Arazi Miktarları Yıllar Çiftçi Sayısı Kayıt Altına Alınan Alan (ha) 2002 75.440 340.692 2003 79.514 343.495 2004 77.123 336.031 2005 73.795 322.203 2006 70.153 310.693 2007 68.425 306.693 2008 59.363 285.627 2009 54.452 275.168 2010 50.806 269.058 2011 49.312 265.814 2012 46200 257.959 2013 Devam ediyor Kaynak: Balıkesir Tarım İl Müdürlüğü 40 4.3.2.Arazi kullanım planlamaları 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu 9. maddesinde Arazi kullanım planları ile ilgili hüküm yer almaktadır. Bu Kanun kapsamında Bakanlık Talimatları doğrultusunda İlimize ait Arazi Kullanım Planları hazırlanacaktır. Madde 9.: Arazi Kullanım Planları Bakanlık veya Bakanlığın koordinasyonu altında ilgili valiliklerce hazırlanır veya hazırlattırılır. Arazi kullanım planları hazırlanırken öncelikle ülkesel ve bölgesel planlamalara temel oluşturan ve diğer fiziki planlamalara veri teşkil eden; su potansiyeli, toprak verileri ve haritaları esas alınır. Ulusal kalkınma stratejileri kapsamında sektörel gelişim potansiyeli ve nüfus gözetilerek çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda mevcut ve gelecekte oluşacak potansiyel arazi kullanım türleri ve özellikleri ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile yerel düzeyde etkileneceklerin katılımı ile belirlenir. Belirlenen bu kullanım türlerinin taleplerini değerlendirmek için çalışma alanındaki toprak ve arazilerin nitelikleri belirlenir. Bu nitelikler yukarıda belirtilen arazi kullanım türlerinin istekleri ile eşleştirilir. En çok eşleşenden en az eşleşene doğru sıralama yapılır. Bu sıralamadan sonra belirlenen arazi kullanım türünün özelliklerinden; kalkınma stratejileri, kalkınma planları, ekonomik koşullar, çevresel zorunlulukları gibi diğer hususlarda dikkate alınarak yeniden eşleştirme ve sıralama yapılır. Arazinin özellikleri gözetilerek farklı kullanımlar karşısındaki davranışlarını ortaya çıkarmak için toprak ve arazi etütlerine dayanılarak yapılan arazi kullanım planları ile; yerel, bölgesel ve ülkesel ölçekte tarım arazileri, mera arazileri, orman arazileri, özel kanunlarla belirlenen alanlar, yerleşim-sanayi-turizm alanları, sosyal ve ekonomik amaçlı altyapı tesisleri ile diğer arazi kullanım şekillerini ve ileriye yönelik sürdürülebilir arazi kullanım türlerini gösteren rapor ve haritalar hazırlanır. Bu çalışmalarda ihtiyaca uygun ölçekte sayısal ve/veya manüel standart topografik haritalar, standart kadastral haritalar, uydu görüntüleri veya hava fotoğrafları kullanılabilir. Tespit edilen bilgiler veri tabanında saklanır. Arazi kullanım planlarının hazırlanması ile ilgili diğer arazi değerlendirme ve çalışma kriterleri, Bakanlık tarafından belirlenir. Özel kanunlarla belirlenen veya belirlenecek alanlarda, ilgili kanun hükümleri saklı kalmak kaydı ile arazi kullanım planlarında yer verilen kullanım şekilleri, ilgili kanunlar kapsamında sorumlu bakanlık veya kuruluşlar tarafından değerlendirilir. 4.3.3.Eğitim Çalışmaları Kamuoyunun bilinçlendirilmesi ve katılımın sağlanması için, Üniversite, STK ve Medya ile işbirliği içerisinde basılı, sesli ve görsel yayınların hazırlanması ve yayımı ile eğitim faaliyetlerini yoğunlaştırılarak eğitim çalışmaları faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda; 1- Tarımda sulama suyunun etkin kullanılması, 2- Az su tüketen ve kuraklığa dayanıklı tür ve çeşitlerin yetiştirilmesi, 3- Hayvansal üretimin düşmesini önleyici tedbirlerin alınması, 4- Toprak neminin muhafazasını sağlayan toprak işleme tedbirlerinin alınması, 5- Çevre ve ekolojik dengenin korunması, 6- Salgın hastalıkların önlenmesi ve mücadelesi, 7- Bitki hastalıkları ve zararlılarına karşı mücadele, 8- Çayır ve mera alanlarında otlatma yönetimi, 9- Yem bitkileri üretimi ve silaj yapımı, 10- Tarımsal sigorta ve destekler, 11- Anız yakılmasının önlenmesi, anız makinelerinin kullanılması, 12- Gübre ve gübreleme, 13- Minimum işlemeli tarım, 41 14- Tarımsal havza çalışmalarının etkin hale getirilmesi konularında eğitim çalışmaları yapılacaktır. 15- İyi tarım uygulamalarına gereken önemi vererek arazi, ekilen ürün ve hasat dönemine kadar uygulanan bakım yöntemlerinin kayıt altına alınması ile ileriki yıllara ışık tutacak veri bankasının oluşturulması, 16- Yerli gen kaynaklarına gereken önemin verilmesi, 17- Toprak, su analizlerinin zorunlu hale getirilmesi. 5. KURAK DÖNEMLERDE ALINACAK ÖNLEMLER 1. Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezlerince Acil Eylem Planının uygulanmaya konulması ve görev dağılımının yapılması, 2. Eylem planının mali portresi çıkarılarak ek ödenek tespiti 3. İl Teknik Çalışma grupları oluşturularak konular itibariyle görev dağılımının sağlanması, 4. Yem bitkisi ekilişleriyle elde edilen kuru otun iyi şartlarda saklanması, 5. Meralardan en iyi şekilde yararlanma şartlarının belirlenmesi, 6. Sap-saman ve anız artıklarının depolama şartlarında saklanması, 7. Anızı yakmadan, anız parçalama makinelerinin kullanılmasının sağlanması, 8. Tarım ürünlerinin yangına hassas dönemlerinde gözetleme ve müdahale ekiplerinin hazır bulundurulması, 9. Orman yangınlarında alınan tedbirlerin en üst düzeye çıkarılması, 10. Hayvan yem ihtiyacı ve temin edilecek yerlerin belirlenmesi ve ikmali, 11. Ürün üretim tahminlerinin yapılması, 12. Kuraklığa maruz kalan üreticilerin borçlarının ertelenmesi, düşük faizli kredi verilmesi, desteklenmeleri, tohum ihtiyaçlarının karşılanması ve diğer yardımların yapılması, 13. Zorunlu ihtiyaç halinde yapılan tespitlere göre tahıl yardımı yapılması, 14. Kuraklık nedeniyle ortaya çıkan gıda, geçim ve ekonomik sıkıntılar sonucu oluşan sosyal huzursuzlukların en aza indirilmesi için kamu ve sivil toplum kuruluşları ile ortak çalışmaların yapılması, 15. Uygulamalarda ortaya çıkacak kanuni sıkıntıları tespit ederek, çözüm önerileriyle birlikte ilgili makamlara bildirmesi, 16. Arıcılıkla ilgili gerekli tedbirlerin alınması. 5.1. TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLANLARI VE PROJELERİ 5.1.1. Kuru Tarım Alanlarında: Yağışların, uzun yıllar yağış ortalamasının %40’ının altında gerçekleşmesi durumunda, İl Arazi Kullanım Kabiliyet sınıflarına göre; a) I, II, III, IV Sınıf toplamı olan 314.198 hektar arazide minimum işlemeli tarım uygulamaları ile birlikte kuraklığa dayanıklı tahıl (Buğday, arpa, çavdar..) ve baklagil (nohut, korunga) ürün çeşitlerinin ekimi, organik gübre kullanımı, kimyasal gübre kullanımının sınırlandırılması, anızın tarla yüzeyinde bırakılması ile ilgili tedbirler alınacaktır. b) V, VI, VII, VIII Sınıf toplamı olan 201.391 hektar arazinin kuraklılık süresince nadasta bırakılması, hayvan otlatma alanı olarak kullanılması ile ilgili tedbirler alınacaktır. c) Halen kullanım dışı olan tepelik ve yamaç arazilerin bitkilendirilmesi (ağaçlandırma veya otlandırma) çalışmaları yapılacaktır. Yamaç arazilerde eğime paralel karıklar açmak gibi uygun yöntemlerle tohum yatakları hazırlanarak bitki çıkışı ve ardından da koruma yapılarak bitkilerin gelişmelerinin sağlanması ile ilgili tedbirler alınacaktır. 42 5.1.2. Sulu Tarım Alanlarında I Nolu Baraj: ÇAYGÖREN Sulama Göleti / Barajı Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a. Mevcut kapasite ile sulanan alan : 20026 ha b. Sulama birlik sayısı :4 c. Yedek 1 sulama birliği : Sındırgı Ov. Sul. Bir. d. Yedek 2 sulama birliği : Bigadiç Ov. Sul. Bir. e. Yedek 3 sulama birliği : Balıkesir Ov. Sul. Bir. f. Yedek 4 sulama birliği : Kepsut Ov. Sul. Bir. g. Proje alanından faydalanan nüfus sayısı : bilinmemektedir h. Proje alanından faydalanan hane sayısı : bilinmemektedir i. Yedek 1 e verilecek su miktarı : 29,11 hm³ j. Yedek 2 ye verilecek su miktarı : 15,83 hm³ k. Yedek 3 e verilecek su miktarı : 22,25 hm³ l. Yedek 4 e verilecek su miktarı : 10,27 hm³ m. Bitki deseni : n. Ait olduğu ilçe : Sındırgı A-Normal koşullardaki bitki deseni %5 %5 % 49 %5 % 27 %8 %1 a- Birinci Ürün Sındırgı Ovası Sulaması Kavak Yem Bitkileri Sebze Meyve Mısır Tütün Bostan b- Birinci Ürün Bigadiç Ovası Sulaması % 35 Yem Bitkileri % 62 Sebze %1 Meyve %7 II.Ürün %2 Bostan c- Birinci Ürün Balıkesir Ovası Sulaması % 25 % 59 %2 % 11 %2 %1 Yem Bitkileri Sebze Fidan Mısır Bostan Baklagil 43 d- Birinci Ürün Kepsut Ovası Sulaması % 48 Yem Bitkileri % 30 Sebze %6 Meyve %1 Fidan % 15 Mısır B- Kurak yılda uygulanacak bitki deseni Balıkesir ilinde Çaygören Barajı sulama sahasının son 4 yıllık verileri incelendiğinde, göletin sulama kapasitesinin ancak % 77 nin kullanıldığı görülmüştür. Bu nedenle kurak dönem için yeni bir planlama yapmaya gerek duyulmamıştır. DSİ nce her yıl Mart ayında sulama alanlarının her birine ait “ genel sulama planları” yapılmaktadır ve arazide gerekli çalışmalar belli bir plan dâhilinde yürütülmektedir. II Nolu Baraj: İKİZCETEPELER Göleti / Barajı Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a. Mevcut kapasite ile sulanan alan : 4688 ha b. Sulama birlik sayısı :1 c. Yedek 1 sulama birliği : Pamukçu-Aslıhantepecik Ov S.B. d. Yedek 2 sulama birliği :e. Proje alanından faydalanan nüfus sayısı : bilinmemektedir f. Proje alanından faydalanan hane sayısı : bilinmemektedir g. Yedek 1 e verilecek su miktarı : 22,10 hm³ h. Yedek 2 ye verilecek su miktarı :i. Bitki deseni : j. Ait olduğu ilçe : Balıkesir A-Normal koşullardaki bitki deseni a- Birinci Ürün % 25 %4 % 59 %2 %3 %4 %3 Yem Bitkileri Soğan Sarımsak Sebze Meyve Fidan Mısır Bostan B- Kurak yılda uygulanacak bitki deseni Balıkesir ilinde İkizcetepeler Barajı sulama sahasının son 4 yıllık verileri incelendiğinde, göletin sulama kapasitesinin ancak % 67 nin kullanıldığı görülmüştür. Bu nedenle kurak dönem için yeni bir planlama yapmaya gerek duyulmamıştır. DSİ nce her yıl mart ayında sulama alanlarının her birine ait “ genel sulama planları” yapılmaktadır ve arazide gerekli çalışmalar belli bir plan dâhilinde yürütülmektedir. III Nolu Baraj : MADRA Sulama Göleti / Barajı Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a. Mevcut kapasite ile sulanan alan : 7872 ha 44 b. c. d. e. f. g. h. i. j. Sulama birlik sayısı Yedek 1 sulama birliği Yedek 2 sulama birliği Proje alanından faydalanan nüfus sayısı Proje alanından faydalanan hane sayısı Yedek 1 e verilecek su miktarı Yedek 2 ye verilecek su miktarı Bitki deseni Ait olduğu ilçe :2 : Altınova Sul Bir. : Dikili Ov. Sul. Bir. : bilinmemektedir : bilinmemektedir : 21,71 hm³ : hm³ : : Ayvalık A-Normal koşullardaki bitki deseni a- Birinci Ürün %8 %4 % 15 %2 % 21 % 21 %8 % 10 %1 %2 %8 Yem Bitkileri Patates Sebze Diğer Zeytinlik Mısır Ayçiçek Pamuk Ş.Pancarı Bostan Hububat B- Kurak yılda uygulanacak bitki deseni Balıkesir ilinde Madra Barajı sulama sahasının son 4 yıllık verileri incelendiğinde, göletin sulama kapasitesinin ancak % 68 nin kullanıldığı görülmüştür. Bu nedenle kurak dönem için yeni bir planlama yapmaya gerek duyulmamıştır. DSİ nce her yıl mart ayında sulama alanlarının her birine ait “ genel sulama planları” yapılmaktadır ve arazide gerekli çalışmalar belli bir plan dâhilinde yürütülmektedir. IV Nolu Baraj: SARIBEYLER Sulama Göleti / Barajı Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a. Mevcut kapasite ile sulanan alan : 2065 har b. Sulama birlik sayısı :1 c. Yedek 1 sulama birliği : Savaştepe KHGB d. Yedek 2 sulama birliği :e. Proje alanından faydalanan nüfus sayısı : bilinmemektedir f. Proje alanından faydalanan hane sayısı : bilinmemektedir g. Yedek 1 e verilecek su miktarı : 5,343 hm³ h. Yedek 2 ye verilecek su miktarı :i. Bitki deseni : j. Ait olduğu ilçe : Savaştepe 45 A-Normal koşullardaki bitki deseni a-Birinci Ürün %4 % 28 %1 % 53 %1 %2 % 11 Kavak Sebze Meyve Mısır Ayçiçek Bostan Yem bitkileri B- Kurak yılda uygulanacak bitki deseni Balıkesir ilinde Sarıbeyler Barajı sulama sahasının son 4 yıllık verileri incelendiğinde, göletin sulama kapasitesinin ancak % 77 nin kullanıldığı görülmüştür. Bu nedenle kurak dönem için yeni bir planlama yapmaya gerek duyulmamıştır. DSİ nce her yıl mart ayında sulama alanlarının her birine ait “ genel sulama planları” yapılmaktadır ve arazide gerekli çalışmalar belli bir plan dâhilinde yürütülmektedir. V Nolu Baraj: GÖNEN Sulama Göleti / Barajı Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a. Mevcut kapasite ile sulanan alan : 20751 ha b. Sulama birlik sayısı :1 c. Yedek 1 sulama birliği : Gönen Ovası Sul. Bir. d. Yedek 2 sulama birliği :e. Proje alanından faydalanan nüfus sayısı : bilinmemektedir f. Proje alanından faydalanan hane sayısı : bilinmemektedir g. Yedek 1 e verilecek su miktarı : 145,19 hm³ h. Yedek 2 ye verilecek su miktarı :i. Bitki deseni : j. Ait olduğu ilçe : Gönen A-Normal koşullardaki bitki deseni a- Birinci Ürün %1 %4 %1 % 79 % 14 %1 Yem Bitkileri Sebze Meyve Çeltik Mısır Ş.Pancarı 46 A-Normal koşullardaki bitki deseni a- Birinci Ürün %8 %4 % 15 %2 % 21 % 21 %8 % 10 %1 %2 %8 Yem Bitkileri Patates Sebze Diğer Zeytinlik Mısır Ayçiçek Pamuk Ş.Pancarı Bostan Hububat B- Kurak yılda uygulanacak bitki deseni Balıkesir ilinde Madra Barajı sulama sahasının son 4 yıllık verileri incelendiğinde, göletin sulama kapasitesinin ancak % 68 nin kullanıldığı görülmüştür. Bu nedenle kurak dönem için yeni bir planlama yapmaya gerek duyulmamıştır. DSİ nce her yıl mart ayında sulama alanlarının her birine ait “ genel sulama planları” yapılmaktadır ve arazide gerekli çalışmalar belli bir plan dâhilinde yürütülmektedir. IV Nolu Baraj: SARIBEYLER Sulama Göleti / Barajı Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda k. Mevcut kapasite ile sulanan alan : 2065 har l. Sulama birlik sayısı :1 m. Yedek 1 sulama birliği : Savaştepe KHGB n. Yedek 2 sulama birliği :o. Proje alanından faydalanan nüfus sayısı : bilinmemektedir p. Proje alanından faydalanan hane sayısı : bilinmemektedir q. Yedek 1 e verilecek su miktarı : 5,343 hm³ r. Yedek 2 ye verilecek su miktarı :s. Bitki deseni : t. Ait olduğu ilçe : Savaştepe A-Normal koşullardaki bitki deseni a-Birinci Ürün %4 % 28 %1 % 53 %1 %2 % 11 Kavak Sebze Meyve Mısır Ayçiçek Bostan Yem bitkileri 47 B- Kurak yılda uygulanacak bitki deseni Balıkesir ilinde Sarıbeyler Barajı sulama sahasının son 4 yıllık verileri incelendiğinde, göletin sulama kapasitesinin ancak % 77 nin kullanıldığı görülmüştür. Bu nedenle kurak dönem için yeni bir planlama yapmaya gerek duyulmamıştır. DSİ nce her yıl mart ayında sulama alanlarının her birine ait “ genel sulama planları” yapılmaktadır ve arazide gerekli çalışmalar belli bir plan dâhilinde yürütülmektedir. V Nolu Baraj: GÖNEN Sulama Göleti / Barajı Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda k. Mevcut kapasite ile sulanan alan : 20751 ha l. Sulama birlik sayısı :1 m. Yedek 1 sulama birliği : Gönen Ovası Sul. Bir. n. Yedek 2 sulama birliği :o. Proje alanından faydalanan nüfus sayısı : bilinmemektedir p. Proje alanından faydalanan hane sayısı : bilinmemektedir q. Yedek 1 e verilecek su miktarı : 145,19 hm³ r. Yedek 2 ye verilecek su miktarı :s. Bitki deseni : t. Ait olduğu ilçe : Gönen A-Normal koşullardaki bitki deseni a- Birinci Ürün %1 %4 %1 % 79 % 14 %1 Yem Bitkileri Sebze Meyve Çeltik Mısır Ş.Pancarı B- Kurak yılda uygulanacak bitki deseni Balıkesir İlinde Gönen Barajı sulama sahasının son 4 yıllık verileri incelendiğinde, göletin sulama kapasitesinin ancak % 79’nun kullanıldığı görülmüştür. Bu nedenle kurak dönem için yeni bir planlama yapmaya gerek duyulmamıştır. DSİ’nce her yıl mart ayında sulama alanlarının her birine ait “genel sulama planları” yapılmaktadır ve arazide gerekli çalışmalar belli bir plan dâhilinde yürütülmektedir. İlimizde 111413 hektarlık tarım arazisinin yaklaşık 45.873 hektarı sulanmaktadır. Bu rakam toplam sulanan tarım arazilerinin % 41’ine (DSİ verilerine göre) tekabül etmektedir. Sulanabilir alanın %10 ‘ u basınçlı sulama sistemiyle sulanmaktadır. Geriye kalan alan yüzey sulama yöntemiyle yapılmaktadır. 5.2. MERA ALANLARINDA PLANLAMA İl Müdürlüğümüz istatistik kayıtlarına göre 19’ u belediye, 926’sı köy olan 945 yerleşim merkezinde toplam 210.014 hektar mera alanı bulunduğu belirtilmektedir. Ancak tespiti biten yerleşim birimlerini göz önüne aldığımızda 80-90 bin hektar aralığında bir mera varlığımızın ortaya çıkacağı anlaşılmaktadır. 48 943 yerleşim merkezindeki 80.918 hektar alanda mera tespit çalışması, 450 yerleşim merkezindeki 40.732 hektar alanda tahdit çalışması, 219 yerleşim merkezinde 24.831 hektar alanda tahsis çalışması tamamlanmıştır. İlimizdeki 12 meramızda 1.419,29 hektar alanda ıslah çalışmaları tamamlanmıştır. 3 köydeki 517,79 hektar alandaki ıslah çalışmaları ise devam etmektedir. 3 köyümüzde vejetasyon etüdü yapılmış ancak köylünün istememesi neticesinde bu alanlar ıslah programından çıkarılmıştır. Mera Kanununun 14.maddesi kapsamında tahsis amacı değişikliği için toplam 337 müracaat yapılmıştır. Bu müracaatlardan 166’i reddedilmiş, 132’ i uygun bulunarak 14.453,698 dekar alanın vasfı değiştirilmiştir. 39 müracaatın ise işlemi devam etmektedir. 5.3. ORMAN ALANLARINDA PLANLAMA Kuraklığın söz konusu olduğu yıllarda dikim sahalarında, normal dönemden daha fazla bakım (ot alma, çapa) tedbirleri alınacaktır. Ayrıca mevcut ağaçların kesilip yeniden dikimin durdurulması sağlanacaktır. 5.4. TARIM ARAZİLERİNİN TARIM DIŞI KULLANIMI Tarım alanlarının amaç dışı kullanımı ile ilgili olarak İlimiz genelinde 2012 yılı içerisinde toplam 465 başvuru yapılmıştır. Bu 465 başvurunun 430’u 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, 35’i ise 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kanunu Kapsamında Yapılan Çalışmalar: 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Kapsamında Tarım Dışı Arazi Kullanım Talepleri: 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılan 430 başvurudan 76 başvuru çeşitli nedenlerle (evraklarının tamamlanmaması, müracaat sahibinin talebi) işlemden kaldırılmış, 98 müracaat ise işlemlerinin tamamlanmaması nedeniyle sonraki yıla aktarılmıştır. Kalan 256 müracaatın 167’si hakkında olumlu görüş verilerek toplam 533,81 hektar alan tarım dışına çıkarılmış, 44 müracaat olumsuz değerlendirilerek 197,67 hektar alanın tarım dışına çıkarılmasına izin verilmemiştir. 378,88 hektarlık alanı kapsayan 45 başvuru ise tarım dışı alan olması nedeniyle kanun kapsamı dışında değerlendirilmiştir. 6. GELİŞTİRİLECEK TARIM DIŞI FAALİYETLER Yukarıda sıralanan köylerin gelirlerinin düşüklüğü nedeniyle kuraklık halinde geçim sıkıntısından dolayı göç alternatifine karşılık yapılacak faaliyetler. 1- Turizme yönelik El sanatlarının geliştirilmesi, a) Halı, kilim dokumacılığı, b) Yöreye ait el sanatlarının geliştirilmesi, c) Bunların pazarlama zincirinin oluşturulması, 49 2- Üç güzelliğin bulunduğu ilimizde sahil, orman ve dağ turizmine yönelik köylülerin bilinçlendirilerek, girişimcilerin desteklenmesi ile gerekli tesislerin yapılması. 3) Köylerde kaynakçılık, Marangozculuk, Mobilyacılık, Demircilik ve Duvar ustalığı, Fayansçılık ve benzer mesleklerin edindirilmesi ve işyeri açmalarının desteklenmesi. 7. EĞİTİM PLANLARI KONULARI İlimizde 513.758 hektarlık tarım arazisinin yaklaşık 114.707 hektarı sulanmaktadır. Bu rakam toplam tarım arazilerinin % 21,5’ine tekabül etmektedir. Ancak İlimiz tarım arazilerinin 282.328 hektarı (İl Tarım Müdürlüğü) sulanabilecek arazi olduğundan 2012 yılı itibariyle İlimizde sulanabilir tarım arazilerinin %40,6’sı sulanmaktadır. Sulanan tarım arazilerinin 46.256 hektarı DSİ, 17.917 hektarı İl Özel İdaresi, 46.288 hektarı Halk sulaması şeklinde yapılmaktadır. Sulanabilir alanın % 10’u (DSİ) basınçlı sulama sistemiyle sulanmaktadır. Geriye kalan alan yüzey sulama yöntemiyle yapılmaktadır. Bireysel sulama yerine, toplu basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması, mevcut açık sulama sistemlerinin basınçlı sulama sistemleriyle rehabilite edilmesi, sulanabilir alanlarda ekonomik değeri yüksek ürünlerin yaygınlaştırılması amacı ile eğitim çalışmalarına hız kazandırılmalıdır. Tarımsal faaliyetlerde kimyasal gübrelerin, pestisitlerin bilinçsiz olarak kullanılması sonucunda tarım alanlarında ve yeraltı sularında oluşabilecek kirliliğin önlenmesi amacıyla çiftçilerin bilinçlendirilmesi gerekir. Toprak analizi yaptırmadan gübreleme işlemi yapılmamalıdır. Sulamada toprak ve su analizleri yapılarak su tasarrufu sağlayan sulama teknikleri kullanılmalıdır. Birim alandan daha fazla verim alabilecek basınçlı sulama sistemlerine (Damla sulama, yağmurlama sulama, mini sprinkler v.s.)geçilerek özel sulama tekniklerinin kullanılması teşvik edilmeli, çiftçiler tarafından kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Olası bir kuraklıktan daha az etkilenmek amacıyla; sulama politikalarının ve imkânlarının gözden geçirilerek üretim planlaması yapılmalı, yüksek su tüketimi olan tür ve çeşitler yerine su tüketimi daha az olan ve kuraklığa dayanıklı tür ve çeşitlerin yaygınlaştırılması için eğitim çalışmaları yapılmalıdır. 8. HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE PLANLARI SÜNE MÜCADELESİ 2012 Yılı Süne Mücadelesi Genel Değerlendirmesi. İl Müdürlüğümüz teknik elemanlarınca yapılan ilkbahar kışlak sayımları sonucunda; m2 de ortalama süne kesfeti 9,6 dır. 30.04.2012 tarihinde süne kıymetlendirme surveyine başlanılmış 11.05.2012 tarihinde sonlandırılmıştır Sürveyler: İl Merkezi , Balya, Bandırma, Bigadiç,Erdek, Gönen ,Kepsut, Manyas, Savaştepe, Susurluk ,İvrindi İlçelerinde 18 ekip ve 85 teknik elamanla yapılmaktadır. 1.076.985 dekarlık ekiliş sahasında yapılan süne kıymetlendirme surveyleri neticesinde 754.685 hububat ekiliş sahasında m2 de 0.8 ve üzerinde kışlamış ergin süne tespit edilmiştir. Yumurta sürveyine 14.05.2012 tarihinde başlanılmış 21.05.2012 tarihinde sürvey sonuçlanmıştır. Nimf Sürveyine ise 31.05.2012 tarihinde başlanılmıştır. Yapılan nimf sürveyi sonucunda m2 de 10 ve üzeri nimf bulunan 652.435 dekar alanda ilaçlamaya karar verilmiş olup 490.500 da alanda kimyasal mücadele yapılmıştır Çekirge Mücadelesi Çalışmaları 2012 yılı çekirge mücadelesi çalışmalarında öncelikle,İl Müdürlüğü ve İlçe Müdürlüklerindeki teknik elemanlar tarafından titizlikle yapılan çalışmalar sonucunda Havran ilçesinde 675 de,Bigadiç 50 ilçesinde 625 de,İvrindi ilçesinde 500 de,Burhaniye ilçesinde 200 de,olmak üzere toplam 2.000 dekar alanda ilaçlı mücadele yapılmış,ve 82 litre ilaç kullanılmıştır. Entegre Mücadele Çalışmaları 2012 Yılı Mücadelesi Genel Değerlendirmesi ŞEFTALİDE ENTEGRE MÜCADELE 2012 yılı faaliyetleri 10 çiftçi 95 dekar alanda ilimizde Şubat ayında başlamış olup yapılan fenolojik kontroller sonucunda 03.03.2012 tarihinden itibaren Şeftali Yaprak kıvırcık hastalığı ile mücadele için %2lik bordo bulamacı uygulama ilanı verildi.26.03.2012 tarihinde Monila ilaçlama ilanı verildi.30.03.2012 tarihinde Doğu Meyve Güvesi ve Şeftali tuzakları asıldı. 04.04.2012 tarihinde 2. Monilya ilaçlama ilanı verildi.Tuzak kontrol ve sayımları devam etnektedir.01.06.2012 tarihinde 3. Monilya ilaçlama ilanı verildi.19.06.2012 tarihinde 10 şaftali bahçesinden alınan numuneler Bursa İl Kontrol Laboratuvarına gönderildi.4 numunede pestisit kalıntısı tespit edildi.04.07.2012 tarihinde 10 adet numune daha alınarak aynı laboratuvara gönderildi. İkinci gruptan alınan 10 numuneden 4 numune de pestisit kalıntısı tespit edildi.Toplam 20 numuneden 8 tanesinde pestisit kalıntısı tespit edildi.yapılan kontroller sonusun da 31.07.2012 tarihinde Doğu meyve güvesi ilanı verilmiş olup 14.09.2012 tarihinde tuzaklar toplanarak 2012 yılı faaliyetleri sonlandırılmıştır. ZEYTİNDE ENTEGRE MÜCADELE 2012 yılında 22 çiftçi 2.650 dekar entegre bahçemizde Halkalı Leke Hastalığına karşı ilaçlama uyarısı yapıldı.Zeytin güvesi tuzakları asıldı.Kontroller devam etmektedir.Haziran 2. Haftası itibarı ile zeytin güvesi meyve nesline karşı ilaçlama uyarısı verildi.25.haziran itibarı ilede zeytin sineği tuzakları asıldı.haftada 2 gün olmak üzere kontroller devam etmektedir. Balıkesir ilinde Edremit Körfez bölgesinde Zeytin sineği mücadelesinde kullanılmak üzere 23.08.2012 tarihinde ilaç ihalesi yapılmış olup 13.625 Lt. Dimethoate etkili maddeli ilaç alımı karar verilmiştir. İhalede 5 Lt. için birim fiyat 7,95 (KDV hariç) TL olmuştur. Söz konusu ilaç 06.09.2012 tarihinde Balıkesir İl Müdürlüğümüze teslim edilmiştir.. Erdek ilçemizde Güney Marmara Zeytin Hastalık ve Zararlıları Mücadele Birliği tarafından 24.08.2012 tarihinde Zeytin sineğinin Havadan ilaçlanması için ilaç ihalesi yapılmış olup, yapılan ihale sonucunda 10,400 Lt. Spinosad etkili maddeli ilacın 20 LT. ambalajda litre bedeli 23,90 TL olarak (KDV hariç ) gerçekleşmiştir. 28.08.2012 tarihinde de Uçak kiralaması mücadele birliği tarafından gerçekleştiriliştir. İhalede litre adım bedeli KDV hariç 3 TL olarak gerçekleştirmiştir. Bandırma ve Erdek Bölgemizde zeytin sineği sayısının ve vuruk oranın yükselmesi üzerine 05.09.2012 tarihinde ilaçlama kararı alınmış ve uçağın kalibrasyonu yapılması ve akabinde iklim şartlarının ilaçlamaya uygun hale gelmesi üzerine 06.09.2012 tarihinde 1 uçakla bölge ilaçlanmaya başlanmış ve 07.09.2012 tarihinde tamamlanmıştır.2. ilaçlama ise 24-25/09.2012 tarihinde havadan yapılmıştır. Bu ilaçlamalarda toplam 65000 da zeytinlik alan ilaçlanmış ve 34 sorti yapılmıştır. Bu ilaçlamalarda 10400 litre ilaç kullanılmıştır. Ancak Güney Marmara Zeytin Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Birliğinin 05.10.2012 tarih ve 2012/39 sayılı yazılarında ekonomik gerekçelerden dolayı 3. ve 4. İlaçlamaların yer aletleri ile yapılacağını bildirmiş ve bunun üzerine yapılan kontrollerde 08.10.2012 tarihinde Erdek, Bandırma ve Marmara ilçelerinde zeytin sineğine karşı yer aletleri ile mücadele uyarısı yapılmıştır. Edremit körfez bölgemizde ise 13.625 litre Dimethoate etkili maddeli ilaç 06.09.2012tarihinde firma tarafından ilgili ilçe müdürlüklerine teslim edilmiştir. Ziray ise İlimiz Gömeç ilçemizdeki tesiste üretimine başlanılmış ve ilçelere nakli 10.09.2012 tarihi itibari ile nakli gerçekleşmiş ve miktarı 72.625 LT ziray teslim alınmış ve ilçelere dağıtılmıştır. 03.10.2012 tarihinde Edremit Körfez bölgemizde zeytin sineği popülasyonu yükselmiş ve bunun üzerine 03.10.2012 tarihinde yer aletleri ile ilaçlama uyarısı verilmiştir.zeytinin bölgemizde geç kararması ve sıcaklıkların 15 derecenin altına düşmemesi nedeniyle 15 kasım 2012 tarihinde zeytin sineğine karşı ayvalık ilçemiz hariç diğer ilçelerde ilaçlama uyarısı yapılmıştır. Her iki bölgemizde de hasat başladığından mücadele sonlandırılmıştır. 51 DOMATES HASTALIK VE ZARARLILARINA KARŞI MÜCADELE 20 haziran itibarı ile yeşilkurt tuzakları asıldı. Kontrollere başlandı.06.07.2012 tarihi itibarı ile ilaçlama uyarısı verildi.20.07.2012 tarihinde ise 2. İlaçlama uyarısı verildi. Bölgemizde 2012 yılında iklim şartlarının sıcak gitmesi nedeni ile kırmızı örümcek zararlısı erken tespit edilmiş ve 20.07.2012 tarihinde ilaçlama uyarısı verilmiştir. 2012 yılında domates mildiyösü hastalığı tespit edilmediği için uyarı yapılmamıştır. ÖRTÜALTIDA ENTEGRE MÜCADELE İlimizde merkez ilçe Ayşebacı,Kalaycılar ve K.Bostancı köyünde 15 serada olmak üzere toplam 8.400 m2 alanda kontroller devam etmekte olup. Seralarda Trips uyarısı yapıldı. 20.06.2012 tarihinde kalıntı analizi için 15 adet numune alınarak İzmir İl Kontrol Lab. Müd. Gönderilmiş ve 1 adet numunede kalıntı tespit edilmiştir. 11.07.2012 tarihinde ise 6 adet numune alınmış ve yapılan analizler neticesinde zirai ilaç kalıntısına rastlanmamıştır. 20.06.2012 tarihinde zirai ilaç kalıntısı tespit edilmeyen üreticilere entegre logoları dağıtılmıştır. ÇELTİKTE ENTEGRE MÜCADELE İlimizde 550 dekar manyas,1000 dekar Gönen ve 200 dekar Bandırma ilçemizde olmak üzere toplamda 1.750 dekar alanda Çeltik ekilişinin yapılan kontrollerinde çeltik yanıklık hastalığı tespit edilen Gönen, Bandırma, ilçelerinde 06.07.2012 tarihinde 1. İlaçlama ; 25.07.2012 tarihinden itibaren Manyas ve Susurluk ta 1. İnci; Gönen ve Bandırma da 2.ilaçlama ilanı verildi. Hastalık oranı yapılan ilaçlama ve hava koşullarına bağlı olarak % 10-15 oranında olup hasat hasat işlemlerine bölgemizde 10 eylül itibarı ile başlamış olup,Ekim ayı sonunda sona ermiştir.Verim düzeyi geçen yıla göre aynı düzeyde olmuştur.ortalama ilimiz çeltik verimleri şöyledir. -Baldo çeşidinde 650-730 kg/Da -Osmancık çeşidi 850-800 Kg/Da TARLA FARESİ MÜCADELESİ Tarla faresi ile mücadeleye rutin olarak devam edilmekte olup, herhangi bir olumsuzluk yoktur. Tarlalarda ve sınırlardaki yoğunluk normalin altındadır. Şu ana kadar 500 kg zehirli yem kullanılmıştır. Sürvey ve kontrol çalışmaları devam etmektedir. Tahmin Ve Erken Uyarı Çalışmaları ELMA AĞAÇLARINDA ZARAR YAPAN ELMA İÇ KURDU VE ELMA KARALEKESİ MÜCADELESİNDE TAHMİN VE UYARI SİSTEMİNİ GELİŞTİRME VE UYGULAMA PROJESİ Bilgisayarlı erken uyarı cihazlarından alınan bilgiler doğrultusunda yapılan tahminler. Elmada verilen erken uyarı tarihleri 1. Elma karaleke mücadelesi :06.04.2012 2. Elma karaleke mücadelesi :20.04.2012 3. Elma karaleke mücadelesi :15.05.2012 1-Elma iç kurdu mücadelesi : 28.05.2012 2-Elma iç kurdu mücadelesi : 17.06.2012 3-Elma iç kurdu mücadelesi : 17.07.2012 Yapılmış olup çalışmalar sonlandırılmıştır. 52 PATATES BAKTERİYEL KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI 2006 yılında karantinaya tabii alanlar, 2011 yılında Sertifikalı Patates Tohumu kullanmak şartıyla üretime açılmıştır. Üretime açılan alanlarda yeşil aksam sürveyi tamamlanmıştır. Altınova beldesindeki Patates ekili alanlarda yumru sürveyi başlamıştır. alınan numune örnekleri analize yollanmış olup, hasat başlamıştır. 2007-2011 yılı karantina alanı 4967,5 da 2006 yılında karantinaya alınıp 2011 yılında üretime açılan alan 1705,1 da dır. 2011 yılında birinci ürün ekim yapılan 350 da alanda sürvey yapılmış olup analiz sonucunda 172 da bulaşık, 178 alanda temiz çıkmıştır.2. ürün patates ekim alanlarında 288 dekarda sürvey çalışması yapılmış. 10 da alan karantinaya alınmıştır. Hastalığın yayılma eğilimi göstermesinden dolayı karantina tedbirleri devam etmekte olup, 2007 yılında karantinaya alınan alanların üretime açılmasına izin verilmemiştir. 2012 yılı itibarı ile 4977,5 da alanda karantina devam etmektedir.2012 yılında 1.ürün ekimi yapılan 713 da alanda sürvey yapılmış olup analiz sonucunda 678 da temiz, 35 da bulaşık çıkmıştır. İYİ TARIM UYGULAMALARI İyi tarım uygulaması yapan 19 üreticimize gidilerek arazi kontrolleri yapılmış kontrol ve sertifikasyon kuruluşunun denetim raporları ve ek-5 belgeleri çks kayıtları ile karşılaştırılmış yönetmelik gereği kullandığı gübre ve ilaç stokları ticari adları kontrol edilmiş,ve üreticilerin saha denetim formları doldurularak kendilerine imzalattırılmış.2011/47 nolu iyi tarım uygulamaları tebliği gereğince desteklemeden faydalanmak üzere il ve ilçe müdürlüklerine müracaat eden üreticilerin desteklemeye tabi arazileri kontrol edilmiş ve ön inceleme raporu tanzim edilmek üzere hazırlanmıştır. Bu güne kadar 4370 da iyi tarım uygulaması yapılan arazi denetimi yapılmıştır. ORGANİK TARIM İlimiz merkez ilçe Ayvalık, Bigadiç, Burhaniye, Gömeç ve Sındırgı ilçelerinde organik tarım yapan üreticilerimizden örnekleme metoduyla seçilen 5 üretici grubundan 48 üretici ye ait kontrol ve sertifikasyon şirketinin denetim raporları ve destekleme başvurusu için otbis-1 ve otbis -2 kayıtları ile uygunluk belgeleri karşılaştırılmış. görülen hatalar üreticiye izah edilerek yapması gerekenler tarif edilmiş yapılan bu kontroller ön inceleme raporunda geçmek üzere gerekli notlar alınmıştır. İlimizde toplam 101 üreticimiz 5890 da alanda üretim yapmaktadır. Arazi kontrolleri devam etmekte olup hasat dönemi gelen araziler yeniden kontrol edilecektir. 9. İÇME VE KULLANMA SUYU PLANLARI 2013 yılı planlama programında olan Küçükkuyu-Dikili arası sahil şeridi su temin pr. Planlama ve projesi tamamlanan Gönen projesi içme suyu Altınova projesi Altınova içme suyu Çataldağ göleti Susurluk beldesi içme suyu Yaylabayır göleti Yaylabayır beldesi içme suyu İşletmede olan Söve göleti Göbel beldesi içme suyu İkizcetepeler barajı Balıkesir içme suyu Gönen projesi Bandırma içme suyu İL TOPLAMI : 40,20 hm³ : 40,20 hm³ : 17,72 hm³ : 7,90 hm³ : 5,90 hm³ : 3,60 hm³ : 0,32 hm³ : 84,82 hm³ : 0,32 hm³ : 53,00 hm³ : 31,50 hm³ Kuru Tarım Arazilerinden Gelecekte Sulamaya Açılacak Alanlar İlimizde halen sulanabilen 48.820 hektar (DSİ) tarım arazisi bulunmakla birlikte sulama potansiyeli bulunan 155.218 ha (DSİ) tarım arazisi bulunmaktadır. 53 10. İL TARIMSAL KURAKLIK EYLEM ADIMLARI A- Kuru koşullarda . Tablo.32:Kuru Tarım Alanlarında Tarımsal İl Kuraklık Eylem Adımları 1. ADIM KURAKLIK ALARMI İl Yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasına yakın veya üzerinde, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri yeterli. İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşme eğiliminde, EylülEkim yağışları azalan seyirde. İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşüyor. Eylül-Ekim-KasımAralık yağışı kurak yıllara paralel. (TKİKM kararı) (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler İl kuraklık eylem planının 1. geliştirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması, 2. Yasalar, yönetmelikler ve tüzüklere2. göre çalışmalar gözden geçirilerek eksikliklerin tamamlanması, 3. İl ana mali kaynaklarının acil ve acil3. olmayan koşullar için belirlenmesi, 4. Çiftçi kayıt sistemlerinin devamlı geliştirilmesi, 4. 5. Kuraklık erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi, 6. Mera, yaylak ve kışlaklarda Mera5. Islahı ve Amenajman Projeleri uygulamalarına devam edilmesi, 7- AR-GE çalışmaları; a- Kuraklıktan daha az etkilenen tür ve çeşitlerin geliştirilmesi, 6. b- Su hasadı, teknik ve teknolojilerinin geliştirilmesi, c- Bölgelere göre ürün deseninin belirlenmesine yönelik çalışmaların 7. hızlandırılması, d-Kontrollü şartlarda çalışarak simulasyon8. çalışmaları ve modellemeler yapılması, 1. KURAKLIK 2. ADIM KURAKLIĞA HAZIRLANMA NORMAL KOŞULLARDA Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Önlemler Toplumun farkında olmasını1. başlatma, eğitim-yayın-yayım, Tarımsal Kuraklık Eylem Planı İl2. üyelerinin, kurumsal plan görevlerini gözden geçirmeleri, 3. Kuraklığa dayanıklı çeşitlerin tohumluk ihtiyacının tespiti ve4. tedariki, Toprakta suyun muhafazasını5. sağlayacak toprak işleme tekniklerinin uygulanması, kontür sürüm, Kuru şartlarda yapılan hububat yetiştiriciliğinde verim miktarı ülke6. ortalamasının çok altında olan alanların, ekim dışı bırakılmasının7. önerilmesi, Yazlık ekimlerde “minimum işlemeli tarım” uygulamasına geçilmesi ve bunun alan bazında desteklenmesi, İnternet sayfası oluşturarak, kamuoyunun bilgilendirilmesi, Kuraklık ve riskleri konusunda yazılı ve görsel basının bilgilendirilmesi, Kuraklık Planını test etmek ve 1. duyurmak, Eğitim-yayın ve yayımla2. bilinçlendirme, 3. Tarladan bitki çıkışlarının takibi, sorun varsa alternatif ürün ekimi, 4. Topraktaki nemin takibi ile bilgi5. akışının sağlanması, Kimyasal gübre kullanımının6. azaltılması, toprağın su tutma kapasitesinin artırılması için organik gübre kullanımı, 7. Topraktaki nemi korumak için malç kullanılması, 8. Sürdürülebilir uygun arazi yönetiminin uygulanması, 9. EYLEMİ 3. ADIM KISITLAMA İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az. Yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşü-yor. Ekim-KasımAralık-Ocak-Şubat-Mart yağışı en kurak yıla yaklaşıyor. (TKİKM kararı) İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından çok az, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düştü. Ekim-Kasım-AralıkOcak-Şubat-Mart-Nisan-Mayıs-Haziran yağış toplamları en kurak yıl düzeyinde. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Önlemler Mevcut ekim alanlarında, bitki çıkış ve gelişme oranlarının tespiti, 1. Ürün tahminlerinin yapılması, Alternatif ürün çeşitlerinin planlaması, 2. Ürün kayıplarının hesaplanması, Kısıtlama ve yasaklamaların yerine 3. getirilmesi, Hububat yetiştiriciliği yapılan alanlarda korunga, fiğ gibi yem 4. bitkilerinin devreye sokulması, Mera, yaylak ve kışlaklarda otlatma 5. planlaması uygulanması, Toprak nemi ölçümleri yapılarak, 6. bilgi akışının sağlanması, Meraların yetersizliği halinde 7. geçici alternatif hayvan otlaklarına nakli, 8. 10. Kuraklıktan zarar gören alanlar ile zarar görenlerin tespiti, 11. Süne mücadelesiyle ilgili gerekli tedbirlerin alınması, 12. Hastalık ve zararlılarla mücadele yapılması, 54 4. ADIM ACİL EYLEM Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezlerince Acil Eylem Planının uygulanmaya konulması ve görev dağılımının yapılması, Eylem planının mali portresi çıkarılarak ek ödenek tespiti İl Teknik Çalışma grupları oluşturularak konular itibariyle görev dağılımının sağlanması, Yem bitkisi ekilişleriyle elde edilen kuru otun iyi şartlarda saklanması, Meralardan en iyi şekilde yararlanma şartlarının belirlenmesi, Sap-saman ve anız artıklarının depolama şartlarında saklanması, Anızı yakmadan, anız parçalama makinelerinin kullanılmasının sağlanması, Tarım ürünlerinin yangına hassas dönemlerinde gözetleme ve müdahale ekiplerinin hazır bulundurulması, Tablo.33:Kuru Tarım Alanlarında Tarımsal İl Kuraklık Eylem Adımları (Devamı) NORMAL KOŞULLARDA 1. ADIM KURAKLIK ALARMI İl Yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasına yakın veya üzerinde, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri yeterli. İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşme eğiliminde, Eylül-Ekim yağışları azalan seyirde. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Alınması Gereken Önlemler Önlemler e- CBS ve UA e- CBS ve UA sistemlerinin 9. Toprak neminin izleme, değerlendirme çalışmalarında daha yoğun periyodik tespiti ve kullanılması ile ilgili çalışmaların hızlandırılması, izlenmesi, f- Sonuçların üretici şartlarında deneme KURAKLIK EYLEMİ 2. ADIM 3. ADIM KURAKLIĞA KISITLAMA HAZIRLANMA İl yıllık yağışı, uzun yıllar il İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az yağış ortalamasından az. Yeraltı yeraltı ve yerüstü su ve yerüstü su seviyeleri düşüseviyeleri düşüyor. Eylül- yor. Ekim-Kasım-Aralık-OcakEkim-Kasım-Aralık yağışı Şubat-Mart yağışı en kurak yıla kurak yıllara paralel. yaklaşıyor. (TKİKM kararı) (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Önlemler Hava sıcaklığının 9. yükselmesi ile artan yabancı otların kimyasal mücadele ile 10. azaltılması, 14. Yabancı ot mücadelesi 11. zamanı kullanılacak alet, ilaç 12. cinsi ve atılacak miktarının doğru belirlenmesi, 15. Kış ve feyezan suları ile bahar sulaması yapılması, 13. 13. demostrasyonlarının yapılarak farkındalığın yaratılması, 8- Havza yağış sularının toprağa, yeraltına verilmesi için havza erozyon kontrol çalışmaları ile yamaç arazilere ve derelere kuru taş sekiler yapımının yaygınlaştırılması, 9- Meyilli arazilere sekileme yapılması, 10- Bütün korumasız tepelerin ağaçlandırılması, 11- Arazi kullanım planlaması; a) Eğimli alanlara ekilecek bitkiler, b) Kuru alanlara ekilecek bitkiler, c) Sulu alanlara ekilecek bitkilerin belirlenmesi, 12- Geçim planlaması a) Kuraklıkta nüfusu geçindirecek önlemler alınarak yerinde tutulması, b) Geçim şartları kısıtlı alanlardaki nüfusun geçici iskan sağlanacak yerlerin planlaması, 55 4. ADIM ACİL EYLEM İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından çok az, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düştü. Ekim-Kasım-AralıkOcak-Şubat-Mart-Nisan-Mayıs-Haziran yağış toplamları en kurak yıl düzeyinde. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Orman yangınlarında alınan tedbirlerin en üst düzeye çıkarılması, Hayvan yem ihtiyacı ve temin edilecek yerlerin belirlenmesi ve ikmali, Ürün üretim tahminlerinin yapılması, Kuraklığa maruz kalan üreticilerin borçlarının ertelenmesi, düşük faizli kredi verilmesi, desteklenmeleri, tohum ihtiyaçlarının karşılanması ve diğer yardımların yapılması, Zorunlu ihtiyaç halinde yapılan tespitlere göre tahıl yardımı yapılması, 14. Kuraklık nedeniyle ortaya çıkan gıda, geçim ve ekonomik sıkıntılar sonucu oluşan sosyal huzursuzlukların en aza indirilmesi için kamu ve sivil toplum kuruluşları ile ortak çalışmaların yapılması, 15. Uygulamalarda ortaya çıkacak kanuni sıkıntıları tespit ederek, çözüm önerileriyle birlikte ilgili makamlara bildirmesi. 16. Arıcılıkla ilgili gerekli tedbirlerin alınması, B. Sulu Koşullarda Tablo.34:Sulu Tarım Alanlarında Tarımsal İl Kuraklık Eylem Adımları NORMAL KOŞULLARDA Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasının üzerinde veya yakın değerde, su stokları yeterli su kalitesi normal, akarsu akış debileri yeterli. 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- Alınması Gereken Önlemler İl kuraklık eylem planının 1. geliştirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması, Yasalar, Yönetmelik ve Tüzüklere göre çalışmalar gözden geçirilerek eksikliklerin 2. tamamlanması, İl Ana Mali kaynaklarının acil 3. ve acil olmayan koşullar için 4. belirlenmesi, 5. Yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının envanter kaydı ve ölçümlerinin devamlılığı ile arz talep dengesinin takibi ve 6. sürekliliğinin saptanması, ÇATAK programının 7. kapsamının genişletilerek, ilk etap da sorunlu alanlarda uygulamaya geçilmesi, 8. Devlet yatırımlarında, açık kanal sulama şebekelerinin terk edilerek, basınçlı sulama 9. tesislerinin yaygınlaştırılması, Sulama sistemlerinde su dağıtım programlarının hazırlanması ve sulama zamanı planlarının yapılması, KURAKLIK EYLEMİ 2. ADIM 3. ADIM KURAKLIĞA HAZIRLANMA KISITLAMA Yıllık yağış, uzun yıllar il Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-Kasım- ortalamasından az. Ekim-KasımAralık yağışı kurak yıllara paralel. Aralık-Ocak-Şubat-Mart-Nisan Yeraltı ve yerüstü su yağışı en kurak yıla yakın. Yerüstü kaynaklarında azalma. Su arzı ve yeraltı su kaynaklarının seviyesi talepten az. azaldı. Su arzı, talebi karşılamıyor. (TKİKM kararı) (TKİKM kararı) (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Önlemler Sulama suyu, içme suyu,1Kuraklık planını test etmek ve 1. İzleme Planında her su kaynağı sanayi ve diğer ihtiyaç alanları duyurmak, miktarı ve kullanıcı talepleri 1. için günlük kullanım ve su2Tüm su sistemlerinde izleme değerlendirilerek ürün ekimlerinde kaynakları miktarlarının planı gereği suları takiple, gönüllü suyun miktarına göre ürün çeşidi izlenmesi, ve zorunlu kısıtlamalar dışında önerileri ile ana kanal, yedek kanal Ekili alanlardaki su koruma amacını gerçekleştirmek, ve tersiyerlere verilecek su 2. kaynaklarının iyi yönetilmesi, 3Eğitim-yayın-yayım miktarının belirlenmesi ve çiftçilerin Beklenen su talebinin tespiti, çalışmaları, yönlendirilmesi, Su kalitesini izleme, 4Su kullanma planlarının 2. Sulama alanlarında su arzı ve Suyun tasarruflu yapılması ve uygulanması, yönetiminde alınacak tedbirlerin 3. kullanılmasında gönüllü korumayı5Kullanım kesintilerini izleme belirlenmesi, su kullanıcılarıyla talep etme ve toplumun farkında ve fiyat artışına hazırlık yapılması, karara bağlanması, olmasını başlatma, 6Eğer suyun korunmasında bir 3. Su kısıtlamalarının arz-talep 4. Eğitim-yayım-yayın ilerleme olmaz ise kısıtlamanın dengesi doğrultusunda başlatılması, çalışmaları, planlanması, 4. Kısıtlamalarda kullanıcılarla 5. Su kaçaklarını ve7Kişi başına su kullanımının ilgili ortaya çıkacak problemleri sistemlerdeki zayıf noktaları belirlenmesi, takip etme ve sorunları çözme, onarma, 8İşyerlerinde aşırı su A. Ortalama kişi başına ne kadar 6. HİSG ile mera su kullanımının sınırlandırılması, su kullanılacağının, hesaplanması, ihtiyaçlarının karşılanması, 9Caddelerde suyun serbest B. Havalandırma sistemlerinde 7. kullanımı ve asfalt yıkanmasının suyun yasaklanması, Su tüketimi az olan ve yasaklanması, C. Dışarıda, haricen su kuraklığa nispeten dayanıklı tür10Yüzme havuzu hariç her türlü kullanımının yasaklanması, ve çeşitlerin yetiştiriciliğinin havuzun yasaklanması, teşviki, 1. ADIM KURAKLIK ALARMI Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-Kasım yağışı azalan seyirde. Akarsu baraj ve göletler ile yeraltı su seviyesi azalma eğiliminde. Su arzı talebin altında. 56 4. ADIM ACİL EYLEM Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasının çok altında, kurak yıllar seviyesinde. Kasım-Aralık-Ocak-Şubat-Mart-NisanMayıs-Haziran yağışları en kurak yıllar düzeyinde, yerüstü ve yeraltı su kaynakları seviyesi yetersiz. Su arzı, talepten oldukça az. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezince Acil Eylem Planının uygulamaya konulması ve görev dağılımının yapılması, Su kullanıcısı Muhtar, Birlik veya Kooperatif Başkanlarıyla birlikte, sulamada kullanılacak su miktarına göre sulama planlanmasının yapılması, Kısıtlı sulama ve su tasarrufunu sağlayan sulama tekniklerinin uygulanması, Evsel ve diğer su kullanımının azaltılması, Yerleşim alanlarındaki tüketicilerin belirlenen oranda su tüketiminin azaltılması, Bütün işyerlerinde belirlenen oranda su tüketiminin azaltılması. Mevcut suyun tarlada kullanımında harcanan su miktarına göre ücretlendirme yapılması, Tablo.35: Sulu Tarım Alanlarında Tarımsal İl Kuraklık Eylem Adımları (Devamı) 8910- 11- 12- 1314- 15- KURAKLIK 2. ADIM KURAKLIĞA HAZIRLANMA NORMAL KOŞULLARDA 1. ADIM KURAKLIK ALARMI Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasının üzerinde veya yakın değerde, su stokları yeterli su kalitesi normal, akarsu akış debileri yeterli. Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-Kasım yağışı azalan seyirde. Akarsu baraj ve göletler ile yeraltı su seviyesi azalma eğiliminde. Su arzı talebin altında. Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-Kasım-Aralık yağışı kurak yıllara paralel. Yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında azalma. Su arzı talepten az. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Münavebeli ürün yetiştiriciliğinin11yaygınlaştırılması ve münavebede su tüketimi az olan bitkilere yer12verilmesi, Sulu alanlarda yapılacak yazlık ekilişlerde, mahallinde hazırlanacak su kullanma ve sulama programlarına13titizlikle uyulması, gerektiğinde ekimden önce üreticilere bildirilmesi, Suyun kıt olduğu veya güvenilir olmadığı yerlerde, kuraklığa dayanıklı14çeşitlerin seçilmesi, Kuraklık ve su kaynakları konusunda, medya ve halkı bilgilendirmek ve sürekliliğini sağlamak, (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Katı atık hariç, araba yıkanmalarının yasaklanması, Su ürünleri yetiştiriciliğinde daha az su kullanımını temin etmek amacıyla, suyun oksijenlendirilme sistemlerinin kullanımının sağlanması, 5. Yetiştiricilik tesislerinde suyun birden fazla kullanımını sağlayacak arıtım v.b alt sistemlerin geliştirilmesi ve tesis edilmesi, Buharlaşma ve diğer su 6. kayıplarını azaltmak, kaliteyi yükseltmek için damla sulama yapılmasında, çiftçilerin 7. desteklenmesi. Alınması Gereken Önlemler Yeraltı su akiferlerinin, kış ve 10. feyezan suları ile beslenmesi, Devam eden gölet, baraj sulama tesis inşaatlarının bitirilmesi, Tarımsal sulama ve içme suyu 11. amaçlı kullanılan su kaynaklarının isale hatları ile dağıtım şebekelerinde su kayıplarının önlenmesi, Yeni yatırım projelerinin uygulamaya konulmasının 12. hızlandırılması, Su kaynaklarımızın 84.700 hektar araziyi sulayacak şekilde planlama ve 13. proje çalışmalarının hızlandırılması Tarım arazilerinin tarım dışı amaçlı kullanımının önlenmesi, Su kaynaklarının durumu ile ilgili erken keşif ve düşük su seviyesinde su kullanım öngörüsünün iyi hale getirilmesi, DSİ tarafından veya muvaffakatı ile YAS kuyularının uygun yerlere açtırılması, mevcutların ıslahı, ruhsatsız kuyuların iptali, 8. 57 EYLEMİ 3. ADIM KISITLAMA Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-Kasım-AralıkOcak-Şubat-Mart-Nisan yağışı en kurak yıla yakın. Yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının seviyesi azaldı. Su arzı, talebi karşılamıyor. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler 5. Rezerv alanlarındaki su miktarının 8. tespitiyle kullanıcılara yıl içerisinde verilecek suyun önceden bildirilmesi, hatta ana ve yedek kanallara verilecek suyun belirlenmesi, 9. Şekerpancarı yetiştirilen alanlarda Türk Şeker Şirketi ile protokol yapılarak kısıtlamaya gidilmesi ve ekim nöbetinin 10. 5 yıla çıkarılmasının temini, 4. ADIM ACİL EYLEM Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasının çok altında, kurak yıllar seviyesinde. KasımAralık-Ocak-Şubat-Mart-Nisan-Mayıs-Haziran yağışları en kurak yıllar düzeyinde, yerüstü ve yeraltı su kaynakları seviyesi yetersiz. Su arzı, talepten oldukça az. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Yeraltı su rezervinin su bütçesi göz önünde bulundurularak kontrollü kullanımının sağlanması, İkinci ürün yetiştiriciliğinde silajlık mısır, patates gibi ürünlerin yerine daha az su tüketen bitkilerin yetiştirilmesi, Sulu tarım yapılan alanlarda yüzey sulama yerine basınçlı ve kontrollü sulamanın uygulanması, Bitki ve hayvan hastalıklarına ve 11. Su ürünleri yetiştiriciliğinde daha az su zararlılara karşı gerekli tedbir ve kullanılarak, daha fazla balık üretimini mücadelenin yapılması, sağlayan kapalı devre yetiştiricilik Hava sıcaklığının yüksek olduğu sistemlerinin geliştirilmesi, yerlerde kimyasal yabancı 12. ot Daha az suya ve oksijene ihtiyaç duyan, mücadelesinin yapılması, sazan, yayın gibi türlerin yetiştiriciliğinin Toplumu tehdit eden salgın yaygınlaştırılması, hastalıklara karşı gerekli tedbir ve mücadelenin yapılması, Tablo.36: Sulu Tarım Alanlarında Tarımsal İl Kuraklık Eylem Adımları (Devamı) KURAKLIK 2. ADIM KURAKLIĞA HAZIRLANMA NORMAL KOŞULLARDA 1. ADIM KURAKLIK ALARMI Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasının üzerinde veya yakın değerde, su stokları yeterli su kalitesi normal, akarsu akış debileri yeterli. Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-Kasım yağışı azalan seyirde. Akarsu baraj ve göletler ile yeraltı su seviyesi azalma eğiliminde. Su arzı talebin altında. Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-KasımAralık yağışı kurak yıllara paralel. Yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında azalma. Su arzı talepten az. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Önlemler 16Drenaj ve kaynak sularının dönüşüm içerisinde kullanımının sağlanması, 17Etkin teknolojilerin özel sektör tarafından yayılması için kırsal alt yapının güçlendirilmesi, 18Çiftçilerin ortak hareket etmeleri, ücretlerin toplanması, etkin bilgilendirilmeleri için örgütlenmelerinin sağlanması (Birlikler, Kooperatifler) 3. ADIM KISITLAMA 4. ADIM ACİL EYLEM Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasından az. Ekim-KasımAralık-Ocak-Şubat-Mart-Nisan yağışı en kurak yıla yakın. Yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının seviyesi azaldı. Su arzı, talebi karşılamıyor. (TKİKM kararı) Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasının çok altında, kurak yıllar seviyesinde. Kasım-Aralık-Ocak-Şubat-Mart-NisanMayıs-Haziran yağışları en kurak yıllar düzeyinde, yerüstü ve yeraltı su kaynakları seviyesi yetersiz. Su arzı, talepten oldukça az. (TKİKM kararı) Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Önlemler Su kullanıcıları arasında vuku 13. Su ürünleri yetiştiriciliğinde yarı bulacak anlaşmazlıkları çözmek, entansif veya ekstantif yetiştiricilik 10. Çiftçilerin basınçlı, damla sistemlerinin yaygınlaştırılması, sulama sistemine teşviki amacıyla, 14. Arıcılıkla ilgili gerekli tedbirlerin malzeme alınmalarını desteklemeye alınması, devam edilmesi, 11. Kış ve feyezan suları ile bahar sulaması yapılması, 9. 58 EYLEMİ