Eğitim ve kültür alanına yaşlıların daha iyi bir katılımına
Transkript
Eğitim ve kültür alanına yaşlıların daha iyi bir katılımına
Aktif yaşlılar, öğreniyor, eğitiyor, iletişim kuruyor ve aktarıyor DAHA İYİ BİR EĞİTİM VE KÜLTÜR İÇİN YAŞLILARIN KATILIMI 2012 Proje koordinatörü: Center for Professional Training in Culture, Romanya Ortaklar: Integra Association, Bulgaristan Amitie, İtalya Eğitim ve Gençlik Çalışmaları Enstitüsü Derneği, Türkiye The Institute for Social Infrastructure, Almanya International Institute for Managing Diversity, Avusturya Proje web sayfası: www.aslect.eu Editör: Adina Dragu, Centrul de Pregătire Profesională în Cultură, Romanya Türkçe Çeviri: Güldan Kalem - Dr. Mehmet Emin Bakay Fotograflar : Claudia Tănăsescu (kapak, sf. 8 sağ, sf. 20, 30), Cosmin Someşanu (sf. 18, 30, 38, 41, 42), Amalia Alexandru (sf. 14, 15), Andreea Romeghe (sf. 6, 7, 19), Güldan Kalem (sf. 8, 16), Aneta Moyanova (pp. 10, 25), Veronica Ceruti (sf. 29, 34), Alessandra Falconi (sf. 22, 26, 33) © CPPC 2012 Bu yayının telif hakkı ASLECT proje ortaklarının oluşturduğu konsorsiyuma aittir. Bu yayının içeriği kaynak göstermek ve yazarlarından bahsetmek kaydı ile tamamen ya da kısmen, eğitim amaçlı olarak ücretsiz kullanılabilir. Başka amaçlarla kullanımı yazarlarının iznine bağlıdır. Bu yayının içeriğine ilişkin sorumluluk sadece yazarlarına aittir. Yayınevi: Bilim Ofset Matbaa - İZMİR ISBN : 978-605-359-977-7 Metin yazarları: Vivian Guerrero Meneses, The Institute for Social Infrastructure, Almanya Güldan Kalem, Eğitim ve Gençlik Çalışmaları Enstitüsü Derneği, Türkiye Dr. Mehmet Emin Bakay, Eğitim ve Gençlik Çalışmaları Enstitüsü Derneği, Türkiye Aneta Moyanova, Asociaţia Integra, Bulgaristan Roberto Righi, Amitié, İtalya Dagmar Kommer, Internationales Institut für Managing Diversity, Avusturya İçindekiler: 1. Giriş 5 2. İyi Uygulamalar 9 3.Metodoloji13 4. Çalıştay Sonuçları 17 5. Yerel Örnekler 21 6. Tavsiyeler 37 GİRİŞ 5 Bu projeye başladık çünkü her nasılsa kendini gerçekleştiren kehanetin gücüne sahip bazı yaygın önyargılara karşı çıkma konusunda kendimizi zorunlu hissettik. Bunlardan ilki, insanların ileriki yaşlarda artık öğrenemeyeceği düşüncesidir. Bir diğeri ise insanlar yaşlandıkça bilgilerinin, becerilerinin ve yeterliliklerinin toplumun süreçlerindeki değişimler nedeniyle işe yaramaz hale geldiğinin sanılmasıdır. Son olarak da yaşlı insanların kültürel ve sosyal ilişkilerini kaybedeceği fikrine karşı mücadele etmeyi hedefledik. Bizim amacımız yaşlılara, onların öğrenme ve uzmanlıklarını daha ileriye aktarma becerilerine, toplumla ve özellikle kültürel kurumlarla olan ilişkilerine karşı tavırlarda bir değişim meydana getirmektir. http://www.aslect.eu Yaşlıların güçlendirilmesi ve katılımı 6 Avrupa’daki nüfus değişiminden ve bunun etkisinin toplumun her alanında hissedileceğinden artık şüphe yoktur. Ve her türlü değişime karşı verilebilecek cevap durmaksızın öğrenmektir. Yetişkin öğrenimi aktif yaşlanmanın en önemli faktörüdür. Kültürel hayata katılım toplumla ilişkileri canlı tutmanın yollarından birisidir. Kültürel kurumları yaşlılara daha açık hale getirmek ve yaşlıları kültür ve eğitime daha fazla katkı sağlamaları için güçlendirmek Aktif Yaşlılar Öğreniyor, Eğitiyor, İletişim Kuruyor ve Aktarıyor projesinin amaçlarıdır. Hedeflerimizi gerçekleştirmek için, AB eğitim ve kültür alanında çalışan meslektaşlarımızın son zamanlarda geliştirdiği uygulamaları kendimize rehber edindik ve bunlardan en iyi şekilde faydalanmaya çalıştık. Aktif Yaşlılar Öğreniyor, Eğitiyor, İletişim Kuruyor ve Aktarıyor bir yararlanma ve değerlendirme projesidir ve şunları hedeflemektedir: - Kültürel ve eğitim kuruluşlarının kapasitesinin güçlendirilmesi için kaynak sağlama, yaşlılar gibi özel gruplara uygun öğrenim ve iletişim çevresi sunma; - Artık emekliye ayrılmış meslek sahibi yaşlıların ve gönüllülerin deneyimlerini / becerilerini kullanabilecekleri ve yaşıtları ve diğer ilgili gruplar için eğitimci görevi üstlenebilecekleri fırsatlar yaratma; - Proje bittikten sonra da sürdürülebilirliliğin sağlanabilmesi için katılımcı eğitim ve kültürel kuruluşlar, yaşlılara yönelik kuruluşlar ve diğer http://www.aslect.eu kültürel ve sosyal kuruluşlar arasında ortaklık kurulmasını sağlamaktır. Çabalarımızın sonuçları, tüm Avrupa’da kültür uzmanlarının, yetişkin eğitmenlerinin, yaşlılar ve yaşlıların temsilcilerinin kullanımına açıktır. Proje ortakları hep birlikte yaşlıları ilgilendiren ve proje amaçlarımızla ilgili olan eğitimsel uygulamaları belirlemek için bir dizi kriter geliştirmiştir. Yaşlıların eğitimsel ve kültürel süreçlerde güçlendirilmesi ve bu süreçlere katılımı ana amacımızdır. Projemizde, aktif öğrenmeyi temel alan, yaşlıların karar alma aşamasına dahil olduğu, süreç, sonuç ve faaliyetin anlamı konusunda sorumluluk aldığı ve bilgi ve uzmanlıklarının tanınıp öğrenme için faydalı bir kaynak olarak kullanıldığı uygulamalara yöneldik. Bu bakış açısıyla, eğitim alanındaki –ama sadece o değil- bir dizi işbirliği projesini inceledik ve yaşlıların 7 katılımcı olduğu projeleri seçerek belirtilen kriterleri en iyi yansıtanları sunmaya çalıştık. Seçilen projeler yaşlıların geçmiş tecrübelerini ve bireysel becerilerini gözden geçirmelerini sağlayan pratik ve yeni yollar geliştirmeleri ve öğrenim ve topluma dahil olma konularında yeni uygulamaları keşfetmeleri için nasıl desteklenebilecekleri ile ilgili farklı yaklaşımlar sergilemektedir. Bu projeler; sadece kültür uzmanları, yaşlı eğitmenleri ve yaşlıların kendileri için bir esin kaynağı olduğundan değil aynı zamanda uygulamaları çoğaltma ve kendi kurumlarına aktarma niyetinde olanlar için de elle tutulur eğitim araçları ve bilgi sağlamalarından dolayı oldukça önemlidir. İyi uygulamalarda kullanılan eğitim yöntemleri ve bu uygulamalarda kazanılan deneyimler eğitim ve kültür uzmanları, yaşlılar, sanatçılar ve gönüllüler için hazırlanan çalışmaların temelini oluşturmaktadır. Ortak ülkelerden, katılımcıların profiline ve ilgi alanlarına uyan ve esnek bir bakış açısına sahip 100’den fazla kişi çalışmalarımıza katılmıştır. Çalışmalarımızdan sonra proje ortakları katılımcılarla çalışmalarını devam ettirmiş ve onlarla işbirliği içinde olup kuruluşlarında kullanabilecekleri yeni eğitim yöntemleri ve yaklaşımları kullanabilmeleri konusunda desteklemiştir. Bu yayının 4. bölümünde, çağrımıza olumlu cevap vermiş ve yaşlılarının güçlendirilmesi ve katılımı ve bunun sürdürülebilirliğinin sağlanması için elinden geleni yapmış insanların çalışmalarının örnekleri bulunmaktadır. Bu, bizim kültürel uzmanlara, yetişkin eğitmenlerine ve yaşlılara yeni eğitim süreçlerine dahil olmaları için çağrımızdır. Bu, kültürel kuruluşların öğrenim boyutunun geliştirilmesi ve yaşlıların toplumun kültürel yaşamında aktif katılımcılar olarak yer almaları için ilk adımdır. Adina Dragu Proje Koordinatörü http://www.aslect.eu 8 http://www.aslect.eu Avrupa işbirliği projeleri ve yerel projelerden iyi uygulamalar 9 ASLECT’in uygulanmasındaki ilk aşamada, devam etmekte olan ya da daha önceden gerçekleştirilmiş Avrupa eğitim projeleri ile ulusal, bölgesel ya da yerel projelerin belirlenmesi ve değerlendirmesi üzerine odaklandık. Ortaklar tarafından seçilen, yaşlılara yönelik 15 Avrupa eğitim projesinin daha önceden belirlediğimiz güçlendirme, katılım, etki ve sürdürülebilirlik ölçütlerini karşılaması gerekiyordu. Öncelik yaşlıların güçlendirilmesini ve etkinliklere katılımlarını sağlayan yaklaşımlara verildi çünkü bunlar proje ortaklarının yaygınlaştırmaya ve çoğaltmaya çalıştıkları unsurlardı. http://www.aslect.eu Yaşlıları eğitim ve kültür faaliyetlerine dahil etme 10 Projelerin belirlenmesinde yukarıda sözü geçen alanları odak noktası alan ve 43 sorudan oluşan İyi Uygulama Kriterleri kullanıldı. Araştırma sırasında, yaşlıların katılımın sağlandığı başarılı uygulamaları kapsayan 2007-2010 arasında yapılmış tüm Avrupa projeleri ve güvenilir web siteleri tarandı. Bu tarama sürecinde, ortaklar geleneksel yöntemlerle yaşlıları eğitimci olarak içine alan, onların deneyim, bilgi ve becerilerini etkin bir biçimde değerlendiren, onlara eğitimci ve uzman rolü veren ve eğitim sürecinin hazırlanmasında ve yürütülmesinde söz sahibi olmalarını sağlayan yaklaşımlar araştırıldı. Dahası, müfredat, yöntem, açıklama, örnek olay, terimler dizini, eğitim kitapçığı ve rehber gibi eğitim materyalleri ve aynı zamanda eğitim deneyimleri incelendi. Bu materyaller kültür ve eğitim uzmanlarının ve 50 yaşın üstündeki yetişkinlerin eğitiminde kullanılmalı ve / ve ya sözü edilen yetişkinler kültür, eğitim ve sosyal yardım alanlarında karar mekanizmaları için öneri sunarken temel alınmalıdır. da çevrimiçi dersler hazırlamış ve yaşlıların kendi geleneksel bilgi ve deneyimlerini kullandıkları, “... nasıl yapılır?” konulu dersler vermişlerdir. eLSeacademy BIT becerileri kazanmak isteyen yaşlılar için e-öğrenme kursları vermiştir. Kurslar yaşlıların ihtiyaçlarına göre hazırlanmış ve bilgi toplumuna aktif şekilde katılımlarına destek olmuştur. Buna benzer bir yaklaşım HiStory projesinde kullanılmış ve hem yaşlıların e-katılımlarının sağlanmasını hem de kuşaklar arası ilişkiyi güçlendirmeyi hedeflemiştir. Yaşlılar ve öğrenciler birlikte çalışmış ve projenin blogunda yer alan hikayeleri yazmışlardır. HearMe projesinde de kuşaklar arası ilişki yaklaşımı benimsenmiştir. Düzenlenen özel derslerde iyi eğitim almış 55 yaş ve üstü emekliler ve 11-25 yaş arası sadece formal eğitim almakta olan gençleri bir araya getirmiştir. Her iki grup da özgüven ve sosyal ve kültürel beceriler konularında proje faaliyetlerinden faydalanmıştır. Yaşlılarla gençleri bir araya Seçim süreci, proje ortaklarının çapraz kontrollerini içeren birçok aşamadan oluştu ve 84 proje içinden 15 tanesi seçilerek diğer proje uygulamaları ile birleştirildi. Projelerin belirlenmesinde ve seçilmesinde kullanılan yöntemler web sitesinde İyi Uygulamalar başlığı altında ayrıntılı şekilde yer almaktadır. Bu 15 örnekten çoğu yaşlılara bilgi iletişim teknolojileri konusundaki becerilerini arttıracak eğitim vermeyi amaçlamıştır. Doing2Learn projesinde yaşlılar öğretmenlik eğitimi almış ve ders vermeleri için desteklenmiştir. BIT konusun- http://www.aslect.eu * Projelerin tam isimleri bölüm sonunda belirtilmişir. 11 getiren diğer proje ise SISC’dir. Bu projede, işverenlerin başvurmasının önerildiği özel bir danışmanlık kavramı kullanılmıştır. Proje, işte yaşlıların bilgi ve deneyimlerini gençlerle paylaştığı kuşaklar arası bir öğrenimin gerçekleşmesini sağlamayı hedeflemiştir. Her iki taraf da bu işbirliğinden faydalanmış, yaşlılar da bilgi birikimlerinin ve rollerinin farkına vararak toplumdaki değişimlerle başa çıkmayı ve aktif kalmayı öğrenmişlerdir. Yine aynı yaklaşım yaşlıları ve sanatçıları bir araya getiren 4thAge Projesi’nde kullanılmıştır. Tiyatro konunda uzman sanatçılarla yaşlı bakım evi arasındaki işbirliği yaşlılara kültürel ve eğitim etkinlikleri sunarak onların yaşamlarını zenginleştirmeyi hedeflemiştir. Gençler farklı bakış açıları kazanırken becerileri konusunda geri bildirim almış ve iş deneyimi edinmişlerdir. Bir değişim projesi olan SEVEN’da ise yine kuşaklar arası bir yaklaşım mevcuttur. Kuşaklar arası öğrenimi yaygınlaştırmayı ve değişimden sonra insanların toplumda aktif bir rol almalarını amaçlamış ve Avrupa’da çok farklı kültürel ve sosyal geçmişi olan insanları bir araya getirmiştir. Eğitim ve sosyal etkinliklerin yapısını güçlendiren politik prensiplere odaklanan projeler I2I (“Izolasyondan Katılıma”) ve SenEmpower’dır. I2I, mevcut girişimleri ve kuruluşları ve bunlar arasındaki bağı geliştirmeyi hedeflemektedir. Devlet kurumları ile eylem planlarını hazırlayan dış danışmanlık kuruluşları arasında işbirliğini teşvik etmektedir. SenEmpower aynı zamanda politik prensiplerin geliştirilmesi ve uygulanması ve toplumda yaşlıların katılımını sağlayan yapıların ve ağların güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapmaktadır. Proje yaşlılar için kurslar düzenlemekte ve onları toplumdan izole olmuş diğer yaşlıları aktif birer katılımcı olmaları konularında eğitmeleri için çalışmalar yapmaktadır. Senior-Guides projesi de benzer bir hedefe sahiptir. Bu hedef katılımcı yaşlıları, diğer yaşlı vatandaşlar için turlar düzenlemeleri ve yöre hakkında bilgi vermeleri konusunda eğitmektir. Aynı durum InCreaSe için de geçerlidir. Increase bir sürekli eğitim merkezi olup yaşlıları kültürel yaşamda aktif birer katılımcı olmaları konusunda çalışmalar düzenlemektedir. Birçok proje, ilerleyen yaşlarda kendi kendine öğrenmenin üzerine odaklanmaktadır. PALADIN yaşlıları ve aynı zamanda yetişkin eğitimi uzmanlarını kendi kendine öğrenmeyi dezavantajlı yaşlılar arasında teşvik etmeleri ve yaygınlaştırmaları için desteklemektedir. SLIC ise çalışmalarının merkezine öğrenmeyi koymaktadır. Program yaşlılar için formal ve informal eğitimler ve onların kaynaklarının ve potansiyellerinin farkına varabilecekleri eğitim kursları sunmaktadır (SLIC II). AESAEC projesi yaşlıları AB projeleri yazma ve hibe programlarına başvurma konularında desteklemektedir. CASPEV merkezi kültürel aktiviteleri ve sosyal hizmetleri bir araya getirmektedir. Yaşlılara ihtiyaçları doğrultusunda geniş bir skalada hizmet sunmaktadırlar. Bunlar arasında yasal danışmanlık, sağlık hizmetleri, e-öğrenme kursları ve korolar sayılabilir. http://www.aslect.eu 12 Avrupa’daki bu 15 iyi uygulama göz önüne alındığında, ASLECT, formal ve informal düzeyde gönüllülerin mevcut becerileri ve ilgilerini görünebilir kılmayı ve bunları kültürel kuruluşların ve eğitim kurumlarının faaliyetlerinin merkezine koymayı hedeflemektedir. Yaşlılara sadece sosyal hizmetlerin kullanıcıları değil faaliyetlerin hazırlanmasında yer alan aktif birer katılımcı gözüyle bakılmaktadır. Tüm iyi uygulama örnekleri ASLECT’in yaşlıların güçlendirilmesi ve topluma katılımlarının sağlanmasına özellikle önem veren kriterleri ile örtüşmektedir. Bu uygulamalar webstesinde mevcuttur. Proje websitesi - www.aslect.eu Rolünün Farkındalığının Artırılması– SLIC Project İyi uygulamalar Listesi Eğtimen Olarak Yaşlılar ve Geleneksel Bilginin Değerlendirilmesi – Doing2Learn Project Yaşlılar, Kişisel Hatıralar ve Kapsayıcı Öğrenme – HiStory Project Yaşlılar İçin Yaşlılarla Politikalar Üretme – From Isolation to Inclusion Project Yaşlılar ve Yerel Toplum Hayatı – SenEmpower Project Avrupa’daki Yaşlı Gönüllüler – SEVEN Project Yerel Toplum Hayatında Rehber Olan Yaşlılar – Senior-Guides Project Genç Çalışma Arakdaşları İçin Danışman Yaşlılar– SISC Project Avrupa Ortak Faaliyetlerinde Yaşlıların Daha İyi ve Daha Büyük Varlığı – AESAEC Project İleriki Yaşlarda Kendi Kendine Öğrenme – PALADIN Project Aktif Yaşlanma İçin Öğrenmenin Kilit http://www.aslect.eu ject Gençler İçin Eğtisel Danışmanlar– Hear Me Pro- Yaşlılar İçin E-Öğrenme – Else Project Hizmetlerin Sosyal ve Kültürel Alanlarının Bir Araya Getrilmesi- CASPEV Project Toplum Sanatları Projesi ve Yaşlılar - 4th Age Project Araştırma Ekibi * Dr. M. Emin Bakay * Neva Dobreva * Adina Dragu * Dagmar Kommer * Nora Hengsbach * Güldan Kalem * Katarina Kunze * Vivian Guerrero Meneses * Aneta Moyanova Gerçekleştirilmiş projelerin eğitim materyallerini ve çıktılarını yaygınlaştırılma ve bunlardan yararlanma METODOLOJİSİ 13 ASLECT- Aktif yaşlılar öğreniyor, eğitiyor, iletişim kuruyor ve aktarıyor projemiz 50 yaş ve üstü yetişkinlerin eğitim ve kültürel programlara ve girişimlere hem yararlanıcı hem de kaynak olarak dahil edilmesi ve güçlendirilmesi üzerine odaklanmış eğitim, kültür ve sosyal aktiviteler gibi farklı alanlarda uzman olan proje ekibimizin ortak yaklaşımının bir ürünüdür. Yetişkin eğitimi veren ve yaşlıları etkinliklerine katan kültürel kuruluşlara ve kültür uzmanlarına odaklanılmıştır. http://www.aslect.eu 14 Bir yararlanma projesi olan ASLECT’in oluşumunda, proje ortakları faaliyetlerini: • yaşlıların kültürel, eğitimsel ve sosyal faaliyetlere dahil edilme sürecini kolaylaştırmak ve böylece kültür ve eğitim kuruluşlarının kapasitesini artırmak; • yaşlıları bu tarz aktivitelere dahil olmaları için güçlendirmek ve bunun sonucunda da yetişkin eğitmeni olabilmelerini sağlayarak diğer yaşlılar için yeni programlar üretebilmelerini sağlayabilmek; • kültür çalışanlarına, yaşlılar için ve yaşlılarla birlikte eğitim faaliyetleri ve programları düzenlemeleri amacı ile bilgi vermek ve desteklemek amacıyla; • mevcut programları, materyalleri, ve proje çıktılarını incelemeye ve; • bunları analiz ederek; • kültür çalışanlarının ve yetişkin eğitmenlerinin eğitiminde örnek faaliyet olarak kullanmaya odaklamışlardır. İnanıyoruz ki çabalarımız, proje çıktılarımız ve faaliyetlerimiz aşağıda sıralanmış olan hedef kitlemize fayda sağladı: • Yaşlılar ve yaşlılara yönelik çalışmalar yapan kuruluşlar • Kültür kuruluşları ve kültür çalışanları • Yetişkin eğitmenleri • Eğitici eğitmenleri • Sosyal hizmet uzmanları ve sosyal örgütler, topluluklar ve diğer ilgili gruplar. ASLECT önceden gerçekleştirilmiş projelerin çıktılarını değerlendirmeyi hedeflemiştir. Böyle- http://www.aslect.eu ce üzerinde çalıştığımız projede, seçilen 15 İyi uygulama projesinden (http://www.aslect.eu/index. php?option=com_content&view=article&id=52&I temid=57&lang=tr) elde edilen eğitim materyalleri (http://aslect.eu/index.php?option=com_weblinks &view=categories&lang=en) kullanılmıştır. Bazı materyaller ilgili proje websitelerinde tüm resmi Avrupa dillerinde (22) mevcuttur (İrlanda dili hariç). Konuların çeşitliliği ve kullanılan materyallerin türü ASLECT ekibinin çalışmasını zenginleştirmiştir. Çalışma sırasında Avrupa’nın her yerinden gelen ve katılımcı ülkelerin ve kuruluşların deneyimlerini yansıtan strateji belgeleri, raporlar, eğitim programları, rehberler, el kitapçıkları, çalışma ve araştırma kitapları, öğrenim programları vb. dokümanlar kullanılmıştır. Bunlar, tüm ASLECT ortaklarının kültür uzmanlarıyla düzenledikleri eğitim çalışmalarının değerlendirilmesinde kullanılmış ve katılımcılara yaşlılar için ve yaşlılarla birlikte organize edebilecekleri programlar ve giri- 15 şimler için yeterli bilgi vermek amacıyla kullanılmıştır. Tüm katılımcı ülkelerde, kültür uzmanları ve / veya yaşlılarla düzenlenen eğitimlerde ASLECT ortakları mevcut eğitim materyallerini toplam 6 modüle yayarak değerlendirmişlerdir. Her bir modülde kullanılan eğitim materyalleri metodoloji başlığı altında tanımlanmıştır. Modül 1: Kuruluşların çalışmaları yaşlılar için nasıl ilgi çekici hale getirilebilir Bu modül, katılımcıların kuruluşları hakkında bilgi vermesi (dilerse ülke genelindeki kültürel organizasyonlarla ilgili de bilgi vermesi); kendi kuruluşlarını değerlendirmeyi öğrenmesi (öz değerlendirme), bilgiyi nasıl aktarması gerektiği ve iyi uygulamalardan nasıl faydalanması gerektiği konusunda örneklerle bilgilendirilmesi, ortaklarla çalışmalar yapmasını içerir. Modül 2: Yaşlıların aktif katılımcı olması nasıl sağlanır Yaşlıları toplumda aktif hale getirmeyi teşvik etmek için değişik araçlar ve stratejiler kullanılması, yaşlıların öğrenci, öğretmen/eğitmen/eğitimi yöneten olarak özelliklerinin belirlenmesi, yaşlıların eğitim sürecine katılımı ile ilgili farklı yaklaşımların değerlendirilmesini içerir. Modül 3: Doğru eğitim ortamının oluşturulması Eğitim ortamı oluşturmanın önemini, yetişkin eğitmenlerinin bilgi ve becerilerinden örnekler, ortamın bilginin aktarılabilmesi için uygun hale ge- tirilmesine odaklanan iyi uygulamaların analiz edilmesi ve değerlendirilmesi ya da tam tersini içerir. Modül 4: Etki ve sürdürülebilirlik yaratmak Faaliyetlerin ve yöntemlerin diğer kuruluşlarla paylaşılması ve diğer alanlarda kullanılması, yaşlıların akranları için geliştirebilecekleri uygulamalarda nasıl bir danışmalık sunulması gerektiği konularını içerir. Modül 5: Yaşlılar ile çalışan eğitim ve kültür uzmanlarına tavsiye ve öneriler ASLECT ortaklarının yanı sıra seçilen 15 iyi uygulamanın koordinatörlerinden edinilen buluşları, fikirleri, ipuçlarını ve açıklamaları içerir. Modül 6: Eylem planının hazırlanması Kişisel eylem planının oluşturulması için örneklendirmeler yapılması ve katılım için Bölgesel Eylem Planı için rehberler ve örnekler içerir. Bizler materyalleri çalıştaylar ve eğitim http://www.aslect.eu 16 oturumlarında kullanmayı düşündük. Böylelikle çalışma yaptığımız grubun ihtiyaçlarına ve özelliklerine uygun çeşitli içeriklere sahip olabildik. Bu katı bir müfredat değildir, süresi sabit değildir ve katılımcıların ihtiyaçlarına ve hazırbulunuşluklarına göre gerekli değişiklikler yapılabilir. Ancak ASLECT ortakları, katılımcılara 15 iyi uygulama örneği ile bilgi vermek için en az 2 güne ihtiyaç duyulacağını düşünmektedir. 6 modül ve konuları, tüm ASLECT ortaklarının 15 iyi uygulama örneklerinden elde edilen materyalleri http://www.aslect.eu mümkün olan en büyük faydayı sağlama perspektifiyle inceldikten sonra ortaya çıkmıştır. İyi uygulama örneklerinin ortaya çıktığı ve katılımcı ülkelerdeki çok çeşitli durumları göz önünde bulunduracak olursak, 27 ülkenin elde ettiği deneyimleri değerlendirmeye çalıştığımızı söyleyebiliriz. Bu ülkeler; Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İtalya, Litvanya, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, İskoçya, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsviçre, Hollanda, Türkiye, Birleşik Krallık ve Galler’dir. ÇALIŞTAY sonuçları 17 Yerel çalıştaylar 6 ortak ülkede Mart-Temmuz 2012 tarihleri arasında düzenlendi. Bu çalıştayların amacı yaşlılarla çalışmak isteyen veya halihazırda çalışmakta olan kültür ve eğitim uzmanlarının bilgi ve becerilerini ASLECT ortaklarının iyi uygulama örneği olarak belirlediği 15 projenin bir kısmından elde edilen yöntemler ve becerilerden faydalanarak artırmaktı. http://www.aslect.eu Proje yaklaşımının etkililiği ve kullanışlılığı 18 Altı ortak ülkeden 110’dan fazla kişi yerel çalıştaylara katıldı ve çalıştay sonunda kendilerine verilen anketlere göre katılımcıların memnuniyet düzeyi yüksek veya çok yüksekti. Tüm ortak ülkelerden gelen katılımcılar, eğitimi veren uzmanlar, içerik ve yöntem açısından aldıkları eğitimin beklentilerini karşıladığını dile getirdi. Ayrıca çalıştaylar sırasında edindikleri bilgileri gerçek hayatta kullanacaklarını ifade ettiler. Proje ortakları için ölçülmesi gereken önemli bir konu projenin faydalanma stratejisinin ne kadar etkili olduğu idi. Katılımcılara çalıştaylar sırasında ne öğrendikleri ve kendi kuruluşlarında ve içinde yer aldıkları topluluklarda yaşlıları güçlendirmek için hangi stratejileri kullanabilecekleri soruları yöneltildi. Alınan cevaplara göre çalıştaylar hedefine – katılımcılara yaşlıları aktif hale getirmek ve güçlendirmek konularında eğitim vermek – ulaştı. Katılımcılar, yaşlıların eğitimci olarak aktif hale getirilmesi, onlarla etkili iletişim kurabilme, onlara topluma katkıda bulundukları hissini verme, akranlarına yardımcı olabilmek için bilgi ve becerilerini nasıl kullanmaları gerektiğini gösterme, yaşlıların toplumdaki önemi, onların bilgi ve beceri paylaşımlarının önemi, onlara deneyim ve bilgilerini kullanabilecekleri yeni alanlar yaratma, yaşlıların kapasitelerini belirleme ve onlara bilgi ve deneyimlerini yeni nesillere aktarabilecekleri fırsatlar yaratma konularında farklı araçlar ve yöntemler öğrendiklerini belirttiler. http://www.aslect.eu Sonuçlara göre, önceden gerçekleştirilen iyi proje örneklerinden elde edilen materyal ve teknikler katılımcılar için oldukça faydalı olmuştur. Bunlar verim gücü yüksek çıktılar olup ortaklar tarafından geliştirilen metodoloji de amaca uygundur. Katılımcılar aynı zamanda iyi uygulama örneklerinden – bunlar ASLECT’in web sitesinde bulunabilir- alınan eğitim materyallerini kullanmaya da teşvik edilmiştir. Bu materyallere web sitesinden erişimin sağlanması katılımcılar tarafından oldukça olumlu karşılanmış ve bu da projenin etki ve sürdürülebilirlik ilkesine katkıda bulunmuştur. Katılımcıların çoğu (Romanyalı katılımcıların %65’in, Türk ve Alman katılımcıların %100’ü, İtalyan katılımcıların %90’ı ve Bulgar katılımcıların %86’sı) çalıştaylar sayesinde edinilen bilgi ve becerileri gerçek hayatta kullanacaklarını belirtmişlerdir. Bu sonuçlar göstermiştir ki çalıştay sonuçları he- 19 def grup için faydalıdır ve kuruluşlarının yaptıkları çalışmalarla yakından ilgilidir. Katılımcıların çalıştay sırasında verdikleri örneklerden, edindikleri bilgi ve becerileri çok çeşitli şekillerde gerçek hayata geçirebilecekleri anlaşılmıştır. Bunlar arasında; yaşlıların gençlerin gelişimi ile ilgili yapılan çalışmalarda yer almaları için projelerin yapılması, kuşaklar arası çalıştayların düzenlenmesi, yerel yönetimin desteğinin alınması, bilgisini yeni nesillere aktarmak isteyen gönüllü yaşlıların bulunması, yaşlı gönüllülere danışmanlık hizmeti vermek için çalıştaylar düzenlenmesi, projeler hazırlanması ve ilgili kimselerin belirlenmesi ve onların yaşlılar için ve yaşlılarla birlikte düzenlenen faaliyetlere katılımlarının sağlanması, müze gibi kültür alanlarında yaşlıların aktif olarak görev alabilecekleri programların düzenlenmesi sayılabilir. Cevaplar hem katılımcıların çeşitliliğini hem de çalıştaylarda kullanılan farklı araçları ve teknikleri yansıtmaktadır. Genelde, tüm ülkelerden çalıştaya katılanlar ASLECT sayesinde edindikleri bilgi ve becerileri gerçek hayatta kullanmayı düşündüklerini belirtmiştir. Çalıştay boyunca katılımcılar kurumlarında yaşlılar için ve onlarla birlikte aktiviteler (yerel projeler) planlama ve hayata geçirme konusunda cesaretlendirilmişlerdir. Çalıştaylardan sonra eğitim veren proje ortakları, üyelerinin çalıştaylara katıldığı kültür, eğitim ve yetişkin kuruluşlarıyla işbirliği içinde bir dizi programın hayata geçirilmesine yardımcı olmuşlardır. Yerel projelerin hayata geçirilmesi yetişkinlerin hem faydalanıcı hem de uygulayıcı olarak yer aldığı kuruluşlar için çarpan etkisi yaratmıştır. Bu kuruluşlar yerel kimliği kaybetmemek için eğitim, kültür ve sosyal projede yer almak isteyen potansiyel sahibi yaşlıları belirlemek için çalışmalar yapmıştır. Bir sonraki adım ise bu yaşlıları becerileri doğrultusunda bir projeye yönlendirmek ve dahil etmek olmuştur. Yerel çalıştaylar ve yerel örnek olaylar proje ortaklarına hedef kitle ile iletişim kurma imkanı sunmuştur. Çalıştaylar ayrıca projenin sonuçlarının ve çıktılarının sürdürülebilirliğine katkıda bulunmuştur. Katılımcılar, ASLECT çalıştayları ve 11 yerel program ve faaliyet hazırlamış ve bunları hayata geçirmiştir. Sonuç olarak, iyi uygulama örneklerinin toplanması ve bunların yerel çalıştaylarda paylaşılması önceki Hayatboyu Öğrenme projelerinin yaygınlaştırılması için iyi bir fırsat yaratmıştır. Çalıştaylar ve yerel programlar projede kullanılan yaklaşımın ve genel anlamda faydalanma ve değerlendirmenin önemini ortaya koyarak ortak ülkelerde oldukça olumlu bir etki yaratmıştır. http://www.aslect.eu 20 http://www.aslect.eu Yaşlılar için PROGRAMLAR 21 Aşağıdaki eğitim programları proje ortakları tarafından gerçekleştirilen çalıştayların devamı niteliğinde kültür uzmanları, yetişkinler ve gönüllüler tarafından hayata geçirilmiştir. Bizler bu çalışmaları önceki bölümlerde değinilen iyi uygulama örneklerinden faydalanma ve onları değerlendirme yöntemi olarak düşündük. Böylece projenin hem etkisi artmış oldu hem de proje ortakları tarafından örnek olarak seçilen projelerin sonuçlarından daha da faydalanmış olundu. http://www.aslect.eu Avusturya, Bulgaristan, İtalya, Almanya, Romanya ve Türkiye’den yeni örnekler 22 Timişoara Sanat Müzesi‘nde başta Banat Bölgesi sanatçılarının eserleri olmak üzere Avrupa Sanatı, dekoratif sanat ve Romanya sanatından 8000’in üzerinde eser sergilenmektedir. Müze düzenli olarak Romanya ve yabancı ülkelerin çağdaş sanatçılarının sanat eserlerine ev sahipliği yapmaktadır. Müze 18. yüzyıldan kalma bir barok eser olan ve Vali’nin Ev’i olarak adlandırılan binada bulunmaktadır. “Yaşlılar- Timişoara Sanat Müzesi Gönüllü Rehberler“ “Yaşlılar- Timişoara Sanat Müzesi Gönüllü Rehberler“ programı Mayıs-Temmuz 2012 tarihleri arasında Timişoara Sanat Müzesi Corneliu Baba Galeri’sinde gerçekleştirilmiştir. Müze katılımcılara ulaşabilmek için şehrin Bakım Evleri’nden sorumlu kurumu olan Timişoara’daki Yaşlılara Sosyal Yardım Ofisi ile işbirliği yapmıştır. Programın amacı emekli yaşlılara gönüllü rehber olabilmeleri için Corneliu Baba Galerisi’nde sergilenen bazı eserler hakkında bilgi vermek ve böylece ziyaretçilere rehberlik hizmeti vermeleri sağlanarak bilgi ve becerilerini kullanabilecekleri fırsatlar yaratmaktı. Rehberlik ve hikaye anlatabilme becerileri, farklı ziyaretçi profillerine (yaş, meslek ve sosyal statü gibi) uygun rehberlik teknikleri ve seçilen eserlerin hikaya konularını içeren eğitim http://www.aslect.eu 10 modül (her hafta bir modül) olarak tasarlandı ve sabah saatlerinde Galeri’de gerçekleşti. Yaşlılara, müze eğitmeni ve daha önceden müzenin rehberlik eğitim programlarına katılan gönüllü rehberler tarafından eğitim verildi ve koçluk, söyleşi ve münazara yöntemleri kullanıldı. Eğitim modüllerinin sonunda Timişoara’daki “Saint Constantin“ Yaşlı Bakım Evi’nde kalan iki yetişkin (her ikisi de Parkinson hastası olan emekli Almanca tercümanı Edith A. (89), ve emekli beden eğitimi öğretmeni ve amatör sanatçı loan S. (66) öğrencilik deneyimlerinden sonra bakım evindeki akranlarına eğitim vermeye başladır. İlk öğrencileri Alzheimer hastası olan Timişoara Yaşlı Bakım Evi sakinleriydi. Bu faaliyetlerin devamında, Eylül ayından itibaren eğitim alan yaşlılar okula başlayan öğrencilere 23 de rehberlik hizmeti sunmaya başladı. Programın sürdürülebilirliğini sağlamak için “Yaşlılar- Timişoara Sanat Müzesi Gönüllü Rehberleri“ programı müzedeki diğer kalıcı sanat eserlerini de kapsayacak şekilde genişletilecektir. Yukarıda sözü geçen iki yetişkin rehber ise şimdi Yaşlı Bakım Evi sakinleri olan Alzheimer hastaları ve müze gönüllüleri (genç, yetişkin, mühendis, fotoğrafçı, öğrenci, sanatçı) için Sanat Müzesi tarafından organize edilen ve haftada bir düzenlenen Alzheimer Kafe etkinliklerine katılmaktadır. İnsanlara kitap, Hanau Halk Kütüphanesi, Großauheim Bölgesi, Almanya Hanau Halk Kütüphanesi Hanau sakinlerinin bilgiye, eğitime ve eğlenceye ulaşmalarını sağlamaktadır. Kütüphanede güncel medya kaynakları, kütüphane hizmetleri ve modern Bilişim Teknolojileri ile donatılmıştır. Grossauheim bölge kütüphanesi ve Hanau Hessen bölge ve kültür çalışmaları departmanı ile okuma, öğrenme, keşfetme, farkına varma ve edebiyat ile bir arada olmayı sağlayan bir merkezdir. İnsanlara kitap bir mobil yerli kitap hizmetidir. o Yaşlılar, engelliler ve / veya kütüphaneye gidebilme imkanı az olan ya da hiç gidemeyenler içindir. (kütüphane binanın birinci katındadır ve ancak merdiven ile ulaşılabilinmektedir.) o Gönüllü “kitap bakıcıları” o özel dairelere ve evlere kitap göndermekte o onlara kitap okumakta okitap seçimi konusunda kişisel öneride bulunmakta o Sesli kitapların/CD’lerin nasıl kullanılacağını açıklamakta ve o“müşterileri” için yeteri kadar zaman ayrımaktadır. o Gönüllüler halk kütüphanesi çalışanları ve ASLECT üyeleri tarafından eğitilmiş ve önceden belirlendiği gibi “müşterilerini” 4 haftada bir (ödünç alma süresi) ziyaret etmişlerdir. o Yaşlılar için barınma sağlayan kurumlar, engelliler için hizmet sunan kuruluşlar ve günlük bakım tesisleri de hizemetten faydalanabilirler. “Medya Listesindeki” tüm kaynakları ödünç alabilir ya da bir “kitap bakıcısı”nın düzenli olarak gruplara kitap okuduğu oturumlarda kendilerine yer ayırtabilirler. Temel prensip olarak, gönüllü “kitap bakıcıları” aynı “müşterileri” düzenli olarak ziyaret etmektedir. Böylelikle sadece mobil bir kişi olmaktansa yaşlıların yaşam kalitesinin artmasına katkıda bulunan ve onların toplumla bütünleşmesini sağlayan güvenilir bir bakıcı olabileceklerdir. Giderek artmakta olan ortalama ömrü göz önünde bulunduracak olursak bu yolla kitap ödünç almanın önemini görmüş oluruz. Giderek daha http://www.aslect.eu 24 fazla yaşlı alışkın olduğu ortamın dışına çıkmak istememektedir ve çeşitli mobil hizmetler onların bu konuda işlerini kolaylaştırmaktadır. İnsanlara kitap sadece “zihinsel sağlığa” değil aynı zamanda bakımevlerinde yaşayan yaşlılar arasında kurulabilecek iletişime de katkı sağlayacaktır. Hanau-Großauheim bölgesi oldukça iyi bir alt yapıya sahiptir. Pilot proje deneyimleri hizmetin tüm Hanau şehrinde yaygınlaştırılmasını kolaylaştırmıştır. Her Güne Bir Sanat, Narlıdere Huzur Evi ve Rehabilitasyon Merkezi, İzmir, Türkiye Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüğü’ne bağlı “Narlıdere Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi“ İzmir’in Narlıdere ilçesinde Huzur Mahallesi’nde bulunmaktadır. 2001 tarihinde hizmete açılmıştır ve yaşlılara hizmet alanında Türkiye’nin en büyük kapasiteli tesistir. Tesisin toplam arsa alanı 114.517m²‘dir ve Yönetim Binası, Dinç Yaşlı Blokları, özel ilgiye ihtiyacı olan yaşlılara hizmet sunan Geriatrik Bakım Merkezi gibi 40’tan fazla binada hizmetini sürdürmektedir. Geliştirilen “Her Güne Bir Sanat” temalı program kapsamında 20 yaşlının katılımıyla 3 gün süren 3 farklı etkinlik planlanmıştır. Bunların ilki fotoğraf sunumu, diğeri şiir dinletisi ve sonuncusu ise İzmir içi tarihi ve kültürel gezidir. Öncelikle 5 Eylül 2012 Çarşamba günü asıl mesleği veterinerlik olan ve 50 yıldır fotoğrafçılıkla ilgilenen 86 yaşındaki Haluk Akyazı isimli huzurevi sakini http://www.aslect.eu 20 akranına kendi çekmiş olduğu fotoğraflarından bir sunum yaptı ve sonrasında sakinlerden gelen soruları cevapladı. Fotoğrafçılıkla ilgili bilgilerini aktarırken yaşadığı eğlenceli anıları da paylaştı. Dinleyiciler de kendilerinin fotoğrafçılıkla ilgili anılarını paylaştılar. İkinci etkinlik olan şiir dinletisinde ise matematik öğretmeni olan 90 yaşındaki sakinimiz Ekrem Tuncer, Nazım Hikmet’in “Gelibolu” adlı şiirini seslendirdi. Sonrasında emekli modelist ve stilist olan 81 yaşındaki sakinimiz Sevil Yalçınduran kendi yazdığı bir şiiri okudu ve dinleyicilerden gönüllü olanların da seçtikleri çeşitli şiirleri okumalarıyla dinletimiz son buldu. Üçüncü ve son etkinliğimizde ise İzmir’de doğan ve hayatının büyük çoğunluğunu İzmir’de geçirmiş olan Gülşen Perkel isimli 72 yaşındaki sakinimizin rehberliğinde, İzmir’deki tarihi ve kültürel açıdan önemli yerlere gezi düzenlenmiştir. Gezinin rotası ise şöyle planlanmıştır: semte adını veren Kadifekale’ye çıkış, tarihi İzmir Agora’ sına gezi, tarihi bir semt olan Hisarönü’nde yemek molası, tarihi Kızlarağası Hanında Türk kahvesi ikramı ve alışveriş ve Dario Moreno sokağında bulunan Asansör Kafe’de çay saati. Bu gezi sırasında rehber Gülşen Hanım gezilen yerler hakkında tarihi bilgiler aktarmanın yanı sıra buralarda geçen çocukluk anılarından bahsetmiştir çünkü yerler sadece tarihi özelliklerine göre değil aynı zamanda kişisel tercihe göre belirlenmiştir. 25 Katılımcıların Yorumları Haluk AKYAZI: Pek çok yerde fotoğrafçılıkla ilgili konuştum, ancak artık yuvam olarak kabul ettiğim bu yerde bunu arkadaşlarımla paylaşmak beni daha da memenun etti. Eğer ortam sağlanırsa ve izlemek isteyen olursa bende daha çok fotoğraf var. Neticede başkalarıyla paylaşmayınca çekmenin de anlamı kalamayabiliyor Ekrem TUNCER: Çok teşekkür ederim beni buraya davet ettiğiniz için. Beni tekrar öğretmenlik günlerime döndürdünüz. Serpil SOYSAN: O kadar yıldır İzmir’de yaşıyorum Agora’ya ve Kadifekale’ye bir türlü gidememiştim ve gitmeyi çok istiyordum. Böyle bir fırsat yakalayabildiğim için çok mutlu oldum. Fotoğraf çekmeyi çok seven birisi olarak da öğrenmiş olduğum bilgilerle gezi sırasında daha güzel fotoğraflar çektiğime inanıyorum. Ayhan Hanım: Bu tesiste çok etkinliklere katıldım, İzmir’i de çok kereler gezdim. Ancak böyle güzel bir toplulukla ve programlı olarak hareket etmek daha keyifli oldu. Yaşlılar Öğrendiklerini Öğretiyor: Ahşap Boyama ve Ebru Sanatı Yeni Nesile Aktarılıyor, Narlıdere Huzur Evi ve Rehabilitasyon Merkezi, Izmir, Türkiye Geliştirilen “Yaşlılar Öğrendiklerini Öğretiyor: Ahşap Boyama ve Ebru Sanatı Yeni Nesile Aktarılıyor“ isimli çalışma kapsamında; kurumda kalmakta olan sakinlerden Erdoğan Yazgan kurumda verilen kursta öğrendiği ahşap boyama ve ebru tekniklerini kendi mesleki bilgileriyle de birleştirerek yine kurumda çalışmakta olan genç personele (yaşları 23 ve 38 arasında değişen) 2 haftalık bir kurs ile aktarmıştır. Toplam 20 personel bu kursa katılmıştır. Kursta boyama çeşitlerinden ve tekniklerinden kısaca bahsedildikten sonra özel olarak ahşap boyama teknikleri üzerinde durulmuştur. Ebru sanatı da aynı şekilde ayrıntılı olarak anlatılmış ve son olarak iki uygulama dekupaj tekniği ile birleştirilmiş, böylece ortaya ebru desenli ahşap tepsiler çıkmıştır. Ayrıca seramikten yapılmış maskeler ve nar şeklindeki biblolar üzerine de ebru uygulaması yapılmıştır. Eğitime katılan personel yeni uğraşlar edinmiş, uzun süredir aynı yerde çalışmaktan dolayı yaşadıkları tükenmişliği bu yeni hobileri ile atmışlardır. Bu proje rutin iş hayatı içerisinde kendilerine motivasyon sağlamıştır. ASLECT’in hedeflerinden yaşlının aktif olması, http://www.aslect.eu 26 eğitimci konumunda yer alması, emekli olmuş meslek sahibi kişilerin deneyimlerini ve becerilerini kullanmaları, bu programımıza yansıtılmıştır. Ayrıca yaşlının iletişim kurduğu grubu genişleterek kendinden genç nesillerle de iletişimde bulunması ve onlara bildiklerini öğretmesi yoluyla aktifleşmesi sağlanmıştır. Bilgi birikimini ve tecrübesini gençlere aktaran yaşlının kendini yararlı hissetmesi de ASLECT’in hedefleriyle örtüşmektedir. Eğitim alan kesim olan çalışanlar açısından değerlendirildiğinde ise yaşlının tüketen yönününün yerine üreten ve kendileriyle paylaşan yüzünü görmüştür. Böylece yaşlıya olan bakışlarında bir değişiklik olduğunu söylemek mümkündür. Yapılan bu proje ile sanatsal bilginin bir kuşaktan diğer bir kuşağa aktarılması ve böylece yayılması da sağlanmıştır. Katılımcıların geribildirimleri Eğitimci Erdoğan YAZGAN eskiden kısa bir dönem teknik resim hakkında öğretmenlik yapmış olsa da eğitimi vermeden once yapıp yapamayacağı hakkında endişeliydi. Kurs başladıktan sonra ise korkulacak bir şey olmadığını görmüştür. Kursiyerlerden psikolog Tuğba ATAK çok memnun olduğunu, iki ay once başladığı bu iş yerine bu uygulama sayesinde daha da ısındığını belirtmiştir. “Kendimi sanatla ifade edebildiğimi hissettim” diyerek öğrendiklerinin kendisinde yarattığı değişikliği ifade etmiştir. http://www.aslect.eu Muhasebe biriminde görevli Özlem AKGÜLLÜ personel için ilk kez böyle bir çalışma yapıldığını, bu kursun iş stresi arasında ilaç gibi geldiğini ancak kısa sürdüğünü benzer çalışmaların - örneğin seramik gibi - farklı zamanlarda tekrarlanmasını istediğini iletmiştir. Çeşitlilik bizi bir araya getirir, “Dora Gabe” Bölge Kütüphanesi, Dobrich, Bulgaristan Kuzeydoğu Bulgaristan’ın Dobrich kentinde bulunan “Dora Garbe” kütüphanesi, Bill&Melinda Gates vakfı tarafından desteklenen ““Glob@l Libraries - Bulgaria” girişiminde yer alan, ülkedeki en aktif kütüphanelerden biridir. Bu girişim sayesinde Kütüphane Eğitim Merkezi ile birlikte 27 faaliyetlerinden birinin yaşlılar (60 yaş üstü) için düzenlenen temel BIT kursu olan donanımlı BT Merkezi’ni yönetmektedir. “Dora Gabre” bölge kütüphanesi her yıl “Çeşitlilik bizi bir araya getirir” isimli program düzenlemektedir. Program dezavantajlı konumda olan kişiler için kütüphane ile ilgili kaynakça ve bilgi servisi sunmayı ve onları kişisel ve profesyonel yönden destekleyerek topluma katılımlarının sağlanmasını hedeflemektedir. (Çeşitli ülkelerden ve kültür kurluşlarından) kültür uzmanlarının düzenlediği çalıştaylara katılan iki kişi planlan faaliyetlerin gerçkeleştirilmesi için meslektaşları ile yakın bir çalışma (danışmanlık sırasında) içinde bulunmuştur. “Dora Garbe” bölge kütüphanesi tarafından düzenlenen BT kursuna katılan yaşlılar davet edilmiş ve ASLECT’in amaçları ve olanakları ile bilgi sunulduktan sonra istekli ve ilgili olanlarla gelecek faaliyetler için 5 kişilik küçük gruplar oluşturulmuştur. Yaşlılar bir yandan ASLECTiyi uygulama örnekleri hakkında bilgi alırken diğer yandan da onlara “Farklılık bizi bir araya getirir” programı ve nihayi faydalanıcılar olarak Ruh ve Sinir Hastalıkları Merkezi ve bir STK olan Hobisklub (görme engelliler) gibi bölge kütüphanesinin potansiyel çalışma ortakları hakkında detaylı bilgilendirmelerin yapıldığı haftalık toplantılar düzenlenmiştir. Her iki kuruluş içinde düzenlenen faaliyetler şöyle sıralanabilir: faydalanıcıların kütüphaneyi ziyareti (yaşlıların rehberliği eşliğinde), yaşlıların Hobisklub’ı ziyaret etmesi ve buradaki görme engelli kimselere kitap okuması, hem kütüphanede hem de evlerinde faydalanıcılar ile münazaralar. Yaşlıların oluşturduğu küçük gruplar beyin fırtınası, danışmanlık, hikâye anlatımı, özel ilgiye gereksinimi olan kişilere hizmet sunulması ve rehberli turlar gibi konular üzerine odaklanmıştır. 10 tane danışmanlık oturumu düzenlenmiş ve her katılımcı için kısa dönem faaliyet planı yapılmıştır. En önemlisi de tarihlerin, faaliyetlerin ve faydalanıcıların belirlendiği gelecek yılı kapsayan kütüphane yıllık planı da hazırlanmıştır. Tüm bunlar her yaşlı katılımcının ilgileri ve mesleki geçmişleri (yerel tarih uzmanı ya da edebiyat uzmanı gibi) dikkate alarak detaylı bir şekilde tartışılmıştır. Bazı danışmanlık oturumları gruplar şeklinde bazıları da kişisel olarak yüzyüze düzenlenmiştir çünkü kütüphaneciler (danışmanlar) yaşlı katılımcılar tarafından seçilen faaliyetlerin (belirli bir sergi için rehberlik ya da ders ve görme engelliler için okuma yapma gibi) özellikleri konusunda çalışma yapmak zorundadırlar. Yaşlıların da görev aldığı faaliyetler şunlardır: Uluslararası Okuma-Yazma Günü için düzenlenen ders (konuşma ve sergi); Eylül ayında büyük hikaye yazarı O. Henry’nin 150. doğum gününe denk gelen Eylül 1916 olayları ile ilgili önemli kütüphane belgelerinin incelenmesi; Dünya Akıl Sağlığı Günü ile ilgili düzenlenen “Sanat-Umudun sembolü” başlıklı sergi; Ekim’de “Khan Tervel-Avrupa’nın kurtarıcısı” isimli ders/konuşma ve tarih sergisi. http://www.aslect.eu 28 Kuşaklar arası aktarım, “Dora Gabe” Bölge Kütüphanesi, Dobrich Bulgaristan Kültür uzmanlarıyla yapılan çalıştaylardan sonra kütüphaneciler devam çalışmalarına yaşlıları (BIT kursuna ve daha evvelden kütüphanede yapılan aktivitelere katılan) daha fazla dahil etmeyi istemişlerdir. 6 kişilik küçük gruplardan oluşan gönüllü yaşlılarla haftalık danışmanlık oturumları düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Bir çoğu çok ilginç bir yaklaşım olarak gördükleri hikaye anlatmaktan, gençlerle bir araya gelmekten ve daha fazla tarih ve yaşanmış hikayeler anlatmaktan zevk almıştır. Yaşlı gönüllüler gençlerle birlikte toplantılar düzenlemiştir. Bu toplantıların temalar şöyle sıralanabilir: Yerel Tarihin önemi konulu ders, “Kitaplar Köprüler Kurar” başlıklı tartışma, biri “Vatanseverlik dersi” diğeri “Aile ağacımı nasıl oluştururum” başlıklı kütüphanede (okul dışı kaynaklardan faydalanılarak) gerçekleştirilen dersler. Gençler yapılan çalışmalara aktif olarak katılmış ve sonrasında oldukça olumlu tepkiler vermiştir. Yerel tarih ve gelenekler hakkında bilgi almış olmaktan çok mutlu olduklarını ve bunları nasıl gelecek nesillere ulaştırabileceklerini öğrenmek istediklerini dile getirmişlerdir. http://www.aslect.eu Etkinlik Yönetici Asistanı Olarak Yaşlı Gönüllüler, Avusturya Qigong Derneği, Avusturya Avusturya Qigong Derneği (ÖQGG) Qigong öğretmenleri için mesleki gelişim kursları düzenleyen ve aynı zamanda Qigong ile ilgilenenler için dersler, kongreler ve etkinlikler düzenleyen kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Qigong felsefesinin ve Çin kültürel mirasının tüm yaş grubundaki insanlara aktarılması çalışmaları yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde gerçekleştirilmektedir. Derneği yönetimi sadece gönüllüler ile çalışmaktadır. ASLECT projesinden ilham alan ÖQGG lideri, Avusturya ortağımız ile işbirliği yaparak sadece yaşlı gönüllüleri değil aynı zamanda “Arbeitskreisleiter” (Çalışma Grubu Liderleri) isimli etkinlik düzenleyen kişileri de eğitmeyi amaçlayan bir plan üzerinde çalışmıştır. Program, ilk basamağı grup liderlerini eğitmek olan 4 aşamadan oluşmaktadır. Çalışma Grubu Liderleri için düzenlenen çalıştayda grup liderlerine yaşlıları etkinlik yönetici asistanı olarak nasıl etkinliklere dahil edebilecekleri ile ilgili araçlar ve yöntemler sunulmuş ve ASLECT belgelerinden seçilen bir çeşit el kitabı verilmiştir. Her grup lideri ilgilenenler içinden etkinlik yönetici asistanı olarak yetiştirmek üzere iki yaşlı gönüllü seçmiş ve çalıştaylarda onlara ÖQGG’nin çalışmaları, standartları ve etkinlik organizayon yolları ile ilgili 29 bilgi vermiştir. Bir sonraki adımda, yaşlılar “Etkinlik Yönetici Asistanı” olarak kendi çalışma gruplarında aktif bir rol üstlenmişlerdir. Çalışma grubunun ihtiyaçlarına yönelik hazırlanan daha fazla gönüllü eğitimi gerçekleştirilecektir. Bu süreçte “Takımları” desteklemek için yönetim ile beraber düzenlenecek olan devam toplantıları çalışma çizelgesine dahil edilmiştir. Gelişim programları ile ilgili çalıştayları başkan yönetecek ve bunlar INMAD tarafından desteklenecektir. Eğitim devresi Mayıs 2013’te tamamlanacak ve yaşlıların “etkinlik yönetici asistanı” olarak görev alacakları her yıl düzenlenen “Avusturya Qigong Günü” (Almanca ismi ile “Österreichische Qigong Tage”)’nde değerlendirmesi yapılacaktır. Devamı ise sonbahar 2013’te düzenlenecek olan konferansa kadar gerçekleştirilecektir. Eğitim döngüsü gönüllü yaşlıların faaliyetlere daha uzun süreli dahil olabilmeleri için tasarlanmıştır. Öncelikli olarak çalışma grubu liderlerinin yaşlıları “etkinlik yönetici asistanı” olarak eğitmeleri için yetiştirmek yaşlıların kursu bırakmaları durumunda yeni yaşlıları da eğitebilmeleri içindir. Bu programın devamlılığını garanti altına almak anlamına gelir. Nesiller sanatla oynuyor, Istituzione Galleria d’Arte Moderna, Bologna, Italya ‘Istituzione Galleria d’Arte Moderna di Bologna’ merkez olan MAMBo’yu ve Villa delle Rose, Museo Morandi, Casa Morandi, Museo per la Memoria di Ustica’yı bünyesinde bulundurmaktadır. Eğitim Departmanı halkı çağdaş sanata yaklaştırmak için dahili ve kalıcı bir bölüm olarak 1997’de kurulmuştur. Izledikleri yöntem duyarlılığın yaratılması, kişinin kendisini, tarihi ve çevresindeki gerçekliği anlamlandırabilmesi için sanat eğitimini smilasyon olarak gören bir metodolojiye dayanmaktadır. Aktif yaşlanmayı ve yaşlıların toplumdaki rollerinin artmasını destekleyen bir gönüllü kuruluş olan ASUER’de yaşlılar daha önceden Istituzione Galleria d’Arte Moderna’da gerçekleşen sergilerin güvenliğinde görev almış kişilerdir. Eğitim http://www.aslect.eu 30 Departmanı daha önce de AUSER ile yaşlıların sanat ve kendini ifade ile ilgili yaratıcı çalıştaylara ve faaliyetlere katılması için düzenlenen bir çok projede beraber çalışmalar yapmıştır. Bu proje için ise Eğitim Departmanı 3 yaşlıyı ailelere ve çocuklara sanatçı Giorgio Morandi ve 1950’li yılların Bolognası ile ilgili eğitim verebilmeleri için yetiştirmektedirler. Proje yaşlılara, kişisel hatıralara ve kuşaklar arası eğitime odaklanmaktadır. Başlangıç noktası Eğitim Departmanı tarafından düzenlenen “Giorgio Morandi: Şişeleri boyayan adam“ başlıklı yayın ve Casa Morandi ziyaretidir. Katılımcı yaşlılar sanatçı, alışkanlıkları ve sanatsal çalışmaları hakkında bilgi almış ve ayrıca o zamanlardaki hayatlarını konuşmuşlardır. Katılımcılar 2012 Ekim ayı boyunca, sanatçının tarihi ve Bologna ile ilgili kendi çocukluk anılarını harmanladıkları Casa Morandi’de düzenlenen “hikaye anlatma“ akşam üstlerini yönetebilmeleri için eğitim almışlardır. Final Kasım 25’te “Çocukların şehri Bologna“ ve Dünya Çocuklar Günü ile birlikte bir dizi etkinlikle yapılacaktır. Katılımcıların Geribildirimleri Katılımcılar oldukça hevesliydi. Sanat hakkında, özelliklede Emilia-Romagna bölgesinin en ünlü ressamı olan Giorgio Morandi hakkında daha fazla bilgi sahibi olma fikri çok hoşlarına gitti. Dahası, projenin en önemli rolünü oynamaktan, tüm süreç boyunca aktif olmaktan ve bilgi ve becerilerini http://www.aslect.eu artırabilecekleri fırsatlar yaratılmasından oldukça mutlu oldular. Her ne kadar çağımızda tuhaf karşılanan bir duruma dönüşse de çocuklarla ve gençlerle konuşmaktan ve onların geçmişleri ve kökenlerinin farkına varabilmeleri için değer ve hatıraları paylaşmaktan çok zevk aldılar. Hatırlama – Anlatma – Çizme, Hessian Oyuncak Müzesi, Hanau-Wilhelmsbad, Almanya Hanau-Wilhelmsbad’daki Hessian Oyuncak Bebek Müzesi aynı isimdeki yardım kurumu tarafından finanse edilmekte ve Hanau belediyesi ve Hessia bölge yönetimi tarafından desteklenmektedir. 1983’ten beri ülkede genelinde bir eşi olmayan kültürel öneme sahip tarihi oyuncakların korunmasını sağlamaktadır. Müze antik çağlardan günümüze oyuncak tarihi konusunda çalışmalar 31 yapmakta ziyaretçileri yaklaşık 2400 yıllık bir mikrokozmik kültür tarih sergisini görmeye davet etmektedir. Kalıcı sergide kuklalar, Käthe Kruse, Japon oyuncak bebekleri ve çağdaş minyatür oyuncak evleri bulunmaktadır. Kolleksiyoncuların, sanatçıların ve kukla üreticilerinin işbirliği ile Hessian Oyuncak Bebek Müzesi sergilerinde özel konular ve çağdaş eğitim konularına odaklanmaktadır. Müzedeki müze eğitimi, rehberlik ve bebeklerle ilgili bilgi verilmesi gibi birçok önemli görev gönüllüler tarafından yerine getirilmektedir. Bu programa dahil olan diğer bir kuruluş ise Mittelbuchener Yapı ve Tarih Birliği’dir. Kuruluşun amacı yerel tarih ve manevi mirasın ve yerel yapıların korunması, bu değerlerin tanıtılması ve devamlılığının sağlanmasıdır. Birliğin yerel kültür ve toplum hayatına katkıda bulunan yaklaşık 100 üyesi vardır. Her yıl birlik birçok “sohbet toplantısı” düzenlemektedir. Öğleden sonraları düzenlenen bu toplantıların odak noktası çoğunlukla yerel diyalektir. 2012’de ele alınan konular şunlardır: Savaş sonrası çocukluk, Hanau’un yemek kültürü, Kırsalda ve şehirde çocukluk, Haraket halindeki çocukluk, Villadan eşyaya 19. yüzyıldaki yaşam kültürü. Bu toplantılarda, üyeler- özellikle Başkan Mr. Ernst Gimplinger- Hanau şehri ve Mittelbuchener Yapı ve Tarih Birliği kolleksiyonundan elde edilen resimlerle renklendirdikleri tarihi konular hakkında konuşmalar yapmaktadır. Faaliyeti yönlendiren ve ASLECT projesi kapsamında eğitim alan gönüllüler yaşlı ve çocukları deneyimlerini resim aracılığı ile aktarmaya (renkleri nasıl karıştırmaları gerektiği ve renkler hakkında bilgi verdikten sonra) teşvik etmektedir. Akşamüzeri çalışmaları grup tartışması ve sonrasında daha evvel dinlediklerine görsel destek sunması için Hessian Oyuncak Bebek Müzesine ziyaret ile son bulmaktadır. Toplantılar sırasında çizilenler Hessian Oyuncak Bebek Müzesi’nde düzenli olarak sergilenecektir. Bu beş toplantı bir yol gösterici olmalı ve yaşlıları ve çocukları tekrar bir araya gelme ve öğrenme ve tartışma için yeni konular üretmeye teşvik etmelidir. Katılımcıların Geribildirimleri “İlgi çekiciydi. Unutulmayacak bir zaman.” (erkek, 74) “Savaş sonrası dönemle ilgili ailelerimizden duyduklarımızın dışında bilgi aldığımız ilgi çekici bir toplanltıydı. Bu tip faaliyetler daha sık gerçekleştirilmeli ve tüm halka duyurulmalıdır.” (kadın, 26) http://www.aslect.eu 32 Hatıralar Yağmuru Altında, Zaffiria, Bellaria Zaffiria ailelerin, çocukların ve yaşlıların yerel topluluklara katılımını sağlamak için (ayrıca medya eğitimi ve medya ve sanat üretimi yoluyla) aktiviteler düzenleyen Bellaria Italya’da yer alan bir kooperatiftir. Topluluk özel ve kamu sektöründen farklı katılımcıları olan yerel, bölgesel ve ulusal alanda faaliyet gösteren, konferanslar, öğretmenler, yetişkinler ve uzmanlar için eğitimler düzenleyen bir birliktir. Zaffaria iki müze ve aileler için “oyun odası” yönetmekte ve kültürel aktiviteler düzenleyen ve arşiv ve medya kullanıcılarının korunması için çalışmalar yapan Region Emilia-Romagna ile işbirliği yapmaktadır. Program yerel müze ana binasının (Casa Rossa of Alfredo Panzini – Bellaria Igea Marina) bitişiğindeki “Pensatoio” isimli binada enstalasyon olarak düzenlenmiştir. Panzini bir yazardır ve ilhamını Pensatoio’ydan almıştır. Şimdi burası eğitim faaliyetleri için kullanılmaktadır. “Hatıralar yağmuru altında” isimli enstalasyon 30 kadının katkılarıyla gerçekleşmiştir. Bellaria Igea Marina’nın emekli kadınlar grubunun koordinatörü olan Teresa Randi Temmuz 2012’de gerçekleştirilen toplantıya birçok kadını çağırmıştır. Katılımcıların yaşları 50 ile 75 arasında değişmektedir. Amaç tüm katılımcılara yaratıcılıklarını, becerilerini ve şiirlerini sergileyebilecekleri imkânlar sunmaktır. Iki ay http://www.aslect.eu boyunca her Pazartesi akşamı 30 kadın Müze’de enstalasyon için bir araya gelmiştir. Aynı zamanda Panzini, Moretti, Rodari ve Pascoli gibi İtalyan yazarlar tarafından yazılan bazı hikâyeler, şiirler ve çocuk şiirleri okunmuş ve katılımcılar tarafından bunlar arasından bir seçim yapılmıştır. Kadınların becerileri ve fikirlerini yansıtan yağmurlu bir gökyüzünün nasıl yaratılacağı tartışılmıştır. Cennet yün, tığ işi, kumaş ve transparan antika avize taşlarından yaratılmıştır. Antika avizeler kadınlar arasındaki diyaloğun başlaması ve hikayeler anlatmaları için bir başlangıç noktası olmuştur ve kadınlar yavaş yavaş kendileri, ne oldukları ve ne olmak istedikleri ile ilgili konuşmaya başlamıştır. Sohbet ilerledikçe gökyüzüne yeni objeler konularak genişletilmiştir. En son çıkan fikir ise (cankurtaran bir bayanın önerisi üzerine) rüzgârı temsil eden bir maske yaratmaktır. Eylül ayının son haftası insanları davet edip kekler ikram ederek, hikâyeler anlatarak bir açılış enstalasyonu düzenlemiştir. Bazı katılımcılar Zaffiria’ya ikinci bir proje hazırlaması konusunda ricada bulunmuşlardır çünkü bu deneyimin devam etmesi gerektiğini düşünmektedirler. 33 SAGE – yaşlılar ve çocuklar için danışmanlık programı, “George Barițiu” İlçe Kütüphanesi, Brașov 1930’da krulan ve Romanya’da bulunan “George Baritu“ Bölge kütüpahanesi tüm üyelerine, kamu kurumlarına ve özel kuruluşlara bilgi kaynaklarını etkili bir biçimde kullanabilecekleri örnekleri ve hayatboyu öğrenme modellerini hayata geçirebilecekleri faaliyetler ve kaynaklar sunmayı ve sosyal, kültürel ve eğitim bağlantıları sağlamayı hedeflemektedir. Kütüphane geleneksel departmanlara ek olarak bünyesinde, kütüphane, Fransız Medya Merkezi, İngiliz Kültür Merkezi, Macar Kültür Merkezi, Toplum için Bilgi Merkezi, Yetişkinler için Sürekli Eğitim Merkezi, Medya Merkezi ve çocuk oyun alanı bulundurmaktadır. Yetişkinler için sürekli eğitim merkezi çocukları ve yaşlıların eğitildiği bir dizi eğitim programı tasarlamış ve hayata geçirmiştir. En son yapılanlarından bir tanesi ise yetişkinler ve çocukları bir araya getirerek kuşaklar arası bir bağlantı kurmayı hedefleyen bir danışmalık programı olan SAGE’dir. Danışmanların rolü hizmet verdikleri öğrencilerin öğrenme engellerini azaltmak, sosyal ve duygusal yönden yaşadıkları zorlukları azaltmak, okuldaki performanslarını artırmak ve kendi kendilerine plan yapabilmelerine yardımcı olmaktır. Danışmanlar danışmalık ve öğrenme stilleri, zaman yönetimi, olumlu düşünme gibi konularda temel bir eğitim almışlardır. Programın süresi bir yıldır. Bu süre içerisinde öğrencilerin ilgili alanlarda becerilerinin gelişmesi, yaşlıların tecrübelerinin değerlendirilmesi ve toplum hayatına aktif katılımlarının sağlanması için çalışmalar yapılacaktır. Danışmanlık programları okulda zorluk çeken ve / veya düşük notlar alan ve / veya ailevi problemleri olan çocukları (danışmanlık hizmeti alanlar) zengin meslek ve hayat tecrübesine sahip olan, değerli bilgi sahibi ve bunları diğerleriyle paylaşmaya açık olan kimselerle (danışmanlar) bir araya getirmektir. Program daha başlardadır ve danışmanlık faaliyetleri için politikalar (işe alma, uygunluk, güvenlik kontrolü, eğitme, eşleştirme, izleme, bilginin gizliliği gibi) belirlenmiştir ve şu anda danışmanları ve danışmanlık hizmeti alacak kişileri belirleme aşamasındadır. Yaşlıların katılıma http://www.aslect.eu 34 açıktır ancak danışmanlık rolü üstlenecek yeterli özgüvenleri yoktur ve hata yapmaktan ve bu tarz programların üstlerine getireceği sorumluluklardan korkmaktadırlar. Diğer bir yandan danışmanlık hizmeti alacak olanlar da bu tarz bir programın kendilerine faydası olacağı, danışmanlık yöntemleri ve danışmanlarla karşılıklı güven ortamı yaratılacağı konularında ikna olmalıdırlar. Danışmanlar için düzenlenecek olan eğitim programı ve öğrencilerle danışmanların eşleştirilmesi aşaması kütüphane personeli için zorlukların mümkün olduğunda giderilebilmesi için dikkatle çalışacakları iki ana aşama olacaktır. “Bilginin paylaşımı – yaşlı eğitmenler”, “Wiener Ungarischer Schulverein”, Viyana, Avustrya “Wiener Ungarischer Schulverein” (Viyana Macar Okul Derneği) Macar kültürü ve eğitimi konularında faaliyet gösteren 90 yıl once kurulmuş kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Yetişkinler için Macar dili ve kültürü konularında kurslar düzenlemekte ve özellikle Avusturya’da büyümüş anadili Macarca olan kişiler için kendi ana dillerini geliştirebilecekleri kurslar düzenlemektedir. Aynı zamanda ana dili Macarca olanlar için Almanca kursları, İngilizce kursları ve tabii ki de üyeleri için kültürel aktiviteler (geleneksel kutlamalar vs.) düzenlemektedir. Lisanslı bir okul olarak Macar kökenli çocuklara http://www.aslect.eu Macar okul eğitimi sunmaktadır ve yakın bir zaman once Viyana’da bir Macar anaokulu açmıştır. Eğitimciler sadece dil eğitimi vermek için değil aynı zamanda kültürü öğretebilmek ve bazıları da hali hazırda eğitici eğitmeni oldukları için pedagojik bilgiye sahiptirler. “Bilginin paylaşımı – yaşlı eğitmenler”“Eğitici eğitimi” olarak düşünülebilecek bir programdır ve bilginin yaşlılardan genç eğitmenlere geçişini sağlamak için dayanak oluşturmayı hedeflemektedir. Genç eğitmenlerin becerilerini geliştirmek için bahar 2012’den beri bir dizi farklı çalıştaylar düzenlenmiştir. “Wiener Ungarischer Schulverein”in pedagoji müdürü Mrs. Kiraly, ASLECT tarafından düzenlenen yerel bir çalıştaya katıldıktan sonra, yaşlı eğitimcileri öğretmenlik bilgilerini gençlerle paylaşabilmeleri için harekete geçirmeyi ve bunu mesleki eğitim 35 programının içine bir özellik olarak dahil etme fikrini öne sürmüştür. Emekli aktif yaşlılara “Bilginin Paylaşımı” başlıklı çalıştaya katılmak için gönüllü olup olmadıkları sorulmuştur. ASLECT sayesinde elde edilen eğitim kaynakları kullanılarak yaşlılar için düzenlenen “Eğitmenin eğitimi” çalıştayında “nasıl eğitmeli” başlıklı bir giriş yapılmıştır. Yaşlılar ile birlikte genç meslektaşlarını eğitirken bilgi ve deneyimlerini paylaşabilecekleri bir program hazırlamıştır. “Bilginin Paylaşımı” çalıştayının odak noktası yaşlılarla çalışma deneyimi olan genç eğitimcilerin desteklenmesidir. Deneyimler metodolojik bilgi, grup eğitimi ve grup dinamikleri ve farklı yaş gruplarındaki kişilerin eğitimi gibi konuları içermektedir. vermiştir. Eğitmenler için yeni dil öğrenimi metodları ve deneyimlerini diğer yaşlılarla paylaşmak oldukça ilgi çekici gelmiştir. Eğtimin ve paylaşılan deneyimlerin paylaşımı çok başarılı olmuştur. Yaşlı katılımcılar bilginin paylaşımı deneyiminden çok memnun kalmış ve daha fazla meslektaşları ile bilgii paylaşımında bulunabilmeleri için daha fazla çalıştay düzenlenmesi gerektiğini dile getirmişlerdir. İlk çalıştay 22 Ekim 2012’de düzenlemiş ve yaşlı eğitmenler küçük bir genç eğitmen grubuna bilgi http://www.aslect.eu 36 http://www.aslect.eu Öğrenen toplumda aktif yaşlılar – Tavsiyeler seti 37 Günümüzün sosyal, ekonomik ve kültürel dinamiklerinin bakış açısı içinde yaşlılar için kültürel, sanatsal ve eğitsel programların geliştirilmesi bir zorunluluk haline gelmiştir. Benzer şekilde hatta daha da önemlisi kültürel, sanatsal ve eğitsel programların yaşlılar ile birlikte geliştirilmesidir, ama sadece onların yararına değil aynı zamanda sadece küçükler ve çocuklar olmamak kaydıyla değil diğer gruplar için de geliştirilmesidir. http://www.aslect.eu 38 Her birey onu oluşturan ve gelişimine katkı sağlayan kültür için bir araçtır. Bazen yaşlılar böyle kültürel değerlerin, becerilerin, anıların ve tecrübelerin toplum gözünde silindikçe kaybolan son taşıyıcısıdırlar. Kültürel kurumların hizmet ettikleri toplumda bu manevi değerlerin aktarılmasını sağlayacak desteği ve tanıtımı yapması kamu görevidir. Yaşlıların yaratıcılığını geliştirmek, belirli sanatsal ve kültürel programlara kültürel teklif olarak katıştırmak bugünün ve yarının kültürel kurumlarının gündeminde olmalıdır. Bizler, burada sunulan fikir, tavsiye ve öğütlerin faydalı bir kaynak ve ilham kaynağı olacağını umut ediyoruz. Temeli iyi uygulama örneklerine ve Avrupa Birliğinin her bölgesinden katılan yaşlıların eğitim alanındaki işbirliği projelerine dayanmaktadır. Yaşlıları kendi toplumlarında aktif olmaya ikna etme stratejileri ve araçları Katılımcıların tecrübe ve ilgilerini merkez almak Temel prensip olarak katılımcılar, en az bilgi alanlar kadar, bilgi kaynağıdır. Yaşlı katılımcılar kendi bilgi ve deneyimlerini bilgi kaynağı ve kendi şehir veya bölgelerindeki diğer yaşlı vatandaşlara danışmanlık kaynağı olarak sundukça eğitim; onlara verdikleri rehberliğin iyi ve kötü yanları konusunda düşünme fırsatı tanır ve dolayısıyla kendi en iyi yöntemlerini seçmelerine yardımcı olur. http://www.aslect.eu Psikolojik bulgular göstermektedir ki yaşlılar, yaptıkları işi anlamlı bulduklarında aktif olup katılım sağlamaktadır. Konu, bireysel sorunlarıyla bağlantılı olduğunda ilgileri artmaktadır. BIT araçları kendi başlıan bir sonuç olmamalı, teşvik edici bir konu ile bağlantılı olmalıdır. Başarılı bir yöntem yaşlılar ve gençleri, yaşlıların yaşam tecrübelerini paylaşabilecekleri gençlerin de onlara örneğin yeni teknolojiler konusunda destek olabilecekleri, “ikili takımlar” oluşturmaktır. Kendi kendini yöneten öğrenme Kursun ayrılmaz parçası, kendi kendine organize olan ve sınıf modülleri arasında oluşturulan “ilgi çemberleri”dir. Benzer ilgiler taşıyan kişiler tipik olarak çalışma çemberleri oluştururlar, ve genellikle bir eğitmen yada öğretmen yoktur ancak üyelerden 39 birisi değiş-tokuşun sürmesi için aracı olur ve herkesin katılımını sağlar. Atölyelerini yürütmelerini sağlayacak olan, Akran destekli eğitimdir. Yaygın eğitim Eğitim yaşlıların özel durumları ve pratik ihtiyaçlarındaki özel ihtiyaçlarına zekice ve uyumlu bir şekilde tepki verir. Bu nedenle, öğrenme ve öğretmenin büyük bölümü resmi sınıf ortamı dışında gerçekleşir. “Bir arkadaşını da getir” türünden bir kampanya yaşlıları kendi özel ağlarından henüz herhangi bir toplum çalışmasına katılmamış başka yaşlıları da getirmelerini teşvik ederek, faydalı olabilir. Yaşlı gönüllülerin ülkeler arası değişimi Bu yaşlıların toplum hayatında aktif olmaları için onları motive eden bir araç olabilir ve yeni ve sıra dışı öğrenme fırsatları sağlayabilir. İşte bu yüzden ‘yerel’ boyutta aktif olabilmek için dünyayı tanıyıp anlamalı, ırkçılıkla ve yabancı düşmanlığı ile mücadele etmeli, farklılıklardan korkmamalı ve sosyal dayanışma ve uyumu desteklemeliyiz. Çalışma Atölyeleri ve Seminerler Kendi toplumlarında yaşlıları aktif olmaya yönlendirebilmenin bir başka aracı, yaşlı insanların beceri ve tecrübelerini değerlendirmelerini sağlayan, toplumlarında aktif olmalarını sağlayacak bilgi ve fırsatları elde etmelerini ve bir faaliyet planı oluşturmalarını sağlayan, Çalışma Atölyeleridir. Bir başka olasılık da, yaşlıların kendi Çalışma Öğrenme için Kültürel Araçlar Sanatsal faaliyetlere katılım becerilerin öğrenilmesi ve geliştirilmesi için harika bir yoldur. Toplum sanatları veya topluma dayalı sanat; kendi içerikleriyle ilgili sorunlarını sanatsal süreçleri kullanarak çözme ve ifade etmeleri için fırsat sunan dezavantajlı gruplarla yakından ilgili bir sanat türüdür. Toplum sanatları yaşlılara aktif katılım sunabilir ve kendi sorun ve ilgileriyle çok daha yakından ilgilidir. Yaşlılarla birlikte ve yaşlılar için, profesyonel sanatçılar tarafından uygulanan özel kültürel ve sanatsal programlar yaşlıları aktif olmaya itme ve sanatsal faaliyetle ilgili öğrenme fırsatları geliştirilme potansiyeline sahiptir. Yaşlılar için öğrenme ortamlarının yaratılması Geleneksel veya çevrimiçi ortamlar: Yaşlılar için öğrenme fırsatları yaratmak özel ve yeterli araç ve yöntem gerektirmektedir. Proje üzerinde çalışan kurumlar oldukça farklı olabilir ve dolayısı ile öğrenme ortamları da farklılaşır. Bunlar yetişkin eğitimi kurumlarıdır ve çok daha resmi öğrenme ortamlarına sahiptirler. Gönüllü kurumlar gönüllülük yoluyla öğrenme sunarlar fakat ayrıca gönüllüler için de eğitim imkanları da sunar. http://www.aslect.eu 40 Öğrenme ortamının kolay ve sezgisel algılanabilir olması ve ilgi ve merak uyandıran konulardan oluşması önemlidir. Buna, yaşlıların kişisel tecrübe tarihçelerini yazabilecekleri web bloğu şeklinde bir web sitesi örnek olarak gösterilebilir. Katılmalarına cesaret vermek ve yaşlılar için var olan yaşam boyu eğitim için talebi adil karşılamak için yaşla ilgili engelleri kaldırmak amaç olmalıdır. Eğitim sağlayıcıları aşağıdakileri göz önünde bulundurarak hedef grupların ihtiyaç ve tercihlerini belirlemelidirler: *Eğitimin zamanlanması: Yaşlı insanlar eğitimlerin sabah yada öğleden sonra erken saatlerde tercih etmektedirler. * Eğitim Yeri: Katılımcılar eğitim yeri konusunda rahat olmalıdır. Örneğin, dini yönden tutucu olmayan insanlar cemaat evlerinde (Hıristiyanlık ifadesi ile “parish house”) gerçekleşen eğitimlere soğuk bakmaktadır. Bu nedenle eğitim sağlayıcılar düşük eşikli ve ideolojik olarak nötr ve toplu ulaşım taşıtlarıyla ulaşılabilir yerleri seçmelidirler. * Ücretler: Deneme eğitimleri sosyal olarak dezavantajlı kişileri de çekebilmek amacıyla herkese ücretsiz olarak düzenlenmelidir. * Eğitim oturumlarını katılımcıların yorulmasını engellemek için kısa tutulmalıdır. Sınıf içi eğitimle kendi kendine düzenlenen grup çalışmaları, geziler, genel sosyal faaliyetler (örn. proje konumuzla ve/ veya toplum çalışmaları ile ilgili kültürel olaylara, http://www.aslect.eu sergilere gezi gibi) ile karıştırılmalıdır. Yerel ve Ulusal düzeyde yaşlıların dahil edilmesi ve güçlendirilmesi için kurumların teşvik edilmesi Kurumları yaşlıları güçlendirmeleri için nasıl teşvik edebiliriz? Aşağıdakiler, farklı yol ve yaklaşımlarla yaşlı insanların yerel ve ulusal seviyede katılımını sağlamayı amaçlayan ip ucu ve tavsiyelerden oluşan bir “Altın Kural” setidir. a. Senaryoya dahil tüm sorumlulardan oluşan Ağlar kurmak. Politikacılar, yaşlıların kurumları, yetişkin eğitim merkezleri, nesiller arası öğrenim dernekleri yaşlı son kullanıcıları dahil etmek için işbirliği yapmalıdır. Platformlar, sonuç ve yaygınlaştırma malzemelerinin hedef gruba uygun olmasını sağlamada, potansiyel öğretici personeli ve katılımcı ortakları çekmede, ve hemen başlangıçtan itibaren sürdürülebilirlik stratejisi sağlama açılarından başarılı yapılardır. Dahası, ilgili sorumlularda farkındalığın arttırılması ve yaşlı insanların entegrasyonu konusunda onları cesaretlendirme açısından çok faydalı olduğu görülmüştür. b. Yaşlıların tecrübelerini değerlendirmek ve onlara toplumda ihtiyaç duyulduğunu 41 hissettirmek. Yaşlı insanlar hakkındaki tüm önyargıları ortadan kaldırın. Politikacılar tarafından bu önyargıların kırılması için maddi destek sağlanması önemlidir ve yaşlılar sadece toplum kaynaklarını harcayan değil üreten de olduklarını göstermelidir. Aynı zamanda yaşlılara yönelik çalışmalar yapan kurumlara, eğitim fırsatı dışında, yaşlı insanların haklarını savunmak ve potansiyellerini göstermek için fırsat verilmelidir. c. Yerel hükümetlerin desteğini almak ve yerel seviyede ağlar kurmak elzemdir. Yerel hükümetler, her seviyede eğitim kurumları, sosyal, kültürel ve çevre dernekleri, ticaret sendikaları ve yerel seviyede toplum temsil eden her kurum sadece yaşlılar için değil yaşlılarla birlikte çalışmalıdır. Yerel hükümetler tüm bu kuvvetlerin koordinasyonunda görev alabilirler. Politikacılar maddi destek sağlamalı ve bu konularda halkın bilinçlenmesi için destek olmalıdır ancak kurumlarda bu konuda destek sağlamalı ve gerçek katılım ve güçlendirme için yapılarını değiştirmelidirler. d. “Talebin” (yaşlı insanlardan destek almak isteyen kurumlar) “arz” (toplum hizmetiyle ilgilenen yaşlılar) ile karşılanması için standardize ortam sağlayan Kamu “Eşleştirme Ofisleri” kurulmalıdır. Yaşlıların çoğunun iş aldığı kurumlarda, insan kaynaklarının değerlendirilmesi ve yaşlıların kendi fırsatlarından haberdar edecek bireysel yollar açarak gerçek yaşlı stratejilerinin gerçekleştirilmesi gereklidir. Bu, tüm sektörleri ve herşeyden önce yerel yönetimlerini ilgilendirir. Politikacılar, karar alıcılar ve eğitimsel kurumlar böyle yolların açılmasından sorumludurlar. e. Yasal altyapının kurulması kurumların ve yaşlı vatandaşların uygun biçimde bilgilendirilmesi için (Örn. Kaza durumunda sorumluluk ve sigortalar, küçük miktarlarda ödemeler veya transferler yapıldığında vergi durumları gibi) gereklidir. Bir taraftan bu konularda farkındalığın arttırılması önemliyken, diğer yandan yaşlıları katmaya ve güçlendirmeye çalışacak kurumların maddi desteği de önemlidir. Tüm aktörler aktif yaşlanmayı desteklemek için yardım etmelidir. Sorumluların bu projenin katılımcıların hayatını iyileştireceğine, http://www.aslect.eu 42 kasabayı daha güzel göstereceğine, ve karar alıcılara halk desteği sağlayacağı konusunda ikna edilmelidir. Bazen yaşlılarla ilgili olarak iki farklı durumun farkında olmak gereklidir: Genellikle halen çalışmakta olanlar eğitime, genellikle işverenleri veya özel ve kamu kurumları tarafından sağlanan ücretsiz olarak ESF (Avrupa Sosyal Fonu) altında, daha kolay ulaşabilmektedir. Aynı durum (Eğitime ücretsiz ulaşım) işsiz yaşlılar içinde geçerlidir. Yaşlılar ile çalışan eğitim ve kültür kurumlarına tavsiye ve öneriler Alanda çalışmış insanlardan toplanan tecrübe ve yeterlilikler benzer faaliyetlerin uygulanmasında çok faydalıdır: • Farklı çevrelerden ve farklı yaş gruplarından uygun katılımcılar bulun. • Özel bilgi ve iletişim becerilerine sahip uzman eğiticiler tercih edin. • Yaşlılarla doğru iletişim kurun, onların ihtiyaçları göz önünde bulundurun, yeni fikirler deneyin, edinilen bilgiyi paylaşın ve deneyimi zevkli hale getirin. • Yaşlılara eğitmen, öğrenmeyi hızlandırıcı, danışman rolü vermek - Yaşlılar başka yaşlılardan gelen bilgiye daha açıktırlar, bu nedenle http://www.aslect.eu işbirlikçi/gönüllü yaşlı danışmanlar topluluğu yaratmak önemlidir. • Yaşlıların ilgi alanına giren konular seçin ve onlara uygun öğrenme ortamı oluşturun. • Teorik bilgilerin ve kendi kendine yönetilen öğrenme faaliyetlerinin karışımı faydalı bir yöntemdir. • Nesiller arası çalışmaları tercih edin ve yaş sınıflandırmasının üstesinden gelmeye çalışın. • Katılımcıların kuvvetli yönlerini ortaya çıkaracak faaliyetler seçin ve onları cesaretlendirin. • Yaşlıların gelişimi ve değerlendirilmesi için bireysel yollara dikkat edin, günlük hayatlarında, toplumda ve işlerinde onlara yardımcı olacak araçlar oluşturun • Çalışma atölyeleri ve eğitimlerin zaman planlamasını yaparken dikkatli olun. 43 • Yaşlıları temsil eden ve toplum konuşmalarında ve tartışmalarında katılımlarını sağlayacak mekanizmalar ve politikalar oluşturulmasını sağlayacak kurumları dahil edin • Danışmanlık için süre esnek olmalıdır ve proje daha zorlayıcı ise daha fazla özel ders gerekmektedir • Diğer kurumlara fikrinizi yaygınlaştırırken katılmalarıyla elde edecekleri faydaları açıkça belirtmeniz faydalı olacaktır. • Yerel gazetelerde, çevrimiçi veya farklı web sitelerinde ilanlar proje hakkında bilgilendirme için iyi bir yoldur. • işbirliği programlarının ve sonuçlarının kültürel kurumların katılımını arttırmak ve öğrenme boyutlarının kuvvetlendirilmesi amacıyla tanıtılması • Öğrencileri faaliyet sırasında aktif tutun. • Katılımcılar arasında yakın ortaklıklar kurun, örneğin fikir alış verişinde bulunabilecekleri gayri resmi zamanlar • Düzenli bir iletişim, destek ve kaynak sağlama uygulayın ki size yine zevkle dönsünler. • Yaşlı insanların sahip olabilecekleri fiziksel zorlukları ve başka yerlere sözlerinin olabileceğini göz önünde bulundurun • Kültürel kurumlar tarafından uygulanacak ve yaşlı insanlara özel eğitim projelerine destek olabilecek (ulusal veya bölgesel düzeyde) mikro hibe destek planı az masrafla önemli sayıda sonuç almak için iyi bir yoldur. • En başından beri sürdürülebilirlik- Muhtemel işbirliği için doğru kurumları belirlemek • Şehir veya köydeki büyük kurumlarla, farklı kurumlarla ve enstitülerle sağlam ilişkiler kurmak • Faaliyetleri ve öğrenmeyi değerlendirin ve geribildirim üzerinde çalışın • Faaliyetler tekrarlanabilir ve uygulanabilirliği hedef gruba uygun olmalıdır. • Faaliyetleri ve yöntemleri diğer konularda ve diğer kurumlarda kullanılabileceğinden emin olun. Projeden elde edilen deneyimler ve iyi uygulama örnekleri ile ilgili fikir ve öneriler proje web sitesinin www.aslect.eu Sonuçlar kısmında yer almaktadır http://www.aslect.eu Koordinatör: Centre of Professional Training in Culture, Bucharest, Romania Centre of Professional Training in Culture Romanya Kültür ve Ulusal Miras Bakanlığı altında yer alan bir kamu kurumudur. Merkez, farklı alanlardan kültür kurumlarında çalışan kişilere mesleki eğitim sağlamakta ve Romanya’da yetişkin eğitimini desteklemek amacıyla eğitimsel projeler uygulamaktadır. İletişim Kişisi: Adina Dragu E-posta: adina.dragu@cppc.ro www.cppc.ro Ortaklar ISIS (The Institute of Social Infrastructure), Frankfurt, Almanya 1991 yılında kurulmuş özel bir sosyal bilimler araştırma enstitüsü ve danışmanlık kuruluşudur. Yaşlılara yönelik politikalar ve sivil katılımın yanı sıra sosyal sektörde yaygın ve enformel öğrenme konuşlarında uzmanlaşmıştır. ISIS bölgesel ve ulusal kuruluşların yansıra Avrupa Komisyonu için projeler geliştirmekte ve uygular; ayrıca bölgesel, ulusal ve Avrupa düzeyinde ortaklıkları ve girişimleri koordine eder. Bu projelerin temel hedeflerinden biri; politika yapıcılar, uygulayıcılar, sosyal politika uzmanları ve yetişkin eğitimi kurumları, kamu kurumları ve STK’lar gibi farklı sektörleri ve işlevleri temsil eden proje ortaklarının uzmanlıklarının yaratıcı bir sentezine ulaşmaktır. Sosyal bilimler, pedagoji, kültürel antropoloji gibi akademik derecelere sahip 6 personeli mevcuttur. İletişim Kişisi: Vivian Guerrero Meneses E-posta: guerrero@isis-sozialforschung.de www.isis-sozialforschung.de Eğitim ve Gençlik Çalışmaları Enstitüsü Derneği (EGECED), İzmir, Türkiye Eğitim alanından uzmanlar (öğretmenler, eğitmenler, akademisyenler, şube müdürleri ve müfettişler) tarafından kurulmuş kar amacı gütmeyen bir dernektir. EGEÇED’in ilk ve orta öğretim düzeyinde yerel okulların yanı sıra üniversiteler ile yakın işbirliği vardır. Derneğin amaçları; eğitim ve gençlik alanında çalışan uzmanları bir araya getirmek, eğitim ve gençlik alanında faaliyetlerde bulunmak, hem ülkemiz hem de yurtdışından eğitimciler arasından sürdürülebilir bir iletişimin geliştirilmesine katkıda bulunmaktır. İletişim Kişisi: Dr. M. Emin Bakay E-posta: eminbakay@gmail.com www.egeced.org Amitié, Bolonya, İtalya Amitié 1991 yılında kurulmuş, eğitim ve öğretim üzerine odaklanmış ve destek ve yönetim hizmetlerinin sağlanmasında geniş bir deneyime sahip bir İtalyan araştırma merkezidir. Amitié’’nin gerçekleştirdiği faaliyetler: - Özellikle istihdam ihtiyacı analizine odaklanan öğrenme ve işgücü piyasasında yeni metodolojiler alanında araştırma; özellikle kültürel miras, yeni teknolojiler ve sosyal araştırma sektöründe yeni mesleki profillerin tanımlanması ve eğitim müfredatı geliştirme - Proje yönetimi, Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen projelerde işletmelere, kamu ve özel kuruluşlara danışmanlık ve destek sağlama. - Genellikle e-öğrenme kullanımına dayalı olarak eğitimin erişilebilirliğini arttırma ve bireysel ihtiyaçlara göre kişiselleştirmek amaçlı pilot eğitim faaliyetleri düzenleme. İletişim Kişisi: Roberto Righi E-posta: rrighi@amitie.it www.amitie.it INTEGRA Association Bulgaristan INTEGRA Eğitim alanında çalışan, kar amacı gütmeyen bir dernektir. Projelerin hazırlanması düzenlenmesi ve uygulanması alanlarında uluslararası işbirliği yapan bir kurumdur. İletişim Kişisi: Aneta Moyanova E-posta: a.moyanova@integra.bg www.integra.bg Inmad (International Institute for Management of Diversity), Viena, Austria Kültürler arası farkındalık alanında çalışan kar amacı gütmeyen bir kurumdur. INMAD kültürler arası iletişim, eğitim, kariyer planlama,eğitimde fırsat eşitliği, eğitimcilerin eğitimi, araştırma ve projeler alanında çalışmalar yapmaktadır. İletişim Kişisi: Dagmar Kommer E-posta: office@inmad.org www.inmad.org