Linux güvenli midir?
Transkript
Linux güvenli midir?
Linux güvenli midir? 1 Aç›k Kaynak Dünyas›na Büyük Hediye 2 Linux Güvenli mi? 6 Özgür Penguenler ön elemeyi tamamlad› 7 3. Linux ve Özgür Yaz›l›m fienli¤inin Ard›ndan 8 Linux Challenge 2004 9 Grid ve Aç›k Sistemler / Sporda Linux ve Grid 10 Eclipse Kurulum ve Kullan›m› 12 On Demand Dünyas› için yüksek kapasiteli esnek sistemler 14 Üniversitede ThinkPad ve Linux ‹.E.Ü. 16 Sakarya Üniversitesi’nin IBM Linux Merkezi Ziyareti 18 Türk Telekom’dan ‹nternet Veri Merkezi 19 Red Hat Türkiye’de Prosoft ile birlikte 20 E¤itimde Turbolinux Gücü 21 Devlerden LINUX’a tam destek 22 ITS IBM Linux destek hizmetleri 24 Freshmeat’ten Seçmeler 26 Linux ile bir ifl modeli gelifltirmek 28 Acil Servis 29 GNU Sözlük Linuxseverlere... Herkese merhaba, Sekizinci say›m›zla karfl›n›zday›z, okuyucular›m›z›n gönderdi¤i mesajlardan geçti¤imiz say›da yapt›¤›m›z de¤iflikliklerin be¤eni toplad›¤›n› gördük. Hepinize teflekkür ederim. Linux’un inan›lmaz derecede kabul görmesi ve yayg›nlaflmas›na paralel, yak›n gelecekte sektörümüz ve ifl dünyas›nda yaflanacak de¤ifliklikler konusunda da bilgi ve öngörülerimizi paylaflmak istiyorum. ‹nternetin altyap› olarak çok daha fazla yayg›nlaflmas› ve “Aç›k Sistem”lerin h›zla standart altyap›n›n temel tafl› olmas› ana iki geliflme olacakt›r. Linux iflletim sistemi, sunucu pazar›nda çok h›zla büyürken, istemci pazar›nda da yavafl yavafl ön plana ç›kmaya bafllayacakt›r. Grid teknolojileri ve blade sunucular donan›m pazar›nda önem kazanacaklar. IBM'in çözümleri, bilgi teknolojileri (BT) dünyas›nda ifl yap›fl modellerini yeniden flekillendirecektir. Yaz›l›m dünyas›nda Java ve aç›k kaynak kodlu yaz›l›mlar, uygulama sunucular›; IBM ve Linux entegrasyonu ile daha aç›k uygulama mimarilerinin gerçeklefltirilebilmesine olanak tan›yacakt›r. Tüm bu teknolojik geliflmeleri ifl hedefleri ile entegre edebilmek için do¤al olarak ifl dan›flmanl›¤› hizmetleri ve verimlilik amaçl› d›fl kaynak kullan›m› (Outsourcing) çok önem kazanacakt›r. Öncü flirketler BT maliyetlerini h›zla de¤iflken hale getirip, önemli maliyet avantajlar› elde edeceklerdir. H›zla artan yerel ve küresel rekabetçi ortamda kal›c› baflar› hedefleyen kurum ve kurulufllar sermayelerini as›l ifllerine yönlendirmek ve önemli bir sermaye yat›r›m› olan BT yat›r›mlar›n› sabit maliyet modelinden de¤iflken maliyet modeline dönüfltürmek zorunda kalaca¤›ndan, Linux kurum ve kurulufllara güvenli ve toplam sahip olma maliyeti çok düflük altyap› alternatifi olacakt›r. Önemli say›da flirket h›zla ifl süreçlerini yenileyecek, ERP kullan›m› çok h›zl› flekilde artacakt›r. Sunucu/‹stemci mimarisi sonucu ortaya ç›kan da¤›n›k sistem yap›s›n›n tekrar merkezileflece¤ini, bunun temel nedenlerinin ise “güvenlik, yönetilebilirlik-verimlilik” önceliklerinden dolay› olaca¤›n› düflünmekteyim. Bunlarla birlikte kendi kendini yönetebilen ve s›f›r hata ile çal›flan (Autonomic) sistemler ile sanallaflt›rma (Virtualization) teknolojileri, iki önemli geliflme olacakt›r. Yukar›da s›ralad›¤›m›z altyap› de¤iflikliklerinin temel tafl› olarak, “H›zla pazar pay›n› artt›rarak flimdiden vazgeçilmez bir iflletim sistemi haline gelen” Linux’u görmeye devam edece¤iz. Gelecek say›m›zda görüflmek dile¤iyle. Hüseyin K›z›ltay IBM Türk Genel Müdürü Kurumsal Aç›k Kaynak Dünyas›na Büyük Hediye Aç›k Kaynak camias› geçti¤imiz haftalarda IBM'den gelen bir haberle sars›ld›. Linux' a ve aç›k kayna¤a olan deste¤ini günden güne artt›ran IBM, CloudScape Yaz›l›m›n›n kodlar› gelifltiricilerin kullan›m›na açt›. Yar›m milyon sat›r koddan oluflan Derby, 2MB haf›za ihtiyac›, kolay yönetimi ve baflka yaz›l›mlara kolayca entegre edilebilmesiyle biliniyor. 85 milyon dolar de¤erinde oldu¤u söylenen Cloudscape yaz›l›m›n kodlar›n›n bir kopyas› Apache Software Foundation'a "Derby" kod ad›yla verildi. IBM veri yönetimi sistemleri genel müdürü Janet Perna'n›n yapt›¤› aç›klama flöyle; "Derby'i aç›k kaynakl› hale getirererk Java tabanl› uygulamalar›n geliflimini h›zland›rmay›, Linux ve Java taraftarlar›n›n motivasyonunu artt›raca¤›m›z› umuyoruz." Derby projesi öncelikle Apache taraf›ndan yönetilecek. Amaç camian›n projeye ilgi gösterdi¤inden emin olmak. Böylelikle kodlar›n, organizasyonun yap›s›na ve lisanslar›na uygun olup olmad›¤›ndan emin olunacak. Derby projesinin ilk hedefi kurumsal veritaban› uygulamalar›na ihtiyaç duymayan ve pazar›n %30 unu kapsayan web siteleri gibi alanlar olacak. 1999 y›l›ndan beri piyasada olan Cloudscape yaz›l›m› halihaz›rda 70 kadar IBM uygulamas›yla birlikte kullan›l›yor. Bunlardan baz›lar› Workplace, WebSphere Portal ve WebSphere Uygulama Sunucusu. IBM Derby tabanl› ticari bir yaz›l›m haz›r›lamay› da planl›yor. Yaz›l›m ücretsiz olacak. http://incubator.apache.org/derby/ http://www-306.ibm.com/software/data/cloudscape/ 1 Kurumsal Linux Güvenli mi? ‹nternet'in hayat›m›zdaki rolünün gün geçtikçe artmas›yla birlikte, ‹nternet'e girifl araçlar›m›z olan bilgisayarlar›m›z›n, iflletim sistemlerimizin ve uygulama yaz›l›mlar›m›z›n güvenli¤i de önem kazanmakta. Bilgisayar›n, banka flubesi, vergi dairesi, sinema merkezi ve daha birçok benzer hizmetin da¤›t›m (ve ödeme) noktas› olmas› güvenli¤in önemini katlayarak artt›rmakta. Böyle bir ortamda GNU/Linux ailesine ilgi ile yaklaflan kullan›c›lar›n ve flirketlerin s›k s›k sordu¤u temel bir soru var "Linux Güvenli mi ?" Sadece GNU/Linux de¤il, herhangi bir iflletim sistemi hakk›nda bu soru soruldu¤unda olumlu ya da olumsuz bir yarg›ya varmadan önce baz› saptamalar yapmakta, baz› sorulara cevap almakta fayda var. Herfleyden önce güvenli¤in, kullan›labilirlik ve emniyetin bir fonksiyonu oldu¤unu vurgulamak gerekir. Tamamen güvenli bir bilgisayar sistemi hiçbir network ba¤lant›s›na sahip olmayan, herhangi bir flekilde yerinden kald›r›l›p nakledilemeyecek bir yap›ya sahip ve dahas› hiçbir kiflinin konsoluna geçip ç›kt› alamad›¤› bir sistemdir ki bu tarif neredeyse s›f›r kullan›labilirli¤e denk gelir. Bu yüzden, güvenlik sözkonusu oldu¤unda kullan›labilirli¤i gözönüne almam›z gerekir. Networke, dahas› ‹nternet'e ba¤l› olmayan bir web sunucusu pek bir ifle yaramaz, dolay›s›yla güvenli olup olmamas›n›n da çok bir anlam› yoktur. Öte yandan bir sistemi nas›l önlemlerle donat›rsak donatal›m bir a¤ ba¤lant›s› sa¤larsak o bilgisayar› bir flekilde eriflilebilir hale getirirsek, bu konuya yeteri kadar para, güç ve emek harcayan herhangi bir organizasyon o bilgisayara ulafl›r. Temel kural fludur "K›r›lamayacak bilgisayar sistemi yoktur". Bunu kabullendikten sonra 2 bilgi güvenli¤i uzmanlar›n›n bu alanda üzerlerine düflen görev ise, bir baflkas›n›n sistemdeki bilgilere ulaflmas›n› imkans›z hale getirmek de¤il, harcad›klar› emek ve paraya de¤meyecek hale getirmek, zorlaflt›rmakt›r. Bunun yan›nda bilgisayar›n güvenli¤i kadar önemli bir baflka nokta da güvenilirli¤idir (reliability). E¤er bir iflletim sistemi ve/veya uygulama yaz›l›m› kararl› bir yap› içermiyorsa, durup dururken kilitlenebiliyorsa, k›saca güvenilir de¤ilse do¤al olarak bu sistemin güvenli¤inden de sözetmek pek mümkün olmaz. Bu sa¤laml›¤›na güvenmedi¤iniz malzeme ile bir kale infla etmeye benzer, siz ne kadar çok askerle, silahla korusan›z da, alt›n›zdaki zemine güvenemedi¤iniz takdirde kendinizi hiçbir zaman güvende olamazs›n›z. Son olarak, biliflim uzmanlar›n›n çok iyi bildi¤i gibi, bilgi güvenli¤inin en zay›f halkas› her zaman insan olmufltur, daha uzun bir süre de bu flekilde devam edecek gibi görünmektedir. ‹flletim sisteminizdeki bir aç›k sayesinde birilerinizin yönetici hesab›na girip dosyalar›n›za ulaflabilmesi kadar, flirket içindeki bir telefondan kendine teknisyen süsü veren bir kiflinin sekreterinize ulafl›p ondan flifreyi almas› çok daha fazla ihtimal dahilindedir, dahas› herhangi bir teknik bilgi gerektirmemektedir. Dahas›, özel olarak güvenlik hedef al›narak yaz›lm›fl ve bu do¤rultuda birçok kullan›labilirlik unusuru k›s›tlanm›fl bir iflletim sistemi bile ancak kendisini konfigüre eden sistem yöneticisinin bilgileri do¤rultusunda güvenlidir. E¤er bu kifli yönetti¤i sistemin özelliklerine hakim de¤ilse, bunlar› gerekti¤i gibi yönetmeyi bilmiyorsa, varsay›lan halinde b›rak›lm›fl bir flifre ya da izin verilip sonra unutulmufl bir güvenli ba¤lant› iflletim sisteminin hiçbir suçu olmadan sald›rganlara imkan tan›yabilir. Bu temel saptamalar ›fl›¤›nda "Linux güvenli midir ?" sorusuna baz› yan sorularla cevap arayal›m. Internet'e ba¤l› bilgisayar›m›za Gnu/Linux kurdu¤umuz takdirde hack edilmez miyiz? Yukar›da da belirtti¤imiz gibi -e¤er sistem yöneticiniz ne yapt›¤›n› bilen birisiyse, sisteminizde hizmet veren programlara hakimse, kiflilerin eriflim yetkilerini gerekti¤i gibi ayarlad›ysa, bu programlar›n güncellemelerini ve sebep olduklar› güvenlik aç›klar›n› takip ediyor ve gerekli güncellemeleri yap›yorsa oldukça güvenli oldu¤unuzu söyleyebiliriz. Kurumsal Internet'ten devaml› virüs ve wormlar geliyor, Linux kursak bunlardan kurtulur muyuz ? Worm ve virüsler, iflletim sistemlerinin ve uygulama programlar›n›n aç›klar›ndan yararlanarak sistemlere yay›l›rlar. Halihaz›rda Linux üzerindeki virüs ve wormlar›n say›s› oldukça azd›r (herhangibir büyük antivirüs üreticisinin Linux anti-virüsü yazmay› karl› bulmayaca¤› derecede). Bunun temel sebeplerinden biri yaklafl›k otuzbefl y›ll›k bir Unix tecrübesi ›fl›¤›nda Linux alt›nda kullan›c› izinlerinin ve kullan›c›lar›n eriflim haklar›n›n çok net belli olmas› ve bunlar›n kolay kolay ihlal edilememesinden kaynaklanmaktad›r. Bir örnek olarak, sistemdeki kullan›c›lardan birine virüs bulaflmas› sistemi kullan›lmaz hale getirmek bir yana, çok nadiren o kullan›c›n›n dosyalar›ndan baflka dosyalara zarar verir. Benzer flekilde kurulu sunucu sistemler de, y›llard›r Unix'de kabul gören bir yöntem ile hapis-sistem denilen bir yap›da çal›fl›r. Bu, sözkonusu uygulamadan dolay› sistemde yönetici haklar› ele geçiren bir sald›rgan›n, uygulaman›n klasöründen d›flar› ç›kamamas›na ve dolay›s›yla sisteme zarar verememesine yol açar. Bu ve bunun gibi gelenekselleflmifl do¤ru uygulamalar Linux daha güvenilir hale getirmektedir. sistemleri di¤er iflletim sistemlerine göre virüs ve wormlara karfl› 3 Kurumsal Heryerde Linux'un program kodunun aç›k oldu¤unu, isteyen herkesin bu kodu okuyabilece¤ini duyuyoruz. Bu bir güvenlik problemi de¤il mi ? Yani kodu okuyabilen birinin orada bir aç›k bulup burdan sistemlere girmesi daha kolay olmaz m› ? Aç›kcas› hemen hemen bütün dünya bu konuda 1980'lere kadar bu flekilde düflünüyordu. 80'lerde ArpaNet'in geliflmesi ve ard›ndan Internet'in bafllamas› ve son olarak da GNU/Linux ailesindeki geliflmeler bunun do¤ru olmad›¤›n›, güvenli¤in gizlenme ile de¤il, sa¤laml›kla ve kontrolle sa¤lanabilece¤ini gösterdi. Tabi ki bu insanlardan flifrelerinizi, eriflim kodlar›n› gizleyece¤iniz anlam›na gelmiyor. Bunun anlam›, bu flifre ve kodlar›n girildi¤i sistemlerin yap›s›n›n fleffaf olmas›, tercihen bütün dünya taraf›ndan bilinmesidir. Biraz daha açmak gerekirse, bir dolab›n içindeki bir kasaya saklanm›fl bir mücehveri çalman›n m›, yoksa on-onbefl kiflinin devaml› gözünün önünde olan bir mücehveri çalman›n m› daha zor oldu¤u fleklindedir. ‹flletim sistemleri ve uygulamalarda aç›k standartlar kullan›lmas›, kullan›lan mekanizmalardan kaynaklanabilecek herhangibir zay›fl›¤›n -bütün dünyan›n gözünün önünde oldu¤u için- araflt›rmac›lar taraf›ndan kolayca tespit edilip giderilmesini sa¤lar. Bir baflka güzel örnek bir kap›n›n aç›lmas›n› kilit mekanizmas›n› gizleyerek de¤il, mekanizmay› dünyan›n bütün kilit uzmanlar›na gösterip onlar›n testinden geçirip mükemmelleflmesini sa¤lad›ktan sonra anahtar›n›z› gerekti¤i gibi koruyarak ve flüpheli kimseyi kap›ya yaklaflt›rmayarak sa¤layabilece¤inizdir. 4 fiu anda ‹nternet güvenli¤inin temelini oluflturan bütün flifreleme algoritmalar› bu fleffaf mekanizma ile üretilmekte ve binlerce güvenlik uzman› taraf›ndan tekrar tekrar zay›fl›klara karfl› test edilmekte, dolay›s›yla da maksimum düzeyde güvenli¤i sa¤lamaktad›rlar. Benzer flekilde zay›f algoritmalar ise -örnek DVD'lerin kodland›s› CSS- çok k›sa sürelerde k›r›lmakta ve kullan›mdan kalkmaktad›rlar. Bunun ötesinde Gnu/Linux'un kodunun herkese aç›k olmas›n›n güvenilirlik aç›s›ndan kesinlikle su götürmez bir önemi vard›r. Günümüzde kodu kapal› iflletim sistemleri özellikle ülke güvenli¤i sözkonusu oldu¤unda askeri organlar ve hükümet birimleri taraf›ndan kabul edilebilir bulunmamaktad›r. Bundaki temel sebep, yabanc› bir ülkenin kurumsal vatandafl› olan bir flirketin üretti¤i yaz›l›ma duyulan güvensizlik bir yana, içindeki mekanizmalar› bilmedi¤iniz, kontrol edemedi¤iniz bir yaz›l›m›n sizin güvenlik gerekliliklerinizi yerine getirip getirmedi¤ini söyleyemeyecek olman›zdan, burada gri bir alan bulunmas›ndan kaynaklanmaktad›r. GNU/Linux ailesi bu aç›dan olabilece¤i kadar güvenlidir zira kodlar› istedi¤iniz gibi okuyabilirsiniz, kontrol edebilir, dahas› size uygun olmayan k›s›mlar› de¤ifltirebilirsiniz. Güncellemeler konusunda ne diyorsunuz? Ticari iflletim sistem üreticileri ürünlerini gözden geçirip, ç›kan problemleri güncellemeler ç›kartarak düzeltmekte. Linux iflletim sisteminde bunun garantisini kim verecek ? Aç›kcas› yaz›l›m dünyas›nda -bahsetti¤iniz flirketler de dahil olmak üzere- kimse güvence vermemektedir (son kullan›c› anlaflmalar›n› dikkatli okursan›z hiçbir firman›n yaz›l›mdaki bir hatadan kaynaklanabilecek bir maddi/manevi zarar konusunda sorumluluk almad›¤›n› görürsünüz). Dahas› yaz›l›mlar›n ticari ömrü maksimum dört-befl y›l olarak kabul görmektedir. Bu süre içinde (iflletim sistemi de dahil olmak üzere) yaz›l›m›n›z› güncellemez, yeni sürümünü almazsan›z hiçbir destek alamazs›n›z. Öte yandan GNU/Linux iflletim sistemleri binlerce gönüllü yaz›l›mc› taraf›ndan aral›ks›z güncellenmekte ve bu güncellemeler, herhangi bir ticari kayg› içermeden, sadece daha iyi bir iflletim sistemi/yaz›l›m ortaya koymak için yap›ld›klar›ndan dolay›, haz›r olur olmaz bütün dünyan›n kullan›m›na sunulmaktad›r. Daha önce de bahsetti¤imiz kodlar›n aç›k olmas› ve bu özellik biraraya geldi¤inde meydana gelen herhangibir güvenlik a盤›, ço¤u zaman sistemleri kurcalayan sald›rganlardan önce gelifltiriciler taraf›ndan tespit edilmekte ve gerekli yamalar yay›nlan›p sistemlerin bundan zarar görmemesi sa¤lanmaktad›r. Bu sebeplerle, flu an için dünya üzerindeki en h›zl› güncellenen iflletim sisteminin GNU/Linux oldu¤unu söylemek pek de yanl›fl olmaz. Bir iflletim sisteminin zamanla fliflmesi, harddiskin dolmas› sebebiyle yavafllamas› veya uzun süre kullan›m›n sonunda reset istemesi gibi gerçekler var, Linux bu aç›dan nas›l ? Aç›kcas› bu tür problemler gün geçtikçe iflletim sistemleri arenas›ndan kalkmakta, bu tür zay›fl›klara sahip iflletim sistemleri kendi üreticileri taraf›ndan da terkedilmekte, yerlerini daha güvenilir, daha güçlü (örnek periodik olarak resetlenmesi ya da birkaç ayda bir yeniden kurulmas› gerekmeyen) iflletim sistemlerine b›rakmakta. Gnu/Linux ise, stabilite diye bahsedilen kararl›l›k konusunda on y›l› aflk›n bir süredir oldukça baflar›l› bir geçmifle sahip. Kararl› sürümde (Test ya da beta olmayan) bir GNU/Linux da¤›t›m›nda kolay kolay çal›flt›rd›¤›n›z bir program›n kilitlendi¤inde flahit olmazs›n›z, zira bütün programlar Kurumsal ortaya ç›kt›klar› andan itibaren s›n›rl› bir beta test grubu taraf›ndan de¤il, dünya çap›na yay›lm›fl yüzbinlerce Linux kullan›c›s› taraf›ndan, hemen her çeflit donan›m üstünde denenir ve flikayetler yaz›l›m› gelifltiren kiflilere ulaflt›r›l›r. Ancak bu sürecin sonunda problemler giderildi¤inde o yaz›l›m da¤›t›mda yer al›r. Bu program ne kendisine ayr›lan haf›za miktar›ndan daha ço¤unu tutup sizi yetersiz haf›za ile b›rakabilir, ne de cpu zaman›n›n tamam›n› al›p kullan›m› imkans›z k›lar. Her zaman için root (yönetici) hesab› ile bu program›n sahip oldu¤u kaynaklar› boflaltmak ya da program› tamamen devreden ç›kartma imkan›na sahip olursunuz. K›sacas› bir tek program›n kilitlenmesi ile iflletim sisteminin kilitlenmesi aras›nda çok büyük bir fark vard›r Gnu/Linux sistemlerde -ki ikincisini kararl› bir da¤›t›mda hemen hemen hiçbir zaman göremeyebilirsiniz. Bu son madde de güvenli¤in sa¤lanmas› için, güvenilirli¤in ne kadar önemli oldu¤unu vurgulamaktad›r. Bir sistemin güvenli¤inin sa¤lanmas› için en önemli halkan›n insan oldu¤unu ve bir iflletim sisteminin de ancak sistem yöneticisinin bilgisi oran›nda güvenli oldu¤unu bir kez daha belirttikten sonra, bu flartlar sa¤land›¤›nda yukar›da bahsedilen sebeplere dayanarak Gnu/Linux'un oldukça güvenli ve güvenilir bir iflletim sistemi oldu¤unu söyleyebiliriz. 5 Kurumsal Linux Bafları Ödülleri ön eleme sonuçları açıklandı Özgür penguenler ön elemeyi tamamladı IBM Türk tarafından bu yıl üçüncüsü düzenlenen ve herkese aç'e7ık olan Linux Bafları Ödülleri-3 yarıflmasının ilk aflaması elemeyi geç'e7en projelerin belirlenmesiyle tamamlandı. Projelerin asılları 20 Kasım 2004 tarihinde teslim edilecek ve yarıflma sonucu 7 Aralık 2004 tarihinde duyurulacak. IBM Türk’ün Linux açık kaynak iflletim sistemi üzerinde proje gelifltirenleri teflfvik etmek amacıyla düzenledi¤i ve tüm Türkiye'ye açık olan Linux Bafları Ödülleri-3 yarıflmasında ilk aflama tamamlandı. 32 proje yarıflmaya katılmaya de¤er bulunarak ilk elemeyi geçtiler. Projelerde, üretim sektörüne yönelik çözümlerin ön plana çıktı¤ı görüldü. Yarıflmada ilk aflamanın tamamlanmasının ardından flimdi gözler, projelerin son teslim tarihi olan 20 Kasım’a çevrildi. Bu yıldan itibaren herkese açık olarak düzenlenen yarıflmanın katılımcılarının yüzde 70’ini üniversite ö¤rencileri, yüzde 20’sini firmalardan katılımcılar, yüzde 10’unu ise ba¤ımsız katılımcılar oluflturdu. Dünyanın bir numaralı teknoloji flirketi IBM tarafından düzenlenen yarıflma, Linux üzerinde uygulama gelifltirenleri desteklemeyi ve Linux kullanımını yaygınlafltırmayı amaçlıyor. IBM Türk, yarıflma aracılı¤ıyla, teknolojik bilginin paylaflımı konusunda yeni yolların yaratılmasını da hedefliyor. IBM Türk Kurumsal iliflkiler uzmanı Kamer Gürbakır yarıflmayla ilgili olarak, “Bu yılki yarıflmayla birlikte toplamda 200’den fazla projenin yaratılmasına önayak olduk. Ü'dclkemizde açık kaynak hareketinin güçlendi¤ini görmek son derece sevindirici. Katılan projelerin çeflitlili¤i, gelece¤in açık sistemlerde olaca¤ını kanıtlıyor.” dedi. Ön elemeyi geçen bütün katılımcılara ise Novell SuSe Linux 9.1 Professional Edition hediye edilecek. Yarıflma tamamlandı¤ında ilk üç'e dereceye giren ekiplerin liderlerine ise birer IBM PC verilecek. NTV’nin ‹letiflim Sponsoru oldu¤u yarıflmada dereceye girenlere ayrıca, Penguen Yazılım’dan ve Cisco Türkiye’den e¤itim olanakları sunulacak. 6 Senlik , 3. Linux ve Özgür Yaz›l›m fienli¤inin Ard›ndan IBM Türkiye'nin sponsorlar› aras›nda bulundu¤u, Türkiye'nin en önemli Linux ve Özgür yaz›l›m etkinliklerinden biri olan flenli¤in 3.sü 13-16 May›s tarihleri aras›nda Ankara Milli Kütüphane'de gerçekleflti. Aç›l›fl konuflamalar›n› Cumhuriyet Halk Partisi Uflak Milletvekili Osman Coflkuno¤lu, Linux Kullan›c›lar› Derne¤i Baflkan› Doç. Dr. Mustafa Akgül ve LKD Etkinlik Çal›flma Grubu Baflkan› Devrim Gündüz'ün yapt›¤› flenlik oldukça yo¤un bir kat›l›mc› toplulu¤u taraf›ndan izlendi. 3 salonda, 4 gün boyunca Türkiye ve dünyadaki geliflmeler, birbirinden önemli konuflmac›lar taraf›ndan flenlik kat›l›mc›lar›na aktar›ld›, tart›fl›ld›. fienlik program›nda öne ç›kanlar aras›nda çad›r'da yap›lan, teknik a¤›rl›kl› sunumlar, Uluda¤ Projesi çal›flanlar›n›n camia ile tan›flt›¤› panel, Ergin Soysal'›n "PHP 5'in Getirdikleri", Chris Stephenson'un "Gerçek Hacker'lar Neden Lisp Sever" sunumlar› vard›. Bunun d›fl›nda toplant› aralar›nda yaflanan lobi sohbetleri de izlemeye de¤erdi. Bir kaç öncesinden flenlik sitesinden ziyaretçilerin önerileriyle belirlenen "Y›l›n Penguenleri Ödülleri" adaylar› 4.gün sonunda yap›lan bir törenle ödüllerini ald›lar. 2004 y›l›n›n Penguenleri flöyle: En Çal›flkan Penguen: Devrim Gündüz En iyi Kurumsal Kullan›c›: T.C. Merkez Bankas› En Baflar›l› Özgür Yaz›l›m Projesi: Uluda¤ Ulusal Da¤›t›m Projesi En Baflar›l› Yerellefltirici: Nilgün Belma Bugüner En iyi Özgür Yaz›l›m: Turquaz Muhasebe Yaz›l›m› En iyi Bas›l›/Görsel içerik Çal›flmas›: Fazlamesai.net Bunlar›n d›fl›nda Doç. Dr. Mustafa Akgül'de Yüzy›l›n Pengueni ödülünü ald›. Her geçen y›l içeri¤i zenginleflen ve izleyicisi say›s› ciddi bir oranda artan flenli¤in 4.cüsü için 2005 ilkbahar›n› sab›rs›zl›kla bekliyoruz. 7 ) Egitim Linux Challenge 2004 IBM tarafından Lise ve Universite ö¤renicilerine yönelik olacak yarıflma 2 A¤ustos tarihinde LinuxWorld'de duyuruldu. Linux'u gelifltirmek amacıyla bafllatılan yarıflmanın amaçları öyle: 1. Ö¤rencilerin Linux kullanımını arttırmak 2. Gerçek-dünya problemlerini çözerek Linux'u daha iyi hale getirmek 3. Linux kullanarak bir uygulama tasarlama ve gelifltirmek IBM personeli tarafından yaratıcılık, tamamlanmıfllık, sonuç, netlik kriterlerine göre de¤erlendirilecek projeler arasında ilk 20 projenin sahipleri Linux yüklü 2500$ de¤erindeki IBM ThinkPad bilgisayar ve 2005'te Linux Teknoloji Merkezinde gerçekleflecek 3 yaz okulundan birine katılma hakkı kazanacaklar. Bunlar dıflında bir üniversite ödülü de mevcut. Ö¤rencilerinin katılımlarından en yüksek ortalamayı sa¤layan üniversite 16-node Linux bafllangıç cluster ile ödüllendirilecek. Yarıflma için önemli tarihler flöyle: 2 A¤ustos 2004 - Kayıtlar bafllangıç tarihi 31 Ekim 2004 - Kayıtlar için son gün 13 Aralık 2004 - Kayıt olan ö¤renciler için projelerin gönderilme tarihi De¤erlendirmeler 3 - 14 Ocak 2005 tarihleri arasında yapılacak. Yarıflma sonuçlarını ise 21 Ocak 2005 tarihinde ö¤renebilece¤iz. Yarıflma ile ilgili daha detaylı bilgi ve katılım formu http://www.linuxuniversitychallenge.com/ adresinde bulunabilir. Türkiye'den katılımın yo¤un olması en büyük dile¤imiz. 8 Vizyon IBM, Grid ve Açık Sistemler Grid, da¤ıtık hesaplamalar›n, data kaynaklarının, a¤ kaynaklarının, veri alanlarının tek bir sistem altına toplanmasını sa¤layarak kullanıcıların bütün bu kaynakları kullanmasını sa¤layan bir sistemdir. Özünde, açık standartlar ve protokoller içeren, heterojen ve co¤rafi olarak da¤ınık alanlarda iletiflimi sa¤layan bir sistem olan Open Grid Services Architecture (OGSA)'a dayanır. Grid’i web, da¤ınık hesaplama, peer-to-peer ve virtualization tekonolojileri arasında son zamanların en önemli geliflmesi olarak nitelendirebiliriz. • Çünkü grid web gibi karmaflık yapısını gizleyip kullanıcılara basit bir kullanım sa¤larken, web’in aksine sadece iletiflimi sa¤lamakla kalmaz ifl dünyasına yönelik iflbirli¤ini sa¤lar. • Ya da grid gibi kullanıcıları dosya paylaflımını sa¤larken, bundan farklı olarak her türlü kayna¤ın kullanımına olanak verir. • Cluster’lar gibi bilgisayar kaynaklarını bir araya getirirken, bu sistemlerle yapılması zor olan co¤rafi olarak yayılma özelli¤ini de taflır. • Sanallafltırma (Virtualization) teknolojileri gibi BT kaynaklarının sanallafltırılmasını sa¤lar ve buna ek olarak bunu bütün kaynaklara yayar. Linux’un esneklik ve ölçeklenebilir özelli¤iyle platform ve uygulama ba¤›ms›z çal›fl›r. IBM hem teknolojik hem de ifl dünyası açısından grid teknolojisi ile yakından ilgilenmektedir. Grid teknolojisinin itici güçlerinden biri olan Sanallafltırma (Virtualization) konusunda IBM'in sanal bellek, sanal depolama ve sanal ifllemci gibi önemli katkıları bulunmaktadır. Bu çalıflmalar bilgisayarların binlerce kullanıcı için ifllem yapabilmesini sa¤lamıfltır. Grid teknolojisinin temel yararları ‹fl Dünyası - Sonuçlara daha h›zl› ulaflmak - ‹flbirli¤ini sa¤lamak ve esneklik - ‹fl taleplerini karflılayacak büyüme - Üretkenli¤in artması - Varolan yatırımların de¤erlendirilmesi Teknoloji açısından - Altyapı optimizasyonu - Verilere ulaflmayı kolaylafltırmak - Esnek ve yüksek verimlili¤e sahip altyapı Sporda Linux ve Grid 1990 y›l›ndan beri tenis dünyas›n›n att›¤›, flampiyonalar›n evi Wimbledon'da, flampiyonalar›n biliflim altyap›s›ndan IBM sorumlu. Her geçen y›l biliflim altyap›s›n›n daha da a¤›r yükler ald›¤› organizasyonda IBM 1999 y›l›ndan beri Linux'u tercih ediyor. 1877 y›l›nda sadece 22 oyuncunun ve 200 izleyicinin kat›ld›¤› flampiyonalar günümüzde yüzbinlerce izleyiciye, milyonlarca televizyon seyircisine yine milyonlarca internet kullan›c›s›na hizmet ediyor. 1995 y›l›nda aç›lan www.wimbledon.org bu talebin en yo¤unlaflt›¤› alan. Gerçek zamanl› skor takibi, maç sonuçlar› ve istatistikleri, kuralar, haberler, oyuncu bilgileri, arflivler (ses ve görüntü), al›flverifl, sanal gezi bu sitenin sundu¤u hizmetlerden sadece baz›lar› ve bunlar› sa¤layan Linux çal›flt›ran eServer'lar ve AIX çal›flt›ran pSeries sunucular. Ciddi bir aktivite yaflanan sitede, gerekli esnekli¤i, güvenilirli¤i ve ölçeklenebilirli¤i bu sistemler sa¤l›yor. Linux'la Skor Tutmak IBM'in Wimbledon fiampiyonalar›’na sa¤lad›¤› çözümlerde en dikkate çarpan› IBM Gerçek -Zamanl› Skor tahtas›. 18 korttan eflzamanl› olarak toplanan 100 istatistiki bilgi skor tahtalar›n› besleyen IBM DB2 veritabanlar›nda saklan›yor. Bu uygulama Wimbledon web sitesinden 5.5 milyon defa indirilmifl. Linux'lu IBM sistemler ilk kez 2004 y›l›nda IBM eServer XSeries sunucular›nda kullan›ld›. DB2 Evrensel Veritaban›(UDB) DB2/Linux kullan›lar ThinkPad'ler taraf›ndan maçlarla ilgili verileri saklamak için bir depo gibi kullan›ld›. UDB/Linux, internet üzerinden milyonlarca taraftar hizmet etti. 9 Tamer Sezgin Eclipse Advisory IT Specialist tamer@tr.ibm.com Yaz›l›m Grubu / WebSphere Son on y›lda bilgisayar dünyas›nda gözlemlenen aç›kl›k ve özgürleflme hareketlerine yak›ndan bak›ld›¤›nda üç ak›m göze çarpar. Birincisi, donan›mdan ve her çeflit ba¤›ml›l›ktan uzak bir iflletim sistemi yaratma hareketidir. Bu hareket GNU/Linux sistemlerinin geliflmesine neden oldu ve her geçen gün etkisini art›rarak sürdürüyor. ‹kinci hareket, iflletim sistemlerinden (dolayl› olarak da donan›mdan) ba¤›ms›z bir programlama dili gelifltirme denemesi olarak bafllad› ve bugün Java dili ve J2EE (Java2 Enterprise Edition) ortam› olarak BT (Bilgi Teknolojileri) dünyas›nda yayg›n olarak kabul gördü¤ü bir noktaya ulaflt›. 10 Üçüncü hareket ise, bafllang›çta özellikle uygulama gelifltiricilerin sorunlar›n› çözmeyi hedeflemiflti. Ancak sonradan bu hedefini daha da büyütüp, iflletim sistemi ve programlama dillerinden ba¤›ms›z, aç›k, geniflletilebilir ve çok çeflitli amaçlar için uyarlanabilir bir uygulama gelifltirme ve çal›flt›rma ortam› yaratma harekine dönüfltü. Bu alandaki yar›fl hala devam etmekle birlikte, en önde giden aday flüphesiz Eclipse ortam›d›r. Kurulumu ve Kullan›m› Bu hareketler birbirlerinden ba¤›ms›z geliflmifl gibi görünseler de, asl›nda aralar›nda çok güçlü ba¤lar vard›r. fiöyle ki, alternatif iflletim sistemlerinin olmad›¤› bir ortamda, farkl› iflletim sistemlerini destekleyen bir programlama dilinin ya da ortam›n çok fazla bir anlam› olmayacakt›r. Benzer flekilde, kendine özel programlama dillerine, araçlara ve yöntemlere ihtiyaç duyan yeni bir iflletim sistemi de kullan›c›lar› ve uygulama gelifltiricileri al›fl›k olduklar› ortam› bir anda b›rakmaya zorlayaca¤› için, ya çok yavafl geliflecek, ya da geliflemeyecektir. Dolay›s›yla, bu hareketlerin geliflimlerini h›zland›rabilmek için birbirlerini desteklemeleri gerekir. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda, yeni gelifltirilen uygulama programlar›n Eclipse ortam›nda Java dilinde gelifltirilmesi ve Linux üzerinde çal›flt›r›lmas› üçünün de geliflimini h›zland›racakt›r. Eclipse'in aç›k teknolojiler içindeki yeri bu flekilde tan›mland›ktan sonra, bu yaz›da Eclipse hakk›nda k›sa bir tan›t›m yap›p, Eclipse ile grafik arabirimli bir örnek program yap›lacakt›r. Eclipse, 2001 y›l›nda IBM taraf›ndan aç›k yaz›l›m dünyas›na aç›lan bir yaz›l›m gelifltirme ortam›d›r. Eclipse'in gelifltirilmesi için bafllang›çta 9 flirket taraf›ndan kurulan Eclipse organizasyonu, sonraki iki y›l içerisinde üye say›s›nda çok büyük art›fl yaflam›fl, 2004 y›l› içerisinde de yap›s›n› daha ba¤›ms›z kurumsal bir flekle dönüfltürmüfl ve Eclipse Vakf› halini alm›flt›r. Yeni ç›kan, Eclipse 3 sürümü ile birlikte, sadece yaz›l›m gelifltirme ortam› de¤il, ayn› zamanda bir çal›flma ortam› da olabilece¤ini duyurmufltur. Eclipse'in kendisi de Java ile gelifltirildi¤i için, bünyesinde donan›m ve iflletim sistemi ba¤›ms›zl›¤› kendili¤inden vard›r. Bunun ötesinde, di¤er ortamlardan farkl› olarak, istenildi¤inde, kullan›lmayan özelliklerin ç›kart›labilmesi, yeni özelliklerin eklenebilmesi, farkl› kullan›c› gruplar›n›n isteklerine göre yeni bak›fl aç›lar›n›n (perspektif) yarat›labilmesi ve var olan özellikleri yeniden yazmak zorunda kalmadan üzerlerine ekleme yap›labilmesi gibi özellikler tafl›r. Bu özelliklerin bir sonucu olarak, www.eclipse.org adresinden ücretsiz olarak indirilebilen Eclipse ürünü ile, Java ve C/C++ dillerinde uygulama ve Eclipse ortam› için eklentiler gelifltirebilir ve bu çal›flmalar›n›z› bir CVS (Code Versioning System) sunucusu arac›l›¤› ile tak›m arkadafllar›n›zla paylaflabilirsiniz. Çeflitli firmalar›n sa¤lad›¤› (ücretli ya da ücretsiz) haz›r Eclipse eklentileri sayesinde bu yetenekler istenilen yönde geniflletilebilir. Örne¤in, HTML ve JSP sayfa tasar›m›, XML düzenleme/ dönüfltürme, J2EE uygulama gelifltirme, Web Servisleri haz›rlama, Struts ve JSF ile Web tabanl› uygulama gelifltirme ve görsel form tasarlama gibi güncel ifllemlerden AS/400 için RPG programlar› yazma/derleme, mainframe ortam› için COBOL programlar› gelifltirmeye kadar, hatta çeflitli yard›mc› programlar ve oyun programlar›na var›ncaya kadar bir çok Eclipse eklentisi bu gün kullan›ma haz›rd›r. Eclipse'i denemek isteyenler http://download.eclipse.org/downloads/ index.php adresinden, herhangi bir kay›t yapt›rmadan ve ücretsiz olarak indirebilirler. Linux üzerinde çal›flan Eclipse'in son sürümü (eclipse-SDK-3.0linux-gtk.zip) yaklafl›k olarak 85MB büyüklü¤ündedir. Eclipse kodunu indirdikten sonra, unzip ya da benzer bir komutla uygun bir dizine (örn: /opt) açmak gerekir. Açma ifllemi bittikten sonra bu dizinin alt›nda eclipse alt dizini yarat›l›r. Eclipse'i çal›flt›rmak için sistemde Java gelifltirme ortam›n›n kurulu olmas› ve do¤ru java/bin dizininin sistem yoluna eklenmesi gerekmektedir. örn: export PATH=/opt/java/bin:$PATH Linux üzerinde kullanaca¤›n›z Java kodunu afla¤›daki IBM web sitesinden indirebilirsiniz. h t t p : / / w w w 106.ibm.com/developerworks/java/jdk/ http://java.sun.com/j2se/1.4.2/downloa d.html Daha sonra Eclipse'i bafllatmak için, Eclipse'i kurdu¤unuz dizindeki “eclipse” program› çal›flt›r›l›r. Örn: /opt/eclipse/eclipse komutu kullan›l›r.. E¤er, sistem yolunda java bulunamazsa afla¤›daki gibi bir hata ekran› gelir. Eclipse normal olarak aç›labilirse, karfl›n›za çal›flma alan›n› belirtmenizi isteyen afla¤›daki gibi bir ekran gelir. Dilerseniz, her proje için ayr› çal›flma alan› kullanabilir, ya da bir tek çal›flma alan›nda birden fazla proje ile çal›flabilirsiniz. Öntan›ml› olarak gelen dizine yazma hakk›n›z varsa belirtilen dizini kullanabilirsiniz, ya da kendi belirledi¤iniz bir baflka dizini seçebilirsiniz.Bu sorunun tekrar gelmesini istemiyorsan›z, pencerenin alt›ndaki kutucu¤u iflaretleyebilirsiniz. “OK” dü¤mesine basarak devam etti¤inizde k›sa bir süre sonra karfl›n›za afla¤›daki gibi “Eclipse 3.0” ana ekran› gelir. Ana ekranda Eclipse ile ilgili daha çok bilgi ve yard›m›n oldu¤u çeflitli ba¤lant›lar bulunmaktad›r. Bu ba¤lant›lar›n içeri¤ini keflfetmeyi sonraya b›rak›p devam etmek için sol üst köfledeki “Welcome” yaz›s›n›n yan›ndaki “X” iflaretine t›klayarak pencereyi kapatabilirsiniz. Karfl›n›za gelen ekran, Eclipse'in “Resource Perspective” ekran›d›r. Bu bak›fl aç›s›nda ad›ndan da anlafl›labilece¤i gibi, çal›flma ortam›n›zdaki her kaynak s›radan bir dosya olarak görünür. Bu ortamda dosyalar›n içeri¤inin ne oldu¤unun önemi yoktur, ana menü, araç kutular› ve Eclipse'in içindeki alt pencerelerin yerleflimi bu perspektife göre ayarlanm›flt›r. Buradan Java perspektifine geçebilmek için, sa¤ üst köfledeki “Resource” kulak盤›n›n sol taraf›ndaki “Open a perspective” dü¤mesine t›klayarak “Java” y› seçebilir, ya da menüden “Window-Open Perspective-Java” y› seçebilirsiniz. Java bak›fl aç›s› afla¤›daki gibidir. Burada ana menu ve alt›ndaki araç kutusu, pencerelerin içeri¤i, sa¤ tufla bas›ld›¤›nda gelen menünün içeri¤i gibi bir çok özellik, Java programlamaya uygun olacak flekilde düzenlenmifltir. Bir program yazabilmek için ilk olarak bir proje yarat›lmas› gerekir. Bunun için, ana menüden File-New-Project seçilir ve gelen pencereden proje tipi olarak “Java Project” seçilir. Karfl›n›za gelen “Create Java Project” iletiflim kutusunda uygun bir proje ad› (örn: TestProject) belirtilir ve “Finish” dü¤mesine bas›l›r. Art›k Eclipse ortam›nda, sol taraftaki “Package Explorer” görüntüsü (view) içersinde yaratt›¤›n›z projeji görebilirsiniz... Proje içerisinde yeni bir Java s›n›f› yaratmak için, “Package Explorer” görüntüsünde projenizin üzerinde sa¤ tufla t›klayarak, gelen menüden “New-Class” bölümünü seçin. Aç›lan “New Java Class” penceresinde yarataca¤›n›z s›n›f›n ad›n› ve içinde olaca¤› paket ad›n› belirtip ifllemi tamamlay›n. Yeni yarat›lan s›n›f Eclipse'in içinde aç›lacak ve çeflitli düzenlemeleriniz için haz›r olacakt›r. Yap›lan düzenlemeler Ctrl+S tuflu (ya da ana menüden FileSave seçene¤i) ile kaydedilebilir. Java program› kaydedildi¤inde otomatik olarak derleme ifllemi de gerçeklefltirilir, bu nedenle menüde ayr›ca “Compile” gibi bir seçenek aramaya gerek yoktur. Çok bilinen “Hello World” örne¤i ile ilgili kodu ekledikten sonra Eclipse ortam›m›z›n görüntüsü afla¤›daki gibidir. Bu program› çal›flt›rmak için, ana menüden “Run - Run As – Java Application” seçene¤i t›kland›¤›nda program çal›flt›r›lacak ve Eclipse penceresinin alt taraf›nda aç›lacak olan “Console” görüntüsünde “Hello World!” yaz›s› görünecektir. Bu oldukça basit giriflten sonra Eclipse üzerinde programlama ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için en iyi kaynak yine Eclipse içerisindeki yard›m ekran›d›r. Menüden “Help – Help Contents” seçildi¤inde bir Mozilla (ya da sisteminizde tan›ml› baflka bir taray›c›) penceresi içerisinde “Eclipse Help” sistemi gelir. “Eclipse Help” uygulamas›, web tabanl› bir uygulamad›r ve Eclipse içerisindeki dahili bir HTTP Sunucusu üzerinde çal›flmaktad›r. Kullan›m kolayl›klar›ndan dolay› bir çok IBM ürünü (WebSphere, DB2, Content Manager, ...) yeni sürümlerinde bu teknolojiyi kullanmaktad›r. “Eclipse Help” sisteminde “Workbench User Guide” bafll›¤› alt›nda Eclipse ortam›n›n kullan›m›yla ilgili, “Java Development User Guide” bafll›¤› alt›nda da Eclipse içerisinde Java uygulamalar› gelifltirmekle ilgili ayr›nt›l› bilgilere eriflilebilir. 11 On demand dünyası için yüksek kapasiteli esnek sistemler Güçlü, düflük maliyetli, açık ve uyarlanabilir UNIX® ve Linux® seçenekleriyle IBM Power Architecture teknolojisi, iflletmelerde yenili¤in desteklenmesini sa¤lar. IBM Virtualization Engine ve Capacity on Demand (CoD) olanakları, sistem ve yönetim maliyetlerinin düflürülmesine yardımcı olurken esnekli¤in ve kaynak kullanımının artırılmasına olanak tanır. Lider güvenilirlik, kullanılabilirlik ve hizmet alınabilirlik özellikleri, yönetimin basitlefltirilmesini ve kullanılabilirlik özelliklerinin gelifltirilmesini sa¤lar. Günümüzün ifl dünyasında flirketler, belirsizli¤e karflı koymak yerine ona kucak açarak sürekli de¤iflen koflullara hızlı bir biçimde uyum sa¤layarak rekabette çok daha iyi bir konuma sahip olabilirler. Her an de¤iflen ifl koflullarına uyum sa¤layabilecek ve bunlarla birlikte çalıflabilecek esneklik ve hızlı yanıt verebilirlik özelliklerini taflımak üzere tasarlanmıfl bilgi teknolojisi platformları sayesinde flirketler, karmaflık altyapıları basitlefltirebilir, temel varlıklarını koruyabilir, geçifl risklerini azaltabilir ve sistemin uygun maliyetle alınabilmesini tehlikeye atmadan on demand bilgi ifllem olana¤ı elde edebilirler. 12 IBM Power Architecture teknolojisini kullanan IBMserver pSeries ürünlerinin yeni nesli IBMserver p5 sistemleri, flirketlerin on demand dünyasında kusursuzlu¤a eriflmelerine yardımcı olmak için güçlü UNIX ve Linux iflletim sistemi yenili¤i ve performansından oluflan IBM gelene¤i üzerine yapılandırılmıfltır. server p5 ürün ailesindeki yenilikler, kullanılabilir en geliflmifl 64 bitlik çip olan IBM POWER5 ifllemcisinden, sistemlerin kullanım ve yönetimine iliflkin standardı belirleyen IBM Virtualization Engine sistem teknolojilerine kadar uzanır. Bu yeniliklerle server p5 ürün ailesi, UNIX ve Linux iflletim sistemleri için yeni bir örne¤i temsil eder. Geçmiflte, müflteriler için ifllev, güvenilirlik ve sistem kullanımının bir bedeli vardı. Ancak server p5 ürün ailesiyle, bu tür özverilere artık gerek kalmadı. Bu sunucular, çok yo¤un rekabet içeren pazar ortamında yüksek uyumluluk ve kullanıfllı iflletim sa¤layan pSeries sistemlerinin lider olanaklarını geniflletir, böylece flirketlerin, düflük maliyet, hızlı yanıt verebilme ya da esneklik özelliklerinden ödün vermeksizin bilgi teknolojisi altyapılarını basitlefltirmelerine, kritik verilerini korumalarına ve platform geçiflinin taflıdı¤ı potansiyel riskleri azaltmalarına yardımcı olur. Mikrobölümleme gibi IBM Virtualization Engine sistem teknolojisi seçenekleri, sunucu birlefltirmesinde heyecan verici yepyeni olasılıklara açılan kapıları aralar. “Mikrobölümleme, her bir ifllemcinin on adede kadar” sanal sunucuya ya da dinamik mantıksal bölümlere (LPAR) bölünmesine olanak tanır. Bu yöntemle sistem, çok sayıda ba¤ımsız iflyükünü birlefltirecek biçimde ayarlanabilir ve böylece pek çok sunuculardan oluflan rafları tek bir birlefltirilmifl pakete dönüfltürerek sonuçta ‘tek bir kutuda bir sunucu çiftli¤i’ elde edilebilir. Bu flekilde flirketler, maliyetlerin düflürülmesine yardımcı olmak için daha yüksek düzeyde sistem kullanımına ve birlefltirilmifl sistem yönetimine sahip olabilirler. Çok sayıda iflletim sistemi deste¤i karmaflıklı¤ın›n ve maliyetlerin azaltılmasına yardımcı olur Geleneksel olarak, çok sayıda ifl biriminde farklı uygulamalar çalıfltıran kurulufllar, her bir uygulama için ayrı sunucular kulland›lar. Ancak, sunucu çiftlikleri büyüdükçe, flirketler tek sunucu/tek uygulama yaklaflımının karmaflık ve yönetimi zor bilgi teknolojisi altyapılarına yol açtı¤ını, bunun da verimlili¤in düflmesi ve iflletim maliyetlerinin artmasına neden oldu¤unu keflfettiler. IBM server p5 sistemleri, AIX 5L, Linux ve i5/OS iflletim sistemlerinde farklı uygulamaları aynı anda çalıfltırarak bilgi teknolojisi altyapılarını basitlefltirmek için tasarlanmıfltır. Çok sayıda iflletim sisteminin aynı sunucu üzerinde çalıfltırılması, sunucu birlefltirilmesini kolaylafltırarak k a r m a fl ı k l ı ¤ ı n a z a l t ı l m a s ı n a , yönetilebilirli¤in gelifltirilmesine ve daha düflük toplam sahip olma maliyetinin teflvik edilmesine yardımcı olur. Her bir ifllemci, ifllemci baflına on adede kadar dinamik mikro bölümü destekleyebildi¤i için, server p5 sistemleri daha genifl iflletim esnekli¤i sunar. Esnek kapasite özellikleri, de¤iflen gereksinimlere daha hızlı yanıt verilmesine olanak tanır. IBM server p5 ürün ailesi, flirketlerin sürekli de¤iflen öncelikler do¤rultusunda iflyükünü ve performansı otomatik olarak ayarlamalarını sa¤lamak üzere tasarlanan esnek ve ölçeklenebilir çeflitli özelliklerle donatılmıfltır. Örne¤in, dinamik LPAR, kullanılmayan bölümlerdeki kapasiteyi yüksek ifllem hacimli bölümlere yeniden atayarak sistem yöneticilerinin sanal sunucular üzerindeki ifllemci ve depolama kaynaklarını ayarlamalarını sa¤lar. Çeflitli sektörlerdeki kurulufllar, ifllemci kullanımında kısa süreli anlık artıfllar ile karflılaflırlar. Belirliserver p5 sistemlerinde iste¤e ba¤lı olarak bulunan CoD özellikleriyle, müflteriler, ifllemcileri ya da belle¤i en yo¤un ifllem gereksinimlerini karflılayacak biçimde etkinlefltirerek de¤iflen uygulama iflyükü taleplerine hızla yanıt verebilirler. IBM, Open Power AIX 5L, “on demand” bilgi ifllem için güçlü bir temel oluflturur. Günümüzün “on demand” dünyasında, müflterilerin iflletmelerini yönetmek için güvenli, güvenilir, sa¤lam ve esnek bir iflletim ortamına gereksinimleri vardır. Bu nedenle, sektörde çok güçlü bir UNIX iflletim sistemi olan ve IBM tarafından sunulan AIX 5L, ifl açısından çok önemli uygulamalar için UNIX istemcileri için tercih edilen bir platform olarak hızla yayılmaktadır. Güvenilirlik, kullanılabilirlik, güvenlik özelliklerine ve açık standartlara dayanan AIX 5L, esnek bir bilgi teknolojisi altyapısı oluflturmak için mükemmel bir seçimdir. AIX 5L, dünya çapında ifl yapan kurulufllarda çalıflan çözümleri oluflturmak için IBM deneyiminden yararlanır. 64 bitlik POWER5 platformları, IBM Virtualization Engine sistemi teknolojileri ve Linux’a yakın olma için geliflmifl deste¤in sa¤lanması konusunda sektörde lider olan yalnızca bir UNIX iflletim sistemi vardır: AIX 5L Version 5.3. Bu sürüm, müflterilere Java™ teknolojisi, Web performansı ve ölçeklenebilirlik gelifltirmeleri sunar. Bu özellikler müflterilerin tek bir sistemden büyük ve karmaflık kurulumlara kadar her boyuttaki sistemi yönetmelerine yardımcı olmak üzere tasarlanmıfltır. Web tabanlı uzaktan yönetim araçları, sistemi denetlemek ve geliflmifl yönetilebilirlik için temel kaynakları izlemek üzere kullanıma hazırdır. Ayrıca AIX 5L, Workload Manager özelli¤ini de içerir. Bu özellik, sistem talebinin en yo¤un oldu¤u dönemlerde uygulamaların hızla yanıt verebilir durumda olmasını sa¤lamak üzere tasarlanmıfltır. kolaylıkla çalıfltırabildi¤i için, Linux hem iflletme içerisinde, hem de temel sa¤layıcılar ve çözüm ortakları arasında verimlili¤in önemli ölçüde artırılmasına yardımcı olur. IBM server p5 (POWER5) : De¤iflen bir dünya için benzersiz uyarlanabilirlik ‹fllemci teknolojisi, IBM Virtualization Engine sistem teknolojileri, ölçeklenebilirlik, kümeleme ve otonom bilgi ifllem konularındaki IBM yenilikleri, IBM server p5 sistemlerinin dünyanın en güçlü, sa¤lam, güvenilir ve güvenli sistemleri arasında yer almasını sa¤lar. Lider performans ve esneklik özellikleri sayesinde server p5 ürün ailesi her boyuttaki flirketlere bilgi teknolojisi altyapılarını basitlefltirmeleri, önemli verilerini korumaları ve “on demand” dünyasına geçifl risklerini en aza indirmeleri konularında yardımcı olabilir. IBM server p5 sistemleri UNIX ve Linux bilg ifllemcili¤i için yeni standardı belirler. Daha fazla bilgi için IBM server p5 sunucularına iliflkin daha fazla bilgi almak için, IBM temsilcinize ya da IBM Çözüm Orta¤ınıza danıflabilir ya da afla¤ıdaki web sitelerini ziyaret edebilirsiniz: ibm.com/ser vers/uk/eser ver/pseries/ ibm.com/servers/uk/linux/linux_pseries.html ibm.com/servers/uk/eserver/pseries/ Linux için özellefltirilmifl IBM POWER5 mikroifllemcili sunucusunun birçok performans testinde girifl-seviyesinde sistemlerde rekorlara imza attı¤› duyuruldu. Yeni IBM eServer™ OpenPower™ 720, eflde¤er UNIX®'e ve Linux sistemlerine oranla çok daha yüksek performansı, çok daha düflük maliyete sa¤layan sistem 64bit mimari serüvenini girifl seviyesindeki sunuculara tafl›yor. Linux on POWER yöneticisi Brian Connor "OpenPower ifl dünyası'nda, özellikle finansal ve perakende sektörde, alternatiflerine göre düflük bütçeli ve yüksek performansı'yla devrimsel bir seçenek." diyor. ‹lk IBM eServer OpenPower seçene¤i 1.5 GHz veya 1.65 GHz POWER5 mikro-ifllemcili OpenPower 720 olacak. Sistemler 4-way rack ya da tower ve en fazla 64GB bellek seçenekleri içerecek. OpenPower 720, Novel SUSE LINUX Enterprise Server 9 ve Red Hat Enterprise Linux AS 3 (3.güncelleme)'ü destekliyor. OpenPower 720, benzer özelliklere sahip 4-way sistemlerde, 1.5 GHz HP rx4640-8'e göre 65%'e kadar, 1.5 GHz Dell 7250'ye göre 50%'ye kadar ve 2.4 GHz Sun V40z server5'e göre 17%'ye kadar daha az maliyetli. IBM, 2005 yıl›nın ilk yarıs›nda 2-way OpenPower sistemleri tan›tmayı planlıyor. OpenPower 720 sistemleri geçti¤imiz ay itibariyle 3 yıl garantili ve $5000 liste fiyatıyla (U.S.) piyasada. Linux, açık standartlar aracılı¤ıyla yatırımların korunmasını sa¤lar Açık standartlar flirketlerin temel ifl süreçlerini bütünlefltirmelerine, çözümlerini hızlı bir biçimde yaymalarına ve yeni ürünlerle hizmetlerin piyasaya çıkıfl sürelerini hızlandırmalarına yardımcı olabildi¤i için, IBM bu geliflimin bafllarında Linux’a kucak açmıfltır. Bu açık olma özelli¤iyle Linux, flirketlere ifl gereksinimleri için uygun olan Açık Kaynak ve ISV uygulamalarını içeren en iyi karıflımı seçebilme esnekli¤ini sa¤lar böylece bilgi teknolojisi yatırımlarının de¤erini gelece¤e taflımalarına yardımcı olur. fiirketler çok sayıda AIX 5L ve Linux uygulamasını aynı IBM server p5 sistemi üzerinde aynı anda 13 Üniversitede Th›nkpad ve Linux ‹zmir Ekonomi Üniversitesi Türkiye’nin en önemli PC ve Linux birlikteli¤inin gerçekleflti¤i projeyi temsilen Üniversite Bilgi ‹fllem Müdürü Sn. Tijen Ayas ile görüfltük. Haberlinux: ‹zmir Ekonomi Üniversitesi ne tür teknolojik yenilik ve avantajlara sahip? Ö¤rencilere ThinkPad dizüstü bilgisayar verilmesinde tercihinizi etkileyen unsurlar neler? Tijen AYAS: 1-Tüm kampus kablosuz yapı ile donatılmıfl vaziyette 2-Kablolu ve kablosuz a¤ üzerinde güvenlik standartlarına uygun çalıflmalarımız her yıl yenileniyor ve ihtiyacımıza göre özellefltiriyoruz. 3-Tüm kullanıcıların kontrolu merkezi ve tek noktada. Bunun için LDAP yapısı ve politikası ve yetki a¤aç yapısı tümü ile kuruldu. 4-Tüm sistemin monitörü ve gerekti¤inde müdahalesi tek noktada. 5-Yardım masası (helpdesk) uygulamamız tüm yapıya açık ve ortalama cevap süresi 10 dakika. Yardım masası kullanıcı kullanım hataları dahil her fleye cevap veriyor. 6-Sunucularımızın uptime oranı yüksek. 450 günü geçen müdahale görmemifl sunucularımız var. Sadece kernel güncelleyece¤imiz zaman sunucuları kapatmak zorunda kalıyoruz. 7-Talep edildi¤inde Üniversite içine açık sistem ve linux e¤itimi veren elemanlarımız var. Ve en önemlisi tüm bunlar açık sistemler ve linux ile Üniversite bütçemizden lisans parası ödenmeden yapıldı. Tüm bu teknolojik yenilikleri kapalı iflletim sistemleriyle yapmaya kalksaydık, a- paramız yetmezdi b- yapamazdık çünkü kapalı kapal› iflletim sistemleri yetersiz kalırdı Dizüstü bilgisayar vermemizin ana nedeni ise flu ; Üniversite olarak yetifltirdi¤imiz ö¤rencilerimizin bilgisayar okur yazarı yada operatörü olmasını de¤il, bilgisayarı ve açık teknolojileri ö¤rencilerin hayatlarının bir parçası haline getirmek. 14 Haberlinux: IBM ThinkPad ve Linux birlikteli¤inin ‹zmir Ekonomi Üniversitesi’ne sa¤ladı¤ı ek avantajlar nelerdir? Tijen AYAS: Bu bizim 4.ncü yılımız. ‹lk iki yıl baflka marka dizüstü bilgisayar aldık. Son iki yıldır dizüstü bilgisayar olarak IBM'i seçtik. ‹lk iki yıl Linux yakınlı¤ı göremedik, IBM'de bu yakınlı¤ı çok güzel hissediyoruz. Bizim dizüstü bilgisayarlarımızda da Linux, Mozilla Browser ve open ofis kullanılıyor Türkçe ve ingilizce olarak. Haberlinux: Neden Linux? Tijen AYAS: ‹zmir Ekonomi Üniversitesi Bilgi ‹fllem altyapısı teknolojisini gelifltirirken 6 konunun üzerinde önemle durdu ve tüm bunları bir tek Linux sa¤lıyordu; 1-Açıklık: Üniversiteler bilginin ö¤retildi¤i ve herkese açık olması gereken yerlerdir. Bilgi paylaflıldıkça bilginin üretimi artar. ‹zmir Ekonomi Üniversitesi hazır bilginin hap fleklinde verildi¤i ve bilginin ticaretini yapmaya çalıflan tekellerin operatörlerinin yetifltirildi¤i bir Üniversite de¤ildir. Aksine her türlü alternatif bilginin insanlık yararına üretilece¤i bir Üniversitedir. Tüm Üniversite teknoloji altyapısı bu düflünülerek gerçeklefltirildi. Tabi ki açık kaynak ürünler ve Linux kullanıldı. 2-Toplumculuk ve Eflitlik: ‹zmir Ekonomi Üniversitesi bireyci de¤il toplumcu ve eflitlikçidir. Her ö¤rencisi eflittir ve tüm bilgiler internette açıktır. Sadece parası olanların ,lisans parası verebilecek olanların internetteki bilgilere ulaflabilmesi, parası olmayanların bu bilgilerden, insanlı¤ın üretti¤i bilgilerden uzak kalmasını hangi zihniyet düflünebilir. Tüm Üniversite teknoloji altyapısı bu düflünülerek gerçeklefltirildi. Üniversitemizin her isteyeni her türlü bilgiye en yeni teknolojilere en güvenli flekilde ve en açık yapılarla ulaflabilir. 3-Güvenlik: Güvenlik üzerinde en çok durdu¤umuz yapı, Güvenli¤inizi tekellere emanet edemezsiniz. Devletler bile bu konuda artık açık sistemlerle çalıflıyor. Bizde güvenli¤imizi açık sistemlerle sa¤lıyoruz. 4-Kısıtlı Kaynak Kullanımı: Ülkemizin ve Üniversitemizin kaynakları kısıtlı. Onun için Bilgi ifllem olarak bize verilen kaynakları (Bilgi ‹fllem harcamaları konusunda Mütevelli heyet ve Rektörlü¤ümüz hiçbir zaman bizi kısıtlamadılar bu konuda onlara minnettarım) en optimum flekilde kullanıyoruz. Bir firma grubunun bize 3 birime teklif etti¤i Bilgi ‹fllem yapısını biz 1 birime gerçeklefltiremezsek kendimizi baflarısız addediyoruz. Haberlinux: ‹zmir Ekonomi Üniversitesi bünyesinde Açık Sistemler ve açık standartlara dayalı altyapının daha da gelifltirilmesi için yürütülen çalıflmaları anlatır mısınız? -Yedekli yapıya geçece¤iz bunu bu yıla kadar bekletmemizin nedeni sunucu konsolidasyonunu bitirmek geçti¤imiz yıl data konsolidasyonunu merkezi storagemiz üzerinde bitirdik. Tijen AYAS: Biz iflimize 10 yıllık bir master plan ile baflladık flu ana kadar bu master plandan ufak tefek konular dıflında sapmadık. -Bu yapılar ve animasyon ve rendering için alınacak yapıları süper computer yapısında birlefltirece¤iz. (Burada zaten Linux dan baflka çare yok) Bu planda en önemli olmazsa olmazlar flunlar; -Radyo istasyonumuz ve Televizyon stüdyomuz alımlarını bilgi ifllem alt yapımızla koordineli gerçeklefltirece¤iz 1-Mümkün olan her yerde projeler Linux ve açık sistemlerle gerçeklefltirilecek. 2-‹flimiz gerektiriyor ise her türlü platform ve iflletim sistemi kullanırız. Ama açık sistemde çözüm olmaması flart. fiu anda da di¤er platformlarda çalıflan, kullandı¤ımız uygulamalar var. 5-Kendi Kendine Yeterlilik: Üniversite kurulurken bilgi ifllemin kendi kendine yeterlili¤i en önemli kriterimizdi. fiu anda yazılım üretimi dahil her fleyimizi kendimiz yapabiliyoruz. 4 üncü senede bu seviyeye geldik. Planımız 6 sene idi. Tabiki bu hale gelirken kapalı kaynak hiçbir yazılım kullanmadık. Kendi help deskimiz dahil herfleyimizi lisans parası vermeden açık kaynak yazılımlar ile yaptık. Ve 5 teknisyen ile 3000 noktaya maksimum 10 dakikada müdahale eder hale geldik. 3-Kendimiz üretici olaca¤ız, baflkalarının reçeteleri ile hareket etmeyece¤iz. Kaldı ki üniversite bilgi ifllem planlaması geleneksel bilgi ifllem planlamasından daha zor. Hiç bir kapalı platform bize bu uzun solu¤u sa¤layacak güvenceyi verebilecek durumda de¤il. Kapanmaz, de¤iflmez dedi¤imiz flirketleri hatırlayın. Ayrıca kapalı platformların sürekli versiyon de¤ifltirmesi ve lisanslama yöntemi olarak dayatmacı olması hiç bir üniversite bilgi ifllem profesyonelinin kabul edemeyece¤i bir fley. 6-Kolay Operasyon: Bu kriteride açık sistemlerle sa¤ladık. Çok yüksek bedellerle satılan sistem yönetim ve monitor uygulamalarını açık kaynaklarla yine bir tek kurufl ödemeden Aktif network elemanlarından, dizüstü bilgisayarlara, sunuculardan, merkezi storage birimlerine, yedeklemeden, yeni yapı eklenmesine, uygulama yazılımlarından, akademik ihtiyaçlara kadar her fleyi kullanıcılar dahil tek noktadan monitor ve gerekti¤inde müdahale edebiliyoruz. 4-Donanım ve yazılım ba¤ımsız olaca¤ız. (Bu yıl ‹letiflim fakültemize Dizüstü bilgisayar olarak onların ifli gerektirdi¤i için onlara yönelik baflka marka dizüstü bilgisayar aldık, sunucularımızda 3 de¤iflik marka var, PC'lerimiz, Dizüstü bilgisayarlarımız da öyle) -‹nternet kapasitemizi artıracak ve yedekleyece¤iz. -Üniversite içi döküman akıflı ve ka¤ıt kullanımını minimuma indirece¤iz tabi ki açık yazılımlarla. -Akıllı kart uygulamamıza bafllayaca¤ız. Haberlinux: Verdi¤iniz bilgiler için teflekkür ederiz. Önümüzdeki döneme gelince; -‹lk yapaca¤ımız ifl sunucu konsolidasyonu, 32 adet sunucumuzu tek bir yapıya indirece¤iz ve kullanım dıflı kalacak sunucularımızı ö¤retim ve e¤itimde ve laboratuarlarda kullanaca¤ız. 15 Linux Merkez Haberleri Sakarya Üniversitesi’nin IBM Linux Merkezi ziyareti “IT Teknolojileri ve Linux” konular›nda e¤itim almak için IBM TÜRK‹YE’ye gidildi. Sakarya Üniversitesi ö¤rencilerinden oluflan bir grup IBM’in Linux ve Serbest Yaz›l›m Merkezini ziyaret etti. Kendilerinden gezileriyle ilgili izlenimlerini sordu¤umuzda afla¤›daki yan›tlar› ald›k. SAÜ ROK IBM ‘de! ************************** ‹lk önce flu konuda hayranl›¤›m› belirtmeliyim: Henüz pazar›n pek tan›mad›¤› bir konuda bu kadar büyük at›l›m ve yat›r›m gerçeklefltirmek gerçekten inan›lmaz. Ayrca Türkiye çap›ndaki tüm Linux derneklerini de birbirleriyle iletiflime sokmak için harcanan emek ve para da bu insanlar›n gerçekten sadece kar amaçl› çal›flmad›klar›n›n bir göstergesi bence. ‹liflkilerin ve s›cak ortam›n rahat oldu¤unu da gözlemledim. Bundan sonra tek gereken fley ise daha çok insan. Bunu da yar›flmalardan sa¤l›yorlar galiba. Deniz Yurdaflen Elektrik-Elektronik Müh. 3 ************************** Düflünen ve düflünceyi harekete dönüfltürmeyi amaçlayan Sakarya Üniversitesi Robotik ve Otomasyon Kulübü kuruluflundan bu yana gerek teknik aktivite ve e¤itimlerle gerekse organizasyon dereceleri ile fark›n› ortaya koyuyor. Bu ba¤lamda kulübümüzle, Türkiye’de IT Teknolojileri alan›nda lider IBM’in yollar geçti¤imiz ö¤renim dönemi içinde kesiti! Görüflmelerimiz sonucu üyelerimizden oluflan 30 kiflilik bir grupla h›zla geliflen 16 S›cak bir karfl›lama ve ö¤le yeme¤inin ard›ndan “Linux ve IBM Network Çözümlerinin” anlat›ld›¤› seminerlere baflland›. Kurum e¤itmen ve çal›flanlar›nca soru cevap ve konferans sunusu biçiminde devam eden aktivite üyelerimizin kiflisel sorular›n›n cevaplanmas› ve sözlü bir anketle sona erdi. ‹htiyac›m›z olan çal›flma alanlar›m›z ile ilgili teknik CD ve dokümanlar al›nd›. Üniversitemizin birçok mühendislik biriminden oluflan üyelerimizden al›nan geri beslemelerde; IBM’den ald›klar› profesyonel e¤itim ve teknik deste¤in veri oluflturma ve sorun çözmede kendilerine yol gösterdi¤ini ve yap›c› bilgilere ulaflt›klar›n› belirttiler. Kontenjan›n s›n›rl› olmas› sonucu gelemeyen üyelerimizin istekleri üzerine bu faaliyetin gelecek ö¤renim süreci içerisinde tekrarlanmas›na karar verildi. Tabi ki IBM’in deste¤i ve s›cak ilgisi sayesinde… Eme¤i geçen herkese teflekkürlerimizi sunar›z. Onur TARAKÇIO⁄LU Elektrik ve Elektronik Müh. 4 SAÜ ROBOT‹K VE OTOMASYON KULÜBÜ ************************** Okulumuzun Robotik Kulübü’nün stand›nda IBM Linux Merkezine e¤itim gezisi yaz›s›n› gördü¤ümde hiç vakit kaybetmeden kayd›m› yapt›rd›m. Kontenjan s›n›rl›yd› ve acele etmem gerekiyordu. Bilim dünyas›nda s›kça duydu¤um iki isim bir aradayd›: burada bir ifl olmal›yd›. ‹lk önce büyük bir bilgisayar firmas› olan IBM ile Linux iflletim sistemi aras›ndaki ba¤lant›y› anlayamad›m. Ama gezimiz sonunda kafamdaki sorulara cevaplar buldum ve bu gezi ile birlikte Linux dünyas›na ad›m atm›fl oldum. Ayrca IBM’in açk yaz›l›m standartlar›na verdi¤i büyük deste¤i ö¤renmifl oldum. Bunun aç›k yaz›l›m›n dünyada yayg›nlamas› aç›s›ndan çok önemli bir ad›n›n oldu¤unu düflünüyorum. Büyük firmalar›n bu konudaki ilgileri aç›k yaz›l›m›n› dünyada geliflimi için büyük bir itici güç sa¤layacakt›r. Gezimizde sadece Linux ‘u yak›ndan tan›makla kalmay›p biliflim sektöründe yaflanan ve gelecekte yaflanacak de¤iflimleri de ö¤rendik. (Bilim hayat›n her alanna girdi¤i düflünülürse bu alandaki geliflmeleri takip etmenin), özellikle de biz mühendislik ö¤rencileri için, ne kadar önemli oldu¤u aç›kt›r. Bizlere sa¤lad›klar› bu imkan ve göstermifl olduklar› s›cak ilgiden dolay› IBM Türkiye yetkililerine çok teflekkür ediyorum. Bu tür çal›flmalar›n artarak sürmesini diliyorum. Coflkun TAfiDEM‹R SAÜ Elektrik Elektronik Müh. 3. Snf ****************************** Linux Merkez Haberleri IBM’e teknik gezi yapma durumumuz oldu¤unu ö¤rendi¤imiz zaman tüm arkadafllar›m›z çok mutlu oldu. IBM gezisi için açt›¤›m›z standda kay›tlar k›sa sürede doldu. Maalesef geziye gelmek isteyip gelemeyen bir çok arkadafllar›m›z oldu. ‹çerideki o atmosfer cidden çok s›cakt›. Tüm arkadalar›m›z bu atmosferden çok etkilendi. Sonradan ö¤rendik ki IBM'in temel ilkeleri aras›nda insana de¤er ilk s›ralarda yer al›yormufl. Ö¤len yeme¤i ve çaydan sonra Linux e¤itim merkezine gittik. Benim LINUX’la ilgili pek bir bilgim yoktu. Hatta IBM ve LINUX'un ba¤›n›n nas›l oldu¤unu bile bilmiyordum. Linux'un en hofluma giden taraflar› çok cüzi fiyata elde edebilmemiz sistemin aç›k kodlu olmas› sebebiyle istedi¤imiz de¤ifliklikleri yapabilmemiz, V‹RÜS ile ilgili bir problemimizin ortadan kalkmas› (bence en önemli olan fley maksimum güvenlik!) Herhangi bir problemimiz oldu¤unda LINUX kullan›c›lar grubuna mail att›¤›m›zda çok k›sa bir sürede sorunumuzun çözüme ulaflaca¤›n› duydu¤umda cidden flok oldum! Ve bir flok daha bilgisayar›m›z asla çökmüyor! Bu da müthi bir fley. Sanki LINUX ileri bir teknoloji! Bence LINUX'u bilmeyen benim gibi çok fazla insan var. Yalnz LINUX'un ev kullan›clar›n›n ihtiyaçlar› için biraz daha fazla yat›r›m yapmas› gerekti¤ine inan›yorum. Örne¤in LINUX'ta oyunlar›n ço¤u ve programlar çal›flm›yor maalesef. ‹leride bunlar› da alaca¤›na inan›yorum. En son olarak IT Teknolojileri hakk›nda bilgilendirildik. Ben geziye gitmeden önce 45 dk.- 1 saat k›sa bir bilgilendirme olaca¤›n› tahmin etmifltim fakat yine yan›lm›flt›m. Seminerlere gelen kifliler cidden çok iyi haz›rlanm›fl ve yaklak 5 saat gibi çok iyi bir zaman sürdü. IBM Türkiye'ye ve eme¤i geçen herkese çok teflekkür ederim. ‹nflallah IBM ile bu gibi gezilerin nicelerini yapmak dile¤i ile. Volkan ÖZGÜL SAÜ-Makine Müh. 4 TÜRK TELEKOM’DAN INTERNET VER‹ MERKEZ‹ H›zl› ve Güvenli A⁄ Altyap›s› Yüksek H›zl› ‹nternet Eriflimi Veri Depolama Hizmetleri Bar›nd›rma (Hosting, Co-Location) e-posta ve Web Alan› Hizmetleri 7/24 Destek ve Hizmet IBM Türk’ün ülkemizdeki en büyük Linux referans› olarak Türk Telekom ‹nternet Veri Merkezi göze çarpmaktad›r. Günümüzde flirketlerin ifl yapma flekilleri ve ihtiyaçlar›, internet teknolojisinin h›zl› bir flekilde geliflmesiyle sürekli de¤iflmektedir. Serbest pazarda rekabet gücünü ve ifl verimlili¤ini art›rmak, maliyetleri azaltmak amac›yla, flirketlerin internete dayal› ifl yapmas› neredeyse zorunlu bir hal alm›flt›r. Telekomünikasyon alan›ndaki geliflmelerle birlikte, bilgi teknolojilerindeki h›zl› büyüme flirketlerin veri merkezi oluflturmalar›na ve bu merkez için sürekli yat›r›m yapmalar›n› zorunlu k›lmaktad›r. Veri Merkezi altyap› yat›r›m› ve iflletme maliyeti ise çok yüksektir. Türk Telekomünikasyon A.fi. kurum ve kurulufllar›n internete dayal› hizmet ve veri merkezi altyap›s› ihtiyaçlar›n› karfl›layabilecek boyuttaki ‹nternet Veri Merkezini en son teknolojileri kullanarak oluflturmufltur. Türk Telekom ‹nternet Veri Merkezi hem teknik altyap›s›, hem de iflletim ve yönetim sistemleri aç›s›ndan flirketlerin ve uç kullan›c›lar›n veri merkezi ihtiyaçlar›n› karfl›layacak flekilde tasarlanm›flt›r. H›zl› ve yedekli internet ba¤lant›s›, a¤ ve sunucu altyap›s› ile üst seviyede güvenlik ve hizmet kalitesi, özel ve paylaflt›r›lm›fl hizmetler sunabilme imkan› sa¤layacak mimari, internete ba¤l› veya özel bar›nd›rma hizmetleri gibi birçok hizmete ve iste¤e cevap verebilecek bir merkezdir. Türk Telekom ‹'DCnternet Veri Merkezi'nde, kesintisiz güç kayna¤› ve jeneratör, klima sistemleri, yang›n alarm sistemi, fiziksel güvenlik gibi altyap› imkanlar› ile web servisleri, bar›nd›rma hizmetleri, bilgi depolama hizmetleri, sunucu sa¤lama ve bar›nd›rma, güvenlik duvarlar›, network yönetim ve izleme, kimlik do¤rulama, dosya transferi, yedekleme, yüksek kullan›labilirlik v.b. birçok hizmeti 7x24 kesintisiz sunmaktad›r. 18 Red Hat Türkiye'de PROSOFT ile Birlikte Ayd›n Paykoç PROSOFT aydin@prosoft.com.tr Prosoft, 1995 y›l›nda kurulmufl, yaz›l›m ürünlerine, özellikle de donan›m ile uygulama yaz›l›m› aras›nda kullan›lan iflletim sistemleri/altyap› çözümlerine odaklanm›fl bir yaz›l›m firmas›d›r. Prosoft, UNIX ve Linux iflletim sistemleri, entegrasyon yaz›l›mlar›, yönetim çözümleri, “directory”, e-posta, “portal”, “web” sunucular›, birlikte çal›flma (groupware), antivirüs ve ofis programlar› ile “wireless” uygulamalar›n da¤›t›c›l›¤›n› yapar. Prosoft, temsil etti¤i ürün gruplar›n› çözüm orta¤› / bayi kanal›yla pazarlamakta, satmakta ve bu ürünlerin teknik deste¤ini ve dan›flmanl›¤›n› vermektedir. Linux'un yayg›nlaflmas›, Prosoft'u çözüm ortaklar›na bu alanda da hizmet verme aray›fl›na itti. Red Hat'in kurumsal Linux pazar›nda dünya lideri olmas›, Linux üzerinde çözüm üreten yaz›l›m üreticilerinin de Red Hat'› desteklemeleri nedeniyle Prosoft, ürün portföyüne Red Hat'i de ekledi. Prosoft 2004 Nisan ay›ndan beri Red Hat firmas›n›n Türkiye'deki tek yetkili distribütörüdür. Red Hat firmas›n›n›n resmî kurulufl y›l› 1995'tir. 1995'te ACC firmas› Red Hat adl› Linux sürümünü sat›n alm›fl ve Red Hat firmas›n› kurmufltur. Bu y›ldan sonra Red Hat, Linux dünyas›n›n en büyük ve en önemli firmas› haline gelmifltir, halen de bu önderli¤i sürmektedir. 1999 y›l›nda Red Hat firmas› halka aç›lm›flt›r - Wall Street tarihindeki bir günde elde edilen hisse senedi fiyat› yükseliflinde 8. olarak. 1999 Temmuz ay›nda Netcraft taraf›ndan yap›lan bir araflt›rmaya göre dünyadaki Linux kullan›m›n›n % 70'i Red Hat olarak belirlenmifltir. Netcraft'›n 2004 Temmuz ay›nda yay›nlad›¤› Internet Servis Sa¤lay›c›lar› araflt›rma sonuçlar›na göre de Red Hat, Internette %49.8 kullan›m oran› ile dünyan›n en çok kullan›lan Linux da¤›t›m›d›r. Red Hat ve IBM'in, 2001 Kas›m ay›ndan bu yana, müflterilerine Enterprise Linux çözümleri sunmak için gelifltirdikleri stratejik iflbirli¤i bulunmaktad›r. 2003 Kas›m ay›nda da, IBM ve Red Hat, Red Hat Enterprise Linux v.3 ürününün tüm IBM eServer ürün grubu için sunuldu¤unu duyuran ortak bir aç›klama yapt›lar. Bu aç›klama ile IBM'in iSeries, pSeries, xSeries, zSeries, Opteron temelli sistemler, BladeCenter, Clusters, IntelliStation ve TotalStorage ürün gruplar› üzerinde, Red Hat Enterprise Linux v.3 deste¤i verilecek. 2004 A¤ustos bafllar›nda, IBM ve Red Hat'in San Francisco LinuxWorld'de ortaklafla yapt›klar› bir bas›n duyurusu da, dünyada Linux uygulamalar›n›n devlet ve iflletmelerde kullan›m›n›n desteklenmesi için, IBM sunucular üzerinde Red Hat ürünlerinin yeni bir sertifika düzeyine eriflti¤ini duyurdular. Red Hat Enterprise Linux 3 (Güncelleme 2), IBM eServer sunucular üzerinde Common Criteria for Information Security Evaluation (CC) güvenlik de¤erlendirmesi kapsam›nda Controlled Access Protection Profile uyumlulu¤u (CAPP/EAL3+) düzeyine ulaflm›flt›r. Common Criteria (CC), Federal hükümet ve kur umlar›n, kritik uygulamalarda kullan›lacak ürünlerin güvenlik ve ürün teknolojisini belirlemek için gelifltirdikleri uluslararas› tan›mlanm›fl ISO standard›d›r (ISO/IEC 15408). Bu standarda göre ürünler, kat› standartlara ve gelifltirme ortam›, güvenlik ifllevselli¤i, güvenlik aç›klar›n›n çözümlenmesi, güvenlik dökümantasyonu ve ürün testleri gibi çeflitli özelliklere göre de¤erlendirilir. Ülkemizde de IBM Türkiye ile Prosoft aras›nda güçlü bir iflbirli¤i bulunmaktad›r. IBM 'in Linux'a olan inanc› ve sa¤lad›¤› destek bilinmektedir. IBM bu amaca yönelik olarak toplant›lar, seminerler düzenlemekte, Prosoft bu toplant›lara kat›larak Linux çözümlerinin yayg›nlaflmas›na katk›da bulunmaya çal›flmaktad›r. Devlet kurumlar› ve büyük firmalar da yukar›da anlat›lan geliflmeleri yak›ndan takip ediyorlar. Red Hat Linux'a duyulan ilgi, bu konuda yap›lan araflt›rmalardan ve yeni yat›r›mlardan anlafl›l›yor. ‹lginin nedeni tabii ki sadece fiyat ve ekonomik avantaj de¤il. Art›k, güvenlik ve yüksek performans, rekabet için ön koflulu oluflturuyor. Bu nedenle de arkas›nda kurumsal deste¤i olan ve denenmifl Red Hat ürünleri tercih ediliyor. Örnek vermek gerekirse, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, MAN, Avea, fiifle Cam, Ziraat Bankas›, Vak›fbank, ‹SK‹ Genel Müdürlü¤ü, Türk Telekom, Alcatel, Emekli Sand›¤›, Emniyet Genel Müdürlü¤ü, Genel Kurmay Baflkanl›¤›, Baflbakanl›k, D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›, Milli E¤itim Bakanl›¤›, Aselsan, Trafik Bilgi Merkezi, Toyota SA bunlardan sadece birkaç›. Linux'un ülkemiz için çok önemli. Prosoft'un amac› bu iflletim sisteminin kullan›m›na, yayg›nlaflt›r›lmas›na, uyarlanmas›na ve gelifltirilmesine katk›da bulunmak, Ülkemizdeki yaz›l›mlar›n Linux üzerine tafl›nmas›na destek olmak ve bu yöndeki çabalar› teflvik etmek. Amaç, kamu ve özel sektörde Linux ile çözümler üretmek ve bu çözümleri üretenlerle birlikte çal›flmakt›r. Kamu ve özel sektör verdikleri hizmetleri elektronik ortama tafl›rken baz› stratejik kararlar almak zorundalar. Aç›k kaynak kodlu sistemlerin bu yat›r›mlarda nas›l kullan›labilece¤ini göstermek, sa¤layacaklar› yararlar› anlatmak Prosoft'un öncelikli amaçlar› aras›nda. Kurumsal projelerde Red Hat Linux ve aç›k kaynak kodlu sistemleri kullanman›n avantajlar›n› göstermek, çözüm sunmak ve deste¤ini vermek, öncelikli hedefler aras›nda. Özellikle kurumsal destek konusunda endifle duyan kamu ve özel sektör kurumlar›na iyi haberlerimiz var, Prosoft ayn› zamanda Red Hat destek merkezi de olmufl durumda. Bundan sonra r e s m i Re d H a t kullan›c›lar› desteklerini Türkiye'de, Red Hat taraf›ndan onaylanm›fl destek elemanlar›m›zdan alacaklar. 19 E¤itimde turbolinux gücü Penguen Yazılım, IBM çözüm orta¤ı Byte bünyesinde, ‹TÜ Yazılım Gelifltirme Merkezinde bir AR-GE firması olan ANKA Bilgi Teknolojileri ve Byte ortaklı¤ında kurulmufltur. fiirket; Turbolinux Türk sıfatıyla , Dünyanın en yaygın Linux da¤ılımlarından Turbolinux'un Türkiye ve Türkçe konuflan Co¤rafyada temsilcili¤ini üstlenmifl , Linux'un gelifltirmesinde ciddi AR-GE deste¤i verecek flekilde örgütlenerek çeflitli Linux yazılımlarının Türkiye temsilciliklerinin yanısıra ihtiyaç duyan firmalara Linux alanında uçtan uca destek verecek yapıyı kurmufltur. Türkiye'de ve dünyamızda her geçen gün daha çok ilgi görmekte olan Linux'un ülkemizde daha da geliflerek pazar payı edinmesini hedef olarak belirleyen Penguen Yazılım, güçlü teknik alt yapısı ile yıllardır Linux'la know-how gelifltiren kadrosu ve özellikle Linux e¤itiminde uzmanlaflmıfl ö¤retim görevlileriyle ülkemizin en yetkin Linux kur ulufllar›ndan biri olmufltur. Penguen Yazılım ; bugüne kadar Linux'un Türkiye'deki gelifliminde en büyük eksiklik olarak görülen, arkasında güçlü bir firma olmaması elefltirilerini gidermek amacıyla çok ciddi e¤itim ve destek kadrolarını bünyesinde barındırmaktadır. Yapılan destek anlaflmaları ile 7/24 hizmet verebilecek teknik bilgi ve altyapıya sahip Penguen Yazılım, Linux marka bilincini öne çıkartacak tüm oluflumların yanında olacak flekilde örgütlenmifl ve “Penguan Adaları-Penguenland” kavramıyla kendi özgün kurumsal bayi yapısını kurmaya bafllamıfltır. Bu ba¤lamda ‹stanbulda “Deytek” Ankarada “Gölge Teknoloji” Penguen adaları olarak faaliyete bafllamıfllardır. Kurum, insan kaynakları yapısında Linux'un Türkiye'deki 20 gelifliminde yıllardır rol oynayan uzmanları bulundurmayı benimsemifltir. Penguen Yazılım'ın hedeflerinden bahsedecek olursak, KOB‹'lerin ihtiyaç duydukları sunucu çözümlerini performans/maliyet artımına gidecek flekilde alternatif kanallardan vermek, özellikle e-ifl ve ofis ürünleri konularında iflletmelerin lisanslama sorunlarını, özgün kurumsal ifl modelleri ile gidermek, son kullanıcı bazında önemli bir misyon yüklenerek Linux kullanımını artırmak ve kurumların bilgisayar kullanım performansını artırarak sertifikasyonlu Linux E¤itimleriyle flirketlerin asıl ifllerine odaklanmasını sa¤lamaktır. Penguen Yazılım'ın vizyonu ve gelecekten beklentileri, açık kaynak kodlu yazılımlarının Türkiye'de gerekli ilgiyi görmesinin yanında bu modelin aslında ne kadar güçlü ve gerekli oldu¤unu kurumlara ve bireylere do¤ru flekilde anlatmaktır. Penguen Yazılım bu do¤rultuda her zaman bir hizmet firması yapısında kalarak, sundu¤u ürünleri aslında birer hizmet olarak görmeyi, bu hizmetin en iyisini müflterilerine ve bayilerine sınırsız müflteri memnuniyeti do¤rultusunda sunmayı kendine hedef olarak benimsemifltir. Penguen Yazılım, Linux ekosistemini geniflletmek amacıyla Türkiye'deki pek çok organizasyonla iflbirli¤ine giderek, tabanda Linux'un flimdiye kadar giremedi¤i noktalarda da bilinç yaratmayı hedeflemektedir. Penguen Yazılım halen Çin'deki Linux pazarının %65'ini ve Japonya'daki Linux pazarının %51'ini tek baflına elinde tutan, Çin devletinin ortak oldu¤u TurboLinux'un Türkiye ve Türkçe konuflulan co¤rafyadaki tek da¤ıtıcısı ve temsilcisi ünvanını sürdürmekte, arkasına aldı¤ı bu uluslararası güçle yerel boyutta, Linux'un pazar payını do¤rudan katma de¤erli özgün çözümler i l e a r t ı r m a y ı p l a n l a m a k t a d ı r. ‹flletim sistemleri know-how alanında Türk-Japon iflbirli¤iyle alternatif çözüm üretme çabasında olan Penguen Yazılım, gereksinimler do¤rultusunda en do¤ru ve en ekonomik çözümleri kendi özgün ifl ortakları olan “Penguen Adaları” ve Turbolinux ile yazılım gelifltirecek “Penguen Evleri” ile birlikte Linux tabanlı sistemlerde sunmak üzere çalıflmalarını her geçen gün daha da hızlandırarak devam ettirmektedir. E¤itimin önemine ve insana yatırımın erdemine inanan Penguen Yazılım , bu ba¤lamda bilgisayar e¤itimi almakta olan gençlere teflvik burslarını yakında duyuracaktır. P›nar Uylum Novell Türkiye Halkla ‹liflkiler Uzman› Devlerden LINUX'a tam destek Linux flirketi olma yolunda güçlü ad›mlar atan Novell, IBM iflbirli¤i ile Linux'u zirveye tafl›maya haz›rlan›yor. Novell, One Net vizyonu do¤rultusunda 2003 y›l› ortalar›nda Linux platformlar›na yönetim servisleri sa¤layan Nterprise Linux Servisleri ürün duyurusu ile bafllad›¤› Linux teknoloji yat›r›mlar›na h›z kesmeden devam ederek masaüstü Linux iflletim sistemlerinin tan›nm›fl firmalar›ndan Ximian’› hemen ard›ndan kurumsal Linux pazar›n›n önde gelen firmalar›ndan SUSE LINUX'u sat›n ald›. Böylece Novell uçtan uca çözüm sa¤layan yaz›l›m üreticisi ve Linux camias›n›n güvenilir adresi konumuna geldi. 2003 y›l› Kas›m ay›nda Novell, SUSE LINUX’u sat›n alma duyurusunun ard›ndan Ocak 2004 tarihinde yasal ifllemlerin de tamamland›¤› aç›klad›. Bir Linux flirketi olma yolunda güçlü ad›mlar atan Novell, SUSE LINUX'u 210 milyon dolara sat›n ald›. Bu sat›n alma s›ras›nda ise IBM’in de SUSE’ye 50 milyon dolar yat›r›m yapt›¤› da duyuruldu. Böylece 20 y›l› aflk›n iflletim sistemi tecrübesine sahip Novell, dünya çap›nda masaüstünden sunucuya kadar müflterilerine hem kurumsal en genifl Linux çözümleri sunan hem de teknik destek sa¤layan teknoloji flirketi konumuna gelmifl oldu. Tüm çözümlerini Linux platformuna tafl›mak üzere teknolojisini aç›k kaynak kullan›m modeline göre gelifltiren Novell, Linux teknolojisine yat›r›m yapma ve destekleme stratejisini güçlendirdi. Linux için biraraya gelen ve ortak yat›r›mlara giren dünya biliflim devlerinden Novell ve IBM, gelece¤in iflletim sisteminin gelifltirilmesi için önemli yat›r›mlarda bulunuyor. Geçti¤imiz birkaç y›ldan beri Linux'a deste¤ini her ortamda duyuran IBM, Novell'in SUSE LINUX'u sat›n almas›nda da önemli rol oynayarak Novell'e 50 milyon dolar yat›r›m yapt›. IBM'in SUSE LINUX ile geçmiflten gelen iliflkisi ve bu sat›n alma için yapt›¤› yat›r›m gözönüne al›nd›¤›nda, önümüzdeki y›llarda Linux pazar›n›n h›zla büyüyece¤i ve Linux'un gelece¤in iflletim sistemi olma yolunda att›¤› ad›mlar›n bofl olmad›¤› gözler önüne serildi. 50 milyon dolarl›k yat›r›m IBM'in, Novell'in SUSE LINUX'u sat›n almas›na yönelik duydu¤u güvenin ve deste¤in göstergesi oldu. Aç›kça IBM, Novell'in çok do¤ru ve yerinde bir yat›r›m oldu¤u inanc›yla yapt›¤› yat›r›m›n çok h›zl› ve yüksek geri dönüflü olaca¤› inanc›nda. Öte yandan her iki flirketin yapt›¤› anlaflma gere¤ince Novell/SUSE LINUX, IBM’in eServer ailesini de destekler konuma geldi. Kritik uygulamalar için ISO standartl› SUSE LINUX IBM ve Novell iflbirli¤i sadece yat›r›mlarla da s›n›rl› kalmad›. IBM ile Novell SUSE LINUX, destekledikleri Linux sürümünün, teknolojik ürünlerin güvenli¤ini de¤erlendiren bir ISO standard› olan Common Criteria Security sertifikas›n› ald›lar. Bir ISO standard› olan güvenlik sertifikas›, IBM’in eServer xSeries sunucusu üzerinde çal›flan SUSE LINUX’un devlet kurulufllar›n›n ve flirketlerin, kritik uygulamalar›nda güvenle kullan›labilece¤i anlam›na geliyor. Linux’un kritik ifl ortamlar›nda bile güvenle kullan›labilecek kadar olgunlaflt›¤› anlam›na gelen Common Criteria Security sertifikas›, tüm dünyaca tan›nan bir ISO standard›. Böylece IBM ile SUSE LINUX, tüm IBM eServer sistemleri için teknolojik ürünlerin güvenli¤ini de¤erlendiren bir ISO standard› olan Common Criteria Security sertifikas›n› bir üst seviyeye tafl›m›fl oldular. Bu duyuru özellikle ülkelerin Milli Savunma Departmanlar›ndaki komut ve kontrol operasyonlar› için büyük önem tafl›yor. Devlet kurulufllar› ve uluslararas› flirketler gibi kritik ifl uygulamalar› çal›flt›ran kurulufllar, teknolojik ürünlerin güvenlik aç›s›ndan garantili ve sorunsuz olup olmad›¤›n› de¤erlendirmek için ürünlerde söz konusu sertifikan›n bulunup bulunmad›¤›n› göz önünde tutuyorlar. Ürünler sertifikay› alabilmek için son derece kat› çeflitli kriteri yerine getirmek zorunda. Müflterilerinin aç›k ve standart tabanl› bilgiifllem taleplerine karfl›l›k olarak Linux Novell’in çok önemli bir stratejisi haline geldi. Novell müflterileri uzun süredir Novell’in üstün a¤ bilgiifllem yaz›l›m› ve teknik destek sistemlerinin Linux’un arkas›nda olmas›n› istiyorlard›. fiimdi ise Novell, daha ileri giderek pazardaki lider Linux da¤›t›c›lar›ndan bir konumuna geldi. Novell, Linux f›rsat›n› de¤erlendirmek isteyen müflterilere veri merkezinden masaüstüne kadar gereksinim duyduklar› her yerde Linux çözümünü sunuyor. Bu do¤rultuda bir Linux flirketi olma yolunda Novell, 2004 y›l›n› “Linux Y›l›” ilan etti. Linux'a yönelik pek çok projede iflbirli¤i yapan Novell ve IBM'in, Linux'a yönelik yat›r›mlar› ve destekleri tüm dünyada oldu¤u gibi Türkiye'de de h›zla artarak devam edecek. 21 Destek Hizmetleri IBM Linux destek hizmetleri IBM olarak Linux’u gelece¤in anahtar platfor mlarından birisi olarak görmekteyiz ve Linux’un geliflimi, standartların oluflturulması ve enterprise seviyesinde de yaygınlafltırılması için tam deste¤imizi vermekteyiz. Dünya çapında binlerce Linux projesinde çalıflan tecrübeli ve sertifikalı danıflmanlara, çözüm mimarlarına ve uzmanlara sahibiz. Linux pazarda hızla kabul görmekte ve yaygınlaflmakta ve biz de IBM olarak müflterilerimizin Linux’un sa¤ladı¤ı maliyet, esneklik ve rekabet avantajlarından yararlanmaları ve ifllerine katkı sa¤lamaları için çok genifl yelpazede sundu¤umuz hizmetlerimizle kendileri ile iflbirli¤i içerisindeyiz. IBM Hizmetler bölümü olarak 164 ülkede 140 binden fazla eleman ile IBM’in en büyük grubu ve dünyanın en fazla kabul gören hizmet flirketiyiz. Türkiye’de hizmetler bölümü olarak planlamasından tasarımına, danıflmalı¤ından, uygulamasına, kur uluflundan teknik deste¤ine, e¤itimlerine kadar çok çeflitli Linux hizmetleri ve çözümleri sunmaktayız. IBM olarak Linux pazarda destek gördü¤ü ve kur umsal anlamda yaygınlafltı¤ı sürece kendi özgün iflletim sistemlerimize verdi¤imiz deste¤in aynısını verece¤imizin güvencesini veriyoruz. Mevcut destek altyapımız, kanıtlanmıfl süreçlerimiz ve tecrübeli organizasyonumuz ile Linux içinde dünya standartlarında destek sa¤lıyoruz. Müflterilerimizin Linux problemlerine üç seviyeli olarak destek sa¤lamaktayız. IBM olarak dünya çapında bize bildirilen tüm problemleri, nedenlerini ve detaylı açıklamalarını tek bir sistem üzerinde topluyoruz ve çok de¤erli bir bilgi birikimine sahibiz. Her seviyedeki destek elemanlarımız bu bilgi bankasına 22 eriflmekte. Daha önceden karflılaflılmıfl problemler 1. seviye destek uzmanları tarafından çözümlenmekte. Karmaflık problemlerde 2. seviye destek mühendisleri ve gerekti¤inde yurt dıflı kaynaklar devreye sokulmakta. ‹lk defa karflılaflılan, daha önce yaflanmamıfl kod hatalarında ise sorun 3. seviye IBM Destek ekibine aktarılmakta. Burada problem tipine göre IBM labarotuvarları, Linux da¤ıtıcıları ki Suse, Redhat ve Turbonlinux gibi kurumsal alanda en büyük olan da¤ıtıcılarla dünya çapında anlaflmalarımız var. Problem, düzeltici kod (fix) yazılıp, test edilip, müflterimiz bu kodu yükleyip, sorunu çözene kadar tarafımızda açık kalıp, takip edilir. Ne zaman ki müflterimizin problemi çözülür, problem kayıtlarını kapatırız. Gelifltirilmifl destek hizmetimiz kapsamında, müflterilerimizin ortamlarını bilen destek elemanlarımız ile Linux problemlerinin koordinasyonunu ve yönetimini yapmakta ve kritik problemlere gerekti¤inde müflteri yerinde müdahale etmekteyiz. Ayrıca, müflterilerimizin talepleri do¤rultusunda Linux bazlı çözümler oluflturup, uygulamaktayız. Burada da portföyümüz oldukça zengin, tamamen müflterilerimizin ortamlarına uygun, ihtiyaçlarına cevap verecek platform ba¤ımsız hizmetler sa¤lamaktayız. Çözümlerimiz kapsamında müflterilerimizin tercihlerine göre farklı Linux da¤ıtımlarını ve bütçelerine uygun olan IBM veya IBM dıflı lisanslı yazılımları veya açık kaynak kodlarını kullanmaktayız. Bu projelerde amacımız tecrübelerimizi kullanarak müflterilerimizin bir an önce Linux iflletim sistemi ve Linux bazlı uygulama ortamında çalıflmaya bafllamalarını sa¤lamak. Sedef Nazl› Bütünleflik Teknoloji Hizmetleri Destek Hizmetleri Modüler yapıdaki Linux çözümlerimize örnekler; a- Linux Tabanlı Güvenlik: Platform ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries yada zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi üzerinde OpenSource ya da lisanslı güvenlik çözümlerinin kurulufl ve uyarlama hizmetini kapsar. Bu çözüm, afla¤ıdaki bileflenlerin bir yada birkaçından oluflabilir: Firewall çözümleri,Anti-virüs çözümleri, Anti-spam çözümleri, Network/Host based Introsion Detection/Prevention çözümleri Yazılımın kurulaca¤ı donanım platformuna ba¤lı olarak istenilen sayıda DMZ bölgesi içeren Firewall sistemi kurulur. DMZ bölgesinde yada Intranet’de bulunan e-mail sunucularına gelen mail trafi¤i içerisindeki virüslerin temizlenmesi ve SPAM maillerin ayıklanması/bloklanması gerçeklefltirilir. Ayrıca kullanıcıların Web ve FTP trafi¤i de virüs kontrolünden geçirilebilir. müflteri sunucuları ve domain için olan sorgulara da cevap verebilir. DNS servisinin en az iki farklı sunucu üzerinde çalıflması tavsiye edilmektedir. noktadan yapılmaktadır. Destekleyen uygulamaların, bu kullanıcı bilgileri ve flifreleri kullanarak yetkilendirme yapmaları da sa¤lanmaktadır. c- Kimlik Do¤rulama ve Yetkilendirme Hizmeti (Authentication, PDC/BDC, File Server, Print Server): Platform ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries yada zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi üzerinde tüm kullanıcıların Mincrosoft Network’e yada UNIX Network’e girifllerinde ve ayrıca FTP, WEB sayfalarına giriflte, yazıcı kullanımında kimlik do¤rulama ve yetkilendirme hizmetlerini kapsar. Çözüm kapsamındaki tüm kimlik do¤rulama ifllemleri sırasında arka planda LDAP servisi kullanılmaktadır. Firmanızın bütçesine uygun olarak yukarıdaki çözümlerin tümünde ücretsiz OpenSource yazılımları yada lisans ücretli yazılımlar kullanılabilinir. Microsoft Windows iflletim sistemi kullanan kullanıcıların kimlik dogrulama ifllemleri sırasında Linux sistemi, “Primary / Backup Domain Controller” olarak hizmet verir. d- Yedekleme Hizmeti: Hizmet, platform ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries yada zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi üzerinde her türlü sistemin yedeklenmesini sa¤lar. Çözüm kapsamında IBM Tivoli Storage ürün ailesi kullanılmaktadır ve iletiflim a¤ı üzerinden her türlü sistemin yedeklemesinin yapılabilece¤i bir ortam kurulmaktadır. Ayrıca SAN ortamlarında da yedekleme yapılabilmektedir. Bu çözüm kapsamında kullanılan Linux sunucusu, aynı zamanda kullanıcılara “File Server” ve/veya “Print Server” olarak da hizmet verebilmektedir. Böylece, Microsoft kullanan kullanıcıların, Linux sunucusuna do¤rudan ba¤lı veya network üzerinde bulunan yazıcıları sorunsuz ve “transparent” olarak kullanabilmesine ve File Server hizmeti almalarına olanak sa¤lanmaktadır. Sizin tercihleriniz do¤rultusunda OpenSource ürünleri kullanarak da yedekleme çözümleri oluflturabiliriz. ‹htiyaçlarınız do¤rultusunda, sizin ortamınıza uygun lisanslı veya ücretsiz de¤iflik ürünleri kullanarak çözümler oluflturmak mümkün. DHCP servisi, kullanıcıların network ayarlarını, network yöneticisinin belirledi¤i kriterlere göre otomatik olarak atarken, DNS sunucusunda da her atadı¤ı TCP/IP adresi için gerekli tanımlamaları da yapar. Günümüz iletiflim a¤larında yaygın olarak kullanılmaya bafllanan, IEEE 802.1x kimlik do¤rulama protokolü, e¤er ortamınızdaki network cihazları tarafından da destekleniyorsa, bu çözüm dahilinde uyarlanabilmektedir. Bu protokol, bilgisayarların, iletiflim a¤ına ba¤lanmadan ve uygun iletiflim a¤ı protokolü ile iletiflime geçmeden önce kimlik do¤rulamasının yapılmasına olanak sa¤lamaktadır. Bu protokolün uyarlanması ile dıflarıdan getirilmifl tanımsız bir bilgisayarın iletiflim a¤ına basit bir ethernet kablo ile ba¤lanıp, izinsiz califlması da engellenmektedir. DNS servisi ise iç kullanıcıların sorgularına cevap verebildi¤i gibi Internet’ten gelen Tüm hizmetler için kullanıcı tanımları ve flifreleri LDAP servisi aracılı¤ı ile tek Firmanızın bütçesine uygun olarak yukarıdaki çözümlerin tümünde ücretsiz OpenSource yazılımları (ya da lisans ücretli) yazılımlar kullanılabilinir. Ancak her koflulda da Anti-Virüs ve Anti-Spam yazılımlarının virüs ve spam veritabanı güncellemeleri için yıllık lisans ücreti ödenmektedir. b- DNS/DHCP: Hizmet, platform ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries yada zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi üzerinde tüm kullanıcıların IP adresi ve TCP/IP ile Network ayarlarının otomatik olarak ve merkezi kontrolle atanmasına olanak sa¤lar. Çözüm kapsamında Linux ile beraber OpenSource olarak da¤ıtılan ücretsiz BIND v 9 (DNS servisi) ve ISC DHCP Server (DHCP servisi) yazılımları kullanılmaktadır. e- Mail/Groupware Hizmeti: Hizmet, platform ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries yada zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi üzerinde mail, groupware ortamının oluflturulmasını sa¤lar. f- Linux Yüksek Kullanılabilirlik (High Availability) Hizmeti: Çözüm kapsamında, sunucular üzerindeki servisler yedeklenerek, sunuculardan birinin devre dıflı kalması durumunda, di¤erinin bir kaç saniye içerisinde devreye girmesine olanak sa¤lanmaktadır. Oluflturulmak istenilen ortamdaki sunucu sayısına, disk yapısına ve Linux da¤ıtımına ba¤lı olarak çözüm bileflenleri oluflturulmaktadır. 23 Freshmeat’ten Seçmeler: The Gallery 2.0-alpha-2 (2.0) Guido van Robot 1.0 Gallery, web sitemde foto¤raf albümler istiyorum, resim galerim olsun istiyorum, ürünlerimi resimlerle göstermek istiyorum diyenler için birebir. Kurulumu, ayarlar› çok kolay olan yaz›l›m PHP ile gelifltirilmifl. Sergileyece¤iniz resimlerde boyutland›rma, döndürme, s›ramala ifllemlerini Gallery ile hiç zorluk çekmeden yapacaks›n›z. Guido van Robot, di¤er ad›yla GvR ö¤rencilere kolayl›k amac›yla sadece gerekti¤i kadar yaz›m kurallar› sa¤layan minimal bir programlama dilidir. Özellikle programlama ö¤renen ve ö¤retenlerin ilgisini çekece¤ini san›yoruz. http://freshmeat.net/projects/the_gallery/?branch_id=51903&r elease_id=171433 http://freshmeat.net/projects/gvr/?branch_id=47481&release_i d=171297 --- --------------------------------------------------------------------------------- Gaim 0.82.1 Gaim'i art›k hepimiz tan›yoruz. Birçok mesajlaflma protokolü için deste¤i bulunan (AIM, ICQ, Yahoo!, MSN, Jabber, IRC, Napster, Gadu-Gadu, Zephyr), hemen her iflletim sisteminde çal›flabilen bir yaz›l›m. Gaim bu sürümünde birçok hatadan ar›nd›r›lm›fl ve protokolleri güncellendirilmifl halde, yeni özellikleriyle geliyor. http://freshmeat.net/projects/gaim/?branch_id=3020&release_i d=171226 --------------------------------------------------------------------------------- Clam SMTP ClamSMTP, virüsleri ClamAv kullanarak kontrol eden bir SMTP filtresidir. Hafif, basit ve güvenlir olmas› önemli özelliklerinden. http://freshmeat.net/projects/clamsmtp --------------------------------------------------------------------------------- PopSearch POPsearch, Bilgisayar›n›zda arad›¤›n›z bilgilere kolayca ulaflman›z› sa¤layan kiflisel bir arama motorudur. Bunu e-posta mesajlar›n›z› ve kiflisel dosyalar›n›z›n katalo¤unu oluflturarak herhangi bir web taray›c›s›ndan yapman›z› sa¤lar. http://freshmeat.net/releases/170630/ 24 Open-Xchange 0.7.0 Mozilla New Mail Icon 1.0.4 Open-Xchange Ortak Çal›flma ve Entegrasyon sunucusu, randevu, irtibat, görev, e-posta mesajlar› ve di¤er belge fomatlar›nda gibi birçok bilgiyi saklaman›z› ve paylaflman›z› sa¤lar. Bu bilgilere hemen her web taray›c›s›ndan ve KDE Kontact, Ximian Evolution, Konqueror, Mozilla Calendar gibi istemcilerden eriflilebilirsiniz. Eriflim WebDAV (XML), LDAP, iCal, and HTTP(S) gibi yöntemlerle yap›labilir. Mozilla Mail ya da Mozilla Thunderbird kullan›yorsan›z bu küçük programc›¤a bay›lacaks›n›z. Yeni mesaj geldi¤inde sizi system tray'de beliren bir ikonla uyaran bu programc›k, GNOME, KDE ve IceWM pencere yöneticilerinde çal›flabiliyor. http://freshmeat.net/projects/moztraybiff/?branch_id=46560&r elease_id=171170 http://freshmeat.net/projects/openxchange/?branch_id=52793&release_id=171355 --------------------------------------------------------------------------------- FontForge Favori fontunuzda de¤ifliklik mi yapmak istiyorsunuz yada bu söz konusu font setinde bir karakter mi eksik? ›flte sorunlar›n›z›n çözümü: FontForge. Postscript, TrueType, OpenType, CID-keyed, multi-master, CFF, SVG, ve bitmap (BDF) fontlar›n›z› istedi¤iniz gibi de¤ifltirebilir ya da yenilerini oluflturabilirsiniz. http://freshmeat.net/projects/fontforge/?branch_id=32984&rel ease_id=171182 -------------------------------------------------------------------- Open Ticket Request System OTRS (Open Ticket Request System) problem ça¤r›lar› talep ve e-posta yönetim sistemidir. Sistem destek, sat›fl, muhasebe, ça¤r› merkezi gibi bölümlerin verimli çal›flmas› için tasarlanm›fl. Linux, Solaris, AIX, FreeBSD, OpenBSD, Mac OS 10.x ve Windows sistemler için sürümleri mevcut. http://freshmeat.net/projects/otrs/ -------------------------------------------------------------------- RealPlayer 10.0.1 Alpha Internet kullan›c›lar›n›n yak›ndan tan›d›¤› efl zamanl› ses ve görüntü aktarma görevlerini üstlenen yaz›l›m›n son sürümünün Linux versionu geçti¤imiz günlerde alfa olarak Linux sevenlerin kullan›m›na sunuldu. RealAudio, RealVideo, MP3, 3GPP Video, Flash, SMIL 2.0, JPEG, GIF, PNG, RealPix, RealText, Ogg Vorbis ve Ogg Theora gösterebildi¤i ses ve görüntü formatlar› aras›nda. RealPlayer, Windows, Macintosh, Pocket PC, Nokia 9200 Series, Nokia 7650, Palm OS 5-tabanl› ele bilgisayarlar›, Linux, Solaris ve birçok Unix sistemleri için mevcut. http://freshmeat.net/projects/realplayer/?branch_id= 8882&release_id=171331 --------------------------------------------------------------------------------- ascii'o'matic 2.0 ascii'o'matic resimleri ASCII art'a dönüfltüren bir uygulama. ascii'o'matic sayesinde e¤lenceli e-posta imzalar› oluflturabilir, dotmatrix yaz›c›n›zdan poster ç›kt›lar› alabilirsiniz. http://freshmeat.net/projects/asciiomatic/?branch_id=51926&r elease_id=171181 25 Acil Servis Linux ile bir ifl modeli gelifltirmek Müflterilerin taleplerine paralel olarak Linux'un verdi¤i servislerin de nitelik ve nicelik aç›s›ndan ço¤almas›, Linux'a duyulan güveni her geçen gün daha da art›r›yor. Bu güvene arka ç›kacak bir ifl modeli gelifltirmek san›ld›¤›ndan da kolay. Aç›k yaz›l›m, uzun zaman boyunca (ve hala) bir k›s›m firmalar taraf›ndan ekonomik düzene karfl› bir unsur olarak tan›mland›. Linux'tan para kazan›lamayaca¤›, aç›k yaz›l›m kullanan kurumlar›n desteksiz kalaca¤›, bu tür yaz›l›mlar›n geliflmemifl ve ham oldu¤u söylendi. Ancak aç›k yaz›l›m ifl modeli, di¤er ifl yap›fl flekillerinden hiç farkl› de¤il. Genel olarak aç›k yaz›l›m, özel olarak Linux, uygulanabilir ve yönetilebilir bir ifl modelinin yöntemlerini bir kaç y›ld›r Türkiye'deki biliflim sektörünün her kesimine sundu¤u için genel kabul görmeye bafllad›. Bu iflletim sistemi, yaz›l›m›n kendisinden daha çok, üzerine koyaca¤›m›z katma de¤erin önemli oldu¤unu bize hissettirmeye bafllad›. Art›k hiç bir kurum daha güvenli, güvenilir, sa¤lam olan; ayr›ca kritik uygulamalarda bunu kan›tlayan aç›k yaz›l›ma karfl› de¤il. Özellikle müflterinin yatay segmentinde farkl› sorunlara cevap verebilecek uzmanl›k, son zamanlarda çok prim yap›yor. Önümüzdeki üç y›l›n Linux aç›s›ndan neler getirebilece¤ini görüp, ad›m›n› buna göre atan kurumlar rakiplerinin bir ad›m ilerisinde olacak. Nas›l bir strateji izlemeli? Linux, aç›k yaz›l›m piyasas›n›n önemli bir kesiflim noktas›nda bulunuyor. Dolay›s›yla bu yap›n›n etraf›nda bir strateji gelifltirmek, öncelikli olarak Linux'un devingen ortam›n› ö¤renmekten geçiyor. Linux'un, bir k›sm› gönüllü seyreden bir yaz›l›mc› grubu ile gelifltirildi¤ini ve bu gruba çok yüksek ve sürekli olarak “kar amac› güden kurumlar›n” yard›m etti¤ini biliyoruz. Dolay›s›yla gelifltiricileri tan›mak, onlar›n bulundu¤u ortamlardan bilgi almak her zaman art› puan olarak dönecek. “E¤er aç›k kaynak kodlu yaz›l›mlar ücretsiz da¤›t›l›yorsa, bundan nas›l para kazan›yorlar?” Kapal› kaynak kodlu bir yaz›l›m› satarken karfl› taraf›n bir destek beklentisi oldu¤una hemfikiriz. Kaynak kodu aç›k olsa da durum de¤iflmeyecektir. Dolay›s›yla güvene, itibara, sayg›ya dayal› bir ticari iliflki gelifltirildi¤inde, aç›k yaz›l›mlar kolayca üyelik ve destek karfl›l›¤›nda sat›labilir. Bu, sürdürülebilir ve sa¤l›kl› bir modeldir. ‹steyen müflterinizin yaz›l›m› temin edip, kendi içinde kullanmas›n›, destek talebi oldu¤unda da karfl›l›¤›nda sözleflme yapmas›na olanak verir. O zaman ister bir ERP paketi olsun, ister veritaban› çal›flt›racak bir kümeleme teknolojisi, önemli olan yaz›l›m›n h›zl›, hatas›z, verimli çal›flmas› ve yönetilebilir olmas›d›r. fians bu ya, Linux do¤as› gere¤i tüm özellikleri uzun zamand›r sa¤lamakta. 26 Dünya çap›ndaki Linux ticarileflme yönelgesi Acil Servis Linux gelifltiricileri, sistem yöneticileri (mühendisleri demiyorum, 4 y›l boyunca dirsek çürüten üniversite mezunu mühendislere büyük haks›zl›k olur), dan›flmanlar›, proje yöneticileri Türkiye'de mumla aran›yor. Deneyimli bir Linux yöneticisinin yetiflmesi 8-10 ay aras› zaman al›rken son zamanlarda Linux e¤itim kurumlar›n›n say› ve nitelikçe artmas› bu a盤› kapatmada yetersiz kalmaya bafllad›. Daha çok Linux uzman›na ihtiyaç var Bu durum, Linux'un geldi¤i noktay› da gözler önüne seriyor. Ünlü biliflim kariyer sitesi Dice.com, Linux uzmanlar›n›n di¤erlerinden ortalama %6 daha fazla kazand›¤›n› belirtiyor. Dolay›s›yla artan Linux uzman› ihtiyac›na bakarak destek ve servis ile bir ifl modeli oluflturmak bir baflka seçenek. Ancak müflterilerin say›ca art›fl› durumunda daha çok artan oranda çal›flan gerekiyor. Türkiye'de sadece Linux servisi vererek ifl modeli oluflturmay› deneyen firmalarda ortalama çal›flan say›s› 5-15 aras›nda de¤ifliyor. Dolay›s›yla bu bir 'yan model' olarak görülebilir. Öyleyse bu yöntem merkeze çekildi¤inde destekleyici modeller bulunmal›d›r. bir aç›k görüyorum. Altyap›s› sa¤lam kurulmufl bir kurumun, içerdi¤i "knowhow"u hem kamu, hem de özel sektörde sonuna dek sunmas›n›n önünde hiç bir engel bulunmuyor. Hatta büyük flehirlerde konumlanmam›fl pek çok kurum ve kurulufl, Linux deste¤inin yayg›n olmamas›ndan, mevcut altyap›lar›n› Linux ile donatt›ktan sonra profesyonel bir destek görememekten flikayet edebiliyor. Dünyan›n neresine giderseniz gidin manzara bu flekilde. Linux, ekonomiyi canland›r›yor Tarihsel perspektiften bakarsak, Linux'un gelifliminin arkas›nda yatan temel olgu her zaman bilginin paylafl›m› olmufltur. Linux ve aç›k yaz›l›mlar›n geliflmesinin ekonomi üzerinde negatif etki oluflturaca¤› da do¤ru de¤ildir. Gerçek olan, Türkiye'nin sa¤l›ks›z gelir modeline benzeyen dengesiz biliflim pazar› paylafl›m›ndaki çan e¤risi etkisinin, Linux sayesinde varl›¤›n› giderek yitirmekte oldu¤u ve güçlünün de¤il, bilgiye sahip olan›n, bunu paylaflan›n daha çok kazanaca¤›d›r. Red Hat ve SuSE (flimdi Novell'in kanatlar›nda) kendi ifl modellerini gerçekleyebilmek isteyenlere farkl› seçenekler sunuyor. Örne¤in Red Hat, geçti¤imiz y›llarda ticari olarak destekledi¤i ürünü ile (Red Hat Enterprise Linux), internet üzerinden serbestçe indirilebilen ürününü (Fedora) birbirinden ay›rd›. SuSE ise farkl› sektörlere hitap edecek kanallar› için farkl› ürün yelpazeleri ç›kart›yor. Dolay›s›yla bir Linux da¤›t›m firmas› ile iletiflime geçmek, yolu açman›n ilk ad›m› olarak görülebilir. Bu alanda özellikle e¤itim, dan›flmanl›k, servis ve kurulum sonras› destekte ciddi Farkl› Linux ifl modellerinden kesit 27 Acil Servis -Kablonet ba¤lant›m› Linux üstünden nas›l kullanabilirim ? Türkiye'de verilmekte olan kablonet ba¤lant›s› bir DHCP ba¤lant›d›r. DHCP ise, istemci makinalara merkezi olarak IP, a¤ geçidi, dns gibi temel TCP/IP ayarlar›n›n atanmas›n› sa¤layan bir protokoldür. Linux üzerinde her hangi bir a¤ biriminizin DHCP'den IP almas› için kullanabilece¤iniz en s›k kullan›lan iki yaz›l›m; pump ve dhclient't›r. Kullan›mlar›: pump -i eth0 Sadece pump derseniz hangi a¤ birimi varsa ona IP al›nmaya çal›fl›l›r, -i ile ise hangi birime istiyorsan›z IP verebilirsiniz. dhclient -q eth0 komutu da ayn› ifli görür. Arada ne fark var diye sorabilecekler için, dhclient'›n bütün DHCP özelliklerini destekledi¤ini, pump'›n ise sadece belli bir k›sm› (yine de büyük ihtimalle ihtiyaç duyaca¤›n›zdan fazlas›n›) destekledi¤i olacakt›r. Türkiye'deki kablonet servis ba¤lant›lar›nda ise ilginçtir, pump'›n dhclienttan genellikle daha iyi çal›flt›¤›na flahit olduk. Bu arada ayn› komutlar› DHCP ile ya da BOOTP ile IP veren Windows a¤lar›nda da kullabilirsiniz. Bir wav dosyas›n› mp3 haline getirmek için ne yapmam gerekir ? Linux alt›nda müzik cdlerinden mp3 yapmak için bir program önerebilir misiniz ? Öncelikle bir ses dosyas›n› s›k›flt›r›lm›fl formata geçirmek istiyorsan›z bizim önerimiz, .ogg format›n› kullanman›z. Tabi, bu ifli tafl›nabilir mp3 çal›c›n›z için yap›yorsan›z bu bir iflinize yaramaz ama aksi takdirde .ogg format›n› kullanman›z, hem daha az alanda daha kaliteli bir sese sahip olman›z, hem de halihaz›rda patent problemleri olan mp3 format›n› kullanmaman›z aç›s›ndan iyi olacakt›r. 28 Öte yandan wav dosyalar›n› mutlaka da mp3 format›nda s›k›flt›rmak istiyorsan›z bizim önerimiz LAME program›n› kullanman›zd›r. Bu program flu andaki mp3 codecleri aras›nda en kaliteli ç›kt› verenlerden bir tanesidir. Gerek h›z›, gerekse son zamanlarda çok daha popüler olan VBR (de¤iflken veri oran›) sayesinde, parçan›n içinde bitrate de¤ifltirilmekte böylelikle sesin çok kaliteli olmas› gereken yerlerde o kaliteye ç›k›lmas›, daha belirsiz yerlerde ise kalitenin düflürülüp yerden tasarruf edilmesi sa¤lanmaktad›r. VBR sistemi sayesinde normalde 192kbps olarak varsay›lan cd kalitesine 112kbps'da ulafl›labilmektedir. Dahas› piyasadaki bir çok tafl›nabilir mp3 çal›c›s› da bu format› desteklemekte ve dolay›s›yla daha az yere, kaliteden hemen hemen hiç feragatta bulunmadan çok daha fazla müzi¤i depoloyabilmektesiniz. ok detayl› özelliklere sahip olan LAME'i komut sat›r›ndan kullanabilece¤iniz gibi GRIP ya da Ripper-X gibi cd-ripper programlarla da kullanabilirsiniz. Burada yine önerimiz OGG format›n›n kullan›lmas›. Elinizdeki bir mp3 dosyas›n› wav haline getirmeden 96kbps VBR olarak kodlamak için verece¤iniz komut: lame --alt-preset 96 eski.mp3 yeni.mp3 Burada 96'› istedi¤iniz bir baflka bitrate ile de¤ifltirebilir, denemeler yapabilirsiniz. MPlayer'› gerek GUI'sinden (gmplayer diye çal›flt›r›p) gerekse komut sat›r›ndan kullanabilirsiniz. E¤er sisteminizde dvd ayg›t›n›z daha önceden belirlendiyse (ln -s /dev/hdc /dev/dvd) gibi kullanman›z gereken komut: mplayer dvd://1 E¤er böyle bir atama yapmad›ysan›z dahi sorun yok bu sefer DVD ayg›t›n›z›n ba¤l› oldu¤u IDE kanal›n› ayg›t olarak gösterebilirsiniz: mplayer dvd:/1-dvd-device/dev/hdc Bütün bu ayarlar VCD'ler için de geçerlidir. Buradaki önemli bir nokta da sözkonusu ayg›tlar›n (/dev/dvd ya da /dev/vcd gibi) mount edilmesine ihtiyaç olmadan kullan›labilmeleridir. San›r›m biraz da MPlayer ekran›nda kullanabilece¤iniz tufllardan bahsetmekte fayda var. 9 ve 0 tufllar› sesi aç›p kapatmaya Sa¤a ve sola oklar 1 saniye ileri ya da geriye gitmeye pageup ve pagedown 10 saniye ileri ya da geriye gitmeye SPACE pause etmeye Linux'da DVD ya da VCD nas›l DVD gösterilir ? + ve - ses ve görüntü aras›ndaki gecikmeyle oynamaya Linux'un en önde gelen iki medya oynat›c› program› MPlayer ve Xine'd›r. Bunlar aras›nda bizim tercihimiz gerek performans, gerekse konfigüre edilebilmesi aç›s›ndan MPlayer (MPlayer ayn› zamanda Freshmeat'deki en popüler projeler aras›nda Linux Kernel'in bile önünde bir numarada bulunmaktad›r). MPlayer VCD, DVD gibi klasik video formatlar›n›n yan›s›ra, Xvid, Divx5, Real ve Matruska gibi formatlar› da desteklemekte ve gerektirdi¤i düflük donan›m ihtiyaçlar› ile halihaz›rda piyasadaki hemen hemen bütün donan›msal DivX oynat›c›larda kullan›lmaktad›r. 1 ve 2 kontrast› aç›p kapatmaya 3 ve 4 ›fl›¤› aç›p kapatmaya o EkranÜstüGörüntüsü'nü (OSD) aç›p kapatmaya yarar f Görüntüyü tüm ekrana yaymaya q Programdan ç›kmaya yarar Daha detayl› bilgiler için man mplayer komutunu çal›flt›rabilirsiniz. MPlayer'›n resmi sitesi http://mplayerhq.hu 'dur ve bütün ana GNU/Linux da¤›t›mlar› için kuruluma haz›r paketleri bulunmaktad›r. Sözlük GNU SÖZLÜK Firewall: Güvenlik duvarı. A¤ trafi¤inin öncelikli olarak kontrol edildi¤i ve yetkilere göre bir taraftaki a¤dan gelen isteklerin di¤er tarafa gidiflini düzenleyen yazılım/ donanım bütünü. IpTables: GNU/Linux da¤ıtımlarının güvenlik duvarı altyapısı. Apache: Halihazırda web sitelerinin %70'ini sunan web sunucusu yazılımı. Linux, BSD, MacOs 10, Windows ve daha birçok iflletim sistemi üzerinde çalıflabilmektedir. PHP: Sunucu tarafında çalıflan, HTML ile uyumlu bir betik dilidir. Dinamik içerikli web sayfaları ve web tabanlı hizmet yazılımları yapılması için kullanılır. Hemen hemen bütün önde gelen web sunucuları ile birlikte çalıflabilir. MySQL: GNU dünyasının en popüler veritabanı sunucusu. Az kaynak gereksinimi, birçok platform üzerinde çalıflabilmesi, yüksek hıza sahip olması gibi özellikleri sayesinde birçok yerde kullanılmaktadır. Apache ve PHP ile birlikte web tabanlı hizmetler konusunda neredeyse bir standart haline gelmifltir. PostgreSQL: Özgür yazılım alanında MySQL'in en yakın takipçisidir. Yapabilirlikleri ve destekledi¤i standartlar MySQL'den çok daha ileridir. Özellikle büyük projelerde tercih edilmektedir. Kaynak kodu: Herhangi bir yazılımın, yazıldı¤ı, üzerinde de¤ifliklik yapılıp tekrar derlenebilen hali. Yazılımlar öncelikle kod olarak yazılmakta daha sonra derlenip tek baflına çalıfltırılabilir uygulamalar haline dönüfltürülmektedirler. Bir kez çalıfltırılabilir uygulama haline dönüfltürülmüfl bir yazılımın üstünde kaynak koduna sahip olmadan de¤ifliklik yapmak çok zordur. Bu sebeple, GNU/Linux dünyasında kaynak kodlarına eriflim, yazılım üstünde istedi¤imiz gibi de¤ifliklik yapabilmeyi ve bunun sonuçlarından biri olarak özgür yazılımları simgeler. Gimp: GNU'nun bitmap tabanlı grafik düzenleme aracıdır. Piyasadaki Photoshop, PaintShop Pro gibi benzerlerinin yaptı¤ı birçok ifli (ve fazlasını) gerçekletirebilmektedir. Büyük bir ekip tarafından aktif olarak gelifltiriliyor olması ve devamlı güncellenmesi en büyük artısıdır. OpenOffice.org: Bütün bileflenleriyle tam bir ofis paketi. Özgür yazılım dünyasının son yıllardaki en sevilgen yazılımlarından biri. Kullanıcıların, belge yazma, sunum hazırlama, hesap tablosu düzenleme gibi ihtiyaçlarına cevap verebilen, oldukça baflarılı bir program. GNU Cash: Kiflisel finans takip yazılımı. Mozilla: Mozilla grubunun gelifltirdi¤i, kökleri Netscape'e dayanan, Internet tarayıcı/eposta istemcisi ve web sayfası tasarlayıcıdan oluflan yazılım grubunun genel ismi. Mozilla Firefox: Mozilla suitinin Internet tarayıcısı kısmı. Oldukça az ram ve harddisk alanına ihtiyaç duyması, halihazırda standartlara en çok uyan tarayıcı olması ve hızlı olması sayesinde gerek Windows gerek Linux üzerinde oldukça popüler. Mozilla Thunderbird: Mozilla ekibinin dört dörtlük e-posta istemcisi. Klasör yapısı, zengin filtreleme imkanlarının yanısıra e¤itilebilen istenmeyen e-posta (SPAM) filtresi ve di¤er kolaylıkları ile gün geçtikçe popülerlik kazanmakta. Freshmeat: Özgür yazılım projelerinin takibi konusunda tartıflmasız bir numaralı site. Her gün onlarca yazılımın yeni sürümlerinin çıktı¤ı, yepyeni yazılımları bulabilece¤iniz devasa bir ortam. Sourceforge: Internet üzerindeki en büyük yazılım gelifltirme ortamlarından biri. Kullanıcılarına ücretsiz olarak sundu¤u web alanı, sürüm kontrolü, forum ve eposta listeleri hizmetleri ile Özgür Yazılım camiasının geliflmesinde en önemli rollerden birini üstlenen site. 29