Çocuk Hakları Yaygınlaştırma Eğitimi
Transkript
Çocuk Hakları Yaygınlaştırma Eğitimi
Çocuk Hakları Yaygınlaştırma Eğitimi Uluslararası Genç Liderler Akademisi Eğitim Yeri: İstanbul, Türkiye Eğitim Dönemi: Şubat-Mayıs 2015 Bu rapor, UNICEF ve Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği’nin desteğiyle devam eden UGLA projesi Darüşşafaka Doğuş Basketbol’un Oyunda Kal projesi ile ortaklaşa yapılan çocuk hakları yaygınlaştırma çalışmasının raporudur. Hazırlayan:Elif Kalan (UGLA Koordinatörü) İçerik Genel Özet..................................................................................................................................................... 3 Eğitim Çalışması Kolaylaştırıcılar ve Yararlanıcılar ........................................................................................ 6 Kolaylaştırıcılar: ......................................................................................................................................... 6 Yararlanıcılar: ............................................................................................................................................ 6 Eğitim İçeriği ve Metodolojisi........................................................................................................................ 6 Ön hazırlık: ................................................................................................................................................ 6 Eğitim Çalışması ........................................................................................................................................ 7 Raporlama ................................................................................................................................................. 8 Eğitim bulguları ............................................................................................................................................. 9 Değerlendirme ............................................................................................................................................ 10 Yararlanıcılar ........................................................................................................................................... 10 Kolaylaştırıcılar ........................................................................................................................................ 17 Ekler ............................................................................................................................................................ 18 Ek-1 Kolaylaştırıcı Listesi ......................................................................................................................... 18 Ek-2: Hak ve Çocuk Post-it Çalışması....................................................................................................... 19 2 Genel Özet Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği ve UNICEF Türkiye ortaklığında 2010 yılıdan beri devam eden Uluslararası Genç Liderler Akademisi (UGLA) projesi Şubat – Mayıs 2015 döneminde Darüşşsafa Doğuş Basketbol takımının yürüttüğü Oyunda Kal projesine destek verdi. Bu destek kapsamında sportif aktivitelere katılım ile çocuk gelişiminin altı çizilerek çocukların zararlı alışkanlardan korunmalarını anlatan bir eğitim çalışması gerçekleşti. Bu eğitim çalışması İstanbul’un 37 ilçesinde bulunan, 37 okulda 1,5 saatlik etkinlikler şeklinde uygulandı. Bu çalışmayı 7-8 Şubat 2015 tarihlerinde İstanbul’da yapılan Çocuk Hakları Kolaylaştırıcı eğitimine katılan 15 genç gönüllü gerçekleştirdi. Bu çalışmanın genel olarak sonuçları aşağıdaki gibidir: 1 Çocuk, çocuk hakları ve katılımı hakkındaki farkındalığı arttırmak amacı ile 37 okulda yaklaşık 5500 çocuğa çocuk ve hak tanımı, çocuk hakları bildirgesi, ayrımcılık ve eşitlik konularında ve tehlikeli durumlarda korunmalarını destekeleyecek bilgiler verildi, Gönüllülük ve katılım konularında çocuklara ve özellikle ergenlere örnek olunması amacı ile çocuk hakları kolaylaştırıcıları kendi hikâyelerini paylaştı, Çocuk haklarının yaygınlaştırılması konusunda aktif uygulamalar ve araçlar kullanıldı: sunum, video, adım oyunu, post-it çalışması1, Her çalışmanın sonunda çocuklardan geri bildirim toplandı ve bu bildirimler online olarak kolaylaştırıcılar tarafından ekip ile paylaşıldı. Eğitim içeriği detaylı olarak aşağıda açıklanmıştır. 3 Eğitim Çalışmasının yapıldığı okullar ve tarihler: İLÇE ATAŞEHİR ARNAVUTKÖY OKUL Ataşehir Anadolu Lisesi Arnavutköy Cumhuriyet Ortaokulu AVCILAR Avcılar Anadolu Lisesi BAĞCILAR Aşık Veysel Ortaokulu BAHÇELİEVLER BAKIRKÖY Bahçelievler Kumport Ortaokulu Florya Tevfik Ercan Anadolu Lisesi BAŞAKŞEHİR Başakşehir Anadolu Lisesi BAYRAMPAŞA Suat Terimer Anadolu Lisesi BEŞİKTAŞ BEYLİKDÜZÜ İsmail Tarman Ortaokulu Büyükşehir Hüseyin Yıldız Anadolu Lisesi BEYOĞLU Dilnihat Özyeğin Anadolu Lisesi BÜYÜKÇEKMECE Çakmaklı Cumhuriyet Ortaokulu BEYKOZ Paşabahçe Ortaokulu ÇATALCA Çatalca Anadolu Lisesi ÇEKMEKÖY Alemdağ Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu ESENLER Atışalanı Ortaokulu ESENYURT Esenyurt Ortaokulu EYÜP Feridun Tümer Ortaokulu 4 TARİH 17.04.2015 02.03.2015 23.02.2015 11.03.2015 13.03.2015 16.03.2015 27.02.2015 23.03.2015 06.04.2015 18.02.2015 27.03.2015 16.02.2015 10.04.2015 13.02.2015 22.04.2015 09.03.2015 20.02.2015 01.04.2015 FATİH Cağaloğlu Anadolu Lisesi GAZİOSMANPAŞA Gaziosmanpaşa Ortaokulu GÜNGÖREN KADİKÖY Güngören Gençosman IMKB Ticaret Meslek Lisesi Melehat Akkutlu Ortaokulu KAĞITHANE Hacı Ethem Üktem Ortaokulu KARTAL Mahmut Kemal İnal Ortaokulu KÜÇÜKÇEKMECE MALTEPE PENDİK SANCAKTEPE SARIYER SİLİVRİ Cumhuriyet Ortaokulu Gülizar Zeki Obdan Lisesi Perran Kutman Sarıtaş Ortaokulu BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR ANADOLU LİSESİ Sevim Avni Çoğal Ortaokulu Kaptan-ı Derya Ortaokulu SULTANGAZİ Dostluk Ortaokulu TUZLA 20.03.2015 15.04.2015 03.04.2015 04.05.2015 29.04.2015 08.05.2015 27.04.2015 08.04.2015 15.05.2011 06.05.2015 04.03.2015 Nilufer Hatun Ortaokulu İbni Sina Ortaokulu ÜSKÜDAR Halide Edip Adıvar Anadolu Lisesi ÜMRANİYE Zübeyde Hanım Ortaokulu ZEYTİNBURNU 06.03.2015 25.02.2015 Atatürk Ortaokulu SULTANBEYLİ ŞİŞLİ 25.03.2015 Borsa İstanbul Zeytinburnu Anadolu Lisesi 5 30.03.2015 11.05.2015 13.04.2015 20.04.2015 18.03.2015 Eğitim Çalışması Kolaylaştırıcılar ve Yararlanıcılar Kolaylaştırıcılar: Bu çalışma 18-25 yaş arası 15 genç gönüllü kolaylaştırıcı ile yapıldı. Ekip olarak kolaylaştırıcılar 7-8 Şubat 2015 tarihlerinde İstanbul’da 2 günlük bir eğitime tabi tutuldular. Genç gönüllü ekip daha önce çocuklarla çalışma yapmış, sivil ve sosyal çalışmaların içerisinde aktif olan ve bu alanda kendini geliştirmek isteyen kişilerden seçildi. Kolaylaşıtırıcı ekibin listesi EK-1’de paylaşılmıştır. Yararlanıcılar: Yararlanıcılar 11-18 yaş arası çocuklardır. Bu çalışmada ilk öğretim ve orta öğretim düzeyinde okullara gidildi. Bu kapsamda, bazı okullarda 5., 6., veya 7. Sınıflar eğitim çalışmasından yararlanırken, bazı okullar da ise lise düzeyinde öğrenciler eğitime katıldılar. Eğitim İçeriği ve Metodolojisi Eğitim çalışmasının içeriği 7-8 Şubat 2015 tarihlerinde yapılan kolaylaştırıcı eğitiminde 15 genç gönüllü ile birlikte oluşturuldu. İçeriğin planlanmasında çocukların hem çocuk hakları konusunda bilgilerini arttırmaları hem de zor durumlarda, haklarının ihlal edildiği durumlarda kime ve nereye başvuracklarının bilmeleri hedeflendi. Ayrıca, sporun hem bir hak hem de gelişim için çok önemli bir araç olduğu ve her yaş grubunda oyun ve sporun farklı şekilde gelişime destek olduğunun altının çizilmesi kararlaştırıldı. Buna göre 1 saatlik bir eğitim programı ön hazırlık, eğitim ve raporlama olarak aşağıdaki şekilde oluşturuldu: Ön hazırlık: a. Materyallerin kontrol edilmesi i. Renkli A4 kağıtları ii. Post-it iii. Kalem (katılımcı sayısına) iv. Stress topu v. Hak potamız vi. Flipchart kağıtları (bilgileri hazırlayacağız) vii. Boardmarker viii. Laptop-teknik projeksiyon ix. Balon x. Bant xi. T-shirt xii. Yaka-kartı 6 xiii. Şapka xiv. Broşür xv. Afiş xvi. Photo-frame xvii. Kitapçık xviii. Adım oyunu kağıtları b. Yaka-kartı-T-shirt ile ekibin hazırlanması c. İçeriğin tam olarak hazır olması-kontrol edilmesi d. Görev dağılımının yapılması Eğitim Çalışması e. OyundaKal ve Proje ile ilgili videoların izlenmesi f. Tanışma - Giriş metninin hazırlanması– i. Neden buradayız? ii. Proje hakkında bilgilendirme – 8’ 10’ - 15’ g. “HAK”Çalışması: i. Çocuk ve Hak denildiğinde çocukların aklına gelenleri kendilerine verilen postitlere yazmaları veya çizmeleri istenir. Bitirenlerin bu post-itleri duvarda asılı bulunan ÇOCUK ve HAK yazan flipchart kağıtlarına yapıştırmaları istenir. ii. Daha sonra kolaylaştırıcı ekip salonun faklı köşelerine dağılarak çocukların yazdığı postitleri okurlar. Ayrıca çocuklara yine söz verilir. iii. Kısaca kolaylaştırıcı çocuk ve hak tanımlarını yapar. - 20’ h. Çoça Çocuk Hakları Videosu i. Tartışma: Çocuk Hakları konusunda çocuklara ne öğrendikleri, ilk defa duydukları bir hak olup olmadığı ve hangi hakkın daha önemli olduğu gibi sorular sorulur ve bu sorular ile tartışma ortamı sağlanır. – 7’ i. Çocuk Hakları Sözleşmesi Çalışması i. Çocuk Hakları Sözleşmesi’nden bazı maddelerin çocuklar tarafından okunması ve bu maddelerin 4 temel prensip (korunma, yaşama, gelişme ve katılım) ile ilişkilendirilerek tartışılması j. Adım Oyunu – 15’ i. Karakterler için gönüllülerin seçilmesi ii. Karakterler ile oyunun oynanması ve haklar ve eşitlik konularının tartışılması k. KDK Çocuk ve Alo 183 tanıtımı – 5’ i. Örnek vererek www.kdkcocuk.gov.tr sitesinin anlatılması ve Alo 183 ile nereye nasıl başvuracakları hakkında bilgilendirme yapılması l. Kapanış – 5-10’ i. Hepimizin hakkı var! ii. Elinizde ÇHS var, onlara bakın! Okuyun! 7 1. Bugün ne öğrendiniz? Kağıtlara yazıp, bunu HAK POTASIna atma çalışması Raporlama m. Post-itlerin raporlaması n. Hak Potasına atılan geri bildirimlerin raporlaması Raporlamalar Google Drive üzerinde hazırlanan dosyaya eklenir. Raporlama google drive üzerinden belirlenen linkte kolaylaştırıclar tarafından yapıldı. 8 Eğitim bulguları Eğitim çalışmasının başında çocuklarla post-it çalışması yapıldı. Bu çalışmada çocukların “çocuk” ve “hak” kelimelerinden ne anladıklarını post-it’lere yazmaları istendi. Buna göre, yazılan ifadeler daha sonra kolaylaştırıclar tarafından okundu. Yazılan ve paylaşılan ifadeler üzerine kısa bir tartışma yürüten kolayşaıtırıcılar daha sonra bu kavramların ne demek olduğunu ve çocuk hakları sözleşmesinde nasıl ifade edildiğini katılımcı çocuklar ile paylaştılar. Çocuk ve Hak Post-it çalışmasından bazı örnekler: Hak Çocuk çocukların en doğal yapabilecekleri şeyi savunmasıdır çocuk ise dışarı çıkıp oyun oynaması ve okula gitmesidir Özgürlük – adalet- savunma Oyunla arkadaşlarıyla oynamayı seven, 18 yaşına girmiş, büyüklere muhtaç kişi. Özgürce yaşamak Çocuk denince aklıma annemin güzel şefkati ve çocuğun onla büyümesi geliyor. Oyun oynamak için olan En küçük en saf en iyi ve her şeyin üstesinden gelecek bireyler. Her insanın hakları vardır. Çocuklarında. Bazı haklarımızı ailelerimizle paylaşmalıyız. Çocuk denince aklıma biz geliyor. Çünkü biz de çocuğuz. Çocuklar toplumda bir büyüğe ihtiyacı olan en önemli kişiler arasında olduğunu düşünüyorum. Hak istiyorum, özgürlük istiyorum, ayrımcılık istemiyorum. Çocuk demek bir sürü aktivite yapmak ve eylenmek oyun oynamak demek Oyun hakları Özgürlük, mutluluk Özgürce yaşamak, yaşam sürdürmektir. Bir insanın yapması gereken yapması zorunda olmayan şeylerdir. İnsanın her konuda özgürllüğüdür. Yaşı 1-17 arasında olanlar. Tüm ifadeler EK-2’de sunulmuştur. 9 Değerlendirme Yararlanıcılar Genel olarak eğitim çalışmasına katılan çocuklar eğitimden memnun kaldıklarını belirtmişlerdir. Hakları konusunda bilgilendiklerini ve ÇOÇA videosunu beğendiklerini ifade etmişlerdir. Eğitim sonunda eğitim ile ilgili olarak çocuklardan yorumlar aşağıdaki gibidir: Kimse bizim özel hayatımıza karışamaz. Ben değerliyim. Biz çocuklar değerliyiz. Bizlerin de hakkı vardır. 10 Hak Potası çalışması ile yararlanıcı çocukların eğitim ile ilgili düşüncelerini çizerek ya da yazarak belirmeleri istenmiştir. Hak Potası çalışmasından bazı örnekler: 12 13 14 15 Hak Potası çalışmasının tüm dökümanlarına Google drive üzerinden erişebilirsiniz. 16 Kolaylaştırıcılar 15 genç gönüllü kolaylaştırıcı ile 37 okulda yapılan bu etkinlik ile 5500 civarında çocuğa ve ergene ulaşıldı. Bu süreçte, her okula 2 ile 5 arasında gönüllü kolayşatırıcı katıldı. Temel olarak 1 saatlik etkinliği yöneten kolaylaştıcılar eğitimlerin sonunda kendilerine yöneltilen sorularla hem eğitim içeriğini, hem sürecini hem de teknik olarak düzenlenmesini değerlendirdiler. Genel olarak eğitim çalışmasından memnun olduklarını belirten kolaylaştırıcların öneriler ve eleştirileri aşağıdaki gibi sıralanmıştır: Öneriler: - Eğitim içeriği ortaokul ve lise düzeyi olarak iki farklı şekilde düzenlenmeli. Adım oyunu daha uzun ve tartışmalı bir şekilde yapılmalı. Eğitimin bir benzerinin yetişkinlere ve özellikle çocukların velilerine de verilmeli. (Özellikle birçok geri bildirimde çocuklar kendi haklarını bildiklerini, ancak hak ihlallerinin yetişkinler tarafından yapıldığını ifade ettikleri gözlenmiştir.) Eğitime ihtiyaç duyulup duyulmadığı okullarla önceden konuşulmalı. Geri bildirimler daha etkin değerlendirilmeli. Etkinlik sonunda katılımcı çocuklara sertifika verilmesi. Basketbol sahası yenilenmesi ile çocuk hakları eğitiminin algısal olarak karıştığı belirtildi. Eğitimlerin sonunda İbrahim Kutluay’ın geleceği bilgisinin önceden verilmesi ile, sonrasında yaşanan hayal krııklığı ve kurumlara yönelik algının olumsuzlaşması. Bireysel geri bidirimler: - Kişisel gelişim Çocuk hakları ve katılımı konusunda bilgilenme ve çalışma tecrübesinin artması Takım çalışması Ekip ve koordinasyon İnteraktif eğitim çalışma tecrübesi Genel olarak sorulan soruların yanı sıra, kolaylaştırıların bazı ifadeleri değerlendirmeleri istenmiştir. Buna göre: Kolaylaştırıcı eğitimi sonrası yapılan etkinlikler ve okul çalışmaları beklentinizi ne düzeyde karşıladı? (1-hiç karşılamadı, 5-tam anlamıyla karşıladı) Genel olarak okullarda yapılan çalışmayı teknik olarak değerlendirir misiniz? (1-iyi değildi, 5-tüm gereksinimlere cevap verildi) Okullarda yapılan çalışmayı içerik olarak değerlendirir misiniz? (1-içerik uygun değildi, 5-içerik uygundu) 4,4 4,1 4,2 Ekler Ek-1 Kolaylaştırıcı Listesi Adınız ve no Soyadınız İstanbul'da hangi semtte Yaşınız Cinsiyetiniz yaşıyorsunuz? 1 Melek Bahat 21 K 2 Gül Ağar 25 K Rumelihisarüstü Boğaziçi Üniversitesi, Okulöncesi öğretmenliği. İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler. Marmara Üniversitesi, Kamu Yönetimi Ana Bilim Maltepe Dalı'nda Yüksek Lisans. 3 Yeşim Saraç 24 K Beyoğlu İstanbul Üniversitesi, Turizm İşletmecilği (mezun) 4 Şevval Şener 20 K Rumeli Hisarüstü Boğaziçi Universitesi, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik. 5 Büşra Erdoğan 22 K Avcılar Boğaziçi Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık. 6 Yağmur Taşdemir 22 K Beyoğlu Antalya Akdeniz Üniversitesi, Gazetecilik, 7 İpek Küçükağa 21 K Güngören İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik. 8 Sıla Uygun 19 K kadıköy Bilgi Üniversitesi, Uluslarası ilişkiler. 9 Yunus Emre Benli 24 E kadıköy Bilgi Sosyal Kuluçka Merkezi ''O daha çocuk'' Kampanyasında gönüllü olarak çalışıyorum. 10 Kübra Atay 18 K Fatih İstanbul Üni. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 11 Ayşe Nur AKSOY 21 K Beykoz Atatürk Üniversitesi, Sosyal hizmetler. 12 Göksun Kılıç 23 K Pendik Marmara Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler. Şeymanur 13 Sarrafoğlu 20 K Fatih Boğaziçi Üniversitesi, Okul öncesi öğretmenliği. 14 Deniz Ataseven 22 K atasehir Marmara Universitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararasi Iliskiler. Fatih Turap 15 Kaynar 19 E Bağcılar İstanbul Üniversitesi, İktisat. 16 Ferahnaz Öz 24 K Fenerbahçe Sabancı Üniversitesi, Uluslararası İlşikiler (mezun).UGLA 17 Elif Dilan Kara 25 K Kadıköy Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları Anabilim Dalı tezli yükseklisans öğrencisi 18 Gözdenur IŞIKCI 22 K Sarıyer Boğaziçi Üniversitesi- Okul Öncesi Öğretmenliği 18 Okuyor ve/ya çalışıyor musunuz? (Cevabınız evet ise, detaylı bir şekilde nerede ve hangi bölümde okuduğunuzu veya çalıştığınızı belirtiniz.) Ek-2: Hak ve Çocuk Post-it Çalışması HAK – AKLA GELENLER Hak, oyun oynamak. Sorumluluk, eğlence, oyun, özgürlük, zevklerimiz, sıkıcı günler Yaşamak için hak. Eğlence, oyun, özgürlük, düşünce, rahatlama. Hak Hak demek ; özgürlük barınma eğitim Şey annem beni dövüyor. Bu çocuk haklarında varmı ee. Çocuk hakları çocuklara daha mutlu daha huzurlu bir hayat sürmesi için var. Tecavüzcüleri şiddetle kınıyorum. #ozgecan 8/A sasunaru(okuyamadım tam) Çocukların düşüncelerinin rahatça dışarı vurması Çocukların özgür düşünebildiği ve her çocuğun düşünce hakkı olduğu. Sahip olduğumuz durum. Düşüncelerimizin uygun olduğu an. Çocukların hakları değerlidir. Özgürlük eğlence oyun keyif sınır tanımama Özgürlük Basketbol futbol oynamak isterdim. Hak demek oyun demek. Sınırsız oynayabilme hakkımız olmalı. ÇOCUK – AKLA GELENLER Küçük, yetişkin olmayan. Oyun oynamak isteyen. Büyüklerden farklı olan. Hayal gücü olan. Çocuk diyince aklıma ikiz kardeşlerim geliyor. Oyun oynamayı seven düşünceli küçük biri. On sekiz yaşına kadar büyüyen insan Çocuklar oyunla büyür ama oturduğu yerde oynatmazlar. Hevesi kursağında kalır. O yüzden çocukların rahatça oynayabileceği bir alan. Yaşı 1-17 arasında olanlar. Ön sıradaki veletler aklıma geliyo. Küçüklük, oyun oynayan bir insan. Çocuk deyince aklıma Yamaç geliyor. Çocuk deyince aklıma 18 yaşının altındakiler gelir. Çocuk deyince aklıma Göksel geliyor. Bence çocuk denince aklımıza oyun eylence gibi şeyler gelir. Velet Çocuk deyince aklıma ben geliyorum. 18 yaşından küçük insanlar çocuktur. Çocuk? Aile ferdi bir aile bireyi.Hakları ve özgürlüğü olan kişi. Çocuk demek yaramazlık demek. Oyun oynayan, okula giden sınavlara giren sınırsız oyun hakkı olması. Minik, hayal kurmayı seven, eğlenceli oyun oynamayı seven biri. Çocuk eğlenme oyun Çocuk demek insan demek. Oyun Ufak, enerjik, tatlı, zararsız küçük insan. Özgürlük, eğlenmek ve sevin., kısacası her şeydir çocuk. Oyunla ve arkadaşlarıyla oynamayı seven büyüklere muhtaç küçük kişiler. En küçük en saf en iyi ve her şeyin üstesinden gelecek bireyler. Bizler çünkü biz de çocuğuz. Çocuk denince aklıma ben geliyor çünkü biz de çocuğuz. Özgürlük mutluluk Çocuk demek bir sürü aktivite yapmak ve eylenmek oyun oynamak demek. Büyür gelişir oyun oynar basketbolda yenilmez. Çocuk demek; birçok haklara sahip(oyun oynamak gibi) ve biraz sorumluluğa sahip büyüme çağındaki kişi. Çocuk denince aklıma biz geliyor. Çünkü biz de çocuğuz. Çocuklar toplumda bir büyüğe ihtiyacı olan en önemli kişiler arasında olduğunu düşünüyorum. Çocuk denilince aklıma ben geliyorum. Çocuk-hak özgürlük çılgınlık oynamak. Mutluluk, eğlence. Çocuklar serbest kalmalı futbol oynamalı. Hayal kurmak oyun oynamak ve süper kahramanları sevmek. Eğitim çalışmasının bütün raporları, geri bildirimler ve hak ve çocuk ifadeleri Google drive üzerinde arşivlenmiştir. Bu arşive proje ortakları ve gönüllü kolaylaştırıcılar ulaşabilir. 3. taraflar ile paylaşılmamaktadır. ----raporun sonu---- 20