önsöz
Transkript
önsöz
“Maraş Türkiye’nin kalem kaşıdır Maraş Türkiye’nin köşe taşıdır Maraş tarihleri inşa ettiren Koca Sinanların ustabaşıdır.” Arif Nihat Asya ÖNSÖZ 5 4 MEVCUT DURUM 8 A. GENEL BİLGİLER 9 B. EKONOMİK VE SOSYAL GÖSTERGELER 10 1. TARIM VE HAYVANCILIK 11 2. SANAYİ 13 2.1 TEKSTİL SEKTÖRÜ 16 2.2 GIDA SEKTÖRÜ 16 2.3 METAL MUTFAK EŞYASI SEKTÖRÜ 17 2.4 KUYUMCULUK SEKTÖRÜ 17 2.5 DİĞER SANAYİ SEKTÖRLERİ 18 3. ENERJİ VE MADENCİLİK 19 4. EĞİTİM, KÜLTÜR VE TURİZM 21 5.SAĞLIK 26 6. 30 ÇEVREVE ALTYAPI 7.ADALET 33 8.ULAŞTIRMA 34 9. 38 TOKİ 10.KÖYDES 38 11. 39 YATIRIM VE TEŞVİK GZFT (SWOT) ANALİZİ 43 GELİŞİM STRATEJİSİ 46 UYGULAMA İZLEME VE DEĞERLENDİRME 48 EYLEM PLANI 50 ÖNSÖZ 5 ÖNSÖZ Ülke kalkınmasında ve bölgesel potansiyellerimizin en iyi şekilde değerlendirilmesinde, mevcut kaynakların verimli ve gerçekçi kullanımı buna dayalı olarak sanayinin yurt sathında yaygınlaştırılması, desteklenmesi ve geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bunun için de mevcut potansiyelimizi ortaya koymak, gelişme imkân ve kabiliyetinin belirlenmesi, geleceğe yönelik yeni yatırım hedeflerinin tasarlanması ve uygulanması da üzerinde durulması gereken hususların başında gelmektedir. Ancak, bu şekilde eldeki kaynakların rasyonel bir şekilde değerlendirilmesi mümkündür. Bu çerçevede, “2023; marka şehirler” vizyonu kapsamında, marka şehir olmaya aday Kahramanmaraş’ın sanayi, kalkınma ve şehircilik, sağlık, ulaştırma, enerji, eğitim, içişleri, kültür, tarım ve hayvancılık gibi tüm sorunlarının Bakanlar düzeyinde ve bir ortak akıl çerçevesinde ele alınmasını öngörmüştük. Çünkü sorunların muhataplarıyla yerinde ele alınması, çözümü konusunda da daha kısa zamanda mesafe kat etmemize imkân sağlayacaktır. İlimizin belirlenen 2023 hedeflerine ulaşması için potansiyelini harekete geçirmemiz gerekmektedir. Yerel yönetimlerimiz, siyasetçilerimiz, mülki idaremiz, üniversitemiz, sivil toplum kuruluşları, iş dünyası, bütün bu ilgili kesimler, Kahramanmaraş’ta yaşayan, iş yapan, düşünen, bilgi ve fikir üreten bütün kesimlerin katkısıyla bu gelişmeyi sağlayabiliriz. Her anlamda yüksek bir gelişim yeteneğine ve rekabet avantajına sahip Kahramanmaraş’ımız, 6 birliktelik potansiyelimizi gayretimizle harekete geçirecek ve önündeki engelleri hızla aşacak, geleceğin marka şehirlerinden biri olacaktır. İlimiz, her anlamda yüksek bir gelişim yeteneğine ve rekabet avantajına sahip bir şehirdir. Yapmamız gereken, Kahramanmaraş’ın tamamının gelişim yeteneğini, potansiyelini ve rekabet avantajını doğru bir şekilde planlamak ve hayata geçirmektir. Bunu da koordinasyon içerisinde yapmamız gerekmektedir. Bu çerçevede, 2023 Marka Şehirler Vizyonu kapsamında, “Kahramanmaraş’ı Yeniden Hayal Etmek” başlıklı Ortak Akıl Toplantıları’nın ilki 15-16-17 Eylül 2011’de gerçekleştirilmiş, Sağlık Bakanımız Prof. Dr. Recep AKDAĞ, Kalkınma Bakanımız Cevdet YILMAZ ile Çevre ve Şehircilik Bakanımız Erdoğan BAYRAKTAR’ın katıldığı toplantılarda, Kahramanmaraş’ın sağlık, kalkınma ve şehircilik sorunları ele alınmıştır. Bu toplantıların; ikincisi 11 Kasım 2011 tarihinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanımız Binali YILDIRIM, üçüncüsü 7 Ocak 2012 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Taner YILDIZ ve dördüncüsü ise 9 Mart 2012 tarihinde Maliye Bakanımız Mehmet ŞİMŞEK’in katılımlarıyla gerçekleştirilmiştir. Ortak Akıl Toplantıları’nın, Kültür, Eğitim, İçişleri Bakanlarının ve diğer ilgili Bakanların katılımıyla gelecekte de devam ettirilmesini planlanlıyoruz. Toplantılara Bakanlarımızla birlikte, TBMM Başkanvekili Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Mehmet SAĞLAM, AK Parti Grup Başkanvekili Kahmanmaraş Milletvekili Mahir Ünal, Kahramanmaraş Milletvekilleri Nevzat PAKDİL, Sıtkı GÜVENÇ, Yıldırım Mehmet RAMAZANOĞLU ve Sevde Bayazıt KAÇAR, İl Başkanı Sayın Fatih Mehmet Erkoç, İl Genel Meclisi Başkanı Mustafa ÖZSOY, İl Genel Meclis Üyeleri, Belediye Başkanı Mustafa POYRAZ, Başbakan Başmüşaviri Savaş BARKÇIN, İlçe Başkanları, İlçe ve Belde Belediye Başkanları, sanayici ve işadamları, üniversitemizin ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile diğer ilgililer katılmıştır. İlimiz, Türkiye genelinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 48. sırada yer almaktadır. Bununla birlikte, imalat sanayi gelişmişlik sıralamasında 27. sıradadır. Yine, Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu’nun iller arası rekabetçilik endeksi sonuçlarına göre Kahramanmaraş en rekabetçi 34. il konumundadır. Daha alt endekslere baktığımızda, ticaret becerisi ve üretim potansiyeli endeksinde ise 18. sıradadır. Sonuç olarak, belli alanlarda Kahramanmaraş ilimizin önemli bir mukayeseli üstünlüğe sahip olduğunu görüyoruz. İstanbul Sanayi Odası’nca belirlenen 500 büyük sanayi kuruluşundan 7 tanesi ilimizde faaliyet göstermektedir. Tekstil ve hazır giyim başta olmak üzere çelik, mutfak eşyaları, gıda (özellikle dondurma, kırmızı pul biber) ve kuyumculuk potansiyel arz eden rekabetçi sektörler arasında yer almaktadır. Tekstil sektörümüzün mutlaka daha fazla ArGe, daha fazla markalaşma, daha fazla katma değer üretimine doğru dönüşüm geçirmesi gerekmektedir. İhracat pazarlarımıza baktığımızda gerçekten güzel bir çeşitlilik görmekteyiz. Kahramanmaraş’ımızın İtalya, Brezilya, Mısır, Almanya, İspanya gibi ülkelere ihracat yaptığını görüyoruz. Gelişen sanayi ve kurulan KOBİ’ler şehrimizin yeni iktisadi profilini çizmiştir. Tekstil sektörü başta olmak üzere konfeksiyon, çelik mutfak eşyası, gıda ve kağıt sektörleri bu profilin ana hatlarını oluştururken; nakliye, makine imalatı ve ısı sistemleri, kuyumculuk, bakır ve alüminyum, plastik doğrama, demir-çelik gibi büyüme eğilimi yüksek diğer sektörler ise kentimiz ekonomisinin dinamikleşmesini sağlamaktadır. anlamında önemlidir. “Yerel potansiyellerimiz yenilikçilik ve girişimcilik kültürü ile harekete geçirerek, ulusal ve uluslararası düzeyde kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında köprüler oluşturarak kalkınmaya giden yolu hızla inşa etmek” misyonu ile uyumlu olmak büyük önem arzetmektedir.. Bu çalışmada, ilimizin kalkınmaya ilişkin projeksiyonları çıkarılmış ve gelişme stratejilerine ilişkin öneriler getirilmiştir. Sahip olduğumuz ekonomik, sosyal ve ekolojik özellikler ile doğal kaynaklar irdelenerek ve bölgesel gelişim inisiyatifleri belirlenerek mevcut durum analizi yapılmıştır. Büyüyen ve büyüme potansiyeli bulunan sektörleri inceleyerek, güçlü-zayıf yönleri, fırsatları-tehditleri belirlenerek GZFT analizi yapılmıştır. Eylem planları, sorumlu kuruluşlar, ilgili kuruluşlar, eylemlerin tamamlanma tarihleri belirlenerek, eylem planını izlemek, değerlendirmek ve yönlendirmek üzere Uygulama İzleme ve Değerlendirme - Yönlendirme mekanizması oluşturulmuştur. ÖNSÖZ ÖNSÖZ Türkiye için hazırlanan 2023 Vizyonunun bir benzerini ilk defa tarihi ve kültürü ile öne çıkan Kahramanmaraşımız için düşündük. Şehrimizin önündeki 12 yılını planlanması, sorunlarının masaya yatırılması ve ortak akıl çerçevesinde güçlü bir iradeyle sorunların çözüme kavuşturulmasını hedefledik. Bilinmelidir ki; hayal etmediğiniz bir şeyi tasarlayamazsınız ve bir şeyi tasarlamadığınız sürece de gerçekleştiremezsiniz. “Kahramanmaraş’ı Yeniden Hayal Etmek” başlıklı Ortak Akıl Toplantılarımıza katkı sunan herkese, özellikle bu strateji belgesinin hazırlanmasındaki değerli katkılarından dolayı Milletvekilimiz Sayın Sevde Beyazıt KAÇAR ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürü Sayın Süfyan Emiroğlu’na en içten dileklerimizle teşekkür ederiz. AK Parti Kahramanmaraş Üniversitemizin sanayimizle ve şehrimizle ilişkisi kalkınma açısından çok kritik bir öneme sahiptir. Sanayicimiz ve iş dünyasının ihtiyaç duyduğu alanların iyi tespit edilmesi ve bunlara dönük olarak iş gücü donanımının artırılması işsizlikle mücadele 7 A. GENEL BiLGiLER DURUM 8 Şehrimizin ekonomik görünümünde yakın tarihte önemli yapısal değişikler göze çarpmaktadır. Kahramanmaraş tarıma ve el sanatlarına dayalı üretimden 1984 yılında kalkınmada öncelikli iller arasına girmesiyle özellikle tekstil sektöründe atılımlar gerçekleştirmiştir. İhracat ve ithalat rakamlarına göre Türkiye’nin ilk 20 ili içerisinde yer alıyoruz. İhracatımızın yüzde 98,2’sini sanayi sektörü gerçekleştirmektedir. MEVCUT DURUM MEVCUT Akdeniz Bölgesi’nin doğusunda yer alan şehrimiz Kahramanmaraş kent merkezi, kuzeyde Ahır Dağları, güneyde Aksu Irmağı ve Sır Baraj Gölü ve batıda Maraş Ovası olarak adlandırılan bölgede yer almakta olup 14.346 km2’lik yüzölçümü ile Türkiye’nin 11. büyük vilâyeti durumundadır. Yeryüzü şekilleri genellikle Güneydoğu Toroslar’ın uzantıları olan dağlarla bunlar arasında kalan çöküntü alanlarından oluşmaktadır. Arazi yüksekliği 350 metreden 3000 metreye kadar çıkan ilimizde geniş ovalar yer almaktadır. Bölgemizin tarım ve sanayi potansiyeli ilimizi son yıllarda ekonomik yönden bir cazibe merkezine dönüştürmüştür. Anadolu’nun en eski yerleşimlerinden ve kültür merkezlerinden biri olan İstiklal Madalyası sahibi Kahramanmaraş ilimiz, doğudan Malatya’nın Darende, Akçadağ ve Doğanşehir; Adıyaman’ın Besni; Gaziantep’in Yavuzeli ve Araban; güneyden yine Gaziantep’in Merkez ve İslahiye; Adana’nın Bahçe; batıdan yine Adana’nın Kozan, Saimbeyli, ve Tufanbeyli; Osmaniye’nin Kadirli; Kayseri’nin Sarız; kuzeyden ise Sivas’ın Gürün ilçeleriyle çevrilidir. 9 B. MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM EKONOMiK ve SOSYAL GÖSTERGELER 1. TARIM ve HAYVANCILIK 14.346 km2’lik yüzölçümü ile geniş bir coğrafyaya ve zengin ekolojik yapıya sahip olan kentimiz, geniş tarımsal ürün yelpazesi ile ülkemizin önemli tarımsal üretim potansiyeline sahip merkezlerinden birisidir. Kahramanmaraş olarak, Türkiye’nin tarımsal üretiminde 13. sırada yer almaktayız. Arazi yüksekliğinin 350 metreden 3.000 metreye kadar çıktığı ilimizde tarımsal çeşitlilik oldukça yüksektir. Tarımsal üretimimizde üretim alanı ve ürün miktarı bakımından en önemli yeri tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerimiz almaktadır. Kentimizin 358.309 hektar tarım alanı 10 bulunmaktadır. Tarım arazilerinin %79’luk kısmını tarlalar, kalan kısmını ise meyve, sebze arazileri ve nadasta bulunan arazilerimiz oluşturmaktadır. İlimizde; buğday, pamuk, kırmızıbiber, çerezlik ayçiçeği, acur, üzüm, ceviz ve kayısı ön plana çıkan ürünlerdir. Kahramanmaraş’ta arazi dağılımı dağınık bir yapı arz etmekle birlikte tarıma uygun olan alanlar azımsanmayacak ölçüde %25’lik paya sahiptir. Kahramanmaraş’ın arazi yapısı, tarıma elverişli ovaları, özellikle kurulan barajlarla sulama olanaklarının gelişmiş olması gibi mevcut potansiyelin daha etkin kullanılmasıyla tarımsal üretim ve çeşitliliği artırmak mümkündür. 11 Ayrıca; • Pazarcık ve Sireşanlı Pompaj Sulaması İnşaatı • Adatepe Barajı • Klavuzlu Barajı inşaatları bitme aşamasındadır. Diğer taraftan 33 adet taşkın koruma projelerinin bir bölümünün inşaatlarına başlanmış, bir bölümünün de ihale aşamasına gelinmiştir. Geben Projesi, KahramanmaraşMenzelet Sulama Revizyon Projesi, Adatepe Barajı Sulama Projesi, Karakuz barajı Sulama Projesi ve Afşin İlçesi İçme Suyu Tesisleri projeleri devam etmektedir. Planlamaları devam eden Kavaktepe Projesi, Adatepe - Karakus Projesi, Ceyhan Havzası Master Plan Çalışmaları, Hasanali ve Söğütlü Projeleri, Kartalkaya Sol Sahil Sulama Projesi, Göksun Sulama Projesi, Kalealtı Sulama Projesi yapımı da devam etmektedir. Gölet projelerine de bu dönemde özel önem verilmiştir. Göl - su kapsamındaki 19 adet göletin inşaatı 2023 yılına kadar 12 peyder pey tamamlanacaktır. Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya Tam Destek Verdik! Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından yürütülen Kırsal Kalkınma Programı (IPARD) kapsamında Kahramanmaraş’ta “Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kahramanmaraş İl Koordinatörlüğü” kurulmuştur. Program ile tarım ve hayvancılık sektöründeki işletmelerin, kooperatiflerin, çiftçilerin işlerini, üretimlerini, kapasitelerini geliştirmek ve büyütmek amacıyla yatırım ihtiyaçlarını karşılayan mali destekler sağlanmaktadır. 2012 Yılı Haziran ayı sonu itibariyle Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Projesi ile ilimizde 77 tarımsal tesis projesine 10.104.639 TL hibe desteği yapılmış, aynı proje kapsamında çiftçilerimizin ihtiyaç duyduğu 2.193 tarım makinesi için 9.288.017 TL hibe desteği sağlanmıştır. 2003 - 2011 yılları arasında kuraklıktan ve dondan etkilenen 7.113 çiftçimize 6.476.065 TL kuraklık desteği ödemesi yapılmıştır. Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğümüzce 2003 - 2011 yılları arasında 20.539.968 TL tarımsal amaçlı kooperatif kredisi kullandırılmıştır. Son 10 Yılda Çiftçilerimize 652 Milyon TL Ödeme Yaptık! Kahramanmaraş’a son on yılda sağlanan tarımsal desteklerde önemli artışlar yaşanmış olup; 2003-2011 yılları arasında 244.614 dosya müracaat için 91.953.868 TL mazot ve gübre, 92.957 çiftçimize 100.892.033 TL hayvancılık desteği, 108.013 çiftçimize 234.835.444 TL fark (prim) ödemesi yapılmıştır. 2003 - 2011 yılları arasında çiftçimize toplam 652.536.271 TL tarımsal destek ödemesi yapılmıştır. Türkiye’deki büyükbaş hayvan sayısının %0,95’ine sahibiz. Doğu Akdeniz Bölgesinde yer alan Kahramanmaraş ilimiz; küçükbaş ve büyükbaş hayvan varlığı ve elde edilen hayvansal ürün bakımından bölgede baş rol oynamaktadır. Türkoğlu ilçemiz hayvancılık yapmaya müsait geniş mezralara sahip olarak öne çıkmaktadır. Elbistan’da, Türkiye’nin ikinci büyük hayvan üretim merkezi ve hayvan borsası bulunmaktadır. Kahramanmaraş olarak, bitkisel üretim değerinde ülke toplamından yüzde 3,27 pay alırken, hayvansal ürün değeri olarak ise yüzde 0,98 pay almaktayız. 2. SANAYİ Kahramanmaraş’ın ekonomik yapısı Cumhuriyet’in kuruluşundan 1980’li yıllara kadar tarım, hayvancılık ve küçük el sanatlarına dayalı olarak gelişme göstermiştir. Gerek coğrafi konumumuz gerekse de iklim yapısının ekip biçmeye elverişli olması nedeniyle başlarda tarım, ekonominin öncü sektörü olmuştur. Kahramanmaraş’ın 1984 yılından sonra kalkınmada öncelikli iller arasına girmesiyle birlikte kentimize verilen teşvikler sonucu tekstil sektörüne yönelik önemli yatırımlar gerçekleştirilmiştir. MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM Bu kapsamda Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğümüz tarafından çok sayıda baraj, sulama tesisi ve gölet inşaatı da tamamlanmış, bir çoğunun inşaatı da büyük bir hızla devam ettirilmektedir. Bunlar arasında; • Aksu Çayı Kontrol Tesisleri • Merkez Yenicekale Göleti ve Sulama İnşaatı • Çağlayancerit - Merk Göleti ve Sulama Tesisi • Ayvalı Barajı inşatları tamamlanmıştır. Geçmişten gelen küçük el sanatlarından bakırcılık ve alüminyumculuğun uzantısı olarak metal mutfak eşyaları sektörü de aynı sanayileşme eğiliminden payını önemli ölçüde artırarak tekstilden sonra ikinci sektör konumuna gelmiştir. Tarım ve gıda sektörlerinde ise bazı ürünlerde Türkiye’deki üretimin en yüksek seviyelerine ulaşılmıştır. Tarıma dayalı sektörlerden toz ve pul bibercilik sanayileşmeye paralel olarak gelişme eğilimindedir. Şehrimizin ün kazanmasında öncü olan dondurma sektörü en hızlı gelişen sektörler 13 İlimizde Yıllara Göre Verilen Teşvik Belgeleri YILLAR BELGE SAYISI TOPLAM YATIRIM (TL) İSTİHDAM 81 İL İÇİNDEKİ SIRASI 2005 85 807.836.074 3.214 7 2006 71 663.652.358 4.410 8 2007 96 1.034.247.345 10.463 5 2008 25 226.311.137 1.987 29 2009 33 680.063.807 737 10 2010 59 719.986.258 1.079 15 2011 82 2.194.091.561 4.003 6 arasındadır. ‘Maraş Dondurması’ sanayileşmeden büyük ölçüde etkilenmiş, ülkemiz sınırlarını aşmış ve öncelikle yakın ülkeler ve ABD, daha sonra da tüm dünya ülkelerine yayılma sürecine girmiştir. Sektör markalaşma açısından diğer alt sanayi dallarından farklılaşma eğilimi göstermiştir. El sanatlarının çok geliştiği ilimizde kuyumculuk ve bakırcılık da öne çıkmaktadır. Genel olarak Kahramanmaraş ekonomisine yön vererek dinamizm sağlayan sektörlerimiz; tekstil, metal mutfak eşyası, gıda, kâğıt sanayi ve kuyumculuktur. Sektör Firma sayısı (2011) İstihdam (2011) Tekstil ve konfeksiyon 224 22.319 Gıda 96 3.347 Metal 80 2.121 Kağıt 9 223 Yapı elemanları 11 430 Ambalaj 5 49 Petrokimya 2 46 Toplam 427 28.535 35 Sanayi Kolu, 427 Sanayi Tesisi! Sanayimizin sektörel dağılımına bakıldığında, 35 sanayi kolunda toplam 427 sanayi tesisinin faaliyet gösterdiği görülmektedir. Bunların 224’ü tekstil ve konfeksiyon, 96’sı gıda, 80’i metal işleme, 11’i yapı elemanları, 9’u kağıt, 5’i ambalaj, 2’si petro-kimya alanlarında üretim yapmaktadır. Bu tesislerde toplam 28 bin 535 insanımız istihdam edilmektedir. 2002 yılında ilimizin yurtdışı ihracatı 131.220.000 $, ithalatı 201.323.000 $ iken, 2011 yılı itibariyle 14 MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM Sanayi Sektörleri ve İstihdam Sayıları (2011) ihracatımız 748.706.000 $, ithalatımız ise 1.188.076.000 $’a ulaşmıştır. İhracatta 2023 hedefimiz ise 5 milyar $’dır. 2.1 TEKSTİL SEKTÖRÜ En büyük sanayi sektörümüz konumunda bulunan tekstil sektöründe, yılda 359 bin ton iplik, 138 milyon metre dokuma kumaş, 49 milyon metre denim, 122 bin ton örme kumaş, 22,7 milyon adet konfeksiyon üretimi yapılmakta, 191 bin ton boya ve kasar işi gerçekleştirilmektedir. 15 pazarlarda rekabet edebilen kaliteli üretim standartlarına erişmişlerdir. Sektör, aldığı teşviklerle Ar-Ge yatırımları gerçekleştirmiş ve entegre üretim tesisleri kurmuştur. Türkiye’nin İplik Üretim Merkezi üretimi, tüketici talebine ve pazara göre değişmekle birlikte yıllık ortalama 5.000 ton olarak gerçekleşmektedir. 2.2 GIDA SEKTÖRÜ İlimiz mevcut haliyle Türkiye iplik üretiminin yüzde 27,4’ünü, dokuma kumaş üretiminin ise yüzde 8,4’ünü gerçekleştirmektedir. Kahramanmaraş sanayi sektörü, enerji tüketimi açısından 81 il içerisinde, 2007 yılında 14, 2008 yılında 13 ve 2009 yılında ise 9. sırada yer almıştır. 2002 yılından 2011 yılına kadar sanayi enerji tüketimimiz yaklaşık iki kat artmıştır . Kahramanmaraş olarak, tekstil sektöründe Türkiye’nin en gelişmiş illeri arasında yer almaktayız. Yaklaşık olarak 22 bin kişinin istihdam edildiği sektörde 230’a yakın firmamız yer almaktadır. Bu firmaların beşi Türkiye’nin en büyük 500 firması arasında bulunmaktadır. İplik, dokuma, örme, konfeksiyon, boyakasar gibi alt sektörlerin yer aldığı tekstil sektöründe üreticiler; uluslararası 16 gıda sektörü gelmekte ve 100’e yakın firmamız faaliyet göstermektedir. Dondurma ve biber, gerek ulusal gerekse uluslararası alanda öne çıkan alt sektörler olarak ilimiz ekonomisine ve tanıtımına büyük katkı sağlamaktadır. Tarım potansiyeli bakımından Türkiye’de 13. sırada yer alan ilimiz “Maraş Biberi”nin üretimi ve sanayisi ile ön plana çıkmaktadır. Kırmızıbiber yetiştiriciliği ve biber işletmeleri il merkezimiz ile Pazarcık ve Türkoğlu ilçelerimizde yoğunlaşarak doğal bir kümelenme oluşturmuşlardır. Biber sektöründe faaliyet gösteren 70’e yakın firmamız bulunmaktadır. ‘Maraş Dondurması’ yöresel bir mamul olduğu kadar, kendine özgü lezzet farklılığı sebebiyle, farklı kültürlerdeki yerli ve yabancı tüketiciler tarafından büyük beğeniyle tüketilen bir süt mamulüdür. Maraş Dondurması’nın Maraş Dondurması sanayileşmeden büyük ölçüde etkilenmiştir. Talebin artmasına paralel olarak butik dondurmacılıktan entegre tesislere sahip, markalaşmış ürünler üreten ve ünü ilimiz ve ülke sınırlarını aşmış büyük işletmelere doğru kaymaya başlamıştır. 2.3 METAL MUTFAK EŞYASI SEKTÖRÜ eşyalarıyla yurt dışında önemli bir pazara sahiptir. Başta AB ve Ortadoğu ülkeleri olmak üzere ABD, Mısır, Arjantin, Rusya, Beyaz Rusya ve Gürcistan gibi birçok ülkeye satış yapılmaktadır. 2.4 KUYUMCULUK SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM Kahramanmaraş’ımızın en önemli istihdam sağlayan sektörlerin başında Kahramanmaraş ilimiz son yıllarda mutfak eşya sektörü ihracatında önemli bir konuma gelmiştir. Bu sektörde 50’ye yakın firmamız faaliyet göstermekte ve yaklaşık bin 400 vatandaşımız istihdam edilmektedir. Türkiye’ye mutfak eşyası yani çelik tencere, çaydanlık vb. ürünlerin üretiminde kullanılmak üzere giren hammaddenin yaklaşık %50’si şehrimizde işlenmektedir. Özellikle metal mutfak 17 MEVCUT DURUM Mevduat ve Kredide Dev Artış! 2001 yılında yalnızca 90.896.000 TL kredi kullanılmışken, bu rakam yaklaşık 4 kat artarak 2011 yılı sonunda 3.777.776.000 TL olmuştur. Aynı dönemde mevdutlar ise yaklaşık 8 kat artarak 279.451.000 TL’den 2.120.938.00 TL’ye yükselmiştir. 3. ENERJi ve MADENCiLiK 2.5 DİĞER SANAYİ SEKTÖRLERİ Kahramanmaraş olarak, yer altı ve yer üstü kaynaklar bakımından Türkiye’nin en önemli illerinden biriyiz. Çevremizde bulunan akarsu ve baraj göllerinin varlığı ilimizin adeta bir su diyarı olduğu gerçeğini gösterir. İlimizde 2011 yılı sonu itibariyle 24 adet hidroelektrik santrali (HES) faaliyet göstermekte, 9 tanesinin inşa çalışmaları devam etmektedir. Toplam uzunluğu 425 km olan Ceyhan Nehrinin 190 km’lik kısmının Kahramanmaraş ilimiz sınırları içerisinde bulunması ve bu nehrin dar ve derin vadiler içinde akıyor olması hidroelektrik santrali yapımı için çok elverişli bir durum yaratmış ve bu nehir üzerinde 3 adet hidroelektrik santrali (HES) kurulmuştur. Ceyhan nehri üzerinde kurulu Menzelet ve Sır Barajları enerji amaçlı olarak kullanılmaktadır. Bu iki barajın toplam kurulu gücü 408 MW ve toplam üretim yıllık 1.191 GWh’tir. Kartalkaya Barajı, Aksu Çayı üzerinde yer almaktadır ve 47,3 hm3 içme suyunu bölgeye sağlamakta olup sulama amaçlı olarak da kullanılmaktadır. MEVCUT DURUM Kuyumculuk sektörü de Kahramanmaraşımızın önde gelen sektörlerinden biri olarak 450’ye yakın firmamız ve imalathanesi ile yılda 40 ton altın işleyerek İstanbul’dan sonra Türkiye’de ikinci sırada yer almaktadır. (22 ayar altın imalatında ise birinci sıradayız.) Altın işlemeciliği bakımından tecrübenin yüksek olduğu sektörde yaklaşık 3.000 vatandaşımız istihdam edilmektedir. İlimiz, madencilik yönünden de oldukça zengin bir konumda yer almaktadır. Linyit, kiremit, kireçtaşı, barit, demir, krom ve manganez madenleri öne Devletin sanayileşme ve dış ticarete yönelik tanıdığı teşvikleri doğru kullanarak bu fırsatı değerlendiren Kahramanmaraşlı girişimcilerimiz, şehrin bugün sahip olduğu ekonomik yapının kurulmasında büyük rol oynamışlardır. Bu çerçevede; sanayileşme sürecinde oldukça yüksek bir trend yakalanmıştır. Yukarıda bahsedilen sektörlerimiz dışında yem, ambalaj, kağıt, makine imalatı ile ısıtma ve soğutma sistemleri, bakır ve alüminyum doğramacılık, plastik doğramacılık, kereste ve yapı malzemeleri gibi sektörlerde gösterilen faaliyetler ilimiz ekonomisinin diğer dinamiklerini oluşturmaktadır. 18 19 çıkmaktadır. Afşin ve Elbistan ilçelerimiz sınırlan içerisinde yer alan havzada toplam 3,25 milyar ton linyit rezervi bulunmaktadır. Gerek ülkemizin artan enerji ihtiyacının karşılanması, gerekse diğer linyit sahalarına göre daha ekonomik örtü/linyit oranı ile Afşin-Elbistan Linyit Havzası, öncelikle değerlendirilmesi gereken saha olma özelliğine sahiptir. Aynı dönemde elektrik enerjisi üretimimiz yaklaşık 2,5 kat, elektrik enerjisi tüketimi ise yaklaşık 2 kat artmıştır. 2009 yılında Türkiye’nin yıllık enerji üretimi 194,1 milyon MWh olduğu düşünüldüğünde Kahramanmaraş olarak, 12,5 milyon MWh üretim ile ülkenin yıllık enerji ihtiyacının % 6,4’ünü karşılamaktayız. Kahramanmaraş İli Elektrik Enerjisi Üretim ve Tüketim Miktarları (MWh) Kahramanmaraş olarak, yenilenebilir enerji kaynakları açısından da oldukça avantajlı bir konuma sahibiz. İlimiz ve Osmaniye arasında kalan rüzgâr santralleri 2009’dan günümüze aktif olarak çalıştırılmaktadır. 4. EĞİTİM, KÜLTÜR ve TURiZM Son yıllarda bulunan linyit rezervlerinin yüzde 46’sı Kahramanmaraş’ımızda yer alan Afşin-Elbistan bölgesinde bulunmaktadır. Bu kaynak, halen faaliyette olan Afşin ve Elbistan termik santrallerimizde ki elektrik üretiminin devamı ve artırılmasına yönelik önemli bir avantaj olarak görülmektedir. Tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan memleketimiz Kahramanmaraş eski kervan yollarının geçiş noktası niteliğinde bir konuma sahiptir. Kahramanmaraş’ın en az 4 bin yıllık bilinen bir adı ve 12.000 yıl öncesine giden bir tarihi vardır. Sırasıyla Hititler, Asurlar, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular ve Osmanlılara ev sahipliği yapan şehrimiz; I. Dünya Savaşı’nda gösterdiği direniş mücadelesi ile 1925’te Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyasıyla onurlandırılmıştır. Dünyanın sayılı madalyalı şehirlerinden biri olan Maraş Kurtuluş Savaşı sırasında halkımızın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973’de TBMM tarafından “Kahraman” unvanı kazanarak, adı Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir. Afşin-Elbistan’daki santrallerimizin üretim kapasiteleri 2 bin 800 MW’tır. Yeni yapılacak C ve D santralleri ile birlikte bu bölgedeki elektrik üretimini 7 bin MW’a çıkarmayı hedefliyoruz. İlimiz ülkenin toplam elektrik üretimine önemli katkılar sağlamakla birlikte, sahip olduğu mevcut potansiyelin daha etkin ve verimli kullanılmasıyla üretimi artırmak mümkündür. Ucuz ve milli kaynaklarla elektrik üretiminde istenilen seviyelere ulaşmak için bu bölgede yeni yatırımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Kahramanmaraş’a temiz enerji getirdik! 2006 yılı başında Kahramanmaraş doğalgazına kavuştu. 2011 yılı sonu itibari ile 600 km doğalgaz borusu döşenmiştir. Merkezin %93’lük kesimi ile Türkoğlu ilçesine doğalgaz erişimi sağlanmış olup Elbistan İlçesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. 110 bin kişiye doğalgaz ulaştırılmıştır ve 50 bin kişi ise doğalgaz kullanmaktadır. 20 MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM 344 Mw gücünde 16 adet termik santral ünitesinin yakıt ihtiyacını karşılayabilecek kapasiteye sahip olan havzada halen 1984 yılından bu yana faaliyet gösteren Afşin - Elbistan (A) ve 2006 yılında başlayan Afşin - Elbistan (B) Termik Santralleri bulunmaktadır. Kentimizde ki trafo merkezi sayısı ve kurulu güç miktarında son on yılda önemli artışlar yaşanmıştır. Trafo merkezi sayısı 2002 yılında 13 iken, 2012 yılı itibariyle 20’ye ulaşmıştır. 2002 yılında 1508 MWA olan kurulu güç yüzde 67 artarak 2012 yılında 2523 MWA değerine ulaşmıştır. Gerek coğrafi konumumuz gerekse de farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmasından dolayı Kahramanmaraş; kültür ve doğa turizmi potansiyeline, flora zenginliğine ve yöresel mutfak kültürüne sahiptir. Turizm çeşitliliğinin olduğu ilde kültür turizmi, inanç turizmi ve doğa turizmi öne çıkmaktadır. Şehir merkezimizde birçok gezip görülecek yer bulunmaktadır. Bunlar arasında Kahramanmaraş Kalesi, Kent Müzesi, Kapalıçarşı, Ulu Camii ve Taş Medrese öne çıkan yerlerdir. İlimiz ayrıca inanç turizmi için de iyi bir potansiyeli bünyesinde barındırmaktadır. Afşin ilçemizde yer alan Eshab-ı Kehf Külliyesi inanç turizmi açısından önemli bir uğrak noktasıdır. 21 MEVCUT DURUM İlimizde bulunan mozaiklerin araştırılması ve uluslararası alanda tanıtılmasına yönelik olarak DOĞAKA’nın destekleriyle V. Uluslararası Mozaik Corpusu Sempozyumu 2011 yılında Kahramanmaraş’ta gerçekleştirilmiştir. Sempozyuma yurtiçi ve yurtdışından birçok akademisyen ve araştırmacı katılarak mozaik ve arkeoloji alanlarında sunumlar gerçekleştirilmiş, Kahramanmaraş Mozaiklerinin uluslararası tanıtımı sağlanmıştır. Tanıtım çalışmalarına vereceğimiz önem turizm potansiyelimizi arttıracaktır. Tarihi ve kültürel değerleri ile olduğu kadar ilimiz Kahramanmaraş Kapıçam, Başkonuş ve Yavşan yaylaları ile birçok bitki topluluğuna ev sahipliği yapmaktadır. Kahramanmaraş’ta turizm alanında ön plana çıkan yerlerden biri de Ilıca Beldemizdir. Sahip olduğumuz kaplıcılarla sağlık turizminde önemli 22 bir noktada yer alıyoruz. Ilıca Beldemiz Kahramanmaraş’ın 72 km kuzeyinde eski Elbistan - Kahramanmaraş Kervan Yolu üzerinde Berit Dağı eteklerinde yer almaktadır. Dört bölgenin geçiş noktası olan bu beldemiz aynı anda birçok zenginliği bünyesinde barındırmaktadır. Ilıca (Zeytun) Kaplıcası’nın termal suyu Akrototermal sular grubuna giren dünyanın en kaliteli şifalı su grubundadır. Bu nitelikte Türkiye’de sadece 25 adet kaplıca bulunmaktadır. Birçok hastalığın tedavisine faydalı olduğu bilinen kaplıcaya sahip bölgemizde aynı anda termal, kültür, doğa ve gurme turizmi yapılabilmektedir. Ancak bu kaplıca bölgemizin nitelikli tesis ihtiyaçlarının giderilmesi, yeni kuyular açılarak termal su kullanım kapasitesinin artırılması, ulaşım olanakların iyileştirilmesi ve altyapı sorunlarının çözülmesi gerekmektedir. İlimize gelen turist sayısı 2003 yılına kadar 39 bin iken, 2011 yılı sonu itibariyle 89 bine ulaşmıştır. Bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış, zengin tarihi kalıntılara ve doğal çeşitliliğe sahip olan Kahramanmaş’ımızı kültür, sağlık ve inanç turizminin önemli bir durağı haline getirilmesi için gerekli olan tanıtım faaliyetleri, sosyal tesis eksikliğinin giderilmesi, ulaşım ve altyapı sorunlarının çözülmesine yönelik çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda turizm amaçlı altyapı, kültür yatırımları ve kültür varlıklarının korunması amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ilimize 2011 yılında toplam 575.000 TL ödenek gönderilmiştir. Şehrimizde gençlerin sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerinin artırılması amacıyla da önemli adımlar atılmaktadır. İlimizde 2002 yılına kadar 1 adet kapalı spor salonu varken, 2011 sonu itibariyle 2 adet kapalı spor salonundan biri bitme aşamasına, diğeri ise inşaat aşamasına gelmiştir. Diğer taraftan Türkoğlu, Andırın, Pazarcık ve Nurhak kapalı spor salonları da bitmek üzeredir. Yine ilimiz 2002 yılına kadar hiçbir spor organizasyonuna ev sahipliği yapmazsen, 2011 yılı sonu itibariyle 4 adet uluslararası organizasyona ev sahipliği yapmıştır. 2003 yılı itibariyle il merkezi ve ilçelerimizde Kredi Yurtlar Kurumuna ait toplam öğrenci kapasitesi 2.334 iken, 2012 yılının ilk 6 ayında 2.120 kız, 1.524 erkek olmak üzere toplam 3.644’e ulaşmıştır. 2012 yılı yatırım programındaki yurt projeleri ile birlikte öğrenci artışı % 111 olmuştur. 2002 yılı itibariyle ilimizde kulüp sayısı 56 iken 2012 yılı haziran ayı itibariyle bu sayı 73’e ulaşmıştır. Yine 2002 yılında ilimizdeki lisansli sporsu sayısı 4.673 iken 2012‘de bu sayı % 44 artarak 25.442’ye ulaşmıştır. MEVCUT DURUM Kahramanmaraş’ın sahip olduğu kültür ve turizm değerlerine ‘antik kent’ kavramı, kayıp kent Germenicia’nın keşfi ve taban mozaiklerinin ortaya çıkarılması çalışmaları ile eklenmiştir. İnsanlığın ortak tarihi ve kültürel mirası olan Germenicia antik kenti ile ilgili olarak çalışmalar devam etmekle birlikte, bu çalışmaların tamamlayıcısı olacak ve daha verimli bir noktaya ulaştıracak projelere ihtiyaçımız vardır. Bu yüzden şehir merkezinde yer alan antik kentte kamulaştırma çalışmalarını hızlandıracak kentsel dönüşüm projesinin gerçekleştirilmesi, üniversiteler ve sponsorların desteğiyle çoklu bilimsel kazıların yapılması ve son aşamada da Germenicia’nın arkeopark olarak projelendirilerek turizme açılması gerekmektedir. 1478 koltuğa sahip 11 sinema 135.152 seyirciye ev sahipliği yaparken, 480 koltuk kapasitesine sahip olan tiyatro 12 gösterimle 6000 izleyiciyi ağırlamıştır. Gençlik ve Spor Bakanlığı bağlı Kahramanmaraş İlinde İmzalanan Hibe Sözleşmeleri İlimiz genelinde mevcut 15 kütüphane 112.591 kitapla hizmet vermektedir. Tescilli taşınmaz kültür varlıkları sayımız 2002 yılında 171 adetken, 2011 yılı itibarı ile 483 adete ulaşmıştır. Ayrıca şehrimizde 30 bin tarihi eserin sergilendiği ‘Kahramanmaraş Müzesi’ bulunmaktadır. Toplam 23 2003 Öncesi ve 2003-2011 Yılları Arası Derslik Kapasitesi Karşılaştırma Tablosu kuruluşlarınca Kahramanmaraş ilimize 2012 yılı yatırım programında; Avrupa Birliği tarafından sağlanan Katılım Öncesi Mali Yardım kapsamında kültür-sanat ve istihdamın desteklenmesine yönelik yürütülen Hibe Programları aracılığı ile Kahramanmaraş ilimizde toplam 8 projeye hibe desteği sağlanmıştır. 2011 yılı sonu itibariyle Kahramanmaraş ilimizde başarılı olan 8 projeye sağlanan hibe desteği toplam 1.430.517 €’dur. Demografi, eğitim, sağlık, istihdam, rekabetçi ve yenilikçi kapasite, mali kapasite, erişilebilirlik ile yaşam kalitesi olmak üzere 8 alt kategoride, çoğunluğu 2009-2010 yıllarına ait 61 değişken kullanılarak hazırlanan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011) sonuçlarına göre Kahramanmaraş olarak 60. sırada yer almaktayız. Bir diğer çalışmaya göre ilimiz genel endeks değerlerine ve beşeri sermaye ve yaşam kalitesi endeksine göre sırasıyla 30. ve 50. sıralarda yer almaktadır. 24 8 Yılda 80 Yılda Yapılanın Yarısı Kadar Derslik ve Öğrenci Yurdu Yaptık! İlimizde 2003 yılına kadar 5.091 derslik yapılmışken, 2003 - 2012 yılları arasında 2.778 derslik tamamlanarak toplam 7.869 derslik eğitim öğretime açılmıştır. 2003 yılına kadar, ilköğretim ve ortaöğretimde 6.376 öğrencilik yurt yatak kapasitesi bulunmakta iken, 2003 2011 arası yeni yapılan pansiyonlarımızla 3.274 yatak kapasitesi oluşturularak toplam 9.650 öğrencilik yurt öğrencilerimizin hizmetine sunulmuştur. Temel Eğitim Göstergeleri İnşaatı devam eden ve 2013 yılında tamamlanması öngörülen derslik sayısı toplam 461’dir. Görüldüğü üzere son 10 yılda yapılan önemli yatırımlara rağmen eğitime ilişkin göstergelerde ülke ortalamalarının altında seyreden Kahramanmaraş’ın temel eğitim alanında yatırımlarının aynı hızla devam MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM -Kent merkezinde 1000 yatak kapasiteli öğrenci yurdu, -Göksun ilçesinde 300 yatak kapasiteli öğrenci yurdu -Kahramanmaraş Gençlik Merkezi -Sentetik Yüzeyli Atletizm Pisti, -Merkez Saim Çotur Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası, -Çağlayancerit Sentetik Yüzeyli Futbol Sahasi yapım projeleri yer almaktadır. ettirilmesine ihtiyacı bulunmaktadır. İlimizde çok programlı lise sayısı 2002 yılında 10 adet iken. 2012 yılı itibariyle bunu sayıyı 28’e çıkardık. 1992 yılında kurulan ve 10 fakülte, 3 enstitü, 9 meslek yüksek okulu ve 14 araştırma ve geliştirme merkezi ile hizmet veren Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi bünyesine Elbistan Teknoloji Fakültesi, Göksun 25 Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu ile Kahramanmaraş Yabancı Diller Yüksek Okulu kurulmasını sağladık. Üniversite bütçesini % 45 oranında artırdık. Üniversite ile sanayi işbirliğinin sağlıklı ve kalıcı hale getirilmesi; ayrıca inovasyon, Ar-Ge ve rekabetçiliğin geliştirilerek katma değeri yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim yöntemlerinin geliştirilmesi önem arzetmektedir. Sonuç olarak ilimiz sosyo-ekonomik gelişmişliğini artırmak ve eğitim 26 alanında ülke ortalamalarının üzerine çıkarmaya yönelik son 10 yılda hızlandırılan faaliyetlerin artarak devam etmesi gerekmektedir. 5. SAĞLIK İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (DPT, 2003) çalışması kapsamında yer alan sağlık alt endeksi verilerine göre sağlık sektörü performansı açısından Kahramanmaraş 59. sırada Sağlık sektörü performansındaki göreceli düşüklüğün başlıca nedenlerinden bir tanesi sağlık personel sayısındaki yetersizliktir. Hekim sayısındaki yetersizlik uzmanlaşma ile doğru orantılı bir şekildedir. 2003 yılından sonra sağlık personel sayılarında hızlı bir iyileşme olmakta birlikte nüfus potansiyeliyle uyumlu bir gelişmişlik seviyesine ulaşılabilmesi için iyileştirme çalışmalarının hız kesmeden devam ettirilmesi gerekmektedir. 2002 ve öncesinde 112 hizmetleri sadece il merkezinde ve ücretli verilmekte iken, bugün kırsal dahil bütün il geneline yaygınlaştırdık. Artık acil hastalarımız tam donanımlı ambulanslarımız ile ücretsiz olarak taşıyoruz. Kahramanmaraş ilimiz genelinde 8 kamu hastanesi 2 ADSM 1 Üniversite 6 özel toplam 2040 yatak kapasitesine sahip olup yatak başına 517 kişi düşmektedir. Özellikle uzman ve pratisyen hekim dağılımında belirgin olmakla birlikte düşük sağlık personeli sayısı, beşeri sermaye gelişimi ve bölge insanının yaşam kalitesi açısından önemli bir sorun alanını ortaya koymaktadır. Sağlık personelinin yurt geneline dağılımına bakıldığında, başta Ankara, İstanbul ve İzmir olmak üzere büyük şehirler lehine bir dağılım olduğu gözlemlenmektedir. İlimizin Büyükşehir olması durumunda lehimize bir durumun ortaya çıkacağını öngörebiliriz. İlimizde diş hekimi ihtiyacı sağlık personel dağılımımızda en önemli yeri tutmaktadır. MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM yer almaktadır. Ayrıca çalışmaya göre genel sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında ise 48. sırada olduğu dikkate alındığında ilimizin sağlık altyapısının ve sağlık gelişmişlik seviyesinin, yatırımlarımızın diğer gelişmişlik göstergelerine kıyasla yavaş bir görünüm arz ettiği anlaşılmaktadır. Kahramanmaraş ilimizde bebek ölüm oranı Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır. OECD üyesi ülkelerde binde 4,03 olan bebek ölüm oranlarını bu İlimizde 2012 yılı itibariyle Sağlık İl Müdürlüğümüz verileri: 2002 İTİBARI İLE 2012 İTİBARI İLE 27 28 Kentin sağlık sorunlarının hafiflemesine yönelik 2011 Haziran-2012 Haziran döneminde önemli adımlar atılmıştir. 1000 yataklı Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Devlet Hastanesi tamamlanarak 14 Mart 2012 tarihinde hizmet vermeye başlamıştır. 112 Komuta Kontrol Merkezi binası 23/12/2011 tarihinde inşası ise bitmiştir. Sağlık Bakanlığı (SB) verilerine göre son on yılda hastane ve sağlık ocaklarımızdaki SB uzman hekim sayısı yaklaşık iki katına çıkmış ve 2002 yılında %12’si tam zamanlı çalışmakta iken 2011 yılı sonu itibariyle uzman hekimlerin tamamı tam zamanlı olarak çalışmaktadır. Aynı dönemde SB pratisyen hekim ve diş hekimi sayıları da yaklaşık % 50 artış göstermiştir. Sağlık Çalışanı Sayıları Sağlık Bakanlığı yatırım - onarım ve araç - tıbbi donanım harcamaları Sağlık Bakanlığı (SB) Doktor, Hemşire ve Ebe Sayıları MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM rakamlarında altına çekerek Türkiye de olduğu gibi dünya seviyesininde altına çekmemiz gerekmektedir. İlimiz genelinde Aile Hekimliği uygulaması 13 Aralık 2010 tarihinde başlamıştır. Sağlık Bakanlığı tarafından kentimize yapılan yatırım ve onarım harcamaları, 1994-2002 dönemine nazaran sonraki sekiz yıllık periyotta yaklaşık 16 kat artış göstermiştir. Yine aynı dönemler karşılaştırıldığında 2003-2011 yılları arası araç ve tıbbi donanıma 51 kat daha fazla kaynak kullanılmıştır . 29 MEVCUT DURUM son on yılda yapılan çalışmalarla yüzde 100’e ulaşmıştır. Türkiye’de belediye nüfusunun yarısı arıtma tesislerinde arıtılmış suyu içme ve kullanma suyu olarak kullanmasına karşın, Kahramanmaraş’ta arıtma tesisi ile hizmet verilen belediyemiz bulunmamaktadır. Kentimizde içme ve kullanma suyu arıtım maliyeti olmayan, dolayısıyla birim maliyeti düşük yeraltı su kaynaklarımızdan temin edilmektedir. 6. ÇEVRE ve ALTYAPI Türkiye genelinde belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak üzere çekilen toplam su miktarının yüzde 51,2’si yeraltı su kaynaklarından temin edilirken, Şehrimizin içme suyunun yüzde 88.1’i yeraltı su kaynaklarından temin edilmektedir. İlimizdeki köylerin büyük bir çoğunluğu da yeterli ölçüde ve şebekeli içme suyuna sahiptir. Türkiye genelinde belediyelerde yaşayan nüfusun yüzde 99’u içme ve kullanma suyu ihtiyacını şebeke suyundan temin etmektedir. Kahramanmaraş ilinde bu oran Kırsal kesimlerde sağlıklı içme suyunun tüketilmesi bakımından önem taşıyan şebekeli içmesuyu kullanım oranı şehir genelinde yüksek düzeylerdedir. Ancak yeraltı su kaynaklarımızın varlığı, hızlı nüfus artışı ve yeraltı su kaynaklarının kayıt dışı ve kontrolsüz kullanılmasıyla tehdit edilmektedir. Bölgemizin yağış rejimi ve yeraltı ve yer üstü su sistemine hissedilir derecede olumsuz etkilerde bulunmaya başlayan iklim değişikliği olgusuyla birlikte düşünüldüğünde durum daha da vahim hale gelmektedir. Sonuç olarak ilimizin tarımsal üretiminde, enerji sektöründe ve sosyal yaşamında hayati bir yeri olan su kaynaklarımızın akılcı ve entegre bir yönetim planına kavuşturmamız zaruridir. veren belediyemiz bulunmamaktadır. Merkez Belediyemizin atık su işleme tesisinin yakın zamanda bitmesi beklenirken, birçok ilçemizde de yapım, proje ve ihale safhasında atık su tesisi projelerinin devam etmesi olumlu gelişmelerdir. Arıtıma tabi tutulmayan evsel kaynaklı atık sularımız; kanalizasyon şebekesi bulunmayan yerleşim yerlerinde fosseptikler aracılığıyla yer altı su kaynaklarını, kanalizasyon şebekesi olmakla birlikte arıtma tesisi olmayan yerleşim birimlerinde ise yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarımızı kirletmektedir. Kahramanmaraş merkez ve diğer belediyelerimize İller Bankası tarafından 11.605.000 TL kaynak kullandırılarak, 2011 yılı Haziran ayından 2012 yılının aynı ayına kadar toplam 10 yatırım tamamlanmıştır. Ayrıca söz konusu belediyelerimiz 2011 Haziran-2012 Haziran döneminde toplam 132.534.619 TL kredi tahsis edilmiştir. Kahramanmaraş Belediyesi ile bağlı diğer ilçe ve belde belediyelerine bu dönemde toplam 211.704.491 pay tahakkuk etmiş, belediye borçları düşüldükten sonra tahakkuk eden MEVCUT DURUM İlave sağlık yatırımlarına ihtiyacımız olduğu gerçeğiyle, yatırım konusunda yapılan iyileştirmelerin artması konusunda çalışmalar yapmamız gerekmektedir. Söz konusu yatırımların, ilimizin kırsal niteliği de göz önünde bulundurularak, koruyucu ve gezici sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması, sağlık alt yapısının modern bilgi iletişim teknolojilerinin tatbiki ile konsolide edilmesi gibi bütüncül tedbirleri içermesi yerinde olacaktır. Belediye sınırlarımız içerisinde yaşayan nüfusumuzun kanalizasyon şebekesinden yararlanma oranı Türkiye’de yüzde 88, Kahramanmaraş ilimizde ise yüzde 81 seviyesinde iken; atık su arıtma tesislerinden yararlanma oranımız Türkiye’de yüzde 56 olmasına rağmen atık su arıtma tesisi ile hizmet 30 31 miktarın % 82’si olan 174.242.581 TL ilgili belediyelere gönderilmiştir. 5491 sayılı Kanunla değişik 2872 sayılı Çevre Kanununun Geçici 4. maddesi ile Belediyelere yasayla belirlenen süre içerisinde atık su arıtma ve evsel nitelikli katı atık bertaraf tesisi kurma zorunluluğu getirilmiştir. Bundan dolayı, evsel nitelikli katı atıkların bertarafı için illerde bulunan belediyelerden oluşan birlikler kurulmuştur. Söz konusu birliklerden Kahramanmaraş’ta da bulunmaktadır. Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre Kahramanmaraş’ımızda 4 adet lisanslı ambalaj atıkları geri dönüşüm tesisi (plastik, kâğıt karton için) ve ambalaj atıkları toplama ve ayrıştırma tesisi (cam, plastik, metal, kâğıt, kompozit ambalaj için) bulunmaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kentteki iki ölçüm istasyonuyla ısınma kaynaklı, SO2 (kükürtdioksit) ve PM10 (partikül madde) kirlilik parametreleri yanı sıra meteorolojik parametreleri de ölçmektedir. Kahramanmaraş merkez ilçemiz de tekstil ve metal sanayinde yoğunlaşma görülmekte, ağırlıklı olarak da kömür yakıt olarak kullanılmaktadır. Afşin - Elbistan ilçelerimizde bulunan 2 32 Belediyelerimizin en önemli gelir kalemleri nüfuslarına göre merkezi idareden (Genel Bütçe Vergi Gelirleri) aldıkları pay olduğundan düşük nüfuslu beldelerimiz ekonomik sıkıntılar yaşamakta, mimar, mühendis gibi elemanlar çalıştıramamakta, bu ise iş bölümü ve uzmanlaşma, kamu hizmeti üretiminde, gelişmiş makine ve donanım kullanılabilme olanağını engellemekte, üretilecek hizmetin niteliğini düşürüp maliyetini artırmaktadır. Bu sebeple de kentsel gelişme için gerekli planlama, imar, altyapı çalışmaları yapılamamaktadır. Büyükşehir olmamız durumunda imar ve kamu iş verimliliğinin daha geniş bir alana yayılması mümkün olacaktır. Kahramanmaraş’ta deprem riski taşıyan bölgelerin mevcut yapı stoğunun kötü olduğu yerlerden başlanmak üzere kentsel dönüşüm çalışmalarına başlanması ve yeni deprem yönetmeliğine uygun bir yapılaşmanın sağlanması gerekmektedir. Ayrıca kamu kurumlarının hizmet verdiği binaların da depreme dayanıklıklarının artırılmasına öncelik verilmesi zaruridir. ve kültürel kimliğine zarar veren bu sorunun çözümüne yönelik kentsel dönüşüm projelerinin uygulanması ve gerekli kamulaştırmaların yapılması önem arz etmektedir. 7. ADALET Açık Ceza İnfaz Kurumu inşaatının ise 2012 yılının sonuna doğru bitirilmesi öngörülmektedir. Ayrıca 1954 tarihli 50 kişi kapasiteli Pazarcık A Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunun kapatılması ve 2012-2017 yılları arasını kapsayan yatırım planlaması çerçevesinde Kahramanmaraş ilimize 1.000 kişi kapasiteli T Tipi Ceza İnfaz Kurumu yapımı planlanmaktadır. Adaleti Bodrum Katlarından Saraylara Taşıdık! Adalet altyapısına ilişkin olarak ilimizde son on yılda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Kahramanmaraş il ve ilçe adliyelerimiz ile ceza infaz kurumlarının bilişim sistemleri için 2002 yılından bu yana 2.115.409 TL yatırım yapılmıştır. Bu dönem içerisinde dört adet adalet sarayı tamamlanarak faaliyete geçmiş olup, Elbistan ilçemizde Adalet Sarayı yapımı ise yatırım programına alınmıştır. 2002 yılına kadar 22 olan hakim ve savcı sayısı 2011 yılı sonu itibariyle 46’a çıkmıştır. 2002 yılına kadar Adalet hizmetleri 3 bin 717 m2’de hizmetini yürütürken, 2011 yılı sonu itibariyle 25 bin 800 m2‘de hizmet vermeye devam etmektedir. MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM Son yıllarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın çevre ve altyapı alanlarına yönelik ilimizde bulunan belediyelerimize verdiği desteklerde önemli artışlar yaşanmış olup, 2011 yılında toplam 4.215.196 TL yardım yapılmıştır. 2012 yılı Haziran ayına kadar Bakanlık tarafından onay verilen yardım tutarı ise 2.035.000 TL’dir. adet termik santral hava kirletici olarak görülmekte olup, santral bacalarından atılan partiküler maddeler tarım arazilerini de olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Kahramanmaraş Eğitim Merkezi 11 Eylül 2006 tarihinden itibaren hizmet vermeye başlamıştır. Yapımı devam eden 150 kişi kapasiteli Şehrimiz merkezinde belirli bölgelerde görülen gecekondu ve kaçak yapılaşma sorunlarımızdan birini oluşturmaktadır. İmar planları haricinde ortaya çıkan gecekondular kentimizin görsel güzelliği ve bütünlüğünü bozduğu gibi altyapı hizmetlerinin verilmesinde de önemli sıkıntılara yol açmaktadır. İlimiz mimari 33 8. ULAŞTIRMA Ulusal ve uluslararası entegrasyonun gelişmesinde kritik bir öneme sahip olan ulaştırma sektörü; kara, hava, deniz ve demiryolları taşıma faaliyetlerini kapsamaktadır. Kahramanmaraş olarak sahip olduğumuz coğrafi konum ulusal ve bölgesel düzeyde önemli bir geçiş noktasıdır. İlimizde toplam 931 km il ve devlet yolu, 35 km otoyol, 148 km demir yolu ve 5063 km köy yolumuz bulunmakla birlikte dağlık ve engebeli arazi üzerinde kurulu yerleşimden dolayı köy yollarının 2003 - 2010 yılları arasında 196 km bölünmüş yol, 32 km tek yol, 2913 km asfalt onarımı ve yenileme, 18 km BSK, 9 adet köprü yapımı ve muhtelif bakım onarım hizmetleri için 265.850.631 TL harcanmıştır. Motorlu Kara Taşıtları ve Otomobil Sayısı 2011 yılında ise, 9 km Bölünmüş Yol, 5,4 km Yol İyileştirmesi, 15,1 km BSK, 436 km Asfalt Onarımı ve Yenileme, 3 Adet Köprü Yapımı, 3 Adet Kaza Kara Nokta yapımı muhtelif bakım onarım, trafik ve kamulaştırma hizmetleri yapılmıştır. Önceki Yıllara Ait Harcamamız: 253.515.147 TL. 2011 Yılı Ödeneği 5.449.500 TL. 2011 Yılı Yapılan Harcama 32.707.000 TL. Karayolları 5.Bölge Müdürlüğüne bağlı Kahramanmaraş ili sınırları içerisinde Ulaşım sektöründe 12 adet proje mevcuttur. 34 Fiziksel Gerçekleşme % 40 seviyesindedir. Bu projelerden 9 adedinde çalışmalarımız devam etmekte, 3 adedi ise ihale aşamasındadır. KAHRAMANMARAŞ ilindeki; Toplam Proje Tutarımız 717.095.000TL. MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM Yolcu ve yük taşımacılığının teknoloji odaklı, hızlı ve güvenli bir şekilde yapılması ekonomik kalkınmanın bir göstergesi olmakla birlikte toplumsal gelişime de önemli katkılar sağlamaktadır. ancak yüzde 31’i asfalttır. Kahramanmaraş ilimizde sorumluluğumuz altında toplam 957 km yolumuz bulunmaktadır. Bu yollarımızın 35 Km.si Otoyol, 389 Km.si Devlet Yolu, 533 Km.si İl yollarımızdan oluşmaktadır. Devlet ve İl yollarımızın 21Km.si bitümlü sıcak karışım (BSK), 2 Km Parke, 899 Km.si sathi kaplamalı yoldur. 1998 - 2003 Yılları arasında , 35 Km Otoyol, 37 Km. Bölünmüş Yol, 7 Km Tek Yol, 914 Km Asfalt Onarımı, 3 Km. Bütümlü Sıcak Karışım, 3 Adet Köprü yapımı, 9 Adet Kaza Kara Nokta, muhtelif Bakım ve Onarım hizmetleri için 24.117.195 TL. harcanmıştır. 80 yılda sadece 37 km. bölünmüş yol yapılmışken iktidarımız dönemindek 2011 yılı itibariyle 237 km bölünmüş yol yaptık! Kahramanmaraş çevre yoluna 4 adet köprülü kavşak yapımı için kavşak proje ihaleleri bitirildi. En kısa zamanda yapım ihalesi bitirilerek Kahramanmaraşlı 35 PROJENİN ADI TUL Km Biten Km. Kalan Kesim Km Fiziki (%) 2010 Yılı Sonu Yapılan Harcama 1000TL 2011 YILI ÖDENEĞİ (1000 TL) Narlı-Pazarcık8.Böl.Hd.Yolu 45,5 41 4,5 90 20.108 200 KahramanmaraşGöksun-6.Böl. Hududu Yolu 124 77,80 46,2 63 52.645 900 9.410 1.057 400.000 K.Maraş-NarlıGaziantep Yolu 46 40 6 89 126.200 3.000 30.000 21.860 10.240 Andırın - Göksun Yolu 3 BY 56 TY 3BY 5TY 26,6 TY 12 5.516 2,0 3.000 1.313 32.810 Göksun-Elbistan Yolu 69 13,2 55,8 19 2.302 KahramanmaraşAndırın Yolu 44,5 44,1 0,4 96 79.200 1.500 5.000 1.468 3.500 Kadirli - Andırın Yolu 19,8 13 66 8.152 0,5 500 147 1.343 K.Maraş-Nurdağı Yolu (BSK) 6,8 2,6 38 - 2 7.000 2.011 5.000 Kahramanmaraş Çevre Yolu BSK 16,3 13 81 4.230 6.770 4.599 2.171 60 71 600 252 277 3,3 Süleymanlı Kantarma ve Tekke Köprüleri tarihi köprü onarımı hemşehrilerimizin hizmetine sunulacaktır. İlimiz trafik tesciline kayıtlı bulunan motorlu kara taşıtı sayısı 2003 yılından 2012 yılı Mart ayına kadar yaklaşık iki katına çıkmıştır. 2003 yılında 35123 adedi otomobil olmak üzere toplam 68115 motorlu kara taşıtı varken, 2012 yılı Mart ayı itibariyle 81041 adedi otomobil olmak üzere toplam 156145 motorlu kara taşıtı bulunmaktadır. Bin kişi başına düşen otomobil sayısı incelendiğinde ise Kahramanmaraş olarak 62 adet ile yurt genelinde 55. sırada yer almaktayız. 1996 yılında hizmete giren ve şehir merkezine 5 km. uzaklıkta bulunan 36 2011 Yılı Hedef Harcama 1000TL 2011 Yılı Yapılan Harcama 1000 TL 30.000 1.550 5 Bitirilmesi için gerekli ödenek 1000TL 71.198 Kahramanmaraş Havaalanımız yurtiçi hatlarda hizmet vermekte olup Ankara ve İstanbul’a direk uçuşlar bulunmaktadır. Şehrimizin etrafının yüksek dağlarla çevrili olması, uçakların tur atarak inişini engellediğinden ve tur atmadan inişi sağlayacak bir sistem bulunmamasından dolayı havaalanına geçe uçuşları gerçekleştirilememektedir. Havayolu İstatistikleri Kahramanmaraş’ı komşu illere bağlayan karayolları, demiryolları, havayolu ulaşımı, kent içi ulaşım ve köy yollarımıza yönelik ihtiyaçlar doğrultusunda son yıllarda yapılan çalışmaların hızla tamamlanması önemli bir üretim üssü olmayı hedef edinen kent için büyük önem arzetmektedir. MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM Yol Projeleri Mevcut Durum Havaalanını kullanan yolcu ve uçak sayısı son beş yılda yaklaşık iki kat artmıştır. Kahramanmaraş’ta uçak yolculuğunun gün geçtikçe daha çok benimsenmesi ve turizm potansiyelinin yüksek olması bu artışın devam edeceğinin önemli bir göstergesidir. 37 9. TOKİ 11. YATIRIM ve TEŞVİK Son 10 yılda toplam 14 şantiyede 2.305 konut, 6 ilköğretim, 6 lise, 1 kreş, 4 ticaret merkezi, 5 cami, 16 spor salonu, 4 pansiyon, 1 hastane, 2 adet aile sağlık merkezi ve sosyal tesisler Kahramanmaraşlıların hizmetine sunulmuştur. Söz konusu yatırımların toplam bedeli 240 milyon TL’dir. 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde uygulamaya giren yeni teşvik sistemi; genel, bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarından oluşmaktadır. 10. KÖYDES KAHRAMANMARAŞ İLİNDE BÖLGESEL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLECEK SEKTÖRLER VE ASGARİ YATIRIM TUTARLARI VEYA KAPASİTELERİ 58 Köy, 175 Mahallemizi Suyla Buluşturduk! Proje Sayısı 1,086 US-97 Kodu 1 0121 2 0500.0.04 Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık yatırımları (dipnot 1'de belirtilen asgari kapasite şartlarına uymayan yatırımlar har iç) Su ürünleri yetiştiriciliği (balık yavrusu ve yumurtası üretimi dahil) 3 15 Gıda ürünleri ve içecek imalatı (dip not 2'de belirtilen yatırım konuları hariç) TOPLAM ÖDENEK I - KÖYLERE HİZMET GÖTÜRME BİRLİKLERİ PROJELERİ Köy Yolları Sektör Kodu 76,718,934.87 Köy İçme Suları 754 55,296,585.20 Küçük Ölçekli Sulama 37 3,101,998.52 Kanalizasyon 13 542,000.00 Ara Toplam 1,890 135,659,518.59 4 17 5 18 6 19 Tekstil ürünleri imalatı (dip not 3'de belirtilen şartları sağlamayan iplik ve dokuma yatırımları hariç) III - KHGB YÖNETİM GİDERLERİ Tüm KHGB'ler Ara Toplam IV - ORTAK ALIM ÖDENEĞİ Merkez ve tüm İlçeler KHGB Ortak Alım Ödeneği 3,533,356.41 İl Özel İdaresi Ortak Alım Ödeneği (asfalt,trafik işaret levhaları, sayısal harita) 316,898.00 Ara Toplam 3,850,254.41 V - İL TOPLAM ÖDENEĞİ 38 1,890 139,509,773.00 7 8 1911 1912 ve 1920 Giyim eşyası imalatı Derinin tabaklanması ve işlenmesi Derinin tabaklanması, işlenmesi (sadece İstanbul Deri İhtisas OSB ve Tuzla OSB'de yapılacak yatırımlar) Bavul, el çantası, saraciye, ayakkabı vb imalatı 5. Bölge 500 Bin TL 500 Bin TL MEVCUT DURUM 2005 - 2012 Yılı Köydeş İşleri Toplamı ALT HİZMET PROGRAMLARI VE DİĞER İŞLER İTİBARIYLA Kahramanmaraş ilimiz, bölgesel teşvik sisteminde 5. bölgede yer almakta olup, bu bölge kapsamında belirlenen konulara ilişkin yatırımlar; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği unsurlarından yararlanabilecektir. Kahramanmaraş ilimizin de yer aldığı 5. Bölge desteklerinden yararlanacak yatırım konuları ise aşağıdaki gibidir; 1 Milyon TL Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 10 Milyon TL, diğer yatırım konularında 1 Milyon TL 500 Bin TL 500 Bin TL - 500 Bin TL 39 9 10 21 11 24 Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı 1 Milyon TL 1 Milyon TL 13 2421 Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasal ürünlerin imalatı 1 Milyon TL 14 2423 İlaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı 1 Milyon TL 15 2424 Parfüm ile kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı 1 Milyon TL 16 2429.1 17 2511 18 26 (261, 2693.2, 2694.1, 2695.3 ve 2695.4 hariç) Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (cam ve cam ürünleri, fırınlanmış kilden kiremit, briket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, hazır beton ve harç hariç) 19 26 (2610.2.03.01, 2693.2, 2694.1, 2695.3, 2695.4 hariç) Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (çok katlı yalıtım camları, kiremit, briket, tuğla, çimento, hazır beton ve harç hariç) 20 21 22 23 İç ve dış lastik imalatı Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (fırınlanmış kilden, kiremit, biriket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, inşaat amaçlı beton ürünleri, hazır beton, harç, çok katlı yalıtım camları hariç) Düz cam, düz camın şekillendirilmesi 2610.1, 2610.2 ve işlenmesi (çok katlı yalıtım camları (2610.2.03.01 hariç), hariç) çukur cam ve cam elyafı imalatı 2610.3, 2610.4 26 (2693.2, 2694.1, 2695.1, 2695.3, 2695.4, 2610.2.03.01 hariç) Düz cam, düz camın şekillendirilmesi ve 2610.1, 2610.2 işlenmesi (çok katlı yalıtım camları hariç) (2610.2.03.01 hariç), çukur cam, cam elyaf ve camdan elektrik 2610.3, 2610.4, izolatörleri ve seramik yalıtım malzemeleri 2610.5.07, 2691.3 imalatı Seramikten yapılan sıhhi ürünler, 2691.2, 2691.3, seramik yalıtım malzemeleri, 2693.1 seramik karo ve kalıdırım taşı imalatı 25 2695.1, 2694.2.01, 2694.3.01 26 2695.1, 2699.2.06.30 10 Milyon TL 2412 Patlayıcı madde imalatı 2695.1 1 Milyon TL 500 Bin TL 1 Milyon TL 1 Milyon TL 27 2720, 273 28 28 29 2812.2, 2813 30 29 31 2929 32 30 33 31 34 32 35 33 1 Milyon TL 1 Milyon TL 36 34 1 Milyon TL 1 Milyon TL 1 Milyon TL İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı; inşaat amaçlı beton ürünleri imalatı, kireç, alçı 1 Milyon TL 1 Milyon TL İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı ve ısı veya ses izole edici eşya ve karışımlar 1 Milyon TL Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm sanayi 1 Milyon TL Metal eşya Merkezi ısıtma radyatörleri ve kazanlarının imalatı, buhar kazanı imalatı (merkezi kalorifer kazanları hariç) Makine ve teçhizat imalatı Sınai kalıp Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı Elektrikli makine ve cihazları imalatı Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi Hava taşıtları ve motorlarının bakım ve onarımı 1 Milyon TL 1 Milyon TL 1 Milyon TL 1 Milyon TL 1 Milyon TL 1 Milyon TL 1 Milyon TL 500 Bin TL Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon TL; motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 1 Milyon TL 37 3530.0.15 38 3591 ve 3592 39 361 Mobilya imalatı (sadece metal ve plastikten imal edilenler hariç) 1 Milyon TL 40 361 Mobilya imalatı (sadece plastikten imal edilenler hariç) 1 Milyon TL Motosiklet ve bisiklet üretimi MEVCUT DURUM MEVCUT DURUM Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı 24 Kimyasal Gübre ve Azotlu Bileşenlerin İmalatı 12 40 20 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), hasır ve buna benzer örülerek yapılan maddelerin imalatı 1 Milyon TL 1 Milyon TL 41 MEVCUT DURUM 41 5510.1.01, 5510.2.01,5510.3.02, 5510.5.02, 5510.5.04 42 5510.3.01 43 6302.0.01 44 6302.0.03 45 80 (809 hariç) 46 8511.0.01-05, 8511.0.99, 8531.0.01-03 47 48 49 50 Oteller Öğrenci yurtları Soğuk hava deposu hizmetleri Lisanslı depoculuk Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dahil, yetişkinlerin eğitilmesi ve diğer eğitim faaliyetleri hariç) 3 yıldız ve üzeri 100 öğrenci 500 metrekare 1 Milyon TL 500 Bin TL Hastane yatırımı, huzurevi Hastane: 500 Bin TL Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri Kömür gazı üretimi (sentez gazı) Seracılık Huzurevi: 100 kişi 500 Bin TL 500 Bin TL 50 Milyon TL 10 dekar 1- 3 üncü, 4 üncü ve 5 inci bölgede: süt yönlü büyükbaş entegre yatırımlarında 300 büyükbaş, et yönlü büyükbaş entegre yatırımlarında 500 büyükbaş/dönem, damızlık büyükbaş entegre yatırımlarında 300 büyükbaş, damızlık küçükbaş entegre yatırımlarında 1.000 küçükbaş, süt ve et yönlü küçükbaş entegre yatırımlarında 1.000 küçükbaş / dönem ve kanatlı entegre yatırımlarında 200.000 adet / dönem asgari kapasite şartı aranır (damızlık kanatlı entegre yatırımlarında kapasite şartı aranmaz. 2- 6 ncı bölge hariç olmak üzere, gıda ürünleri ve içecek imalatı yatırımlarından “makarna, makarna ile entegre irmik yatırımları, şehriye, kuskus, yufka, kadayıf, pirinç, ev hayvanları için hazır yem, balık unu, balık yağı, balık yemi, ekmek, rakı, bira, kuruyemiş, turşu, linter pamuğu, çay, fındık kırma/kavurma, hazır çorba ve et suları ve müstahzarları üretimleri ile tahıl ve baklagil tasnif ve ambalajlanması” yatırımları bölgesel desteklerden yararlanamaz. şeklinde belirlenmiştir. Bununla birlikte yatırımın organize sanayi bölgesinde (OSB) gerçekleştirilmesi durumunda ise 6. Bölge desteklerinden yararlanılması mümkün olabilecektir. GZFT (SWOT) ANALiZi Ayrıca bölgesel teşvik uygulaması dışında, yatırımcılarımızın genel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımlar kapsamında da Kahramanmaraş ilimizde yatırım gerçekleştirmesi ve teşvik unsurlarından yararlanması mümkün olup, bu çerçevede Kahramanmaraş ilimizin bir yatırım ve cazibe merkezi haline gelebileceği değerlendirilmektedir. 3- Altıncı Bölge hariç olmak üzere, iplik ve dokuma (yün ipliği, akıllı ve çok fonksiyonlu teknik tekstil, halı, tafting, dokunmamış-örülmemiş kumaş, çuval hariç) konularında sadece modernizasyon cinsindeki yatırımlar bölgesel desteklerden yararlanır. 42 43 GZFT (SWOT) ANALİZİ analizi neticesinde sorun alanları belirlenerek bu sorun alanlarına yönelik hedef başlıkları oluşturulmuştur. Söz konusu analize temel teşkil eden veriler “Kahramanmaraş’ı Yeniden Hayal Etmek” başlıklı Ortak Akıl Toplantıları sonucu elde edilmiştir. FIRSATLAR 1. Yatırım teşvik uygulamalarında ilin 5. Bölgede yer alması, yatırımın OSB’de gerçekleştirilmesi durumunda 6. Bölge teşviklerinden yararlanılması. 2. İlin Girişimcilik kabiliyetinin yüksek olması. 3. Şehrin coğrafi konumu. 4. Sanayi ve ticaret kültürünün varlığı. 5. Yerleşmiş bir üniversitenin faaliyet göstermesi. 6. Zengin doğal kaynaklara sahip olunması. 1. Özellikle Tekstil, Madeni Eşya, Gıda vb. sektörlerde önemli bir potansiyelin varlığı. 2. Bölgesel işbirliği imkanlarının varlığı. 3. Güçlü bir Üniversite Sanayi işbirliği imkanının varlığı. 4. Kalkınma desteklerinden faydanılma imkanlarının artması. 5. İlin kanaat önderlerinin ilin sorunlarına sahip çıkmadaki içtenlikleri. 6. İlin ihracaat potansiyelinin gün geçtikçe artması. 7. Yeni yatırım teşvikleriyle farklı sektörlerde yatırım imkanlarının oluşması. 8. Kahramanmaraş’ın Büyükşehir Belediyesi kapsamına alınması. ZAYIF YÖNLER TEHDİTLER 1. Enerji, ulaşım, sağlık vb. temel altyapı alanlarında hızla giderilmesi gereken yönler. 2. Üniversite Sanayi işbirliğinin yeterince gelişmemesi. 3. Yetişmiş beyaz ve mavi yakalı ihtiyacı. 4. Gelişmiş şehirlere yakınlık. 5. Son dönemlere kadar kalkınma desteklerinden yeterince pay alınamaması. 6. Bazı sektörlerdeki üretimin daha çok fason nitelikte olması. 44 GZFT (SWOT) ANALİZİ Bu bölümde, iç ve dış etkenleri dikkate alarak, varolan güçlü yönler ve fırsatlardan en üst düzeyde yararlanacak, tehditlerin ve zayıf yanların etkisini en aza indirecek bir stratejik plan oluşturulması amacıyla GZFT analizi gerçekleştirilmiştir. GZFT GÜCLÜ YÖNLER 1. Önemli alt yapı eksiklikleriin kısa sürede bitirilememesi. 2. İstihdam olanaklarının azlığı nedeniyle farklı şehirlere olan göçün hızlanması. 3. Aynı bölgede gelişmeye açık illerin varlığı. 4. Yatırımların artmasıyla ihtiyaç duyulacak nitelikli işgücünün temin edilememesi. 5. İlin sanayisinde önemli yer tutan tekstil sektöründe yaşanan küresel rekabetin yol açtığı sorunlar. 45 GELiSiM STRATEJiSi GENEL CERCEVESi STRATEJiSi 46 GELİŞİM STRATEJİSİ GELiSiM 47 UYGULAMA, İZLEME VE DEĞERLENDİRME UYGULAMA GZFT (SWOT) ANALİZİ iZLEME VE DEĞERLENDİRME Kahramanmaraş Gelişim Stratejisi ve Eylem Planı, ilgili kamu kurum ve kuruluşlar ile özel sektör kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan İzleme ve Yönlendirme Kurulu aracılığı ile izlenecek ve değerlendirilecektir. İzleme ve Yönlendirme Kurulu, gelişmeler karşısında stratejik plan içeriğinde revizyon gerçekleştirebilecektir. İzleme ve Yönlendirme Kurulu, altı aylık aralıklarla toplanacaktır. Eylem Planı çerçevesinde gerçekleştirilen faaliyetler altı aylık dönemler halinde raporlanarak ilgililerin değerlendirmesine sunulacaktır. 48 İzleme ve Yönlendirme Kurulu tarafından her bir hedef için Hedef Çalışma Grubu oluşturulacak ve Hedef Çalışma Grubu Başkanı belirlenecektir. Hedef altında yer alan sorumlu ve işbirliği yapılacak kuruluş temsilcilerinin yer alacağı Hedef Çalışma Grupları, üçer aylık dönemler itibariyle toplanacak ve eylemlere ilişkin gelişmeler raporlanarak İzleme ve Yönlendirme Kuruluna sunulacaktır. Stratejik plana yönelik tüm işlemler İzleme ve Yönlendirme Kurulu tarafından oluşturulacak sekreterya tarafından yürütülecektir. 49 EYLEM 50 EYLEM PLANI PLANI 51 EYLEM PLANI EYLEM PLANI 53 52 EYLEM ADI SÜRE 2.6. AÇIKLAMA EYLEM ADI SÜRE AÇIKLAMA 3.1. 2015 2013 2.7. 2015 3.2. 2014 2.8. 2015 2015 EYLEM PLANI EYLEM PLANI 3.3. 2.9 . 3.4. 2.10. 2014 3.5. 2014 54 55 EYLEM ADI SÜRE AÇIKLAMA 3.14. 2014 3.15. Sürekli 3.16. EYLEM PLANI EYLEM PLANI 2015 EYLEM ADI SÜRE AÇIKLAMA 4.1. Sürekli 4.2. Sürekli 56 57 EYLEM ADI SÜRE AÇIKLAMA 4.3. 2015 4.4. 2014 Sürekli 4.6. 2014 EYLEM PLANI EYLEM PLANI 4.5. 4.7. 2015 4.8. 2014 58 59 EYLEM PLANI EYLEM PLANI 61 60 EYLEM ADI SÜRE AÇIKLAMA 6.10. 2013 6.11. 2013 6.12. EYLEM PLANI EYLEM PLANI 2013 6.13. 2013 EYLEM ADI SÜRE AÇIKLAMA 7.1. 2013 7.2. 2013 62 63 İZLENECEK BÜYÜK SU İŞLERİ PROJELERİ Sıra No Proje ve Ünite Adı EYLEM ADI SÜRE AÇIKLAMA Başlama Tarihi Bitiş Tarihi PROJE ADI: ORTA CEYHAN KARTALKAYA II. MERHALE PROJESİ 1 ÜNİTE ADI: Pazarcık ve Sireşanlı Pompaj Sulaması İnşaatı 2 Pazarcık ve Sireşanlı Pompaj Sulaması İnşaatı 7.3. 21.01.1997 12.12.2014 15.02.1995 31.12.2011 PROJE ADI: ADATEPE PROJESİ Sürekli 7.4. 2013 1 ÜNİTE ADI: Adatepe Barajı İnşaatı 1 Adatepe Barajı İnşaatı 2 ÜNİTE ADI: Adatepe Sulaması 1 Adatepe karakuz Planlama Revizyonu Yapımı 13.11.2008 01.12.2011 2 Proje Yapımı Şubat 2012 Şubat 2014 İnşaat Mayıs 2014 Mayıs 2017 13.11.2008 01.12.2011 3 PROJE ADI: KARAKUZ PROJESİ 7.5. ÜNİTE ADI: Karakuz Barajı İnşaatı 1 Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı 2 Proje Yapımı Haziran 2012 Haziran 2013 3 İnşaat Eylül 2013 Ocak 2016 2 ÜNİTE ADI: Karakuz Sulaması 1 Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı 13.11.2008 01.12.2011 2 Proje Yapımı Şubat 2012 Ocak 2014 3 İnşaat Haziran 2014 Ocak 2017 PROJE ADI: ORTA CEYHAN MENZELET II. MERHALE PROJESİ 1 7.6. 2013 ÜNİTE ADI: Klavuzlu Barajı ve HES İnşaatı 1 Klavuzlu Barajı ve HES İkmali İnşaatı 14.01.1994 15.10.2011 2 Daimi Teçhizatı İnşaatı 29.05.2006 09.01.2011 2 ÜNİTE ADI: Klavuzlu Barajı Sulaması İnşaatı 1 Klavuzlu Sulaması I.Kısım İnşaatı 23.06.1998 03.07.2013 2 2. ve 3. Kısım Planlama Revizyonu ve Proje Yapımı 20.05.2011 Mayıs 2014 3 İnşaat Temmuz 2014 Ocak 2020 EYLEM PLANI EYLEM PLANI 2013 1 PROJE ADI: AYVALI (KAHRAMANMARAŞ İÇMESUYU) PROJESİ 7.7. 2013 1 ÜNİTE ADI: Ayvalı Barajı Sulaması İnşaatı 1 Proje Yapımı Temmuz 2008 Haziran 2011 2 İnşaat Eylül 2011 Haziran 2013 PROJE ADI: KAHRAMANMARAŞ - AFŞIN İÇMESUYU PROJESİ 7.8. 2013 1 ÜNİTE ADI: Afşın İçmesuyu Tesisleri İnşaatı 1 Proje Yapımı 21.10.2010 18.02.2012 2 İnşaat Mart 2012 Ocak 2014 2 ÜNİTE ADI: İçmesuyu Arıtma Tesisi 1 Proje Yapımı Haziran 2011 Haziran 2012 2 İnşaat Eylül 2012 Ocak 2014 PROJE ADI: SİSNE - GEBEN PROJESİ 1 64 ÜNİTE ADI: Geben Barajı İnşaatı 1 Proje Yapımı 15.06.2011 15.03.2012 2 İnşaat Haziran 2012 Aralık 2015 2 ÜNİTE ADI: Geben Barajı Sulaması İnşaatı 1 Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı Eylül 2011 Aralık 2011 2 Proje Yapımı Aralık 2011 Ocak 2013 3 İnşaat Haziran 2013 Aralık 2015 65 PROJE ADI: KAVAKTEPE PROJESİ PROJE ADI: ÇINARLI PROJESİ 1 ÜNİTE ADI: Kavaktepe Barajı İnşaatı 1 ÜNİTE ADI: Çınarlı Barajı İnşaatı 1 Planlama Eylül 2011 Aralık 2012 1 Planlama Ocak 2013 Ocak 2014 2 Proje Yapımı Mart 2013 Mart 2014 2 Proje Yapımı Haziran 2014 Ocak 2016 3 İnşaat Haziran 2014 Aralık 2017 3 İnşaat Haziran 2016 Haziran 2020 2 ÜNİTE ADI: Kavaktepe Barajı Sulaması İnşaatı 1 ÜNİTE ADI: Çınarlı Sulaması 1 Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı Eylül 2011 Aralık 2012 1 Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı Ocak 2013 Ocak 2014 2 Proje Yapımı Mart 2014 Mart 2015 2 Proje Yapımı Ocak 2015 Ocak 2017 3 İnşaat Haziran 2015 Aralık 2018 3 İnşaat Haziran 2017 Haziran 2020 PROJE ADI: GÖKSUN II. MERHALE POMPAJ SULAMASI PROJESİ 1 ÜNİTE ADI: Söğütlü Barajı İnşaatı 1 ÜNİTE ADI: Göksun II. Merhale Pompaj Sulaması İnşaatı 1 Planlama Mayıs 2014 Aralık 2015 1 Planlama Revizyonu Yapımı Ocak 2015 Haziran 2016 2 Proje Yapımı Mart 2016 Mart 2017 2 Proje Yapımı Ocak 2017 Temmuz 2018 3 İnşaat Haziran 2017 Aralık 2020 3 İnşaat Kasım 2018 Mayıs 2020 2 ÜNİTE ADI: Söğütlü Barajı Sulaması İnşaatı 1 Temmuz 2011 Temmuz 2014 PROJE ADI: CEYHAN HAVZASI MASTER PLAN ÇALIŞMALARI 1 Planlama Mayıs 2014 Aralık 2015 2 Proje Yapımı Eylül 2016 Aralık 2017 3 İnşaat Haziran 2018 Aralık 2021 Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı PROJE ADI: ADIYAMAN-GÖKSU ARABAN I. MERHALE PROJESİ 1 ÜNİTE ADI: Çetintepe Barajı İnşaatı PROJE ADI: HASANALİ PROJESİ 1 Proje Yapımı 23.03.2009 27.08.2011 1 ÜNİTE ADI: Hasanali Barajı İnşaatı 2 İnşaat Eylül 2011 Aralık 2015 1 Planlama Mayıs 2014 Aralık 2015 1 ÜNİTE ADI: Gaziantep İçmesuyu 1. Aşama İsale hattı İnşaatı 2 Proje Yapımı Nisan 2016 Mayıs 2017 1 Proje Yapımı Ocak 2012 Ocak 2013 3 İnşaat Ekim 2017 Aralık 2020 2 İnşaat Haziran 2013 Aralık 2015 2 ÜNİTE ADI: Hasanali Barajı Sulaması İnşaatı 1 Planlama Mayıs 2014 Aralık 2015 1 ÜNİTE ADI: Pazarcık-Kızkapanlı Sulaması İnşaatı 2 Proje Yapımı Kasım 2016 Aralık 2017 1 Planlama 09.04.2010 30.11.2011 3 İnşaat Mart 2018 Aralık 2020 2 Proje Yapımı Ocak 2013 Ocak 2015 3 İnşaat Haziran 2016 Aralık 2020 PROJE ADI: ADIYAMAN-GÖKSU ARABAN II. MERHALE PROJESİ PROJE ADI: ÖZBEK PROJESİ 1 ÜNİTE ADI: Özbek Barajı İnşaatı 1 Planlama Revizyonu Yapımı Ocak 2012 Ocak 2013 2 Proje Yapımı Haziran 2013 Ocak 2015 3 İnşaat Haziran 2015 Haziran 2019 2 ÜNİTE ADI: Özbek Sulaması 1 Planlama Revizyonu Yapımı Ocak 2012 Ocak 2013 2 Proje Yapımı Ocak 2014 Ocak 2016 3 İnşaat Haziran 2016 Haziran 2019 Ocak 2015 EYLEM PLANI EYLEM PLANI PROJE ADI: SÖĞÜTLÜ PROJESİ PROJE ADI: KISIK PROJESİ 66 1 ÜNİTE ADI: Kısık Barajı İnşaatı 1 Planlama Ocak 2014 2 Proje Yapımı Temmuz 2015 Ocak 2017 3 İnşaat Haziran 2017 Haziran 2022 2 ÜNİTE ADI: Kısık Sulaması 1 Planlama Ocak 2014 Ocak 2015 2 Proje Yapımı Temmuz 2016 Aralık 2017 3 İnşaat Haziran 2018 Haziran 2022 67 68