Entelektüel Sermaye Analizleri
Transkript
Entelektüel Sermaye Analizleri
I DERİN YAYINLARI: 041 II III IV Kitabın Adı Entelektüel Sermaye Analizleri Yazar Cevdet Kızıl Yayıncı Derin Yayınları Molla Fenari Sokak, Der Han 40-42, 34410 Cağaloğlu - İSTANBUL. Tel: (0212) 527 01 65 - 511 51 90 Belgegeçer: (0212) 511 47 76 www.deryayinevi.com.tr e-posta:der@deryayinevi.com.tr / info@deryayinevi.com.tr Basım Eren Ofset / Topkapı-İSTANBUL Cilt Kısmet Ciltevi / Topkapı-İSTANBUL Kapak Tasarımı Yurdagül Tunca Kapak resmi: Christiaan David Stam Yayın No 041 ISBN 978-9944-250-98-6 Derin Yayınları Der Yayınevi'nin tescilli bir markasıdır. © DERİN YAYINLARI – Mayıs 2010 Copyright © Bu kitabın, Türkiye’de yayın hakları Derin Yayınevi’ne aittir. Her hakkı saklıdır. Yayınevimizden yazılı izni alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz. Hiçbir şekilde kopya edilemez; fotokopi, faksimile veya başka bir şekilde çoğaltılamaz ve yayınlanamaz. V ÖNSÖZ Çalışmada, önemi günümüzde gittikçe artmakta olan entelektüel sermaye konusuna yer verilmiştir. Yalnızca fiziksel ve finansal sermayeye yoğunlaşan geleneksel işletmelerin çağı çoktan geride kalmış olup, geleceğin başarılı ve rekabetçi örgütleri entelektüel sermayeye odaklanan firmalardır. Özellikle bankacılık sektörü açısından belirtilen husus çok daha kritik bir yapı arz etmektedir. Esneklik gerektiren, teknolojiyle iç içe ve bilgi yoğun bankacılık endüstrisinde entelektüel sermayenin rolü çok daha belirgindir. Bunun yanında, entelektüel sermayenin ölçülmesi, değerlendirilmesi ve muhasebeleştirilmesiyle bankaların görünür değer ve varlıklarının da ötesinde gerçek değer ve varlıkları ortaya konulmaktadır. Böylece, banka üst yönetimlerinin çok daha sağlıklı ve kapsamlı bir bakış açısı edinmesi, isabetli karar vermesi mümkün olmaktadır. Benzer şekilde, yatırımcılar da daha doğru bilgiler edinerek akılcı yatırımlar yapmaktadır. Kitabın içerdiği konular ana hatlarıyla entelektüel sermaye kavramı, entelektüel sermayenin önemi ve tarihsel gelişimi, entelektüel sermayeyle ilgili literatür taraması, entelektüel sermaye unsurları, entelektüel sermayenin ölçülmesi, değerlendirilmesi, muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve yönetilmesi, bankacılık sektöründe entelektüel sermaye olgusu, bankacılık endüstrisinde entelektüel sermayenin ölçülmesi, muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve yönetilmesi, entelektüel sermayenin raporlanması, ölçülmesi ve muhasebeleştirilmesine ilişkin bir uygulama ile sonuç ve değerlendirmeler şeklinde listelenebilir. Yapılan çalışmalar ve gerçekleştirilen analizler vasıtasıyla yöneticiler, yatırımcılar, araştırmacılar ve öğrenciler gibi geniş bir yelpazeye dağılan paydaşların dikkatini entelektüel sermaye terimi üzerine çekmek amaçlanmıştır. Bir başka ifadeyle, entelektüel sermaye kavramının tanıtılması ve konuyla ilgili detaylı bilginin sunulması hedeflenmiştir. Entelektüel sermayeyi seçimlik ders olarak alan, entelektüel sermayeyle ilgili yükseklisans ve doktora tezi yazan öğrencilere detaylı bir kaynak sunulması arzulanmıştır. İşletme ve banka yöneticileriyle yatırımcıların ise kitabı bir kılavuz olarak kullanmaları düşünülmüştür. Son olarak çalışmalarım süresince bana her zaman yardımcı ve destek olan, bilgilerini benimle paylaşan Prof. Dr. Gürbüz Gökçen hocama, sunduğu öneri ve fikirlerle beni aydınlatan Prof. Dr. Ahmet Kızıl’a, bu çalışmanın kitaba dönüşmesinde tüm olanaklarını seferber eden Der Yayınları sahibi Sayın İbrahim Derbeder’e, araştırmamı yayınlamam için beni sürekli motive eden Sayın Emel Kızıl, Sayın Ali Kızıl ve Sayın Funda Güzel’e, gösterdiği özverili çalışmalardan ötürü ise Sayın Mürüvet Durna’ya, kapak resmi için Sayın Christiaan David Stam'e teşekkürü borç bilirim. VI Dr. CEVDET KIZIL 1980 İstanbul doğumludur. 2002 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olmuştur. Southern New Hampshire Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde 2005 yılında İşletme Yönetimi Yükseklisansı’nı (M.B.A.) tamamlamıştır. 2008 yılında ise Southern New Hampshire Üniversitesi İşletme Fakültesi’nin Örgütsel Liderlik (M.S. Organizational Leadership) programından mezun olmuştur. 2. yükseklisansıyla beraber devam ettirdiği ve 2006 yılında başladığı doktora çalışmalarını da 2009 yılında bitirmiş, Kadir Has Üniversitesi Finans ve Bankacılık (%100 Burslu) programını bitirmiştir. İstanbul Üniversitesi Araştırma ve Yardım Vakfı’nda Eğitmen, Florence Nightingale Hastanesi’nde Bağımsız Denetçi Yardımcısı, Southern New Hampshire Üniversitesi İşletme Fakültesi İktisat/Finans Bölümü’nde Araştırma Görevlisi, SET Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri’nde Eğitmen ve Danışman, Kadir Has Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nde de Araştırma Görevlisi olarak çalışmıştır. Dr. Cevdet Kızıl’ın Accounting: Financial, Cost, Managerial (2007) isimli bir kitabının yanı sıra The Impact of Turkey’s Possible EU Accession on the Privatization Processes of Energy Sector in Turkey (2006) adlı bir uluslararası makalesi yayınlanmış eserlerinin arasında yer almaktadır. Ayrıca, yazarın çeşitli uluslararası tebliğleri mevcuttur. Kadir Has Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde E-Ticaret, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu’nda Proje Yönetimi, SET Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri’nde Basel II derslerini vermiştir. 2008 yılında Delta Mu Delta International Honor Society in Business Administration’a (Delta Mu Delta İşletme Yönetimi’nde Uluslararası Onur Topluluğu) davet edilerek onur belgesiyle ödüllendirilmiştir. Resmi Websitesi: http://www.cevdetkizil.com VII İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ .....................................................................................................................V KISALTMALAR ................................................................................................ XIV TABLOLAR LİSTESİ ............................................................................................. X ŞEKİLLER LİSTESİ ........................................................................................... XIII GİRİŞ .......................................................................................................................... 1 1. ENTELEKTÜEL SERMAYE ................................................................................ 3 1.1 Entelektüel Sermaye Kavramı ve Entelektüel Sermayenin Tanımı.......... 3 1.2 Entelektüel Sermayenin Önemi................................................................... 13 1.3 Entelektüel Sermayenin Tarihsel Gelişimi................................................. 17 1.4. Entelektüel Sermaye Literatür Taraması ve İlgili Çalışmalar................... 26 1.5 Entelektüel Sermaye Unsurları ................................................................... 34 1.5.1 İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Müşteri Sermayesi Modeli ...... 35 1.5.2 İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye Modeli ................................... 39 1.5.3 İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Müşteri Sermayesi İlişki Sermayesi Etkileşim Modeli ................................................... 43 1.5.4 Yapısal Sermaye - İnsan Sermayesi - İlişki Sermayesi Modeli .... 43 1.5.5 İçsel Yapı - Dışsal Yapı Modeli ........................................................ 44 1.5.6 Paydaş Kaynakları - Yapısal Kaynaklar Modeli ........................... 45 1.5.7 Potansiyel Entelektüel Sermaye - Gerçekleşen Entelektüel Sermaye.......................................................................... 46 1.5.8 İnsan Sermayesi - Müşteri Sermayesi - İlişki Sermayesi Yapısal Sermaye - Entelektüel Varlıklar - Entelektüel Mülkiyet - Yenilik - Bilgi - Araştırma Geliştirme - Bilgi Teknolojileri Modeli.......................................................................... 46 1.5.9 Çalışanlar - Firma - Müşteriler Modeli........................................... 46 1.5.10 İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Yenilik Sermayesi Müşteri Sermayesi - Sosyal Sermaye Modeli................................. 47 1.5.11 İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Müşteri Sermayesi İlişki Sermayesi - Sosyal Sermaye - Rekabetçi Sermaye Diğer Unsurlar Modeli ..................................................................... 48 1.5.12 İnsan Sermayesi - Müşteri Sermayesi - İş Süreçleri Sermayesi Modeli .............................................................................. 48 1.5.13 İnsan Sermayesi - Yapısal Sermaye - Dış Sermaye Modeli............ 48 1.5.14 Bilgi Sermayesi - Yönetim Sermayesi -Pazar Sermayesi Modeli.........49 1.5.15 Müşteri Sermayesi - Örgütsel Sermaye- İnsan Sermayesi Modeli..... 50 VIII 1.5.16 İnsan Sermayesi - Örgütsel Sermaye-İlişki Sermayesi Modeli .........50 1.5.17 İnsan Sermayesi - Sosyal Sermaye-Yapısal Sermaye Modeli ...... 51 1.5.18 Yapısal Sermaye - İnsan Sermayesi - Pazar Sermayesi Yenilik Sermayesi Modeli................................................................. 51 1.5.19 Pazar Varlıkları - İnsan Merkezli Varlıklar - Entelektüel Mülkiyet - Altyapı Sistemi Varlıkları Modeli ................................ 52 1.5.20 İnsan Sermayesi - Yenilik Sermayesi - Yapısal Sermaye İlişki Sermayesi Modeli .................................................................... 52 2. ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ .................................................................................. 55 2.1 Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi............................................................. 55 2.2 Entelektüel Sermaye Ölçüm Yöntemleri.................................................... 58 2.2.1 Piyasa Değeri ve Defter Değeri Arasındaki Farkın Hesaplanması Yöntemi ......................................................... 58 2.2.2 Tobin’in Q Rasyosu (Tobin’s Q Ratio)............................................. 60 2.2.3 Hesaplanmış Maddi Olmayan Değer (Calculated Intangible Value = CIV)..................................................................... 62 2.2.4 Ekonomik Katma Değer (Economic Value Added)....................... 64 2.2.5 Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard) ..................................... 66 2.2.6 Skandia Kılavuzu (Skandia Navigator)........................................... 69 2.2.7 Maddi Olmayan Varlıklar Göstergesi (Intangible Assets Monitor) .............................................................. 74 2.2.8 Katma Değer Entelektüel Katsayısı (The Value Added Intellectual Coefficient - VAIC)....................... 77 2.2.9 Entelektüel Sermaye Derecelendirmesi........................................... 79 2.2.10 Entelektüel Sermaye Endeksi (Intellectual Capital Index) ........... 82 2.2.11 Teknoloji Brokeri (Technology Broker) ........................................... 83 2.2.12 İnsan Kaynakları Maliyeti ve Muhasebesi (Human Resource Costing and Accounting = HRCA) ................. 84 2.2.13 Maddi Olmayan Varlıkların Ölçümünün Finansal Yöntemi (FIMIAM) ............................................................................ 85 2.2.14 Sullivan’ın Entelektüel Sermaye Ölçüm Yöntemi ......................... 88 2.2.15 DATI Projesi........................................................................................ 89 2.2.16 MERITUM Projesi .............................................................................. 92 2.2.17 OECD Projesi ...................................................................................... 92 2.2.18 İnsan Sermayesi Ölçüm Yöntemleri ................................................ 93 2.2.19 Yapısal Sermaye Ölçüm Yöntemleri................................................ 94 2.2.20 Müşteri Sermayesi Ölçüm Yöntemleri ............................................ 95 2.3 Entelektüel Sermayenin Değerlendirilmesi............................................... 98 IX 3. ENTELEKTÜEL SERMAYENİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ, RAPORLANMASI VE YÖNETİLMESİ ...................................................... 103 3.1 Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi ....................................... 103 3.1.1 Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi Sorunu.................. 104 3.1.2 Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesinin Önemi............. 105 3.1.3 Türkiye’de Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi ........... 110 3.1.4 Dünya’da Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi ............. 114 3.2 Entelektüel Sermayenin Raporlanması .................................................... 122 3.2.1 Entelektüel Sermayenin Raporlanması Sorunu .............................. 123 3.2.2 Entelektüel Sermayenin Raporlanmasının Faydaları..................... 127 3.2.3 Entelektüel Sermayenin Raporlanması Uygulamaları ................... 130 3.3 Entelektüel Sermayenin Yönetilmesi........................................................ 146 3.3.1 Entelektüel Sermayenin Yönetilmesi İlkeleri................................... 149 3.3.2 Entelektüel Sermayenin Yönetilmesinin Önemi ............................. 150 3.3.3 Entelektüel Sermayenin Yönetilmesinin Faydaları......................... 153 4. BANKACILIK SEKTÖRÜNDE ENTELEKTÜEL SERMAYE .................. 157 4.1 Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermaye Kavramı........................... 157 4.2 Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi .................. 166 4.3 Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi .................................................................................. 170 4.4 Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Raporlanması........... 172 4.5 Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Yönetilmesi ................. 177 5. BANKACILIK SEKTÖRÜNDE ENTELEKTÜEL SERMAYENİN RAPORLANMASI, ÖLÇÜLMESİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA ......................................................................... 181 5.1. Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin Tanıtımı ve Bilgileri ....................... 184 5.2. Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’de Entelektüel Sermayenin Raporlanması ............................................................................................. 188 5.3. Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’de Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi ........248 5.4. Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’de Entelektüel Sermayenin Muhasebeştirilmesi.................................................................................... 288 5.5. Çalışmanın Literatüre Katkısı................................................................... 291 6. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ................................................................... 294 KAYNAKÇA.......................................................................................................... 295 X Tablolar Listesi Tablo 1.3 Tablo 1.5 Tablo 2.2.1 Tablo 2.2.2 Tablo 2.2.3 Tablo 2.2.4 Tablo 2.2.5 Tablo 2.2.6 Tablo 3.1.1 Tablo 3.1.2 Tablo 3.1.3 Tablo 3.1.4 Tablo 3.1.5 Tablo 3.1.6 Tablo 3.2.1 Tablo 3.2..10 Tablo 3.2..11 Tablo 3.2.2 Tablo 3.2.3 Tablo 3.2.4 Tablo 3.2.5 Tablo 3.2.6 Tablo 3.2.7 Tablo 3.2.8 Tablo 3.2.9 Tablo 4.3 Tablo 4.4.1 Tablo 4.4.2 Tablo 5.1 Tablo 5.2.1 Entelektüel Sermaye’nin Tarihsel Gelişimi (Entelektüel Sermaye Konusunun Gelişimi’nde Dönüm Noktaları) ..............................22 Yapısal Sermaye Bileşenleri............................................................................41 Skandia Kılavuzu Entelektüel Sermaye Temel Ölçütleri Tablosu..............................................................................................72 Maddi Olmayan Varlıklar Göstergesi ...........................................................76 Entelektüel Sermaye Derecelendirmesi ........................................................81 Entelektüel Sermaye Tablosu Analiz Modeli ...............................................91 İnsan Sermayesi, Yapısal Sermaye ve Müşteri Sermayesi Ölçüm Göstergeleri......................................................................97 Entelektüel Sermaye Ölçüm Yöntemlerinin Kategorizasyonu......................... 98 İnsan Kaynakları Muhasebesi Uygulaması (Volvo)..................................107 İnsan Kaynakları Muhasebesi Uygulaması (Stockholm Country Council Public Dental Care Service)............................................107 Entelektüel Sermaye Tablosu Uygulaması (Skandia) ..............................116 Entelektüel Sermaye Tablosu Uygulaması (Seibersdorf Avusturya Araştırma Merkezi) .......................................................................................117 Entelektüel Sermaye Tablosu Analiz Modeli Uygulaması (Etkiler ve Faaliyetler) (COWI A/S)............................................................120 Entelektüel Sermaye Tablosu Analiz Modeli Uygulaması (Kaynaklar) (COWI A/S)..............................................................................121 Finansal Raporlardaki Sorunları Çözmek İçin Yapılan Çalışmalar ve Sunulan Öneriler...................................................................125 Sentensia Q AB Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması.....143 Indra Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması ......................145 Infineon Technologies Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması ..131 Systematic Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması....................133 CMM Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması......................134 Carl Bro Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması .................136 Oracle Denmark Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması ...138 Dator Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması ......................139 ANZA Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması ....................140 Navision Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması ................142 İspanyol Bankası - Entelektüel Sermaye Tablosu ......................................172 Oesterreichische Nationalbank’ın 2003 Yılı Entelektüel Sermaye Raporu.............................................................................................173 Oesterreichische Nationalbank’ın 2005-2007 Yılları Entelektüel Sermaye Raporu .......................................................................175 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin Ortaklık Yapısı....................................185 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları.......................190 XI Tablo 5.2.10 Tablo 5.2.11 Tablo 5.2.12 Tablo 5.2.13 Tablo 5.2.14 Tablo 5.2.15 Tablo 5.2.16 Tablo 5.2.17 Tablo 5.2.18 Tablo 5.2.19 Tablo 5.2.2 Tablo 5.2.20 Tablo 5.2.21 Tablo 5.2.22 Tablo 5.2.23 Tablo 5.2.24 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri .....200 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri .....201 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları) ...................................203 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yüksek Öğretim, Yükseklisans ve Doktora Mezunları) ...........204 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları).................................................205 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yüksek Öğretim, Yükseklisans ve Doktora Mezunları) ................................................................................206 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları).................................................208 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yüksek Öğretim, Yükseklisans ve Doktora Mezunları)......................................................................................209 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayali Bankaların 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları).................................................210 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yükseklisans ve Doktora Mezunları) ......................................................211 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları .................................. 191 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (İlk Öğretim ve Orta Öğretim Mezunları).................................................213 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Personel Eğitim Düzeyi (Yükseklisans ve Doktora Mezunları) ......................................................214 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri ile Denetim Komitesi Üyeleri)....216 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (GM ve GMY)..........................................................................217 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve XII Tablo 5.2.25 Tablo 5.2.26 Tablo 5.2.27 Tablo 5.2.28 Tablo 5.2.29 Tablo 5.2.3 Tablo 5.2.30 Tablo 5.2.31 Tablo 5.2.32 Tablo 5.2.33 Tablo 5.2.34 Tablo 5.2.35 Tablo 5.2.4 Tablo 5.2.5 Tablo 5.2.6 Tablo 5.2.7 Tablo 5.2.8 İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri ile Denetim Komitesi Üyeleri) .........................................................................218 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (GM ve GMY)..........................................................................219 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri ile Denetim Komitesi Üyeleri) .........220 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (GM ve GMY)..........................................................................221 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri)..................................222 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (GM ve GMY)..........................................................................223 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları ..............................................................................193 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri)........................................224 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Üst Yönetim Kadrosu Öğrenim Durumu ve İş Tecrübesi (GM ve GMY)..........................................................................224 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin Yaklaşık Personel Devir Oranları (Aralık 2008 - Aralık 2007)...........................................................226 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin Yaklaşık Personel Devir Oranları (Aralık 2006 - Aralık 2005)...........................................................227 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’de Kariyer Fırsatları Programları ve Toplam Yükselmeler.........................................................228 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 2004-2008 Yılları Entelektüel Sermaye Raporu .....................................................................233 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları........................194 Türkiye Garanti Bankası A. Ş. ve Diğer Özel Sermayeli Bankaların 31 Aralık 2004 Tarihi İtibariyle Şube ve Personel Sayıları........................196 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin Şube Başına Personel Sayıları (Güvenlik Görevlisi Hariç) .............................................................197 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri ........................................................................198 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2007 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri.......199 XIII Tablo 5.2.9 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 31 Aralık 2006 Tarihi İtibariyle Yurtdışı Temsilcilik ve Yurtdışı Şube Sayılarıyla Personel Adetleri.......199 Tablo 5.3.1 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 2004-2008 Yılları Entelektüel Sermayesi’nin Piyasa Değeri - Defter Değeri Yöntemi ile Ölçülmesi (Piyasa Değerleri, Defter Değerleri ve Farkları) .......................................250 Tablo 5.3.2 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’nin 2004-2008 Yılları Entelektüel Sermayesi’nin Katma Değer Entelektüel Katsayısı Yöntemi ile Ölçülmesi.................................................................265 Tablo 5.3.3 Türkiye Garanti Bankası A. Ş.’de Entelektüel Sermaye’nin 2004-2008 Yılları Arasında Piyasa Değeri Defter Değeri Yöntemi ve Katma Değer Entelektüel Katsayısı Yöntemiyle Ölçümünün Karşılaştırılması................................269 Tablo 5.3.4 Korelasyon Analizinin Gerçekleştirilmesi Amacıyla Belirlenen Bağımlı ve Bağımsız Değişken Değerleri .................................275 Şekiler Listesi Şekil 1.1.: Şekil 1.5.1.: Şekil 1.5.2.: Şekil 1.5.3.: Şekil 1.5.4.: Nick Bontis’in Entelektüel Sermaye Kavramı Açıklaması ................ 9 Entelektüel Sermaye Unsurları – Filiz Bilmedik............................... 42 Entelektüel Sermaye Unsurları – Thomas Stewart........................... 43 Entelektüel Sermaye Unsurları – Edvinsson ve Malone ................. 47 Entelektüel Sermaye Unsurları - Meritum, Bontis, Reilly, Viedma, Schweihs..................................................................... 51 Şekil 1.5.5.: Entelektüel Sermayenin Unsurları-Marr, Schiuma ve Neely.......... 53 Şekil 1.5.6.: Entelektüel Sermayenin Unsurları - Sullivan.................................... 54 Şekil 1.5.7.: Entelektüel Sermayenin Unsurları - Shuenn-Ren Cheng ................ 57 Şekil 1.5.8.: Entelektüel Sermaye Unsurları – M’Pherson .................................... 58 Şekil 1.5.9.: Entelektüel Sermaye Unsurları – Ahmed Bonfour........................... 60 Şekil 1.5.10.: Entelektüel Sermayenin Unsurları – Annie Brooking...................... 61 Şekil 2.1.: Q Rasyosu Örnekleri – Dünya’nın Önde Gelen Şirketleri............... 70 Şekil 2.2.: Dengeli Sonuç Kartı.............................................................................. 76 Şekil 2.3: Skandia Kılavuzu.................................................................................. 83 Şekil 2.4: Entelektüel Sermaye Derecelendirmesi Kavramsal Çerçevesi ................................................................................................ 90 Şekil 2.5: Entelektüel Sermaye Bileşenleri Şeması ............................................ 98 Şekil 4.1.: Bankacılık Sektöründe İnsan Kaynakları Yönetimiyle İlgili Gerçekleştirilen SWOT Analizi ............................................... 182 Şekil 5.3.1: WinQSB Programına Korelasyon Analizi için İlk Veri Girişi ....................................................................................... 311 Şekil 5.3.2: WinQSB Programına Korelasyon Analizi için Bağımlı ve Bağımsız Değişken Değerlerinin Girilmesi ...................................................... 311 Şekil 5.3.3: Korelasyon Analizi Sonuçları............................................................ 316 XIV KISALTMALAR AB AICPA AIMR AMW APB BV CEO CICA CIMA CIV CKO DD EC EFFAS FASB FED FIMIAM GE GG GSMB GSMH GSYH HRCA IAS IASB IASC KDEK MB OECD : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : PD RICV SEC SPK SWOT TBB TFRS TMS TMSK VAIC WTO : : : : : : : : : : : Avrupa Birliği American Institute of Certified Public Accountants Association for Investment Management and Research Attainable Market Value Accounting Principles Board Book Value Chief Executive Officer Canadian Institute of Chartered Accountants Chartered Institute of Management Accountants Calculated Intangible Value Chief Knowledge Officer Defter Değeri European Commission European Federation of Financial Analysts Societies Financial Accounting Standards Board Federal Reserve Financial Method of Intangible Assets Measurement General Electric Garanti Galeri Gayri Safi Milli Bilgi Gayri Safi Milli Hasıla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Human Resource Costing and Accounting International Accounting Standards International Accounting Standards Board International Accounting Standards Committee Katma Değer Entelektüel Katsayısı Market to Book Value Organization for Economic Cooperation and Development Piyasa Değeri Realized Intellectual Capital Value Securities and Exchange Commission Sermaye Piyasası Kurulu Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats Türkiye Bankalar Birliği Türkiye Finansal Raporlama Standartları Türkiye Muhasebe Standartları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu Value Added Intellectual Coefficient World Trade Organization