How Breastfeeding Works - Online Breastfeeding Cafe
Transkript
How Breastfeeding Works - Online Breastfeeding Cafe
Emzirme Nasıl Yapılır How breastfeeding works 1. How breastfeeding works 1. Emzirme Nasıl Yapılır 2. Putting your baby to the breast 2. Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır 3. Engorgement/too much milk 3. Göğüste Şişlik ve Aşırı Süt Üretimi 4. Blocked ducts and mastitis 4. Tıkalı Süt Kanalları ve Göğüs İltihabı 5. Sore and cracked nipples 5. 6. 7. 8. Ağrılı ve Çatlamış Göğüs Uçları Süt Miktarının Arttırılması Çalışan Anneler ve Emzirme Anne Sütü Nasıl Sağılır 6. Increasing your milk supply 7. Working and breastfeeding 8. How to express breastmilk 9. How to store breastmilk 9. Anne Sütü Nasıl Saklanır For more information contact your Child Health Centre or the Australian Breastfeeding Association (ABA). Daha fazla bilgi için lütfen Çocuk Sağlığı Merkeziyle veya Australian Breastfeeding Association (ABA) ile irtibat kurun. The ABA Breastfeeding Helpline is available 7 days a week and is staffed by trained volunteer breastfeeding counsellors. ABA emzirme yardım hattına haftanın 7 günü ulaşabilir ve gönüllü emzirme danışmanlarından yardim alabilirsiniz. If you need help making phone calls in English, ring the Translating and Interpreting Service (TIS) on 131 450. Eğer İngilizce aramalarda yardıma ihtiyacınız varsa, 131 450 numaralı telefondan Mütercim ve Tercümanlık Servisini (Translating and Interpreting Service -TIS) arayın. Email counselling and more information is available at http://www.breastfeeding.asn.au Turkish © Australian Breastfeeding Association 2011 E-posta yoluyla danışmanlık hizmeti ve daha fazla bilgi için www.breastfeeding.asn.au web sitesini ziyaret edin. 1. How breastfeeding works The more breastmilk your baby drinks, the more milk your breasts will make. When your baby sucks at the breast, hormones are released. These hormones make the milk and cause the milk to ‘let down’ or flow. The first milk you produce is called colostrum and it looks thick and yellowish. Some people think this first milk isn’t good for your baby, but it’s very important. It contains substances both to feed and help protect your baby from getting sick. This milk slowly becomes thinner and more watery looking, but it has everything your baby needs to grow and feel full. You can tell if your milk is flowing properly in a number of ways: 1. Emzirme Nasıl Yapılır Bebeğiniz ne kadar fazla süt emerse, göğüsleriniz o kadar fazla süt üretir. Emzirme sırasında göğüsleriniz çeşitli hormonlar salgılar. Bu hormonlar süt üretimini ve sütünüzün akmasını sağlar. Ürettiğiniz ilk süte colostrum adı verilir ve koyu kıvamlı ve sarımsı bir görünüşe sahiptir. Bazı insanların düşündüğünün aksine bu ilk süt çok önemlidir. Bu süt bebeğinizi besleyecek ve hastalıklardan koruyacak maddeler içerir. Bu süt zamanla yavaş yavaş su gibi akışkan ve az kıvamlı bir hal alır fakat bebeğinizin büyümesi ve kendini tok hissetmesini sağlayacak her şeye sahiptir. Sütünüzün gerektiği gibi akıp akmadığını çeşitli yollardan anlayabilirsiniz: • Çabuk ve ufak emmelerden, her bir emmenin yaklaşık bir saniye sürdüğü ve ritmik olarak emme ve yutmaya doğru olan bebeğinizin emme hızındaki değişiklik. Some mothers get a tingling or a ‘pins and needles’ feeling within the breast. • Bazı anneler göğüslerde karıncalanma hissederler. • Sometimes there is a sudden feeling of fullness in the breast, and your other breast may start to leak milk. • Bazen göğüste ani bir doluluk hissi olur ve diğer göğsünüzden süt sızmaya başlayabilir. • You may become thirsty. • Susayabilirsiniz. • A change in your baby’s sucking rate from quick little sucks to sucking and swallowing rhythmically, at about one suck each second. • Emotions like anxiety, embarrassment, tension or extreme tiredness sometimes affect milk flow. Being relaxed helps your milk to flow more readily. Kaygı, utanma, gerginlik gibi duygular veya aşırı yorgunluk sütünüzün akmasını etkileyebilir. Rahat olmak sütünüzün daha kolay akmasına yardımcı olur. • Make yourself comfortable. Have a drink and healthy snack near you. • Rahatlayın. Yakınınıza bir içecek ve sağlıklı bir çerez koyun. • Express a few drops of milk before putting your baby to the breast. • Bebeğinizi emzirmeden önce göğsünüzden bir kaç damla süt çıkarın. • Gently massage your breast as your baby feeds. • Bebeğinizin emdiği sırada nazikçe masaj yapın. göğsünüze • Check that your baby is well positioned at the breast. • Bebeğinizin emdiği sırada nazikçe masaj yapın. göğsünüze How can I tell that my baby is getting enough milk? © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 2 of 26 How can I tell that my baby is getting enough milk? Bebeğimin yeteri miktarda süt aldığından nasıl emin olabilirim? Your breastfed baby is getting enough milk if: Emzirdiğiniz bebeğiniz aşağıdaki gibi bir seyir izliyorsa, yeterli miktarda anne sütü alıyor demektir: • • • He is feeding whenever he wants and not to a schedule. This will be at least 6-8 feeds in 24 hours. Some babies have 1012 or more feeds. In 24 hours there should be at least 6-8 pale wet cloth nappies or 3–5 heavily wet disposable nappies. In 24 hours a very young baby will have 2 or more soft bowel motions. Bebeğiniz bir plan dâhilinde değil de ne zaman isterse o zaman emiyorsa. Bu, 24 saatte 6-8 emzirme demektir. Bazı bebekler 10-12 veya daha fazla sayıda emebilirler. • 24 saat içinde en az 6-8 orta derecede ıslanmış kumaş bebek bezi veya 3-5 aşırı derecede ıslanmış tek kullanımlık bebek bezi (nappy) olmalıdır. Çok küçük bir bebek 24 saat içinde en az iki kere dışkı yapar. • Bebeğiniz oldukça dikkatli, aktif ve mutlu ise. Your baby seems reasonably alert, active and happy. Over a period of weeks, your baby will gradually gain weight. Your baby’s head will grow and your baby will grow in length. Further Reading • • Fact Sheet Putting Your Baby to the Breast Belli bir sure içerisinde, bebeğinizin kilosunda gitgide bir artış olur. Bebeğinizin kafası büyür ve boyunda artış olur. Ayrıca bakınız • Bilgi Notu Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 3 of 26 2. Putting your baby to the breast 2. Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır The best way for a mother and baby to learn to breastfeed is to let the baby follow his natural instincts. This is called ‘baby-led attachment’ and can be done straight after birth or any time later. Bir annenin ve bebeğinin emzirmeyi öğrenmelerinin en iyi yolu bebeğin doğal içgüdülerini izlemesine izin vermektir. Bu, bebeğin kendi kendine içgüdüleriyle annenin göğsüne tutunmasıdır. Bu, ilk olarak doğumdan hemen sonra ya da daha sonra her hangi bir zamanda yapılabilir. • Sit comfortably, leaning back a little, with your back well-supported. • Start when your baby is awake and calm, and remove his clothes except for his nappy. Take off your bra and top. You could wear something loose over your shoulders for warmth and/or privacy. • Place your baby skin-to-skin on your chest. Talk to him, look into his eyes and gently stroke him. Gently support your baby behind his shoulders and under his bottom, but allow him to move freely when he wants. He may ‘bob’ his head on your chest and then move across to one breast. • When his chin contacts the breast, he may attach by himself. Don’t be in a hurry. Let your baby take his time to attach when he is ready. Enjoy your baby! • Rahat bir şekilde, arkanıza hafifçe yaslanarak ve sırtınıza iyi bir destek koyarak oturun. • Bebeğiniz uyanık ve sakinken başlayın ve bebek bezi dışında bebeğinizin giyisilerini çıkarın. Sutyeninizi ve bluzunuzu çıkarın. Omuzlarınızın üstüne sizi sıcak tutması için ve/veya kişisel gizlilikten dolayı bol bir şey giyebilirsiniz. • Bebeğinizi tenleriniz birbirine temas edecek şekilde göğsünüze yaslayın. Bebeğinizle konusun, gözlerinin içine bakin ve nazikçe okşayın. Bebeğinizi omuzlarının arkasından ve altından destekleyin fakat onu istediği zaman hareket etmesine izin verecek şekilde tutun. Bebeğiniz çabucak kafasını göğsünüze indirip göğüslerinizden birine doğru hareket edebilir. • Bebeğinizin çenesi göğüslerden birine değerse kendi kendine göğsünüze tutunabilir. Acele etmeyin. Bebeğinizin hazır olduğunda göğsünüze tutunacak şekilde zamanını kullanmasına izin verin. Bebeğinizin tadını çıkarın! Some hospital staff may teach a more structured approach to attaching your baby. You can use this method after baby-led attachment. Find a comfortable position sitting in bed or on a chair, with your back well supported. Bazı hastane personeli bebeğinizi nasıl göğsünüze tutturabileceğinizi daha uygulamalı olarak size öğretebilir. Bu metodu bebeğin kendi kendine içgüdüleriyle annenin göğsüne tutunması aşamasından sonra deneyebilirsiniz. Koltukta veya yatakta, rahat bir şekilde ve sırtınıza iyi bir destek koyarak oturun. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 4 of 26 Hold your baby close, with his whole body turned towards you. His shoulders and neck should be supported, but his head should be free to tilt back slightly. Bebeğinizi kendinize yakin ve vücudunun bütünü size dönmüş vaziyette tutun. Omuzlarını ve boynunu desteklerken kafasınınhafifçe arkaya doğru yatmasına izin verin. Your baby’s lower arm should be out of the way; either around your waist or tucked at his side. His body should be flexed around yours, with chest and hips held in close, and neck slightly extended. He should be at the same level as your breast. Bebeğinizin aşağıda kalan kolu belinizin etrafında kalmalı ya da bebeğinizin yan tarafında durmalıdır. Bebeğinizin vücudu, göğsü ve kalçası birbirine yakin olacak ve boynu hafifçe uzayacak şekilde sizin vücudunuzun şeklini almalıdır. Bebeğiniz göğsünüzle aynı yükseklikte olmalıdır. While attaching, use your thumb on one side of the nipple and fingers on the other to tilt the nipple towards the baby’s nose, making the breast tissue easier to latch onto. Instead of aiming your nipple at his mouth, start attachment with the nipple just above his mouth, towards his nose. Your baby needs to get a good mouthful of the breast tissue, rather than only the nipple. Bebeğinizin göğsünüze tutunmasını sağlarken, baş parmağınızı göğüs ucunun bir tarafında, diğer parmaklarınızı obur tarafında olacak şekilde yerleştirip, göğüs ucunu bebeğin burnuna doğru kaldırıp bebeğin göğüs dokusuna daha rahat tutunmasını sağlayın. Göğüs ucunu bebeğin ağzına hedeflemek yerine, bebeği göğse tutturmaya göğüs ucu ağzın hemen üstünde burna yakin bir vaziyetteyken başlayın. Bebeğiniz yalnızca göğüs ucu yerine göğüs dokusundan ağız dolusu bir kısmı almalıdır. Bebeğinizin ağzını sonuna kadar açmasını sağlayın. Bunu, bebeğin alt dudağına yalnızca göğüs ucu değil de göğsün kendisini sürerek yapın. Bebeğiniz ağzını sonuna kadar açtığında, onu göğsünüze tutturun. Alt dudağını Areola’nın (göğüs ucunun etrafındaki koyu renkli bölge) alt tarafına doğru yerleştirin ve bebeği çevirerek üst dudağın göğüs ucunun hemen üstünde olmasını sağlayın. Göğüs dokusunu bebeğin ağız tavanına değil de, diline karşı gelmesini sağlayın. Eğer areola’nız büyükse, büyük kısmı alt dudağın altından ziyade üst dudağın üstünden görünmelidir. Bebeğinizin çenesinin göğse yaslı olduğundan emin olun; bu ayrıca burnun açık durmasını sağlar. Eğer değilse bebeğin vücudunu kendi vücudunuza doğru yaklaştırın. Encourage your baby to open his mouth wide, by stroking his lower lip with your breast rather than just the nipple. When your baby opens his mouth wide, bring him to the breast. Place his lower lip well down on the areola (the darker skin around the nipple), then roll the baby on, aiming the top lip just above the nipple. Try to get the breast tissue against the tongue and not so much against the roof of the mouth. If your areola is large, more of it should be visible above the top lip than below the lower lip. Check that your baby’s chin is well against the breast; this will also leave the nose clear. If not, bring his body in closer to yours. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 5 of 26 Your baby’s mouth should be wide open against the breast, creating a seal. Bebeğinizin ağzı göğse karsı sonuna kadar açık olmalıdır. He is well attached if he sucks rhythmically and there are no clicking noises. Eğer bebeğiniz ritmik olarak emiyorsa ve hiç bir klik-klik sesi yoksa, bebeğiniz göğse iyi bir şekilde tutunmuş demektir. If he is not well attached, or it still hurts after 30 seconds or so, take him off the breast by placing a clean finger between his gums and gently pulling down to break the suction. Withdraw your nipple when you feel it released. New mothers often feel awkward when putting their baby to the breast for the first few times. With practice, you and your baby will learn to breastfeed well. The nursing staff will be able to help you put your baby to the breast. Do not be afraid to ask for help. Eğer iyi tutunmadıysa veya 30 saniye sonra hala göğsünüz acıyorsa, bebeğinizin damakları arasına temiz parmağınızı koyarak hafifçe emme kuvvetini bozun. Bebeğinizin göğsü bıraktığını hissedince göğüs ucunu geri çekin. İlk seferlerde, yeni anneler bebeklerini emzirmeye alıştırırken sık sık kendilerini garip hissederler. Pratik yaparak bebeğiniz ve siz emzirmeyi iyi bir şekilde öğreneceksiniz. Hemşireler bebeğinizin emmeye başlamasında size yardımcı olacaktır. Yardım istemekten çekinmeyin. Breastfeeding should not hurt. If it does, ask for help. Taking care with the positioning of your baby at the breast in the early days is the best prevention of sore and damaged nipples. EMZİRME SİZE ACI VERMEMELİDİR. EĞER EMZİRİRKEN ACI ÇEKİYORSANIZ YARDIM ALIN! İLK GÜNLERDE BEBEĞİNİZİN EMZİRME SIRASINDAKİ POZİSYONUNA DİKKAT ETMENİZ, AĞRILI VE ZARAR GÖRMÜŞ GÖĞÜS UÇLARININ OLUŞMASINI ENGELLEMEDE EN ÖNEMLİ ADIMDIR. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 6 of 26 3. Engorgement and too much milk 3. Göğüste Şişlik ve Aşırı Süt Üretimi On the second or third day after birth your milk starts changing from colostrum (the thick, first milk that is important for your baby) to thinner bluish-white milk. Sometimes when this change occurs, there is suddenly a very large amount of milk and increased blood flow to the breasts. Engorged (very full) breasts may feel tight, hard and uncomfortable. If your baby is allowed to feed when he wants to, this engorgement quickly settles down and the right amount of milk is there for your baby. Tell the nursing staff if your breasts become too full or uncomfortable. Doğumdan sonraki ikinci veya üçüncü günde, anne sütü colostrum adi verilen kıvamlı ilk sütten (bu süt bebek için önemlidir) daha akşkan mavimsi-beyaz renkte bir süte dönüşür. Bazen bu değişim olduğunda, birden çok büyük miktarda bir süt oluşumu olur ve göğüslere daha fazla kan akışı olur. Şiş göğüsler (çok fazla dolu) sıkı, sert ve rahatsız bir his verebilir. Eğer bebeğinizin istediği zaman emmesine izin veriliyorsa, bu sislik çabucak azalır ve sütünüz bebeğiniz için uygun bir miktara azalır. Eğer göğüsleriniz çok doluysa veya rahatsızlık veriyorsa hemşirelerle irtibata geçiniz. Suggestions to relieve engorgement Şişliği azaltmak için tavsiyeler • Your baby may find it difficult to latch onto an engorged breast. To soften the areola (the darker skin around the nipple), gently express some milk before attaching your baby. Another method to soften the areola is to apply pressure with the fingertips of one hand to push in the breast tissue around the whole nipple. Hold the pressure for 2-3 minutes or until the tissue softens beneath them. This may also trigger your let-down reflex and cause the milk to flow. • Bebeğiniz şişkin bir göğse tutunmakta zorluk çekebilir. Bebeğinizi emzirmeden önce, Areola adı verilen meme ucunun etrafındaki koyu renkli bölgeyi yumuşatmak için nazikçe bir miktar süt sağın. Areola’yı yumuşatmanın bir diğer yolu da bir elin parmak uçlarıyla meme ucu çevresindeki göğüs dokusuna içeri doğru baskı uygulamaktır. 2-3 dakika boyunca veya altındaki doku yumuşayana kadar baskıya devam edin. Bu ayrıca süt akış refleksini uyararak sütün akmasını sağlayabilir. • Warmth placed on your breasts before a feed can help the milk to flow. • • After feeds, cold can relieve the pain. Some mothers find that applying cold washers, clean, cold, crisp cabbage leaves or a frozen disposable nappy over the affected area relieves engorgement. Emzirmeden önce göğüsleriniz üzerine ısı uygulaması sütünüzün akmasına yardımcı olabilir. • Her emzirmeden sonra soğuk uygulaması ağrıyı azaltabilir. Göğüsler üzerine soğuk su uygulamanın, temiz, soğuk ve taze lahana yapraklarının veya dondurulmuş tek kullanımlık bebek bezinin (nappy) etkilenen bölge üzerine uygulanmasının şişkinliği azalttığı bilinmektedir. • Bebeğinize yalnızca kendi sütünüzü verin. Diğer sıvılar bebeğinizin anne sütüne olan iştahını azaltacaktır. • Only give your baby your breastmilk. Other fluids will reduce your baby’s appetite for breastmilk. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 7 of 26 • Take your bra off completely before beginning to feed. • Emzirmeye başlamadan önce sutyeninizi tamamen çıkarın. • Some mothers find that it helps to empty the breasts well, just once, with an electric breast pump. • • Wake your baby for a feed if your breasts become too full and uncomfortable. Bazı anneler göğüslerin yalnızca bir kere, çok iyi bir şekilde elektrikli pompa kullanılarak boşaltılmasının yardımcı olduğunu söylemektedirler. • Göğüsleriniz çok doluysa ve rahatsızlık veriyorsa bebeğinizi emzirmek için uyandırın. • If you notice lumps, soreness or redness on the breast, be aware of the risk of blocked ducts and mastitis (see Fact Sheet Blocked ducts and mastitis). • Eğer göğüsleriniz üzerinde topaklar, ağrı ve kırmızılıklar farkederseniz, tıkalı süt kanalı ve mastitis’in riskleri hakkında bilgi sahibi olun (Tıkalı Süt Kanalları ve Göğüs İltihabı) adlı Bilgi Notu’na bakin). Engorgement is less common after the first week of breastfeeding. Sometimes it can recur if there is a sudden change to your baby’s feeding pattern, eg your baby sleeps through the night, you wean the baby suddenly, or your baby is ill. Even after the early days of establishing breastfeeding, some mothers find that they still have ‘too much’ milk. Some ways of coping with too much milk • Finish the first breast first, letting your baby decide the length of the feed. He may not want both breasts at every feed. • Ensure your baby is well positioned and attached (see Fact Sheet Putting your baby to the breast). • Express only when necessary for your comfort or to help your baby to attach properly. These suggestions will need to be tried for a few days before you will notice any real change. Goguste sislik ilk hafta yapılan emzirmeden sonra daha az sıklıkla görülür. Bazen, eğer bebeğinizin beslenme düzeninde değişiklik olursa (örneğin: bebeğiniz gece boyu uyursa, aniden bebeğinizi sütten keserseniz veya bebeğiniz hastaysa) tekrar ortaya çıkabilir. Emzirme düzeninin oluşturulduğu ilk günlerden sonra bile bazı anneler ‘çok fazla’ sütlerinin olduğuna şahit olabilirler. Çok fazla süt ile başa çıkmanın bazı yolları • Bebeğinizin ne kadar emeceğine kendi karar vermesine izin vererek ilk göğsü bitirin. Bebeğiniz her emzirme seansında her iki göğsü de istemeyebilir. • Bebeğinizin doğru bir pozisyon aldığından ve meme ucuna tutunduğundan emin olun. (Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır Bilgi Notuna bakınız). • Yalnızca sizin rahatlığınız için gerekli olduğunda sağma işlemi yapın veya bebeğinizin doğru şekilde göğsünüze tutunmasına yardımcı olun. Her hangi bir somut değişiklik olup olmadığını anlamak için bu tavsiyeler bir kaç gün denenmelidir. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 8 of 26 If the problem persists and these suggestions have been tried without success, you may find that feeding to a schedule for a while helps bring your supply under control. Breastfeed only 2-3 hourly. Comfort your baby at other times by rocking, cuddling or a pacifier. If baby needs to be fed more often, you could also try feeding, from one breast only, over (say) a 4-hour period before switching to the other side and then feeding from that breast for another 4-hour period. Once your supply settles down, you can then feed from both breasts. Eğer problemleriniz devam ediyorsa ve yukarıda verilen tavsiyelerden bir sonuç alamadıysanız, bir programa göre emzirmeniz süt miktarını kontrol etmeye yardımcı olabilir. Yalnızca her 2-3 saatte bir emzirin. Diğer zamanlarda bebeğinizi sallayarak, kucağınıza alarak veya emzik kullanarak rahatlatın. Eğer bebeğiniz daha sik emzirilmeye ihtiyaç duyuyorsa, (mesela) 4 saatlik bir dönemde ilk önce bir taraftan emzirip sonra diğer bir 4 saatlik periyotta diğer taraftan emzirmeyi deneyebilirsiniz. Süt miktarınız normal düzeye indikten sonra her iki göğüsten de emzirebilirsiniz. If you notice lumps, soreness or redness on your breasts, start treatment immediately for blocked ducts and mastitis (see Fact Sheet Blocked ducts and mastitis). Eğer göğüsleriniz üzerinde topaklar, ağrı ve kırmızılıklar farkederseniz, derhal tıkalı süt kanalı ve mastitis için tedaviye başlayın. (Tıkalı Süt Kanalları ve Mastitis (Göğüs İltihabı) adlı Bilgi Notu’na bakın). If your baby has trouble coping with a fast flow of milk • Recline or lie down on your back to feed. This is often only necessary at morning feeds. Finish feeds sitting upright so that your breasts are adequately drained. • Express the initial fast flow of milk, or remove your baby from the breast until the flow subsides. Further reading • Fact Sheet Blocked ducts and mastitis Eğer sütünüz hızlı akıyorsa ve bebeğiniz bununla basa çıkamıyorsa • Emzirmek için geriye yaslanın veya sırt üstü yatın. Bu genellikle sabah yaptığınız emzirmelerde gereklidir. Emzirmeyi dik vaziyette otururken bitirin, bu şekilde göğüsleriniz yeterli düzeyde boşalacaktır. • İlk etapta gelen ve hızlı akan sütü sağın veya sütün akışı yavaşlayana kadar bebeğinizi göğsünüzden ayırın. Ayrıca bakınız • Bilgi Notu Tıkalı Süt Kanalları ve Göğüs İltihabı © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 9 of 26 4. Blocked ducts and mastitis 4. Tıkalı Süt Kanalları ve Göğüs İltihabı Blocked ducts Tıkalı Süt Kanalları A blocked duct is a lumpy or engorged area of the breast which may be sore and red. There may be pain when your milk lets down. Blocked ducts can happen at any time during lactation. It is important to begin treatment immediately as untreated blocked ducts can lead to mastitis. Tıkalı süt kanalı, göğüste pütürlü ve dolu görünümlü olabilen, ağrılı ve kırmızı bir bölge olarak ortaya çıkar. Sütün çıkışı sırasında ağrı yapabilir. Tıkalı kanallar süt üretiminin her hangi bir döneminde ortaya çıkabilir. Tedavi edilmeyen tıkalı kanallar göğüs iltihabına (Mastitis) neden olabileceğinden, tedaviye hemen başlanması gerekmektedir. Things to do: Yapılması gereken şeyler: • Keep the sore breast as empty as possible by frequent feeding. Many blocked ducts are cleared by the baby’s sucking. Begin breastfeeding on that side so that it receives the most vigorous sucking. Continue to check the other breast for engorgement and blocked ducts. • Ağrılı göğsü emzirmek vasıtasıyla mümkün olduğunca boş tutun. Birçok tıkalı süt kanalı bebeğin emmesiyle açılabilir. Bebeğiniz emmeye ilk başladığında daha kuvvetli emeceği için emzirmeye ilk olarak problemli taraftan başlayın. Diğer göğsünüzde şişlik ve tıkanma olup olmadığını devamlı kontrol edin. • Gently but firmly massage the lump towards the nipple during and after feeds. • • Change your feeding position to help empty the breast. Pointing your baby’s chin towards the sore area directs the most efficient suction to that area. Emzirme sırasında ve sonrasında şiş bölgeye göğüs ucuna doğru nazikçe fakat kuvvetlice masaj yapın. • • Apply warmth to the sore area before a feed. Göğsünüzü boşaltmaya yardımcı olması için emzirme pozisyonunuzu değiştirin. Bebeğinizin çenesini problemli bölgeye doğru yönelterek o bölgeye en etkili emmenin olmasını sağlayın. • Emzirmeden önce ağrılı bölgeye ısı uygulayın. • Emzirmeden sonra göğsünüze uygulayacağınız buz torbası ile ağrılarınızın azalmasına yardımcı olabilirsiniz. • Mümkün olduğunca çok istirahat edin. • Eğer bebeğiniz emmiyorsa veya emzirmek çok acı veriyorsa, elle veya pompayla sütünüzü sağın. • Şişkin bölgeyi 12 saat içerisinde temizleyemezseniz veya ateşiniz çıkarsa/kendinizi kotu hissetmeniz halinde doktorunuza başvurun. • Cold packs applied to the breast after a feed may help to relieve your pain. • Rest as much as possible. • Express by hand or pump if your baby won’t feed or if it is too painful to feed. • See your medical adviser if you cannot clear the lump in 12 hours or if you develop a fever or feel unwell. Mastitis Mastitis is the inflammation of breast tissue. Sometimes there is infection present. All or part of the breast can be red, swollen, hot Mastitis (Göğüs İltihabı) Mastitis göğüs dokusunun iltihaplanmasına verilen addır. Bazen enfeksiyon olabilir. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 10 of 26 and painful. The breast skin can be shiny, with red streaks. Your breastmilk may contain blood or yellow discharge. You may have a raised temperature and flu-like symptoms. This is NOT the time to wean. Untreated mastitis can cause a breast abscess. Göğüsün tümü veya bir kısmı kırmızı renkte, şişkin, sıcak ve ağrılı olabilir. Göğüs derisi parlak olabilir ve üzerinde kırmızı çizgiler bulunabilir. Sütünüz kan veya sarı renkte bir iltihap taşıyabilir. Ateşlenebilir ve grip benzeri belirtiler taşıyabilirsiniz. Bu bebeğinizi sütten kesmenin zamanı DEĞİLDİR. Tedavi edilmeyen mastitis göğüs absesi’ne neden olabilir. Things to do: Yapılması gerekenler: • Begin treatment immediately. • Tedaviye derhal başlayın. • Continue with the suggestions for a blocked duct outlined above. • Tıkanmış süt kanalları için yukarıda verilen tavsiyeleri yapmaya devam edin. • Consult your medical adviser. • Doktorunuzla görüşün. • Go to bed and rest if you can, taking your baby with you. • Eğer mümkünse, bebeğinizi de yanınıza alarak yatağınıza gidin ve dinlenin. • Breastfeed frequently to keep your breast drained. Your milk is safe for your baby. • Göğsünüzü sürekli boşaltmak için sık sık emzirin. Sütünüz bebeğiniz için güvenlidir. • Bebeğiniz emmeye ilk başladığında daha kuvvetli emeceği için emzirmeye ilk olarak problemli taraftan başlayın. • Elle veya pompa yardımıyla sütünüzü sağarak göğsün tamamen boşalmasını sağlayın. • Eğer gerekliyse, ağrı giderici için doktorunuza veya eczaneye başvurun. • Daha fazla destek için lütfen çocuk sağlığı hemşiresiyle veya Australian Breastfeeding Association’dan bir danışmanla irtibat kurun. • Feed from the sore breast first while your baby is sucking vigorously. • Express by hand or pump to help drain the breast completely. • Ask your medical adviser or pharmacist about pain relief if required. • Contact your child health nurse or Australian Breastfeeding Association counsellor for further help. How can I prevent mastitis? Mastitis’i nasıl önleyebilirim? • Acele ile yapılan ve emzirmelerden sakının. Don’t let your breasts become too full. • • Avoid pressure on your breasts from tight bras, clothing, sleeping on your stomach etc. Göğüslerinizin aşırı şekilde dolmasına izin vermeyin. • • Look after your general health and try and minimise stress. Sıkı sutyen, elbise veya yüzükoyun uyumak gibi göğüsleriniz üzerinde baskı yapacak şeylerden kaçının. • Genel sağlığınıza önem verin ve stresi en aza indirmeye çalışın. • Avoid hurried and interrupted feeds. • Remember • yarıda kalan UNUTMAYIN Start treatment immediatly. If you cannot clear a blocked duct within 12 hours, or you are feverish, feel unwell, or the inflammation becomes worse, see your doctor immediately. • © Australian Breastfeeding Association 2013 TEDAVİYE HEMEN BAŞLAYIN. TIKANMIŞ SÜT KANALINI 12 SAAT İÇERİSİNDE TEMİZLEYEMEZSENİZ VEYA ATEŞİNİZ ÇIKARSA/KENDİNİZİ KÖTÜ HİSSEDERSENİZ YA DA İLTİHAPLANMA DAHA KÖTÜ BİR HAL ALIRSA HEMEN DOKTORUNUZA BAŞVURUN. Page 11 of 26 5. Sore and cracked nipples 5. Ağrılı ve Çatlamış Göğüs Uçları Some nipple tenderness is common in the early days of breastfeeding. With help, problems can be quickly overcome. Göğüs uçlarının hassaslaşması emzirmenin ilk günlerinde sıkça rastlanan bir problemdir. Yardım alarak, kolayca problemlerin üstesinden gelinebilir. To help relieve sore nipples • Feed your baby often. Avoid putting off feeds. Frequent feeding helps because the baby is less impatient at feed times and therefore sucks more gently. Göğüs ucalarındaki ağrıların hafiflemesine yardımcı olmak için: • Before feeds: Bebeğinizi sık sık emzirin. Emzirme seanslarını atlamayın. Sık sık emzirmek, bebeğinizin emzirme zamanlarında daha az sabırsız olacağından ve bu yüzdende daha yumuşak bir şekilde emeceğinden dolayı size yardımcı olacaktır. • Make yourself comfortable and relax. Breathe deeply. • Massage breasts gently. Emzirmeden once: • Apply heat — warm shower, warm face washer. • Rahat bir pozisyon alın ve rahatlayın. Derin nefes alın. • Express some milk to soften the areola (the darker skin around the nipple), to get the milk flowing and to lubricate the nipple. • Göğüslere hafifçe masaj uygulayın. • Isı uygulayın – Ilık duş, ılık el bezi uygulayın. • Areola adı verilen meme ucunun etrafındaki koyu renkli bölgeyi yumuşatmak için nazikçe bir miktar süt sağın. Bu sütünüzün akmasını sağlayacak ve meme ucunu kayganlaştıracaktır. If pain is making it hard to relax, ask your medical adviser for help. During feeds: • Offer less sore side first. • Make sure baby is properly positioned at the breast — chest to chest, chin to breast (see Fact Sheet Putting your baby to the breast). Incorrect positioning and attachment are the most common causes of nipple soreness. • Eğer ağrılarınız rahatlamanıza oluyorsa doktorunuza başvurun. engel Emzirme sırasında: • Bebeğinize daha az acıyan tarafı önce verin. • Bebeğinizi göğsünüzde doğru şekilde tuttuğunuzdan emin olun – göğüs kafesleriniz birbirine bakacak şekilde ve bebeğin çenesi göğsünüze gelecek şekilde (Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır adlı Bilgi Notuna bakınız). Bebeğin yanlış şekilde tutulması ve bebeğin yanlış şekilde göğse tutunması meme ucu ağrılarının en yaygın nedenidir. • Bebeği avutmak amacıyla yapılan emzirme, meme uçları hassas olduğu zamanlarda sınırlanmalıdır. Limit comfort sucking while nipples are tender. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 12 of 26 Gently break suction with clean finger before removing baby from the breast. Bebeğinizi göğsünüzden ayırmadan önce temiz parmağınızla hafifçe emmeyi kesin. After feeds: Emzirmeden sonra: Check nipples after each feed. Express a few drops of milk and smear on the nipple and areola. Meme uçlarını her bir emzirmeden sonra kontrol edin. Keep nipples dry — expose them to air till dry and change nursing pads frequently. Bir kaç damla süt sağın ve meme ucu ve areola’ya sürün. Use nipple protectors to stop clothes rubbing your sore nipples and allow air to circulate. Meme uçlarının kuru olmasını sağlayın – kuruyana kadar hava ile temasını sağlayın ve göğüs ped’lerini sık sık değiştirin. Göğüs ucu koruyucusu kullanarak elbiselerin ağrılı göğüs uçlarına temasını engelleyin ve hava sirkülasyonunu sağlayın. To prevent sore nipples • Avoid anything drying or damaging on nipples (eg methylated spirits, soap, shampoo, harsh towels, toothbrushes). Ağrılı göğüs uçlarını önlemek için • Göğüs uçları üzerinde herhangi bir şeyin kurumasından veya zarar vermesinden kaçının (or: ispirto, sabun, şampuan, sert havlular ve diş fırçaları). Use breast pumps correctly. • Use nipple shields only with assistance from a lactation consultant or breastfeeding counsellor. Doğru boyda sutyen giyin ve nemi deriniz üzerinde hapseden göğüs ped’lerini kullanmayın. • Göğüs pompalarını doğru şekilde kullanın. • Göğüs ucu koruyucularını yalnızca bir emzirme uzmanından veya danışmanından yardım alarak kullanın. • Wear correctly fitted bras and do not use nursing pads that hold moisture against your skin. • • See your medical adviser if your nipples remain sore. To help relieve cracked nipples • • Find the cause — incorrect attachment, an infection or damage from breast pumps. Follow the suggestions for sore nipples. Pay special attention to correct positioning and attachment. Allow air to circulate around nipples after feeds. Göğüs ucu ağrılarının devam etmesi durumunda doktorunuza başvurun. Çatlamış göğüs uçlarının giderilmesine yardımcı olmak için • Çatlamış göğüs uçlarının nedenini bulun – bebeğin göğüs ucuna yanlış tutunması, enfeksiyon veya göğüs pompaları tarafından göğse zarar verilmesi. • Ağrılı göğüs uçları için yapılan tavsiyeleri uygulayın. Bebeğin doğru bir pozisyonda tutulmasına ve göğüs ucuna tutunmasına özel dikkat gösterin. Emzirmeden sonra göğüs etrafında hava sirkülasyonunun olmasını sağlayın. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 13 of 26 • If feeding is too painful, take baby off the breast temporarily to rest the nipple and allow healing to occur. • Express by hand or with a suitable breast pump (see Fact Sheet Expressing breastmilk). • Feed expressed milk to your baby. • Start feeding again gradually. • See your medical adviser if healing is slow or you need pain relief. Discuss the use of a nipple shield with hospital staff, a lactation consultant, child health nurse or Australian Breastfeeding Association counsellor. • Ask hospital staff, child health nurse or ABA counsellor for further help. Remember: Breastfeeding should not hurt. If it does, ask for help! • Eğer emzirmek size çok acı veriyorsa, bebeğinizi göğsünüzden geçici olarak ayırın ve göğüs ucunun dinlenmesini ve iyileşmesini sağlayın. • Elle veya uygun bir göğüs pompasıyla sağım yapın (Anne Sütü Nasıl Sağılır adlı Bilgi Notu’na bakınız). • Sağılmış süt ile bebeğinizi besleyin. • Emzirmeye yavaş yavaş tekrar başlayın. • Eğer iyileşme yavaşsa veya ağrı kesiciye ihtiyacınız varsa doktorunuza danışın. • Hastane personelinden, bir emzirme uzmanından, çocuk sağlığı hemşiresinden veya Australian Breastfeeding Association’dan bir danışmandan göğüs ucu koruyucularının kullanımı hakkında bilgi alın. • Hastane personelinden, çocuk sağlığı hemşiresinden veya Australian Breastfeeding Association’dan bir danışmandan yardım alın. Further reading • • Fact Sheet Putting your baby to the breast Fact Sheet Expressing breastmilk UNUTMAYIN: EMZİRME SİZE ACI VERMEMELİDİR. EĞER EMZİRİRKEN ACI ÇEKİYORSANIZ YARDIM ALIN! Ayrıca bakınız: • Bilgi Notu Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır • Bilgi Notu Anne Sütü Nasıl Sağılır © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 14 of 26 6. Increasing your milk supply 6. Süt Miktarının Arttırılması The amount of milk a mother produces depends on how much the breasts are stimulated by the baby’s sucking. Your breastmilk will increase to match your baby’s increased need if you breastfeed more frequently — 1, 2 or 3-hourly or whenever your baby seems unsettled or hungry. Bir annenin ürettiği süt miktarı, bebeğin emmesi yoluyla göğüslerin ne kadar fazla uyarıldığına bağlıdır. Eğer daha sık emzirirseniz, süt miktarınız bebeğinizin artan ihtiyacını karşılayacak oranda artacaktır – 1,2 veya 3 saatte bir ya da bebeğiniz ne zaman huzursuz ve aç görünürse. As your baby grows he may have times when he is unsettled and seems to want to breastfeed more frequently. It used to be thought that these were growth spurts and the baby needed more milk. However, we now know that the baby's milk intake does not increase much between 1-6 months. These periods of unsettled or fussy behaviour occur at around 6 weeks, 3 months, and 6 months of age, but can happen any time. Try simply following baby's lead and offering more frequent breastfeeds and extra cuddles for a few days. Many breastfeeding mothers find that their breasts return to a smaller size after a few weeks of breastfeeding. This doesn’t mean that your milk is disappearing. Your breasts are now becoming more efficient at making milk. What can I do to build up my milk supply? Feed more often, possibly up to 12 times a day or more. Offer the breast as a comforter, instead of using a pacifier. Shorten the length of time between feeds. Feed your baby even when he is awake and settled. Don’t wait for him to cry. Wake your baby before you go to bed to fit in an extra feed. Bebeğiniz büyüdükçe huzursuz olduğu ve daha sık emmek istediği dönemler olabilir. Eskiden bu tür davranışların büyümenin bir göstergesi olduğu ve bebeğin daha fazla süte ihtiyacı olduğu düşünülürdü, fakat simdi biliyoruz ki bebeğin süt alımı 1 ve 6. aylar arasında fazla bir artış göstermemektedir. Bu huzursuz ve zor beğenen davranışlar yaklaşık bebek 6 haftalıkken, 3 aylıkken ve 6 aylıkken olmaktadır, fakat diğer zamanlarda da olabilir. Bebeğinizin isteklerini takip etmeye çalışın ve birkaç gün daha sıklıkla emzirin ve daha fazla kucağınıza alıp sakinleştirin. . Bir çok emziren anne bir kaç haftalık emzirmenin sonunda göğüslerinin normal büyüklüğüne döndüğüne şahit olmuştur. Bu, sütünüzün kaybolduğu manasına gelmez. Göğüsleriniz simdi süt yapma bakımından daha verimli bir hale gelmektedir. Süt miktarını artırmak için ne yapabilirim? Bebeğinizi daha sık emzirin, muhtemelen günde 12 defa ya da daha fazla. o Emzik kullanmak yerine göğsünüzü rahatlatıcı olarak verin. o İki emzirme arasındaki sureyi kısaltın. Bebeğinizi uyanık ve huzurlu olduğu durumlarda bile emzirin. Emzirmek için ağlamasını beklemeyin. o Uyumadan önce bebeğinizi uyandırın ve ek olarak bir defa daha emzirin. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 15 of 26 Offer each breast twice or more at each feed. Her bir emzirme sırasında her bir göğsü iki veya daha fazla verin. Check the positioning and attachment of your baby. A baby can milk the breast more efficiently if correctly attached (see Fact Sheet Putting your baby to the breast). Top-up feeds. A short breastfeed 2030 minutes after a feed is often enough to satisfy your baby and will help build up your milk supply. Unlike a bottle, your breasts are never empty. Your body is making milk all the time and most quickly when your breasts feel soft. Bebeginizin pozisyonunu ve meme ucunu iyi bir sekilde alıp almadığını kontrol edin. Bebek eğer göğse doğru şekilde tutunursa daha verimli bir şekilde emebilir. (Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır adlı Bilgi Notuna bakınız) İlave emzirmeler. Bebeğinizi emzirdikten 20-30 dakika sonra yapacağınız kısa bir emzirme genellikle bebeğinizi tatmin etmek için yeterlidir ve süt miktarınızın artmasına yardımcı olacaktır. Bir biberonun aksine göğüsleriniz hiç bir zaman boşalmaz. Vücudunuz sürekli süt üretmekte ve bunu göğüsleriniz yumuşadığı zaman daha hızlı bir şekilde yapmaktadır. Eğer bebeğiniz göğsünüzü ek olarak verdiğinizde emmek istemiyorsa, emzirme aralarında ve emzirmeden sonra sütünüzü sağın. Anne sütünden başka her hangi bir şeyi biberonla bebeğinize vermeyin, çünkü anne sütü dışındaki sıvılar bebeğinizin iştahını ve emme ihtiyacını azaltacaktır. Çok küçük bebekler bile küçük bir bardaktan içmeyi öğrenebilir. Biberonla diğer sütlerin verilmesi süt miktarınızın azalmasına neden olacaktır. Mümkün oldukça fazla dinlenin. İyi beslenin ve susadığınızda ihtiyacınızı karşılayın. Rahatlamak sütünüzün akmasına yardımcı olacaktır. (Emzirme Nasıl Yapılır adlı Bilgi Notu’na bakınız) Ayrıca, emzirme sırasında göğüslere masaj yapılması yardımcı olabilir. Hormonlarınızın süt yapımını arttırmasına yardımcı olmak için bebeğinize tenleriniz birbirine değecek şekilde sarılın. If your baby won’t cooperate with extra feeds, express milk between and after breastfeeds. Avoid giving bottle-feeds of anything except your breastmilk as these reduce your baby’s appetite and his need to suck. Even very young babies are able to learn to drink from a small cup. Bottle-feeds of other milks will reduce your own milk supply. Rest as much as possible. Eat well and drink when you are thirsty. Relaxation will help your milk to flow (see Fact Sheet How breastfeeding works). Massaging breasts during feeds may also be helpful. Cuddle your baby skin-to-skin to help your hormones to increase your supply. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 16 of 26 If you smoke, give up, or at least cut down, as this affects your milk supply. How do I know if my baby is getting enough milk? Your baby will have at least 5 heavily wet disposable nappies or 6-8 pale wet cloth nappies in 24 hours, if no other fluids or solids are being given. Bowel motions will be soft and become less frequent as baby gets older. Your baby seems active and happy. Your baby will have some weight gain and growth in length and head size. Babies need at least 6-8 breastfeeds in 24 hours and many new babies may need 12 or more. Bebeğimin yeterli miktarda süt aldığından nasıl emin olabilirim? Bebeğiniz, eğer başka bir sıvı veya katı verilmezse, 24 saat içinde en az 5 aşırı derecede ıslanmış tek kullanımlık bebek bezi (nappy) veya 6-8 orta derecede ıslanmış kumaş bezi yapacaktır. Bağırsak hareketleri yumuşak ve bebeğiniz büyüdükçe daha az sıklıkta olacaktır. Bebeğiniz mutludur. Bebeğinizin kilosunda ve boyunda artış olur ve kafası büyür. Bebekler 24 saat içinde en az 6-8 emzirmeye ihtiyaç duyar ve bir çok küçük bebek 12 ve daha fazlaya ihtiyaç duyabilir. reasonably alert, The complementary feed Giving your baby artificial baby milk will make him less hungry for breastmilk and may reduce your milk supply. If this is necessary for medical reasons, you can still rebuild your milk supply by more frequent breastfeeding (see Fact Sheet Increasing your supply). Offer the breast for comfort sucking. • • • • A complementary feed can be expressed breastmilk or artificial baby milk. Always breastfeed first, offering both breasts. Change sides several times during the feed and then offer both breasts again as a top-up feed 20-30 minutes later. Then offer the complementary feed only if necessary. Offer expressed breastmilk (or artificial baby milk) in a medicine glass or a small cup, rather than from a bottle which needs a different sucking action. To start with, try offering the complementary feed only after the evening feed or at least not after every feed. However, this will depend on how low your milk supply has become. Eğer sigara içiyorsanız, sigarayı bırakın veya en azından azaltın çünkü bu süt yapımını azaltacaktır. oldukça dikkatli, aktif ve Tamamlayıcı Besinler Bebeğinize yapay bebek sütü vermeniz, bebeğinizin anne sütüne olan iştahını azaltacağı gibi süt yapımını da azaltabilir. Eğer bu sağlık sebeplerinden dolayı ise, bebeğinizi daha sık emzirerek süt miktarını tekrar arttırabilirsiniz. (Süt Miktarının Arttırılması adlı Bilgi Notu’na bakınız). Göğsünüzü bebeğinizi rahatlatmak için verebilirsiniz. • Tamamlayıcı besin, sağılmış anne sütü olabileceği gibi yapay bebek sütü de olabilir. • Daima, her iki göğsü de vererek önce bebeğinizi emzirin. Bebeğinizin her iki göğsü de bir çok defa emmesini sağlayın ve 20-30 dakika sonra ilave olarak her iki göğsü tekrar verin. Bunun ardından eğer gerekiyorsa tamamlayıcı besin verebilirsiniz. • Sağılmış anne sütünü (veya yapay bebek sütü) anne göğsünden farklı bir emme yapısına sahip olan biberon yerine ilaç ölçeğiyle veya küçük bir bardakla verin. • Önce, tamamlayıcı besini bebeğinizi aksam emzirdikten sonra veya en © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 17 of 26 • Offer only as many complementary feeds as your baby needs without encouraging him to take more. • Express about an hour after a breastfeed and save your milk to use as a complement later. How do I tell if my milk supply is increasing? azından her emzirmeden sonra olmayacak şekilde vermeyi deneyin. Bununla birlikte, bu süt miktarının ne kadar azaldığına bağlıdır. • Daha fazla tamamlayıcı besin tüketimini teşvik etmeden, bebeğinizin ihtiyacı kadar tamamlayıcı besin veriniz. • Bebeğinizi emzirdikten bir saat sonra anne sütünü sağıp daha sonra tamamlayıcı olarak kullanılmak üzere saklayın. All or some of the following may occur: • A feeling of fullness in the breasts. • Your let-down reflex happens more quickly and the milk flows more easily. • Leaking of milk. • Your baby will have more wet nappies. • Your baby continues to gain weight. • Your baby may take complementary feed. Sut yapımının anlayabilirim? artıp artmadığını nasıl Aşağıdakilerden tümü yada bir kısmı gözlenebilir: • Göğüslerde doluluk hissi. • Sütün boşalma refleksi daha çabuk gerçekleşir ve süt akımı daha kolay olur. • Göğüslerinizden süt sızabilir. • Bebeğiniz daha fazla bebek bezi ıslatır. • Bebeğinizin kilosundaki artış devam eder. How do I stop the complementary feed and go back to full breastfeeding? • Bebeğiniz tamamlayıcı besinlerden daha az alır. • Tamamlayıcı besin vermeyi durdurup, bütünüyle emzirmeye nasıl geri dönebilirim? • less of the If you are giving a complementary feed after every breastfeed, try offering less often. When you choose to skip the complementary feed, choose a feed when your baby seems satisfied with breastmilk alone. Be prepared to feed your baby sooner than he might normally ask for the next feed. Late afternoon/evening complementary feeds are usually the hardest ones to stop. Remember — Breastfeed on both sides, rest a while, breastfeding again and only then offer the complementary feed if necessary. Further Reading • Fact sheets:- Increasing your supply; How breastfeeding works; Putting your baby to the breast; and The complementary feed • Eğer her emzirmeden sonra tamamlayıcı besin veriyorsanız, daha az sıklıkta vermeyi deneyin. Tamamlayıcı besin vermeyi atlamak isterseniz, bebeğinizin yalnızca anne sütüyle doyduğu bir emzirme zamanını secin. Bebeğinizi normalden daha önce emmek isteyebilir, buna hazırlıklı olun. • Öğleden sonra ve aksam’ları verdiğiniz tamamlayıcı besinler genellikle bırakması en zor olanlardır. UNUTMAYIN - HER İKİ GÖĞSÜ DE VEREREK ÖNCE BEBEĞİNİZİ EMZİRİN. BİR SÜRE DİNLENİN. TEKRAR EMZİRİN VE BUNUN ARDINDAN EĞER GEREKİYORSA TAMAMLAYICI BESİN VERİN. Ayrıca bakınız: • © Australian Breastfeeding Association 2013 Bilgi Notu Süt Miktarının Arttırılması; Emzirme Nasıl Yapılır; Bebek Emmeye Nasıl Başlatılır; Tamamlayıcı Besinler Page 18 of 26 7. Working and breastfeeding 7. Çalışan Anneler ve Emzirme It is possible to continue to breastfeed after you return to work or study. Many women do this successfully. Breastmilk is IMPORTANT for your baby. If you are planning to return to work, consider that even breastfeeding for a short time, or partial breastfeeding, is better for your baby than no breastfeeding at all. Çalışmaya veya eğitime yeniden başladıktan sonra bebeğinizi emzirmeye devam etmek mümkündür. Bir çok kadın bunu başarıyla yapmaktadır. Anne sütü bebeğiniz için ÖNEMLİDİR. Eğer çalışmaya yeniden başlamayı düşünüyorsanız, kısa bir sureyle veya kısmi olarak emzirmenizin bile hiç emzirmemekten iyi olduğunu göz önünde bulundurun. Ways that you can work and breastfeed: Hem çalışıp hem emzirmenin yolları: Young baby (6 weeks to 6 months) — 3 possible options 1) Go to your baby for each feed • have the baby at work with you • your carer could bring the baby to you or telephone you to come • arrange child care close to your work 2) When you are at work you can leave your own milk in a bottle or cup for the carer to feed your baby (see Fact Sheets How to Express breastmilk and How to store breastmilk). You will need to leave enough for at least two feeds. Feed your baby just before you leave and breastfeed as soon as you come home. While you are at work, you will probably need to express your milk once or twice. This depends on how long you are at work and how full your breasts feel. You can do this in your breaks and keep the milk for the next day’s feed. Store in a refrigerator on insulated container. 3) Arrange for your baby to have bottles of artificial baby milk when you are at work. When you are with your baby, breastfeed frequently. de bebeğinizi Küçük Bebekler (6 hafta ile 6 ay arası) – 3 farklı seçenek 1) Her bir emzirme için bebeğinizin yanına gidin. • Bebeğinizin işte olmasını sağlayın. sizinle birlikte • Bebeğe bakan kimsenin bebeği size getirmesini veya size telefonla çağırmasını sağlayın. • Çalıştığınız yere yakin bir çocuk bakim merkezini (Child Care Centre) ayarlayın. 2) Siz işteyken bebeğinize bakan kimsenin bebeğinizi beslemesi için sütünüzü bir biberona veya bardağa koyabilirsiniz (Anne Sütü Nasıl Sağılır ve Anne Sütü Nasıl Saklanır Bilgi notlarına bakınız). En az iki beslenme seansına yetecek kadar süt bırakmanız gerekecektir. Bebeğinizi ayrılmadan önce ve eve gelir gelmez emzirin. İşteyken muhtemelen bir veya iki defa süt sağmanız gerekecektir. Bu, ne kadar iste kaldığınıza ve göğüslerinizin ne kadar dolu olduğuna bağlıdır. Bunu iş molalarına çıktığınızda yapıp bir sonraki gün için gerekli olan sütü hazırlamış olursunuz. Bu sütü buzdolabında veya yalıtımlı bir kap içerisinde saklayabilirsiniz. 3) Iste olduğunuz vakitlerde bebeğinizin beslenmesi için yapay bebek sütü ile dolu biberonlar hazırlayın. Bebeğinizle birlikteyken sık sık bebeğinizi emzirin. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 19 of 26 Baby over 6 months Continue to leave expressed milk and other suitable food. Partially wean your baby. Your baby has baby milk suitable for his age and family foods when you are away and breastfeeds when you’re at home. 6 aydan büyük bebekler Sağılmış süt ve diğer uygun gıdaları bırakmaya devam edin. Bebeğinizi kısmen sütten kesin. Bebeğiniz siz işteyken yaşına uygun bebek sütü ve diğer gıdaları alabilir, bebeğinizle beraberken onu emzirebilirsiniz. Common questions Sıkça Sorulan Sorular 1. Doesn’t breastfeeding mean my baby won’t take a bottle? 1. Some mothers worry that their breastfed baby will not feed from a bottle and that this is going to be a problem when they go back to work. Bazı anneler emzirdikleri bebeklerinin artik biberon’dan beslenmeyeceği ve yeniden çalışmaya başladıklarında bunun bir problem olacağı endişesini duyarlar. • Try to get your baby used to taking the bottle occasionally. After he is a few weeks of age, give him some expressed breastmilk in a bottle or cup. Try once or twice a week. • Bebeğinizi sık sık biberonu almaya alıştırın. Bir kaç haftalık olduktan sonra, bebeğinize biberon veya bir bardak içinde sağılmış süt verin. Bunu haftada bir veya iki defa yapmaya calisin. • Ask someone else to give the bottles, while you stay out of the baby’s sight. If possible, get the person who will be looking after the baby to give the bottle. This is often the best way for baby to get used to the changes. • Bebeğinizin sizi görmediği bir sırada, biberonu başka birisinin vermesini sağlayın. Eğer mümkünse, bebeğe daha sonra bakacak olan kişiye biberonu verdirin. Bu, bebeğin deşikliklere alışması için izlenecek en iyi yoldur. • Some mothers find it easier to teach their babies to drink from a cup than a bottle. For small babies, use an ordinary cup or glass with a fine rim. Older babies (6 months or more) like to drink from other baby cups available in shops. • Bazı anneler, bebeklerine bardaktan içmeyi öğretmeyi biberondan içmeyi öğretmekten daha kolay bulmaktadır. Küçük bebekler için, ince kenarlı bir fincan veya bardak kullanın. Daha büyük bebekler (6 ay ve ustu) mağazalarda satılan bebek bardaklarından içmeyi daha çok severler. 2. Isn’t it more difficult to leave a breastfed baby? • Breastfed babies are no more difficult to leave than bottle-fed babies. • Breastfed babies are all individuals. However you can make it easier to leave your baby by gradually increasing the time you are away and leaving him with the same familiar carers. Emzirmek bebeğimin biberonu almayacağı manasına gelmiyor mu? 2. Emzirilen bir bebeği bırakmak daha zor değilmidir? • Emzirilen bebekleri bırakmak biberonla beslenen bebekleri bırakmaktan daha güç değildir. Further Reading • Emzirilen bebeklerin her biri farklı bir karaktere sahiptir. Bununla birlikte, dışarıda olduğunuz zamanı yavaş yavaş artırarak ve bebeğinizi ayni bakici kişilere bırakarak onu bırakmayı daha kolay bir hale getirebilirsiniz. • Fact Sheet How to express breastmilk Ayrıca bakınız: • Fact Sheet How to store breastmilk • Bilgi Notu Anne Sütü Nasıl Sağılır • Bilgi Notu Anne sütü nasıl saklanır © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 20 of 26 8. How to express breastmilk Expressing is when a mother collects her own milk by gently milking her breasts. This can be by hand or with a breast pump (manual or electric). Why express? • if you need to go out • if you are returning to work • if your baby is unable or unwilling to breastfeed • if your baby is premature or in hospital or you are in hospital • if you need to increase your milk supply • if you are overfull and uncomfortable or have a blocked duct or mastitis 8. Anne Sütü Nasıl Sağılır Bu, annenin göğüslerini nazikçe sağarak kendi sütünü çıkarması işlemine denir. Bu işlem el ile yapılabileceği gibi göğüs pompası (manüel veya elektrikli) kullanılarak da yapılabilir. Anne sütü hangi hallerde sağılır? • Dışarı çıkmanız gerekiyorsa. • Tekrar çalışmaya başlıyorsanız. • Bebeğiniz ememiyor istemiyorsa. • Bebeğiniz prematüre veya hastanedeyse ya da siz hastanedeyseniz. • Süt miktarınızı arttırmak istiyorsanız. • Göğüsleriniz çok doluysa ve bu size rahatsızlık veriyorsa ya da süt kanalı tıkanmışsa veya mastisis varsa. veya emmek When expressing Sağma sırasında • It is important that your milk lets down when you express (see Fact Sheet How breastfeeding works). • Sütünüzü sağarken sütün dışarı çıkması gerekir (Emzirme Nasıl Yapılır adlı Bilgi Notuna bakınız). • Sit comfortably. • Rahat bir şekilde oturun. • Breathe deeply and consciously relax your body. • Derin nefes alın ve bilinciniz açık olacak şekilde rahat bir pozisyon alin. • Apply warmth by using gentle heat from a warm cloth. • Ilık bir bez kullanarak hafif sıcaklık uygulayın. • Lightly massage your breast towards the nipple before and during expressing. • • Encourage stimulation by gently rolling your nipple between your fingers. Sağmadan önce ve sağma sırasında göğsünüze meme ucuna doğru masaj yapın. • Think about your baby and/or look at his photo. Meme ucunu parmaklarınızın arasında yuvarlamak suretiyle uyarın (stimulate). • Bebeğinizi düşünün ve/veya bebeğinizin resmine bakın. • Bir içecek hazırlamak ve sağma sırasında aynı sandalyede oturmak gibi bir düzen oluşturun. • • Have a routine, such as preparing a drink and sitting in the same chair for expressing. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 21 of 26 How to hand express Elle sağma nasıl yapılır • Gently warm your skin and stimulate the nipples. • Teninize hafifçe sıcaklık uygulayın ve meme uçlarını uyarın. • Place your four fingers under your breast, with your thumb on top of your breast, several centimetres back from the nipple. Press the thumb in slightly towards the chest wall and then move it towards your fingers on the other side of the breast. • • Squeeze the breast tissue under the skin. Milk will squirt out. Keep squeezing the breast in a rhythmic way like a baby sucking until the flow of milk stops. Dört parmağınız göğsünüzün altında ve bas parmağınız göğsünüzün üstünde olacak şekilde, elinizi meme ucundan oldukça uzak bir noktaya yerleştirin. Bas parmağınızı göğüs kafesi yönünde içeri doğru bastırın ve göğsünüzün öbür tarafında bulunan parmaklarınıza doğru hareket ettirin. • • Move your hand around the breast. Continue to rotate the position of your hand until the flow lessens, then start on the other breast. Derinizin altındaki meme dokusunu sıkın. Süt dışarı fışkıracaktır. Süt akışı durana kadar göğsünüzü bir bebeğin emmesi gibi ritmik bir şekilde sıkmaya devam edin. • • Your hands may tire easily to start with, so change hands and breasts often to rest them. Your hands will become stronger with practice. Elinizi göğsünüzün etrafında hareket ettirin. Elinizin pozisyonunu süt akışı azalana kadar değiştirin ve ardından diğer göğsünüzle devam edin. • • Use a clean, wide-mouthed deep bowl to catch the milk. İlk baslarda elleriniz çok çabuk yorulabilir. Bu yüzden ellerinizi ve göğüslerinizi dinlendirmek için değiştirin. Elleriniz pratik yaptıkça güçlenecektir. • Place a clean towel over your knees to catch drips and dry your hands. • Sağılan sütü yakalamak için geniş ağızlı, derin ve temiz bir kap kullanın. • Sızan sütü yakalamak ve kurulamak için dizlerinizin temiz bir havlu bulundurun. Cleanliness is very important • Thoroughly wash and rinse all containers used (see Fact Sheet How to store breastmilk for instructions). ellerinizi üzerinde Temizlik çok önemlidir • Kullanılan tüm kapları iyice yıkayın ve durulayın (Bilgi için Anne Sütü Nasıl Saklanır Bilgi Notuna bakiniz). Express into a wide-mouthed deep bowl. • Ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın. Pour milk carefully into a clean container, put the lid on and label with the date (see Fact Sheet How to store breastmilk). • Sütünüzü her zaman geniş ağızlı derin bir kaba sağın. • Sütü dikkatlice temiz bir kaba aktarın, kapağını kapatın ve tarihi üzerine kaydedin (Anne Sütü Nasıl Saklanır Bilgi Notuna bakiniz). • Wash your hands well with soap and water. • • © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 22 of 26 Expressing milk by hand is similar to the action of your baby sucking. With practice you will become very fast. Never judge your overall production by what you are able to express, as your baby drains the breast more efficiently. Ask the nursing staff in hospital to show you how to express, or ask an Australian Breastfeeding Association counsellor. Temizlik çok önemlidir • Kullanılan tüm kapları iyice yıkayın ve durulayın (Bilgi için Anne Sütü Nasıl Saklanır Bilgi Notuna bakiniz). • Ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın. • Sütünüzü her zaman geniş ağızlı derin bir kaba sağın. • Sütü dikkatlice temiz bir kaba aktarın, kapağını kapatın ve tarihi üzerine kaydedin (Anne Sütü Nasıl Saklanır Bilgi Notuna bakiniz). Breast pumps Suitable manual breast pumps are available in pharmacies and from the Australian Breastfeeding Association. Only consider good quality pumps that use a piston action to create suction. Electric breast pumps range from small personal-use pumps for occasional expressing, through robust pumps designed for mothers in the paid work force, to types that are used in hospitals and can be rented for home use if the mother needs to do frequent expressing. The Australian Breastfeeding Association has this last type of electric pump available for rental. Elle süt sağım işlemi bebeğinizin süt emmesine benzerlik göstermektedir. Pratik yaparak sağma işlemini çok hızlı bir hale getirebilirsiniz. Bebeğiniz sütünüzü sizden daha etkili bir şekilde çıkarır, bu yüzden süt üretiminizi sağabildiğiniz süt miktarına bakarak oranlamayınız. Hastanedeki hemşirelere süt sağımının nasıl yapıldığını size göstermelerini isteyebilir veya Australian Breastfeeding Association (Avustralya Anne Sütü İle Besleme Kurumu) kurumundaki bir danışmandan yardım alabilirsiniz. Süt Sağma Pompaları Elle çalışan pompalar eczanelerden ve Australian Breastfeeding Association’dan elde edilebilir. Yalnızca piston’la çalışan kaliteli pompaları tercih ediniz. Elektrikli pompalar, az sıklıkla kullanılan küçük kişisel pompalardan, çalışan anneler için günlük kullanım amaçlı dizayn edilmiş pompalara ve hastanelerde kullanılan ve çok sık süt sağma ihtiyacı olan annelere kiralanabilen pompalara kadar değişmektedir. En son adi gecen elektrikli pompalar Australian Breastfeeding Association’dan kiralanabilir. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 23 of 26 9. Anne Sütü Nasıl Saklanır 9. How to store breastmilk It is important that breastmilk properly chilled, frozen and stored. is There are two ways to store breastmilk: • Chilled milk: Expressed milk can be kept in the fridge at 4 degrees Celsius for up to 3-5 days before use. • Frozen milk: Breastmilk can be frozen for 2 weeks in the freezer compartment inside a refrigerator or frozen for up to 3 months in the freezer section of a refrigerator with a separate compartment. It can be kept in a deep freezer, frozen below -18 degrees Celsius, for up to 6-12 months. Freeze breastmilk in small quantities, ie in ice block trays. Once frozen, store in good quality freezer bags. Label with the date. It is easier to thaw small quantities. Thaw only the amount you need. Thawed breastmilk that has not been heated can be stored in the refrigerator for 24 hours. • Thawed breastmilk that is not refrigerated must be used within 4 hours. • Thawed breastmilk must not be refrozen. • Breastmilk cannot be reheated if baby doesn’t finish the feed. Only warm up small amounts of breastmilk at a time. Store breastmilk in clean containers. These are containers that have been thoroughly washed in hot water and detergent, rinsed well with clean water and dried with new paper towel or air-dried. Anne sütü doğru şekilde soğutulmalı, dondurulmalı ve saklanmalıdır. Anne sütü iki şekilde saklanabilir: • Soğutulmuş olarak: Sağılmış süt buzdolabında, 4 santigrat derecede 3-5 gün saklanabilir. • Dondurulmuş olarak: Anne sütü buzdolabının içerisinde bulunan buzluk kısmında 2 hafta veya buzdolabının soğutucu kısmından ayrı bir bölme şeklinde olan buzluklarda ise 3 ay donmuş olarak saklanabilir. Ayrıca anne sütü derin dondurucuda, -18 santigrat derecede 6-12 aya kadar saklanabilir. Anne sütünü az miktarlarda, örneğin buz kalıpları içerisinde dondurun. Donmuş haldeki sütü kaliteli buzluk poşetlerine aktarıp saklayın. Poşetlere tarih koymayı unutmayın. Küçük miktarları çözmek daha kolaydır. İhtiyacınız olan kadarı çözdürün. Çözdürdüğünüz sütü eğer ısıtmadıysanız buzdolabında 24 saat saklayabilirsiniz. • Çözdürdüğünüz sütü eğer buzdolabında saklamadıysanız 4 saat içinde kullanmalısınız. • Çözdürülmüş anne sütü tekrar dondurulamaz. • Eğer bebeğiniz sütü bitirmediyse geri kalan süt tekrar ısıtılamaz. Bu yüzden her bir seferde yalnızca küçük bir miktar sütü ısıtın. Anne sütü temiz kaplarda saklanmalıdır. Bu kaplar sıcak su ve deterjan ile iyice yıkanmalı, temiz su ile iyi bir şekilde durulanmalı ve kağıt havlu kullanılarak kurutulmalı ya da kendi kendine kurumaya bırakılmalıdır. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 24 of 26 Containers suitable breastmilk include: for storing Anne sütünün saklanması için aşağıdaki kaplar kullanılabilir: • Plastic baby bottles. • Plastik biberonlar. • Freezable plastic cups or containers with lids. • Dondurulabilen ve kapaklı plastik bardak ve kaplar. • Small glass baby food jars. • Küçük bebek maması kavanozları. • Special breastmilk freezer bags, available from the Australian Breastfeeding Association or pharmacies. • Australian Breastfeeding Association ve eczanelerden elde edebileceğiniz anne sütü için özel buzluk poşetleri. • Check with your hospital regarding containers for your expressed breastmilk. Some hospitals provide mothers with containers for your expressed breastmilk, if expressing for a premature baby. • Anne sütü için kullanabileceğiniz kaplar için hastanenizle irtibat kurabilirsiniz. Bazi hastaneler, eğer prematüre bir bebek için süt sağıyorsanız size uygun kaplar sağlayabilir. • Eğer günde bir çok defa sütünüzü sağıyorsanız, her bir seans arasında manüel pompa veya pompa kitini temiz bir plastik torba veya kap içersinde buzdolabında saklayabilirsiniz. Eğer ulaşabileceğiniz bir buzdolabı yoksa her bir kullanımdan sonra pompa parçalarını soğuk suda yıkayıp temiz ve kapalı bir kapta saklayabilirsiniz. • Pompayı en az her 24 saatte bir yukarıda anlatıldığı sekliyle yıkayın. • Eğer pompayı seyrek kullanıyorsanız, parçaları her kullanımdan sonra iyice yıkayın. • Daha fazla destek için lütfen çocuk sağlığı hemşiresiyle veya Australian Breastfeeding Association’dan bir danışmanla irtibat kurun. • If you are expressing several times a day, your manual breast pump or pumping kit can be stored between sessions inside a clean plastic bag or closed container in the fridge. If you do not have access to a fridge, rinse the pump parts in cold water after each use and store in a clean, closed container. • At least once in every 24 hours, wash the breast pump thoroughly as described above. • For occasional use, wash the pump parts thoroughly after each use. • Contact your child health nurse or Australian Breastfeeding Association counsellor for further assistance. Freezing mlk • Cool in the fridge first. • When cold, place in the coldest part of the freezer. • You can add freshly expressed milk to frozen milk, but always cool it in the fridge first. • Label container with the date. Sütün Dondurulması • İlk olarak sütü buzdolabında soğutun. • Soğuk sütü buzluğun en soğuk kısmına yerleştirin. • Yeni sağılan sütü dondurulmuş süte ilave edebilirsiniz fakat önce sütü buzdolabında soğutmanız gerekir. • Sütü koyduğunuz kaba tarih atmayı unutmayın. © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 25 of 26 Note: Frozen milk expands — fill containers three-quarters full. Donmuş süt genleşeceği için kapların yalnızca üçte dördünü doldurun. Thawing and warming milk Sütün Çözdürülmesi ve Isıtılması • Frozen breastmilk can be thawed in the fridge over 24 hours, or warmed quickly. Do NOT leave to stand at room temperature. • Donmuş süt buzdolabında 24 saat boyunca soğutulabilir veya hızlı bir şekilde ısıtılabilir. Sütü oda sıcaklığında BIRAKMAYIN. • Place the container under running cold water, gradually making the water warmer until the milk becomes liquid. • Kabı çeşmeden akan soğuk suyun altında bırakıp suyun sıcaklığını yavaş yavaş arttırarak sütün çözülmesini sağlayın. • Warm chilled or thawed milk in a jug or saucepan of hot water until it is body temperature. • Soğuk veya çözülmüş sütü vücut sıcaklığına gelene kadar sıcak suyla dolu bir sürahi veya tencere içinde bırakın. • Vigorous shaking can damage the milk, so mix gently. • • Microwave ovens should never be used to thaw or heat milk, as their heating is uneven and can damage the milk. Some infants have been burned by unevenly heated milk from microwave ovens. Sütü kuvvetli şekilde çalkalamak ona zarar verebilir, bu nedenle nazik bir şekilde karıştırınız. • Mikrodalga fırınlar sütün çözdürülmesi veya ısıtılması için asla kullanılmamalıdır. Bunun sebebi, bu fırınların gıdaları dengesiz şekilde ısıtması ve bunun süte zarar vermesidir. Bazı bebeklerin mikrodalga fırınlarda dengesiz olarak ısıtılmış süt tarafından zarar gördüğü bilinmektedir. Note: • Thawed breastmilk can be stored in refrigerator for 24 hours (not warmed). • Thawed breastmilk that is not refrigerated must be used within 4 hours. NB • Çözdürülmüş anne sütü dolapta 24 saat boyunca saklanabilir (Eğer ısıtılmadıysa). • Thawed breastmilk must not be refrozen. • • Breastmilk cannot be reheated if baby doesn’t finish the feed. Warm small amounts of breastmilk only. Çözdürdüğünüz sütü eğer buzdolabında saklamadıysanız 4 saat içinde kullanmalısınız. • Çözdürülmüş anne sütü tekrar dondurulamaz. • Eğer bebeğiniz sütü bitirmediyse geri kalan süt tekrar ısıtılamaz. Bu yüzden her bir seferde yalnızca küçük bir miktar sütü ısıtın. Further reading Fact Sheet How to express breastmilk Ayrıca bakınız Bilgi Notu Anne Sütü Nasıl Sağılır © Australian Breastfeeding Association 2013 Page 26 of 26