Konferans Raporu
Transkript
Konferans Raporu
Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. IPA Yararlanıcılarından sivil toplum kuruluşlarına teknik yardım 2 (TACSO 2) EuropeAid/133642/C/SER/Multi P2P Raporu: Sosyal Girişimcilik: Sosyal İçerme ve Sürdürülebilir Toplumsal Gelişme Olanakları Konferansı İstanbul, Türkiye 24.06.2014 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2. Panellerin Raporu 3. Çalıştay Raporu Ek A: Gündem Ek B: Katılımcı Listesi Ek C: Konferans Elkitabı Ek D: Medya ve Görünürlük Raporu Ek E: Değerlendirme Raporu (Ek Olarak Veri Raporları, İngilizce-Türkçe) TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. Giriş TACSO’nun Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV) ile birlikte düzenlediği “Sosyal Girişimcilik: Sosyal İçerme ve Sürdürülebilir Toplumsal Gelişme Olanakları Konferansı”nın amacı, Türkiye’de sosyal girişimcilik konusunda farkındalık yaratmak ve sosyal girişimciliği teşvik etmek, ayrıca toplumsal değişim, sosyal içerme ve sürdürülebilir toplumsal gelişmede bir araç olarak sosyal girişimciliğin öneminin vurgulanmasıdır. Konferansın odaklandığı nokta, AB, Batı Balkanlar ve Türkiye’de hassas grupların toplumsal katılımı ve sürdürülebilir toplumsal gelişme alanında çalışmalar yürütenbaşarılı sosyal girişimcilik modelleridir. Etkinlik, TACSO projesinin İnsandan İnsana Programı (P2P) bileşeni çerçevesinde düzenlenmiştir. (P2P), Sivil Toplum Aracı (Civil Society Facility) Program stratejisinin üç kolundan birini oluşturmakta ve Batı Balkan Ülkeleri ile Türkiye’deki STK’ların, Avrupa Birliği Kurumlarını ziyaret ederek ve AB ülkelerinden STK’larla bir araya gelerek; AB ve katılım sürecine ilişkin bilgi edinmelerine, uluslararası ve bölgesel düzeyde ortaklıklar, ağlar kurmalarına, genişleme ve ortaklık perspektifinden karşılıklı anlayışın geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır. TACSO P2P Ocak 2014’te “Birlikte Çözümler Bulmak” konulu Euclid Ağı Yıllık Konferansı’na katılımı desteklemiştir. Ev sahipliğini Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ile birlikte Avrupa Komisyonu’nun yaptığı ve Strasburg’da gerçekleşen “Sosyal Girişimciler: Söz Sizde” konferansının amacı, AB’deki taraflarla birlikte sosyal girişimcilik alanında ağlar ve ortaklıklar oluşturulmasıydı. Bu etkinliklerin takibi çerçevesinde TACSO-Türkiye Türkiye’de Sosyal Girişimciliği teşvik etmek ve Sosyal Girişimciliğe ilişkin farkındalık yaratmak; ayrıca toplumsal dönüşüm, hassas grupların toplumsal katılımı ve sürdürülebilir toplum gelişiminin bir aracı olarak sosyal girişimciliğin önemini paylaşmayı amaçlamıştır. Bu etkinlik, sosyal girişimcilerle hak temelli STK’lar arasında daha ileri düzeyde işbirliğinin zeminini oluşturmuş, STK’ların yaratmak istedikleri değişimin bir aracı olarak sosyal girişimcilik kavramının yaygınlık kazanmasına destek olmanın yanı sıra, aktörler arasında deneyim paylaşımı ve ağ oluşturma açısından bir fırsat da sunmuştur. Etkinlik, hassas gruplarla çalışan hak temelli STK’larla sosyal girişimcilik alanında faaliyet gösteren STK’lar arasında bir köprü kurmuştur. Aynı zamanda, AB’de Batı Balkanlar’da ve Türkiye’de hassas gruplarla çalışan sosyal girişimlerin başarılı modelleri tanıtılmış ve bu modellere ilişkin bilgiler yaygınlaştırılmıştır. Etkinlikte toplam 62 katılımcı yer almıştır: Katılımcılardan 8’i AB ve IPA ülkelerinden, 22’si ise Türkiye’nin diğer illerindendi. Türkiye’den açık çağrı sonucu seçilen katılımcılar, hassas grupların güçlendirilmesi alanında çalışmalar yürüten sosyal girişimleri ve STK’ları temsil etmekteydiler.. Etkinlik, 2 panel ve 4 paralel atölye şeklinde gerçekleştirilmiştir. Çalıştayların ardından, İstanbul TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. dışından gelen 20 katılımcı ile “Karanlıkta Diyalog” adlı Sosyal Girişim yerinde ziyaret edilmiştir. Katılımcılar arasında gayrı resmi görüşmelere ve ağ oluşumlarına olanak sağlamak amacıyla kokteyl şeklinde bir sosyal etkinlik de düzenlenmiştir. Panellerin Raporu İlk panel oturumu “Sürdürülebilir Toplumsal Gelişme için Başarılı Sosyal Girişim Deneyimleri” üzerineydi. TACSO İnsandan İnsan Programı (P2P) Koordinatörü Neslihan Özgüneş’in moderatörlüğünde gerçekleştirilen oturumda, sürdürülebilir toplumsal gelişme üzerine AB ve IPA ülkelerinden dört sosyal girişim temsilcisi sunum yapmıştır. Ryan Foley İtalya’da L’apebianca ile yaşadığı deneyimi paylaşmıştır. Kuruluşun amacı, sürdürülebilirliği sosyal, etik, çevresel ve ekonomik bir perspektiften sağlamaktır. Foley’e göre L'apebianca, Ekoyaşam Sosyal Kooperatifi tarafından yönetilen ve en önemli yaklaşımı toplulukların katılımı olan bir entegre Ticari ve Kültürel Merkezdir.. Foley sunumunda, sosyal girişimlerinde benimsedikleri iş modeline odaklanmıştır; bu model başarıyı yalnızca ticari değil aynı zamanda sosyal bir başarı olarak tanımlamaktadır. Bu yaklaşım, restoranlar, çiftçi pazarları, ekolojik dükkânlar ve kültür merkezi söz konusu olduğunda sürdürülebilirliği ve sahiplenmeyi beraberinde getirmektedir. Foley ayrıca L’apebianca’da çalışanların üçte birinin engelliler olduğunu belirtmiştir. Model kapsayıcı bir model olduğundan herkes kazançlı çıkmaktadır. Misyon ve değerler her tür çalışmanın merkezinde yer almaktadır. İlişkiler ve ağlar büyük önem taşımaktadır. “Toplumsal gelişim, yukarıdan aşağıya sağlanamaz.” Hırvatistan’daki Yeşil Osijek’ten Jasmin Sadikovic, doğa koruma alanındaki bir STK olmaktan sosyal girişime uzanan yolculuğu paylaştı. Yeşil Osijek, Hırvatistan’ın Osijek kentinde 1995 yılında kurulan bağımsız, hükümet dışı ve kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Amacı, savunuculuk çalışmaları, ekolojik açıdan kabul edilebilir teknolojilerin yaşama geçirilmesi ve sürdürülebilir gelişme yoluyla yurttaşları doğa koruma ve yaşam kalitesini artırma konusunda eğitmek ve harekete geçirmektir. Sadikovic’e göre Osijek’te doğanın korunmasına yönelik savunuculuk çalışmaları, onları sonunda savaş sonrası yoksulluğun tehdidi altındaki azgelişmiş bir kırsal yöre olan Kopacki’ye odaklanma noktasına götürmüştür. . “Eco Centre Zlatna Greda” projesi sayesinde eko turizme odaklanan bir Sosyal Girişim oluşturmuşlardır. Bu girişim doğa eğitimi, kuş gözleme, bisiklet turları, yerel mutfak lokantası ve festivaller gibi çeşitli etkinlikler yürütmekte, yerel halkı da bu etkinliklere katmaktadır. Sadikovic’in paylaştığı en önemli ders ise şudur: Sosyal girişimler, bir STK’nın misyonunu gerçekleştirmesinde sürdürülebilir bir araç olabilir. Bosna-Hersek’ten Zoran Puljic, toplumun travma içinde ve önyargılarla dolu olduğu savaş sonrası ortamda sosyal girişimciliğe başlayan Mozaik Vakfı’nın öyküsünü paylaşmıştır. Puljic’e göre, Mozaik’in odak noktası baştan bu yana toplumsal gelişimdir ve sosyal girişimcilik modeli de yoksulluk ve işsizliğin acılarını çeken topluluklar arasında diyalog ve karşılıklı anlayış geliştirmenin bir aracı olmuştur. Vakfın bünyesinde iki işletme bulunmaktadır. Bunlardan biri tarımsal üretim alanında çalışmakta (Eko-Mozaik) diğeri de etkinlikler düzenleyip yönetmektedir. Tarımsal işletme yerel halkı istihdam etmektedir ve çalışanların %60’tan %99’a kadar değişen bölümünü farklı etnik topluluklardan kadınlar oluşturmaktadır. Diğer işletme ise şirketlere yönelik kurumsal sosyal TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. sorumluluk etkinlikleri düzenlemektedir ve bu çalışmalarıyla Vakfın finansal sürdürülebilirliğine katkıda bulunmaktadır. Puljic’in yaptığı açıklamaya göre yerel sorunlara yerel çözümler bulunması ve mevcut kaynaklardan yararlanılması önemlidir. Puljic, yalnızca sorunlara gömülmek yerine eldeki mevcut kaynaklar açısından olumlu olana odaklanmanın önemini vurgulayarak, yenilikçi çözümler için yerel ortaklarla işbirliğinin gerekliliğine değinmiştir. Puljic ayrıca, sosyal girişimciliğin bir STK’ya verebileceği en değerli şeyin bağımsızlık olduğuna işaret etmiştir. Türkiye Kadın Merkezi Vakfı’ndan (KAMER) Nebahat Akkoç, sosyal girişimciliğin kadınları güçlendirme çabaları sırasında karşılaştıkları bir konu olduğunu belirttikten sonra sosyal girişimcilik yoluyla KAMER Mutfağı, Mor Atölye, KAMER Konuk evi ve Kahvesi gibi yararlı sonuçlar elde ettiklerini söyledi. Akkoç, piyasanın taleplerinin zaman zaman çalışmalarının değerine ters düşebildiğini paylaştı. Kadınların insan haklarına ilişkin değerlerle, şiddet mağduru kadınların sosyal ve ekonomik içerilmesine yönelik desteğin bağdaştırılmasında kimi zaman güçlüklerle karşılaşıldığını ifade eden Akkoç, sosyal girişimcilik alanında STK’lar açısından çıkartılan önemli bir derse de değindi: Piyasanın basıncı ile feminist değerleri koruyan KAMER gibi STK’lar arasında bir denge kurulmalı ve bu denge sürekli kontrol altında tutulmalıdır. İşletmelerde gerçekleştirilen üretim sırasında çapraz kesen konulara yönelik yaklaşımlarına ilişkin olarak Akkoç şu noktayı vurguladı: iyi/rekabetçi hizmet kalitesi her zaman korunmalı, yerel kaynaklara ve kültüre öncelik tanınmalı.“Evet, rekabetçi olmalıyız, ama kendi aramızda değil”. Panel, soru ve cevap oturumuyla sonlandı. Bu oturumda Türkiye’den katılımcılar AB ve IPA ülkelerindeki modellerle Türkiye’deki modeller arasındaki benzerlikleri ve karşılaşılan güçlükleri daha ileri düzeyde araştırdılar. İkinci panel oturumunun konusu “Sosyal Girişimcilik Yoluyla Uygulanan Başarılı Sosyal İçerme Modelleri” idi. Oturumun moderatörlüğünü TÜSEV Sosyal Yatırımlar Program Direktörü Sevda Kılıçalp Iaconantonio yaptı. Panelde AB ve IPA ülkelerinden dört sosyal işletme temsilcisi tarafından sunumlar, hassas grupların toplumsal katılımına yönelik işletmelere odaklandı. Romanya NESsT’ten Ms. Despina Iancu farklı ülkelerdeki sosyal işletmelere yönelik destekleri hakkında bilgi verdi. NESsT’in cafe ve lokanta gibi işletmelerde zihinsel ve fiziksel engelleri olan kişilere istihdam olanakları yaratmak üzere sosyal girişimleri desteklediği Romanya ve Macaristan’dan edinilen kimi dersleri paylaştı. Macaristan’daki “Kek Madar”da amaçlanan, uzun vadeli istihdam olanakları sağlanması ve çalışanların işgücü piyasasında iş bulabilmeleri için beceri geliştirme çabalarının desteklenmesidir. Iancu, engelli kişilerin karar alma mekanizmalarına dâhil edilmelerine odaklandıklarını belirtti. Bir sosyal girişim başlatmak isteyen kimselerin kendi kapasite/becerilerine ve mevcut araçlara odaklanması gerektiğine, piyasada gelecek vadeden potansiyele sahip ve amaca uygun yenilikçi fikirlerin tercih edilmesinin önemine işaret etti. Sosyal işletmelerin müşteri geri bildirimine ve müşterilerin ürünlerine nasıl tepki verdiklerine dikkat etmeleri gerektiğine değinen Iancu, sosyal işletmelerin somut toplumsal ve finansal hedefler belirlemelerini, bir yandan risk yönetimi planı hazırken diğer yandan ihtiyaçlara yanıt verecek kaliteye odaklanmalarını tavsiye etti. İspanya’daki Roba Amiga ve Formacio I Treball adına katılan Mr. Chema Elvira hassas gruplarıniş, sosyal hizmetler, eğitim ve beslenme desteği imkânlarına kavuşturulmalarına yönelik çalışmalarını TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. 1992 yılında başlattıklarını söyledi. İspanya’da bu alandaki sorumluluk yasal olarak yerel yönetimlere aittir. Dolayısıyla Vakıf, diğer donörlerden aldığı desteğin yanı sıra, bu sorumluluk çerçevesinde yerel yetkililerden fon almaktadır. Elvira, eğitim programlarının yeni işletmeler ve iş imkânları yarattığını belirtti. Kuruluşun çalışmaları arasında, atık biriktirme alanlarından elektronik eşya ve mobilya toplanması, inşaat ve bakım, ütü ve çamaşır yıkama ve geri dönüşüm yer almaktadır. Sağladıkları istihdam olanakları kapsamında, hassas gruplardan bir kişi 3 yıl sosyal girişim için çalışmakta, bu sürede gerekli becerileri kazandıktan sonra piyasadaki işlere bakmaktadır. Kuruluş zaman zaman sabit süreli iş sözleşmeleri yapabilmektedir; ancak istihdamın %50’sini hassas gruplardan kişiler oluşturmaktadır. Elvira, kendi deneyimlerinden hareketle Sosyal İşletmelerin ekonomik kriz dönemlerinde daha dayanıklı olduklarına dikkat çekti. İspanya’daki Euro krizi sırasında Formacio I Treball çalışan sayısı ve finansal kapasite açısından iki kat büyümüştür. Elvira’ya göre marjinal konumdaki insanlar beceri ve motivasyona sahiptirler; tek ihtiyaçları, kendilerine fırsat tanınmasıdır. Romanya’daki Romano ButiQ kuruluşundan Dr. Ciprian Necula ise, diğer katılımcılarla kendi modellerini paylaştı. Modelde amaçlanan, Roman toplulukların içerilmesini sağlamaktır ki bu uğraşta aktivistler olarak gündelik yaşamın her alanında Romanlara karşı ayrımcı uygulamalara karşı savunuculuk çalışmaları gerçekleştirilmektedir. "Romano ButiQ" derneğinin başlıca hedefi, başta Romanlar olmak üzere hassas durumdaki topluluklarla birlikte ayrımcılık ya da sosyal dışlanma riski altındaki kişilerin kültürel ve sanatsal mirasını araştırmak, yeşertmek, geliştirmek ve yaygınlaştırmaktır. Necula konuşmasında beceri geliştirme alanında başlatılıp sonuçta başarısız kalan çeşitli çabalara ilişkin gözlemlerini de dile getirdi. Örneğin fırıncılık girişimi, önyargılar ve ayrımcılık nedeniyle Romanların fırınından ekmek almak istemeyen müşteriler nedeniyle başarısız kalmıştır. Ekonomi kapitalizme geçerken fabrikalarda çalışan Romanlar da işlerini kaybetmişlerdi; geçimlerini ancak atık toplama gibi işlerle uğraşarak ya da geçmişten gelen geleneksel kimi becerileri sürdürerek sağlayabiliyorlardı. Necula şu noktaya da işaret etti: sosyal işletmeler, sosyal içerme söz konusu olduğunda mevcut becerileri temel almalı ve piyasa değeri olan yeni tasarımlar yaratmalıdır. Örneğin Romanların demircilik gibi geleneksel becerileri vardır; bu becerilerden hareketle piyasa değeri olan ürünler üretilmesi sonucunda üye sayısı 300’ü bulan 30 kooperatif kuruldu. Sepet vb. ürünler üreten bu kooperatifler üyelerine yaşamlarını değiştirici fırsatlar sunmaktadır. Belli başlı paydaşlarla ortak çalışma sonucunda Roman Kültürü Müzesi kurulmuştur. Bu Müze etnik gruplar içi ve arası iletişim için bir forum oluşturmakta, dolayısıyla gruplar kendi konumlarını daha iyi kavrayabilmektedir. Müze, etnik Romanları ve kültürlerini gizleyen görünmez duvarı kaldırmaya, ırkçı kalıpları, mağdurlaştırmaya ve dışlamaya yönelik yaklaşımları aşmaya çalışmaktadır. Necula, Müze binasında Roman sanatlarına, faaliyetlerine ve ürünlerine kalıcı bir yer tahsis edileceğini belirtmiştir. Türkiye“Karanlıkta Diyalog”dan Hakan Elbir misyonlarını şöyle açıklamıştır: Kamuoyunda “ötekilik” konusunda farkındalığı ve hoşgörüyü geliştirerek “bizler” ve “onlar” arasındaki engellerin aşılması. “Karanlıkta Diyalog” sosyal girişimi, HEProjects, S360 mand VAGABOND companies ortaklığında oluşturulan bir projedir. Kültürel etkinlikler gerçekleştirmek isteyen müzelere, galerilere, kuruluşlara ya da kişilere hizmet vermeyi amaçlayan bir sergi tasarım ve proje geliştirme TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. merkezidir. Karanlıkta Diyalog’un misyonu, hassas grupların toplumsal katılımını küresel ölçekte sağlamaktır. Elbir’in belirttiğine göre Karanlıkta Diyalog deneysel sergileri 1988 yılından bu yana 30 ülkede ve 135 kadar kentte 8 milyonu aşkın kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Bu sergi çalışmaları, hassas grupların toplumsal katılımı ve istihdamına katkıda bulunmaktır. “Körlük”, bu sergide bir metafor olarak kullanılmaktadır; insanlar, kent yaşamının tamamen karanlığa gömüldüğü ortamları ziyaret ederken, ziyaretçilerle rehberler aralarında rol değişimi yapmaktadır. Elbir, Karanlıkta Diyalog’un, açıkları potansiyele dönüştürerek ve böylelikle değersiz bulunan insanların öz saygısını güçlendirerek dezavantajlı insanlara iş yarattığını belirtti. İstanbul’da, kuruluşta çalışan 35 kişiden 25’i görme engellidir. Elbir, AB’de gerek merkezi gerekse yerel yönetimlerin sosyal girişimlere sağladıkları kamusal desteğin ve sübvansiyonların önemine değindikten sonra Türkiye’de sosyal girişimlere yönelik desteğin bu açıdan eksik kaldığını belirtmiştir. Çalıştay Raporu Çalıştay I: Hassas gruplara erişmek ve katılımcı tasarım Geri plan: Toplumsal katılım, ilgili paydaşların önemsediği değerler ve başarmak istedikleri ile kuruluşun başarmak istedikleri arasındaki ortak alanların bulunmasını sağlayarak etkinliği artırmaya ve toplumsal faydanın maksimize edilmesine yardımcı olur. Paydaşların katılımı, sosyal girişimin onlar için yarattığı değer bağlamında doğrudan veya dolaylı olarak etkilenen bireylerin, kuruluşların veya grupların sürece açıkça dahil edilmesi anlamına gelir. Yanı sıra sosyal girişimcilik, dışlanmış/ kırılgan kesimlerin sosyal ve ekonomik içerilmesini teşvik edecek bir mekanizma olarak da düşünülebilir. Çaalıştay tartışmaları aşağıdaki sorulara odaklanmıştır: • • • Yerel toplulukların planlama, karar alma ve uygulama süreçlerine dahil edilmesi neden önemlidir? Yerel toplulukların dahil edilmesinin zorlukları ve faydaları nelerdir? Sosyal girişimlerin, kırılgan grupların sosyal ve ekonomik içermesini artırmaları için olası imkanlar nelerdir? Ardından, katılımcılar bir kaynak kişinin yardımıyla paydaş haritalaması üzerinde çalıştılar. Katılımcıların çizdikleri şekilde, gelecekteki sosyal işletmeleri ortada yer alıyor, en önemlileri en yakında olmak üzere paydaşlar da onun çevresinde sıralanıyordu. Gerçekleştirmeyi düşündükleri farklılığı ‘haritaladılar’ ve ilişkinin nasıl süreklilik kazanacağını görsel olarak sergilediler. Tartışmaların Özeti: TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. Çalıştay toparlama oturumu, tartışmaların asıl olarak farklı grupların karar alma süreçlerine dâhil edilmeleri üzerine geliştiğini ortaya koydu. Çalışma grubuna kaynak kişiler olarak AB’den üç katılımcı eşlik ediyordu (Jasmin Sadikovic, Ryan Foley ve Elena Zuchetti). Katılımcılar, ihtiyaç değerlendirmesinde ve ihtiyaçlara yanıt verecek çözümler geliştirilmesinde katılımcı yaklaşımların taşıdığı önemi vurguladılar. Üzerinde önemle durulan nokta, katılımla sağlanan etkiydi ve bu da sahiplenme anlamına geliyordu. Risklerin ve yatırımın topluluklarla paylaşılmasının bağlılığı ve işletmenin başarısını sahiplenme duygusunu beraberinde getirdiği üzerinde durumdu. Yerel topluluklarla birlikte çalışıldığında, dışarıdan gelen kişilerle ilgili güven meseleleri gündeme gelebilir ki sosyal girişimciler bu meseleleri sabırla ele almalıdırlar; modelin işlediği ve işe yaradığı bir kez kanıtlandıktan sonra yerel sahiplenme bunu izleyecektir. Çalıştay II: Sosyal Etki için Tasarım Geri plan: Etkiyi ölçmek için pek çok yöntem vardır. Yöntemin uygunluğu, ölçümün amacına göre belirlenir. Hangi ölçüm yönteminin kullanılırsa kullanılsın, her bir ölçümün merkezinde “değişim teorisi” bulunmaktadır. Çalıştay tartışmaları aşağıdaki sorulara odaklanmıştır: • • • Toplumsal etki nedir? Toplumsal etki sosyal girişim için neden önemlidir? Toplumsal etkiyi planlamanın ana adımları nelerdir? Ardından katılımcılar kendi kuruluşları ya da uyguladıkları programlardan biri için bir değişim kuramı geliştirmeye ve başarı göstergelerini belirlemeye davet edilmişlerdir. Katılımcılar istedikleri taktirde ikili gruplar halinde çalışma imkanı da bulmuşlardır. Kaynak kişi iseher bir ikili grupla çalışarak, değişim kuramı ve göstergelere ilişkin geri bildirim sağlamıştır. Tartışmaların Özeti: Çalışma grubu, kaynak kişiler olarak Zoran Puljic ve Despina Iancu ile birlikte sosyal girişimciliğin planlama yanını tartıştı. Grup, sosyal etki analizinin anlamı üzerinde durdu bunun süreç sonrası bir görev olarak görülmemesinin önemini vurguladı. Grup, sosyal etki beklentilerinin, kısa, orta ve uzun vadede iş tasarımının bir parçası olması gerektiği sonucuna vardı. İş modeli ve planı geliştirilmeden önce değişim kuramının haritalanmasıyla arzu edilen etkinin önceden planlanmasının yararları üzerinde örneklerle duruldu. Çalıştay III: Farklı sosyal girişim modelleri neler? Geri plan: Kar amacı gütmeyen pek çok kuruluş çeşitli şekillerde gelir getirici çalışmalar yapmaktadır, ancak pek azı gerekli araçlara, bilgiye, uzmanlığa veya bu çalışmaları girişimlere dönüştürecek isteğe sahiptir. Bu çalıştayda kaynak kişiler, öncelikle, gelir getirici bir etkinliğin ne zaman sosyal işletme haline geleceği üzerinde durmuşlardır. TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. Çalıştay tartışmaları aşağıdaki sorulara odaklanmıştır: • • Ele aldığınız toplumsal sorun nedir? Bu toplumsal soruna ilişkin çözümünüz nedir ?İş modeliniz nedir? Tartışmaların Özeti: Grup, panellerde sunulan örnekler deneyimleri tartışırken farklı iş modelleri ortaya çıkarma konusuna odaklandı. Kamer’den Nebahat Akkoç ve Formacio I Treball’dan Chema Elvira kaynak kişilerdi. Grup, bir STK’nın sürdürülebilirlikle ilgilenip ilgilenmeyeceği ya da sosyal yararın sürdürülebilirlikten daha önemli sayılıp sayılmayacağı konusunu tartıştı. Gündeme getirilen sorulardan biri de şuydu: bir sosyal işletmeye başlanırken, önce hedef grup mu belirlenmeli yoksa önce işe başlanıp sonra bunun olası sosyal yararı üzerinde mi düşünülmeli? Grup ayrıca sosyal işletmelerin beklenmedik etkileri üzerinde de durdu: örneğin, bir işletmenin yerel topluluk açısından olumlu hedefler gözetmesi, ancak çevreye olumsuz etkide bulunması gibi. Grup, katılımcılardan birinin misyonunu ve projesini derinlemesine tartıştı ve şu noktayı vurguladı: Müdahalede, sorun analizi, değerlerin, hedef grupların ve beklenen sonuçların tanımlanması yaşamsal önemdedir. Grup şu sonuca vardı: Bir STK sosyal girişimcilik yönünde adım atmaya karar verdiğinde, önce sorun analizinde, stratejik yaklaşımda, değerler ve ilkelerde netlik sağlamalı, eylem planlarının sağlam ve güçlü olmasına özen göstermelidir. Çalıştay IV: Hikayemi nasıl anlatırım? Kaynaklara nasıl ulaşırım? Geri plan: Hikaye anlatma oldukça önemli bir liderlik becerisidir. Hikaye anlatımı, dünyanın en acil sorunlarını canlı kılarak, geniş ölçekte etkili olma potansiyeli taşıyan özel çözümlerin doğru ifade edilmesini sağlar. Bu çalıştayda kaynak kişiler sosyal değişim için öykü anlatmanın sırlarını paylaşmışlardır. Ardından katılımcılar sağlanan araçlar ve ipuçlarından hareketle kendi öykülerini anlatmışlardır. Çalıştay tartışmaları aşağıdaki sorulara odaklanmıştır: • • • Hikaye anlatımı sosyal girişimciler için neden önemlidir? Sosyal değişim için bir hikaye oluştururken dikkate alınması gereken en önemli beş öğe nelerdir? Hikaye bir kez oluşturulduktan sonra, bunların etkisini güçlendirmek için sosyal girişimcilerin daha sonra hangi adımları atmaları gerekir? Tartışmaların Özeti: TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. Çalışma grubu anlatacak bir hikaye gerekliliğine odaklanmıştır. Katılımcılar, Sosyal İşletmelerin öykülerindeki farklı kavramları araştırdılar. Hedef grup hikaye anlatıcısı açısından kritik önem taşır ve hikayenin nasıl anlatılması gerektiğini belirler. Grup katılımcıları birbirlerinin “hikayesini” dinlediler ve geri bildirimde bulundular. Tespit edilen sorunlardan biri, hikayeyi hedef kitleye uyarlamadan teknik terimler kullanılmasıydı. Dile getirilen bir başka konu da şuydu: STK’lar öyküyü anlatmaya çalışırken, esinlendirici mesajlar yerine “nasıl olmalı”yı ve STK’ların nasıl çalıştığını anlatmaya eğilimlidirler. Bu yaklaşım, hedef kesim açısından çekicilik taşımayabilir. Hikaye, yatırımcılar, donörler, müşteriler ve destekçilere göre şekillendirilmelidir; davet edici, içerici olmalı, başkalarının da kendi öykülerini gündeme getirmelerine olanak tanımalıdır. TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. Ekler Ek A: Gündem 09:30 – 10:00 Açılış Oturumu Marcin Brauhoff, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başak Ersen, Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı Ayça Bulut Bican, TACSO Türkiye Koordinatörü 10:00 – 11:30 Panel: Sürdürülebilir Toplumsal Gelişim için Başarılı Sosyal Girişim Deneyimleri Moderatör: Matthias Scheffelmeier, Ashoka, Türkiye Ryan Foley, L’apebianca, Italya Jasmin Sadikovic, Green Osijek, Hırvatistan Zoran Puljic, Mozaik, Bosna Hersek Nebahat Akkoç, KAMER, Türkiye 11:30 – 11:45 Kahve Arası 11:45 – 13:15 Panel: Sosyal Girişimcilik Yoluyla Uygulanan Başarılı Sosyal İçerme Modelleri Moderatör: Sevda Kılıçalp Iaconantonio, TÜSEV, Turkey Despina Iancu, NESsT, Romanya Chema Elvira, Roba Amiga, Formacio i Treball, İspanya Ciprian Necula, Romano Butiq, Romanya Hakan Elbir, Dialogue in the Dark-Karanlıkta Diyalog, Türkiye 13:15 – 14:15 Öğle Yemeği 14:15 – 17:15 Sosyal Girişim- Atölyeler Çalıştay I: Hassas gruplara erişmek ve Katılımcı Tasarım Çalıştay II: Sosyal Etki için Tasarım Çalıştay III: Farklı sosyal girişim modelleri neler? Çalıştay IV: Hikayemi nasıl anlatırım? Kaynaklara nasıl ulaşırım? 17.15 – 18.00 Atölye sunumları ve kapanış 19:00 – 20:30 19:00 – 22:00 Opsiyonel alan ziyareti – Karanlıkta Diyalog Sosyal Etkinlik- Anemon Otel, Firuzende Restoran TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. Ek B: Katılımcı Listesi Ad ve Soyad Kuruluşun Adı Nebahat Akkoç KAMER Vakfı Hüseyin Aktürk Avrupa İşbirliği Ağı Derneği (AİAD) Naile Aküzüm Kadın Emeğini Değerlendirme/El Emeği Derneği (ELDER-KDM) Ebru Anse Sille Çocukla Yaşam Derneği Cem Arslan Ben1Gönüllüyüm Nihari Aşan Mavigöl Kadın Derneği Dilek Ateşoğlu Hayat Sende Gençlik Akademisi Derneği Bülent Avcılar Türkiye Özürlüler Eğitim ve Dayanışma Vakfı (ÖZEV) Mehru Aygül Girişimcilik Vakfı Özden Bademci Maltepe Üniversitesi Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar için Uygulama ve Araştırma Merkezi (SOYAÇ) Arzu Baykara Yıldız Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM) Eda Bayraktar Sosyal Girişimci Genç Liderler Akademisi (SOGLA) Songül Bozacı Hadi Anlat Kültür Sanat ve Eğitim Derneği İletişim a.nebahat@gmail.com www.kamer.org.tr huseyinakturk@aiad.org.tr www.ab-ilan.com nalanakuzum@hotmail.com ebruanse@gmail.com www.cocuklayasam.org.tr cem.arslan@ben1gonulluyum.com www.ben1gonulluyum.com mavigolkadin@hotmail.com atesogludilek@gmail.com www.hayatsende.org bulent.avcilar@yahoo.com www.ozevvakfi.org.tr mehru.ozturk@gmail.com www.girisimcilikvakfi.org ozdenbademci@maltepe.edu.tr http://soyacnew.maltepe.edu.tr arzu@stgm.org.tr www. stgm.org.tr edabayraktar17@gmail.com www.sogla.org songulbozaci@gmail.com TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office Cevahir Böke Yaka-Koop Alper Çevik Dijital Düşün Derneği Aylime Aslı Demir Kaos GL Ufuk Doğan Çocukları, Kadınları ve Aileleri Koruma Derneği (ÇOVAK) Aysegul Ekmekçi Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV) This project is funded by the European Union. cevahiryigit.boke@gmail.com alper.cevik@me.com www.dijitaldusun.org asli@kaosgl.org www.kaosgl.org info@covak.org www.covak.org aysegul@tusev.org.tr www.tusev.org.tr TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office Ad ve Soyad Kuruluşun Adı Hakan Elbir Karanlıkta Diyalog Chema Elvira Roba Amiga, Formacio i Treball Aysu Erdoğdu Eşya Kütüphanesi Başak Ersen Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV) Ryan Foley L’apebianca Muhammet Girgin Step Dergisi Öznur Halilcikoğlu Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV) Birgül Haznedaroğlu Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı Despina Iancu NESsT Aslı Karataş Hun Danışmanlık - İnsan Hakları Temelli ve Stratejik Danışmanlık Gülçin Kaya İnceiplik Engelsiz Sanat Derneği Sevda Kılıçalp Iaconantonio Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV) Özlem Kınal Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği Burcu Kiriş Kalkınmaya Katkı Verenler Ezgi Koçak Kadın Adayları Destekleme Derneği Ümit Manay Hebun LGBT Derneği Nick McGirl Ashoka Emine Mine Bora Europa Nostra Turkey This project is funded by the European Union. İletişim hakan.elbir@dialogistanbul.com www.dialogistanbul.com jmelvira@formacioitreball.org www.formacioitreball.org aysu@esyakutuphanesi.com www.esyakutuphanesi.com basak@tusev.org.tr www.tusev.org.tr/tr ryan.foley@anthro.ox.ac.uk www.lapebianca.it muhammetgirgin@gmail.com www.stepdergisi.com oznur@tusev.org.tr www.tusev.org.tr/tr birgulhaznedaroglu@gmail.com www.tcyov.org diancu@nesst.org www.nesst.org/romania asli.karatas89@gmail.com www.hundanismanlik.com gulcin.kaya@engelsizsanat.org www.engelsizsanat.org www.yorganaltindakiler.org sevda@tusev.org.tr www.tusev.org.tr ozlemkinal@gmail.com www.ucansupurge.org burcu.kiris@gmail.com http://kalkinmaatolyesi.org ezgi.kocak@kaosgl.org www.ka-der.org.tr umitmanay26@gmail.com www.hebunlgbt.org nmcgirl@ashoka.org http://turkey.ashoka.org emineminebora@gmail.com www.europanostra-tr.org TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia Technical Assistance for Civil Society Organisations Turkey Office This project is funded by the European Union. TACSO Turkey • Çığır Sokak 92/17 Tunalı Hilmi Caddesi, Kavaklıdere, Çankaya • Ankara, Turkey • t/f: +90 312 426 4451• e-mail: info.tr@tacso.org SIPU International AB Sweden • Ecorys International • Intrac United Kingdom • Foundation Partners for Local Development Romania • Euclid Network United Kingdom • SMART Croatia