Gut Hastalığı
Transkript
Gut Hastalığı
DEUTSCH TURK Gut Hastalığı Ağrılar en fazla geceleri olur 2 GUT GUT 3 Gut hastalığına yakalanabilecek eklemler Yoğun olarak Gut hastalığına yakalanan eklemler büyük ayak parmaklarının ana eklemleridir Diz eklemleri Gut yumağı Ana eklem Dirsek eklemi El kemikleri Ürik asit kristallerinin depolanması Şişmiş parmak eklemleri Şişmiş diz eklemi Diz eklem aralığında Gut hastalığı Kristaller Ayak eklemleri 100 yetişkinden 2`si (çoğu kez hastalık fark edilmeden) Gut Hastalığından acı çekmektedir. Özellikle erkekler bundan daha fazla etkilenmektedir. Kadınlarda bu hastalık daha seyrek görülmektedir ve görülürse menopoz döneminde görülür. Gut hastalığının oluşmasında kalıtsal faktörlerin yanı sıra özellikle yeme alışkanlıkları büyük rol oynamaktadır. Aşırı lezzetli keyifler acı dolu eklem enfeksiyonlarına yol açabilir. Bunun eşliğinde ateşlenme ile ciddi genel sağlık durumu bozuklukları meydana gelebilir. Gut hastası olduğumu nasıl anlarım? Gut Hastalığı Ağrılar en fazla geceleri olur Akut Gut Hastalığı nöbeti genellikle gece ortaya çıkar ve saatlerce devam eder. Acılar bazen o kadar şiddetli olur ki, bir yorgan bile o bölgeye değse… veya hafif bir dokunma olsa aşırı eklem ağrıları oluşur. Elinizdeki hasta bilgilendirme broşürü Gut Hastalığına yakalanmanızı önlemek için size hangi tedavi imkânlarının bulunduğunu göstermektedir. Gut Hastalığı, imparatorlar ve kralların hastalığı olarak bilinir. Eski Yunan ve Romalılardan beri Gut Hastalığının aşırı yeme ve içme ile bağlantılı olduğu bilinir. Önceleri sadece refah seviyesi yüksek olan insanlar Gut Hastalığına sebep olabilecek gıdaları alabilirdi. Bugün ise bu bir halk hastalığı haline gelmiştir. Gut hastalığı, romatizma hastalıklarından sayılır. İlk belirgin bulgu yanan, kızarmış ve şişmiş bir eklemdir. En sıklıkla etkilenen eklem, ayağın büyük parmaklarının çıkıntılarıdır ve aslında temelde neredeyse her eklem Gut Hastalığına yakalanmış olabilir (bacaklar, ayaklar, diz, eller, parmaklar). Eklemlerin ve yumuşak kısımların enfekte olması dokularda ürik asit kristallerinin depolanması sebebiyle olur. Ürik asit değerleri kanınızda sürekli olarak yüksek ise (Hiperürisemi, Yunancada: kanda fazla ürik asit demektir), bu şu anlama gelir: • fazla ürik asit üretilmektedir veya • vücuttan az atılmaktadır veya • gıdalarla birlikte fazla alınmıştır. Böylelikle ürik asit kristalleri oluşur ve ağır enfeksiyon tepkileri meydana gelebilir. Gut Hastalığı nöbeti diye anılan durum yaşanabilir. Ürik asit nedir? Ürik asit, pürin metabolizmasının ürettiği son üründür. Pürin, her hücrenin ayrılmaz parçasıdır ve kalıtım özü için ve hücrelerin yapılandırılması için gereklidir. Pürinlerin ayrışmasından ürik asit ortaya çıkmaktadır. Bunlar kana karışmaktadır ve büyük bir kısmı idrar ile küçük bir kısmı da dışkı ile atılmaktadır. Gıdamızın ayrılmaz bir parçası olarak pürinler en fazla et ile sakatat ve baklagillerle (nohut, mercimek, fasulye) alınmaktadır. Yüksek ürik asit-sonuçları ne olur? Sadece yüksek ürik asit değerleri henüz şikâyete yol açmaz ve zorla Gut Hastalığına varmaz. Fakat bu başka hastalıkların oluşmasına bir risk faktörü oluşturabilmektedir. Kandaki yük- 4 GUT sek ürik asit konsantrasyonu vücudun birçok yerinde depolanan kristallerin oluşmasına neden olur (eklemler, böbrekler, iç organlar). Sonuçta ortaya çıkan enfeksiyon giderek azalmaktadır. Eğer siz uygun tedbirler almazsanız bir sonraki Gut Hastalığı nöbeti elbette gelecektir. Sonuçta hastalık kronikleşebilir ve aşırı durumda eklemlere de zarar verebilir, deforme eder ve kullanılmaz duruma getirebilir. Kronik gut hastalığının diğer bir neticesi, idrar ve böbrek taşlarına sebep olabilmesidir. Bozulmuş böbrek işlevi, böbrek enfeksiyonu ve yüksek tansiyon en sık görülen sonuçlardır. Bu sebeple böbrek bölgesinde ortaya çıkan acı ve baskı hissederseniz mutlaka doktorunuzla konuşunuz! Gut Hastalığı - Hastalık mı yoksa eşlik eden bulgu mu? Bizler Gut Hastalığını iki türe ayırmaktayız: • Primer Gut Hastalığı kalıtsal bir hastalıktır, kandaki ürik asit atılması bozukluğundan ortaya çıkmaktadır. Bunda Gut Hastalığının kendisi hastalıktır. Gut hastalarının çoğu bu primer türden muzdariptir. • Sekonder Gut Hastalığı böbrek işlevi bozukluğundan ortaya çıkmaktadır (örneğin şeker hastalığı ve böbrek GUT 5 Gut Hastalığı için muhtemel sebepler: • kalıtsal yatkınlık • pürin bakımından zengin beslenme (et, sakatat, sosis, baklagiller) • yüksek alkol kullanımı • fazla kilo, böbrek işlev bozuklukları ve diğer hastalıklar hastalıkları) veya ilaçlarla ( özellikle Kanser tedavisinde) olabilmektedir. Doktor teşhisi nasıl koyar? Gut Hastalığı • kandaki ürik asitin belirlenmesiyle, • eklem sıvılarındaki ürik asit kristallerinin incelenmesiyle ve • Röntgen ile tespit edilir. Ürik asit testi hastalığın erken tanısı için en önemli araçtır. Şayet ürik asit değerlerinizi öğrenmek isterseniz bunu bir sonraki bakım muayenenizde diğer değerlerle birlikte öğrenebilirsiniz. Buna karşın Röntgen resimleri hastalığın başlamasından sonra (daha büyük ürik asit kristalleri biriktiğinde) belirginleşir. Pürin bakımından fakir gıda • Protein ihtiyacınızı yağsız süt ürünleri ile kapatınız. • Daha fazla meyve, sebze ve hububat tüketiniz. • Bolca su içiniz, çay ve inceltilmiş meyve suyu içiniz (en az günde 2 Litre). • Et ve sosis tüketimini azaltınız (en fazla haftada 2-3 defa). • Sakatattan vazgeçiniz (ciğer, böbrek, yürek, beyin). • Baklagillerden kaçınınız (fasulye, nohut, mercimek, soya fasulyesi). • Et çorbalarından vazgeçiniz, hazır çorbalardan, hazır soslardan, „paket çorbalardan“, ve çorba özütü katkılarından vazgeçiniz. •A lkollü içeceklerden kaçınınız, özellikle biradan. Eğer bu yaşam tarzı değişikliklerinden sonra ürik asit değerleriniz düşürülemezse ilaçlar devreye girecektir. Beslenme Her Gut Hastalığı tedavisinin temelinde „eklem dostu“ bir beslenme, kandaki ürik asit değerlerini normal seviyelere düşürür ve orada tutar. Alkol, sıkı perhiz yapmak, stres ve Protein bakımından zengin besinler (et, sakatat ve baklagiller) kandaki ürik asit konsantrasyonunu artırmaktadır. Gut hastası olarak beslenmenizi süreklilik arz edecek şekilde değiştirmelisiniz. Muhtemel bir fazla kilo almaktan yavaş yavaş kaçınmalısınız, çünkü bu genel olarak yüksek ürik asit değerlerine yaklaşmanızı kolaylaştıracaktır. Gut Hastalığının ilaçlarla tedavisi Gut Hastalığı tedavi edilmezse, acı dolu Gut Hastalığı nöbetleri her seferinde ortaya çıkabilir. Farklı amaç ve fayda içeren birçok sayıda ilaçlar akut ve kronik Gut Hastalığı tedavisinde kullanılmaktadır. 6 GUT Akut Gut Hastalığında ağrı kesici ve enfeksiyon giderici olarak öncelikle • Non-steroidal antienflamatuar ilaçlar (örneğin Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen, Indometacin) ve • Colchicin aynı zamanda • Kortikosteoid kullanılır. Akut bir Gut Hastalığı nöbeti esnasında ürik asit düşürücü ilaçlar alınmamalıdır. Kronik Gut Hastalığında kandaki ürik asit değerlerini düşürmek için şu ilaçlar kullanılır: • Probenecid, • Colbenemid, • Sulfinpyrazon ve öncelikle • Allopurinol. Alloupurinol etkisini, ürik asit üretimini bloke etmesinden veya azaltmasından dolayı göstermektedir. Bu ilaç fazla ürik asit üreten, nikris uru (Tophi) olan veya başka ilaçları kullanamayan hastalarda kullanılmaktadır. Ek olarak dokularda depolanan ürik asit azaltılmaktadır Gut hastaları gün içinde yeterince sıvı almalıdır, kabaca esas olarak günde 8 bardak su! Analjezikler (ağrı kesiciler) de elbette Gut Hastalığındaki yoğun ağrıları hafifletmek için kullanılmaktadır. GUT 7 Tedavi hedefleri : • akut Gut Hastalığı nöbetlerini durdurmak • ağrı ve enfeksiyonları hızlıca kesmek • gelecekteki Gut Hastalığı nöbetlerini önlemek • nikris uru, böbrek taşları ve diğer böbrek hastalıklarını engellemek Ağrı kesiciler sadece ağrı hissini durdurmaktadır ve sebepsel hastalık tedavisini yapmamaktadır. Bir diğer tedavi imkânı „Şeytan Tırnağı“dır (Teufelskralle), buradaki söz konusu özellik güneybatı Afrika`dan gelme bir bitkidir. İçerisindeki çeşitli maddeler Gut Hastalığı gibi hastalıklarda, Artroz ve eklem aşınması gibi durumlarda etkili olarak yardım sağlayabilir. Hedef: Ağrısız yaşam Anılan bütün ilaçlar, bulguları kontrol etmek, Gut Hastalığı nöbetlerini engellemek ve uygun ürik asit değerlerini tutturmak ve uzun vadede kalıcılığını sağlamak için aynı zamanda bileşim olarak da kullanılmaktadır. Tüm ilaç alımlarından önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Her Gut Hastalığı tedavisinde eşzamanlı olarak pürin bakımından fakir bir beslenmenin vazgeçilmez olduğuna dikkat ediniz! Yaşam tarzınızı değiştirmeniz (beslenme, fazla kilonun azaltılması) ve tedavi önerilerine uygun davranmak Gut Hastalığını etkili şekilde tedavi edebilir. Gut Hastalığına karşı en iyi önlem, etli butlu öğünlerden ve aşırı perhiz kürlerinden kaçınmaktır. Özellikle önemli olan sizin öz inisiyatifiniz ve isteğinizdir! 8 GUT BAŞVURU MERKEZLERİ Österreichische Rheumaliga www.rheumaliga.at Tel.: 0699/15 54 16 79 E-Mail: info@rheumaliga.at IMPRESSUM Medieninhaber, Herausgeber und Verleger: MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH, Seidengasse 9/Top 1.1, 1070 Wien. Tel.: 01/407 31 11-0, Redaktion: Mag. Birgit Schmidle-Loss. Layout und DTP: creativedirector.cc lachmair gmbh, 2120 Wolkersdorf. Illustration (Seite 2): Henning Riediger, Hamburg. Lektorat: Mag. Andrea Crevato, 2823 Pitten. Fotos: iStockphoto.com, fotolia.com, shutterstock.com