121-127 evde bakim hiz
Transkript
121-127 evde bakim hiz
KL‹N‹K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2010; 2: 121-127 Gelifl Tarihi/Received: 04/08/2009 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 06/10/2009 Evde Bak›m Hizmetleri* Home Care Services** Mehmet Cindoruk1, ‹lhan Yetkin2, Memduh fiahin1, Eyüp Ekici1, Ahmet Görgül1, Fikret ‹leri3, Göksal Keskin4, Bekir Küçükkay›kç›5, Haluk ‹flgenç6, Tarkan Karakan1 1 Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Gastroenteroloji Bilim Dal›, Ankara, Türkiye 1 Department of Gastroenterology, Faculty of Medicine, Gazi University, Ankara, Turkey 2 Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Endokrinoloji Bilim Dal›, Ankara, Türkiye 2 Department of Endocrinology, Faculty of Medicine, Gazi University, Ankara, Turkey 3 Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Kulak Burun Bo¤az Hastal›klar› Anabilim Dal›, Ankara, Türkiye 3 Department of Ear Nose Throat Diseases, Faculty of Medicine, Gazi University, Ankara, Turkey 4 SB D›flkap› Y›ld›r›m Beyaz›t E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹ç Hastal›klar› Klini¤i, Ankara, Türkiye 4 Clinic of Internal Medicine, Diskapi Yildirim Beyazit Training and Research Hospital, Ankara, Turkey 5 Ankara Etlik ‹htisas Hastanesi, Genel Cerrahi Klini¤i, Ankara, Türkiye 5 Department of General Surgery, Etlik ‹htisas Hospital, Ankara, Turkey 6 Türkiye Büyük Millet Meclisi T›p Merkezi, Mikrobiyoloji Uzman› Ankara, Türkiye 6 Medical Center of Grand National Assembly of Turkey, Microbiology Specialist, Ankara, Turkey * Bu çal›flma, Akademik Geriatri 2009 Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmufltur. ** This research was presented at Academic Geriatrics 2009 Congress as an oral presentation. ÖZET Girifl: Evde bak›m hizmetleri geliflmifl bat› ülkeleri baflta olmak üzere, dünyan›n birçok ülkesinde genel sa¤l›k ve sosyal hizmetler içinde yer alan bir hizmettir. Evde bak›m hizmetlerinin amac› sa¤l›k hizmetlerinin maliyetini düflürmek, hastanelerdeki yatak kuyruklar›n› azaltmak, verimi art›rmak ve hizmeti aya¤a getirerek, vatandafl›n gönlünü kazanmakt›r. Materyal ve Metod: Çal›flmam›zda Ankara ili Mamak ilçesinde evde bak›m hizmetine ihtiyaç gösteren bireylerin demografik yap›lar› incelenmifl ve evlerde bulunan bireylerdeki hastal›klara ait bulgular kaydedilmifltir. Ayr›ca evlerdeki hijyen durumu da incelenmifl olup sevk edilen hastalar belli tablolar ile derecelendirilmifltir. Bunun yan›nda evde bak›m ile ilgili hane halk›na sorular sorulmufl olup bu bak›m› alanlar›n memnuniyeti standart bir anket ile de¤erlendirilmifltir. Bulgular: Ankara ili Mamak bölgesinde 343 kiflilik grup al›nm›fl olup, kiflilerin 238’i kad›n, 105’i erkektir. Araflt›rma kapsam›ndaki bireylerin %77.7’si doktor muayene hizmetine ihtiyaç duymaktad›r. Araflt›rmaya al›nan bireylerin hemen hemen yar›s›n›n gerekli durumlarda yard›m alabilece¤i sosyal deste¤i varken, di¤er yar›s›n›n böyle sosyal deste¤i bulunmamaktad›r. Sonuç: Türkiye geneline uygularsak evde hasta bak›m› Türkiye’nin öncelikle uygulamaya sokmas› gereken sa¤l›k projesidir. Hastane kuyruklar›n›n azalt›lmas› ve günlük hasta takip ücretlerinin yar› yar›ya indirilmesi genel sa¤l›k bütçesine pozitif katk›- Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence Dr. Eyüp Ekici Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Gastroenteroloji Bilim Dal›, Beflevler, Ankara/Türkiye e-posta: dreyupekici@hotmail.com 121 Cindoruk M, Yetkin ‹, fiahin M, Ekici E, Görgül A, ‹leri F, Keskin G, Küçükkay›kç› B, ‹flgenç H, Karakan T. Home Care Services lar sa¤layacakt›r. Ümit ediyoruz ki, bir an önce bat› ülkelerinde oldu¤u gibi evde hasta bak›m› genel sa¤l›k sigorta kapsam›na al›n›r ve Türkiye’nin sa¤l›k giderlerinin azalt›lmas›na katk›da bulunarak, yeni hastane ihtiyaçlar›n› ortadan kald›r›r. Anahtar Kelimeler: Evde bak›m, sa¤l›k, maliyet. ABSTRACT Introduction: Homecare is an important health and social facility in the western countries and on the other countries of the world. In our study we analysed the demographic situation of the Mamak region of Ankara. The aim of homecare is to decrase price of health services and to increase performance. Materials and Methods: We recorded the illness composition of home population. We analysed their pleasure about homecare with some questions. Results: In the Mamak region of Ankara, 343 individuals were grouped which of 238 were women and 105 were men. 77.7% of individuals of research were needed doctor examination. Approximately half of the indivudials were able to take social care, the other half were not. Conclusion: Homecare is an important project which should be as soon as possibly performed in Turkey. We hope the homecare construction in Turkey will reduce the health expense and hospitalization need in Turkey. Key Words: Home care, health, cost-effectivite. G‹R‹fi Evde bak›m hizmetleri geliflmifl bat› ülkeleri baflta olmak üzere, dünyan›n birçok ülkesinde genel sa¤l›k ve sosyal hizmetler içinde yer alan bir hizmettir. Bu hizmet gereksinim duyan kifliye aile, arkadafl ve komflu gibi geleneksel bak›c›lar ile as›l mesle¤i evde bak›m olan kifliler ve gönüllüler taraf›ndan sa¤lanan bak›m etkinlikleridir. Ülkelerin genel sa¤l›k ve sosyal hizmet sistemlerinin özelli¤ine göre bu hizmet kamu kurumlar›, özel ve/veya gönüllü kurulufllar eliyle verilebilir; birinci, ikinci ve üçüncü basamak sa¤l›k kurulufllar› evde bak›m hizmetlerini sunmak üzere organizasyonlar oluflturabilirler (1). Evde bak›m hizmetleri Amerika Birleflik Devletleri (ABD)’nde Medicare ve Mediaid sigorta sisteminin 1965 y›l›nda hayata geçifliyle birlikte h›zl› bir flekilde yayg›nlaflm›flt›r. Evde bak›m hizmetleri XX. yüzy›lda ABD’de, dünyadaki di¤er ülkelere göre daha h›zl› geliflmifltir. Bu geliflmede büyük ölçüde ekonomik ve finansal nedenler ile evde bak›m hizmeti sunan kurulufllar›n bu alandaki hakimiyeti rol oynam›flt›r. Bugün dünyada hala evde bak›m hizmeti sistemi bulunmayan çok say›da ülke vard›r. Geliflmifl Avrupa ülkelerinin bir k›sm›nda da bu hizmet sisteminin emekleme döneminde oldu¤u söylenebilir (1). Ülkemizde yafll› nüfus artmakta, kronik hastal›klar daha s›k görülmekte, kazalara ba¤l› engelli bireylerin say›s› ço¤almaktad›r. Uzun süreli kurumsal bak›m olanaklar›n›n s›n›rl›l›¤› nedeniyle hastanelerde amac› d›fl›nda uzun süreli yat›fllar görülmekte, hastane bak›m› 122 olana¤› bulunmayan kiflilere aileleri kendi olanaklar›yla evlerinde bakmaya çal›flmaktad›r (1). Çal›flmam›z›n amac›; 1. Sa¤l›k hizmetlerinin maliyetini düflürmek, 2. Hastanelerdeki yatak kuyruklar›n› azaltarak verimi art›rmak, 3. Hizmeti aya¤a götürerek, vatandafl›n gönlünü kazanmakt›r. Bak›m gerektiren yafll› nüfusun art›fl›n›n yan› s›ra kronik hastal›klar›n ve kazalara ba¤l› özürlülük ve sakatl›klar›n giderek önem kazand›¤› Türkiye’de de bütün dünyada oldu¤u gibi, bu sa¤l›k sorunlar›n› yaflayan kiflilerin bak›m›n› temel olarak kad›nlar üstlenmektedir. Ancak son y›llarda toplum yap›s›ndaki de¤iflimler, bak›m veren konumdaki kad›nlar› da etkilemektedir. Türkiye nüfusunun 2000 y›l› itibar›yla art›k %64.9’unun il ve ilçelerde yaflad›¤›, aile yap›s›n›n çekirdek aileye dönüfltü¤ü, kad›nlar›n giderek daha fazla ifl yaflam›na kat›ld›¤› görülmektedir. 2003 Türkiye Nüfus ve Sa¤l›k Araflt›rmas› (1992)’na göre kad›nlar›n %37’si çal›flmaktad›r ve Türkiye’de ailelerin %79.7’si çekirdek ailedir. Türk aile yap›s› araflt›rmas›nda yafll›lar›n %36’s›n›n çocuklar› ile yaflad›¤›, %66’s›n›n ayr› yaflad›¤› saptanm›flt›r (2). Sahip olunan çocuk say›s›n›n azald›¤›, genç nüfusun ö¤renim düzeyinin yükseldi¤i, kad›nlar aras›nda okullaflma oran›n›n artt›¤› görülmektedir. Bu durum, bak›m ihtiyac› olanlara do¤al bak›m veren kifli olarak görülen kad›nlar›n giderek bu ifllevlerini gerçeklefltirmekten uzaklaflt›klar›n› göstermektedir (1). Akad Geriatri 2010; 2: 121-127 Cindoruk M, Yetkin ‹, fiahin M, Ekici E, Görgül A, ‹leri F, Keskin G, Küçükkay›kç› B, ‹flgenç H, Karakan T. Evde Bak›m Hizmetleri Evde bak›m hizmetleri ile kronik hastal›¤› olan, yafll› ve düflkün hastalar›n hastaneye gelip gitmelerinin do¤uraca¤› maddi ve manevi külfetin engellenmesi amaçlanmaktad›r. Hasta ve çevresi bu sistemde devletinin kendilerine sahip ç›kt›¤›n› fark etmektedir. Evde bak›m hastan›n do¤al ortam›nda yani evinde, yak›nlar› ile birlikte tedavi edilmesini amaçlamaktad›r. Böylelikle hasta daha fazla psikolojik destek bulacakt›r. 100 Çal›flmam›zda, Mamak ilçesinde hastalar›n demografik ve hastal›k durumlar› incelenmifl ve bulunduklar› koflullar dahilinde evde bak›m hizmetleri hakk›ndaki görüflleri ve memnuniyetleri sorgulanm›flt›r. 40 60 20 Ankara ili Mamak ilçesi bölgesinde bak›m hizmetine ihtiyaç gösteren bireylerin demografik yap›lar› incelenmifl; evlerde bulunan bireylerdeki hastal›klara ait bulgular kaydedilmifltir. Ayr›ca, evlerdeki hijyen durumu da incelenmifl olup sevk edilen hastalar belli tablolarla derecelendirilmifltir. Bunun yan›nda evde bak›m ile ilgili hane halk›na sorular sorulmufl olup, bu bak›m› alanlar›n memnuniyeti standart bir anket ile de¤erlendirilmifltir. BULGULAR Ankara ili Mamak ilçesi bölgesinde 343 kiflilik grubun demografik de¤erleri incelenmifl ve bunlar›n 101 (%29.4)’i 45-60 yafl, 99 (%28.9)’u 30-45 yafl aras› olarak de¤erlendirmeye al›nm›flt›r (fiekil 1). Kiflilerin 238’i kad›n, 105’i erkektir. Araflt›rma kapsam›ndaki bireylerin %57.4’lük oran› ilkö¤retim mezunu olup okuryazar olmayanlar›n oran› ise %26.8’dir. 35 %28.9 %29.4 25 %19.2 20 %12.5 %4.4 MATERYAL ve METOD 30 %77.3 80 0-15 yafl 15-30 yafl 30-45 yafl 45-60 yafl 60-75 yafl 75 ve üzeri %16.4 15 10 %5.2 5 %0.9 0 fiekil 1. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n yafl ortalamas›. Akad Geriatri 2010; 2: 121-127 %2.6 %0.3 %0.9 %2 0 Bekar Evli Boflanm›fl Efli Eflinden Nikahs›z Bofl vefat ayr› birlikte etmifl yafl›yor fiekil 2. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n medeni durum ortalamas›. Bireylerin büyük ço¤unlu¤unun (%77.3) evli oldu¤u saptanm›flt›r. Bunu takiben %12.5 oran›yla efli vefat etmifl olanlar gelmektedir (fiekil 2). ‹ncelemedeki bireylerin ço¤unlu¤unun (%58.6) ailesinin en uzun yaflad›¤› yerleflim biriminin il oldu¤u saptanm›flt›r. Araflt›rma kapsam›ndaki bireylerin hemen hemen yar›s›n›n gerekli durumlarda yard›m alabilece¤i sosyal destek mekanizmalar› (akraba, komflu, hemflire vb.) bulunurken di¤er yar›s›n›n böyle sosyal destek mekanizmas› bulunmamaktad›r. Ailelerin büyük ço¤unlu¤unun (%80.2) sosyal çevresi ile iliflkilerinin iyi oldu¤u ortaya ç›km›flt›r. Araflt›rma kapsam›ndaki bireylerin büyük ço¤unlu¤u (%84.3 oranla) kentteki sosyokültürel aktivitelere kat›lamamaktad›r (fiekil 3). Ailelerin ço¤unun %88.9 oranla köyle tar›m geliri, yiyecek, yakacak, nakdi yard›m gibi organik ba¤lant›s› bulunmamaktad›r. Ayn› zamanda kiflilerin oturduklar› evlerin genellikle kira oldu¤u ortaya ç›km›flt›r. Bunun yan› s›ra oturduklar› ev kendilerine ait olanlar %29.2 ile yüksek bir say›y› oluflturmaktad›r. Yine araflt›rma kapsam›ndaki kiflilerin %87.5’i gecekonduda oturmaktad›r (fiekil 4). Bireylerin %90.4’ü soba ile ›s›nmaktad›r. Ailelerin %37.9’unun geliri 500-1000 TL aras›ndad›r. Bunun yan› s›ra %29.7’sinin ise düzenli bir geliri bulunmamak- 123 Cindoruk M, Yetkin ‹, fiahin M, Ekici E, Görgül A, ‹leri F, Keskin G, Küçükkay›kç› B, ‹flgenç H, Karakan T. Home Care Services lelerin ço¤unda (%82.5) 18 yafl üstünde hastal›k, e¤itim, muhtaçl›k vb. nedenler d›fl›nda çal›flmayan birey bulunmamaktad›r. Ailelerin neredeyse yar›s›nda (%44) çal›flan bireylerin sosyal güvencesi SSK olarak ortaya ç›km›flt›r. Bunun yan› s›ra %25.1 oran›nda çal›flan bireyin sosyal güvencesi bulunmamaktad›r (fiekil 5). 100 %84.3 80 60 Bireylerin ço¤u ailelerinin ekonomik durumunu kötü olarak de¤erlendirmektedir. Bununla birlikte ekonomik durumlar›n›n orta düzeyde oldu¤unu belirtenlerin oran› ise %39.9’dur. Araflt›rma kapsam›ndaki bireylerin ço¤u %73.8 oranla sa¤l›k durumlar›n› düzenli olarak Mamak Belediye bölgesinde takip edememektedir (fiekil 6). 40 20 %11.4 %4.4 0 Hay›r Evet Bofl fiekil 3. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n sosyokültürel aktivite (sinema, tiyatro, gezi, kitap ve gazete okuma vb.) durumu. Bireylerin yar›s›ndan fazlas› %60.4 oranla tedavilerini gerçeklefltirirken aile üyelerinden yeterli ölçüde yard›m alabilmektedir (fiekil 7). 50 %44 40 30 %25.1 20 100 %87.5 10 %11.4 %9.3 %8.5 %1.7 80 0 Emekli sand›¤› SSK BA⁄-KUR Yeflil kart Hay›r Bofl 60 fiekil 5. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n sosyal güvence durumu. 40 80 %73.8 20 %12.5 60 0 Apartman dairesi Gecekondu fiekil 4. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n konut tipi. tad›r. Araflt›rmadaki ailelerin yar›s›ndan biraz fazlas›nda (%54.5) bir kifli çal›flmaktad›r. Ayr›ca, yine kimsenin çal›flmad›¤› aileler de %37.9 orana sahiptir. Evlerin tamam›na yak›n›nda (%87.2) 15 yafl alt›nda çal›flan çocuk bulunmaktad›r. Yine evlerin %98.6’s›nda ek ifl yapan birey bulunmaktad›r. Araflt›rma bölgesindeki ai- 124 40 %26.2 20 0 Evet Hay›r fiekil 6. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n sa¤l›k durumunu takip edebilme durumu. Akad Geriatri 2010; 2: 121-127 Cindoruk M, Yetkin ‹, fiahin M, Ekici E, Görgül A, ‹leri F, Keskin G, Küçükkay›kç› B, ‹flgenç H, Karakan T. Evde Bak›m Hizmetleri ler bu projenin içinde olmaktan memnun olduklar›n› belirtmifllerdir. Ayr›ca, kat›l›mc›lar›n neredeyse tamam› (%99.4) benzeri baflka projelerde yer almak, verilen hizmetten yararlanmak istemektedir (fiekil 9). 80 %60.4 60 %39.6 40 20 0 Evet Hay›r fiekil 7. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n aile bireylerinden yard›m alma durumu. Kiflilerin %31.2’si tedavilerini gerçeklefltirirken ekonomik yoksulluk sorunu ile karfl› karfl›ya kalmaktad›r. Bunun yan› s›ra hastane kuyruklar› ve ulafl›m sorunlar›yla karfl›laflanlar da ço¤unluktad›r (fiekil 8). Araflt›rma kapsam›ndaki bireylerin %85.7’si ihtiyaç duyduklar› zaman evde bak›m hizmetinden yararlanmay› tercih etmek istediklerini belirtmifllerdir. Birey35 %31.2 30 Ayn› bölge üzerinde 368 kifliden oluflan bir gruba tekli anket uygulanm›fl ve bireylerin genellikle; ev temizli¤i, çamafl›rlar›n y›kanmas›, ütü yap›lmas›, bak›m ve onar›m, al›flverifl, banka ve fatura ifllemleri, eve haz›r yemek getirilmesi, evde vücut temizli¤i ve bak›m, günlük yaflam›n telefonla takip edilmesi, güvenlik ve resmi ifllemlerin takip edilmesi gibi hizmetlere pek fazla ihtiyaçlar› olmad›¤› ortaya ç›km›flt›r. Bunun yan› s›ra ayn› bireylerin, evde tansiyon ölçtürme, enjeksiyon yapt›rma, fizik tedavi ve rehabilitasyon, ilaç takibi vb. t›bbi takip ve hemflirelik hizmetlerine %92.9 gibi bir oranla “evet” dedikleri ortaya ç›km›flt›r. Ev ziyareti, dan›flmanl›k, sinema, tiyatro, gezi, gibi psikososyal destek hizmetlerine %65.5, serbest zaman de¤erlendirme hizmetlerine %61.4 gibi bir oranla ihtiyaçlar› oldu¤u görülmüfltür. Ayr›ca, araflt›rma kapsam›ndaki bireylerin %77.7’si doktor muayene hizmetine ihtiyaç duymaktad›r. Araflt›rmada incelenen ayn› bölgeye ait 2050 kiflilik bir popülasyonun (%78.5 kad›n, %21.5 erkek) yak›n akrabalar›nda ve hane içinde kal›tsal kronik hastal›k olma durumu %56.4 oranla ortaya ç›kmaktad›r. Bunu takiben yüksek tansiyon, fleker, kalp ve damar hastal›klar› gelmektedir. ‹ki bin elli kiflinin %81.2’si hane hijyeninin orta derecede oldu¤unu belirtmifltir. %24.2 25 120 %22.4 20 100 15 80 10 60 %7 %5.5 5 %99.4 %4.7 %5 40 20 0 Hastane Ulafl›m Ekonomik ‹lgisizlik Yafll›l›k Hepsi kuyruklar› yoksunluk ve fiziksel yetersizlik Bofl fiekil 8. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n tedavi al›rken karfl›laflt›klar› sorunlar. Akad Geriatri 2010; 2: 121-127 %0.6 0 Evet Hay›r fiekil 9. Mamak Belediyesi evde bak›m ve sa¤l›k hizmetinden yararlananlar›n uygulanan projeden memnuniyet durumu. 125 Cindoruk M, Yetkin ‹, fiahin M, Ekici E, Görgül A, ‹leri F, Keskin G, Küçükkay›kç› B, ‹flgenç H, Karakan T. Home Care Services TARTIfiMA Çal›flmam›zda Ankara ili Mamak ilçesi bölgesinde yaflayanlar›n demografik, sosyokültürel özellikleri incelenmifltir. Buna dayanarak hastalar›n sa¤l›k hizmetlerinden yararlanabilme durumu ve evde sa¤l›k bak›m› hakk›ndaki memnuniyet ile ihtiyaç durumu de¤erlendirilmifltir. Evde bak›m hizmetleri kavram› Türkiye d›fl›ndaki ülkelerde daha önceki y›llardan itibaren önem kazanm›fl olup bu konuda çeflitli araflt›rmalar yap›lm›flt›r. Kanada’da evde bak›m hizmetleri kavram› sa¤l›k sistemi kapsam›na 1970’li y›llarda girmifl olup, son 10 y›l içerisinde iyice yayg›nlaflm›flt›r. Bu ülkede evde bak›m destek ve hemflirelik servislerine kadar uzanmaktad›r (1). 2005 y›l›nda yaklafl›k 400.000 Kanadal› ihtiyaç duymas›na ra¤men evde bak›mdan yararlanamad›¤›n› bildirmifltir. Bunun nedeni olarak; %26 hastan›n bekleme listesinde olmas›, %20 hastan›n ödeme güçlü¤ü olmas›, %16 hastan›n nereye baflvurmas› gerekti¤ini bilmemesi, %10 hastada lokal yetersizlik olmas›, %5 hasta kalifiye edilememekten dolay›, %5 hastan›n bekleme süresinin uzun olmas› gösterilmifltir (3). Fillipi ve arkadafllar› ‹talya’da kalp yetmezli¤i olan hastalarda evde bak›m ziyaretleri yapm›flt›r. Bu çal›flmada kalp yetmezli¤i olgular›n›n evde incelenmesinin yaratt›¤› sonuçlar ve yol açt›¤› farkl›l›klar incelenmifltir. Kalp araflt›rma projesinde yer alan 320 pratisyene sorular gönderilmifl ve 148 adedi bu konuda cevap vermeyi kabul etmifltir. Evde takip edilen 376 kalp yetmezli¤i hastas› tan›mlanm›flt›r (%60.3 kad›n, ortalama yafl 85). ‹ki yüz elli yedi hasta evre 3-4 olarak tespit edilmifl olup bunlar›n %86.7’si ek hastal›klar da bar›nd›rmaktad›r. Sadece 140 (%37.2)’› evde tek bafl›na ilaçlar›n› alabilmektedir. %78.2 oran›nda hasta evde aile bireyleri ve baflka kiflilerin yard›m›na ihtiyaç duymufllard›r. %84.2 olgunun evde bak›m› bir y›ldan uzun sürmüfltür. Çal›flmada kalp yetmezli¤i hastalar›n›n evde takibi aç›s›ndan ileri çal›flmalara ihtiyaç oldu¤u görüflü ortaya ç›km›flt›r (4). Agra Valera ve arkadafllar› ‹spanya’da onkolojik olgular üzerinde primer bak›m ve evde bak›m ekiplerini karfl›laflt›rm›flt›r. Bu çal›flmada evde bak›m ekibi ile takip edilen hastalar›n sa¤l›k statüleri ve iyilik halleri daha iyi olarak tespit edilmifltir (5). 126 Gitlin ve arkadafllar› demans hastalar›nda kontrol grubu ile uzman terapist yap›lan 590 dakikal›k kontrol ziyaretlerini karfl›laflt›rm›fllard›r. Üç ayl›k inceleme sonras› enstrümental aktivite azal›m›, davran›flsal bozukluk terapist ziyaretçileri ile yap›lan incelemede daha az olarak gözlenmifltir (6). Nolan’a göre ‹ngiltere’de 5.7 milyon kifli bak›m vermektedir; her alt› haneden birinde bak›m veren bir kifli vard›r; bu kiflilerin %58’i kad›nd›r ve %47’si 4564 yafl grubundad›r (7). Kanada’da bak›m verenlerin sa¤lad›¤› hizmetler yemek haz›rlama, ev iflleri, bahçe iflleri, ulafl›m gibi yard›mc› günlük aktivitelerin sa¤lanmas› ve günlük yaflam aktivitelerinin gerçeklefltirilmesi fleklinde iki bölümde incelenmektedir. Bir di¤er bak›m flekli olan destek olma (caring about) sürecinde duygusal destek verme, kiflinin moralini yüksek tutma, güven ve cesaret tazeleme çabalar› bulunur. Ayr›ca, ziyaret ederek ve telefonla arayarak kiflinin iyi olup olmad›¤›n› ö¤renme çabalar› bu bafll›k alt›ndad›r. Kanada’da çok say›da erke¤in de uzun süreli sa¤l›k sorunlar› olan kiflilere yard›m etti¤i saptanm›flt›r (toplam nüfus içinde kad›n bak›m verenler %14, erkek bak›m verenler %10). Uzun süreli bak›m gereksinimi olan kiflilerin bak›m›n› en fazla 45-64 yafl grubu kad›nlar sa¤lamaktad›r (8). Sonuç olarak; Ankara ili Mamak Belediyesi bölgesindeki bireyler de¤iflik gruplar içerisinde incelenmifl, demografik ve sa¤l›k güvencesi ile ilgili parametreler çal›flmam›zda net olarak ortaya konmufltur. Günümüzde çeflitli nedenlerle bak›m ve sa¤l›k hizmetlerinden bu popülasyon yararlanamamaktad›r. Evde bak›m hizmetinin Ankara ili Mamak ilçesi bölgesinde, halk›n uygulanmas›n› istedi¤i ve kendilerine fayda getirebilece¤ini düflündü¤ü bir uygulama oldu¤u sonucuna ulafl›lm›flt›r. Bu istatisti¤i Türkiye geneline uygularsak evde hasta bak›m›n›n Türkiye’nin öncelikle uygulamaya sokmas› gereken sa¤l›k projesi oldu¤unu bir defa daha hat›rlatmak isteriz. Hastane kuyruklar›n›n azalt›lmas› ve günlük hasta takip ücretlerinin yar› yar›ya indirilmesi genel sa¤l›k bütçesine pozitif katk›lar sa¤layacakt›r. Ümit ediyoruz ki; bir an önce bat› ülkelerinde oldu¤u gibi evde hasta bak›m› genel sa¤l›k sigorta kapsam›na al›narak Türkiye’nin sa¤l›k harcamalar›n›n azalt›l›p, yeni hastane ihtiyaçlar›n› ortadan kald›racakt›r. Akad Geriatri 2010; 2: 121-127 Cindoruk M, Yetkin ‹, fiahin M, Ekici E, Görgül A, ‹leri F, Keskin G, Küçükkay›kç› B, ‹flgenç H, Karakan T. Evde Bak›m Hizmetleri KAYNAKLAR 1. Halk Sa¤l›¤› Temel Bilgiler. Hacettepe Üniversitesi Yay›nlar›, 2006. 2. Atalay B, Kontafl M, Beyaz›t S, Madeno¤lu K. “Türk Aile Yap›s› Araflt›rmas›” s. 152-8, Yay›n No: DPT:2313-spgm:421, Nisan 1992. 3. Sarma S. Hawley G, Basu K. Transitions in living arrangements of Canadian seniors: findings from the NPHS longitudinal data. Soc Sci Med 2009; 68: 1106-13. Epub 2009 Jan 20. 4. Filippi A, Sessa E, Peccioli S, Trifiro G, Samani F, Mazaglia G. Homecare for patients with heart failure in Italy. Ital Heart J 2005; 6: 573-7. Akad Geriatri 2010; 2: 121-127 5. Agra Varela Y, Sacristan Rodea A, Pelayo Alvarez M, Fernandez J. Relationship between quality of life and various models of home care in terminal oncology patients from a health area of Madrid. Rev Esp Salud Publica 2003; 77: 567-79. 6. Gitlin LN, Corcoran M, Winter L, Boyce A, Hauck WW. A randomized, controlled trial of a home environmental intervention: effect on efficacy and upset in caregivers and on daily function of persons with dementia. Gerontolojist 2001; 41: 4-14. 7. Nolan M. Supporting family careres in the UK: overview of issues and challenges. Bri J Nurs 2001; 10: 608-13. 8. http:// www. Divicion of Aging and Seniors, Health Canada.com, Eriflim Tarihi 03.11.2003 127