GİRİŞ 1.11.1982 ve 23.11.1934 tarihleri arasında Fakültemizin
Transkript
GİRİŞ 1.11.1982 ve 23.11.1934 tarihleri arasında Fakültemizin
G.Ü. Dişhek. Fak. Der. Cilt II, Sayı 1, Sayfa 43 - 52, 1985 Satı BARAN* Ayşe SERTÇELİK** LABORATUARIMIZA GELEN BAZI Tülin OYGÜR*** OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ GİRİŞ 1.11.1982 ve 23.11.1934 tarihleri arasında Fakültemizin klinik bilim dallarından Patoloji Laboratuarına gönderilmiş olan top lam 33 olgu makroskobik ve mikroskobik yönden incelenmiştir. Derlememizde bu olguların tümü makroskobik ve mikroskobik tanılarına göre değerlendirilmiştir. MATERYAL VE METOD Derlememizdeki toplam 33 olgunun; 13'ünü 13'ünü Kistik oluşum, İltihabi granülasyon dokusu, 3'ünü Dev hücreli reparatif granülom, 2'sini Fibröz hiperplazi, l'ini Fibrom ve l'ini Papillom oluşturmaktadır. Olgularımızın 17'si kadın, 16'sı erkekdir (Tablo: 1). ( * ) ( ** ) (***) Prof. Dr., G.Ü. Dişhekimliği Fakültesi. Yrd. Doç. Dr., G.Ü. Dişhekimliği Fakültesi. Araş. Gör., G.Ü. Dişhekimliği Fakültesi. 43 BAZI OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMEDİ Gelen materyaller % 10'luk formalinde fikse edilerek rutin takibe alınmış ve 0,4 mikron kalınlıkta kesilip Hematoksilen Eosin ile boyanarak hazırlanmıştır. Değerlendirmeler ışık mik roskobunda yapılmıştır. BULGULAR «İltihabi granülasyon dokusu» tanısı alan olgularımızda, akantotik epitelde yer yer ülserasyon, yer yer proliferatif uzan tılar ve bu olguların bazılarında da intraepitelyal ödem izlen miştir. Epitel altında bol histiosit, lenfosit, fibrosit, fibroblast ve kapillar damar proliferasyonuyla karakterli granülasyon doku su görülmüştür (Resim: l ve 2). Bazı granülasyon dokularında Resim : 1 — İltihabi granülasyon dokusu. perivasküler ödem ve nötrofil lökosit infiltrasyonu yukarıdaki tabloya eklenmiştir. Olgulardan birinde hiyalinli fibröz doku tespit edilmiştir. «Apikal granülom» tanısı alan bir olgumuzda granülom etrafında fibröz bant izlenmiştir. Olgulardan birinde de, mukozanın derinlerinde çok katlı silindirik epitelle döşeli embriyonal bir duktus yapısına rastlanmıştır (Resim: 3). 44 Satı BARAN. Ayşe SERTÇELİK, Tülin OYGÜR 45 BAZI OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 13 iltihabi granülasyon dokusundan 5'i «piyojenik granülom» tanısı almıştır. Bu 5 olgumuzda yukarıdaki histopatolojik tabloya ilaveten kapillar proliferasyonunun çok fazla olduğu, arteriollerin arttığı ve perivasküler sahalarda lenfosit, fibrosit ve fibroblastların daha yoğun bir şekilde yer aldığı izlenmiştir (Resim: 4). 7'si apikal bölge, 2'si follikül epiteli ve 4'ü oral mukoza ve alveolar kemiğin değişik yerlerinden gelen kistik oluşum olgu larımızda kist epitelinin altındaki bağ dokuya dalışlar yaptığı, ay nı zamanda epitelde seperasyon ve ödemin yer aldığı ve bazı olgularda, kist epitelinin dejenere ve deskuame olduğu görül müştür (Resim: 5 ve 6). Epitel katında yer yer hiperkeratoz ve hiperparakeratoz da izlenmiştir. Alttaki bağ dokuda kronik il tihabi hücre infiltrasyonu ve kapillar damar proliferasyonu tes pit edilmiştir. Olguların çoğunda bağ doku içerisinde hiyalinize libröz bantlar dikkati çekmiştir. «Dev hücreli reparatif granülom» olgularında, epitel altında lenfosit, fibrosit, fibroblast, 46 akantotik plazmositten zengin Saü BARAN, Ayşe SERTÇELİK, Tülin OYGÜR BAZI OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ yangı alanı içerisinde kapillar proliferasyonu görülmüştür. Da ha derinlere doğru bol sayıda osteoklast tipi dev hücre izlenmiş tir. Özellikle bir olguda bu tablonun yanısıra sekestre kemik la melleri ve osteoblastlar görülmüştür (Resim: 7). Fibröz dokuda hiyalinizasyon dikkati çekmiştir. «Fibröz hiperplazi» tanısı alan her 2 olgudaki epitelin basınç altında yassılaştığı ve hafif hidrobik dejenerasyon gösterdiği dikkati çekmiştir. Alttaki bağ dokuda fibröz doku artışı ve kro nik iltihabi hücre infiltrasyonu izlenmiştir. 1 olguda miksomatöz dejenerasyon görülmüştür. «Fibrom (fibroma durum) » olgusunda hafif akantotik epitel altında yer yer hiyalin dejenerasyonu gösteren fibröz doku, tek tük lenfosit ve damar yapıları izlenmiştir. «Papillom» olgusunda dalgalı seyreden epitelde geniş akantoz ve korneum tabakasında hiperkeratozla nik iltihabi hücre infiltrasyonu izlenmiştir. 48 epitel altında kro Satı BARAN. Ayşo SERTÇELİK, Tülin OYGÜR TARTIŞMA 13 kistik oluşum olgusunun 11'i periapikal kist, 1'i denti geröz kist ve 1'i folliküler kisttir. Histolojik olarak bu kistlerde akut ya da kronik inflamatuar hücreler çevresinde nonkeratinize skuamöz epitel bulunmakta dır, bu epitel kist tanısı için gereklidir (10,15). 1979 da Jensen ve arkadaşları primordial ve odontojenik keratokistlerdeki intranöral epitel adalarını tespit etmişler ve bunların nöroepitelyal değil odontojenik kökenli olduğunu belirlemişlerdir (13). 1984'de de George, I.D., bir periapikal kist olgusundaki intranöral odontojenik epitel adalarını tespit etmişlerdir (10). Literatürde bu kist epitellerinden genellikle yassı epitel karsinomlarınm gelişebildiği bildirilmiştir (20). Ancak bu transfor masyon oldukça enderdir (6, 9). Enriquez ve arkadaşları da odontojenik keratokistten verrüköz karsinomun geliştiğini bil dirmiştir (8). Bunun yanısıra Hashim B. Yaacob ve Khoon C. Ling. bir dentigeröz kist olgusunda ameloblastik değişikliğe rast lamışlardır (21). Soneson'a göre ameloblastomaların % 25,7'si, Bernier ve Tiecke'ye göre % 33'ü dentigeröz kistlerden köken almaktadır (6, 17). Lucas, klinik ve radyolojik yönleriyle follikü ler kistler içersinde en sık rastlanılanı olan dentigeröz kisti ak la getiren monokistik lezyonların, histolojik inceleme sonucu ameloblastom tanısı alabileceğini bildirmiştir (13,18). Kronik granülomatöz inflamasyon tablosu gösteren 13 olgumuzdaki histopatolojik bulgular, granülomatöz inflamasyonun tüm özelliklerini taşımaktadır. Şöyle ki; çoğu epiteloid tipde ol mak üzere bol histiosit, fibrcsit, fibroblast, lenfosit ve granülo matöz inflamasyonun bir komplikasyonu olarak nekroz ve fibrozis görülmüştür (19). Bu tip inflamasyonun oluşumunda immun sistemin kompleks rolü tam olarak açıklanamamıştır. Ba zı otörlerde immun mekanizmanın granülomatöz yanıtı arttır dığı görüşü vardır (17,19). Bu gurup içerisinde değerlendirilen piyojenik granülom ol gularımız ise 5 tanedir (1). Olguların 3'ü kadın, 2'si erkek has talara aittir. Yapılan çalışmalarda leziyonlann kadın ve erkek lerde eşit oranda görülmesi, bu lezyonların hormonal etkilerle 49 BAZI OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ortaya çıkabileceği kanısını şüpheye sokmaktadır (7). Ancak Anneroth, piyojenik granülomun erkeklere göre gebe kadınlar da 4 kez, gebe olmayan kadınlarda ise 2 kez fazla görüldüğünü bildirmiştir ( l ) . Piyojenik granülomlarda ender de olsa dev hüc reler, stromal dokuda kalsifikasyon odakları ve yabancı cisim lerin görüldüğü bildirilmiştir (7). Olgularımızın 3'ünü dev hücreli reparatif granülom oluş turmaktadır. Bu olgularda izlediğimiz dev hücreler osteoklast tipi dev hücredir ve mezenşimal stroma içinde dağılmış halde bulunurlar (1). Bu hücrelerin fagositoz özellikleri çok azdır (1). Bu tip lezyonlarda kemik formasyonu da sıktır. Bu nedenle osteoblastlar da izlenebilir. Hellstrom, dev hücreli lezyonlu hasta larda paratiroid fonksiyon bozukluğu belirlemiştir (11). Dola yısıyla oral mukozasında dev hücreli lezyon belirlenen hastala rın kan kalsiyum ve fosfor değerlerine, primer ya da sekonder hiperparatiroidizm yönünden bakılmalıdır (1). Hollingon ve Rennie 1981 yılında yaptıkları bir yayında nüks gösteren bir odontojenik keratokistte dev hücreli granülom bildirmişlerdir ve travmanın dev hücreli granülom oluşumundaki rolünü vur gulamışlardır (12). Bol kollagen doku artışı ve orta derecede kronik inflamasyon gösteren fibröz hiperplazi olgularımız 2 adettir. Anneroth bu tip lezyonların uzun süren granülomatöz inflamasyonların fibröz tipe dönüşümüyle ortaya çıktığını savunmaktadır (1). Oral kavitede rastlanılabilen ve fibroblastların neoplastik proliferasyonuyla karakterli fibrom, olgularımızın l'ini oluştur maktadır. Bu lezyonlar sert ve hiperplastikdirler (1,4). Ancak bugün için gerçek bir neoplaziden çok hamartamatöz bir oluşum olarak değerlendirilmektedirler (16). Olgularımızdan biri papillomdur. gerçek benign bir tümörüdür (3,16). Papillom, oral kavitenin SONUÇ Bu derlemede 1.11.1982 ve 23.11.1984 tarihleri arasında kli nik bilim dallarından Patoloji laboratuarına yollanan toplam 33 olgu gözden geçirilmiştir. Buna göre; 50 Satı BARAN, Ayşe SERTÇELİK, 1 — Olgularımızın 13'ünü kistik dır. Tülin OYGÜR oluşumlar oluşturmakta 2 — 13 granülomatöz olgumuz olup bunlardan 5'i piyojenik granulomdur. 3 — 3 dev hücreli reparatif granulom olgumuz vardır. 4 — 2 olgu fibröz hiperplazi tanısı almıştır. 5 — 1 olgu fibromdur 6 — l olgu papillom tanısı almıştır. ÖZET «LABORATUARIMIZA GELEN BAZI LENDİRİLMESİ» OLGULARIN DEĞER 1.11.1982 ve 23.11.1984 tarihleri arasında laboratuarımıza gelen 33 biyopsi materyalinin histopatolojik tamlarına göre li teratür gözden geçirilmiştir. SUMMARY «EVALUATION LABORATUARY» OF SOME CASES SENDING TO OUR The literatüre has been reviewed according to histopathologycal diagnosis of 33 biopsies which were examined in our laboratuary between 1.11.1982 and 23.11.1984. RESUME La litterature a ete revue selan l'histopathologicale diagnose des 33 biopsies que nous avons examinees dens nötre laboratuare entre les annees 1.11.1982 et 23.11.1984. KAYNAKLAR 1. ANNEROTH, G. and SIGURDSON, A . : Hyperplastic Lesions of the Gingival and Alveolar Mucosa. Study of 175 Cases. Açta Odontol Scand 41: 75-86, 1983. 51 BAZI 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. OLGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ BANERJEE, S.C.: Squamous Celi Carcinoma in a Maxillary Cyst. Oral Surg, 23: 193-200, 1967. BARAN, S. : Oral Patoloji, Gazi Üniv. Yay., Ankara, 1982, 206-208. BARAN, S. : Oral Patoloji, Gazi Üniv. Yay., Ankara, 1982, 235-236. BERNIER, J.L. : Tumors of Odontogenic Apparatus and Jaws (Atlas of Tumor Pathology), Washington, D.C., 1960, Armed Forces Institute of Pathology. BERNIER, J.L. and TIECKE, R.W. : A Complication of Material R e ceived by the Registry of Oral Pathology. J Oral Surg, 9 : 341-342, 1951. BHASKAR, S.N. and JACOWAY, J.R.: Pyogenic Granuloma-Clinical Features, Incidence, Histology and Result of Treatment; A Report of 242 Cases. JOral Surg, 24 : 391-398, 1966. ENRIQUEZ, R.E., CIOLA, B. and BAHN, S.L. : Verrucous Carcinoma Arising in an Odontogenic Cyst. Oral Surg, 49 : 151-156, 1980. GARDNER, A.F. : The Odontogenic Cyst as a Potential Carcinoma : A Clinicopathologic Apprasial, J Am Dent Assoc, 78 : 746-755, 1969. 10. GEORGE, I.D. et a l . : Intraneural Epithelial Islands Associated a Periapical Cyst. Oral Surg, Jan, 57 (1) : 58-62, 1984. with 11. HELLSTRÖM, J. : Primary Hyperparathyroidism. Series of 50 Cases. Açta Endocr, 16 : 30-58, 1954. 12. HOLLINGUM, İ S . and RENNIE, J.S. : Giant Celi Epulis Presenting as a Recurrent Odontogenic Keratocyst. Aust Dent J, Aug, 27 (4) : 217-218, 1982. 13. JENSEN, J.L. and CORRELL, R.W. : Nevus Celi Aggregates in mandibular Lymph Nodes. Oral Surg, 50 : 552-556, 1980. 14. LUCAS, R.B. : Pathology of Tumors of the Oral Tissues. London, Churchill Livingstone, 46, 1976. 15. NATKIN, E. et al. : The Relationship of Lesion Size to Diagnosis, Inci dence and Treatment Periapical Cysts and Granulomas, Oral Surg, Jan, 57 (1) : 82-94, 1984. 16. SHKLAR, G. : T h e Oral Cavity, Jaws and Salivary Glandns in : Robbins, S.L. and Cotran, R.S. : Pathologic Basis of Diseases. Second edition, W.B. Saunders Company, Tokyo, 1981, 903. 17. SONESSON, A. : Observation in a Sub- 3rd edition Odontogenic Cysts and Cystic Tumors of the Jaws. Açta Radiol Suppl, 81, 1950. 18. TÜRKER, M.N. ve ark. : Dentigeröz Kist. Gazi Üniv. Dişhek. Fak. Der., Oc-Tem, 1 (1-2) : 133,1984. 19. WILLIAMS, G.T. and WILLIAMS, W.J. : Granulomatous Inflammation-a Review. J Clin Pathol, Jul, 36 (7) : 723-733, 1983. 20. WILLIAMS, I.E. and NEWMAN, C.W. : Squamous Celi Carcinoma Associated with a Dentigerous Cyst of the Maxilla. Oral Surg, 16 : 1012 1016, 1963. 21. YAACOB, H.B. and KHOON, C.L. : Ameloblastomatous Changes in Dentigerous Cyst. Aust Dent J, Dec, 27 (6) : 365-366, 1982. 52