6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov`u
Transkript
6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov`u
6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Salı, 06 Nisan 2010 07:19 Rus asıllı ABD'li yazar ve biyokimyacı. Halen insanla robot arasındaki ilişkinin temelini oluşturan 3 Robot Yasası'nı yazdı: 1) Bir robot hiçbir şekilde insanoğluna zarar veremez veya pasif kalmak suretiyle zarar görmesine izin veremez. 2) Bir robot kendisine insanlar tarafından verilen komutlara 1. kuralla çelişmediği sürece itaat etmek zorundadır. 3) Bir robot 1. ve 2. kurallarla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır. Isaac Asimov büyük ihtimalle 2 Ocak 1920'de, Rusya'nın Petrovichi şehrinde dünyaya geldi. Yahudi asıllıdır. Doğum kayıtlarının mevcut olmaması nedeniyle, kesin doğum tarihi de bilinmiyor. 4 Ekim 1919, doğum günü olarak verilen bir başka tarihtir. Isaac'ın annesi, oğlunun doğum gününü 7 Eylül 1919 olarak beyan etmek suretiyle, işleri daha da karıştırmıştır. Bu sayede oğlunun okula bir yıl erken başlamasını sağlamak istiyordu. Ancak ileride Asimov resmi doğum günü olarak 2 Ocak'ta ısrar etti. Isaac Asimov'un babası Judah Asimov (1896-1969) ve Anna Rachel Berman Asimov (1895-1973), 1923 yılında çocukları Isaac, Marcia ve Stanley (1929-1995) ile New York/Brooklyn'e göç ettiler ve burada yaklaşık 40 yıl boyunca bir tatlıcı dükkânı işlettiler. Marcia burada evlendi ve iki oğul sahibi oldu. Stanley önce gazeteci olarak çalıştı, sonra "Newsday"in başkan yardımcısı oldu. 16 Ağustos 1995'te lösemiden öldü. Isaac 1925'de New York'ta okula başladı ve Eylül 1930'da East New York Junior High School'a devam etti. 1932-1935 arasında, aylık 100 Dolar tutarında bir burs aldığı Seth Low Junior College'e gitti. Ardından Columbia Üniversitesi'ne kayıt oldu. 1939 yılında lisans derecesiyle bu üniversiteden mezun oldu, 1941 yılında da kimya mastırını tamamladı. Askerliğini kimyager olarak donanmada yaptı. Philadelphia Donanma Tersanesi'nde diğer bilim kurgu yazarı arkadaşları Robert Heinlein ve L. Sprague de Camp'la beraber çalıştı. Daha sonra Boston Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde biyokimya öğretmenliği yaptı ve 1951'de doçent oldu. Isaac daha çok genç yaşlarında edebiyata olan yakın ilgisini göstermeye başladı. Yaşadığı mahallenin kütüphanesinin en iyi okuyucusuydu ve 11 yaşında bilimkurgu yazmaya başladı. 1958'de öğretmenliği bıraktı ve yazarlığı asıl mesleği olarak seçti. İki oda, bir yazı makinesi ve iki bin kadar kitaptan oluşan bürosunda çalışmaya başladı. Hayatı boyunca tıp öğrenimi görmeye çalışan ancak bunu bir türlü başaramayan Asimov, 1942 1/5 6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Salı, 06 Nisan 2010 07:19 yılının Sevgililer Günü'nde tanıştığı Gertrude Blugerman'la 26 Haziran 1942'de evlendi. Bu evlilikten David (*1951) isimli bir oğlu ve Robyn Joan (*1955) isimli bir kızı oldu. Isaac ile Gertrude, 16 Kasım 1973'de boşandılar. Asimov, çok kısa bir süre sonra Janet Opal Jeppson'la evlendi, fakat bu evlilikten çocuğu olmadı. Isaac Asimov, dünyanın en tanınmış ve üretken bilim kurgu yazarı kabul edilir. 45 yıl zarfında 500'ten fazla kitap ve 1600'den fazla öykü yayımladı. Kendisi bilim kurgu antolojileri ve dergileri yayımladı, hatta çok sayıda şiir yazdı. "Vakıf" üçlemesiyle tüm zamanların en iyi bilim kurgu esrine verilen Hugo ödülünü kazandı. "Vakıf İleri" ile en iyi roman dalında bir Hugo ödülü daha aldı. Ancak hepsi bu kadarla sınırlı değildi: 1987'de Amerikalı Bilim Kurgu Yazarları Birliği'nin "Özel Nebula Ödülü"nü "Bilim Kurgunun Büyük Ustası" unvanıyla birlikte aldı. Bunları daha pek çok Hugo ve Nebula ödülleri izledi. İlk kitabı "Zamandan Kaçış", 1950'de Doubleday tarafından yayımlandı. Asimov, "Vakıf Üçlemesi"nin yanı sıra, robot öyküleriyle de meşhur oldu. Ancak bu dahi yazar sadece bilim kurgu alanında çalışmıyordu. Matematiğe, fiziğe, İncil'e ve Shakespaere'e dair kitaplar da kaleme aldı. Yazmaktan başka her şeyin kendisini kesintiye uğrattığını söylüyordu. Isaac Asimov, Temmuz 2004'de oynamaya başlayan, başrolünü Will Smith'in oynadığı sinema filmi "Ben, Robot"un da yazarıdır. Burada geleceğin robot dünyasının onlarca yıl önce nasıl tanımlandığını göstermiştir. Orijinal hikayede bir robotun dinsel inancı keşfetmesini el alıyordu. İnsan, robot ve din arasındaki ilişkiyi irdelemesi bakımından son derece ilginç ve önemli bir eserdir. Asimov, ünlü 3 Robot Yasası'nın da yazarıdır. Bu, yapay zekâya sahip her robotun, tehlike oluşturmaması için yapılması gereken temel programlamadır: 1) Bir robot hiçbir şekilde insanoğluna zarar veremez veya pasif kalmak suretiyle zarar görmesine izin veremez. 2) Bir robot kendisine insanlar tarafından verilen komutlara 1. kuralla çelişmediği sürece itaat etmek zorundadır. 2/5 6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Salı, 06 Nisan 2010 07:19 3) Bir robot 1. ve 2. kurallarla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır. Isaac Asimov'un romanlarında pozitronik yapay beyinleri olan robotların hizmet ettiği dünyalarda yaşayan insanların karşılaştığı olağan dışı robot hikâyeleri ağırlıktadır. Bu robotların kendilerini sorgulaması ve insana hizmet etmek için çabalarken, başlangıçta hiç hesaplanmayan yeteneklerin ortaya çıkması, her hikâyede okuru sürükleyen bir olay akışına dönüşür. Her hikâyede giderek insana daha fazla benzeyen ve hizmet eden robotlarla karşılaşırız. Ancak bir süre sonra efsanevî robot Daneel Olivaw ortaya çıkar. Bu robot bir şekilde insanların düşüncelerini okuyabildiğini anlar. Sonra da öğrendikleriyle 3 Robot Yasası'nın kusurlu olduğunu fark eder. Gerçek dünyada insanların tümünün yararı için tek bir insanın feda edilmesi gerektiğinde, insanlar o kişiyi feda etmektedir. Ya da bir katili korumak mantıksızdır. Ancak neyin iyi, neyi kötü olduğunu, üstelik o iyi ve kötünün ne kadar süreyle iyi ve kötü olduğunu tespit etmekte güçlük çeker. Bunları düşünmekten pozitronik beyni duracak gibi olmaktadır. Böylece Sıfır Yasası'nı bulur. 0) Bir robot, insanlığa zarar vermez ve pasif kalmak suretiyle insanlığın zarar görmesine izin veremez. 1) Bir robot hiçbir şekilde insanoğluna zarar veremez veya pasif kalmak suretiyle zarar görmesine izin veremez. Ancak bu kural sıfır ile çelişemez. 2) Bir robot kendisine insanlar tarafından verilen komutlara 0. ve 1. kurallarla çelişmediği sürece itaat etmek zorundadır. 3) Bir robot ilk üç kuralla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır. Asimov'un bulduğu ve kavramlaştırdığı ilkeler, yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Güney Kore'nin sınırlarda robot askerler kullanmaya başladığı, aşırı hızlı gelişen ve evlere giren robot 3/5 6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Salı, 06 Nisan 2010 07:19 teknolojisi için 3 Robot Yasası'nın bir anlaşma olarak robot üreticilerince kabul edilmesi gerektiği düşünülüyor. ASIMO adındaki robot, Asimov'un hatırasını yaşatmak için bu adı taşıyor. Ancak Asimov'un dünyasının kapitalizm içinde mümkün olup olamayacağı, bir başka tartışmalı durum. Özellikle 80'li yıllarda gelişmiş kapitalist ülkelerde robot teknolojisinin kullanılmaya başlanması, pek çok işçiyi işinden etti. Ancak ilk bakışta kapitalistler için oldukça avantajlı gibi görünen bu durumun aslında onların mezarını kazdığı kısa sürede anlaşıldı, çünkü robotlar artı değer üretmiyor, dolayısıyla satın alma güçleri de bulunmuyor. Satın alma gücü olmayan bir varlık tüketici de olamayacağı için kapitalizmin arz-talep döngüsü tamamlanamaz, dolayısıyla sistem çöker. Bundan ötürü işçi gücü yerine robot gücü kullanılması, kapitalizmde mümkün görünmüyor. Isaac Asimov 6 Nisan 1992'de, 1983'te geçirdiği bir by-pass operasyonunda kendisine verilen kandan kaptığı HIV enfeksiyonuna bağlı kalp ve böbrek yetmezliğinden öldü. Aldığı ödüller: Nebula Best Short story nominee (1965) : Founding Father Nebula Best Short story nominee (1965) : Eyes Do More Than See Nebula Best Novel winner (1972) : The Gods Themselves Hugo Best Novel winner (1973) : The Gods Themselves Hugo Best Novellette nominee (1975) : That Thou Art Mindful of Him Nebula Best Novellette winner (1976) : The Bicentennial Man Hugo Best Novellette winner (1977) : The Bicentennial Man Nebula Best Novel nominee (1982) : Foundation's Edge Hugo Best Novel winner (1983) : Foundation's Edge Hugo Best Novel nominee (1984) : The Robots of Dawn Nebula Best Short story nominee (1986) : Robot Dreams Hugo Best Short story nominee (1987) : Robot Dreams Hugo Best Novellette winner (1992) : Gold Eserleri: Ölü Gezegen 4/5 6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Salı, 06 Nisan 2010 07:19 Güneşin Tanrıları Şafağın Robotları Kurtarıcı Sonsuzun Tohumları Tanrılar ve İmparatorlar Zamandan Kaçış İmparatorluk Kurulurken İmparatorluk Altın Galaksi Gizli Tanrılar Galaksi Çöküyor Vakıf Kurulurken Vakıf Vakıf ve İmparatorluk İkinci Vakıf Vakfın Sınırı Vakıf İleri Vakıf ve Dünya Dolu Dolu Yaşadım Bilim ve Buluşlar Tarihi Dün Bugün Yarın Robot Öyküleri Antolojisi Karadul Bulmacaları Sonsuzluğun Sonu Üç Robot Yasası Uzayın Bekçileri Melezler Venüste Ben Robot Güle Güle Dünya Son Öyküler Patlayan Güneşler Üstnovaların Taşıdığı Gizler Yeryüzü ve Uzay Uzayın Sınırları Bilinmeyen Tehlike İnsanlığın Geleceği Dünyamızı Tehdit Eden Felaketler Marslılar Dünya Dışı Uygarlıklar Dünya Hepimize Yeter Asi Gezegen Tyrran Uğursuz Gezegen Galactica Çelik Mağaralar - Isaac Asimov: İnsanla Makine Arasındaki Fark 5/5