Doç. Dr. Hakan USLU Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi
Transkript
Doç. Dr. Hakan USLU Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi
TAENIOSIS Dr. Hakan USLU Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD, Erzurum 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 1 AKIŞ ŞEMASI • • • • • • • • 1. Tanım, kronoloji 2. Morfolojik yapı ve evrimler 3. Epidemiyoloji 4. Klinik 5. Tanı 6. Bulaş yolları ve korunma 7. Tedavi ve aşı çalışmaları 8. Sonuç ve öneriler 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 2 Dünyamızda 77 milyon Taeniosis World Health Organization. Helminth control in school-age child-ren. A guide for managers for control programmes. 2nd ed. Geneva: WHO Press, 2011. El-Sherbini GT, Abosdera MM. Risk factors associated with intestinal parasitic infections among children. J Egypt Soc Parasitol; 43: 287-94, 2013. Saygı G. Teniyoz ve etkenlerinin Tarihçesi. Taeniosis ve etkenleri. Editör: Saygı G, Sivas; 1-20, 1999. Turgay N, Yolasığümaz A. Taeniosis. Özcel’in Tıbbi Parazit Hastalıkları. Özcel MA. Mesa Basım Matbaacılık Hizmetleri.Bornova , İzmir, 693-708, 2007 . 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 3 Günümüzde Bu nedenle parazit hastalıkları belli bölgelerin hastalığı olarak değerlendirilmemelidir 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 4 -MÖ 1090-1200 -Veterinerlik yönünden -Ascaris, enterobius ve taenia -Arap yazarlar /“Cucurbitini” Taenia solium-Linnaeus-1758 Taenia saginata-Goeze-1782 Taenia asiatica-Zarlenga-1991 “Helmintologların Prensi” Carl Theodor Ernest von Siebold (1804-1885) tenya yumurtalarının üç çift çengele sahip bir larva (hexacanth larvae) içerdiğini ilk gösterendir. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 5 Ünlü Türk bilgini İbni Sina (M.S.980-1038) Ascaris lumbricoides, Enterobius vermicularis, Ancylostoma duodenale ve Taenia saginata’dan bahsetmiştir . 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 6 - Wepfer (1675) Cysticercus bovis tanımlandı - Leucart (1863) ile sığırlarda deneysel olarak gösterilmiş - John Hamer Oliver (1869) sığır etinde buluşı - Osmanlı İmparatorluğu zamanında Taenia saginata enfeksiyonu, domuz eti yiyen Hiristiyan halktada Taenia solium ve Cysticercus cellulosae enfeksiyonları görülmüştür. - Cumhuriyet döneminde ise İmroz Adası Taenia solium için son kale olarak tanımlanmıştır. -Tenya türlerinin ve teniyozun dünyadaki tarihçesi konusunda Hoeppli, Cumhuriyet tarihimizde Ekrem Kadri Unat, Hasan Muhlis Saygı G. Teniyoz ve etkenlerinin Tarihçesi. Taeniosis ve etkenleri. Editör: Saygı G, Sivas; 1-20, 1999. Altıntaş K. Cestod(Cestoda). Altıntaş K. Tıbbbi Parazitoloji.MN Nobel Medical;238-40,2002 Unat EK, Yüvel A, Altaş K,Samastı M. Unat’ın Tıp Parazitolojisi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, No: 1892/22, İstanbul, 411-439,1995. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 7 Helminths Thorny-headed worms (acanthocephalins) Roundworms (nematodes) Flatworms (platyhelminths) Trematodes (flukes) Cestodes (tapeworms). Cestoidea grubunun Cyclophyllidea takımı Taeniidae ailesinin Taenia cinsi Teniyoz / Taeniosis Taenia saginata (beef tapeworm/sığır) Taenia solium (pork tapeworm/domuz) Taenia asiatica (Asian tapeworm/domuz) Altıntaş N, Şimşek S. Taenia’larda Moleküler Biyolojik Yapı ve Çalışmalar. Moleküler Paeazitoloji.Özcel MA, Tanyüksel M, Eren H.Türkiye Parazitoloji Derneği Yayın Noı.22, Meta Basım ve Matbaacılık, Bornova,663-86, 2009 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 9 Sindirim, dolaşım ve solunum sistemleri yoktur. Boşaltım (Skoleks dahil her halkada) ve nöro endokrin sistemleri(skolekste) vardır Çok gelişmiş kas sistemi vardır. Besinlerini vücut yüzeyini kapatan “tegüment” adı verilen örtü ve üzerindeki mikrotriks adı verilen mikrovilluslar ile absorbsiyon yolu ile alırlar. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 10 -Sestodların dokularında türe bağlı değişen metabolik atıklardan oluşan “kalkerli cisimcikler” gözlenir. -Bunların asit ürünleri nötralize ettikleri hatta konağın midesinden geçerken larval dönemde olan paraziti, mide asidinden koruduğu düşünülmektedir. T. saginata sistiserkusunun skoleksi; 4 çekmen ve bol kalkerli cisimcikler var. 4x. http://www.gsaygi.4t.com/taenia.htm 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 11 Hermafrodit http://cronodon.com/BioTech/Flatworms.html 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 12 Saygı G. Teniyoz ve etkenlerinin Tarihçesi. Taeniosis ve etkenleri. Editör: Saygı G, Sivas; 1-20, 1999. Yuvarlak ya da oval 30-43µm boyutlarında Çeperler arası ışınsal çizgiler gözlenir. Kalın kabuk ve ince embriyonik zarla çevrili yumurta içinde üç çift çengelli onkosfer gözlenir. Onkosfer konak tarafından alınmasından önce veya sonra serbest hale geçer ve konağın dokularına yerleşir. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 13 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 14 Taenia solium“silahlı tenya” Skoleks Uzunluk Halka sayısı Uterus dalları 1mm çaplı 2-7 m 1000 ↓ ortalama 9 (7-13) iki sıra toplamda 2236 adet rostellumu Genelde tekdir ancak 25 tane bulunan vakalarda dört adet çekmen 4-5’li gruplar halinde atılır. 150-600 R Ç 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 15 Erişkin form Taenia solium İnsanda ince bağırsakta 24-25 Ekim 2014 Larval form Domuz kaslarında ve insanda deri altında, kaslarda,beyinde, gözlerde V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 16 Taenia saginata Taeniahynchus saginatus/Cysticercus bovis Skoleks Uzunluk Halka sayısı Uterus dalları /testis 1mm çaplı 2-7 m 1000-2000 ortalama 17 (15-20 ) Skoleksinde rostellumu olmayıp silahsız tenyadır Bazen 25m boya Tek bir halkadaki yumurta sayısı 80 000 4-5’li gruplar halinde atılır. dört adet çekmen “Abdest bozan” 720 000 adet yumurta /gün T.solium’dan iki kat testise 300-1200 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 17 Erişkin form Taenia saginata Larval form Sıklıkla sığır İnsanda ince bağırsakta T. Saginata’da kas tutulumları öncelikli 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 18 Taenia asiatica Skoleks Uzunluk Halka sayısı Uterus dalları /testis Sferik skolex 2-7 m 700-712 57’den fazla uterus dallanmaları skoleks üzerinde “cuspidal rostellum”un Bazen 25m boya Tek bir halkadaki yumurta sayısı 80 000 progoltidlerde posterior protuberance yapısı 720 000 adet yumurta /gün Testis sayısının 868-904 olması metasestod yapılarda “wartlike formasyon” adı verilen girintili siğil benzeri yapılar göstermesi Bowles J, McManus DP. Genetic characterization of the Asian Taenia, a newly described taeniid cestode of humans. Am J Trop Med Hyg. Jan;50(1):33-44, 1994 Zarlenga DS, McManus DP, Fan PC, Cross Characterization and detection of a newly described Asian Teniid using cloned ribosamal DNA 24-25 Ekim V. Zoonotik Hastalıklar 19 fragments and2014 sequence amplification by the polymerase chain reaction.Sempozyumu Exp Parasit, 72: 174-183,1991 Erişkin form Asian Taenia saginata /Taenia asiatica Larval form Domuz İnsanda ince bağırsakta Asyan teniaziste visseral organ (Karaciğer, akciğer, omentum) 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 20 Üç türün morfolojik bazı özelliklerinin ayrımı Tür Boy (m) Proglotid/gün Yumurta/gün Skoleks Uterusyan dal T. saginata 4-12 1,000 - 2,000 100,000 Silahsız 15-20 T. solium 2-7 800-1,000 50,000 Silahlı 7-13 T. asiatica 4-8 700-800 80,000 Silahsız 16-21 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 21 Yumurtaların dış ortama 2-5oC’de 16 hafta, sıvı dışkıda 71 gün, nehir suyunda 33 gün -30 oC’de 10, 10 oC’de 80, 20 oC’de 160 gün canlılığını korur Turgay N, Yolasığmaz A. Taeniosis. Özcel’in Tıbbi Parazit Hastalıkları. Özcel MA. Mesa Basım Matbaacılık Hizmetleri.Bornova , İzmir, 693-708, 2007 . 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 22 Sistiserkoz (Cysticercus cellulosa) (Cysticercus bovis / Cysticercus human ) (skoleksli metasestod: Juvenil parazit) Bu post onkosferal gelişim etken ve konak için farklıklar gösterir manda, koyun, keçi, lama, maymun, antilop, zürafa, geyik ve karaca gibi hayvanlara gözlenmektedir. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 23 Onkosfer yaklaşık iki ayda sistiserkus yapıya dönüşürler. Daha çok çiğneme kaslarında, diyafram karaciğer, böbrek ve karın yağları içinde ve kalp. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 24 • Hafifçe bastırmakla • 37-40ºC’de • Safra ve mide özsuyunun etkisi ile tersine dönebilir. Özçelik S. Taenia saginata ve Taenia solium’un yapıları ve yaşam döngüleri. “Taeniosis ve Etkenleri” içinde (ed. G.Saygı), Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlük Basımevi, Sivas, s.23-52. 1999. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 25 İnsana bulaş 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 26 Hastalara kesin ‘Trişinellozis’ tanısı kondu.İzmir’de yedikleri çiğ köfteden hastalanan 40 kişinin trişinellozis hastalığına yakalandığı kesinleşti. • İzmir 21 Ocak 2004 — İzmir İl Sağlık Müdürü Levent Kıdak, trişinellozis hastalığının kesin tanısı için İtalya’ya gönderilen serum örneklerinden gelen sonucun pozitif olduğunu söyledi. Dokuz Eylül Üniversitesi’nde yapılan tahlil sonuçlarına göre ise 40 hastada kesin tanının konduğunu söyleyen ………… DOMUZ ETİNE 2 YIL HAPİS • “Trişinellozis” hastalığına sebep olan at, domuz ve eşek etlerini piyasaya sürdükleri iddiasıyla yargılanan 6 kişiden 4'üne 2'şer yıl hapis cezası verildi, 2 kişi beraat etti. Klinik Karanikas ID, Sakellaridis TE, et al. Taenia saginata: a rare cause of bowel obstruction. Trans R Soc Trop Med Hyg;101:527-8, 2007. Liu YM, Bair MJ, et al. Acute pancreatitis caused by tapeworm in the biliary tract. Am J Trop Med Hyg;73:377-80, 2005. Ahsan S, Zia SA, Ahmed J. A case of Taenia saginata (tapeworm) infestation of the uterus presenting with abnormal vaginal bleeding. J Pak Med Assoc;56:377-8, 2006. Uygur-Bayramicli O, Yavuzer D, Dolapcioglu C, et al. Granulomatous gastritis due to Taeniasis. Journal of Clinical Gastroenterology;27:351-352, 1998 Baleela RM, Huessain MY, Ahmed ME. Anastomotic esophageal leak due to Taenia saginata following esophagectomy for esophageal cancer. Saudi Med J;27:241-3, 2006. M, Sheikh I, Ali I, Reshi F. Nasal Expulsion of Taenia Saginata : a Rare Route of Expulsion. The Internet Journal of Surgery. Volume 16 Number 2;152-56, 2008. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 29 • Kendiliğinden nadiren iyileşir. İnsandaki ömrü 35 yıl kadar olabilir. Ito A, Wandra T, Sato MO, et al. Towards the international collaboration for detection, surveillance and control of taeniasis/cysticercosis and echinococcosis in Asia and the Pacific. Southeast Asian. J Trop Med Public Health;37 Suppl 3:82-90, 2006. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 30 Epidemiyoloji Çoğu retrospektif / parazit saptama oranları %4,2-36.4. Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun İl temsilcilikleri vasıtasıyla çeşitli formlarla (18B ve 17D) toplanmaya başlanmıştır. Farklı bölgelerde yapılan dışkı incelemelerinde pozitif teniyazis tanısı almış dışkı örneklerinin 15’şer yıllık üç dönemdeki pozitiflik yüzde ortalamaları Bölgeler 1970-1985 1985-2000 2000-2014 % ortalama % ortalama % ortalama Karadeniz B. 1.64 0.30 0.9 Marmara B. 1.68 0.52 3.81 Ege B. 2.40 0.85 0.6 Akdeniz B. 0.55 0.91 0.8 Güneydoğu A.B 4.50 4.05 7.8 İç A. B. 3.14 0.57 1.1 Doğu A.B. 4.10 1.74 0.3 metod farklıkları ve mikroskobik inceleme yapan kişilerin eğitim ve tecrübe farklılığı standardilizasyon konusunda bir çok problemin yanında özgüllük ve duyarlılık konularında bir takım endişeler taşımamıza neden olmaktadır. Dağılım %0.0-%34.2 arasında değişmiştir. Tabloya alınan çalışmalar örneklem grubu standart ve geniş, metod kısmı en kapsamlı ve yapıldığı bölgeyi en iyi temsil edecek olan çalışmaları içermektedir. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 32 Ocak 1988-Aralık 2012 111,889 dışkı ve selofan bant örnekleri Pozitiflik oranları: 1988 - 1999 yılları arası (%7.1) 2000 - 2012 yılları arası (%2.7) anlamlı olarak azaldığı belirlenmiş (p<0,001). Ancak bu süre boyunca 169 örnekte saptanan Taeniasis etkenlerinde aynı düşüş gözlenmemiştir Uysal H, Akgül Ö, Purisa S, Öner YA. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi’nde 25 Yıllık İntestinal Parazit Prevalansı: Retrospektif Bir Çalışma. Turkiye Parazitol Derg.; 38: 97-101, 2014 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 33 10 yıllık (2003-2012) 85707 dışkı örneği Pozitiflik (%4,2) Taenia spp. pozitifliği %3.02 2004 ve 2007 yıllarında vaka sayılarında yaklaşık iki katlık bir artış gözlenmekte. Gülmez D, Sarıbaş Z, Akyön Y, Ergüven S. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Laboratuvarı. 2003-2012 Yılları Sonuçları: 10 Yıllık Değerlendirme. Turkiye Parazitol Derg.; 37: 97-101, 2013 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 34 25077 fekal örnek 5066 selllofan band 1987-1993 30143 toplam örnekte 679 (%2.3) pozitif Aşcı Z, Seyrek A, Kizirgil A, Yılmaz M. A Retrospektif study on prevalance of taenia saginata. Eastern Journal of Medicine 3(1): 10-12,1998. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 35 Bölgemizde 1988’de %2.8 1990’da %2.4 1997’de %9 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 36 Countries and areas at risk of cysticercosis, 2009 - See more at: http://www.kidsnewtocanada.ca/conditions/cysticercosis#sthash.OtO4onU7.dpuf 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 37 Dünya çapında yaklaşık elli milyon kişinin T. Saginata veya T. solium ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir. Tanımlanmış 42 adet Tenia türü olmasına rağmen klinik olarak sadece Taenia solium, Taenia saginata Asya türü T. saginata sığır yetiştiriciliğinin yapıldığı bölgelerde sık olarak görülmektedir. Orta Asya, Uzak Doğu ve Orta ve Doğu Afrika tenia prevalansının yüksek (i.e. >10%) olduğu alanlardır . http://www.cdc.gov/parasites/taeniasis/epi.html. Turgay N, Yolasığümaz A. Taeniosis. Özcel’in Tıbbi Parazit Hastalıkları. Özcel MA. Mesa Basım Matbaacılık Hizmetleri.Bornova , İzmir, 693-708, 2007 . Korkmaz M. Barsak Helmintleri. ANKEM Derg;20(Ek 2):170-176, 2006. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 38 2014 yılında FS Kuş’a ait yapılan tez çalışması Çalışmada, Türkiye’de farklı bölgelerde yapılan çalışmalar ışığında, sığır sistiserkozisinin ve T. saginata dağılımı retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Aynı bölge içinde C. bovis ve T. saginata yayılışının birbirleri ile paralel olduğunu göstermektedir. Türkiye’de her iki enfeksiyon için yaygın görülen bölgelerin sırasıyla Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgeleri olduğu belirlenmiştir. Kuş FS, Sevimli KırcalıF, Miman Ö. Türkiye’de Cysticercus bovis ve Halk Sağlığı Yönünden Önemi. Turkiye Parazitol Derg; 38: 41-7, 2014. Akın Polat Z, Saygı G, Kalkan K. Taenia saginata Sistiserkusu (Cysticercus bovis)Üzerinde Çalışmalar.Türkiye Parazitoloji Dergisi 28 (2): 86-90, 2004. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 39 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 40 Çalışmaların çoğunda çalışmanın yapıldığı ildeki kesim sonuçları verilmekte, fakat sığırların orijini bildirilmemektedir. İller arası ve bölgeler arası hayvan hareketlerinin bulunması, mezbahalarda inspeksiyon yoluyla yapılan rutin et muayenesinde, özellikle düşük sayıdaki sistiserklerin gözden kaçabilmesi nedeniyle Türkiye’de sığır sistiserkozisinin durumu tam anlamıyla netlik kazanmamakta, genel olarak %0,3-30 oranında bulunduğu raporlanmaktadır Kuş FS, Sevimli KırcalıF, Miman Ö. Türkiye’de Cysticercus bovis ve Halk Sağlığı Yönünden Önemi. Turkiye Parazitol Derg; 38: 41-7, 2014. Akın Polat Z, Saygı G, Kalkan K. Taenia saginata Sistiserkusu (Cysticercus bovis)Üzerinde Çalışmalar.Türkiye Parazitoloji Dergisi 28 (2): 86-90, 2004. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 41 1990-2011 Avrupa’da yayınlanmış yazıları derlenmiş 846 insan sistiserkoz vakası tanımlanmış 522’si yerel halk 324 vaka göçmenler 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 42 *Sığırlarda sistiserkus görülme oranı Avrupa sığırlarında %5.1-5.5, kenya’da %32, Uganda’da %40, Tanzanya’da %50, Etiyopya’da %80, Botsvana’da %86 ve Kore’de %37.2 oaranında bildirilmiştir. Paris L, Thellier M, Faussart A, Danis M. World epidemiology of parasitic diseases. Rev Prat; 31:57: 131-6, 2007. Garcia LS, Bruckner DA. Macroscopic and microscopic examination of fecal specimens. Diagnostic Medical Parasitology 2nd ed. American Society for Microbiology, Washington, DC, 1993. Park SK, Kim DH, Deung YK, Kim HJ, Yang EJ, Lim SJ, Ryang YS, Jin D, Lee KJ. Status of intestinal parasite infections among children in Bat Dambang, Cambodia. The Korean Journal of Parasitology, 42(4):201‐203, 2004. Spinelli R, Brandonisio O, Serio G, Trerotoli P, Ghezzani F, Carito V, et al. Intestinal parasites in healthy subjects in Albania. Eur J Epidemiol; 21: 161-6, 2006. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 43 Etiyolojik tanı Etken alımından yaklaşık 2-3 ay sonra etken dışkıda gözlemlenebilir %10-15 oranında eozinofili Ag-Ab testleri farklı metod (ELİSA) NAT metodları DNA probları, PCR-RFLP, SSCP ve RAPD-PCR metodları Radyoloji Ekstremite tutulumlarında pirinç tanesi (Puffed rice) 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 44 - Önce in vitro ortamlarda üretilen onkosferler antijenleri elde edilmeye çalışılmış, sonra rekombinant DNA teknolojisi ile aşı çalışmaları başlamış ve koyunlarda (Taenia ovis) başarılı sonuçlar alınmış. - Koyun suşunun yanında T.saginata’da 45W, 16K ve 18K üç antijenin ortak oluşu ve özellikle solium onkosferlerinden elde edilen TSOL 18 antijenle yapılan oral aşılamalarda %100 korunma sağlanmıştır. Aşçı Z, Seyrek A, Doymaz MZ, Yılmaz M, Kaya A. Prevalence of bovi-ne cysticercosis in cattle slaughtered in Elazığ meat and fish commission (EEBK) between 1988-1993. Turkiye Parazitol Derg; 19: 557-61, 1995. Lightowlers MW, Rolfe R, Gauci CG. T.saginata: vaccination againts cysticercosis in cattle with recombinant oncosphere antigens. Exp parastol,84:330-338,1996 Altıntaş N, Şimşek S. Taenia’larda Moleküler Biyolojik Yapı ve Çalışmalar. Moleküler Paeazitoloji.Özcel MA, Tanyüksel M, Eren H.Türkiye Parazitoloji Derneği Yayın Noı.22, Meta Basım ve Matbaacılık, Bornova,663-86, 2009 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 45 - Bu türlerin yanında yine kemirgenlere ait T.crassiceps ilede çalışmalar vardır. Henüz insan için aşı çalışmaları olgunlaşmamıştır. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 46 Tedavi Niklozamid: Bu preparat 1960 yılından beri kullanılmakta olup parazit mitekondriumlarında oksidatif fosforilizasyonu önleyerek skoleksin mukozadan ayrılmasına neden olur. Yumurtalara etkisizdir. Niklozamid erişkinlerde birer saat arayla iki eşit doza bölünerek 2 g (4x500 mg tablet) dozunda verildiğinde % 90 etkilidir. 6-12 yaş arası1/2,2-5 yaş arası ¼ doz olarak tavsiye edilir. İlaç sonu 3 ay sonraya kadar hasta skoleks çıkarmazsa tedavi başarılı kabul edilir. Praziquantel: Geniş spektrumlu ve oldukça etkili bir ilaç olup T. Saginata enfeksiyonunda ilk tercih edilecek ilaç olmakla birlikte, ucuz ve kolay ulaşılabilir olduğundan niklozamid daha sık kullanılır. Parazit kaslarında felcine ve tegümentten ayrılmasına neden olur. Oral tavsiye edilen çocuk-adult doz, 5-10mg/kg tek dozdur. Tedavide oldukça etkili olan bu iki ilacın kullanımı kolaydır ve yan etkileri hemen hemen hiç yoktur. Diclorophen: Parazit proteolizine neden olur ve T.solium enfeksiyonlarında tavsiye edilmez. 70mg/kg tek doz kullanılmaktadır. Albendazole: Glukoz blokajı ve ATP oluşumunu engeller. 400mg/gün üç gün önerilir. Nitozoxamide: 25 mg/kg tek doz kullanılmaktadır. Hastada sistiserkoz tanısı almış ise dikkatli bir şekilde Praziquantel sistisidal olarak kullanılmalıdır. Tedaviden bir gün önce sulu gıdalar alımı, aç karnına ve tedavi sonu müsil tavsiye ediliyor. Jeri C, Gilman RH, Lescano AG, Mayta H, Gonzalez AE, et al. Species identification after treatment for human taeniasis. Lancet; 363: 949-50, 2004. WHO. 2001. Fifty-fourth World Health Assembly. Assembly documents. Provisional agenda item 13.3: Communicable diseases. Control of schistosomiasis and soil-transmitted helminth infections.Report by the secretariat. Genova. 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 47 Risk faktörleri Çiğ ya da az pişmiş et primer bulaştan sorumlu en iyi bilinen yoldur. Döngüde sanitasyonun kötü olması infekte insanların kontrolsüz dışkısı özellikle gıda sektöründe çalışanlar için son derece önemlidir. T.saginata Latin Amerika, Doğu Avrupa ülkeleri, sub-Saharan Afrika, Hindistan ve Asya ülkelerin de oran yüksektir. T. solium teniyazisi Birleşik Devletlerde ve özellikle Latin Amerika göçmenlerinde gözlenir. T. asiatica Asya Ülkeleri olamak üzere özellikle Güney Kore, Çin, Tayvan, Endonezya ve Tayland riskli bölgelerdir. Riskli olan bölgelerde eğitim ve kontrollü et kesimi bulaşta en önemli basamaktır . • • • • • Sistiserkus 57ºC’de 16-17 dakikada, 55-56ºC’lik tuzlu suda 15 dakikada ölür. 0ºC’de 30 gün canlı kalır. Pastırma 14. günden itibaren yenilebilir, Yerli sucuklarda 3-7 günde Altıntaş N, Şimşek S. Taenia’larda Moleküler Biyolojik Yapı ve Çalışmalar. Moleküler Paeazitoloji.Özcel MA, Tanyüksel M, Eren H.Türkiye Parazitoloji Derneği Yayın Noı.22, Meta Basım ve Matbaacılık, Bornova,663-86, 2009 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 48 Korunma ve kontrol *Sanitasyon, *Etlerin pişirme ısıları *Yemek kontrolü *İnternal yemek ısısını *USDA:United States Depertmant of Agriculture). “Et küçük parçalara bölünecek ve en kalın yerinde en az 63° C (145° F)’lik bir ısı en az üç dakika sağlanmalıdır. Kıyma kullanılıyorsa 71° C (160° F) sıcaklığa çıkmak yeterli olup her hangi bekleme yapmaya gerek yok” deniliyor . WHO. 2001. Fifty-fourth World Health Assembly. Assembly documents. Provisional agenda item 13.3: Communicable diseases. Control of schistosomiasis and soil-transmitted helminth infections.Report by the secretariat. Genova. Eom KS, Jeon HK, Rim HJ.. Geographical distribution of Taenia asiatica and related species. Korean J Parasitol;47 Suppl:S115-24, 2009. Van De N, Le TH, Lien PT, Eom KS. Current status of taeniasis and cysticercosis in Vietnam. Korean J Parasitol. Apr;52(2):125-9, 2014 El-Sherbini GT, Abosdera MM. Risk factors associated with intestinal parasitic infections among children. J Egypt Soc Parasitol; 43: 287-94, 2013. World Health Organization. Helminth control in school-age child-ren. A guide for managers for control programmes. 2nd ed. Geneva: WHO Press, 2011. Hotez PJ, Fenwick A, Savioli L, Molyneux DH. Rescuing the bottom billion through control of neglected tropical diseases. Lancet;373, 2009 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 49 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 50 Sonuç - Devam etmekte. - Sonuçlar laboratuvar sonuçları - C. bovis ve T. saginata enfeksiyonları Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgelerinde daha sık görülmekte - Değişik coğrafyalardaki çeşitli geleneksel yemekler - Bölgeler arası hayvan hareketlerinin olması - Mezbahalarda sistiserklerin gözden kaçabileceği ihtimali - Gıda hazırlama, pişirme ve dondurma yöntemleri hakkında geniş çaplı eğitim programlarıyla toplumun eğitilmesi - Enfekte kişilerin sağaltılması, uygun kanalizasyon sistemlerinin geliştirilmesi 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 51 24-25 Ekim 2014 V. Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 52