leptospiroz-2015
Transkript
leptospiroz-2015
LEPTOSPİROZ İnsan ve değişik hayvan türlerinde, çeşitli patojen Leptospira serovarları tarafından oluşturulan akut ya da kronik seyirli infeksiyöz ve dünyada yaygın olarak görülen önemli bir zoonoz hastalıktır Leptospira cinsi Leptospira interrogans (patojen) Leptospira biflexa (saprofit) L. interrogans antijenik kompozisyonuna göre serogrup ve serovarlara ayrılmıştır. 200 den fazla serovarı belirlenmiştir Hayvanlarda infeksiyona neden olan serovarlar ülkelere ve bölgelere göre değişiklik gösterirler Leptospira’ların genetik tiplendirilmesi sonucu ise 13 genomtür ortaya çıkmıştır. L. alaxenderi L. meyeri L. biflexa L. noguchii L. borgpetersenii L. parva L. fainei L. santarosai L. inadai L. weilii L. interrogans L. wolbachii L. kirschneri Patojen Leptospira’ların belirlemede L. interrogans terimi yaygın olarak kullanılmaya devam etmekte olunup asıl taksonomik birim serovardır Helikal 0,1x6-12µm uzunluğunda Aerob 28-30°C optimum üreme ısısı 6-16 saat bölünme süresi Mikroskopta görüntülenmeleri için Karanlık Saha ya da Faz-Kontrast Mikroskobisi Giemsa Gümüşleme ya da İmmun Boyama Sahip oldukları aksial flament sayesinde aktif hareketlidir. Yer yüzünde çok yaygın olarak bulunurlar Hastalığın epidemiyolojisinde su(su kaynakları ve yağış, bölgesel sıcaklık ortalaması) çok önemli bir yere sahiptir. Ayrıca nötr ya da hafif alkali toprak ve meralarda daha uzun süre canlı kalır Diğer önemli nokta ise konakçı adaptasyonudur. Konakçı adapte bir serovar ile infekte olan hayvan etkeni uzun süre taşır ve saçar. Konakçıya adapte olmayan bir etken ile yanlızca rastlantısal bir infeksiyon gelişir ve etken saçım süresi de sınırlıdır ASIL KONAKÇI RASTLANTISAL KONAKÇI Bulaşma Yaygın Sporadik Akut Hastalık Tablosu Hafif seyirli Ağır seyirli(hepatit, hemolitik kriz, genel organ bozuklukları) Kronik Hastalık İnfertilite, abortus, üveitis - İdrarla Saçılma Uzun süre/hayat boyu Gün-hafta Sero Pozitif Populasyonun Oranı Yüksek, hayvanların yaşı ile artış gösterir Düşük, yaş ile bir ilişki göstermez Tanı Testleri İçin Örnekleme Sürü, küme, grup Etkilenmiş birey Sığır L. hardjo L. grippotyphosa vd Domuz L. bratislava L. pomona ve L. autumnalis vd Köpek L. canicola L. icterohaemorrhagiae vd At L. bratislava L. pomona vd Rodentler L. icterohaemorrhagiae L. pomona vd SIĞIR LEPTOSPİROZU Sığır leptospirozu; iştahsızlık, yüksek ateş, sarılık, hemoglobinüri, mastitis, organ ve dokularda peteşial hemorajiler, hemolitik anemi, infertilite, abortus ölü doğum ve septisemi ile karakterize klinik tablosu, infeksiyon oluşturan serovarlara göre değişiklik gösterir Etiyoloji Sığırlarda konakçı adapte leptospiroz L. interrogans serovar hardjo (L. hardjo) tarafından oluşturulur Ayrıca L. grippotyphosa, L. pomona, L. icterohaemorrahagiae ve diğer serovarlarda izole edilmektedir Epidemiyoloji Etkenler gerek rezervuar gerekse infekte hayvanların böbrek proksimal tübülüslerine kolonize olurlar. Leptospirozisin yayılmasında idrarlarıyla çevreye mikroorganizmaları taşıyan renal taşıyıcı hayvanlar çok önemli rol oynarlar Diğer saçılma yolları etkilenmiş hayvanların organları, sütleri, aborte fötüsler, yavru zarları, uterus akıntıları ve spermalarıdır Bilinen pek çok rodent, keseli ve memeli türleri leptospiraların taşıyıcısı ve saçıcısıdırlar Etkenler direkt ve indirekt yollarla bulaşırlar İnfeksiyonun duyarlı hayvanlara bulaşmasında hemen hemen bütün bulaşma yolları etkili olabilmektedir Direkt bulaşma Deri ve mukoza Sindirim Vertikal Veneral İndirekt bulaşma Çevrede bulunan özellikle taşıyıcı hayvanların idrarları ve diğer infekte materyalleri ile kontamine olmuş havuz, göl ve nehir gibi yüzey suları, lağım suları, mezbahalardaki drenaj sıvıları, kanal suları, çamur ve toprak gibi çevesel kaynaklardan leptospiraların vücuda girmesi ile olur Patogenez ve Semptomlar 4-10 gün 1-5 gün • Deri ve mukoza hücrelerine penetrasyon • Leptospiremi ve tüm vücuda yayılma • Karaciğer, dalak, böbrek ve bazen beyin zarında lokalizasyon • Böbreklere yerleşmesi sonrası Leptospirüri Gebe hayvanlarda plasentit, fetusa penetrasyon sonucu fötal ölüm ve rezerpsiyon, abortus ya da erken doğum Leptospiraların damarların endotelyumunu yıkımlamaları sonucu hemoraji ve iskemi Hemoglobinüri Böbrekler nekroz sonucu yetmezlik Karaciğerde bozukluklar ve sarılık Menenjit Mastit (genellikle süt koyu kahverengi) ve süt veriminde düşme Çizgili kaslarda yangı Tedavi Akut olgularda streptomisin, penisilin ya da tetrasiklin kullanılır Streptomisin tedavisi penisilin-G ya da ampisilin ile kombine kullanılabilir Doksisiklin insan ve köpeklerde sıklıkla kullanılmaktadır Kronik olgularda streptomisin dışında uzun etkili tetrasiklin ve uzun etkili amoksisilin preparatları kullanılmaktadır Destekleyici bakım ve önemlidir Koruma ve Kontrol Populasyona infeksiyonun sokulmaması Portörlerin izolasyonu ve infeksiyon kaynaklarının yok edilmesi Şüpheli taşıyıcıların elimine edilmesi (kemiricilerin kontrolü) Çevresel kontaminasyonların elimine edilmesi Aşılama (çiftlik hayvanları ve köpekler için değişik serovarları içeren ticari aşılar bulunmaktadır) Diğer Hayvanlarda Koyun ve keçilerdeki hastalık sığırlardakine çok benzer ancak daha nadir görülür Domuzlarda hastalık sığılardakine benzemekle birlikte erişkin hayvanlarda L. bratislava’nın neden olduğu subklinik hastalık sık görülür. Atlarda serovarların çoğu aktif sekelin bir parçası olarak gece körlüğü ya da perioftik oftalmiye neden olabilir Köpeklerde hastalıkta L. canicola ve L. icterohaemorrahgiae serovarları sorumlu olmakla beraber Türkiye’ de L. grippotyphosa serovarıda saptanmıştır