toprak sanatlarında teknik terimler sözlüğü
Transkript
toprak sanatlarında teknik terimler sözlüğü
TOPRAK SANATLARINDA TEKNİK TERİMLER SÖZLÜĞÜ Türkçe Açıklamalı Almanca - Fransızca - İngilizce Karşılıklı TÜLİN AYTA - 1983 TOPRAK S A N A T L A R I N D A T E K N İ K T E R İ M L E R Türkçe Açıklamalı Almanca/Fransızca/İngilizce Karşılıklı DOÇ.DR.TÜLİN AYTA 1983 S Ö Z L Ü Ğ Ü İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ SÖZLÜK KAYNAKÇA DİZİNLER : Eski Terimler Dizini AlmancaDizin Fransızca Dizin İngilizce Dizin Maddeler Dizini ÖNSÖZ Binlerce yıl öncesinden başlayarak günümüze değin aralıksız sürdürülen toprak eşya yapımı ve kullanımı, uygarlık tarihi sürecinde insana ve toplumlara en çok hizmet veren uğraşlardan biri olmuştur. Ne mutlu bir rastlantıdır ki, ülkemiz, bu alandaki en eski ve değerli örneklerin bulunduğu topraklarda yaşamış büyük uygarlıklar üzerinde kurulmuştur. Geleneksel Türk seramiğinde toplu-üretime geçilmesi ilk kez Anadolu Selçukluları dönemine rastlamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise 17. yy. sonlarına doğru üretim yavaşlamış, 18. yy. da ise tümüyle duraklamıştır. Öte yandan, 19. yüzyıl Avrupa'sında başlayan endüstrileşme hareketleri arasında seramik üretimi ise ön sıralarda yer almıştır. Uzun bir duraklama devresinden sonra, ülkemizde ilk kez 1892'de Saray gereksinimlerinin karşılanması amacıyla, Fransız mühendisler tarafından İstanbul Yıldız Çini Fabrikasının kurulmasıyla Batılı anlamda üretim başlatılmıştı. Harp yıllarında üretimine ara verilen Yıldız Çini Fabrikası 1938'de devlet eliyle yeniden işletmeye açılmış, ileri-ki yıllarda da özel atelye ve fabrikalar birbiri ardınca üretime başlamıştı . Seramikçilik dalındaki usta-çırak geleneği ise 1929 yılında okul eğitiminin başlatılmasıyla yeni bir döneme girmişti. Kısaca özetlemeye çalıştığımız seramik ve seramikçilik ortamı, hangi boyut ve biçimlerde olursa olsun yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olarak varlığını sürdürmektedir. Ancak, ülkemizde çok eski zamanlara uzanan seramik geleneğine karşılık, bireysel olarak yirmibeş yılı aşkın bir süredir içinde bulunduğumuz seramikçilik mesleğinde, yaptığımız çeşitli araştırma ve eğitim çalışmalarıyla, henüz mesleki bir dil birliğine varılamamış olduğu gözlendi. Bu dil birliğinin bugüne kadar kuralamamış olması, özellikle eğitim alanında oldukça önemli düzeyde bir kavram kargaşasına yol açmaktadır. Kendi ilgi alanımız içine giren dallarda, Batılı anlamda üretim ve teknolojik olanaklara dayalı bir meslek eğitiminin başlatılması üzerinden henüz çok uzun zaman geçmemiştir. Belki bu nedenledir ki, konularımızla ilgili yararlı ve yetkili yayın hemen hemen yok denecek düzeydedir. Bunun sonucu, gerek öğrenci gerek eğitmen gerekse konuyla ilişkili kişi ve kurumlar kaynak olarak yabancı yayınlara başvurmak zorundadır. Doğaldır ki, eğitmenler de kullandıkları yabancı dil ve dallarına göre belledikleri kavram ve sözcükleri o dillerdeki karşılıklarıyla aktarma ya da dilimize uyarlama durumunda bulunduğundan, meslek literatüründeki bu kavram kargaşası giderek daha karmaşık bir hal arzetmektedir. Dilimize yerleşmiş çok sayıdaki yabancı terim ve sözcük anlam itibariyle her zaman için özdeşlik taşımamaktadır. Bu durum, sözlü ve yazılı iletişimde olduğu kadar karşılıklı anlama ve anlatmalarda da bir takım yanlışlara yol açmaktadır. Aynı karmaşa, birbirine yakın ve bağıntılı meslek dalları arasında da sürmektedir. İşte bu gibi nedenler bizi, mensubu bulunduğumuz seramikçilik mesleğindeki teknik terim ve sözcüklerin Almanca, Fransızca, İngilizce gibi en çok kullanılan Batı dillerindeki karşılıklarını aramaya ve derlemeye yöneltti. Genellikle, Batı kültür ve teknolojisinin benimsenip uygulandığı ülkemizde, doğaldır ki, çok sayıda sözcük, karşılıkları bulunmadığından yazım ve söyleniş tarzları dilimize uydurularak kullanılagelmiş ve bir bakıma türkçeleştirilmiştir. Karo, kaolen, frit, pistole, feldis-pat, tünel, filter-presy emaye, fayans, seramik, file, pudra, mermer vb. gibi. Ancak, yine pek çok teknik terim ve sözcüğün örneklediğimiz Alm.,Fr., İng. gibi Batı dilleri arasında da, yazım şekli itibariyle ortaklaşa kullanıldıklarını, yalnızca söyleniş tarzlarının farklılaştıklarını görmekteyiz. Adhesion, Absorption, Engobe, Emulsion, Pore, Element, Latex, Base, Dimension, Inversion vb. gibi. Günlük konuşma dilinin ayrılmaz sözcükleri olan bazıları ise, taşıdıkları çok yönlü anlam ve anlatım itibariyle yanlış anlama ve anlatmalara çok yatkın sözcükler arasındadır. Kaset, fayans, plastik, seramik, emay(e), çini vb. gibi. Konumuzun, Türkçemizdeki ilk örneği olan bu çalışmayı başlatırken amacımız, derlenen teknik terim ve sözcüklerin tümünün, bir seramikçiyi ilgilendiren en kısa, özlü, kapsamlı ve doğru olan tanımlarını vererek, özellikle eğitim kademelerindeki yazılı ve sözlü iletişime açıklık kazandırmaktır. Ne var ki, tüm çabalarımıza karşılık, yine de bazı eksiklerin bulunması olağandır. Çünkü, böylesine geniş kapsamlı bir mesleğin dili de durağan değil, devingen bir nitelik taşımakta; 21. yy. teknolojisine doğru hızla ilerlerken hiç şüphesiz, meslek dili de aynı hızlı gelişim içinde yenilenerek daima daha zengin bir içerik kazanmaktadır. Bu nedenle, bir başlangıç olarak kabul ettiğimiz bu çalışmanın ileriki aşamalarında, gerekli ilavelerle daha da zenginleştirilmesi başlıca amacımızdır. Maddelerin belirlenmesinde genel olarak değişik ürün çeşitlerinin, temel hammaddelerin, üretimle ilgili araç ve gereçlerin, fiziksel ve kimyasal yapı özelliklerinin, çeşitli dekor tarzlarının, fırın çeşitlerinin ve pişirim malzemelerinin tanıtımı yapıldı. Seçilen ayrıntı-lardaki çeşitlilik nedeniyle, yer yer maddeler arası bağlantı kurulması güçleşebilir. Ancak, çalışmalarını özellikle bilimsel ve teknik alanda yürütenler için, maddeler arasındaki ilişkinin dikkate alınmasının yararlı olacağı kanısındayız. Yazım tarzı itibariyle Filter-pres, Medium, Korunt, Şiferton, Sgrafitto, Vitreus gibi yaygın olarak kullanılan sözcükler aynen alındı. Aventurine, Bone-china, Parian, Roller, Seladon gibi seyrek kullanılan karşılıksız bir takım sözcükler ise altları çizgili olarak belirtildi. Ayrıca, örneğin Aim. Rindshaarpinsel (sığır kılı fırçası): Dekor fırçası; Farbstoff (boya maddesi): Renklendirici; Sandstein (kumtaşı): Pekişmiş çini; Fr. Blanc d'Espagne (İspanya beyazı): Kalsiyum karbonat; Engobe peigne (taraklanmış angob): Ebru dekoru; Papier de verre (cam kağıdı): Zımpara; İng. Low solubility glaze (düşük erirlikli sır): Cila; Royal water (kral suyu): Altın suyu; Biscuit firing (bisküvi pişirimi): Hamlama vb. gibi pek çok deyiş, alışılmış kullanım biçimlerine uyularak, ilgili maddelerle anlamdaş olarak kullanıldı. Günümüzde pek çok meslek dalı, çağdaş bilimin gereği yalnız kendi uğraş alanları içinde sınırlı kalmayıp, meslekler arası ortak disiplinler zincirinin birbirine bağlı halkaları arasında yer almaktadır. Buna bağlı olarak da, teknoloji üreten ülkelerin diğer ülkelerle yaptığı bilimsel ve teknik alış-verişde gerek ürünler gerekse üretim tarzları ile ilgili deyişler geldikleri ülke diline rahatlıkla yerleşmektedir. Bu nedenle, bağlantılı meslekler arası bir dilbirliğinin varlığı bilimsel ve teknolojik iletişimin sağlığı açısından, günümüzde, herzaman olduğundan daha önemlidir. "Toprak Sanatlarında Teknik Terimler Sözlüğü"nün özellikle, meslek eğitimi yapan ilgili kurum ve kuruluşlar ile üretim kesiminde çalışanlar, amatörler ve meslekten kişi ve kuruluşlar arasında kurulması zorunlu dil birliğine yararlı katkıda bulunabilmesini dileriz. Tülin AYTA AĞDALIK: Alm.Viskositât, Zahigkeit; Fr.Viscosite; İng.Viscosity -1) Bir akışkanın akıcılığının, moleküllerin yer değiştirmesi sırasında oldukça güçlü bir moleküler toplaşma ya da iç direnç tarafından yavaşlatılması; akışkansızlık. 2) Sırların, ergime sıcaklığında akma eğilimine karşı gösterdikleri iç direnç. AĞI: Alm.Gift; Fr.,İng.Poison-Canlı bir organizmanın yaşamsal işlevlerinin tümünü yok eden ya da bozan özellikli özdek; zehir. AĞILI: Alm.giftig; Fr.Toxique; Ing.Toxic- Canlı ya da cansız organizmalar üzerinde ağı etkisi gösteren özdek; zehirli. AĞIRLIK: Alm.Gewicht; Fr.Poids; Ing.Gravity, weight- Bir cismin, kütlesine bağlı olarak yerçekimi etkisiyle aşağı doğru çekilmesi; cisimleri aşağı çeken güç; bu gücün ölçütü; cismin ağır olma hali. AĞIRLIKLI ÖLÇÜM: Alm.Gravimetrie; Fr.Gravimetrie; Ing.Gravimetry-Katı özdeklerin ve bileşenlerinin kütlesel ağırlıklarının ölçümü. AJUR: Alm.Ajourarbeit; Fr.Ajour; Ing.Basket ware, engraving, openwork-Kafes gibi işlemeli, oymalı tarzda yapılan bir çeşit çiğ hamur dekoru. AKICI SIR: Alm.Uberlaufglasur; Fr.Glaçure â faible solubilite; Ing. Fluid glaze- Ergime sıcaklığında, alkali ve kurşun bileşikleri gibi akışkanlığı artıran hammaddelerden yüksek oranda içeren ve akma gösteren sırların genel adı. AKIŞKAN: Alm.Fluidum, Flüssigkeit; Fr.Fluide; Ing.Fluid- Sıvıların, gazların ve ergime sıcaklığındaki camsı yapıların akıcılık hali. AKITMA DEKORU: Alm.Schüttelmalerei; Fr.Peignage â la plume; Ing.Slip flow- Yaş çömlekçi işleri üzerinde renkli angoblarla yapılan desenli mermer görünümlü bir çeşit çiğ hamur dekoru. AKKOR: Alm.incandescent; Fr., Ing.Incandescent- Yüksek ısıya dayanıklı bir özdeğin ısıtılmasıyla ak ya da kızıl renkli bir ışık oluşması, ışıklı görünmesi. AKMAZLIK: Bk.Ağdalık. 1- ALBARELLO: Fr.Albarello; Ing.Albarelli- Eskiden, italya ve Orta Avrupa'da kullanılan, kalay sırlı, üzerleri mayolika tarzında dekorlarla resimlenmiş ecza kavanozları ile eczane kaplarına verilen ad. ALBİT: Na 2O . Al2O3 . 6SiO2 ; Alm.Albit, Natronfeldspat; Fr.Albite, feldspath sodique; Ing.Albite, feldspar soda Yüksek ısılarda pişirilen hamurlar ile sırlara katılan birinci dereceli ergitici. Yüksek oranda sodyum içeriği bulunan bir çeşit feldspat. ALÇAK (ISI) PİŞİRİM(İ): Fr.Cuisson de petit feu, feu de moufle- Genellikle, sır-üstü dekorların pişirildiği, 7000C – 8700C dereceler arasında yapılan pişirimler. ALÇI: CaSO4 . 1/2H2O; Alm. Gips, Kalkgips; Fr.Plâtre de moulage; plâtre de Paris, Ing.Gypsum c ement, plaster of Paris- Katı haldeyken 2000 C dereceye kadar ısıtıldığında suyunun büyük bir bölümünü kaybederek toz haline gelen ak renkli madde. Alçı taşının ısıtılmasıyla toz haline getirilen, su ile karıştırıldığı zaman ısınarak kısa sürede katılaşan kalsiyum bileşiği. ALÇI MODEL GERECİ: Alm.Abdreheisen, Gipskratzer; Fr.Tournassin; Ing. Stem turning tool - Alçı tornasında model hazırlamada kullanılan, tahta saplı kesici metal gereçlerin genel adı. ALÇI TAŞI: CaSO4 . 2H2O; Alm.Gips-stein; Fr.Albâtre, gypse, plâtre; Ing.Alabaster, gypsum - Doğada kristal halinde bulunan bir çeşit ak renkli mineral; alabaster. ALET: Alm. Instrument, Werkzeug; Fr.Instrument, outil ; Ing.Instrument, tool - Belirli bir iş, işlem ya da uygulama yapmaya yarayan basit el gereçleri. ALKALİ: Bk. Bazlı ALKALİ METALLER: Alm.Alkalimetalle, alkalische Metalle; Fr.Metaux alcalins; Ing.Alcaline metals- Periyotlar dizgesinin birinci grubunda bulunan (+1) değerli, hafif, ergime noktaları düşük, hidroksitleri baz özelliği gösteren, suda çözündüğündü (OH) hidroksil yükü veren, 2- asitlerle birleştiğinde tuz yapan Na, K, Li gibi metallerin genel adı. ALTIN: Au, At.ağ.197; Alm.Gold; Fr.Or; Ing.Gold- Su ve havadan etkilenmeyen, levha ve yaprak haline getirilebilen, haddeden geçirilen, parlak sarı renkli metal. ALTIN SUYU: Alm.Konigswasser; Fr.Eau regale; Ing.Aquaregia, royal water- 1 kısım HNO ile 3 kısım HCL karışımından oluşan ve platin ile altın gibi değerli metalleri çözebilen güçlü bir çözücü. ALÜMİNYUM: AL , At.ağ. 27; Alm., Fr., Ing. Aluminium; aluminum - Doğada yaygın halde bulunan (litosferin %8'i kadar), hafif, levha halinde şekillendirilir, elektriği ileten ve endüstride demirden sonra en çok kullanılan ak renkli metal. ALÜMİNYUM OKSİT: Al 2O3, Alm.Aluminiumoxid, Tonerde ;Fr.Alumine; ing. Alumina- Ergime sıcaklığında sırların akışkanlığa karşı dayanıklılığını sağlayan, akmazlığı artıran, pişme ısısını yükselten ve bazı hamurlara katılan kavrulmuş alümin bileşiği; alümin. Bk. Kaolen AMFOTER: Bk. Dönek. AMORF: Bk. Şekilsizlik ANA SIR: Alm. Grundglasur; Fr.Glaçure basique; Ing.Basic glaze- Matlaşma, renklenme, örtücülük gibi değişimler yapılmasıyla farklı özellikler kazanabilen, bileşimleri sade ve düzenli temel sırlar. ANATAS: TiO2, Alm.Anatas; Fr.,Ing. Anatase- Sırlarda kılcal çatlama ve asitlere dayanaklılık sağlayan, mat beyaz ve sarı renklerin elde edilmesinde kullanılan titan bileşiği. ANGOB: Aim.,Fr.,ing. Engobe- Toprak eşyayı astarlama ya da süsleme amacıyla kullanılan sulandırılmış doğal killer ve seramik hamurlarına verilen genel ad. ANGOB FIRÇASI: Alm.Engobepinsel; Fr.Pinceau â barbotine; Ing.Slip-lawn brushe- Angob uygulamalarında kullanılan özel hazırlanmış, değişik boy ve biçimlerde sert kıllı ya da tüylü fırça. 3- ANGSTROM: A., Al m.Angstrom; Fr.Angstroem; Ing.Angstrom - 1 cm'nin yüz milyonda biri (1-8 cm) ya da 1 mm'nin on milyonda biri (1-7 mm) kabul edilen mikroskopik uzunluk birimi. ANHİDRİT: Alm.,Fr.,Ing.Anhydrite- Kimyasal bileşiminden su molekülü çıkarılmış bileşikler; yapısında su bulunan maddelerin susuz hali. Bk. Susuz. ANIK: Alm.Prâparat; Fr.Préparat; Ing.Preparat- Kimyasal yollarla bireşimi yapılarak elde edilen bileşikler. ANIKLAMA: Alm.Preparation; Fr.Préparation; Ing.Preparation- 1) Bir karışımı hazırlama işlemi. 2) Bir deneyin verilerine dayanarak, deneylik koşullarında hazırlanmış değişik özdekler karışımı-, bu karışımı hazırlama işlemi. ANORGANİK: Alm.anorganisch; Fr .Inorganique; Ing.Inorganic - 1) Cansız organizmaların genel adı. 2) Karbon içeriği bulunmayan kimyasal özdek. ANORTİT: CaO . Al2O3 . 2SİO2 ; Alm.Anorthit; Fr.Anorthite, feldpath calcique; Ing.Anorthite- Yüksek ısılarda pişirilen seramik hamurları ile sırlara katılan birinci derecede ergitici bir feldispat çeşidi. ANTİMON: St, At.Ağ. 122; Alm.Antimon; Fr . Antimoine; Ing.Antimony - Gümüş renkli, kolayca kırılıcı metalsi element. ANTİMON OKSİT: Sb2O3 , Sb2O5 ; Alm.Antimonoxid; Fr.Oxyde d'antimoine; Ing.Antimony oxide Örtücü sırlar ile, sarı renkli boyaların ve erguvan kırmızısının elde edilmesinde kullanılan antimon bileşiği. ARALIKLI FIRIN: Alm.Kammerofen; Fr.Four discontinu ,four intermittent; Ing.Discontinuous kiln, intermittent kiln, periodic kiln- Pişirimin belirli zaman aralıkları içinde yapıldığı, her pişirimden sonra soğutma, boşaltma ve yeniden yükleme yapılan fırın tiplerine verilen genel ad. Kamara fırın ARAP ZAMKI: Alm.Gummiarabikum; Fr.Gömme arabique; Ing.Gum Arabic- Akasya türü ağaçların gövde ve dallarından akan özsuyun havayla temasında 4- katılaşmasıyla oluşan bir çeşit zamk. Bazı dekor uygulamalarında kullanıldığında, pişme sırasında yanarak kaybolur. ARAYÜZEY: Alm.Phasengrenzflâche; Fr.,Ing.Interface- Pişmiş hamur ile sır tabakası arasında oluşan ve her iki yüzeyin özelliklerini taşıyarak onları birbirine bağlayan tabaka. ARAYÜZEY GERİLİMİ: Bk. Yüzey gerilimi ARDUVAZ KİLİ: Bk. Şiferton ARITMA: Alm.Reinigung; Fr.Depuration, purification; Ing.Purification-Bir özdeği bileşimindeki yabancı katışkılardan temizleme, saf hale getirme. ARTİFİCİAL PORCELAİN (Ing.): Bk. Soft paste (Ing.) ASBOLİT: Temiz olmayan, katışkılı bir çeşit kobalt filizi. Çin kobaltı. ASETİK ASİT: CH3 . CO2 H; Alm.Essigsaure; Fr.Acide acétique; Ing.Acetic acid- Özellikle asetat ve asetonların yapımında kullanılan, renksiz, boğucu kokulu ve aşındırıcı, etilik alkolün oksitlenmesiyle elde edilen bileşik. ASILTI: Alm.Kolloid; Fr.Colloide; Ing.Colloid- Bir sıvı içinde dağılmış, yapışkanlık özelliği gösteren, tane iriliği ortalama 1-100 mikron arasında değişen aynı elektrik yüküyle yüklü tanecikler. ASİT: Alm.SMure; Fr.Acide; Ing.Acid- Sulu çözelti halinde hidrojen yükünü veren hidrojenli bileşik. ASİT-BORİK: B2O3 . 3H 2O ; Alm.Boricacid, Borsaure; Fr.Acide borique; Ing. Boric acid- Sır bileşiminde sodyum içeriği istenmediği zaman boraks yerine katılan hidrojenli bir bor bileşiği. ASİTLİK (PH): Alm.Aziditat, saure, Sâure-grad; Fr.Acidite; Ing.Acidity-Bir yapının su içinde çözündüğünde asit özelliği göstermesi. ASTAR: Bk.Angob 5- AŞINDIRICI: Alm.Schleifer; Fr.,Ing.Abrasive- Zımpara, karborandum gibi, bir yüzeye sürtüldüğünde o yüzeyi temizleyen, pürüzlerini gideren, cilalayan maddeler. AŞIRI DOYMA: Alm.Sâttigung; Fr.Sursaturation; Ing.Oversaturation- Bir sıvı ya da çözeltinin belirli bir basınç ve ısı etkisiyle, çözünmüş bir özdeği en yüksek miktarda içine alması, alabilmesi. AŞIRI DOYURMA: Alm. sâttigen; Fr.,Ing.Supersaturation- Doymuş bir sıvı ya da çözeltinin sıcaklık ve basınç etkilerinin değiştirilmesiyle daha fazla çözünmesi. ATEŞ: Alm.Feuer; Fr.Feu; Ing.Fire- Odun, kömür, saman, akaryakıt gibi yanıcı özdeklerin yanma ile oluşturdukları ısıl erke ve ışık. ATEŞ KİLİ: Alm.Feuerton; Fr.Argile a feu; Ing.Fireclay- Özellikle, çok yüksek sıcaklara dayanıklı seramik ürünlerin yapımında kullanılan doğal kaynaklı refrakter killerin genel adı. ATEŞ SANATLARI: Alm.Feuergewerbe, künsliches Feuer; Fr.Arts du feu Ing.Fire arts- Çömlek, emaye, porselen, cam gibi yüksek sıcaklıklarda pişirilmeyle son şeklini alan ürünleri ve bu ürünlerin üretim tarzlarını kapsayan sanat dallarına verilen ad. ATEŞ TUĞLASI: Alm.Feuerziegel, Flammsteine; Fr.Brique de fausse sole, brique refractaire; Ing.Fire brick, flame brick- Bileşiminde yüksek oranda silis ve alümin bulunan, çok yüksek sıcaklıklara dayanıklı, yüksek ısı fırınlarının iç kaplamalarında kullanılan tuğla çeşidi. ATEŞE DAYANIKLILIK: Bk. Refrakterlik ATEŞE DAYANIR: Alm.feuerfest, feuersicher; Fr.Incombustible, refractaire; Ing.Fireproof- Çok yüksek sıcaklıklara dayanıklı olma. Yanmaz metal (Tungsten), yanmaz tuğla (Ateş tuğlası) ve benzeri refrakter malzemeler gibi özellikleri bulunma. ATMA: Bk. Pullanma ATMOSFER: Bk. Havayuvar 6- ATOM AĞIRLIĞI: Alm.Atomgewicht; Fr.Masse atomique, poids atomique; Ing.Atom weight- Bir elementin nötr atomunun, ağırlığı 16 olarak kabul edilen nötr oksijen atomuna göre bağıl ağırlığı. AVENTURİNE (SIRI): Alm.,Fr.,Ing. : İlk kez Venedikli çömlekçiler tarafından yapılan, bileşimleri yüksek oranda demir katkısıyla doyurulmuş bir çeşit kristal sırı. AYGIT: Alm.Apparat, Gerât; Fr.Apparat, appareil; Ing.Apparatus- Bir olguyu gözlemek, ölçümlemek. uygulamak ya da bir işlevi gerçekleştirmek amacıyla kullanılan birleşik organlar, parçalar topluluğu. AYGITSAL SAPMA: Alm.Instrumentabweichung. Instrument Irrtum; Fr. Deviation instrumentale; Ing.Instrumental deviation- Hassas işlemler ya da ölçümlemelerin yapıldığı aygıtlarda görülen normal işlem dışına çıkma, yanıltıcı sonuçlar verme. AYIRAÇ: Alm.Reagens. Zusatzmittel; Fr.Reactif; Ing.Reagent- Üst üste uygulanan özdeklerin ısı etkisiyle kimyasal tepkimeye yol açmasıAYIRICI: Alm.Scheider , Separator; Fr .Separateur; Ing.Separator- Bir karışımın bileşenlerini ayırmaya yarayan aygıt; su , yağ, buhar ayırıcıları gibi. AYRIŞMA: Alm.Dissoziation; Fr-Ing.Dissociation^- Kimyasal bir bileşiğin kendini meydana getiren elemanlarına ayrılması, çözünme. 7- BADANA: Bk.Angob 0 BAKIR: Cu. At.ağ.64; Alm.Kupfer; Fr.Cuivre; Ing.Copper- Saf halde 1084 C derecede ergiyen. elektriği ileten, yaprak ve levha haline getirilebilen, haddeden geçirilen kırmızı renkli metal. 0 BAKIR KIRMIZISI: Alm.Kupferrot; Fr.Rouge de cuivre. rouge flamme; Ing.Copper red- 1200 C derece üstündeki indirgen atmosferli sıcaklıklarda pişirilen bakır oksitli sırlarda elde edilen kızıl kırmızı renk. BAKIR OKSİT: Alm.Kupferoxid; Fr.Oxyde de cuivre; Ing.Copper oxide-Sırları boyama ve yeşil renkli boyaların hazırlanmasında kullanılan siyah (CuO) ve kırmızı (Cu2O) renkli bakır bileşiği. BAKIR PLAK BASKISI: Alm.Kupferumdruck; Fr.Impression de plaque de cuivre; Ing.Impression of cupper plate- Bakır plaka üzerine çalışılan asitli ya da bürenli gravürden, sır-altı ve sır-üstü dekor boyalarıyla baskı yapma. Bkz. Çıkartma. BAKIR SÜLFAT: Alm.Kupfersulfat; Fr.Sulfate de cuivre; Ing.Copper sulphate- Sırları boyama ve boyaların hazırlanmasında kullanılan beyaz (CuSO4) ve turkuvaz mavi (CuSo4 . 5H2O- Göztaşı) renkli bakır bileşiği. BALÇIK SIRI: Alm.Lehmglasur; Ing.Slip glaze- Bileşiminde yüksek oranda demirli ve manganlı kil bulunan, düşük sıcaklıklarda ergiyici bir çeşit kurşunlu çömlekçi sırı. BALL KİLİ: Alm.,Fr.,Ing.Ball clay- İngiltere'de bulunan, yüksek ısılara dayanıklı, mavi ve siyah renkte, çok plastik, avrupalı seramikçilerin sık sık kullandıkları kaolinitik bir tortul kil cinsi. BALMUMU: Alm.Bienenwachs, Wachslicht; Fr.Cire; Ing.Beeswax, wax - Bitkisel ya da hayvansal salgılardan oluşan yumuşak, sarımtrak renkli madde; mum» Bazı angob, sır-altı ve sır dekorlarının yapımında, ısıtılarak sıvılaştırılarak suretiyle kullanılır. Pişirim sırasında yanarak kaybolur. BALSAM: Bk.Pelesenk 8- BARBOTİN: Alm.Schlicker; Fr.Barbotine; Ing.Slip- 1) Su içinde asıntıda tutulan kil, döküm çamuru. Bk.Sulandırılmış kil 2) Su içinde asıntıda tutulan öğütülmüş sır. BARYUM: Ba, At.ağ.137; Alm.Barium; Fr.Baryum; Ing.Barium- Normal sıcaklıkta suyu çözen, gümüş renkli, sülfat (baritin) ve karbonat (vitherit) halinde bulunan metal, Bk. Vitherit, BARYUM KARBONAT: BaCO3; Bk.Vitherit BARYUM SÜLFAT: BaSO4 ; Alm.Schwerspat; Fr.Barytine, sulfate de baryum; Ing.Baryte(ta)- Ergitici olarak sır bileşimlerine katılan bir barit (BaO) kaynağı. BASINÇ: Alm.Druck; Fr.Pression; Ing.Pressure- Belirli bir yüzeye uygulanan kuvvet ve güç birimi. BASINÇLI DÖKÜM: Alm.Druckgiessen; Fr,Coulage sous pression, soufflage; Ing.Pressure casting- Büyük boyutlu parçaların dökümünde, döküm çamurunun sıkıştırılmış hava ile kalıplara doldurulması. BASINÇLI KAP: Alm. Autoklav , Druckkessel; Fr. , Ing. Autoclave - Su buharı basıncıyla, içindeki madde ya da eşyanın yüksek sıcaklıkta ısıtılmasını sağlayan, sıkı kapalı kap. BAZ: Alm.Alkali, Base; Fr.Alcali, base; Ing.Alkali, base - 18. yüzyıldan bu yana, bazik metal oksitleri ile hidroksitleri ve amonyum hidroksi-de verilen ad. Kırmızı turnusol kağıdını maviye boyayan, asitlerle birleştiğinde tuz meydana getiren bileşikler. BAZALT: Alm.Basalt; Fr.Basalte; Ing.Basalt- Büyük boyda feldspat kristallerinden oluşmuş sert ve siyah renkli püskürük kayaçlar. BAZLI: Alm.basisch; Fr .Alcalin(e), basique; Ing.Alkaline- 1) Baz miktarı yüksek olan., baz özellikleri taşıyan. 2) Kimyasal tepkimelerde baz gibi hareket eden , suya hidroksil yükünü veren , elde kayganlık hissi bırakan bileşikler. 9- BELLARMİNE: 16. yy.da Köln/Almanya'da yapılmaya başlanan, armut biçimindeki tuz sırlı pekişmiş-çini sürahilere verilen ad„ Bk.Tuz sırı BENTONİT: Alm.Bentonit; Fr.,Ing.Bentonite- Ortalama %75 oranında montmorillonit minerali içeren, alüminyum, demir, kalsiyum, bazen de sodyum silikattan oluşan bir kil çeşidi. Genellikle, su içinde çözünerek şişer, Şişmeyen bentonitler ise su içinde berrak bir çözelti verirler. BEZİR YAĞI: Alm.Leinöl; Fr.Huile de 1in; Ing.Linseed oil- Keten tohumundan elde edilen koyu sarı renkli, yanıcı ve açık havada süratle kuruyan bitkisel yağ çeşidi. BİÇİM BOZULMASI: Alm.Deformation , Formlosigkeit; Fr.Déformation; Ing. Deformation- Bir güç ya da basınç altında, belirli biçimi olan bir kütlenin asıl şeklinin bozulması. BİÇİMLENDİRME: Alm.Gestaltung; Fr.Formalisation; Ing.Formalization-1) Kullanılmakta olan biçimlendirme araçlarıyla sanat yapıtının içeriğine biçim verme. 2) Kullanım araçlarının estetiksel tasarıma dönüştürülmesi. Bk.Tasarım. BİLEŞEN: Alm.Bestandteil, Komponente ; Fr.Composant, constituant; ing. Component- Bir bileşiğin yapısına giren, bileşiği oluşturan öğeler. BİLEŞİK: Alm.Bindung, Verbindung; Fr .Combinaison chimique, compose; Ing.Compound- İki ya da daha fazla maddenin belirli oranlarda karışımıyla meydana gelen kimyasal tepkimeler sonucu ortaya çıkan yeni madde. BİLEŞİM: Alm.Zusammensetzung; Fr.,Ing.Composition- İki ya da daha çok maddenin, yeni bir madde meydana getirmesi amacıyla, belirli oranlarda karışımı. BİLEŞKEN: Bk.Bileşen BİLEŞME: Alm.Verbindung; Fr.Ing.Combination- Bir bileşiği oluşturan atomların, moleküllerin ya da öğelerin bir araya gelmesi. 10- BİLİM: Alm.Wissenschaft; Fr.,Ing.Science- "İnsanın kuramsal etkinliğinin en yüksek biçimi. Bu etkinliğin doğa, toplum ve düşünce yasalarına ilişkin bilgi sistemine bağlı toplumsal bilgi süreci içinde ortaya çıkan sonuçları." BİLYA: Alm.Mahlgut; Fr.Bill, boule, boulet; Ing.Ball, pebble- Öğütücü değirmenlerde sürtünme ile öğütme işlevi gören, düzgün yüzlü, yuvarlak porselen taşlar ve çakıl taşları. BİLYALI DEĞİRMEN: Alm.Kugelmühle, Muhler, Topfroller; Fr.Tambour a boulets, tambour broyeur; Ing.Ball mill- Çeşitli hammadde ve bunların karışımlarının öğütülmesi, döküm çamuru, angob ve sır barbotininin tektürel olarak karıştırılması amacıyla kullanılan mekanik düzenek. BİNA SERAMİĞİ: Bk.Yapı seramiği. BİRERİM NOKTASI: Alm.eutektische Punkt, eutektische Temperatur; Fr.Point d'eutectique; Ing.Eutectic pointBelirli sıcaklıklara dayanıklı katı bir karışımının ısıtılmasıyla, bu karışımın bileşenlerinden herbirinin kendi ergime sıcaklıklarından farklı olarak ergime gösterdikleri ortak sıcaklık. BİREŞİMSEL: Alm.synthetisch; Fr .Synthetique; Ing.Synthetic- Bir bireşim ya da bileşme yoluyla yapay olarak elde edilen; sentetik BİRİNCİL KİL: Alm.primâr Ton; Fr.Argile primaire; Ing.Primary clay-Oluşumundan başlayarak, gelişimini yer değiştirmeden ana kayacın yakınında tamamlayan ve oldukları yerde yığışarak biriken killerin genel adı. BİSKÜVİ: Alm.Biskuit; Fr.,Ing.Biscuit- 1) Hamlama yapılmış sırsız toprak eşya. 2) Düşük dereceli sırlarla sırlanmakla birlikte, yüksek sıcaklıklarda pişirilerek sertleştirilen seramik eşya. 3) Normal sıcaklıkta pişirilerek pekiştirilmiş sırsız porselen eşya. Bk.Parian porseleni. BİSKÜVİ İŞİ: Ing.Bisque ware- Bazı Amerikan ve İngiliz seramikçilerin Parian porselene verdikleri ad. 11- BİSKÜVİ PİŞİRİMİ: Bk.Hamlama BİTKİSEL KÜL: Alm.vegetarisch Asche, vegetabilische Asche; Fr.Cendre vegetale; Ing.Vegetable ash- Bazı yanıcı organik özdeklerin, yanma sonucu geride bıraktıkları toz halindeki çok ince kalıntı. BİTKİSEL YAĞ: Alm.Pflanzenöl; Fr.Huile végétale; Ing.Vegetable oil-Bitkilerin tohum ya da meyvalarından elde edilen, normal sıcaklıkta sıvı halde, kıvamlı, yanıcı, suda çözünmeyen, büyük moleküllü yağ asitlerinin gliserin ile meydana getirdikleri tri-esterlerin karışımı. BİTÜM: Alm.Bitumen, Erdpech; Fr.Bitume; Ing.Bitumen- Koyu kahverengi ve siyah arası değişen renklerde sıvı ya da katı halde, asfalt ya da brut petrol gibi bir hidrokarbonlar karışımı. Gravür baskılarında kullanılan bir çeşit zift. BİZMUT: Bi_, At.ağ.209; Alm.Wismut; Fr.,Ing.Bismuth- Ergiyici alaşımlar oluşturan, parlak kızıl renkte yansımalı, çok kolay kırılıcı bir metal. BONE CHİNA: Eskiden, yumuşak İngiliz porselenine verilen ad. Bk.Soft Paste. BOR: B, At. ağ.11; Alm. Bor; Fr.Bore; Ing.Boron, Waste land- 19.yy.!da bulunmuş karbona benzer metalsi element. BORAKS: Na2 B4 O7 . 10H2O; Alm.,Fr.,Borax; Ing.Borax, tincal- 1) Beyaz, grimsi ya da renksiz kristallerden oluşan, alkali tadında, suda çözünür doğal sodyum-borat bileşiği. 2) Ucuz ve güçlü bir ergitici olduğundan, düşük dereceli sırların yapımında çok kullanılan önemli bir sır maddesi. BORİK ASİT: Bk.Asit borik BORO-KALSİT: Bk.Kolemanit BOYA: Alm.Farbe; Fr.Peinture; Ing.Paint- Düzgün yayılabilir şekilde taşıyıcı bir sıvı ile karıştırılmış, sır-altı, sırüstü, mayolika dekorları yapmaya, angob ve sırları renklendirmeye yarayan, renklendirici metal oksitleri ve bileşiklerinin bazı maddelerle karıştırılmasıyla özel hazırlanmış renk verici özdekler. 12- BOYA FIRÇASI: Alm.Malpinsel; Fr.Pinceau â peindre (coloriage); Ing. Majolica pencil- El dekorları yapımında kullanılan çok yumuşak tüylü, özel yapılmış ince uçlu fırça. BOYAMA ARAÇLARI: Alm.Malwerkzeuge; Fr.Materiels de coloration; Ing. Colouring materials- Çeşitli boyama ve dekorlama işlemlerinde kullanılan değişik özellikli ve farklı biçimlerdeki araçların tümü. BOYAR ÖZDEK: Alm.Farbstoff, Pigment; Fr.Pigment; Ing.Dyestuff, pigment-Genellikle, metal, mineral, organik ya da kimyasal asıllı, uygulandığı yüzeyi dokulara girmeksizin renklendiren ya da bir karışım içinde moleküller arası tekdüze dağılan renk verici, çözünmez özdek. BOYASAPTAR: Alm.Beizmittel; Fr.,Ing.Mordant- Boyama işlemlerinde, renklendirici özdeklerin karışımda tutunmasını sağlayan Al, Fe, Cr, Sn gibi metallerin çözünür tuzları. BOYUT: Alm.,Fr.,Ing.Dimension- Belirli bir doğrultu ya da büyüklüğe göre ölçülebilir büyüklük; bir bütün tarafından işgal edilen boşluk parçasının ölçümlenebilir gerçek büyüklüğü. BOZUKLUK: Alm.defekt; Fr.Defection; Ing.Defect, defection- Bir öğenin ya da öğeler dizisinin, ait olunan bir şeyi, bir bölümü terketmesiy-le ortaya çıkan yapı değişikliğindeki kusurluluk. BOZUNMA: Alm.Zersetzung, Zerlegung; Fr.Décomposition; Ing.Decomposition' Bir bütünün kendini oluşturan elemanlarından ayrılması, parçalanması. BÖLMELİ DEKOR: Alm.Zerlegen; Fr.Cloisonnement; Ing.Cloissone- 1) Uygulanan deseni kendi içinde bölmelere ayırma suretiyle yapılan dekor tarzı. 2) Düşük derecelerde ergiyerek akma ve yayılma özelliği gösteren sırlarla yapılan dekorlamalarda, sırların birbirine karışmasını önleyecek şekilde yapılan parçalı süsleme. BROM: Br, At.ağ. 80; Alm.Brom; Fr.Brome; Ing.Bromine- Halojenler sınıfından, koyu kırmızı renkli, deniz suyundan ve tuzlu kayaçlardan elde edilen boğucu kokulu metalsi element. 13- BUHARLAŞMA: Alm.Verdampfung; Fr.,Ing.Vaporisation- Bir bileşiğin, kimyasal yapısı değişmeksizin sıvı halden gaz hale geçmesi. BUHARLAŞTIRICI: Alm.Dampfmaschine; Fr.Evaporateur; Ing.Evaporator- Bazı özdeklerin kurutulması, suyunun uçurulması işlemlerinde kullanılan aygıt. BUHARLAŞ(TIR)MA: Alm.Verdampfung, Abdampfung; Fr.,Ing.EvaporationBir sıvının, her sıcaklıkta yüzeyden buhar haline geçmesi,, geçirilmesi. BULAMAÇ: Alm.Tonschlamm; Fr.Barbotine, pate liquide; Ing.Slip- Döküm yoluyla şekillendirilen seramik eşyanın yapımında, özel hazırlanan sulandırılmış, akışkan hamur. BULANIKLIK: Alm.Trübheit, Trübung; Fr.Turbidité; Ing.Turbidity- Bir sıvının, içeriğindeki katı asıltılar nedeniyle, karışık, çalkalanmış, saydamlığını yitirmiş hali. BÜKÜLÜR ŞEKİLLENDİRME GERECİ: Alm.Ziehklingen; Fr.Palette flexible; Ing.Oblong steel palette- Tornada ve elde yapılan şekillendirme çalışmalarında kullanılan, çeşitli biçimler verilmiş, esnek, düz, yassı metal gereç. BÜKÜLME: Alm.Biegung, durchdrücken; Fr.Cintrage; Ing.Inclination-Esneme yeteneği olan bir nesnenin dış yüzüne dairesel eğim verilmesi. BÜK(ÜL)ME DAYANIMI: Bk. Eğilme dayanımı. 14- CAM: Alm.Glas; Fr.Verre; Ing.Glass- Alkali ve toprak-alkali metallerin ergimiş silikatlarından elde edilen saydam, sert, şekilsiz, kırılgan özdek. CAM PLAKA: Alm.Glasplatte; Fr.Palette de verre; Ing.Glass slab- Boya ezmeye yarayan, cilasız, buzlu cam levha. CAM SUYU: Bk. Su camı CAM TOKMAK: Alm.Glasreiber; Fr.Molette; Ing.Glass muller- Cilasız cam plaka üzerinde boya ezmeye yarayan camdan yapılmış, düz tabanlı, saplı gereç. CAMLAŞMA: Alm.Glasphase; Fr.,Ing.Vitrification- Bir bileşenin ya da bileşiğin ergime sıcaklığına kadar ısıtıldıktan sonra soğumasıyla camsı yapı kazanması, cam haline geçmesi. CAMSI: Alm.Glaskörper; Fr.Vitrifié; Ing.Glassy- Isı etkisiyle ergiye-rek cam gibi olmuş, cam özelliği kazanmış özdek. CAMSIZLAŞMA: Alm.Entglasung, glanzlos, Glanzlosigkeit; Fr.Dévitrification; Ing.Devitrification- 1) Camsı özellik taşıyan bir bileşiğin bu özelliğini yitirmesi, saydamlığın bozulması. 2) Sırların, çeşitli nedenlerle gereği gibi düzgün, pürüzsüz, kaygan bir yüzey oluşturmaması, donuk, mat ve pürüzlü bir görünüm alması. CEVHER: Alm.Erz; Fr.Minéral; Ing.Mineral, ore- Yer kabuğunun bileşken-leri; mineral kimyasının, içlerindeki metal ya da yarı metallerin ay-rılabildiği doğal haldeki cansız bileşenleri ya da bileşikleri. CHİNA: Yumuşak Avrupa porselenine verilen ad. Bk. Yumuşak porselen. CHINA CLAY (Ing.): Bk.Çin(i) kili CHINESE SOFT PASTE (Ing.): Steatit ya da talk katkısıyla yapılmış bir çeşit porselen; yumuşak hamurların düşük ısılarda pişirilmesiyle elde edilen porselene benzer eşya. Bk. Soft paste (Ing.) CİLA: Alm.Töpferglasur; Fr.Vernis; Ing.Low solubility glaze- Özellikle, düşük ısılarda pişirilen çömlekçi işlerini sırlamada kullanılan, ergime 15- dereceleri çok düşük, yüksek oranda kurşun bileşikleri içeren, ince bir tabaka halindeki saydam sırlara verilen ad. Bk. Parlatıcı CİMENT: Bk. Şamot CORNİSH-STONE (Ing.): Fr.Pierre de Cornouailles, stone; Ing.China-stone, Cornwall-stone- İngiltere'de Cornwall (Kelt) yöresinden elde edilen, granitin bozunmasıyla oluşmuş, pegmatite benzeyen, öğütülmesi daha kolay feldispatik bir kayaç türü; İngiliz feldispatı. Bk. Pegmatit CREAM İŞİ: Ing.Cream ware- 1) Bileşimindeki demir oranı çok düşük olduğundan, beyaza yakın açık renkte pişen bir ingiliz kili. 2) Bu gibi killere kuvars, feldispat, bazen de bir miktar kaolen katılarak hazırlanan hamurlarla, ilk kez Wedgwood tarafından üretilen ince fayans eşyaya verilen genel ad. İngiliz fayansı. ÇAKMAK TAŞI: Si02; Alm.Feuerstein, Flint, Silikastein; Fr.Silex; Ing. Flint, silex- Seramik hamurları ile sırlara katılan doğal bir silis kaynağı. ÇAMUR KESME TELİ: Alm.Schneidedraht; Fr.Fil â couper la terre; ing. Clay cutter- Belirli büyüklükteki seramik hamurunu daha küçük parçalara bölme, dilimleme ve düzgün levha haline getirme işlemlerine yarayan, naylon ya da çelik telden yapılmış basit gereç. ÇAMUR MAKİNASI: Alm.Tonschneider; Fr.Malaxeur, pug mill; Ing.Pug mill-Su katkısıyla yumuşatılmış kil ve hamurların tektürel karışımını yapan, havasını gideren ve düzgün biçimli kalıp halinde kullanıma hazırlayan mekanik aygıt. ÇANAK-ÇÖMLEK: Bk.Seramik ÇARK: Bk.Çömlekçi tornası ÇEKİCİ: Alm.anziehend; Fr.Attirant; Ing.Attractive- Bir yapıda, tanecikleri birbirine yaklaştırma, yakınlaşmalarına neden olma gücü. 16- ÇEKİM: Alm.Anziehung, Attraktion; Fr.,Ing.Attraction- Bir yapının taneciklerini birbirine yaklaştıran, yakınlaşmalarına neden olan güç. ÇEKME: Alm.Aufwerfen, Verziehen; Fr.Retrait; Ing.Shrinkage- Özlü killerin ve hamurların, kuruma ve pişme sırasında fiziksel ve molekül suyunu kaybederek kütlesi ile küçülmesi, daralması. ÇEVİKTİM: Alm.Konversion; Fr.,Ing.Conversion- Kimyasal türlerin başka türlere dönüştürülerek değişime uğratılması. ÇIKARTMA: Alm.Abziehbild; Fr.Chromo, decalcomanie; Ing.Ing.Decal, decalcomania, transfer paper- 1) Çeşitli desen ve görüntülerin boyalı olarak üzerine aktarıldığı, akrilik reçina ile kaplanmış kağıt tabaka. 2) Bu gibi özel kağıtlardaki baskının cam, tahta, seramik vb. gibi yüzeylere geçirilmesi işlemi. ÇİÇEKSİME: Alm.Ausblühung, Effloreszenz; Fr.,Ing.Efflorescence- Bazı kimyasal tuzların hava etkisiyle örüt suyunun bir bölümünü kaybederek, oluştukları yüzeyde tozlaşmaya uğramaları, toz haline gelmeleri. Çiçeklenme. ÇİĞ PARÇA: Alm.Grüne Ware, Rohware, ungebrannt; Fr.Piece crue; Ing. Green body, green wareŞekillendirilip kurutularak sertleştirilmiş, ancak henüz pişmemiş ham toprak eşya. ÇİN KIRMIZISI: Alm.China-Rot; Fr.Sang de Boeuf; Ing.Red-China- 1200°C derecenin üstündeki sıcaklıklarda pişirilen sırlar ile indirgen atmosferde elde edilen porselen sırlarında koyu kırmızı renk; "öküz kanı kırmızısı". ÇİNİ: Bk.Fayans ÇİN(İ) KİLİ: Yaklaşık formülü: Al2O3.2Sİ02.2H20; Aim.China clay, Englischer kaolin; Fr.China-clay; Ing.China clay- Granitik kayaçlarm bozunmasıyla, silis ve alüminden oluşan ak renkli, yüksek ısılara dayanıklı bir çeşit birincil kil; İngiliz kaoleni, porselen kili olarak da anılır. Çoğu hamur hazırlamada, bazen de yüksek ısı sırlarında silis ve alümin kaynağı olarak kullanılır. Bk. Kaolen. 17- ÇİNKO: Zn, At. Ağ . 65; Alm. Zink; Fr., Ing.Zinc- Mavimsi ak renkli oldukça sert bir metal. ÇİNKO BEYAZI: Alm.Zinkweiss; Fr.Blanc de zinc; Ing.White opaque tin-Yüksek oranda çinko-oksit katkısıyla hazırlanan sırlarda mat, beyaz renkli, örtücü görünüm; çinko matı beyazlık. ÇİNKO-OKSİT: ZnO; Alm.Zinkoxid; Fr.Oxyde de zinc; Ing.Zinc oxide-11000C dereceye kadar pişirilen sırlara yapılan 0.05- 0.2 molekül arasındaki katkılar parlaklık verdiği halde», 0.3 molekülden daha yüksek katkılarla mat sırlar elde edilen ve örtücü sırların yapımında kullanılan çinko bileşiği. ÇİNKO ÜSTÜBECİ: Bk. Çinko oksit ÇİZGE: Alm.Diagramm, Schaubild; Fr.Diagramme; Ing.Diagram- Bir olgunun çeşitli evrelerini, değişimlerini, gelişimini çizgisel yolla anlatma, çizimle açıklama. ÇİZGİSEL: Alm.linear, liniert; Fr.Lineaire; Ing.Linear- Çizgilerden oluşmuş; çizgili. Ç0KTÜREL: Alm.heterogen; Fr.Heterogene; Ing.Heterogeneous- Farklı yapıdaki öğelerden oluşan dizgeler topluluğu. ÇÖKELEK: Alm.Niederschlag; Fr.Précipité; Ing.Precipitate- Fiziksel ya da kimyasal bir çökelme ortaya çıktığında dipte toplanan, dibe çöken. ÇÖKELME: Alm.Failung, niederschlagen; Fr.Précipitation; Ing.Precipitation- Fiziksel ya da kimyasal bir olgunun ardından, çökelek denilen erimeyen yapının sıvı içinde çözünmeden katı halde kalması. ÇÖMLEK: Alm.Gefâss, Keramik, Scherbe, Tongefâss, Topf; Fr.Céramique, poterie; Ing.Ceramic, pottery- Pişmiş topraktan sırlı ve sırsız çeşitli mutfak eşyası, kap-kacak. ÇÖMLEKÇİ: Alm.Geschirrhandler, Töpfer, Töpfermeister; Fr.Potier; Ing. Potter- Çanak-çömlek yapımıyla uğraşan, çömlek yapan; çömlekçi ustası. 18- ÇÖMLEKÇİ BIÇAĞI: Alm.Arbeitsmesser; Fr.Couteau céramique; Ing.Potter's knive- Toprak eşya yapımında yarı yaş hamuru kesme işinde kullanılan keskin sivri uçlu, kalın sırtlı ve tahta saplı küçük bıçak çeşidi. ÇÖMLEKÇİ İŞİ: Alm.Irdengut, Irdenware, Tonware, Topferware; Fr.Poterie; Ing.Earthenware, pottery- 1) Porselen ve pekişmiş çini ürünleri dışında kalan sırlı ve sırsız seramik eşyanın genel adı. 2) Ortalama 9000 C-11500 C dereceleri arasındaki sıcaklıklarda pişirilen, gözenekli ve renkli hamurlardan yapılmış sırlı ve sırsız eşyanın genel adı. ÇÖMLEKÇİ TOPRAĞI: Alm.Töpferton; Fr.Terre â potier; Ing.Potter's clay-Genellikle düşük sıcaklıklarda pişirilen, yüksek oranda demir ve mangan içerikli, özlü, plastik killerin genel adı. ÇÖMLEKÇİ TORNASI: Alm.Töpferdrehbank, Töpferscheibe, Töpfertisch; Fr.Tour â taper, tour de potier; Ing.Kickwheel, potter's whell- El, ayak ya da mekanik olarak hareket ettirilen metal ya da ahşap bir disk üzerine yerleştirilmiş kilin şekillendirilmesine yarayan düzenek; çömlekçi çarkı. ÇÖMLEKÇİLİK: Alm.Töpferei, Töpfergewerbe, Töpferkunst; Fr.Art du potier, ceramique; Ing.Pottery- Pişmiş topraktan sırlı ve sırsız kap-kacak yapma sanatı. Çömlek yapma, çömlek işiyle uğraşma. ÇÖMLEKHANE: Alm.Töpferei, Topferwerkstatt; Fr.Maison de potier; ing. Green house- Çanak çömlek yapılan imalathane. Çömlek yapımıyla uğraşan çalışma yeri. ÇÖZELTİ: Alm.Lösung; Fr.,Ing.Solution- 1) Katı bir özdeğin bir sıvı içinde erimesi, çözünmesi, 2) İki ya da daha fazla türden molekülün tek bir evre oluşturan tektürel karışımı. ÇÖZGEN: Alm.Lösungsmittel; Fr.Dissolvant, solvant; Ing.Solvent-1) Bir bileşiğin çözünmesine yol açarak çözeltiyi oluşturan; kimyasal tepkime sonucu bir yapıyı çözen. 2) Çoğunlukla, sıvı halde olan ve bir takım özdekleri çözme, eritme yeteneği bulunan özdek. 19- ÇÖZMEK: Alm.auflösen; Fr.Dissoudre; Ing.Dissolve- Bir organizmayı ya da zerrecikler kümesini parçalayarak bozunmasına yol açmak, çözeltiye sokmak. ÇÖZÜCÜ: Bk. Çözgen ÇÖZÜMLEME: Aim.,Fr.Analyse; Ing.Analysis- Bir karışımın bozunmasına yol açarak bileşenlerine ayırma; bir bileşimi oluşturan öğeleri araştırma, katkı oranlarını belirleme. ÇÖZÜNME: Alm.Lösung; Fr.Dissolution; Ing.Dissolution, dissolving- Katı, sıvı ve gaz evresindeki bir organizmanın ya da zerrecikler kümesinin, kendini oluşturan öğelerin birbirinden ayrılmaları sonucu bozunması. ÇÖZÜNMEZ: Alm.unlöslich; Fr.,Ing.Insoluble- Çözeltiye girmeyen, çözücü içinde özellikleri bozulmaksızın erimeden kalan özdek. ÇÖZÜNÜK: Alm.gelöst; Fr.Dissolu; Ing.Dissolute, dissolved- Bir çözelti içinde bulunan, çözünmeye uğramış, erimiş olan. ÇÖZÜNÜR: Alm.auflösbar, löslich; Fr.,Ing.Soluble- Bir sıvı içinde erime, çözünme özelliğine sahib özdek» ÇÖZÜNÜRLÜK: Alm.Löslichkeit; Losbarkeit; Fr.Solubilite; Ing.Solubility-Çözünebilme özelliğine sahib bir özdeğin çözgen içindeki birim niceliği, erirliği. ÇUKURLUK: Alm.Höhle, Höhlung; Fr.Fossette; Ing.Dimple- Düşük dereceli ya da yetersiz pişirimler ile normalden yüksek ısılarda yapılan aşırı pişirme sonucu sır yüzeyinde patlayan baloncukların doldurularak kapanmaması sonucu oluşan, küçük krater görünümünde delikler. 20- DAĞILIM: Bk.Serpinme DAĞLAMA: Alm.Âtzung; Fr.Attaque chimique; Ing.Etching- Asitli gravür ve litogravür dekorlarının hazırlanmasında olduğu gibi; istenilen desenlerin elde edilmesi için çıplak yüzeyin asitlerle aşındırılması. Bk. Bakır plak baskısı. DALDIRMA: Alm.hineintauchen, Tauchen; Fr.Immersion, trempage; Ing. Dipping, immersion- 1) Bir katıyı sıvı içine batırma. 2) Seramik eşyayı sırlama amacıyla, önceden belirlenen bir süreç içinde belirli yoğunluktaki sır barbotinine batırarak, parça yüzeyinde gerekli kalınlıkta sır tutunmasını sağlama. DAMITIK: Alm.Destillat; Fr.Distillat; Ing.Distillate, distilled- Damıtma yoluyla elde edilen özdek. DAMITMA: Alm.Destination, Umsieden; Fr., Ing.Distillation- Uçmaz bir yapıya karışmış bulunan bir sıvıyı ısı etkisiyle gaz halinde buharlaş-tırarak uçurma» karışık halde bulunan sıvı özdekleri birbirinden ayırma, özünü çıkarma, saflaştırma; imbikten geçirme. DEĞERLİK: Alm.Valenz, Wertigkeit; Fr.Valance; Ing»Valency- Bir eleman ya da bileşiğin elektron alışverişi. DEĞİRMEN: Alm.Mahlmühle, Mahltopf, Topfroller; Fr.Broyeur a jarre (a boulet); Ing.Grinder, pot millHammeddelerin ince öğütülmelerine, sırların, angobların tektürel karışımlarına yarayan aygıt. Bk. Öğütücü. DEKALKOMANİ: Özel, taşıyıcı kağıt üzerine seramik boyalarıyla desen ve çeşitli süslemeler basılarak hazırlanan çıkartmaların genel adı. Bk. Çıkartma. DEKOR FIRÇASI: Alm.Malpinsel, Rindshaarpinsel; Fr.Pinceau â decor, brosse â caractere; Ing.Majolica pencilSeramik eşyayı dekorlamada kullanılan çok ince ve yumuşak hayvan tüylerinden özel olarak yapılmış, çeşitli boy ve biçimlerde fırçalar. 21- DEMİR: Fe, At.ağ.56; Alm.Eisen; Fr.Fer; Ing.Iron- Grimsi renkli, 1500 0C derecede ergiyen, levha haline getirilen ve haddeden geçen, hematit, limonit, pirit gibi minerallerden elde edilen sert metal. DEMİR OKSİT: Alm.Eisenoxid; Fr.Oxyde de fer; Ing.Iron oxide - Sarı (Fe2O3 .xH2O), kırmızı (Fe2O), siyah (FeO, Fe3O4) renklerde, sırları bej, sarı, kahverengi ve şarap kırmızısına boyayan, indirgen pişirimlerde kül mavisi ve koyu gri renkler oluşturan, antimonlu sırları kızıla döndüren demir bileşiği. DEMİR SÜLFÜR: Bk. Pirit DENEY: Alm.Experiment, Versuch; Fr.Expéience, expérimenter; Ing.Experience, experiment- Yeteneklerin, ilmin ve bilgi alanlarının zenginleşmesi, genişlemesi için birşeyi isbatlamak, doğruluğunu göstermek için yapılan bilimsel gözlemler ve çalışmaların tümü. DENEY PLAKASI: Alm.Probekörpern; Fr.Eprouvette; Ing.Test piece- Hamur, sır ve boya gibi malzemelerle ilgili deneysel araştırmaların küçük boyutlu örnekleri. DENEYİMSEL: Alm.empirisch; Fr.Empirique; Ing.Empirical- Belirli bir yöntem ya da bilimsel kuralları dikkate almadan, kişisel ya da kol-lektif deneylerin ve bulguların verilerine dayanan. DENEYLİK: Alm.Labor; Fr.Laboratoire; Ing.Laborator- Belirli bilimsel araştırma ve deneyler yapmaya uygun tarzda özel suretle düzenlenmiş alan. DENEYSEL: Alm.experimentell; Fr.Expérimental; Ing.Experimental- Bilimsel deneyimler, ölçümler, gözlemler, bulgular, ilkeler ve olgulara dayanma; bu yolla elde edilen verileri yorumlayarak sonuca ulaşma. DENİZ SÜNGERİ: Alm.Naturschwamm; Fr.Eponge naturelle; Ing.Natural sponge- Şekillendirme sürecinde gerekli yüzey düzeltmeleri, çapakların temizlenmesi ve sert kenarların yumuşatılmasına yarayan sünger çeşidi. 22- DENKLİK: Alm.Waage; Fr.,Ing.Balance- Belirli maddelerin ya da çeşitli karışımların incelikli ağırlık ölçümlerine, tartımlarına yarayan gereç. Kütle ölçümlerine yarayan düzenek, tartaç. DERİ SERTLİĞİ: Alm.leaderhart; Fr.Dureté du cuir; Ing.Leather-hard-Şekillendirilmiş toprak eşyanın kuruma sürecinde suyunu kaybederek sertleşmeden önceki yarım yumuşaklık. Kazıma, kesme, oyma gibi işlemlerin yapımına uygun kıvam. DERİŞİK: Alm.konzentriert; Fr.Concentré; Ing.Concentrated- 1) İçindeki su oranı azalarak koyulaşmış sıvı. Eritkeni çok, eriyeni az olan eriyik. 2) Bir çözeltinin birim hacminde niceliği en yüksek olan çözünmüş özdek. DERİŞİKLİK: Alm.Konzentration; Fr.,Ing.Concentration- Bir çözelti içindeki çözünmüş özdek ya da özdeklerin, birim hacmindeki sıklığı, yoğunluğu, kütlesi. DESTEK: Alm.Aufbaustütze, Ofenstützen, Sparstützen; Fr.Des, quille, support; Ing.Crank, prop, support- Bir fırının doldurulmasında rafların üst üste yerleştirilmesine, oylumlu parçaların birbirine değmeden istiflenmesine yarayan, refrakter hamurlardan yapılmış, değişik boy ve biçimlerdeki fırın malzemelerinin genel adı. DEVİNGEN: Alm.beweglich, dynamisch; Fr.Dynamique, mobile; Ing.Dynamic, mobile- Kendinden hareket halinde olma. Dışarıdan bir güç gerektirmeksizin bulunduğu yeri ve konumu değiştirebilme. DEVİNGENLİK: Alm.Beweglichkeit, Mobilitât; Fr.Mobilité; Ing.Mobility-Devingen olma, yer ve durumunu değiştirebilme yeteneği. DEVİNİM: Alm.Bewegung; Fr.Mouvement; Ing.Motion- Belirli bir zaman sürecinde boşluktaki yerini, konumunu, şeklini değiştirme. Kendiliğinden meydana gelen düzgün ve düzenli hareket içinde olma; niteliksel gelişim halinde bulunma. DIŞBÜKEY: Alm.konvex; Fr.Convexe; Ing.Convex- Yüzeyi düzgün küresel, tümsek, şişkin, kavisli olan. 23- DIATOMİT: Bk.Kizelgur DİNGİN: Alm.trâge; Fr.Inerte; Ing.Inactive, inert- 1) Kendine özgü bir hızı, hareketi olmayan, devinim halinde bulunmayan. 2) Bazı gazlar ve sıvıların temas halinde olduğu ya da birlikte bulunduğu özdeklerle kimyasal tepkimeye girmemesi; asal gazlardan Helyum, Neon, Kripton, Argon, Ksenon, Radon gibi atom halinde olup, kimyasal tepkime göstermeyen. DİNGİNLİK: Alm.Trâgheit; Fr.Inertie; Ing.Inertia- İçinde bulunulan hareketi, durgunluğu kendi kendine değiştirme yetisi bulunmama; devinime karşı koyma. DİŞ PORSELENİ: Alm.Dental-Keramik, Porzellan-zahne; Fr.Porcelaine dentale; Ing.Dental porcelain, toothporcelain- Diş protezlerinin yapımında kullanılan, feldispat (%81), kaolen (%4), kuvars (%15) karışımıyla hazırlanmış bir çeşit saydam, teknik porselen çeşidi. DİZGE: Alm.System; Fr.Systeme; Ing.System- Bir bütün oluşturacak şekilde, karşılıklı olarak birbirine bağlı öğeler topluluğu; bu öğeler arasındaki yapısal ilişki, kurallar dizisi. DOĞRU ALEVLİ FIRIN: Alm.direktflammofen; Fr.Four â flammes directes; Ing.Open flame kiln- Sırlı ya da sırsız toprak eşyanın doğrudan doğruya çıplak alevle temas edecek şekilde pişirilmesine uygun tarzda yapılmış seramik fırınları. DOLGU: Alm.Füllstoff; Fr.Substance de remplissage; Ing.Filler- Belirli amaçlarla kullanılmak üzere üretilen birtakım karışımların özelliklerini geliştirmek, yapım harcamalarını azaltmak için bileşime eklenen uygun katkı. Seramik boyası, frit, sir gibi yapımı pahalı malzemelerin, özelliklerini bozmadan, maliyetlerini düşürmek amacıyla içlerine katılan düşük fiyatlı özdekler. DOLOMİT: CaCO3 . MgCO3 ; Alm.Dolomit; Fr.Dolomite, dolomie; Ing.Dolomite - Kalsiyum ve magnezyum karbonatlarının doğal haldeki minerolojik karışımı. Sırlara kalsiyum ve magnezyumun birlikte girmesini sağlayan, ikinci derecede ergitici doğal mineral. 24- DONANIM: Bk.Donatım DONATIM: Alm.Ausrüstung; Fr.Equipement; Ing.Equipment- üretim amacıyla kurulmuş bir kuruluşa gerekli üretim araçları ve gereçler topluluğu. DOYGUN: Alm.satt; Fr.Saturé; Ing.Saturated- Belirli bir ısı ve basınca sahip bir sıvı ya da çözeltinin, içine konulan bir özdeği artık eritmez hale gelmesi, erimiş özdekten en yüksek miktarda içine alabilmesi. DOYMA: Alm.Sâttigung; Fr.,Ing.Saturation- Doygun olma; bir çözelti içinde, erimiş özdekten en yüksek miktarda bulunma. DOYMA NOKTASI: Alm.Sattigungspunkt; Fr.Point de saturation; Ing. Saturation point- Bir çözeltide, çözünmüş özdeklerin en çok bulunabilir niceliği, miktarı, doymuşluğun en üst derecesi. DOYURMA: Alm.sattigen; Fr.Saturer; Ing.Saturate- Bir maddeyi bir başka madde içinde alabildiği kadar çözmek. İki maddeyi, doyma noktasına kadar birbiriyle karıştırmak, eritmek, doygunluk sağlamak. DÖKME: Alm.Begiessen; Fr.Arrosage; Ing.Pouring- Tek yüzü, yer yer ya da düzenli şekilde Örtülmek istenen seramik eşya üzerine angob ya da sır barbotininin dökülmesi suretiyle yapılan uygulama tarzı. DÖKÜM: Alm.Giess; Fr.Coulage; Ing.Casting- Bk. Döküm çamuru. DÖKÜM ÇAMURU: Alm.Giessmasse; Fr.Pate de coulage; Ing.Casting slip-Seramik eşyanın, alçı kalıplara dökmeyle şekillendirilmesine yarayan sulu imalat hamuru; hamur barbotini. DÖNEK: Alm.amphoter; Fr.Amphotere; Ing.Amphoter- Baz özelliğindeki bileşiklerle olduğu kadar,.asitlerle de birleşme özelliği gösteren madde: ALO, gibi. DÖNER FIRIN: Alm.Drehofen; Fr.Four rotatif; Ing.Rotary furnace (kiln)-Frit yapımında kullanılan, içi refrakter tuğla kaplı, ekseni etrafında döndürülerek çalıştırılan, bir çeşit yüksek ısı fırını. 25- DÖVÜLÜRLÜK: Alm.Schmiedbarkeit; Fr.Malleabilité; Ing.Malleability-Metal gibi bir özdeğin çekiçle dövülerek, ezilerek levha ya da ince tabaka haline gelebilmesi özelliği. DUMAN: Alm.Rauch; Fr.Fumée; Ing.Fume, smoke- 1) Yanmakta olan bir öz-dekten çıkan, değişik renkli, oldukça yoğun gazlı artık. 2) Hamur ve sırların bileşimlerinde bulunan yanıcı maddelerin pişirim sırasında gazlaşarak bileşimden ayrılmalarıyla ortama yayılan asıltı. DURGUN EVRE: Alm.unbeweglichkeitsphase; Fr.Phase immobile; Ing.Immobile phase (stage)- Hareketsiz, değişmeyen, olduğu yer ve durumda kalan dönem. DURULTU: Alm.vorsichtiges; Fr.Décantation, décantage; Ing.Decantation-Sıvı bir karışım içindeki tortunun ayrılması için yapılan durultma sonucu oluşan duruluk hali, berraklık, durulma. DURULTUCU: Alm.Dekantierapparat,Vorrichtung; Fr.Décanteur; Ing.Decanter- Bir sıvı içindeki asıltılı tortuyu çöktürmeye yarayan aygıt. DÜZELTME: Alm.Retuschieren, Uberarbeitung; Fr.Retouche; Ing.Finishing, retouching- Bir bütünün ya da bütünden bir bölümü, bir parçayı düzeltmek, yeniden elden, gözden geçirmek, yer yer değiştirmek; son el işleri. Yeni şekillendirilmiş bir seramik eşyaya, kurumadan önce gerekli düzeltmeleri yapmak; sırlı ve dekorlu seramiklerdeki hataları elden geçirmek. DÜZENEK: Alm.Apparat; Fr.Appareil; Ing.Apparatus- Belirli bir üretim ya da deney düzeni için gerekli aygıt ve gereçler topluluğu. DÜZENLEYİCİ: Alm.Regulator; Fr.Régulateur; Ing.Regulator- Belirli bir ölçüyü, akımı, büyüklüğü, elektrikli ya da mekanik çalışma düzenini bozarak değiştirebilir nitelikteki aygıtsal sapma, bozukluk ve karışıklıklara karşı korumaya, işlevi düzenli ve sabit tutmaya yarayan kontrol dizgesi: Isı (termostat), elektrik (transformatör) düzenleyici aygıtlar gibi. DÜZENLİ: Alm.ordentlich; Fr.Régulier; Ing.Regular- Bilimsel dizgelere, bulgulara, deneylere, kurallara uygun biçimde olma. 26- EBRU DEKORU: Alm.Achatware; Fr.Engobe marbre, engobe peigné; Ing.Marbled ware, marbling- Boyalı angoblar ya da değişik renkli hamurlarla yapılan damarlı mermer görünümündeki dekorların genel adı. EĞİLME DAYANIMI: Alm.Biegefestigkeit; Fr.Résistance a la flexion; Ing.Bending strength- Seramik yapıların, uygulanan güç altında eğilmeye karşı dayanıklılığı. EL DEKORU: Alm.Handmalerei; Fr.Decoration a la main; Ing.Hand decoration, hand painting- Seramik eşya üzerine angob, sır-altı, sır, sır-üstü tarzlarında fırça, sünger, tampon, şırınga vb. gibi basit el araçlarıyla yapılan el işi dekorların genel adı. ELEK: Alm.Sieb; Fr.Tamis; Ing.Sieve- Hammaddelerin kaba tanelilerini ayırma, döküm çamuru, sır barbotini ya da bazı sulu ve kuru karışımları süzme işlemlerinde kullanılan basit gereç; süzgü. Naylon, bakır, çelik gibi dokumalarla hazırlanmış elle kullanılan örnekler olduğu gibi, mekanik işlem gören endüstriyel örnekler de vardır. Bk. Titreşimli elek. ELEK BASKI: Alm.siebdruck; Fr.Sérigraphy; Ing.Silk screen- Özel seramik boyaları ve sırlarıyla doğrudan ya da dolaylı yolla yapılan baskı işlemi; serigrafi. ELEKTRİK MIKNATISI: Alm.Elektromagnet, Magnetische Reinigung; Fr.Epurateur électromagnétique, séparateur magnétique; Ing.Electromagnet, iron separator-, magnetic separator- Minerolojik hammaddelerin yapısında bulunan istenmeyen demir içeriğini ayırmaya yarayan aygıt; manyetik ayırıcı. ELEKTRİK PORSELENİ: Alm.Elekroporzellan; Fr.Porcelaine éléctrique; Ing.Electro-porcelain- Yeterince yalıtkan olmayan normal porselene göre alçak ve yüksek elektrik gerilimlerine dayanıklı porselen türü= 100.000 volt üstündeki gerilimlere dayanıklı, yüksek oranda steatit içeriği bulunan porselen hamurlarından yapılmış özel yalıtım gereçleri. Bk. Steatit. 27- ELEKTRİKLİ FIRIN: Alm.Elektrobrennofen, Widerstandsofen; Fr.Four â résistance, four éléctrique; Ing.Electric kiln, resistance furnace-Elektrik erkesiyle çalıştırılan ve gerekli sıcaklık derecelerine kadar ısı sağlayan seramik fırınları. ELEME: Alm.sieben; Fr.Tamisage; Ing.Screening- Elekten geçirme. Belirli malzemeleri, karışımları tane iriliğine, kıvamına göre ayırma, ayıklama, süzme. EL İLE: Alm.Handwerk, mit der Hand, manuell; Fr.Manuel; Ing.Hand made, handwork, manual- Fiziksel işlevin esas rolü oynadığı elle yapılan iş. Akıldan daha çok el becerisine dayalı olan işlemler; el işi. EL TORNASI: Alm.Hand-Drehscheibe, Tischranderscheibe; Fr.Tournette;Ing. Bench whirler, hand wheelSeramik eşyanın elle şekillendirilmesi, düzeltme yapılması ve dekorlama işlemlerinde kullanılan, ayaklı bir mil üzerine oturtulan döner tabladan oluşan basit el aracı; turnet. ELLE ŞEKİLLENDİRME: Alm.Handmodellieren; Fr.Modeler a la main; Ing. Hand built, hand building, hand modelled- Mekanik yollara başvurmaksızın, doğrudan bireyin fiziksel işlevleri ile el becerisine dayanarak uygulanan biçimlendirme yöntemi. EKŞİT: Bk.Asit EMAYE: Alm.Emaille; Fr.Email; Ing.Enamel- 1) Ergime derecesi düşük renkli sırça. Yüksek sıcaklıklarda ergiyen sert sırların yüzeylerine parlaklık sağlama amacıyla kullanılan renkli cila. 2) Ergitici camsı maddeler ve özel renklendiricilerin birlikte pişirildikten sonra öğü-tülmesiyle elde edilen metal kaplama örtüsü. EMDİRME: Alm.Imprâgnierung; Fr.Impregnation; Ing.Imprégnation- Bir katının bütün gözeneklerini akıcı bir sıvı ile doldurma; derinliklerine kadar sıvıya doyurma. EMEÇ: Alm.Saugapparat; Fr.Aspirateur; Ing.Aspirator- Havayı, sıvıları, tozları ve tozlaşmış maddeleri emerek ortamdan çeken aygıt; aspiratör. 28- ENDÜSTRİ: Alm.Industrie; Fr.Industrie; Ing.Industry- 1) Bir işi uygulama, yapma, yürütme becerisi. 2) Belirli bir iş ya da üretim kolunda kar amacıyla kurulmuş, toplu-üretim yapımına yönelik faaliyetlerin tümü. ENDÜSTRİ SIRLARI: Alm.Industrieglasuren; Fr.Glaçures industrielles; Ing.Industrial glazes- Endüstriyel yollarla, seri halde fabrikalarda üretilen seramik eşyanın sırlanmasında kullanılan bileşimleri düzenli yüzeyleri düz ve pürüzsüz, çizilmelere, darbelere dirençli, asitlerde çözünmeyen, sürekli sürtünmelere dayanıklı, önceden belirlenen sıcaklıklarda camlaşan sırların genel adı. ENDÜSTRİ TASARIMI: Alm.Formgestaltung; Fr.Dessin industriel; Ing.Industrial design- "Endüstri ürünlerinin hazırlanışı ve ortaya konuşunun özgül yaratıcı süreci. Ürünlerin kullanım değerlerini yükselterek toplumun, toplumsal ve estetik gerekleri doğrultusunda insanların maddi ve kültürel gereksinimlerine karşılık verecek üretim özelliklerinin en verimli hale getirilmesi". ENDÜSTRİYEL: Alm.industriell; Fr.Industriel; Ing.Industrial- 1 Endüstri tarafından üretilmiş mal, eşya, madde vs. 2) Toplu-üretime uygun tarzda mal üretme. ENGLİSH CHİNA (Ing.): Bk. Kemik porseleni ENGLİSH SOFT PASTE (Ing.): Bk. Soft paste (Ing.) ERGİME: Alm.Schmelzung; Fr.Fusion; Ing.Fusion, melting- Isı etkisiyle erime özelliğine sahip katı özdeklerin yeterli sıcaklığa kadar ısı-tılmasıyla meydana gelen erime, yumuşama, akışkanlık kazanma hali. ERGİME ISISI: Alm.Schmelztemperatur, Schmelzwarme; Fr.Chaleur de fusion; Ing.Heat of fusion- Ergime özelliğine sahip özdeklerin, ergimeleri için gerekli ve yeterli sıcaklık. ERGİME NOKTASI: Alm.Schmelzpunkt; Fr.Point de fusion; Ing.Fusion point, melting points Ergiyici özdeklerin tam olarak ergimeleri için gerekli en yüksek sıcaklık derecesi. 29- ERGİTİCİ: Alm.auflösend, Flussmittel; Fr.Fondant(e); Ing.Flux- Karışımdaki silis içeriğiyle birleşip ergiyici silikatlar meydana getirerek camlaşmayı sağlayan baz özelliğindeki ergime ısıları düşük maddeler. ERİRGENLİK: Alm.Schmelzbarkeit; Fr.Fusibilite; Ing.Fusibility- 1) Bazı katıların ısı etkisiyle akıcı hale geçmesi, sıvılaşması, yumuşaya-rak erimesi. 2) Ergime noktasına kadar ısıtılmış sırların eriyebilme yeteneği. ERİRLİK: Bk.Erirgenlik. ERİTKEN: Bk.Çözgen ERKE: Alm.,Fr.Energie; Ing.Energy- 1) Belirli bir gücün iş yapabilme yetisi, kuvveti, etkinliği. 2) Belirli bir iş üretmeye yeterli güç: Isıl erke, elektrik erkesi gibi. ESNEK: Alm.elastisch; Fr.Elastique; Ing.Elastic- 1) Bükülme, eğilme, kıvrılma, katlanma, yayılma, uzayıp kısalma gibi fiziksel özelliklere yatkın. 2) Bazı nesneler üzerindeki hareket yeteneğini engelleyen dış güç ortadan kalktıktan sonra ilk şeklini, biçimini, oylumunu alabilen. ESNEKLİK: Alm.Elastizitat; Fr.Elasticite; Ing.Elasticity- Bir dış güç altındaki nesnenin üzerindeki etkinin ortadan kalkmasıyla eski haline dönebilmesi. ESTER: Alm.,Fr.,Ing.Ester- Asitlerle alkollerin birleşmesinden su molekülünün ayrılmasıyla meydana gelen bileşik. ETKİ: Alm.Wirkung, Effekt; Fr.Effet,influence; Ing.Effect, influence-Bir cismin başka bir cisim üzerinde uyguladığı güç, kuvvet, eylem. ETKİSİZ: Alm.neutral; Fr.Neutre; Ing.Neuter, neutral- 1) Etkisi olmayan, tepkimelere etkisiz kalan, yansız. 2) Ne asit ne de baz özelliği gösteren madde. EUROPEEN SOFT PASTE (Ing.): Bk. Soft paste 30- EVİRME: Alm.,Fr.,Ing.Inversion- Alışılmış, belirli bir yapının, bir hareketin ya da normal düzenin tersine dönmesi, yer değiştirmesi. EVRE: Alm.,Fr.,Ing.Phase- 1) Bir işin ya da olayın gelişmesinde birbiri ardınca görülen değişik durumların her biri° çeşitli dönemler. 2) Dengeli bir dizge içinde, kesin yüzeylerle sınırlanmış, ortamda kendine özgü durumunu koruyan, fiziksel özellikleri değişik, birbirinden farklı tektürel bölümlerin herbiri. EVRE ÇİZGESİ: Alm.Phasendiagramm; Fr.Diagramme de phase; Ing.Phase diagram- Bir özdek ya da karışımın farklı evrelerinde gözlenen değişimlerin çizgisel yolla kaydedilmesi, çizgiyle gösterilmesi, anlatımı. EVRE GEÇİŞİ: Alm.Phasenübergang, Phasenumwandlung; Fr.Transition de phase; Ing.Phase transition- Belirli bir durum ya da dönemin, başka bir durum ya da dönemlere geçmesi. Buzun eriyerek su haline, suyun buharlaşarak gaz haline geçmesi gibi. EYLEMSİZ: Bk.Dingin. 31- FAYANS: Alm.Fayance, Steingut; Fr.Faience; Ing.Earthenware, faience-1) Hamur bileşimlerine göre genellikle, 10000 C – 12000 C dereceleri arasında pişirilen, beyaz ya da açık renkli, gözenekli hamurlardan yapılmış sırlı süs ve kullanım eşyası ile yumuşak hamurlu sağlık gereçlerinin genel adı. 2) Fayans hamurlarından yapılmış, beyaz ya da renkli sırlarla örtülü yer ve duvar kaplama karoları; çini. FELDİSPAT: Alm.Feldspat; Fr.Feldspath; Ing.Feldspar- Feldispatik ka-yaçların bozunmasıyla oluşan, birinci dereceli eritken olarak seramik hamurları ile sırların bileşimine katılan ak renkli mineral. Bk.Albit; Anortit; Ortoklas FIRÇA: Alm.Pinsel; Fr.Pinceau; Ing.Brush- Çeşitli el dekorları, fon boyamaları ve zıh çekiminde kullanılan değişik boy ve biçimlerde hayvan kılları ve yumuşak tüylerden yapılmış saplı sabit gereç. FIRIN: Alm.Brennofen, Ofen; Fr.Four; Ing.Furnace, kiln- Toprak eşyanın sırlı ve sırsız pişirilmesine, sertleştirilip pekiştirilmesine yarayan düzenek. Odun, kömür, akaryakıt, elektrik ve likit gaz gibi değişik ısı erkeleriyle elde edilen gerekli sıcaklıklara dayanıklı, çeşitli biçim ve boyutlarda yapılır. FIRIN ARABASI: Alm.Wagen; Fr.Wagonnet; Ing.Kiln car- Pişirime hazır ürünlerin fırına sürülmesine yarayan, ray üzerinde hareketli raf sistemi. FIRIN BOŞALTMA: Alm.Ausbauen; Fr.Defournement; Ing.Unloading- Ürünlerin, pişirimden sonra uygun sıcaklıklara kadar soğutularak fırından dışarı taşı'hması; tünel fırın arabalarının boşaltılması. FIRIN DOLDURMA: Alm.Beschicken, Einsetzen, setzen; Fr.Enfournement; Ing.Loading- Pişirime hazır ürünlerin, pişirilmek üzere belirli bir düzene göre fırın içinde istiflenmesi; tünel fırınlarda ürünlerin fırın arabalarına yerleştirilmesi. FIRIN GEREÇLERİ: Alm.Brennhilfsmittel; Fr.Matériels d'enfournements; Ing.Kiln furnitures- Toprak eşyanın pişirilmesinde, parçaların fırına yerleştirilmesine, istiflenmesine yarayan değişik boy ve biçimlerde, refrakter hamurlardan yapılmış pişirim malzemelerinin genel adı. 32- FIRIN MAŞASI: Alm.Brennzange; Fr.Pince d'enfournement; Ing.Kiln claw-Sic ak haldeki seramik ya da emaye eşyanın tutulmasına yarayan özel biçimli basit gereç. FIRIN RAFI: Alm.Brennplatte, Regalplatte, Schmotteplatte, Setzpiatte; Fr.Plaque d'enfournement, plaque d'etage; Ing.Setting slab, shelf slab, support- Sırlı ve sırsız seramik eşyanın fırın içinde katlar halinde istiflenmesine yarayan, yüksek ısılara dayanıklı, özel bileşimli ref-rakter hamurlardan yapılmış değişik boyutlarda raf plakaları. FİLE: Bk.Zıh FILLERS (Ing.): Filint ve kuvars gibi, seramik hamurlarına sertlik ve dayanıklılık veren maddelerin genel adı. FİLTER-PRES: Alm.Filterpress; Fr.Filtre-presse; Ing.Clay press, filter press-r 1) Sıvıların basınç altında süzdürülmesine yarayan aygıt. 2) Toplu-üretimde, sıvılaştırılmış hamurların suyunu süzdürerek yumuşak levha haline getirilmesine yarayan düzenek. FİNE CHİNA: Sert Avrupa porselenine verilen ad. Bk. Sert porselen. FİTİL: Alm.Wurzel; Fr.Colombinage, colombine; Ing.Coil, coil-built, coiling- Oylumlu parçaların elle şekillendirilmesinde, hamurun elle yuvarlatılıp inceltilmesi; bu yolla hazırlanılan parçaların üst üste eklenmesi suretiyle yapılan biçimlendirme. FİZİKSEL ÖZELLİKLER: Alm.physikalische Eigenschaften; Fr.Proprietes physiques; Ing.Physical properties- Bir özdeğin kimyasal yapı özelliklerinden ayrı olarak sertlik, yoğunluk, erime, kaynama, renk gibi maddesel özellikleri. FLUSSMİTTELN (Alm.): Zengin dekorların yapımında kullanılan altın çözeltilerine katılan ergitici maddelerin genel adı. Bk. Ergitici. FORMÜL: Alm.Formely Fr.Formüle; Ing.Formula- Bir bileşiği oluşturan öğelerin simgesel ve sayısal değerlerle belirtilmesi. 33- FORMÜL-GRAM: Alm.Formelgewicht; Fr.Poids de formule; Ing.Formula weight- Bir bileşiği oluşturan öğelerin bileşikteki atom ağırlıkları toplamı. FOSFOR: P, At.ağ.31; Alm.Phosphor; Fr.Phosphore; Ing.Phosphorus- Balmumu kıvamında, yarı saydam, sarmısak kokulu, zehirli kimyasal element. Kolaylıkla yanıcı olup, doğada serbest bulunmaz; daha çok fosforik asidin tuzları halindedir. FOSFORLANMA: Alm.Phosphoreszenz; Fr.,Ing.Phosphorescence- 1) Bazı canlı ya da cansız varlıkların, normal sıcaklığında hissedilir bir artış olmaksızın, radyasyon etkisiyle karanlıkta ışık yayması. 2) Özel bir bileşik üzerine ışık ışını düştükten sonra ışığın kesilmesiyle bileşiğin bir süre daha ışıması olayı. FRANSIZ PORSELENİ: Bk.Frit porseleni. FRİT: Alm.,Fr.Fritte; Ing.Fritt- Sır bileşimine katılan hammeddelerden bazılarının suda çözünmesi, saf halde kullanımın sağlığa zararlı olması, sır oluşumunda zararlı gaz çıkışları bulunması gibi nedenlerle ön-ergitilmesi. Silikat ve borat bileşiklerine dönüştürülen bileşimin cam-laştırılması. FRİT PORSELENİ: Ergime özelliği yüksek hammaddeler ve alkali fritleri-nin kil ile karıştırılmasıyla elde edilen hamurlarla yapılarak düşük dereceli sıcaklıklarda pişirilen bir çeşit porselen. Bk. Soft paste (Ing.) FRİTLEME: Alm.Frittebildung; Fr.Frittage; Ing.Fritting- Frit hazırlama, frit haline getirme işlemi. Bk. Frit FRİTLEME KABI: Alm.Sinterschale; Fr.Gazette pour frittage; Ing.Sintering bowl- Küçük miktarlar ya da deneylik için frit hazırlama kabı; frit potası. FÜKÜS: Fr.Fucus- Sır-altı el dekorlarında fırçayla işlemede kayganlık sağlama amacıyla boyalara katılan bir çeşit deniz yosunu. 34- GALEN: PbS; Alm.Bleierz, Bleiglanz, Galenit; Fr.Galene; Ing.Galena-Ortaçağ'da yapılan çömlekleri sırlamada kullanılan, günümüzde hemen hemen terkedilmiş çok güçlü ergitici ve ağı etkili doğal kurşun sülfür. GAZ FIRINI: Alm.Gasofen; Fr.Four â gaz; Ing.Gas (burning) kiln-Yag yakıt ya da LPG türü sıvı yakıtlar ile ısıtılan seramik fırınlarının genel adı. GAZ GİDERİCİ: Alm.Entgaser; Fr.Dispositif de dégazage; Ing.Degassifier-Bir sıvı içinde çözünmüş ya da gözenekli bir katı tarafından emilmiş, tutunmuş gazların atılmasına, giderilmesine yarayan aygıt. GAZ GİDERME: Alm.Entgasen; Gasenbefreien; Fr.dégazage; Ing.Outgassing, degassing- Bir sıvı içinde çözünmüş, ya da gözenekli bir katı tarafından emilmiş gazların atılması, giderilmesi işlemi. GAZET: Alm.Brennkasette, Tellerkapseln; Fr.Casette, gazette d'assiette; Ing.Sagger, setter- Bazı sırlı porselen eşyanın pişirilmesinde olduğu gibi, pişme sırasında doğrudan doğruya ısıyla teması sakıncalı olan toprak eşyanın, içine konularak kapalı kap sisteminde üst üste istif halinde pişirilmesine yarayan, yüksek ısılara dayanıklı özel bileşim li hamurlardan yapılmış, değişik çap ve boyda fırınlama gereçleri; karo gazeti (kaseti). GAZLAŞMA: Alm.Verflüchtigung; Fr.Volatilisation; Ing.Volatilization-Bir özdeğin çeşitli yollarla gaz haline geçmesi, buharlaşarak uçması, gözden kaybolarak yayılması. GEÇİRGEN: Alm.durchlassig; Fr.Perméable; Ing.Permeable- Sıvıların ve özellikle suyun geçmesine, içine girmesine elverişli olan, gözenekli yapı. GEÇİRGENLİK: Alm.Durchlassigkeit; Fr.Perméabilite; Ing.Permeability-Gözenekli yapıların gazları yada sıvıları geçirmesi; geçirgen yapıların geçirim özelliği. GEÇİRİMLİ: Bkz.Geçirgen. 35- GEÇİRİMSİZ: Alm.undurchlassig; Fr.Imperméable; Ing.Impervious, un-permeable- Sıvıların geçmesine, içine girmesine elverişsiz olan, gözeneksiz yapı. GEÇİRİMSİZLİK: Alm.Undurchlassigkeit; Fr.Imperméabilite; Ing.Impermeability- Gözeneksiz yapıların gazları ya da sıvıları geçirmezliği. GELİŞ(TİR)ME: Alm.entwickeln; Fr.Développement; Ing.Development-1) Bir şeyin gelişimini, büyümesini, çoğalmasını, yayılmasını, yaygınlık kazanmasını sağlama. 2) Bir hamur ya da sırın ana yapısındaki bazı özellik ya da bozuklukların kimyasal bileşimde yapılan değişim ve yeni düzenlemelerle istenilene uygun gelişimini sağlama; yeni bir sır yapma. GENLEŞİRLİK: Alm.Ausdehnbarkeit; Fr.Expansivité; Ing.Expansivity- Bir sıvı ya da gaz üzerindeki basıncın azalıp sıcaklığın artmasıyla yüzeysel genişleme, yayılma, oylum büyümesi. GENLEŞME: Alm.Expansion; Fr.Dilatation; Ing.Expansion- Katı, sıvı ve gaz halindeki yapıların sıcaklığın artmasıyla, kütlesi ve özellikleri değişmeden oylum büyümesi, yayılması, şişmesi, genişlemesi. GENLEŞME KATSAYISI: GK; Alm.Ausdehnungskoeffizient (AK); Fr.Coefficient de dilatation (c.d.d.); Ing.Expansion coefficient, coefficient of expansion (C.E.)- 1) Birim nicelikte bir özdeğin, ısısının 1⁰ C artmasıyla, uzunluk, yüzey ya da oylumun büyümesi. 2) Seramik hamurları ve sırların genleşmeleri ise yalnızca ısıl etkenlere bağlı olmayıp, kimyasal bileşimleri ile kendi içbasmçları arasındaki farklılaşmalara da bağlıdır. GENLEŞME ÖLÇER: Alm.Dilatometer; Fr.Dilatometre; Ing.Dilatometer- Farklı yapılardaki oylum değişimlerinin ölçümlenmesine yarayan aygıt. GEREÇ: Alm.Material; Fr.Matériel; Ing.Material- Bir iş yapılması için gerekli araçlar, aygıtlar, malzemeler topluluğu. 36- GERİLİM: Alm.Spannung; Fr.,Ing.Tension- 1) Esnek ya da eğilip bükülür bir maddenin gerginlik hali. 2) Bir yapıyı oluşturan parçaları, bölümleri birbirinden ayırmaya, uzaklaştırmaya yönelik güçler. Denge halindeki bir yapıyı sıkıştıran tazyik ya da içbasınç. GERİLİM ÖLÇER: Alm.Voltmeter; Fr.Manométre, voltmétre; Ing.Manometer, voltmeter- Elektriksel gerilim güçleri arasındaki farklar ile kapalı buhar ve gaz basıncı ve akıcı bir sıvının basıncını ölçmeye yarayan aygıt. GLİSERİN: C3 H5 (OH)3 ; Alm.Glyzerin; Fr.Glycérine, glycerol; Ing.Glycerin, glycerol - Bazı boyaların hazırlanması ve sır-altı dekor uygulamalarında kullanılan renksiz, şurup kıvamında, şeker tadında, alkolde çözünen, yağların sabunlaşmasıyla elde edilen çok değerlikli bir alkol. GLİSERİN BOYASI: Alm.Glyzerinfarbe; Fr.Couleur glycérique; Ing.Glycerin colouring- Akışkanlığı az, şurup kıvamında, ısı etkisiyle gaz halinde kolaylıkla çözünen, renklendirici maden tuzlarıyla elde edilip, hafifçe ısıtılarak kullanılan bir çeşit sır-altı boyası. G0M(A)LAK(A): Alm.Gummilack, Schellack; Fr.Gomme-laque; Ing.Shellac-Tropikal Asya'da yetişen Ficus Religiosa ile Ficus Laccifera ağaçları üzerinde yaşayan Coccus Lacca adlı böceğin salgılarıyla oluşan bir çeşit reçine. İspirtoda eritilerek boya ve cila işlerinde; seramikçilikte ise altın ve lüsterli sır-üstü dekor hazırlamada kullanılır; şel-lak. GÖRSEL SANATLAR: Alm.Bildende Künste; Fr.Arts Plastiques, Arts Visuels; Ing.Plastic Arts- "İnsanın kendi çevresindeki nesnel gerçeklikle olan yaratıcı, etkin, dönüştürücü ilişkisinin bu tarz ve yolla anlamlı olarak dile getirilişi...; doğrudan görsel duyular üstünde etki yapacak biçimde, insanların estetiksel duyularını harekete geçirmeye, yaşantı ve yargılama gücünü uyandırmaya bakar." GÖRÜNÜR GÖZENEKLİLİK: Alm.Offene Porositât; Fr.Porosité ouverte; Ing. Apparent porosity- Bir yapının gerçek kütlesinin, görünür kütlesine oranı. 37- GÖSTERGE(Ç): Alm.Anzeiger, Indikator, Messzeiger; Fr.Indicataur; Ing. Indicator- Değişik ölçü araçlarında, ölçümlenen niteliğin rakamsal değerlerini gösteren aygıt. GÖZENEK: Alm.,Fr.,Ing.Pore- Bir yapıdaki boş alanlar, boşluklar, yüzeye açılan gözle görülemeyecek kadar küçük delikçikler. Canlı ve cansız dokulardaki açık geçitler. GÖZENEKLİ: Alm.poros; Schwamming; Fr.Poreuse, poreux; Ing.Porous- Çok delikli, süngerimsi, su geçirimli olma. GÖZENEKLİLİK: Alm.Porositât; Fr.Porosite; Ing.Porosity- Bir yapının çok sayıda boşluklarla kaplı, sünger gibi olması. Su ve nem çekicilik gibi geçirgenlik kazanması. GÖZLEM: Alm.Beobachtung; Fr.,Ing.Observation- Olguların bilimsel olarak araştırılması yöntemi. Ortaya çıkış biçimiyle, olguları değiştirme amacı taşımaksızın yapılan gerçekliği doğrulama*, dikkatli bir dizgesel araştırma eylemi. GÖZTAŞI: CuSO4.5H20; Sırlara bakır kaynağı olarak katılan bakır sülfatın ticaretteki adı. Bk.Bakır sülfat. GRE (KUMTAŞI): Bk.Pekişmiş çini. GÜHERÇİLE: KNO3 ; Alm.Kaliumnitrat, Salpeter; Fr.Nitre, salpêtre; Ing. Nitre- Ergime ısısının çok düşük olması nedeniyle, ergitici olarak alçak dereceli sıcaklıklarda pişirilen sırlara katılan, ak renkli potasyum nitrat. GÜMÜŞ: Ag, At.ağ.108; Alm.Silber; Fr.Argent; Ing.Silver- 1) Saf olarak damar halinde, galen ve pirit mineralleri içinde gümüş sülfür halinde, bazen de antimon ve klor ile birlikte bulunan, haddeden geçirilebilen, levha ve yaprak haline getirilen ak renkli metal. 2) Sır-üstü zengin dekorların yapımında, altın ve platin gibi çözelti halinde kullanılan değerli metal. 38- HACIMSAL: Bk.Oylumsal HAM SIR: Alm.Rochglasur; Fr.Glaçure crue; Ing.Raw glaze- Fritlenmek-sizin kullanılan elverişli hammaddelerin gerekli ölçülerde doğrudan karışımıyla hazırlanmış sırlar. HAMLAMA: Alm.Biskuitbrand, Erstebrand, Schrühbrand; Fr.Biscuiter, cuisson de biscuit; In.Biscuit firing- Çiğ hamurların sırlamadan önce bileşimlerine göre, 7500 C-11000C dereceleri arasında yapılan ön pişirimleri; bisküvi pişirimi. HAMMADDE: Alm.Rohstoff; Fr.Matiere premiere (primaire); Ing.Raw material- Elle ya da mekanik olarak henüz işlenmemiş, çalışılmamış, değişime uğramamış malzeme, üretim maddesi ve özdeklere verilen ad. HAMUR: Alm.Fertigton; Fr.Pâte céramique; Ing.Ceramics body, prepared clay- İstenilen nitelikteki seramik eşya yapımında kullanılmak üzere doğal killere belirli ölçülerde bazı hammaddeler katılarak özel suretle hazırlanan karışım. HARD PASTE (Ing.): Eski İngiliz seramikçilerinin, sert hamurlardan yapılmış feldispatik porselene verdikleri ad. HASSAS TERAZİ: Alm.Feinwaage; Fr.Balance de précision, microbalance; Ing.Precision balance- Miligram yüzdesi cinsinden çok küçük ağırlıkları incelikli tartmaya yarayan deneylik aracı. HAVA-GİDERME: Alm.Entlüftung; Fr.Désaérage; Ing.De-airing- Hamurların kütlesi içinde sıkışmış hava boşluklarının giderilmesi. Bu amaçla yapılan hava boşaltma işlemleri. Bk. Yoğurma. HAVALANDIRMA: Alm.Lufterneuerung, Lüftungsanlage; Fr.Aérage, ventilation; Ing.Aering, ventilation- 1) Teknik bir işlem süresince fiziksel ya da kimyasal olayların oluşumuna yol açmak ya da oluşumu kolaylaştırmak amacıyla ortamda hava akımı oluşturmak. 2) Yükseltgen pişirimlerde, fırın atmosferine bol oksijen girişini kolaylaştırma amacıyla, pişirim ortamında oksijenli hava dolaşımını sağlamak. 39- HAVAN: Alm.Mörser, Reibschale; Fr.Mortier; Ing.Mortar- Bir takım katı özdeklerin ufalanıp öğütülmesine ve toz haline getirilmesine yarayan, genellikle sert ve dayanıklı metaller ya da porselenden yapılmış çukur çanak. HAVANELİ: Alm.Pistille, Stössel, Stosser; Fr.Pilon; Ing.Pestle- Küçük miktarda boyalar ile deney yapımında bazı maddelerin havanda dövülmesine yarayan sert ve dayanıklı metallerden ya da porselenden yapılmış saplı basit gereç. HAVAYUVAR: Alm.Atmosphare; Fr.Atmosphere; Ing.Atmosphere- Bir yapıyı çevreleyen akıcı, hareket halindeki serbest hava tabakası. HAZIRLAMA: Bk.Anıklama HIZ YÖNEYİ: Alm.Geschwindigkeit; Fr.Vitesse; Ing.Velocity- Büyük bir alanı, bir uzaklığı kısa sürede ve belirli bir yönde katetme ya da katetmeye yetkili olma. Çabukluk, sürat, hız derecesi. HIZLI PİŞİRİM: Alm.Schnellbrand; Fr.Cuisson rapide; Ing.Fast firing-Roller tipi fırınlarda kısa süreli sır ve dekor pişirimleri. Bk.Roller fırın. HİÇLİK: Alm.Nichts; Fr.Nul(le); Ing.Null- Var olmamak, varlığı bulunmamak, hiç olmak. HİDROKSİL: Alm.Hydroxil; Fr.Hydroxyle; Ing.Hydroxyl- Tek hidrojen ve oksijen atomundan oluşan (-1) değerlikli kök. HJSPANO-MAURESQUE İŞİ: Alm.Spanisch-maurische Keramiken; Fr.Hispano-Mauresque; Ing.HispanoMauresque ware- 18. yy. İran seramikleri arasında örnekleri görülen, daha sonra İspanya'ya yerleşen Moritanya'lı-lar tarafından yaygmlaştırılan metalsi parıltılı seramik eşyaya verilen ad. Arap desenleri ile bezenmiş bu gibi seramikler indirgeme sırları ile sırlanmış olup, üzerleri özel perdah yöntemiyle cilalanarak metalsi görünüm kazanır. HUNİ: Alm.Trichter; Fr.Entonnoir; Ing.Funnel- Akışkan özdekleri doldurma ve boşaltma işlerinde kullanılan, gövdesi koni biçimli, ince dar boyunlu basit gereç. 40- ISI: Alm.Warme; Fr.Chaleur; Ing.Heat- Bir özdeğin sıcaklığının artışıyla ilgili erke niceliği. ISI İLETİMİ: Alm.WSrmeleitfahigkeit, WSrmeleitung; Fr.Conductibilité calorifique, conductibilite thermique, conduction de chaleur; Ing.Heat conduction, thermal conductivity- Bazı yapıların sıcaklıkla ilgili erke geçirimi. Sıcaklığı yayma, dağıtma, geçirme niteliği; ısıl iletkenlik; ısının yapı boyunca akış debisi. ISIL: Alm.thermisch; Fr.Thermique; Ing.Thermal- Sıcaklıkla ilgili erke ve buna bağlı fiziksel tepkimelerin genel niteliği. ISIL AĞIRLIKLI ÖLÇÜM: Alm.Thermogravimetrie; Fr.Thermogravimetrie; Ing.Thermogravimetry- Isıtılan özdeklerdeki ağırlık değişimlerini saptayarak, evre geçişlerini belirleme. ISIL ARALIK: Bk.Pişme aralığı ISILÇİFT: Alm.Thermoelement; Fr.Couple thermoelectrique, thermocouple; Ing.Thermo-couples- Platin ya da rodyumdan iki ayrı telin birleştiği noktadaki yüksek ısıların sıcaklık derecesini saptamaya ve ışıyan erke gücünü ölçmeye yarayan aygıt. ISIL GENLEŞME: Alm.Thermische Ausdehnung, Warmeausdehnung; Fr.Dilatation thermique; Ing.Thermal expansion- Isı etkisiyle, özellikler de-ğişmeksizin oylumun genişlemesi, boyutları büyümesi. ISIL İLETKENLİK: Bk.Isı iletimi ISIL ŞOK: Alm.thermischeschock, Thermoschock; Fr.Choc thermique; Ing.Thermal shock- Ani sıcaklık değişimlerine karşı direnci ölçme; sırların kılcal çatlamalara dayanımını saptama amacıyla, sırlı ve sırsız örneklerin 100 C-200 C dereceleri arasındaki sıcaklıklarda süratle ısıtılıp, birden soğutulması deneyi. ISIL ŞOK(A) DAYANIM(I): Alm.TemperaturwechselbestMndigkeit; Fr.Résistance au choc thermique; Ing.Thermal shock resistance- Yüksek sıcaklıklarda ısıtılan yapıların ani ısı değişimlerine gösterdiği direnç. 41- ISITICI: Alm.Heizapparat; Fr.Réchaut; Ing.Heater- İçinde yanıcı bir özdek ya da yakıt bulunan kaptan ibaret, bir şeyi ısıtmada kullanılan basit gereç. İÇBASINÇ: Alm.Innendruck; Fr.Tension interne; Ing.Internal pressure-Denge halindeki bir yapıyı içten sıkıştıran, tazyik eden güç. İÇBASINÇ ÖLÇER: Alm.Druckmesser; Fr.Manometre; Ing.Manometer- Kapalı bir düzenek içinde sıkıştırılmış bir sıvı, gaz ya da akışkanın basıncını ölçmeye yarayan aygıt. İÇBÜKEY: Alm.konkav; Fr.,Ing.Concave- Düzgün küresel iç yüzeyi olan çukurluk. İÇYAPIŞKANLIK: Alm.kohâsion; Fr.Cohésion; Ing.Cohesion- 1)Maddesel bir özdeğin moleküllerini bir arada tutan güç. 2)Zerrecikleri arasında düzenli ve dengeli bir birlik bulunan bütün; türdeş yapışma. İĞNELİ DELİK (İĞNE DELİĞİ): Alm.Nadelstich; Fr.Trous d'épingle; Ing.Pin hole- Öğütme sırasında sır içine zerrecikler halinde karışan silisyum karbür ya da kalker parçacıkları gibi yabancı maddelerin gaz yayımından, sırların bileşiminde bulunan sülfat ya da florürlü maddelerden gazlaşarak ayrılan kükürt ve florürlü gazlardan ileri gelen çok küçük delikler halindeki iğneli yüzey görünümü. İKİ DEĞERLİKLİ: Alm.zweiwertig; Fr.Bivalent; Ing.Bivalent, divalent-Oksijende olduğu gibi, iki elektron alış verişiyle başka atom ve köklerle birleşebilme yeteneği olan öğe. İKİNCİL KİL: Alm.Sekundârton; Fr.Argile secondaire; Ing.Secondary clay- Jeolojik zamanlar sürecinde yağmur suları ile çözünüp, ilk oluştukları yerden akarsu ve sellerin etkisiyle uzaklara sürüklenerek başka yerlerde yığışan killer. İLETKEN: Alm.Leiter; Fr.Conducteur; Ing.Conductor- Isı ve elektrik gibi güçleri iletme özelliği gösteren ortam, maddesel yapı. 42 İLETKENLİK: Alm.Leitfâhigkeit; Fr.Conductivity Ing.Conductance, conductibility, conductivity- Isı ve elektrik güçlerini iletme, başka yere aktarma yeteneği. İLLİT: 0.13Na.1.13K. 3Al . 0.73Fe. 0.8Mg. 3.3(OH); Alm.İllit; Fr.,Ing.IIlite - Doğadaki illitik kayaçların bozunmasıyla oluşan bir çeşit kil minerali. İLMENİT: FeO.TiO2 ; Alm.İlmenite; Fr.Ilmenite, titanate de fer; ing. Ilmenite- Renkli ve mat sırlara aynı zamanda demir girmesini sağlayan bir titan bileşiği. İNCİ TAŞI: Bk.Perlit İNDİRGE(N)ME: Alm.Desoxydation, Reduktion; Fr.Reduction; Ing.Reduction- 1)(+) elektrik yüklü atom ya da atom gruplarını durdurma. 2)Bir bileşik ya da ortamda bulunan oksijen miktarını azaltma ya da belirli bir süre içinde tümüyle giderme, ortadan kaldırma. İNDİRGEME SIRI: Alm.Geflammte Glasur; Fr.Glaçure lustree, glaçure reductrice; Ing.Reduction glaze1)İndirgen pişirim yoluyla elde edilen sarlara verilen genel ad. 2)Mavimtrak-beyaz renkli porselen sırı. 3) Çin kırmızısı, Raku, Seladon gibi yalnız indirgeme yoluyla elde edilebilen özel renkli artistik sırlar. İNDİRGEN: Alm.Reduktionsmittel; Fr.Réducteur; Ing.Reducing agent, Reductor- Bir bileşik ya da ortamda bulunan oksijeni ortadan kaldıran, indirgeme oluşturmaya yeteneği olan. İNDİRGEN ATMOSFER: Alm.reduzierender Atmosphâre; Fr.Atmosphere reductrice; Ing.Reducing atmosphere- Özellikle bazı özel artistik sırların elde edilmesinde, belirli bir sıcaklıktan itibaren fırın ortamındaki bol oksijenli hava akımının durdurularak, yoğun CO 'li bir ortam oluşturulması. İNDİRGEN PİŞİRİM: Alm.Reduzierender Brand; Fr.Cuisson réductrice; Ing.Reduction firing- İndirgen atmosferde yapılan pişirim. 43 İNGİLİZ KAOLENİ: Bk.Çin(i) kili İPEK MATI: Alm.seidenmatt; Fr.Mate de soie,- semi-mate; Ing.Satin matt, silky matt- Yüzeysel kristalleşmenin çok küçük boyutlarda oluşturulması suretiyle elde edilen ipeksi görünümlü, pürüzsüz, yarı mat yarı parlak sırların genel adı. Bk.Kristal sır. İVDİRİCİ: Alm.Accelerator, Beschleuniger; Fr.Accélerateur; Ing.Accelerator- 1)Kimyasal bir tepkimeyi hızlandırıcı. 2)Çok yüksek hızların temel birimleriyle ilişkili olarak, daha yüksek hızlara geçirmeye yarayan aygıt. İVME: Alm.Beschleunigung; Fr.Accéleration; Ing.Acceleration- Devinim durumunda bulunan bir cismin çok kısa bir zaman aralığında, hızında oluşan artırımın, bu zaman sürecine oranı; hızlanma, süratlenme. JASPER İŞİ: Ing.Jasper ware- İlk kez 1774'de İngiltere'de Wedgwood tarafından yapılmış olup, günümüzde bazı yapımcılar tarafından üretimi sürdürülen açık renkli hamurlardan yapılmış, ince pekişmiş çini eşya. JET İŞİ: Ing. Jetware- 1)Kırmızı topraktan yapılmış, yüksek oranda manganlı siyah renkli sırla örtülü bir çeşit seramik eşya. 2)Daha çok İngilterede üretilen bir çeşit çaydanlık. 44 KABARCIK: Alm.Blase; Fr.Bulle; Ing.Bubble- Sırlı pişirimlerde, bileşimdeki gaz çıkışı tamamlanmadan pişme sıcaklığı süratle yükseltildiğinde görülen, ergime ısısında yayılamadan kalan küçük baloncuklar. KABUKLANMA: Bk.Soyulma KADMİYUM: Cd, At.ağ.112; Alm.Kadmium, Cadmium; Fr.,İng.Cadmium- Sarı seramik boyaları ile sarı sırların hazırlanmasında kullanılan, haddeden geçebilen ve levha haline getirilebilen ak renkli metal. KADMİYUM SARISI: Alm.Cadmiumgelb; Fr.Jaune de cadmium; Ing.Cadmium yellow- Kadmiyum sülfürden elde edilen açık sarı renk. KALAY: Sn, At.ağ.119; Alm.Zinn; Fr.Etain; Ing.Tin- 232°C derecede er-giyici, kolaylıkla levha ve yaprak haline gelebilen grimsi ak renkli metal. KALAY OKSİT: SnO2; Alm.Zinndioxid; Fr.Oxyde d'étain; Ing.Tin oxide-Beyaz ve örtücü sırların elde edilmesine yarayan, erirgenliği yükselten, kılcal çatlamalara dayanıklılığı artıran kalay bileşiği. KALAY SIRI: Alm.Zinnglasure; Fr.Email stannifere; Ing.Tin glaze, stain glaze- Bileşiminde yüksek oranda kalay oksidi bulunan örtücü beyaz sır. KALEM PİSTOLE: Alm.Lackierpistole; Fr.Aérographe; Ing.Aerographe, airbruch- Çok küçük, ince ve ayrıntılı bazı dekor işleri ile birtakım düzeltme işlemlerinin yapılmasına yarayan ufak hazneli, kalem gibi kullanılabilir havalı püskürtücü. KALIMLILIK: Alm.BestSndigkeit; Fr.Stabilité; Ing.Stability- Aynı durumda kalmaya yatkınlık; Bir yapının normal basınçlara dirençli, kopma, kırılma ve yığılma yapmaksızın sürekli denge halinde kalabilme yeteneği. KALSİNASYON: Alm.Kalzination, Kalzinieren, Kalzinierung; Fr .Calcination; Ing.Calcining- 1)Bir özdeğin ısıtılarak örüt suyunun giderilmesi işlemi. 2)Bir bileşimin yapısını yüksek ısı etkisi altında değiştirerek toz haline getirme. Bk.Su giderme. 45- KALSİYUM: Ca, At.ağ.40; Alm.Calzium; Fr..Ing.Calcium- 810°C derecede ergiyen; yumuşak ak renkli metal. KALSİYUM FLORÜR: CaF2 ; Alm.Calziumfluorid, Fluorit, Flusspat; Fr.Calcium fluorure; Ing.Fluospar- Sırlara kireç kaynağı olarak katılan florürlü bir kalsiyum bileşiği; kireç spatı. KALSİYUM KARBONAT: CaCO3; Alm.Calziumcarbonat; Fr.Carbonate de calcium; Ing.Calcium carbonate; calcite- Genellikle alçak dereceli sırlara matlık veren, yüksek dereceli sırlarda ise erirgenliği artıran önemli bir kalsiyum bileşiği. KALSİYUM METASİLİKAT: Bk.Vollastonit KALSİYUM OKSİT: CaO; Alm.Calziumoxid; Fr.Oxyde de calcium; Ing.Calcium oxide- Yüksek ısılarda pişirilen bazı hamur ve sırlara katılan kireç kaynağı. KAMARA FIRIN: Bk.Aralıklı fırın KANTAŞI: MnO2 ; Alm.Braunstein; Fr.Oxyde de manganese; Ing.Manganese oxide- Siyah ve kahverenkleri ile bej ve leylak renklerin elde edilmesine yarayan, siyah renkli kaplama karoları yapımında hamurlara katılan doğal mineral. KAOLEN: Al2O3.2SİO2.2H2O; Aim.Kaolin; Fr.Kaolin; Ing.Kaolin(e)- Adını, Çin'de bulunan ilk olarak çıkarıldığı Kau-Ling (Yüksek-Tepe) dağından alan, yüksek ısılara dayanıklı, pişme rengi beyaz, bir çeşit öz-süz primer kil. Yapısında kaolinit mineralinin hakim olduğu kaolen, kağıt, ilaç, sabun vb. gibi çeşitli endüstri kolları ile porselen yapımı ve sır hazırlamada alümin kaynağı olarak kullanılır. Sırlarda kristalleşmeye karşı dayanıklılığı ve ağdalığı artırırken, pişme ısısını yükseltir. KAOLİNİT: Al2O3. 2SİO2 .2H20; Alm.Kaolinton; Fr. , Ing.Kaolinite- Killerin ve kaolenin temelini oluşturan, kaolinitik kayaçlarm bozunmasıy-la meydana gelen en önemli kil minerali. 46- KAP-KACAK: Alm.Geschirrkeramik; Fr.Vaisselle de céramique; Ing.Household pottery- Yemek yemeye, pişirmeye, gıdaları saklamaya ve depolamaya yarayan sofra ve mutfak eşyası. KARANFİL YAĞI: Alm.Nelkenöl; Fr.Huile de girofle; Ing.Oil of carnatin, clove-pink- Sır-üstü boya yapımı ile medium hazırlamada kullanılan ve karanfil ağacı bitkisinin çiçek tomurcuklarından elde edilen değerli bitkisel yağ. KARBON:C, At.ağ.12; Alm.Kohlenstoff; Fr.Carbone; Ing.Carbon- Örgen-sel yapıların tümünde, doğadaki cansız yapıların pek çoğunda bileşikler halinde bulunan, fizik özellikleri birbirinden farklı, çok değişik biçimlere girebilen metalsi kimyasal öğe. KARIŞIM: Alm.Gemisch, Mischung; Fr.Melange, mixture; Ing.Mixture-Genellikle sıvı haldeki birden çok kimyasal özdeğin, özelliklerini kaybetmeden belirli oranlarda karışımı. Karışık haldeki özdeklerin bir arada bulunabilmeleri. KARIŞ(TIR)MA: Alm.mischen; Fr.Mixtion; Ing.Mixing- Birden fazla özdeğin karıştırılarak, birbiri içinde dağıtılması. KARIŞTIRICI: Alm.Agitator, Mischer; Fr.Agitateur, délayeur, mélangeur; Ing.Agitator, mixer- Genellikle sıvı özdeklerin, çarpıcı bir hareket oluşturarak tektürel karışımlarını sağlayan aygıt. KARO: Alm.Fliese, Kachel; Fr.Carreau; Ing.Tile, wall tile- Yer ve duvar kaplamalarında kullanılan, değişik hamurlardan yapılmış, çeşitli boy ve biçimlerde seramik kaplama elemanlarının genel adı; fayans, karo fayans, çini. KARO GAZETİ: Alm.Brennkapseln, Kapseln; Fr.Echelle carreau; Ing.Tile crank- Kaplama karolarının fırına istiflenmesinde fazla yer kaplamamaları ve alabildiğince çok sayıda karonun aynı fırında pişirilebil-mesi için yüksek ısılara dayanıklı hamurlardan özel olarak yapılmış değişik boy ve biçimlerde istifleme gereci. KASET: Bk.Gazet. 47- KASILMA: Alm.schrumpfen, Schrumpfung; Fr.,Ing.Contraction- Bir yapının kütlesi değişmeksizin oylumunun küçülmesi; çekilip toplanma, büzülme, daralma. KATI: Alm.fest; Fr.Solide; Ing.Solid- 1)Yumuşama gösterebildiği halde sıvılaşmayan; koyu, kıvamlı, sert. 2)Molekülleri birbirine çok sıkı şekilde yaklaşık bulunan, bir genişlemeyle denge durumunda titreşim yapabilen örütsel yapı. KATI ASILTI: Alm.,Fr.,Ing.Suspension- 1)Bir sıvı ya da gaz içindeki, çok ince ve küçük parçacıklara bölünmüş katı maddelerin yüzmesi, yüz-dürülmesi, erimeden kalması. 2)Birbiri içinde çözünmeyen iki cismin dağılma dizgesi. KATI ÇÖZELTİ: Alm.feste Lösung; Fr.Solution solide; Ing.Solid solution- 1)İki ya da daha çok molekülden ancak tek bir evre oluşturan tektürel karışım. 2)Bir katı, sıvı ya da gazın bir başka katı içinde çözünmesi. KATI EVRE: Alm.feste Phase; Fr.Phase solide; Ing.Solid phase- Basınç altındaki bir katının biçim ve boyutlarının, belirli koşullar ve zaman içinde ya da sürekli olarak değişmeden kalması. KATILAŞ(TIR)MA: Alm.Erstarrung; Fr.,Ing.Solidification- Bir yapının, doğrudan doğruya sıvı evreden katı evreye geçmesi. KATIK: Alm.Zusatz; Fr.Agent d'addition; Ing.Additive- Bir özdeğe, bir karışıma ya da bir ürüne, özelliklerini geliştirmek, yeni bileşimler elde etmek için eklenen katkı maddesi. KATIŞKI: Alm.Unreinigkeit, Verunreinigung; Fr.Impureté; Ing.Impurity-Bir yapının içine doğal etkenlerle ya da dışarıdan karışmış, az da olsa yapının saflığını olumsuz yönde etkileyen kirlilik, safsizlik. KATSAYI: Alm.Koeffizient; Fr.,Ing.Coefficient- 1)Bir özelliği ayırd-edici sayı.2)Bir niceliğin kaç katı alındığını gösteren sayı. 3)Ce-birsel bir niceliğin değerini artıran sayı. 48- KAVURMA: Alm.Glühen rösten; Fr.Grillage; Ing.Roasting- Kalsinasyon ısısının artırılarak, ergime sıcaklığından daha düşük ısılarda yapılan pişirim. Kimyasal bir madde ya da doğal bir hammaddenin, oksitlenme oluşturulması amacıyla oksijenli ortamda ısıtılması. KAVURMA FIRINI: Alm.Glühofen, Sinterofen; Fr.Four â calciner, four-nette; Ing.Roasting furnace- Kavurma işlemleri yapılmasına yarayan bir fırın çeşidi. KAYAR PLAKALAR: Alm.Schubplatten; Fr.Dalles glissantes; Ing.Pusher slabs- 1)Roller tipi fırın plakalarının genel adı. 2)Teknik seramiklerin pişirimine yarayan, alçak kenarlı levha biçiminde gazet çeşidi. KAYDIRIM: Alm.übersetzung; Fr.Déplacement; Ing.Displacement- 1)Yer değiştirme; bir nesneyi bir yerden başka yere geçirme. 2)Bir birimin belirli koşullarda yer ve konum değiştirmesi. KAYNAMA: Alm.kochen; Fr.Ebullition; Ing.Boiling- 1)Bir sıvı ya da akışkanın ısıtılmasıyla oluşan buhar basıncının ortamın basıncından daha büyük olduğu gözlenen evre. 2)Sırların, pişirim sürecinde ergimeden sonra geçtikleri evre. KAYNAMA NOKTASI: Alm.Siedepunkt, Kochpunkt; Fr.Point d'ebullition; Ing.Boiling point- 1)Basınç altındaki bir sıvı ya da akışkanın buharlaşmaya başladığı sıcaklık derecesi. 2)Sırlarm, pişirim sürecinde yayılmadan önce kaynamaya başladığı sıcaklık derecesi. KAZIMA GERECİ: Alm.Modellierschlinge; Fr.Grattoir en forme; Ing. Modelling tool, stirip tool, turning toolŞekillendirilmiş toprak eşya üzerinde kurumadan önce yapılacak kazıma işlemlerinde ve tornada şekillendirmede kullanılan özel biçim ve boyutlarda telli kesici basit gereçlere verilen genel ad. KEMİK KÜLÜ: Alm.Calzium phosphat, Knochenasche; Fr.Cendres d'os; Ing.Bone ash- Çin işi kemik porseleninin bileşimine katılarak saydamlığı artıran, sırlarda ise kireç kaynağı olarak kullanılan bir kalsiyum bileşiği: Yaklaşık formülü: Ca3(PO4)2 49- KEMİK PORSELENİ: Alm.Knochenporzellan; Fr.,Ing.Bone-China- Bileşimine yüksek oranda kemik külü ya da sentetik kalsiyum fosfat katılarak hazırlanan yarı-saydam ingiliz porselenine verilen ad. English-China KESİMLEME: Alm.fraktionieren; Fr.Fractionnement; Ing.Fractionation-1)Parçalara bölme, ufaltma. 2)Bir bileşik içine karışmış bulunan gazların ya da sıvıların ayrılması yöntemi. KESME: Bk.Yontma KILCAL ÇATLAK: Alm.Haarrisse, Krackelee; Fr.Craquelé tressaillage; Ing.Crackle, crazing- Hamurlar ile sırlar arasındaki genleşme farklılıklarından ileri gelen sır çatlağı. KIRICI:Aim.Breeher; Fr.Concasseur; Ing.Breaker- Kaba ve iri hammaddenin öğütülmesi için yapılan ön parçalamaya yarar aygıt. KIRILCA: Alm.Kristali; Fr.Cristal; Ing.Crystal - 1) Cam görünümlü, sert ve doğal mineral; kuvars gibi. 2) Normal cama göre daha ağır, berrak ve saydam kurşunlu cam; billur. KIRILCAL: Alm.kristallin; Fr.Cristalline; Ing.Crystalline- Atom dağılımının düzenli geometrik biçimler oluşturduğu katı durumda kırılca hali; örüt biçiminde bulunan, örütleşmiş. KİRİLİM: Alm.Refraktion; Fr.Refraction; Ing.Refraction- Işık yayan bir ışının ya da elektro-manyetik bir dalganın kırılması, yön'değiştirmesi, sapması. KIRINIM: Alm.Diffraktion; Fr.,Ing.Diffraction- Bir ışık demetinin bir delik, yarık ya da saydamsız bir yapının yakınından geçtiğinde saparak yayılması. KIVAMLILIK: Alm.Konsistenz; Fr.Consistance; Ing.Consistency- Bir sıvının pelteleşmesi, koyulaşması. Akışkan bir yapının zerrecikleri arasındaki yapışkanlık, katılık. 50- KİL: Yaklaşık formül- Al20 . 2Si02.2H 2O; Alm.Ton, Tonerde; Fr.Argile, terre; Ing.Clay- Feldispatik kayaçların bozunması sonucu oluşan, su geçirmez, su ile karıştırıldığında şekillendirilebilen, tane iriliği 2 mikrondan küçük toprak bileşiği; sulu alüminyum bisilikat. Bk.Kaolinit KİMYASAL BİLEŞİM: Alm.chemische Zusammensetzung; Fr.Composition chimique; Ing.Chemical compositionBir maddeyi oluşturan atom türlerini ve oranlarını belirten tanımlama, yazılı anlatım. KİMYASAL BİLEŞME: Alm.chemische Verbindung; Fr.Combinaison chimique; Ing.Chemical combination- Değişik özdeklerin bir araya gelmesiyle, kimyasal özellikleri farklı yeni özdekler oluşumu. KİMYASAL BİREŞİM: Alm.chemische Synthese; Fr.Synthese chimique; Ing. Chemical synthesis- Bir dizi tepkimeler sonucu kimyasal bir bileşim elde etme. KİMYASAL ÖĞE: Alm.chemische Element; Fr.Elément chimique; Ing.Chemical element- Kimyasal bileşikleri meydana getiren, yine kimyasal özelliklere sahip basit bileşen. KİMYASAL ÖZELLİKLER: Alm.chemische Eigenschaften; Fr .Propriétes chimiques; Ing.Chemical properties- Bir özdeğin kimyasal yapısı ve başka özdeklerle arasında oluşan tepkimelerdeki davranışlarıyla ilgili özellikler . KİREÇ TAŞI: Alm.Kalkstein; Fr.Pierre a chaux; Ing.Limeston- Kalsine edildikten sonra sırlara kireç kaynağı olarak katılan kalsiyum karbonat. KİREÇLEŞME: Bk.Kalsinasyon KİREMİT: Alm.Dachziegel; Fr.Tuile; Ing.Roof tile- Mimari yapılarda bir çeşit koruyucu çatı örtüsü olarak kullanılan, değişik biçim ve boyutlarda pişmiş topraktan yapılmış, bazen renkli ve renksiz sırlarla sırlanmış kaplama elemanı. KİRLENME: Alm.Verschmutzung; Fr.,Ing.Contamination, pollution- Fiziksel ve kimyasal özellikleri itibariyle çevresini bozan, olumsuz etkiler ortaya çıkaran yabancı özdeklerin çeşitli yollarla çevreye bulaşması, yayılması. 51- KİRLETİCİ: Aim.Verunreinigung; Fr.Contaminant; Ing.Contaminant, pollutant- İstenmediği halde, çeşitli yollarla çevreye bulaşan, çevre özelliklerini bozan özdek. KİTRE: Alm.Tragant; Fr.Gömme adragante; Ing.Gum dragon, gum tragacanth-Geven denilen odunlu bir dağ bitkisinden çıkarılan beyaz renkli zamk. Suda şişerek pelteleşir. İstenilen kıvamda sulandırılarak, seramik eşyanın bazı dekor uygulamalarında kullanılır. Pişirim sırasında yanarak kaybolur. KİZELGUR: Alm.Diatomeenerde, Kieselguhr; Fr.Kieselgu(h)r; Ing.Diato-maceous earth, diatomite, kiselguhrKabuklu deniz hayvanları ve fosillerin ufalanması sonucu oluşan ve yapısında su bulunan hafif ve çok gözenekli silisyum dioksit. Silisli kil, silisli toprak, diyato-mit; bir çeşit ısı yalıtkanı malzemesi olarak kullanılır. KLİNKER: Alm.Klinker; Fr.,Ing.Clinker- Kil ve kalkerin belirli oranda karıştırılıp, öğütüldükten sonra ortalama 14000 C derecedeki sıcaklıkta pişirilmesiyle elde edilen bir refrakter cinsi. Alçı taşı ile karıştırılıp öğütülerek çimento yapımında kullanılır. KLOR: Cl, At.ağ.35.5; Alm.Chlor; Fr.Chlore; Ing.Chlorine- Boğucu kokulu, yeşilimsi sarı renkli metalsi öğe. KOBALT: Co , At. ağ.59; Alm.Kobalt; Fr .,Ing.Cobalt- Grimsi ak renkli, normal sıcaklıkta ferromanyetik, sert metal. KOBALT OKSİT: Co3O4, Co2O3, CoO; Alm.Kobaltoxid; Fr.Oxyde de cobalt; Ing.Cobalt oxide- Renklendirici olarak ünlü kobalt mavilerinin elde edilmesinde, bazı özel hamurların renklendirilmesinde, bazı sırların lacivert renge boyanmasında kullanılan kobalt bileşiği. KOLEMANİT: CaO . B2O3 . .6H2O ; Alm.Borcalzit, Colemanit; Fr .Colemanite; Ing.Boro-calcite, colemanite - Güçlü bir ergitici olarak borlu sırlara katılan, sularda çözünmeyen tek doğal borik asit kaynağı olduğundan fritlenmeksizin kullanılabilen borokalsit. 52- KOMPAS: Alm.Töpferzirkel; Fr.Compas d'épaisseur; Ing.Calipers-Hacımlı seramik eşyanın kalınlık ve genişliğini ölçmeye yarayan pergele benzer, tahtadan yapılmış, uçları sivri iki bacaklı basit gereç. KORDİYERİT: 2MgO.2Al2O3 .5H2O; Alm.Cordierit; Fr .Cordierite; Ing.Cor-dierite- Manyezi içeriği bulunan porselen hamurlarında kendiliğinden oluşarak örütsü bir yapı meydana getirir. KORİNDON: Sertlik bakımından elmastan sonra gelen, cam parlaklığında, refrakter endüstrisinde kullanılan, renkli ve saydam, aşındırıcı taş. Bk.Korunt KORNİŞ-STON: Bk.Cornish-stone KORUNT: Alm.Korund; Fr.Corindon; Ing.Corindon, corundum- Renklendiri-ci metal oksitler tarafından doğal olarak boyanmış değerli bir mineral. Bk.Korindon KOVUK: Alm.Gasblase, Gasenhohraum; Fr.Cavité; Ing.Cavity- Bir katı içindeki boşluk, çukurluk. KÖPÜRME: Alm.Aufbrausen; Fr.,Ing.Effervescence- Bazı özdeklerin bir başka özdekle değinmesiyle oluşan gazlaşmadan ileri gelen kabarcıklı kaynama hali. KRATER SIRI: Alm.Kraterglasur; Fr.Glaçure â cratere; Ing.Crater glaze- Bileşimi özel olarak değiştirilerek elde edilmiş, yüzeyi krater benzeri patlak çukurlarla örtülü artistik sır çeşidi. KRİSTAL SIRI: Alm.Kristallglasur; Fr.Glaçure â effet cristalise (cristalloide); Ing.Crystalline glaze- Soğuma sırasında yüzeyde değişik şekillerde serpinerek kristalleşmeye yol açan özdekler katkısıyla hazırlanmış çok güzel görünümlü artistik sırların genel adı. KRİSTOBALİT: Alm.Cristobalit; Fr.,Ing.Cristobalite- Çatlamaları önleme amacıyla hamurlara ve sırlara katılan, yüksek sıcaklıkta ısıtılma suretiyle ortalama %17 oylum genişlemesine uğrayan kuvars. 53- KRİYOLİT: AlF3 . 3NaF; Alm.Kryolit; Fr. ,Ing.Cryolite- Sodyum ve alüminyum kaynağı olarak pekişmiş çini sırlarına katılan ak renkli mineral. KROM: Cr, At.ağ.52; Alm.Chrom; Fr.Chrome; Ing.Chromium- Gri renkli, sert, parlak, renklendirici etkisi çok güçlü bir metal. KROM OKSİT: Cr2O3, Cr2O3 . 3H2O; Alm.Chromoxid; Fr.Oxyde de chrome; Ing.Chrome oxide- Seramik boyalarının hazırlanması ve sırların krom yeşillerine boyanmasında kullanılan, çok düşük sıcaklıklarda pişirilen kurşunlu sırlarda turuncu renk veren, yüksek ısılara dayanıklı, yeşil ve siyah renkli krom bileşiği. KUM: Alm.Sand; Fr.Sable; Ing.Sand- Çok küçük parçacıklara bölünmüş halde doğada yaygın olarak bulunan kuvars mineralleri topluluğu. KURŞUN: Pb, At.ağ.207; Alm.Blei; Fr.Plomb; Ing.Lead- Mavimsi gri renkli, tek başına kolaylıkla ergiyici, yumuşak ve çok ağır metal. KURŞUN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ: Alm.Bleilösbarkeit; Fr.Solubilité du plomb; ing. Lead solubility- Saf kurşun bileşikleriyle fritlenmeksizin hazırlanmış ham sırlardaki kurşunun asitli ortamlarda ağı etkisi oluşturan çözünme yeteneği. KURŞUN OKSİT: Alm.Bleioxid; Fr.Oxyde de plomb; Ing.Lead oxide- Bk. Mürdesenk; Kurşun üstübeci; Sülyen KURŞUN SİLİKAT: PbO.Si02; Alm.Bleisilikat; Fr.Silicate de plomb; Ing.Lead silicate- Kurşun bileşikleri ile silis ya da silisyumlu bileşiklerin birerimiyle oluşmuş, düşük dereceli sıcaklıklarda ergi-yerek camlaşan, çift bileşenli basit sır(ça). KURŞUN SÜLFÜR: Bk.Galen KURŞUN ÜSTÜBECİ: 2PbCO3 . Pb(OH)2 ; Alm.Bleiweiss; Fr.Céruse; Ing.Ceruse, White lead- Düşük sıcaklıklarda ergime yeteneği yüksek, sırlarda güzel bir parlaklık ve saydamlık oluşturan, fritlenmeksizin kullanıldığında şiddetli ağı etkisi yapan beyaz renkli bazik kurşun karbonat. 54 KURŞUN ZEHİRLENMESİ: Alm.Bleivergiftung; Fr.Intoxication saturnine; saturnisme; Ing.Lead poisoning- Saf halde kurşun ve bileşiklerinden içeren fritlenmemiş ham çömlekçi sırlarının uzun süreli kullanımıyla canlı organizmalarda beliren bir çeşit zehirlenme. KURŞUNLU SAYDAM FRİT: Alm.Transparente bleihaltige fritte; Fr.Fritte transparente plombeuse; Ing.Transparent leadbearing fritt- Bileşiminde temel ergitici olarak kurşun bileşikleri bulunan, önergitilmiş, saydam, camsı sır maddesi. KURŞUNSUZ SAYDAM FRİT: Alm.Transparente bleifreie fritte; Fr.Fritte transparente non-plombeuse; Ing.Transparent leadless fritt- Ergitici olarak bileşiminde kurşun bulunmayan önergitilmiş, camsı sır maddesi. KURŞUNSUZ SIR: Alm.Bleifreie Glasur; Fr.Glaçure non-plombeuse; Ing. Leadless glaze- Bileşiminde kurşun bileşikleri bulunmayan sır. KURU(T)MA: Alm.Trocknen; Fr.Sechage; Ing.Drying- Yaş ya da nemli yöntemle şekillendirilmiş hamurların, pişirimden önce açık hava, kurutma dolabı, kurutma fırını gibi uygun sıcaklıktaki ortamlarda belirli sürelerde bekletilerek fiziksel suyunun uçması, uçurulması. KURUTMA DOLABI: Alm.Trockenschrank; Fr.Etüve; Ing.Drying oven, drying stove- Bir takım özdekleri belirli bir süre düşük sıcaklıkta ısıtarak, içlerindeki su ve nemin giderilmesine yarayan deneylik aygıt. KURUTMA KABI: Alm.Exsikkator; Fr.Dessicateur; Ing.Dessicator- İnce ölçümlerde camekanlı hassas terazilerin içine ya da suyu ve nemi giderilmek istenilen özdeklerin içine konulan, içinde nem çekici kimyasal bir özdek bulunan ve bulunduğu ortamda nem gideren kapaklı cam kap. KURUTUCU: Alm.Trockner; Fr.Sechoir; Ing.Dryer, drier- Islak ya da nemli maddelerin içindeki suyun buharlaşmasını hızlandıracak tarzda ısınmasına yarayan aygıt; ısıtılmış kurutma bölgesi. KUTU FIRIN: Alm.elektrischer Schachtofen; Fr.Four â enfournement par le haut; Ing.Top Loading kilnÜstten açılan kapaktan yükleme yapılan fırın çeşidi. 55- KUVARS: Si02; Alm.Kuvartz, Quarz; Fr.,Ing.Quartz- Özellikle tortul kayaçlarm tümünde bulunan, saydam oluşundan ötürü camcılık ve seramikçilikte yaygın olarak kullanılan, ani sıcaklık değişimleri ve asitlere dayanıklı, silis grubu silikatları tipinde bir mineral. KUVARS DEĞİŞİMİ: Alm.Umwandlung der Kuvartz; Fr.Modification de quartz, inversion de quartz; Ing.Quartz inversion- Hamurların pişirimi sırasında, hamurun yapısında serbest kuvars halinde bulunan silisin büyük bölümünün, 5730 C dereceye kadar tridimit ve kristobalit haline dönüşmesi. KUVERT: Alm.Porzellanglasur; Fr.Couverte; Ing.Cover- Genellikle, pekişmiş çini ve porselen hamurları üzerinde kullanılan ve bileşiminde kolaylıkla ergiyici maddeler bulunan saydam yüksek ısı sırları. KÜÇÜLME: Bk.Çekme KÜL: Alm.Asche; Fr.Cendre; Ing.Ash- 1) Bazı organik özdeklerin yanması sonucu ortaya çıkan toz halindeki kalıntı. 2) Doğal kül sırları ya da küllü sırların ana maddesi. KÜKÜRT: S, At.ağ.32; Alm.Schwefel; Fr.Soufre; Ing.Sulphur- Doğada saf halde ya da bileşikler halinde bulunan sarı renkli basit öğe. KÜTLE: Alm.,Fr.Masse; Ing.Mass- 1) Bir cismin üzerine uygulanan kuvvet ile o cisimde ortaya çıkan ivme arasındaki oran. 2) Katı bir öz-değin şekilsiz yığını, en büyük kümesi, tümü. KÜVE TOPRAK: Kütahya'nın Küve köyünden çıkan, ak renkli plastik bir kil çeşidi. 56- LADEN YAĞI: Alm.Rosmarinöl; Fr.Huile de romarin; Ing.Pitch-pine oil- Medium hazırlamada kullanılan ve bir çeşit çamdan çıkarılan zift gibi, siyah ve kokulu zamk. LASTİK ŞIRINGA: Alm.Engobemalbâllchen, Engobemalhorn, Gummibâlle; Fr.Poire; Ing.Slip trailer- Bazı angob ve sır dekorlarının yapımında kullanılan kauçuk hazneli, ucu delik ince boyunlu basit gereç; puar. LATEKS: Alm.,Fr.,Ing.Latex- Bazı bitki gövdelerinin kanal boşluklarında dolaşan, süt görünümlü, yapışkan özsuyu. Bu özsudan elde edilen yapışkan, lastik gibi esnek madde bazı özel dekorların yapımında kullanılır. LEPİD0LİT:(LiKNa)2.F(0H)2.Al203.3Si02; Alm.Lepidolith; Fr.Lépidolithe; Ing.Lepidolithe- Daha çok yüksek sıcaklıklarda pişirilen lityumlu alkali sırlarda lityum kaynağı olarak kullanılan bir mineral. LİTYUM: Li, At.ağ.7; Alm, Fr ., Ing. Lithium- Gümüş renkli, katılar içinde en hafif alkali metal. LÜLECİ TOPRAĞI: Bk.Kil LÜLE-TAŞI: Bk.Sepiyolit LÜSTER: Alm.Luster; Fr.Lustre; Ing.Lustre, luster- Sırlı seramik eşya yüzeyinde sedef görünümlü, metalik parıltılı dekorların yapımında kullanılan, pişirildiğinde renkli ve parlak, metalik reçinat eriyiklerinden özel yollarla elde edilen çözeltilere verilen ad. 57- MADDE: Alm.Materie, Stoff; Fr.Matiere; Ing.Matter- 1) Değişmeye elverişli bir nesnede sürekli kalıcı olan; boşlukta yer tutan. 2) Bilimsel ve teknik etkinlikler tarafından kullanılmaya, şekli değiştirilmeye uygun ürün, malzeme. Bk.Özdek. MAGNETİK AYIRICI: Bk.Elektrik mıknatısı MAGNEZYUM: Mg, At.ağ.24; Aim.Magnesium; Fr.Magnésium; Ing.Magnesium-Gümüş gibi ak renkli, yaşam için gerekli, levha haline getirilebilir, haddeden geçirilir, 651 C derecede ergiyici hafif bir metal. MAGNEZYUM KARBONAT: MgCO3 ; Alm.Magnesiumkarbonat; Fr.Carbonate de magnesium; Ing.Magnesium carbonate- Yüksek dereceli sırlara manyezi sağlayan magnezyum bileşiği. MAKARALI FIRIN: Bk.Roller fırın MANGAN: Bk.Manganez MANGAN DİOKSİT: Bk.Kantaşı MANGANEZ: Mn At.ağ.55; Alm.Mangan; Fr.Manganese; Ing.Manganese- Grimsi ak renkli, sert ve kolaylıkla kınlıcı, 1200 C derecede ergiyen bir metal; siyah manyezi. MANÜFAKTÜR: Alm.Manufaktur; Fr.Manufacture; Ing.Manufactory- üretimin el işçiliğine,bireysel bilgi ve beceriye dayalı olarak yapıldığı endüstriyel kuruluş. Makina kullanmaksızm üretim yapılan fabrika. MANYEZİ: MgO; Alm.Magnesit; Fr.Magnésie; Ing.Magnesia- Ak renkli, pudra halinde, hafif, suda çok az çözünür magnezyum bileşiği. MARN: Alm. Kalziurnkarbonathaltige Tone, Mergel; Fr.Marne; Ing.Calcareous clay, marl- Kil ve kalkerin doğal karışımıyla oluşmuş bir kil çeşidi; kalkerli kil. MASSE AUF MASSE (Alm.): Bk.Pate sur pâte (Fr.) 58- MASTAR: Alm.Kaliber, Schablone; Fr.Calibre; Ing.Profile- Bir kabın iç ya da dış yüzünün yandan görünüşüne göre kesilmiş metal, tahta vb. gibi kalıp levha; profil; şablon. MASTARLA KALIPLAMA: Bk.Şablon ile şekillendirme MAT SIR: Alm.matte Glasur, Steinmatt; Fr.Glaçure matte (mate); Ing.Matt glaze- Yüksek oranda matlaştırıcı özdekler katkısıyla hazırlanmış, parlaklık göstermeyen, donuk görünümlü sırlar. MATLAŞTIRICI: Alm.Mattierungsmittel; Fr.Substance cristallisante; Ing. Matting agent- Talk, kemik külü, çinko, kaolen gibi, normal parlak sırlarda yüzeysel bir kristalleşmeye yol açarak matlık veren özdeklerin genel adı. MAVİ-BEYAZ: Alm.Blau-Weiss; Fr.Bleu-Blanc; Ing.Blue-and-White- İlk olarak Çin'de, sonraları Avrupa'da uygulanan, saf kobalt oksit mavisi ile işlenmiş sır-altı dekorlu porselen ve seramiklerin genel adı. MAYALA(N)MA: Alm.Fermentation, Gârung; Fr.,Ing.Fermentation- Organik asıllı bir maddenin, bir maya etkisiyle özelliklerini değiştirmesi, tek gözeli diğer organik öğeler tarafından başka maddelere dönüştürülmesi. MAYOLİKA BOYALARI: Alm.Mayolikafarben; Fr.Couleurs majolique (maiolique); Ing.Majolika coulers- Genellikle, kalaylı ya da zirkonlu sırlar üzerine pişirimden önce uygulanan ve sır ile aynı derecede gelişerek sır tabakasının içine giren bir çeşit dekorlama boyası. MEDIUM (Alm.,Ing.): Toz halindeki sır-üstü boyalara karıştırılan, bu gibi boyaları ezmeye yarayan; sırlı, kaygan yüzey üzerinde fırçayla kullanılmalarını kolaylaştıran, yanıcı, bitkisel asıllı yağlara verilen genel ad. MELAS: Alm.Melasse; Fr.Melasse; Ing.Melasses- Pancar ve şeker kamışından elde edilen, şekerin kristalleşmesinden sonra geriye kalan şurup kıvamında, koyu kahverengi, yapışkan artık. MERMER: CaCO3 ; Alm.Marmor; Fr.Marbre; Ing.Marble- İnce öğütülmüş, ak renkli pudra halinde, bazı hamurlar ile yüksek ısı sırlarına tebeşir 59- yerine katılan bir kalsiyum bileşiği. METAL: Alm.Metali; Fr.Métal; Ing.Metal- Kimyasal tepkimelerde asitler-deki hidrojenle yer değiştirebilen, hidroksil köküyle bazları oluşturan, kendine özgü parıltıya sahip, ısı ve elektriği ileten maddelerin genel adı. MISIR MAVİSİ: Alm.Agyptisch-Blau; Fr.Bleu d'Egypte; Ing.Egyptian blue-Eski Mısır'da yapılmış toprak eşya arasında çok görülen, turkuvaz mavi rengi andırır parlak canlı mavi renk. MİKA: Alm.Glimmer; Fr.,Ing.Mica- Volkanik ve metamorfik kayaçların oluşturduğu müskovit, biotit, lepidolit gibi ince katmanlı mineraller; yüksek sıcaklıkta pişirilen hamurlara katılan, alkali özellikli bir çeşit ergitici olarak kullanılır. Müskovit- K20 . 3Al2 03 . 6Sİ02 . 2H2 0 MİL: Bk.Kil MİNERAL: Alm.Mineral; Fr.Minéral; Ing.Mineral- Doğadaki anorganik tepkimeler sonucu oluşmuş, yer kabuğunu meydana getiren, belirli kimyasal yapılara sahip doğal öğeler ya da bileşikler. MİNİLGÖZLER: Alm.Mikroskop; Fr.,Ing.Microscope- Nesnelerin çıplak gözle görülemeyen yapılarını mercekler düzeniyle belirli oranlarda büyüterek görünür hale getiren deneylik aygıtı. MODELCİ: Alm.Modellmacher, Modellzeichner; Fr.Modéliste; Ing.Designer of patterns, model-designer- Tek parça ya da toplu-üretim yapımında özgün model hazırlayan, modeli yaratan sanatçı. MODLAJ ALETLERİ: Alm.Graviereisen, Modellierhölzer, Modellierschlingen; Fr.Ebauchoir, materiels de modelage, mirette; Ing.Modelling tools- Seramik eşyanın elle şekillendirilmesine ya da bazı düzeltme işlerine yarayan telli ya da sert ağaçlardan yapılmış, değişik boy ve biçimlerde basit el araçları. MODÜL: Alm.Modül; Fr.,Ing.Module- İstenildiği ya da gerektiği kadar üst üste, yan yana tekrarlanabilen ve bu yolla değişik yüzeysel ya da oy-lumsal bir yapı oluşturabilen birim nitelikli biçim. 60- MOLEKÜL: Alm.Molekül; Fr.Molécule; Ing.Molecule- Bir öğe ya da bileşiğin tüm özelliklerini taşıyan, tek başına var olabilen ve atomlardan oluşan en küçük parçası; maddenin temel yapışma ait, fiziksel yollarla parçalanabilen çok küçük bir bölümü; özdecik. MOLEKÜL AĞIRLIĞI: Alm.Molekulargewicht; Fr.Poids moléculaire; Ing. Molecular weight- Bir molekülü oluşturan atomların ağırlıkları toplamı. MOLİBDEN: Mo, At.ağ.96; Alm.Molybdân; Fr.Molybdene; Ing.Molybdenum-26200C derecede ergiyen ak renkli sert metal. MOLİBDEN OKSİT: MoO ; Alm.Molybdanoxid; Fr.Oxyde de molybdene; Ing. Molybdenum oxide- Yüksek derecelerde elde edilen kristal sırlarının yapımında kullanılan molibden bileşiği. MURDESENK: PbO; Alm.Bleigiatte; Fr.,Ing.Litharge- En çok 1150°C derecedeki sıcaklıklara kadar pişirilebilen çömlekçi sırlarının sarı renkli güçlü ergiticisi kurşun bileşiği. 61- NAFTA: Bk.Neft yağı NANE YAĞI (RUHU): Alm.Pfefferminzöl; Fr.Huile de menthe; Ing.Pepper-mint-oil- Sır-üstü boyalara katılan, medium hazırlamada kullanılan, nane yapraklarından elde edilmiş esansNEFT (YAĞI): Alm.Naphtha; Fr.Naphte; Ing.Naphtha- Benzin ile gazyağı arasında damıtılmış, renksiz, uçucu ve yağ çözücü bir petrol türevi. Sır-üstü-dekor yapımında mediumlu boya inceltici ve eritici olarak kullanılır. NEM: Alm.Feuchtigkeit, Gebundenes Wasser; Fr.Humidité; Ing.Humidity, moisture- 1) Havadaki su buharının niceliği, 2) Su buharı ya da su ile ıslanma, ıslaklık. NEM ÇEKİCİ: Alm.hygroskopisch; Fr.Hygroscopique; Ing.Hygroscopic, hygroscopical- Havadaki su buharını, ya da bir maddenin içindeki nemi kendi yapısına alıp tutan, ıslanan kimyasal özdek. NEM ÖLÇER: Alm.Feuchtigkeitmesser; Fr.Hygrometre; Ing.HygrometerHavadaki nem oranını incelikli olarak ölçmeye yarayan aygıt. NEMLENDİRME: Alm.Anfeuchtung, Befeuchtung; Fr.Humidification, humec-tation; Ing.Humidification- Bir özdeğin içine su buharı çektirme, ıslatma, nemli ortamda bırakarak ıslanmasına yol açma, su buharı oranını artırma. NEMLİLİK GENİŞLEMESİ: Alm.Feuchtigkeitsdehnung; Fr.Expansion d'humidi-te; Ing.Moisture expansionGözenekli hamurlardan yapılmış seramik eşyanın zamanla su ve nem çekmesinden ileri gelen oylum büyümesi. NİKEL: Ni, At. ağ. 59; Alm. ,Fr .,Ing . Nickel- 1452°C derecede ergiyici , gümüş renkli, çok dayanıklı ve kolay bozulmaz, levha haline gelebilir, haddeden geçirilir bir metal. NİKEL OKSİT: Alm.Nickeloxid; Fr.Oxyde de nickel; Ing.Nickel oxide-Sırları, bileşimlerine göre sarı, kahverengi ve yeşil tonlara boyayan, siyah (Ni2 03) ve yeşil (NiO) renkli nikel bileşiği. 62- NİŞASTA: ( C6 H10 O5 ) x ; Alm.Stârke; Fr.Amidon; Ing.Starch- Bazı bitkilerden elde edilen ak renkli bir karbonhidrat. NİTELİK: Alm.Qualitat; Fr.Qualité; Ing.Quality- Canlı ya da cansız ortamlardaki varlıkların özellikleri, yapısal nitelikleri, diğerlerinden ayrı olan kimlikleri, nicelik dışındaki durumları belirten tanımların, değerlerin, değerlendirmelerin tümü. OCAK: Alm.Bergwerk; Fr.,Ing.Mine- Çeşitli mineral ve cevherlerin bulunduğu ve bunların yer kabuğundan çıkarıldığı mâden yatağı. ODUN FIRINI: Alm.Holzofen; Fr.Four â bois; Ing.Wood-burning kiln-Odun ateşlemeyle ısıtılan, çeşitli biçim ve boyutlarda ki geleneksel çömlekçi fırınlarının genel adı. OKSİJEN: 0, At.ağ.16; Alm.Sauerstoff; Fr.Oxygene; Ing.Oxygen- Atmosferin yaklaşık beşte birini oluşturan, sıvılaştırılması güç, renksiz, kokusuz gaz halinde metalsi element. OKSİT: Alm.Oxid; Fr.Oxyde; Ing.Oxide- Bir yapının oksijenle birleşmesinden ortaya çıkan bileşik. OKSİT-SERAMİK: Alm.Einstoff-system, Oxidkeramik; Fr.Céramique oxydée; Ing.Oxide ceramics- Asıltılı maddeler katılarak döküm ya da kuru presleme yoluyla şekillendirilen, saydamsız, sırsız, tek-bileşkenli seramik sistemler. OKSİTLEME: Alm.Oxidation; Fr.Oxydation; Ing.Oxidation- Oksit haline getirme, oksijenle birleştirme. Bk.Yükseltge(n)me. OKSİTLEYİCİ ATMOSFER: Alm.Oxidierender Atmosphare; Fr.Atmosphere oxydante; Ing.Oxidising atmosphere- Pişme sürecinde fırın ortamında yüksek oranda serbest oksijen bulunması. OKSİTLEYİCİ PİŞİRİM: Alm.Oxidierender Brand; Fr.Cuisson oxydante; Ing. Oxidising firing- Oksitleyici atmosferde yapılan pişirim. 63- OLUŞUM: Alm.Bildung; Fr.,Ing.Formation- Bir şeyin, bir olgunun şekillenmesi, şekillendirilmesi, gelişmesi. Çeşitli öğelerin birleşerek bir tarz, bir biçim ortaya çıkarması. OLUŞUM ISISI: Alm.Bildungwarme; Fr.Chaleur de formation; Ing.Heat of formation- Isı etkisiyle gelişimi tamamlanan bir oluşum için gerekli ısıl nicelik. OPAL IŞIMA: Alm.schillernd; Fr..Ing.Opalescence- Opal ya da sedefte olduğu gibi renkleri dağınık ve mat gösterme özelliği. ORGANİK: Alm.organisch; Fr.Organique; Ing.Organic- Bitkisel ya da hayvansal kökenli yapı; örgensel. Bileşimindeki öğelerin büyük ve belirgin bölümü canlı varlıklardan gelen; organik kayaçlar ve killer gibi. ORTAM: Alm.Mittel; Fr.Milieu; Ing.Medium- Bir varlık, kuvvet ya da nesneyi içinde bulunduran, bir tepkime ya da devinime neden olan maddesel çevre. ORTOKLAS: K20.A120 6Si02; Alm.Orthoklas, kalifeldspat; Fr.Orthose, feldspath potassique; Ing.Feldspar potash- Birinci dereceli ergitici olarak, özellikle yüksek ısılarda pişirilen hamurlar ile sırlara katılan ve yüksek oranda potasyum içeriği bulunan bir çeşit feldspat. ORTON PİRAMİDİ: Amerikan pişirim standartlarına göre hazırlanmış bir çeşit ısı kontrol piramidi. Bk.Seger piramidi. OYLUM: Alm.Rauminhalt, Volumen; Fr.,Ing.Volume- 1) Bir yapının bir molekül-gramının molekül hacmi. 2) Bir yapının sahip olduğu üç boyutlu alan. OYLUMSAL: Alm.bandereich. vielbandig; Fr.Volumetrique, volumineux; Ing.Volumetric- 1) Yüzeylerle sınırlı üç boyutlu biçimi bulunma. 2) Bir yapıdaki oylumların kesinlik ve doğrulukla saptanmasına ilişkin ölçümleme dizgesi. 64 ÖĞE: Alm.Element; Fr.Elément; Ing.Element- 1) Aynı cins atomlardan meydana gelmiş basit madde; bozunamaz kabul edilen varlık. 2) Bir şeyi meydana getiren, oluşturan, bilim ve tekniğin üzerine kurulduğu başlangıç. ÖĞÜTME: Alm.mahlen; Fr.Broyage, mouture; Ing.Grinding, milling, powdering- Katıların belirli boyutlarda ufalanması, parçacıklarının yatay ve dikey doğrultularda bölünerek küçültülmesi. ÖĞÜTME KABI: Alm.Mahltopf; Fr.Jarre de broyeur; Ing.Grinding pot, porcelain pot- Ortalama 2-8 Lt. arasındaki karışımların öğütülmesinde kullanılan, sert porselenden yapılmış, değirmen kavanozu. ÖĞÜTÜCÜ: Alm.Mahlanlage, Mahlend; Fr.Broyeur; Ing.Grinder- Katı seramik hammaddelerini kuru yada sulu parçalamaya, kırmaya, ufalamaya, ezmeye, pudra haline getirmeye yarayan aygıt. ÖLÇÜ: Alm.Mass; Fr.Mesure; Ing.Measure- Genişlik, uzunluk, oylum, basınç, ısı, zaman, iş gibi nicelikleri kendi cinsinden, değişmeyen bir değerle kesin olarak belirleyen birim nicelikli değer. ÖLÇÜM: Alm.Messung; Fr.Mesurage; Ing.Measurement- Bir niceliği doğrudan ve somut bir tarzda ölçme eylemi. Nesnelere, belirli kurallara göre nitelikleriyle uygun sayısal değerler verme. ÖN ISITMA: Alm.Vorwarmen, Vorwarmung; Fr.Prechauffage; Ing.Preheating-Bazı özdekleri kullanımdan önce yumuşatma, kurutma ya da örüt suyunu çekme amacıyla önceden belirli bir sıcaklıkta ısıtma. ÖRGÜ : Alm.Gitter; Fr.Reseau; Ing.Lattice- Bir örütün atom, yükün ya da moleküllerinin üç boyutlu düzen içinde bir kurgu oluşturması. ÖRNEK: Alm.Probe; Fr.Echantillon; Ing.Sample- Belirli bir özdeğin bütünü üzerindeki tüm özellikleri taşıyan küçük bir bölümü, bir parçası. ÖRTÜCÜ MADDE: Alm.deckende Rohstoff; Fr.Opacifiant; Ing.Opacifier-Çinko, titan, kalay, zirkon gibi, saydam sırlara örtücülük veren, saydamlığı etkileyen ya da ortadan kaldıran özdekler. 65- ÖRTÜCÜ SIR: Alm.deckende Glasur; Fr.Glaçure opaque; Ing.Opaque glaze-Örtücü katkılar eklenmesiyle hazırlanmış, saydamlık göstermeyen, üzerini örttüğü hamurun rengini belli etmeyen sırlar. ÖRTÜLÜ FIRIN: Alm.Muffelofen; Fr.Moufle; Ing.Muffle kiln- Pişme sürecinde, parçaların ateş ve duman ile temas ettirilmeden pişirimi yapılmasına yarayan, bir çeşit kapalı gazet sistemi porselen fırınlarına verilen genel ad. ÖRÜT: Alm.Kristali; Fr.Cristal; Ing.Crystal- Atom ve molekülleri belirli ve bunlar arasındaki açı ve uzaklıkları değişik, kendine özgü biçimlerde düzenlenmiş katı nesne; kristal. ÖRÜT SUYU: Alm.Kristallwasser; Fr.Eau de cristallisation; Ing.Crystal water- Bir takım yapıların, sulu çözelti halinden katı evreye geçerken oluşturdukları örüt yapıya kattıkları su. ÖRÜTLEN(DİR)ME: Alm.Kristallbildungen, kristallisieren; Fr.Cristallisation; Ing.Crystallization- Çözünmüş, erimiş ve ergimiş durumdaki bir sıvı, gaz ya da akışkanın düzenli ve kendine özel biçimli katı evreye geçişi. ÖRÜTSÜ: Alm Kristallite; Fr.Cristallite; Ing.Crystallite- Bir maddenin örüt yapı özelliği göstermesi. ÖZDECİKSEL YAPI: Alm.Molekülaufbau, Molekülverband; Fr.Structure moléculaire; Ing.Molecular structureÖzdeciği meydana getiren öğe-cikler arasındaki geometrik düzen. ÖZDEK: Alm.Substanz; Fr.Matiere, substance; Ing.Matter, substance-Somut biçimlerde var olan, belirli bir kimyasal yapıya sahip varlıkların tümü; cisim. Bk.Madde ÖZDEŞ: Alm.identisch: Fr,Identique; Ing.Identical- Birbirlerinden ayrı oldukları halde nitelikleri bakımından aralarında kusursuz bir benzerlik bulunan varlıklar ya da nesneler arasındaki eşitlik. ÖZEL SIRLAR: Alm.Spezialglasuren; Fr.Glaçures spéciales; Ing.Special glazes- Bileşimleri, renkleri, yüzey dokuları, pişirimleri gibi bir 66- takım nitelikleri bakımından alışılmış sırlara benzemeyen ve genellikle sanat sırları kapsamına giren sır çeşitleri. ÖZELLİK: Alm.Eigenschaft, Eigenschaftswerte; Fr.Caractéristique, particularity, propriete; Ing.Property, special feature- Doğadaki tüm varlıkların yapısal nitelikleri, tepkimeleri, karakter ve davranışları ile değişir ve değişmez değerlerinin tümü. ÖZGÜL AĞIRLIK: Alm.spezifisches Gewicht; Fr.Poids specifique; Ing.Specific gravity (weight)- Belirli bir sıcaklık ve basınç altındaki bir özdeğin 1 cm. küpünün ağırlığı; bir özdeğin belirli bir hacimdeki (boyutsuz) kütlesinin, aynı şartlardaki suyun kütlesine oranı. ÖZGÜL ISI: Alm.spezifische Warme; Fr.Chaleur specifique; Ing.Specific heat- Bir özdeğin bir gramının ısısını bir derece yükseltmek için verilmesi gereken ısı. ÖZGÜL YÜZEY ALANI: Alm.spezifisches Flachenraum; Ing.Specific surface area- Küp şeklinde bir katının bir gramındaki yüzeylerin toplamı. ÖZSÜZ KİL: Alm.Kurze, Magerton; Fr.Argile courte, argile maigre; ing. Lean clay- Plastikliği az olmakla birlikte işlenebilir, şekillendirmeye elverişli killer. ÖZSÜZLEŞTİRİCİ: Alm.Magerungsmittel; Fr .Dégraissant, matiere non plastique; Ing.Non-plastic material- Bazı killerin aşırı plastik oluşundan ileri gelen biçim bozulmaları, fazla küçülme, pişme çatlakları gibi uygunsuz niteliklerin değiştirilmesi amacıyla içlerine katılan kum, şa-mot, mika gibi plastik olmayan maddelere verilen ad. ÖZÜMLEME: Alm.,Fr.,Ing.Assimilation- Bir özdeğin içine aldığı bir başka özdek ya da etkinin özünü değiştirerek kendi yapısına katması, kendine benzetmesi; kendi öğeleriyle özdeş kılması. 67- PAÇALLAMA: Alm.Mischung; Fr.Mélange; Ing.Blending- Çeşitli maddelerin birbirine karışması, karıştırılması. Mekanik olarak ayrı kalmakla birlikte, özgül yapılarını koruyan birden fazla öğe ya da maddenin bir bütün görünümünde karışması, belirli oranlarda birleşmeleri. Bk. Karışım. PALET BIÇAĞI: Alm.Spachtelpalette; Fr.Couteau â palette; Ing.Palette knive- Bazı boyaları cilasız cam palet üzerinde ezerek karıştırmaya yarayan tahta saplı esnek, ince metal spatula. PALİSSY, BERNARD: 1510-1590; Fransa kralı II.Henri'nin karısı Catherine de Medicis tarafından korunan ve desteklenen ünlü fransız seramikçi , sır ve cam ustası, ressam, yazar, doğa bilgini. PARÇACIK: Alm.Teilchen; Fr .Particule; Ing.Partide- 1) Bir özdeğin atomlarını meydana getiren bileşkenleri. 2) Bir yapının çok küçük parçası, zerrecik. PARİAN PORSELENİ: Alm.Parianporzellan; Fr.Parian; Ing.Parian ware-Hamur yapısı çok ince taneli ve sıkı» hafif sarımtrak renkli, mermer görünümünde, yüksek ısıda pekiştirilmiş sırsız porselen eşya. PARLAK SIRLAR: Alm.Glanzglasuren; Fr.Glaçures brillantes; Ing.Brightly glazes, glossy glazes- Yüzeyine gelen ışık ışınlarını yansıtan, matlık göstermeyen, ışıklı, parıltılı sırların genel adı. PARLAKLIK: Alm.glânzend; Fr.Brillance, luminance; Ing.Brightness, glossiness, luminescence- Isı vermeyen ve ateş halinde olmayan bir yapıdan yayılan ışıma. PARLATICI: Alm.Glanz-, Fr.Vernis; Ing.Glaze- Genellikle, gözenekli hamurlardan yapılan toprak eşyanın korunması amacıyla, ince bir tabaka halinde uygulanan, düşük ısılarda ergiyici, renksiz, saydam kurşunlu sırça. Bk.Cila PÂTE D'APPLİCATİON (Fr.): Bk.Pate-sur-pâte (Fr.) PÂTE DURE (Fr.): Bk.Hard paste (Ing). 68- PÂTE-SUR-PÂTE (Fr.): 18.yy. Çin porselenlerinde görülerek Avrupa'da uygulanmaya başlanan beyaz renkli, yarı akışkan hamur barbotininin porselen üzerinde çalışılmasıyla yapılan bir çeşit kabartma dekoruna verilen ad. Bk.Masse auf Masse (Aim.) PÂTE TENDRE (Fr.): Bk.Soft paste (Ing.) PEGMATİT: Alm.Pegmatit ; Fr.,Ing.Pegmatite- Ergitici olarak hamurlara ve yüksek ısı sırlarına katılan, kuvars ve feldispatın doğal karışımından oluşmuş, büyük boy minerallere sahip bir granit cinsi. Çok sert kayaç türü. PEKİŞMİŞ ANGOB: Alm.Sinterengobe; Fr.Engobe endurcie; Ing.Self glazing engobe- Bileşimine belirli oranlarda ergitici maddeler katılarak pişirildiğinde sertleşen, yarı camsı özellikli, gözenekli hamurlarda su emiciliği azaltan bir çeşit angob. Bk.Balçık sırı PEKİŞMİŞ ÇİNİ: Alm.Sandstein, Steinzeug; Fr.Gres; Ing.Stonware- Doğal olarak yoğun şekilde toplaşmış silis taneciklerinden oluşan tortul kayaçlarm öğütülmesiyle hazırlanmış hamurlar; bu gibi hamurlardan yapılan su emiciliği çok düşük, gözeneksiz, 1250 C-1280 C dereceleri arasında pişirilen camsı yapılı seramik eşya; plastik refrakter kil ve ince öğütülmüş granit karışımıyla hazırlanan gre-seramik. PELESENK: Alm.Balsam; Fr.Baume; Ing.Balm, balsam- Kendine özgü kokusu olan türlü ağaç ve bitkilerden çıkarılan bir çeşit kokulu reçine, balsam. PERDAH(LI) SIR(I): Alm.Lüsterglasur; Fr.Glaçure lustrée; Ing.Lustre glaze- 1) Metalik tuzlar ve karbonatlar katılarak hazırlanan, yüzeyleri metal gibi parıltılı sırlar. 2) Sır tabakasının, pişirimden sonra gümüş nitrat ya da bakır oksalatlı bir karışım ile sıvanıp yeniden pişirilerek perdahlanmasıyla elde edilen özel görünümlü bir çeşit sanat sırı. Bk.Sanat sırları PERLİT: Aim.Perlit; Fr.,Ing.Perlite- Yapısında genellikle sodyum bulunan ve ısıtıldığı zaman genleşen volkanik bir silikat kayaç türü. 69- PETUNZE: Bk.Cornish-stone; Pegmatit PIEZOELEKTRIK SERAMİK: (PZT); Alm.Titanat-Zirkon-Keramik; Fr.Ceramique de titanate et de zircon; Ing.Titanate-zircon-ceramics- Ultrasonik uygulama malzemesi ve elektronik alanında algılayıcı, dönüştürücü ve filtre elemanı olarak kullanılan bir kurşun-zirkonat-titanat bileşiği. PİRİT: Alm.Eisen Pyrit, Pyrit; Fr.,Ing.Pyrite- 1) Sülfürik asit yapımında kullanılan doğal demir sülfür bileşiği. 2) Renkli sırlara demir kaynağı sağlayan, ancak ısı etkisiyle bozunma sonucu serbest kükürt çıkartması nedeniyle kullanımı pek tercih edilmeyen FeS2 PİROLÜSİT: Bk.Magnezi PİROMETRE: Alm.Pyrometer; Fr.Pyrometre; Ing.Pyrometer- Isı yükseliminin evrelerini belirten aygıt; değişik ölçü araçlarında, ölçümlenen niteliğin rakamsal değerlerini gösteren düzenek. PİSTOLE: Alm.Spritzpistole, Spritzapparat; Fr.Pistolet, pulvérisateur; Ing.Spray gun- Seramik eşyanın sırlanması ile bazı dekorlama işlemlerinde basınçlı havayla sır, angob ya da boya püskürtmeye yarayan aygıt, püskürtücü; püskürtme tabancası. PİSTOLE KABİNİ: Alm.Spritzstand; Fr.Cabine de ventilation; Ing.Spray booth- İçinde basınçlı hava ile boyama ve sırlama işlemleri yapılan püskürtme mahalli. PİŞİRİM: Alm.Brennen; Fr.Cuisson; Ing.Firing- Sırlı ya da sırsız toprak eşyanın çeşitli yollarla sağlanan ısıl ortamlarda sertleştirilmesi, son şeklini almasının sağlanması. PİŞİRİM MALZEMELERİ: Bk.Fırın gereçleri PİŞME ARALIĞI: Alm.Brennbereich; Fr.Intervalle de cuisson; Ing.Firing range- Sırların, pişirilmeyle normal gelişime eriştikleri, camlaştık-ları en düşük sıcaklık ile özelliklerini koruyabildikleri en yüksek sıcaklık arasındaki pişirim evresi: t1 – t20 C 70- PİŞMİŞ-TOPRAK: Alm.Irdenware, Terrakotta; Fr.Terre-cuite, terracotta; Ing.Terracotta, unglazed ware- Düşük dereceli sıcaklıklarda pişirilen çömlekçi hamurlarından yapılmış sırsız ya da basit balçık sırlarıyla örtülü toprak eşya. PLASTİK KİL: Alm.Fette Ton, Plastische Ton, Töpferton; Fr.Argile grasse, argile plastique; Ing.Fat clay, plastic clayKolaylıkla biçimlendirmeye elverişli, su içeriği yüksek, kuru küçülmesi oldukça fazla özlü, yağlı killerin genel adı. PLASTİKLİK: Alm.Plastizitât; Fr.Plasticité; Ing.Plasticity- Bir katının yumuşak, eğilip bükülür olması; istenilen şekli alabilme özelliği. Bk.Yoğrukluk PLATİN: Pt, At.ağ.195; Aim.Platin; Fr.Platine; Ing.Platinum- 1773°C derecede ergiyici, grimsi ak renkli değerli maden. PORSELEN: Alm.Porzellan; Fr.Porcelaine; Ing.Porcelain- Kaolen, kuvars ve feldispatm uygun oranlarda karıştırılıp şekillendirilmesinden sonra, ortalama 13000 C ile 10000 C dereceli arasındaki s ıcaklıklarda pişirilen ak renkli, yarı saydam, su geçirmez, yarı camsı seramik eşyanın genel adı. PORSELEN KAP-KACAK: Alm.Geschirrporzellan; Fr.Porcelaine de vaisselle; Ing.Domestic porcelain- Porselen hamurlarından yapılan çeşitli sofra ve mutfak eşyası. Bu amaçla hazırlanmış özel bileşimli porselen eşya. Bk.Kap-kacak. POTAS: K2CO3 ; Alm.Pottasche; Fr.Perlasse; Ing.Pearl ash- Potasyum kaynağı olarak sırlara katılan, su da çözünücü potasyum bileşiği; inci külü POTASYUM: K, At.ağ.39; Alm.Kalium; Fr.,Ing.Potassium- Tek başına 64°C derecede ergiyici, çok tepkin, yumuşak, gümüş renkli alkali metal. POTTERY (Ing.): 1) Fayans, pekişmiş çini, porselen tipinde topraktan yapılmış eşyanın tümü. 2) Seri-üretimde pişirimi yapılmış ürünler. 3) Pekişmiş çini ve porselen dışında, gözenekli ve renkli pişen hamurlardan yapılmış sırlı ya da sırsız toprak eşya; çömlek. 71- PUDRA: Bk.Toz PULLANMA: Alm.Abschâlen, Abschuppen, Schuppe; Fr.Ecaillage; Ing.Peeling-Seramik hamurları ile sırlar arasındaki genleşme farklılıklarından ileri gelen bir çeşit sır hatası. Hamur GK'sı, sır GK'smdan büyük olduğunda sır tabakasının pullanarak dökülmesi. Bk. Genleşme Katsayısı PÜSKÜRTME: Alm.spritzen, Zerstaubung; Fr.Atomisation, pulverisation; Ing.Pulverisation, spraying- Sıvı özdekleri, püskürtücü bir aygıt kullanarak basınçlı hava ile sulu ince toz haline getirerek serpme. PÜSKÜRTÜCÜ: Alm.Spritzapparat; Fr.Pulverisateur; Ing.Pulverizer-Basınçlı hava ile sulu ve ince toz haline getirilen sıvıların içinden geçirilerek bir yüzeye serpilmesine yarayan aygıt: Bk.Kalem pistole; pistole. QUEEN'S İŞİ: Ing.Queen's ware- Bk.Cream işi RAF AYAKLARI: Alm.Brennstützen, Stützen; Fr.Pillers; Ing.Supports - Fırın raf plakalarının katlar halinde istiflenmesine yarayan, çeşitli biçim ve boyutlarda taşıyıcı desteklerin genel adı. RAF PLAKALARI: Bk.Fırın rafı RAKU: Alm.,Fr.Raku; Ing.Raku ware- Kurşun ve boraks bileşikleri katkısıyla hazırlanmış sırlarla örtülü, pişirim tarzı nedeniyle ısı şoklarına dayanıklı özel bileşimli hamurlardan yapılan bir çeşit Uzak Doğu seramiği. RASYONEL FORMÜL: Bir hamur ya da sır bileşimine katılan hammaddelerin minerolojik katkı oranlarını belirten formül. REÇİNE: Alm.Harz; Fr.Résine; Ing.Resin- Bazı ağaçların yarıklarından salgılanan, kırıldığında camsı görünüm veren, sarı ya da kahverenkli çoğuz (polimer) madde. Ağaç sakızı 72- REFRAKTER: Alm.Refraktâr; Fr.Refractaire; Ing.Refractory- En az 15000C derecedeki ısılara dayanıklı malzemelerin genel adı. Ateş tuğlası, atık su borusu, yüksek fırın kaplamaları gibi en az 18000 C (SK.37) derecedeki sıcaklıklara dayanıklı malzemeler ise "Üstün refrakter" olarak adlandırılır. Bk.Ateşe dayanır REFRAKTERLİK: Alm.Feurfestigkeit; Fr .Réfractairité; Ing.Refractoriness-Sıcaklık etkisi ile meydana gelecek değişimlere dayanıklı olma. RENK: Alm.Farbe; Fr.Couleur; Ing.Colo(u)r- 1) Işığın eşya üzerine çarpmasıyla yansıyan ışınların niteliğine göre gözde oluşan duyumlar. 2) Boyama özelliği taşıyan, boyayıcı özdek. RENKLENDİRİCİ: Alm.Farbstoff; Fr.Colorant, teinture; Ing.Dye, dyestuff-Bir maddeyi boyamak üzere, o maddeye tutunan, renk veren boyar madde. RENK ÖLÇÜMÜ: Alm.Farbmessung, Kolorimetrie; Fr.Colorimétrie; Ing.Co-lorimetry- Bir sıvının boyama derecesinin saptanması işlemi. ROLLER FIRIN: Alm.Rollofen; Fr.Four â plaque roulante, four Roller; Ing.Roller kiln- Makaralı merdaneler üzerinde yürüyen refrakter plakaların, programlı zaman aralıkları içinde hareket ettirilmesi suretiyle kısa sürelerde (30-90 dak.) sır ve dekor pişirimlerinin yapıldığı bir çeşit tünel fırın. Bk. Hızlı pişirim. RÖTUŞLAMA: Bk.Düzeltme RUTİL: Ti02; Alm.Rutil; Fr.,Ing.Rutile- Doğada, kızıl kahverengi, sarımsı, mavi ve leylak renklerinde bulunan bir titan bileşiği, özel mat ve kristal sırların katkı maddesi. 73- SAFSIZLIK: Bk.Katışkı SAĞLIK GEREÇLERİ: Alm.Sanitarkeramik; Fr.Céramique sanitaire, installation sanitaire; Ing.Sanitary ware Mimari yapılarda su dağıtımına, kullanımına ve kirli suların atılmasına yarayan aygıt ve düzeneklerin genel adı. Sıhhi tesisat. SANAT SIRLARI: Alm.Effektglasuren, Kunstglasuren; Fr.Glaçures â effets; Ing.Effect glazes- Belirli ve düzenli bileşimleri bulunmayan, endüstri sırlarına göre görünümleri farklı, elde edilmeleri bazen kolay bazende güç ve karmaşık olan artistik sırların genel adı. Bk.Özel sırlar SAYDAM: Alm.transparent; Fr.,Ing.Transparent- Üzerine yansıyan ışınları dağıtmadan geçiren ve arkasındaki nesneleri açıkça gösteren, gösterme özelliğine sahip olan. SAYDAMLIK: Alm.Transparenz; Fr.,Ing.Transparence- Bazı cisimlerin, ışık ışınlarını geçirmesi özelliği. SAYDAMSIZ: Alm.deckend; Fr.Opaque; Ing.Non-transparency, opaque- Işığı geçirmeyen örtücü madde. Saydam olmayan cisimlerdeki örtücülük hali. SCHLİCKERMALEREİ (Alm.): Deri sertliğindeki parçalar üzerinde, lastik şırınga ile yapılan bir çeşit angob dekoru. Bk.Barbotin SEGER PİRAMİDİ: Alm.Segerkegel; Fr.Montre fusible; Ing.Pyrometric cone- Ortalama 6000C-20000 C dereceleri arasındaki sıcaklıklarda ergime özelliği gösteren, belirli ısı derecelerinde yumuşaması için özel bileşimli hamurlardan yapılmış, piramit biçimli ısı kontrol çubukları. Avrupa standartlarına göre düzenlenen seger piramitleri, yerleştirildiği pişme ortamındaki gerçek sıcaklığı en doğru olarak göstermeye yarar. Bk. Orton piramidi SELADON: Alm.Seladon; Fn.Ing.Celadon- 1230°C-1300°C dereceleri arasındaki indirgen atmosferli sıcaklıklarda elde edilen bir çeşit sanat sırı. Uzak Doğu kaynaklı bu gibi demir içerikli sırlarla sırlanmış porselen eşyanın genel adı. 74- SELEN KIRMIZISI: Alm.Seienrot; Fr.Rouge de sélénium; Ing.Selenium red-Selenyumlu bileşiklerle elde edilen parlak canlı kırmızı renk. Kadmi-yumlu renklerle uygun oranlarda karıştırıldığında sarıdan turuncuya kadar değişen değişik tonlar elde edilir. SELENYUM: S_e, At.ağ.79; Alm.Selen; Fr.Sélénium; Ing.Selenium- Fizik özellikleri birbirinden farklı, değişik yapılar gösteren metalsi basit öğe. SEPİYOLİT: Mg4(OH)2 . Si6O15 . 6H2O ; Alm.Sepiolith; Fr.Ecume de mer, pierre de savon, sepiolite; Ing.Sepiolite- Doğal magnezyum silikat bileşiği. Bir çeşit kil minerali. SERAMİK: Alm.Keramik, keramisch; Fr.Céramique; Ing.Ceramics- 1) Porselen, fayans, pişmiş toprak hamurlarından üretilen kap-kacak. Çömlekçilik sanatı, sırlı ve sırsız toprak eşya. 2) Anorganik ve non-metalik malzemelerin üretim ve kullanımı. SERAMİK TARİHİ: Fr.Céramographie; Ing.Ceramography- Eski uygarlıklara ait seramikleri ve tarihsel gelişimini bilimsel yöntemlerle inceleyen araştırma dalı. SERAMİKÇİ: Alm.Keramlker; Fr.Ceramiste; Ing.Potter- Genellikle, özgün ve sanatsal nitelikli toprak eşya yapan kişi. SERAMİKÇİLİK: Alm.keramische Kunst; Fr.Art de céramique, céramique; Ing.Ceramics arts- 1) Genellikle, sanatsal nitelikli toprak eşya yapma, bu tarzda çalışma. 2) Toplu üretime yönelik toprak eşya üretme, bu alanda üretime katılma. SERPİNME: Alm.Dispersion, Zerstreuung; Fr.,Ing.Dispersion- Asıltılı bir çözeltinin, asıltılı bir ortamda, çözünmeksizin katı asıltı halinde kalması, dağılması; dağılım. SERT PORSELEN: Alm.echtes Porzellan, Hartporzellan; Fr.Pâte dure, porcelaine dure, porcelaine a feu; Ing.Hard paste, hard porcelain-Genellikle kaolen, feldispat, Cornish-stone ve diğer doğal hammaddelerin karışımıyla hazırlanmış, 13600C-14000 C dereceleri arasındaki 75- sıcaklıklarda pişirilen sert ve dayanıklı, ısıl iletkenliğe sahip, genleşmesi küçük ve teknik amaçlarla kullanılmaya elverişli bir porselen çeşidi. Bk.Fine-China SERTLEŞ(TİR)ME: Alm.Hartsein, Hartwerden, Verhârtung; Fr.Durcissement, endurcir; Ing.Hardening- Bir yapıyı daha sert ve dayanıklı hale getirme, güçlendirme. SERTLİK: Alm.Harte; Fr.Dureté; Ing.Hardness- Basınç altında kalmaya dayanıklı, kolayca parçalanmayan, farklı yapıdaki başka bir güç tarafından uygulanan basıncın etkilerine dayanma niteliği. SEVR MAVİSİ: Alm.,Fr.,Ing.Bleu celeste, Bleu de Sévres - Kimyacı J.Hellot tarafından 1752 de geliştirilmiş, pişmiş porselen sırı üzerinde uygulanarak daha düşük sıcaklıkta pekiştirilen saydam, koyu lacivert renkli bir fon boyama sırı. Bu renkte fon üzerine altın yaldız ve sır-üstü dekor uygulanmış porselen eşyaya verilen ad. SEYRELTİCİ: Alm.Verdünnungsmittel; Fr.Diluant; Ing.Diluent- Bir özdeği herhangi bir sıvı içinde sulandıran, seyrekleştirerek karışmasını sağlayan madde; sulandırıcı. SEYRELTİK: Alm.verdünnbar; Fr.Dilue; Ing.Dilute- Sulandırılmış, inceltilmiş bir karışım içinde az miktarda bulunan özdek. Birim çözelti niceliği içinde çözünmüş özdeği az olan. SEYREL(T)ME: Alm.verdünnen; Fr.,Ing.Dilution- Birim çözelti içine daha çok seyreltici katarak derişikliği azaltma. SGRAFİTTO: Alm.sgraffito; Fr.Egratigné, sgraffite; Ing.Sgrafitto- Deri sertliğindeki düz ya da angoblu yüzeyler üzerinde çizgisel kazımalarla yapılan bir dekorlama tarzı. SICAKLIK: Alm.Temperatur; Fr.Température; Ing.Temperature- Bir maddenin, ısıl etkime ile moleküllerinin yer değiştirmesi suretiyle ortaya çıkan devingen erke niteliği. 76- SIKIŞTIRMA: Alm.zusamraendrücken; Fr.,Ing.Compression- Bir şeyin üstüne basınç uygulayarak sıkma; basınçla oylumu küçültme. SINIFLANDIRMA: Alm.Klassifizieren, Klassifizierung; Fr.,Ing.Classification- Kendi aralarında bağıntılı öğeler dizisini sınıflara ayırarak dağıtma; bir konuyu türüne, kökenine, cinsine, şekline vb. gibi niteliklerine göre belirli bir düzen içinde kümelere ayırma, kümeler arasında gruplama. SIR: Alm.Glasur; Fr.Glaçure; Ing.Glaze- Gözenekli hamurları geçirimsiz hale getirme, toprak eşyaya sertlik ve dayanıklılık sağlayarak kullanımı kolaylaştırma ve estetik etkiyi artırma gibi amaçlarla seramik yüzeylere uygulanan camsı madde. Yüksek ısılara dayanıklı bir çeşit seramik camı. SIR-ALTI BOYA: Alm.Unterglasurfarbe; Fr.Couleur sous-glaçure; Ing.Underglaze color- Bazı ergitici maddeler katkısıyla hazırlanarak saydam sırlar altındaki sır-altı dekorların yapımında kullanılan renklendirici karışım. SIR-ALTI DEKORU: Alm.unterglasurdekoration; Fr.Décoration sous glaçure; Ing.Underglaze decoration Çiğ ve bisküvi yüzeylerde fırça, baskı, püskürtme, çıkartma gibi yöntemlerle elde edilen bir dekorlama tarzı. Bk.Sır-altı boya. SIR BOYASI: Alm.Farbekörper; Fr.Colorant céramique; Ing.Glaze stain-En az iki ya da daha çok renk verici metal bileşiklerinin belirli sıcaklıklarda kavrulması suretiyle elde edilen ve sırların renklendirilmişinde kullanılan boyalara verilen ad. SIR DEKORU: Alm.Glasurdekoration; Fr.Décoration a glaçure; Ing.Glaze decoration- 1) Farklı renk ya da özellikli uygun sırların, çiğ ya da bisküvi yüzeylerde üst üste, yanyana vb. gibi konularak birlikte uygulanması suretiyle elde edilen bir dekorlama tarzı. 2) Bir ya da birden fazla uygun özellikli sır ile parçanın tüm yüzeyi örtülmeksizin, istenilen motif ve süslemenin uygulanması tarzı. 77- SIR FIRÇASI: Alm.Glasurpinsel; Fr.Pinceau â glaçure; Ing.Glaze brushe, mops- Bazı sır dekorları ve elle yapılan uygulamalarda kullanılan özel biçimli ve el yapması fırça çeşitleri. SIR HATALARI: Alm.Glasurfenler; Fr.Défauts de glaçure; Ing.Glaze defects- Sırlı yüzeylerde pişirimden önce, pişme sırasında, pişirimden sonra, bazen de kullanım sürecinde görülen ve istenilmeyen yapı bozuklukları. SIR-İÇİ BOYA: Alm.Inglasurfarbe; Fr.Couleur sur glaçure crue; Ing. Inglaze color- Yüksek dereceli sıcaklıklarda elde edilen sır-içi dekorlarının yapımında kullanılan, üzerinde uygulandığı sır ile aynı pişme aralığına sahip camsı özellikli renklendirici. SIR-İÇİ DEKORU: Alm.Inglasurdekoration; Fr.Décoration sur glaçure crue; Ing.inglaze decoration Çiğ sırlı yüzeyler üzerinde, sır-içi boyalarının baskı ya da çıkartma yöntemleriyle uygulanması suretiyle elde edilen bir yüksek ısı dekor tarzı. SIR PİŞİRİMİ: Alm.Glasurbrand; Fr.Cuisson de glaçure; Ing.Glost firing-Çiğ ve bisküvi parçaların sertlik kazanmaları için sırlama yapılmasından sonra yüksek dereceli sıcaklıklarda yapılan pişirim; ikinci pişirim. SIR-ÜSTÜ BOYA: Alm.Aufglasurfarbe, Muffelfarbe, Schmelzfarbe; Fr.Couleur vitrifiable; Ing.Onglaze color, overglaze color- Sır-üstü dekorların yapımında kullanılan yüksek oranda ergitici özdekler katkısıyla hazırlanmış, genellikle 6000 C- 8000 C dereceleri arasındaki sıcaklıklarda pişirilen camsı özellikli renklendirici. SIR-ÜSTÜ DEKORU: Alm.Aufglasurdekoration, Emailmalerei, Scharffeuermalerei; Fr.Décoration de petit-feu (du moufle); Ing.Onglaze decoration, overglaze decoration- Pişmiş sırlı yüzeyler üzerine fırça, baskı, püskürtme, çıkartma gibi yöntemlerin uygulanması suretiyle elde edilen bir dekorlama tarzı. SIRÇA: Bk.Parlatıcı SIRLAMA: Alm.glasieren, Uberglasen; Fr.Emaillage, glaçage; Ing.Glazing- 78- Çiğ ve bisküvi eşyaya sır uygulama, sırla kaplama. SIRLAMA MAŞASI: Alm.Glasierzange; Fr.Pince d'émaillage; Ing.Glazing claw- Özellikle daldırma yoluyla yapılan sırlama işlemlerinde, parçaları sır barbotinine daldırmaya yarayan özel biçimli basit gereç. SIRLI PARÇA: Alm.Glasierte Stuck; Fr.Piece émaillé; Ing.Glazed ware-Üzeri camsı tabaka ile örtülü toprak eşya. SIVI: Alm.Flüssigkeit; Fr.Liquide; Ing.Liquid- İçinde bulunduğu kabın biçimini alan, molekülleri devinim halinde, koyuluk göstermeyen akışkan özdek. SIVI ASILTI: Alm.,Fr.,Ing.Emulsion- Bir sıvının başka bir sıvı içinde çok ince parçacıklar halinde dağılmasıyla oluşmuş çoktürel ortam. SIVI EVRE: Alm.flüssige Phase; Fr.Phase liquide; Ing.Liquid phase-İçinde bulunduğu kabın şeklini alan, molekülleri devinim halinde olmakla birlikte, bir basınç uygulandığında akışkanlığın bozulmadığı evre. SIVILAŞ(TIR)MA: Alm.Verflüssigung; Fr.Liquefaction; Ing.Liquefaction-Gaz halindeki bir yapıyı sıvı hale geçirme. SİLEKS: Bk.Silis SİLİCA-GEL: Alm.Kieselgel; Fr.,Ing.Silica-gel- Silis özellikli bazı nem çekici ve koku giderici kimyasal maddelerin genel adı. SİLİS: SiO2; Alm.Silizium dioxid; Fr.Silice; Ing.Silica- Yer kabuğunun yarıdan çoğunu oluşturan, renksiz ya da ak renkli, çok sert ve katı bir silisyum bileşiği; çakmaktaşı. SİLİSYUM: Si, At. ağ. 28; Alm.Silizium; Fr. ,Ing.Silicium- Oksijenli bileşikler halinde doğada yaygın olarak bulunan, gri renkli metalsi özdek. SİLİSYUM KARBÜR: SiC; Alm.Karborundum, Siliziumkarbid; Fr.,Ing.Carborundum, silicon carbide Bk.Korindon 79- SİMGE: Alm.Symbol; Fr.Symbole; Ing.Symbol- Bir öğeyi ya da basit bir yapıyı belirleyen, tanımlayan bir büyük harf ya da iki harften ibaret işaret sistemi. SINTER ANGOB: Bk.Pekişmiş angob SİNTERLEME: Alm.Sinterung; Fr.Sintérisation; Ing.Sintering- Ön-öğütme-den geçirilmiş bir kütlenin, malzemenin ya da karışımın uygun sıcaklıkta ısıtılarak, kütlesi daha yoğun olan yeni bir bileşim elde edilmesi işlemi; pekiştirme. SİSTRE: Alm.Ziehklinge; Fr.Palette flexible; Ing.Steel palette- Elle şekillendirmede pürüzleri gidermeye, düzeltme yapmaya yarayan basit gereç. SODA: Na2CO3; Na2CO3 . 10H2O; Alm.Soda; Fr.Soude; Ing.Soda ash- Boraks ve silis ile birleşerek ergitici bileşikler oluşturan sodyum bileşiği. Normal sırlarda ergime derecesini düşürür. Alkalili saydam sırların bileşimine girer. SODYUM: Na, At.ağ.23; Alm.Natrium; Fr.,Ing.Sodium- Gümüş renkli, 97°C derecede ergiyici, çok yumuşak, doğada yalnızca bileşikler halinde bulunan alkali metal. SOFRA EŞYASI: Alm.Tafelzeug; Fr.Vaisselle de table; Ing.Table ware-Yemek yeme, içme ve gıdaların sunulmasına yarayan seramik ve porselen kap-kacak; yemek (sofra) takımlarının genel adı.' SOFT PASTE (Europeean) (Ing.): Batı’da kaolenin henüz keşfedilmediği dönemlerde, Çin porselenini taklit amacıyla, seramik hamurlarına bir miktar frit ya da saydam sır katılarak, düşük dereceli sıcaklıklarda gelişen porselen benzeri bir hamur elde ediliyordu. Bu gibi hamurlara ve onlarla yapılan eşyaya verilen ad. SOFT PASTE İŞİ: Ing.Soft paste ware- Soft paste hamurlarından yapılmış yumuşak Avrupa porselenine eskiden verilen ad. SOĞUKTA BASINCA DAYANIKLILIK: Alm.Kaltdruckfestigkeit; Fr.Résistance a la compression a. froid; Ing.Cold cruching strength- Seramik yapılarda 80 donma sıcaklıklarındaki içbasınç dayanımı. SOĞURMA: Alm.,Fr.,Ing.Absorption- Bir sıvı ya da gazın, başka bir sıvı ya da gaz içinde farklı biçim ve türlere dönüşerek tektürel dağılımı. SOYULMA: Alm.Fell; Fr.Pelage; Ing.Peeling- Farklı nedenlerden ileri gelmekle birlikte, genellikle, sır ve hamur arasındaki gerilimin hamur tarafında büyümesiyle ortaya çıkan, sırın kabuklanarak dökülmesi şeklinde görülen ender rastlanır bir çeşit sır hatası. SÖZLEŞMELİ PİŞİRİM: Alm.konventionellen Brand; Fr.Cuisson conventionel-le; Ing.Conventional firing- 1) Seramik ürünlerin, üretici ülkeler arasında karşılıklı anlaşma ve işbirliği sonucu kabul edilen kurallara uygun olarak yapılan pişirim tarzları. 2) Alışılmış, geleneksel pişirim tarzları. STEATİT: Alm.Steatit; Fr.Craie de Briançon, stéatite; Ing.Steatite-İnce, yumuşak ve kaygan toz halinde bir çeşit talk. STOKİYOMETRİ: Alm.stöchiometrie; Fr.Stoechiométrie; Ing.Stoechiometry, stoicheiometry- Aralarında kimyasal bir tepkime oluşturan bir bileşimin bileşenlerinin atom ağırlıkları ve birbirine oranlarını inceleyen kimya bilimi dalı. Karma bilgisi. STOKİYOMETRİK FORMÜL: Hamur ve sırların kuramsal kimyasal formüllerini stokiyometri yoluyla anlatma yöntemi. STRECKMİTTELN (Alm.): Altın dekorlarının yapımında kullanılan altınlı çözeltilerin inceltilmesine yarayan bir çeşit ergitici; sulandırma maddesi. STRONSİYUM: Sr, At.ağ.88; Alm.,Fr.,Ing.Strontium- 771°C derecede ergiyen, gümüş renkli, kurşun gibi yumuşak bir toprak-alkali metal. SUCAMI: Na2 SiO3; Alm.Wasserglas; Fr.Verre soluble; Ing.Water glass-Su içinde yoğun bir çözelti oluşturan, hamur barbotininde yumaklanmayı önleyen, sıvılığı artıran, yapıştırıcı nitelikli bir sodyum silikat bileşiği. 81- SU GEÇİRGENLİK: Alm.durchdringlich, Durchlâssigkeit; Fr.Absorption d'eau; Ing.Water absorption- Bir maddenin, sıvıları içine çekme özelliği. Gözenekli yapıların su emme niteliği. SU GİDERME: Alm.Entwasserung; Fr.Déhydratation; Ing.Dehydratation, Dehydration- Bir bileşik ya da örütsel yapının suyunu yok etme, kurutma, Bk.Kalsinasyon SULANDIRILMIŞ KİL: Alm.Angüsse, Begüsse, Engoben, Tonschlicker; Fr., Ing.Barbotine - Bk.Barbotin SUSUZ: Alm.Wasserfrei; Fr.Anhydre; Ing.Anhydrous- Yapısında su bulunmayan, suyu bitmiş olan. SU YUNAĞI: Alm.Wasserbad; Fr.,Ing.Bain-marie- Doğrudan ateş üzerinde ısıtılması sakıncalı özdeklerin ısıtılması için hazırlanmış, içinde ısıtılacak olan özdeğin bulunduğu bir kabın sıcak su doldurulmuş başka bir kap içine oturtulmasıyla yapılan ısıtma. SÜLYEN: Pb3O4 ; Alm.Bleimennige; Fr.,Ing.Minium- Düşük dereceli saydam sırların yapımında kullanılan bol oksijenli, turuncuya bakan parlak kırmızı renkli kurşun bileşiği. SÜZME: Alm.filtrieren; Fr.Filtrage, filtration; Ing.Filtration- İçinde katı halde katışkılar bulunan sıvı bir karışımı filtreden geçirerek katışkılarmdan ayırma işlemi. 82- ŞABLON İLE ŞEKİLLENDİRME: Alm.Schablonenformerei; Fr.Calibrage; Ing. Jiggering- Bir kabı biçimlendirmek için, kabın içten ya da dıştan çıkarılmış yan görünümü ile, alçı kalıp üzerinde seramik hamuruna mastar çekme, Bk.Mastarş mastarla-kalıplama. ŞABLON TORNA: Alm.Schablonendrehbank; Fr.Calibreuse; Ing.Jiggering machine- Şablon ile şekillendirme yapılan, çeşitli biçim ve tekniklere göre hazırlanmış torna makinalarma verilen genel ad. ŞAMOT: Alm.Bruchscherben, Schamotte; Fr.Chamotte, ciment; Ing.Grog - Özsüzleştirici olarak, plastikliği yüksek özlü hamurlara katılan, ancak karışımın kimyasal bileşimini etkilemeyen, karıştırıldığı hamurlara benzer yapıya sahip öğütülmüş pişmiş toprak. ŞEKİLLENDİRME: Alm.formen, Formgebungs, modellieren, gestalten, Gestaltungs; Fr.Façonnage, modelage; Ing.Forming, modelling, shaping-Yumuşak hamurlara istenilen biçimi verme, model hazırlama, biçimlendirme. Bir maddeye özel şekil vermek için yapılan çalışma. ŞEKİLLENDİRME GERECİ: Alm.Modellierschlinge; Fr.Mirette, multimirette; Ing.Modelling tool- Yumuşak hamurlardan model yapımında kullanılan, kazıma ve kesmeye yarayan tahta saplı, özel biçimlendirilmiş telli basit el gereci. ŞEKİLSİZ(LİK): Alm.amorph, gestaltlos, Gestaltlosigkeit; Fr.Amorphe; Ing.Amorphous- Belirli bir örüt yapısı ya da biçimi olmayan katıların yapısındaki düzensizlik; biçimsizlik. ŞİFERTON: Alm.,Fr.,Ing.Schieferton- Yaklaşık olarak, bileşiminde alumin (Al2O3, silis (SiO2) , demir (Fe2O3), organik katışkılar ile eser miktarda kalsiyum, magnezyum ve zirkon içeren refrakter bir kil çeşidi. Yoğrukluk özelliğini kaybetmiş, yüksek ısılara dayanıklı olup, ateş ve şamot tuğlası yapımında kullanılır. Bk.Ateş kili 83- TABANCA: Bk.Pistole TALK: 3Mg0 . 4SiO2 . H20; Alm.Talkum; Fr.,Ing.Talc- İnce pudra halinde öğütülmüş olarak hamur ve sırların bileşimine katılan, doğada tabakalar halinde yayılmış bir magnezyum silikat bileşiği; Fransız tebeşiri. TAMKATLAMA: Bk.Stokiyometri TANE: Alm.Teilchen; Fr.,Ing.Grain- Organik ya da inorganik katı bir kütleyi oluşturan, gözle görülebilir irilikteki en küçük parçacıklar, zerre. TANELİ: Alm.Granulat, Kornig; Fr.Granule, granule; Ing.Granule, granular- Küçük taneciklerden oluşan, tanecikli kütle. TARAMA: Alm.Kammen; Fr.Peignage; Ing.Combed decoration, combing- Deri sertliğindeki yüzeyler üzerinde kauçuk, tahta, deri, kemik gibi malzemelerle yapılan taraklı dekorlama tarzı. TASARIM: Alm.Auslegung, Entwurf, Vorstellung; Fr.Design, representation; Ing.Design representation- Bir süreci, bir olguyu ya da biçimi zihinsel faaliyetlerle tasarlama, düzenleme, düşüncede canlandırma. Bk„Biçimlendirme TEBEŞİR: CaCO3 ; Alm.Kreide; Ing.Craie; Ing.Whiting- Alçak dereceli sırlara çokça katıldığında mat ve pürüzlü yüzeyler oluşturan, sırı sertleştiren, ergime gücünü azaltan, pekişmiş çini ve porselen sırlarında ise birinci derecede ergitici olarak kullanılan toprak-alkali kalsiyum bileşiği. TEK PİŞİRİM: Alm.Einbrand; Fr.Mono-cuisson; Ing.One-firing- özel bileşikli hamurların, bisküvi pişirimi yapılmaksızın sırlanıp, istendiğinde değişik yollarla dekorlanarak, sertlik kazanması için yalnız bir defada pişirilmesi. TEKNİK: Alm.Technik; Fr.Technique; Ing.Technic- "Doğa yasalarının bilgisi ve pratik uygulanışı temelleri üzerinde çalışma işlevlerinin, deneyin ve bilginin doğa gereçleri halinde nesnelleşmesiyle ortaya çıkan ve buna bağlı teknolojileri içeren toplumsal etkinliğe ilişkin yapma organlar sistemi “ 84- TEKNİK SERAMİK: Alm.technische Keramik; Fr.Céramique technique; Ing. Fine ceramics, technical ceramics- Elektrik porseleni, steatit, fer-rit, oksit seramik gibi ürünlerin genel adı. TEKTUREL: Alm.homogen; Fr.Homogene; Ing.Homogeneous- Benzer ya da eş yapıdaki elemanlardan oluşan dizgeler, türdeş yapılar. TEKTÜRELLEME: Alm.Homogenisieren; Fr.Homogeneiser; Ing.Homogenize-Katı yada sıvı, çoktürel bir yapıyı tektürel hale getirme; iyice karıştırma. TEPKİME: Alm.Reaktion; Fr.Réaction; Ing.Reaction- İki ya da daha çok sayıdaki varlık arasında kimyasal değişim ve dönüşümlere yol açan karşılıklı eylem; bir maddenin etkisiyle başka bir maddede beliren değişiklik. TEPKİME BOYALARI: Alm.Reaktionsfarben; Fr.Couleurs reactives; Ing. Reactive colours- üzerinde kullanıldığı sırlarla, ergime sürecinde, ısı etkisiyle karşılıklı tepkimeye girerek artistik görünüm oluşturan özel bileşikli yüksek ısı boyaları. TEPKİME ISISI: Alm.Reaktionstemperatur, Reaktionswarme; Fr.Chaleur de reaction; Ing.Heat Of reactionBirlikte bulunan iki ya da daha çok özdeğin arasında oluşan kimyasal tepkimeyi hızlandıran ya da tepkime için gerekli sıcaklık. TEPKİME SIRLARI: Alm.Reaktionsglasuren; Fr.Glaçures réactives; Ing. Reactive glazes- Birlikte kullanıldığı sırlarla, ergime sürecinde, ısı etkisiyle karşılıklı tepkimeye girerek özel görünüm oluşturan artistik sırların bir bölümüne verilen genel ad. Özellikle, bazı endüstri ürünlerinde alışılmış düz yüzeyler yerine dekoratif yüzeyler oluşturulması amacıyla kullanılırlar. TEPKİN: Alm.gegenwirkend, reagens; Fr.Réactif; Ing.Reactive- Kimyasal bir tepkimeye girme ya da fiziksel bir tepkimeye neden olma. 85- TERAZİ: Bk.Denklik TEREBENTİN: Alm.Terpentinöl; Fr.Essence de térébenthine; Ing.Turpentine oil- Terebinthaceae familyasına ait ağaçlardan elde edilen yarı sıvı bir çeşit reçine. Renksiz ve uçucu olup, sır-üstü dekor yapımında boya inceltici ve eritici olarak kullanılır. TERRAKOTTA: Bk.Pişmiş toprak TERSİNİRLİK: Alm.Umkehrbarkeit; Fr .Réversibilité; Ing.Reversibility-Kimyasal ve fiziksel olgular sonucu, belirli bir yönde ya da aksi yönde aynı seriden değişimlere uğrama; herhangi bir süreç içinde yön değiştirebilme, tersinme, geri dönme. TERSİNMEZLİK: Alm.Irreversibilitât; Fr.Irréversibility; Ing.Irreversibility- Doğal olaylarda olduğu gibi, ancak tek yönlü olma, zaman içinde tersine dönmeden işleme, tersinme yeteneği bulunmama; ters yönde uygulanan güç ne kadar büyük olursa olsun tek yönde çalışma, geriye dö-nememe. TIKSOTROPLUK: Alm.Thixotrophie; Fr.Thixotropie; Ing.Thixotropy- Durduğu zaman katılaşarak, bir güç uygulandığında yeniden sıvılaşma; jel halindeki bazı özdeklerin hareket ettirildiğinde sıvılaşıp, dinlenmeye bırakıldığında eski haline dönmesi. TİTAN: Ti, At.ağ.48; Alm.Titan; Fr.Titane; Ing.Titanium- Genellikle 1800 0C derecede ergiyici, tortul kayaçlar arasında rastlanılan ak renkli parlak metal. TİTREŞİMLİ ELEK: Alm.Schwingungsieb, Vibrationssieb; Fr.Tamis vibrant; Ing.Vibrating sieve- Sulandırılmış seramik hamurları ile sır barboti-nini süzme işleminde kullanılan mekanik süzgü. TOPLAŞMA: Alm.Assoziation; Fr.Agglomeration, association; Ing.Agglomeration, association- Bir yapıyı oluşturan özdekciklerin, aralarındaki fiziksel güçler etkisiyle toplu halde bulunmaları. TOPLU-ÜRETİM: Bk.Endüstri 86- TOPRAK-ALKALİ METALLER: Alm.Erdalkalimetalle; Fr.Metaux terreux ; Ing.Earth metals- Periyotlar dizgesi cetvelinin ikinci düşey baş grup öğelerine verilen ad. (2+) değerlikli olup, hidroksitleri orta derecede baz özelliği gösterir. TORNACI: Alm.Drechsler, Dreher; Fr.Tourneur; Ing.Turner- Elektrik ya da ayakla döndürülen çarkta (çömlekçi tornasında) seri olarak çömlek yapan, kili tornada şekillendiren zanaatkar. TORNADA ŞEKİLLENDİRME: Alm.Abdrehen, drehen, drechseln, Freidrehen; Fr.Tournage; Ing.Throwing, turning- Plastik, özlü killerle, çömlekçi tornasında yapılan biçim verme işlemi. TORTU: Alm.Niederschlag, Sediment; Fr.Sédiment; Ing.Sediment- Bir sıvı içinde çözünmeksizin kalan özdekciklerin, aralarındaki iç devingenlik etkisiyle, toplaşarak dipte oluşturdukları çöküntü. TORTULAŞ(TIR)MA: Alm.Absetzen, Sedimentation; Fr.Sédimentation; Ing. Sedimentation- Sıvı ya da gaz ortamda dağılmış ışıltıların, çekim etkisiyle dipte toplaşmaları, çöküntü oluşturmaları. TOZ: Alm.Pulver; Fr.Poudre; Ing.Powder- Bir katının, daha çok mekanik bir biçimde, yaklaşık bir mikron büyüklükteki parçacıklara bölünmüş hali; çıplak gözle ayırdedilemez irilikteki parçacık; pudra. TRUE PORCELAİN (Ing.): Bk.Hard paste (Ing.) TURNAZEN: Bk. Alçı model gereci TUZ: Alm.Salz, steinsalz; Fr.Sel; Ing.Salt- 1) Bir asitin hidrojenlerinin tümü ya da bir bölümü metal ya da köklerle yer değiştirdiğinde oluşan bileşik. 2) Kaya tuzunun (NaCl) ticaretteki adı. TUZ SIRI: Alm.Salzglasur; Fr.Glaçure au sel; Ing.Salt glaze- Genellikle pekişmiş çini hamurlarından yapılmış eşyanın hamur pişirimi sırasında, belirli ısılardan başlayarak fırın içine kaya tuzu atılır. Yüksek sıcaklık nedeniyle bozunarak, hamur bileşimindeki silisle bileşen tuz, parçaların yüzeyinde sır görünümündeki ince ve saydam 87- bir sodyum silikat tabakası oluşturur. Bu tarzda, tuzlama ile elde edilen sırlara verilen genel ad. TÜNEL FIRIN: Alm.Tunnelofen; Fr.Four continu, four tunnel; Ing.Continuous kiln, tunnel kiln- Fırın ağzından merkeze doğru kademeli olarak ısıtılan, merkezden fırın çıkışına doğru ise yine kademeli olarak sıcaklığı azaltılan, orta bölümü sabit sıcaklıkta ve aralıksız (kesintisiz) pişirim yapılan endüstri fırınlarının genel adı. UFAK ÖLÇEKTE: Alm.mikroskopisch; Fr.Microscopique; Ing.Microscopic-Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olup, ancak bir minilgözler ile seçilebilen irilikte yapı özelliğine sahip olma. ULEKSİT: Na20.2Ca0.5B203.12H20; Alm.Ulexit; Fr.Ulexite, Hayesine; Ing.Ulexite- Düşük dereceli sıcaklıklarda pişirilen, sırlara sodyum ve kalsiyumun birlikte girmesini sağlayan birinci derecede ergitici alkalili bor bileşiği. URAN OKSİT: UO2 ; Alm.Uranoxid; Fr.Oxyde d'uranium; Ing.Uranium oxide-Turuncuya bakan kırmızı renkli sırların boyanmasında kullanılan uran bileşiği. URANYUM: U; At.ağ.238; Alm.Uran; Fr. ,Ing.Uranium- Doğada radyum ile birlikte bulunan sert ve gri renkli radyo-aktif öğe. ÜÇAYAK: Alm.Dreifuss; Fr.Pattes de coq, pernette, trepied; Ing.Stilt - Sırlı parçaların pişme sırasında yapışmalarını önlemek amacıyla altlarına yerleştirilen, refrakter malzemelerden yapılmış özel biçimli basit fırın gereci. ÜRETİM: Alm.Herstellung, Produktion, Produzierung; Fr.Fabrication, production; Ing.Manufacture, manufacturing, production- Toplumsal gereksinimlerin karşılanması amacıyla gerekli, aynı cinsten hammadde 88- ve ürünün çok sayıda toplu halde elde edilmesi, çoğaltılması, yetiştirilmesi; ürün yaratma, üretme olgusu. Maddenin ve doğal güçlerin insan yararına yeniden düzenlenmesi. ÜRÜN: Alm.Produkt; Fr.Produit; Ing.Product- İnsan eliyle uygulanan bir işlem sonunda elde edilen ya da doğal yollardan ve belirli bir süreç içinde kendiliğinden meydana gelen ve getirilen maddesel varlıkların tümü. ÜSTÜBEÇ: Bk.Kurşun üstübeçi VANADYUM: V, At.ağ.51; Alm.Vanadin; Fr.,Ing.Vanadium- Bazaltik killi kayaçlar ile minerallerin çoğunda az miktarda dağınık halde bulunan ak renkli metal. VANADYUM OKSİT: V203, V205 ; Alm.Vanadinoxid; Fr.Oxyde de vanadium; Ing.Vanadium oxide Sarı renkli boyaların yapımı ve sırların sarı renge boyanmasında kullanılan vanadyum bileşiği. VERİ: Alm.Angabe, Daten; Fr.Donnée; Ing.Data- Bilimsel araştırmalarda sonuçlara ve yasalara ulaşabilmek için gerekli ön bilgi. Bir araştırmaya başlangıç kabul edilen eylemin temeli. VİTHERİT: BaCO ; Alm.Witherit; Fr.Withérite; Ing.Witherite- özellikle pekişmiş çini sırlarına matlık veren, ağı etkili doğal baryum karbonat kaynağı. VİTREUS: Alm.,Fr.,Ing.Vitreous-China- Fiziksel özellikleri bakımından sert fayans, pekişmiş çini ve yumuşak porselene benzeyen ,hamur yapısı sert, su geçirgenliği çok az, ortalama 12300 C-13000C dereceleri arasındaki sıcaklıklarda pişirilen bir seramik çeşidi. Dayanıklılığı nedeniyle daha çok otel ve lokanta gibi kullanım yerlerinde sofra ve mutfak eşyası ile sağlık gereçleri yapımında kullanılır. VİTREUS İŞİ: Ing.Vitreous ware- Vitreus hamurlarından üretilmiş, darbelere, sürtünmelere, asit ve alkaliler ile 89- sentetik temizleme malzemelerine dayanıklı kullanım eşyası. VOLLASTONİT: CaO.SiO2; Alm.Wollastonit; Fr.Wollastonite; Ing.Calsium metasilicate, wollastonite- Bir kalsiyum kaynağı olarak bazı hamurlara ve sırlara katılan doğal kalsiyum metasilikat. WEDW00D, JOSİAH: 1730-1795 tarihleri arasında yaşamış olan ünlü ingiliz seramikçi ve toplu-üretimci. Queen's ware olarak adlandırılan porselen benzeri ince fayans çeşidini yarattı ve üretimini sürdürdü. Kendi buluşu olan renkli bisküvi işlerini günümüze kadar getiren ve kurucusunun adını taşıyan "Wedwood" manüfaktürüdür. YAĞ YAKIT: Alm.Heizöl; Fr.Combustible liquide; Ing.Fuel-oil- Petrolün damıtılmasıyla elde edilen, parlama ve kaynama noktaları yüksek hidrokarbonlar; akaryakıt. YAĞLITAŞ KİLİ: Bk.Kizelgur YAKIT: Alm.Brennstoff; Fr.Combustible; Ing.Fuel- Yanıcı olan ve yandığı zaman ısı veren maddelerin genel adı. YALAZ: Alm.,Fr.Flamme; Ing.Flame- Yanma sonucu oluşan kızgın ve ışıklı gaz kütlesi. YALITIM: Alm. Fr.Isolation; Ing.Insulation- İletken bir yapının çevresi ile bağıntısını kesme, dış ortamla enerji alış verişini ortadan kaldırma. YALITKAN: Alm.Isolator; Fr.Isolateur; Ing.Insulator, isolator- üzerinden elektrik akımı geçişine yol vermeyen; elektrik iletkenliği sıfır ya da çok zayıf olan. YANMA: Alm.Verbrennung; Fr.,Ing.Combustion- Bileşiminde karbon bulunan yanıcı maddelerin ateşlenmesi ile ısı ve ışık yayarak gaz ve kül haline dönmesi. 90- YANMA ISISI: Alm.oberer Heizwert, Verbrennungswarme; Fr.Chaleur de combustion; Ing.Heat of combustion- Bir özdeğin birim kütlesinin yanmasıyla oluşan ısıl nicelik. YANSIMA: Alm.Reflexion, Rückstrahlung; Fr.Réflection; Ing.Reflection-Işıklı bir dalganın örtücü bir yüzeye çarpmasıyla dalga boylarının sapması, yön değiştirmesi. YANSIZLAŞTIRMA: Alm.Abstumpfen, Neutralisation; Fr.Neutralisation; Ing.Neutralization- Kimyasal bir tepkimede hidroksil (0H)- ve hidronyum (H3O)+ yükünlerini denkleştirme; bir asidin bir baz tarafından yansız hale getirilmesi; yansız hale getirme, dengede tutma. YAPI: Alm.Struktur; Fr.,Ing.Structure- Bir bütünün çeşitli bölümlerinin, parçacık, molekül ve atomlarının toplu halde gruplaşması, türdeş yapışıklık halinde bulunması. YAPI SERAMİĞİ: Alm.Baukeramik; Fr.Céramique de batiment; Ing.Achitectural ceramics, structural ceramics- Mimari yapılarda kullanılan tuğla, kiremit, yer ve duvar kaplamaları ile blok bölme elemanı gibi seramik malzemelerin genel adı. YAPIŞKAN: Alm.anhaftend, klebrig, Klebstoff; Fr.Adhésif, collant; Ing.Adhesive- Uygulandığı yere fiziksel güçle tutunan, yapışık kalan; değişik maddeleri fiziksel ya da kimyasal olarak birbirine bağlayan. YAPIŞMA: Alm.Adhesion; Fr.Adhésion; Ing.Adhesion- Moleküller arası çekim etkisinde bulunan iki ayrı maddenin birbirinden ayrılmasına karşı koyan güç. YARI GEÇİRGEN: Alm.halbdurchlassig, semipermeabel; Fr.Semipermeable; Ing.Semi-permeable- 1) Bir bölme ya da zarın bazı özdekleri geçirip, bazılarını bırakmaması. 2) Gözenekli ve yarı camsı yapılardaki geçirimliliğin düşük olması. YARI SAYDAM: Alm.durchscheinend, Transluzent; Fr.Translucidé; ing. Translucent, translucid- Yüzeyine çarpan ışık dalgalarının bir bölümünü geçirerek arkasındaki nesnelerin açıkça görülmesine engel olan. 91- YARI SAYDAMLIK: Alm.Durchscheinen; Fr.Translucidité; Ing.Translucency-Yarı saydam olma. YAYGI: Alm.Schicht; Fr.Couche; Ing.Film- Bir madde ile üst üste gelerek ikinci bir yüzey oluşturmuş ince öğelerin dağılarak bir tabaka halini alması, bir başka yüzey üzerinde yayılması. YAYINIM: Alm.,Fr.,Ing.Diffusion- Bir akışkanın ya da katı madde içindeki öğelerin farklı nicelikli bulunduğu alanlar arasında eşit olarak dağılımı, yer değiştirmesi, temel bileşenlerin yer değiştirerek tek-türellik kazanması. YEĞİNLİK: Alm.Intensitat; Fr.Intensité; Ing.Intensity- Bir güç ya da devinimin derecesi, niceliği. YENİM: Alm.Korrosion; Fr.,Ing.Corrosion- Bazı katıların, kimyasal bir etkime ya da fiziksel çözülmelerle yavaş yavaş aşınması, kemirilmesi, tahrib edilmesi. YIĞINSAL YOĞUNLUK: Alm.Raumgewicht; Fr.Masse spécifique, masse volumique; Ing.Bulk density- Kütle yoğunluğu üzerine basınç uygulandığında değişen yoğunluk; yığın yoğunluğu. YIĞIŞIK: Alm.Anhaufung; Fr.Aggloméré; Ing.Agglomerate- Çeşitli malzemelerin karışımından oluşmuş düzgün biçimli ya da gelişi güzel bir araya gelmiş küme. Kütle halinde toplaşma. YIĞIŞIM: Alm.Aggregat; Fr.Agrégat; Ing.Aggregate- Katı zerreciklerin düzensiz bir şekilde bir araya gelmeleriyle oluşan çokturel kümeleşme. YILDIZTAŞI: Bk.Aventurine YOĞRUK: Alm.plastisch; Fr.Plastique; Ing.Plastic- Katı özdeklerin şekillendirilmeye, bükülmeye, yumuşatılmaya yatkın özelliği. YOGRUKLUK: Alm.Plastischlichkeit; Fr.Plasticite; Ing.Plasticity- Esneme ve şekillendirilmeye elverişli, yoğruk olma. Bk.Plastiklik. 92- YOĞUN: Alm.dicht; Fr.,Ing.Dense- Bulunduğu evre içinde ya da yerde kütle niceliği fazla, özgül ağırlığı daha yüksek olma. YOĞUNLUK: Alm.Dichte; Fr.Densité; Ing.Density- Belirli bir maddenin belirli bir hacimdeki (boyutlu) kütlesi; birim hacminin ağırlığı. YOĞUNLUK ÖLÇER: Alm.Araometer, Dichtemesser; Fr.Aréometre, Densimetre; Ing.Areometer, densimeterSıvıların özgül ağırlıklarını, yoğunluğun niceliğini ölçmeye yarayan aygıt. YOĞURMA: Alm.Kneten; Fr.Petrissage; Ing.Kneading- Yoğruk özellikli killerin havasını giderme, tektürel hale getirme ve biçimlendirme amacıyla, elle ya da mekanik yöntemlerle her yönde kuvvetle sıkıştırarak ezme işlemi. YOĞUNLAŞMA: Alm.Kondensation; Fr.,Ing.Condensation- 1) Bir gaz ya da buharın oylum küçülmesine karşı yoğunluğunun artması. 2) Bir takım molekül ya da parçacıkların bir araya toplaşarak asıltılı tanecikler oluşturması. YOĞUŞMA: Bk.Yoğunlaşma YONTMA: Alm.Ausschneiden; Fr.Ciseler, tailler; Ing.Carved- Deri sertli-ğindeki bir hamur yüzeyini kesme ve yontma suretiyle biçimlendirme, dekorlama, son şeklini verme. YUMAKSI ÇÖKEL(T)ME: Alm.Flockenbildung, Flockung; Fr.Floculation; Ing.Flocculation- Bir çözücü içinde yumaklaşarak bir araya toplanan asıltılı bir maddenin çözücüden ayrılması, yumak görünümünde dibe oturması. YUMURTA KABUĞU: Alm.Eierschale; Fr.Coquille d'oeuf; Ing.Egg shell-Hatalı sır yüzeylerinde görülen iğneli delikciklere benzer bir bozukluk. Pişirimin yetersiz ya da pişme sıcaklığına göre sırın çok sert oluşundan ileri gelen çok küçük gözeneklerle örtülü, mat, donuk ve pürüzlü sır yüzeyi. 93- "YUMURTA KABUĞU" PORSELENİ: Alm.Eierschalenporzellan; Fr.Porcelaine de coquille d'oeuf; Ing.Egg shell porcelain- Yumurta kabuğu gibi ince ve hafif olduğu kadar, normal porselene göre daha fazla ışık geçirme özelliğine sahip bir porselen çeşidi. YUMUŞAK PORSELEN: Alm.Weichporzellan; Fr.Porcelaine tendre; Ing.Soft porcelain- Sert porselenin tersine, camsı yapı kazanması amacıyla önce 11100 C-12500 C dereceleri arasındaki sıcaklıklarda hamur pişirimi yapıldıktan sonra daha düşük derecelerde ergiyici sırlarla örtülen, çiziklere, darbelere ve sürtünmelere dayanıksız bir porselen çeşidi. Bk.China YUMUŞAMA: Alm.Erweichung; Fr.Ramolissement; Ing.Softening- Bir katının ısı etkisiyle sertliğinin azalması, gevşek bir hal alması. YUMUŞAMA ISISI: Alm.Erweichungstemperatur; Fr.Température de ramollissement; Ing.Softening temperature- Sırların, katı evreden ergime evresine geçmeden önce yumuşamaya başladığı sıcaklık derecesi. YÜKSEK (ISI) PİŞİRİM(İ): Fr.Cuisson de grand feu- Genellikle porselen eşyanın yüksek ısılarda yapılan sır-altı dekor ve sır-üstü fon boyamalarının pişirim sıcaklığının tanımı. YÜKSELTGE(N)ME: Alm.Oxidation; Fr.Oxydation; Ing.Oxidation- 1) Bir bileşik ya da ortamda bulunan oksijen miktarını artırma. 2) Hamur ve sır pişirimlerinde fırın içinde bol oksijenli bir hava akımı oluşumunu sağlama. YÜKÜN: Alm.,Fr.,Ing.İon- Genellikle sıvılarda, hareket yeteneğine sahip (+) ve (-) elektrik yüklü tanecikler. YÜZDESEL FORMÜL: Alm.Gewichtsantell; Fr.Centésimal formüle; Ing.Weight ratio- Bir hamur ve sır bileşimine katılan hammaddelerin, ağırlıklarının yüzde oranlarını gösteren sayısal yazım tarzı. YÜZERME: Aim.,Fr.,Ing.Adsorbtion- Bir takım özdeciklerin fiziksel ve kimyasal güçlerle katı bir yüzeye tutunmaları. 94- YÜZEY: Alm.Oberflâche; Fr.,Ing.Surface- Bir yapının dışta kalan ve onu her yönden sınırlayan bölümü. YÜZEY GERİLİMİ: Alm.Oberflâchenspannung; Fr.Tension superficielle; Ing.Surface tension- Bir yapının molekül güçleri arasındaki dengesizlikten ileri gelen gerilim. ZENGİN DEKOR: Altın, gümüş, platin gibi değerli maden çözeltileri kullanılarak yapılan sır-üstü dekorların genel adı. ZIH: Alm.Einfassung, Litze, Rândern; Fr.Filet; Ing.Liner- Bazı seramik kullanım eşyasının dekor uygulamalarında yapılan iplik gibi ince çizgi, şerit, kenar çizgisi. ZIH FIRÇASI: Alm.Rânderpinsel; Fr.Pinceau â filet, pinceau â sifflet; Ing.Cut liners, square banders, square liners, sword liners- Zıh çekmeye yarayan, özel biçimli dekor fırçası. ZIMPARA: Alm.Glaspapier, Sandpapier; Fr.Papier d'émeri, papier de verre; Ing.Sand paper- Pürüzlü ve çapaklı yüzeyleri aşındırarak düzeltmeye yarayan, üzeri korindon tozu ile kaplı karton kağıt. ZIMPARA TAŞI: Alm.Schleifscheiben; Fr.Meule abrasive; Ing.Emery disc, grindstone- Mekanik zımpara çarkı. ZİRKON: ZrO2 ; Alm.Zirkondioxid; Fr.Zircone; Ing.Zirconium oxide- Özel refrakterlerin yapımı ile, örtücü beyaz ve renkli sırların hazırlanmasında kullanılan zirkon bileşiği. ZİRKON SİLİKAT: ZrSiO4; Alm.Zirkonsilikat; Fr.Silicate de zirconium, zircon; Ing.Zirconium silicate- Özel refrakterlerin hazırlanması ve örtücü sırların yapımında kullanılan silisyumlu zirkon bileşiği. ZİRKONYUM: Zr, At. ağ. 91; Alm.Zirkon; Fr., Ing.Zirconium- Yer kabuğunda yaygın halde bulunan, metalsi parıltılı, ak renkli metal; Seylan taşı. 95- KAYNAKÇA ALAURENT, L.: Traité Pratique de Décoration Céramique, J.B.Bailliere et Fils, Paris, 1960. ANNAWERK: Keramishe Betriebe GMBH, Cremer-Gruppe, Rödental, 1985. ARKUN, Ender: Tuğla ve Kiremit Yapımına Uygun Topraklar, TÜBİTAK, Bilgi Profili No.14. AYTA, Tülin : Fayans Mamullerin Yapısal Özellikleri Üzerine İnceleme, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul, 1977 (Doçentlik Tezi-Basılmadı). AYTA, Tülin : Toprak Sanatlarında Dekoratif Uygulama Yöntemleri, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul, 1976 (Yeterlik Tezi- Basılmadı) BETTERİDGE, H. : Cassel's Worterbuch, Macmillan Pub. Co., Inc., New York, 1978. BROCKHAUS ENZYKL0PÂDİE: F.A. Brockhaus, Wiesbaden, 1966. CERAMİC ENGINEERING: Japan International Cooperation Agency, Japan, 1984. CLARK, Kenneth: The Potter's Manuel, Macdonald, London, 1983. ÇALIŞLAR, Aziz : Ansiklopedik Kültür Sözlüğü, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 1983DUBOİS, M.M,: Larousse Dictionary, Cardinal, 1955. EİTEL, Wilhelm: Physical Chemistry of the Silicates, The University of Chicago Press, Chicago, 1954. ENCYCLOPEDIA BRITANNICA: Encyclopedia Britannica, Inc.,Vol.I-XXIII, U.S.A., 1965. FRANSIZCA-TÜRKÇE SÖZLÜK, Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul, 1945. GIRARD, Denis : Cassel's Dictionary, Macmillan Pub., Co., Inc., New York, 1981. GRAND LAROUSSE ENCYCLOPEDIQUE: Librairie Larousse, Vol. I-XX, Paris, 1964. 96- GREBER, E. : Traite de Ceramique, Sfelt, 1947. GROSSES DEUTSCH-TÜRKISCHES WORTERBUCH, Istanbul Kanaat Kitabevi, Istanbul, 1947. GÜNER, Muharrem : Kimya Mühendisliği Teknik Sözcükler Dizini, Bilişim Yayıncılık, İstanbul, 1981. HAMILTON, David : Manuel of Architectural Ceramics, Thames and Hudson, London, 1978. HARKORT, Dr.Hermann : Keramisches Praktikum, Verlag des Sprechsaal, Coburg, 1958. HARRISON MAYER : Catalogue, Stoke-On-Trent, 1980. HARRISON MAYER : Catalogue, Hayes Ltd., England, 1981. HARRISON MAYER : The Potter's Catalogue, C.B.Dorey Ltd.,England, 1982. HAUSSONNE, M. : Technologie Ceramique Generale, J.B. Bailliere et Fils, Vol. I-II- Paris, 1969İHSANOGLU, Ekmeleddin: Açıklamalı Türk Kimya Eserleri Bibliografyası, Beta Yayınları, İstanbul, 1985. İSKENDER, Can : Perlit, TÜBİTAK. Bilgi Profili, No. 43. JAGER, Carl: Rohstoffe und Einrichtungs gegenstande für die Arbeit mit Ton, Höhr-Grenzhausen, 1980. JOURDAIN, A. : La Technologie des Produits Céramiques Réfractaires, Gauthier-Villars Paris, 1966. KARASAR, Prof.Dr.Niyazi: Araştırmalarda Rapor Hazırlama, Hacettepe-Taş. Kitapçılık Ltd.Şti., Ankara, 1984. (4. Baskı) KARASAR, Prof.Dr.Niyazi: Bilimsel Araştırma Yöntemi, Hacettepe-Taş Kitapçılık Ltd.Şti., Ankara, 1984 (2. Baskı). KERAMISCHE ZEITSCHRIFT: Verlag-Schmid, Freiburg, 1972. KİMYA VE KİMYA MÜHENDİSLİĞİ TERİMLERİ KILAVUZU: Kimya Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Dil Yarkurulu, Ankara, 1977. 97- KİMYA VE KİMYA MÜHENDİSLİĞİ TERİMLERİ KILAVUZU: T.M.M.O.B. Kimya Mühendisleri Odası, 2. Basım, Ankara, 1978. KINGERY, W.D. : Ceramic Fabrication Processes, The Technology Press of Massachusetts Institute of Technology, Newyork, 1958. LA GRAND ENCYCLOPEDIE: Societe Anonyme de la Grande Encyclopedie, Paris, LAROUSSE: Dictionnaire Encyclopedique, Librairie Larousse, Paris, 1952. LAROUSSE DU 20'éme SIECLE: Librairie Larousse, Paris, 1933LEACH, Bernard: A Potter's Book, Faber and Faber, Londra, 19^4. LEHNHAUSER, W.: Glasuren und ihre Farben, Knapp, Düsseldorf, 1973. LOISIRS CERAM: Société d'Etudes et de Diffusion des Moyen et Techniques d'Education Artistique, Paris, 1972. MCGRAW-HILL ENCYCLOPEDIA OF SCIENCE AND TECHNOLOGY: McGraw-Hill Book Company Inc., U.S.A., 1960. MORAN, V.: Turkish-English Dictionary, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul, 1945. TÜBİTAK DOĞA BİLİM DERGİSİ, Mühendislik ve Çevre: Tübitak, Seri: B, Cilt: 9, Sayı:1, Ankara, 1985. ÖZÖN, M.N. : Osmanlıca-Türkçe Sözlük, İnkilab Kitabevi, İstanbul, 1955 PFOHL, Prof.Ernest: Dictionnaire Brockhaus Illustre, F.A.Brockhaus, Wiesbaden, 1961. PHANNKUCHE, Bernd: Keramikglasur, Dumont Buchverlag, Köln, 1984. POTTERY CRAFTS MATERIAL and EQUIPMENT FOR THE CRAFT POTTER: Pottery crafts Ltd., Nederland, 1985. RADA, P. : Techniken der Kunsttöpferei, Veb Verlag, Berlin, 1960. REFRAKTER HAMMADDELERİ: T.M.M.O.B. Jeoloji Mühendisleri Odası, No.18, Ankara, 1985. RENAULT, Pierre: Pour Le Ceramiste, Dunod, Paris, 1941. 98- REVISED REDHOUSE DICTIONARY : Amerikan Bord Neşriyat Dairesi, Istanbul, 1966. RHODES, Daniel: Clay and Glazes For The Potter, Greenberg, Newyork, 1957. RHODES, Daniel: Clay and Glazes For The Potter, Pitman Pub., Great Britain, 1973. RHODES, Daniel: Les Fours, Dessain-Tolra, Paris, 1976. RHODES, Daniel: Terre et Glaçures, Dessain-Tolra, Liege, 197*1. ROBERT, Paul: Dictionnaire, Societe du Nouveau Littre, Paris, 1970. SANDER, Herbert: Glazes For Special Effects, Watson-Guptill Pub., Newyork, 1975. SAVAGE, George; NEWMAN, Harold: An Illustrated Dictionary of Ceramics, Thames and Huston, London, 1974. SERAMİK: T.M.M.O.B. Kimya Mühendisleri Odası, Ankara, 1980. SERAMİK TEKNİK KONGRESİ BİLDİRİLER KİTABI: Kimya ve Metalürji Mühendisleri Odası, Ankara, 1985. SİNANOĞLU, Prof.Dr.0ktay: Fiziksel Kimya Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara, 1978. SİNGER, Felix: Les Glaçures Céramique, Publi-Europe, Paris, 1960. STEUERWALD, K.: Türkisch-Deutsches Worterbuch, Wiesbaden, 1972. STEUERWALD, K.: Almanca-Türkçe Sözlük, Otto Harrassowitz, Wiesbaden, 1974. TAŞPINAR, Adnan Halet: Technisches Worterbuch, Taşpınar Verlag, İstanbul, 1971. TAŞPINAR, Adnan Halet: Technisches Worterbuch, Taşpınar Verlag, İstanbul, 1982. THE FUNDAMENTALS of THE GLAZE PREPARATION: Japan International Cooperation Agency, Japan, 1984. THE NEW GROLIER WEBSTER INTERNATIONAL DICTIONARY: Grolier, The English Language Institute of America Inc., U.S.A. 1975. 99- THE OXFORD UNIVERSAL DICTIONARY ILLUSTRATED: The Caxton Pub., Co., Ltd., London, 1965. THORPE, Harold E.: Basic Pottery, Academy Editions, London, 1974. TUĞLACI, Pars: Büyük Türkçe-İngilizce Sözlük, Sermet Matbaası, Istanbul, 1966. TUĞLACI, Pars: Büyük Türkçe-Fransızca Sözlük, Sermet Matbaası, İstanbul, 1968. TUĞLACI, Pars: Okyanus, Ansiklopedik Sözlük, Pars Yayınları, İstanbul, 1972. TÜRK DİL KURUMU: Türkçe Sözlük, Bilgi Basımevi, 1974. I.ULUSAL KİL SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ: Çukurova Üniversitesi, Adana, 1984. II.ULUSAL KİL SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ: Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1985. ÜNERİ, Prof.Dr.Saadet; Doç.Dr.Ömer Kuleli; Dr.Osman Gürel: Kimya Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1981. WEBSTER, Noah: Webster's New Twentieth Century Dictionary, The World Pub., Co., Vol. I-XX, Newyork, 1959. 100- ESKİ TERİMLER DİZİNİ Abrasif Aşındırıcı Absorbsiyon Soğurma Adsorbsiyon Yüzerme Akaryakıt Yağ yakıt Akseleratör İvdirici Aktarım Durultu Alabaster Alçı taşı Alev Yalaz Alkali Baz Alkalili Bazlı, bazik Alümin Alüminyum oksit Amfoter Dönek Analiz Çözümleme Anhidrit Susuz Asit Ekşit Aspiratör Emeç Astar Angob Aşikar porozite Görünür gözeneklilik Atmosfer Hayayuvar Barbotin Bulamaç Ben-mari Su yunağı Billur Kırılca Bisküvi pişirimi Hamlama Bivalan İki değerlikli Cam suyu Su camı Cihaz Aygıt, düzenek Cila Parlatıcı Cisim Özdek Çark Çömlekçi tornası Çevirtim Evirme Çömlekçi çarkı Çömlekçi tornası 101- Data Veri Deformasyon Biçim bozulması Dekorapozisyon Bozunma Desikatör Kurutma kabı Difraksiyon Kırınım Difüzyon Yayınım Dispersiyon Serpinme Distilasyon Damıtma Distile Damıtık Diyagram Çizge Dizayn Tasarım Elastik Esnek Elastikiyet Esneklik Elektro-mıknatıs Elektrik mıknatısı Elektro-porselen Elektrik porseleni Eleman Öğe Element Öğe Emülsiyon Sıvı asıltı Enerji Erke Erime Çözünme Erirgen Çözünür Erirgenlik Çözünürlük Eritken Çözgen Eriyik Çözelti Etkisizleştirme Yansızlaştırma Euteknik Birerim Etüv Kuratma kabı Fağfur Porselen Faz Evre Faz diyagramı Evre çizgesi File Zıh Film Yaygı Filtrasyon Süzme 102- Fondan Ergitici Formasyon Oluşum Fosforışıma Fosforlanma Granül Taneli Geçirimli Geçirgen Geçirimlilik Geçirgerlik Geçirmez Geçirimsiz Geçirmezlik Geçirimsizlik Grafik Çizge Gravimetri Ağırlıklı ölçüm Habbecik Kabarcık Hacım Oylum Hacımsal Oylumsal Hammadde Hamözdek Hareket Devinim Hareketli Devingen Hareketlilik Devingenlik Heterojen Çoktürel Hız Hız yöneyi Hızlandırıcı İvdirici Hidroskopik Nem çekici Higrometre Nem ölçer Homojen Tektürel Hususiyet Özellik İdantik Özdeş İmalat Üretim İnbisat Genleşme inert Dingin İyon Yükün İzolatör Yalıtkan 103- Kalevi metaller Alkali metaller Karıştırma Paçallama Katkı maddesi Katık Kesafet Yoğunluk Kesif Yoğun Kırılma Kınlım Kıvam Kıvamlılık Kirlilik Katışkı Kohezyon İç yapışkanlık, türdeş yapışma Kolloit Asıltı Kompozisyon Bileşim Konkav İçbükey Konsantrasyon Derişiklik Konsantre Derişik Konveks Dışbükey Konversiyon Çevirtim Korozyon Yenim Kral suyu Altın suyu Kristal Kırılca, örüt Kristal suyu Örüt suyu Kristalit Örütsü Kristalsi Kırılca, örütsü Kristalizasyon Örütlen(dir)me Kurşun sülfür Galen Likit Sıvı Laboratuvar Deneylik Maden Metal, mineral, ocak Malzeme Gereç Manometre İçbasmç ölçer Mikroskop Minilgözler Mikroskopik Ufak ölçekte Molekül Özdecik Mordan Boya saptar 104- Mufl fırın Örtülü fırın Mürekkep Bileşik Nakil İletken Nakletme İletkenlik Nar-ı beyza Akkor Nebati yağ Bitkisel yağ Numune Örnek Oksidasyon Yükseltgenme Opak Örtücü, saydamsız Organik Örgensel Otoklav Basınçlı kap Palet Cam plak Parçalama Kesimleme Partikül Parçacık Pigment Boyarözdek Plastik Yoğruk Plastiklik Yoğrukluk Plastisite Plastiklik Porozite Gözeneklilik Preparat Anık Primer kil Birincil kil Reaksiyon Tepkime Reaktif Ayıraç, tepkin Redüksiyon İndirge(n)me Refrakter Ateşe dayanır Regülatör Düzenleyici Rotatif Döner Rötuşlama Düzeltme Rutubet Nem Sabuntaşı Steatit 105- Saflaştırma Arıtma Sanayii Endüstri Satine Perdahlı Sekonder kil İkincil kil Sembol Simge Sentetik Bireşimsel Separator Ayırıcı Seramografi Seramik tarihi Seyyal Akışkan Sıcaklık Isı Sıhhi tesisat Sağlık gereçleri Sınıflama Bölümleme Sırça Cila Sirke asidi Asetik asit Sistem Dizge Solübilite Çözünürlük Solüsyon Çözelti Stokiyometri Tamkatlama Sühunet Sıcaklık Süngerimsi Gözenekli Süspansiyon Katı asıltı Şebeke Örgü Şeffaf Saydam Şeffaflık Saydamlık Şellak Gom(a)lak(a) Şiddet Yeğinlik Tahlil Çözümleme Tansiyon Gerilim Tasnif Bölümleme Tazyik Basınç Tebahhur Buharlaşma Tecrit Yalıtım Tecrübe Deney 106- Tecrübi Deneysel, deneyimsel Teçhizat Donatım Tembel Dingin Terazi Denklik, tartaç Terkip Bileşim, bileşme Termik Isıl Termo-element Isıl çift Termogravimetri Isıl ağırlıklı ölçüm Termokupl Isılçift Tesir Etki Tesirsiz Etkisiz Turnet El tornası Unsur Bileşen, bileşken Vakum-pres Çamur makinası Varlık Özdek Vasıf Nitelik Viskozite Ağdalık Voltmetre Gerilim ölçer Yapıştırıcı Yer Yapışkan değiştirme Kaydırım Yoğunlaşma Yoğuşma Yokluk Hiçlik Zehir Ağı Zehirli Ağılı 107- ALMANCA DİZİN Abdampfung Buharlaştırma Abdreheisen Alçı model gereci Abdrehen Tornada şekillendirme Abschâlen Pullanma Abschuppen Pullanma Absetzen Tortulaş(tır)ma Absorption Soğurma Abstumpfen Yansızlaştırma Abziehbild Çıkartma Accelerator İvdirici Achatware Ebru dekoru Adhasion Yapışma Adsorbtion Yüzerme Aggregat Yığışım Agitator Karıştırıcı Agyptisch-Blau Mısır mavisi Ajourarbeit Ajur Albit Albit Alkali Baz Alkalimetalle Alkali metaller alkalische Metalle Alkali metaller Aluminium Alüminyum Aluminiumoxid Alüminyum oksit amorph Şekilsizdik) amphoter Dönek Analyse Çözümleme Anatas Anatas Anfeuchtung Nemlendirme Angabe Veri Angstrom Angstrom Angüsse Sulandırılmış kil anhaftend Yapışkan Anhâufung Yığışık Anhydrite Anhidrit 108 ânorganisch Anorganik Anorthit Anortit Antimon Antimon Antimonoxid Antimon oksit Anzeiger Gösterge(ç) anziehend Çekici Anziehung Çekim Apparat Aygıt, düzenek Arâometer Yoğunluk ölçer Arbeitmesser Çömlekçi bıçağı Asche Kül Assimilation Özümleme Assoziation Toplaşma Atmosphâre Havayuvar Atomgewicht Atom ağırlığı Attraktion Çekim Atzung Dağlama Aufbaustütze Destek Aufbrausen Köpürme Aufglasurdekoration Sır-üstü dekoru Aufglasurfarbe Sır-üstü boya auflösbar Çözünür auflösen Çözmek auflösend Ergitici Aufwerfen Çekme Ausbauen Fırın boşaltma Ausblühung Çiçeksime Ausdehnbarkeit Genleşirlik Ausdehnungskoeffizient Genleşme katsayısı Auslegung Tasarım Ausrüstung Donatım Ausschneiden Yontma Autoklav Basınçlı kap Aziditat Asitlik Ball Clay (Ing.) Ball kili 109 Balsam Pelesenk bandereich Oylumsal Barium Baryum Basalt Bazalt Base Baz basisch Bazlı Baukeramik Yapı seramiği Befeuchtung Nemlendirme Begiessen Dökme Begüsse Sulandırılmış kil Beizmittel Boyasaptar Bentonit Bentonit Beobachtung Gözlem Bergwerg Ocak Beschicken Fırın doldurma Beschleuniger İvdirici Beschleunigung İvme Bestandigkeit Kalımlılık Bestandteil Bileşen beweglich Devingen Beweglichkeit Devingenlik Bewegung Devinim Biegefestigkeit Eğilme dayanımı Biegung Bükülme Bienenwachs Balmumu Bildende Künste Görsel sanatlar Bildung Oluşum Bildungwarme Oluşum ısısı Bindung Bileşik Biskuit Bisküvi Biskuitbrand Hamlama Bitumen Bitüm Blase Kabarcık Blau-Weiss Mavi-Beyaz Blei Kurşun Bleierz Galen 110- Bleifreie Glasur Kurşunsuz sır Bleiglanz Galen Bleigiatte Mürdesenk Bleilösbarkeit Kurşun çözünürlüğü Bleimennige Sülyen Bleioxid Kurşun oksit Bleisilikat Kurşun silikat Bleivergiftung Kurşun zehirlenmesi Bleiweiss Kurşun üstübeci Bleu celeste (Fr.) Sevr mavisi Bleu de Sevres (Fr.) Sevr mavisi Bor Bor Borax Boraks Borcalzit Kolemanit Boricacid Asit borik Borsaure Asit borik Braunstein Kantaşı Brecher Kırıcı Brennbereich Pişme aralığı Brennen Pişirim Brennhilfsmittel Fırın gereçleri Brennkapseln Karo gazeti Brennkassette Gazet Brennofen Fırın Brennplatte Fırın rafı Brennstoff Yakıt Brennstützen Raf ayakları Brennzange Fırın maşası Brom Brom Bruchscherben Şamot Cadmium Kadmiyum Cadmiumgelb Kadmiyum sarısı Calzium Kalsiyum Calziumcarbonat Kalsiyum karbonat 111- Calziumfluorid Kalsiyum florür Calziumoxid Kalsiyum oksit Calziumphosphat Kemik külü chemische Eigenschaften Kimyasal özellikler chemische Element Kimyasal öğe chemische Synthese Kimyasal bireşim chemische Verbindung Kimyasal bileşme chemische Zusammensetzung Kimyasal bileşim China-Clay (Ing.) Çin(i) kili China-Rot Çin kırmızısı Chlor Klor Chrom Krom Chromoxid Krom oksit Colemanit Kolemanit Cordierit Kordiyerit Cristobalit Kristobalit Dachziegel Kiremit Dampfmaschine Buharlaştırıcı Daten Veri deckend Saydamsız deckende Glasur Örtücü sır deckende Rohstoff Örtücü madde defekt Bozukluk Deformation Biçim bozulması Dekantierapparat Durultucu Dental-Keramik Diş porseleni Desoxydation İndirge(n)me Destillat Damıtık Destination Damıtma Diagramm Çizge Diatomeenerde Kizelgur dicht Yoğun Dichte Yoğunluk Dichtemesser Yoğunluk ölçer 112- Diffraktion Kırınım Diffusion Yayınım Dilatometer Genleşme ölçer Dimension Boyut direktflammofen Doğru alevli fırın Dispersion Serpinme Dissoziation Ayrışma Dolomit Dolomit drechseln Tornada şekillendirme Drechsler Tornacı drehen Tornada şekillendirme Dreher Tornacı Drehofen Döner fırın Dreifuss Üçayak Druck Basınç Druckgiessen Basınçlı döküm Druckkessel Basınçlı kap Druckmesser İçbasmç ölçer durchdringlich Su geçirgenlik durchdrücken Bükülme durchl&ssig Geçirgen Durchlassigkeit Geçirgenlik, su geçirgenlik Durchscheinen Yarı saydamlık durchscheinend Yarı saydam dynamisch Devingen echtes Porzellan Sert porselen Effekt Etki Effektglasuren Sanat sırları Effloreszenz Çiçeksime Eierschale Yumurta kabuğu Eierschalenporzellan "Yumurta kabuğu" porseleni Eigenschaft Özellik Eigenschaftswerte Özellik Einbrand Tek-pişirim 113- Einfassung Zıh Einsetzen Fırın doldurma Einstoff-system Oksit-seramik Eisen Demir Eisenoxid Demir oksit Eisen Pyrit Pirit elastisch Esnek Elastizitat Esneklik elektrischer Schachtofen Kutu fırın Elektrobrennofen Elektrikli fırın Elektromagnet Elektrik mıknatısı Elektroporzellan Elektro-porselen Element Öğe Emaille Emaye Emaillemalerei Sır-üstü dekoru empirisch Deneyimsel Emulsion Sıvı asıltı Energie Erke Englischer kaolin Çin(i) kili Engobe Angob Engobemalbâllchen Lastik şırınga Engobemalhorn Lastik şırınga Engoben Sulandırılmış kil Engobepinsel Angob fırçası Entgasen Gaz giderme Entgaser Gaz giderici Entglasung Camsızlaşma Entlüftung Hava-giderme Entwasserung Su giderme entwickeln Geliş(tir)me Entwurf Tasarım Erdalkalimetalle Toprak-alkali metaller Erdpech Bitüm Erstarrung Katılaş(tır)ma Erstebrand Hamlama 114- Erweichung Yumuşama Erweichungstemperatur Yumuşama ısısı Ester Ester Erz Cevher Essigsâure Asetik asit eutektische Temperatur Birerim noktası eutektische Punkt Birerim noktası Expansion Genleşme Experiment Deney experimentell Deneysel Exsikkator Kurutma kabı Fallung Çökelme Farbe Boya, renk Farbekörper Sır boyası Farbmessung Renk ölçümü Farbstoff Renklendirici Fayance Fayans Feinwaage Hassas terazi Feldspat Feldispat Fell Soyulma Fermentation Mayalanma Fertigton Hamur fest Katı feste Lösung Katı çözelti feste Phase Katı evre Fette Ton Plastik kil Feuchtigkeit Nem Feuchtigkeitsdehnung Nemlilik genleşmesi Feuchtigkeitsmesser Nem ölçer Feuer Ateş feuerfest Ateşe dayanır Feuerfestigkeit Refrakterlik Feuergewerbe Ateş sanatları feuersicher Ateşe dayanır 115- Feuerstein Çakmak taşı Feuerton Ateş kili Feuerziegel Ateş tuğlası Filterpresse Filter-pres filtrieren Süzme Flamme Yalaz Flammstein Ateş tuğlası Fliese Karo Flint Çakmak taşı Flockenbildung Yumaksı çökel(t)me Flockung Yumaksı çökel(t)me Fluidura Akışkan Fluorit Kalsiyum florür Flussmittel Ergitici Flusspat Kalsiyum florür flüssige Phase Sıvı evre Flüssigkeit Akışkan, sıvı Formel Formül Formelgewicht Formül-gram Formen Şekillendirme Formgebungs Şekillendirme Formgestaltung Endüstri tasarımı Formlosigkeit Biçim bozulması fraktionieren Kesimleme Freidrehen Tornada şekillendirme Fritte Frit Frittebildung Fritleme Füllstoff Dolgu Galenit Galen Gârung Mayala(n)ma Gasblase Kovuk Gasenbefreien Gaz giderme Gasenhohraum Kovuk Gasofen Gaz fırını 116- Gebundenes Wasser Nem Gefâss Çömlek Geflammte Glasur İndirgeme sırı gegenwirkend Tepkin gelöst Çözünük Gemisch Karışım Gerat Aygıt Geschirrhandler Çömlekçi Geschirrkeramik Kap-kacak Geschirrporzellan Porselen kap-kacak Geschwindigkeit Hız yöneyi gestalten Şekillendirme gestaltlos Şekilsizdik) Geştaltlosigkeit Şekilsizdik) Gestaltung Biçimlendirme Gestaltungs Şekillendirme Gewicht Ağırlık Gewichtsanteil Yüzdesel formül Giess Döküm Giessmasse Döküm çamuru Gift Ağı giftig Ağılı Gips Alçı Gips-stein Alçı taşı Gipskratzer Alçı model gereci Gitter Örgü Glanz Parlatıcı glânzend Parlaklık Glanzglasuren Parlak sırlar glanzlos Camsızlaşma Glanzlosigkeit Camsızlaşma Glas Cam glasieren Sırlama Glasierte Stuck Sırlı parça Glasierzange Sırlama maşası 117- Glaskörper Camsı Glaspapier Zımpara Glasphase Camlaşma Glasplatte Cam palet Glasreiber Cam tokmak Glasur Sır Glasurbrand Sır pişirimi Glasurdekoration Sır dekoru Glasurfehler Sır hataları Glasurpinsel Sır fırçası Glimmer Mika Glühen Kavurma Glühofen Kavurma fırını Glyzerin Gliserin Glyzerinfarbe Gliserin boyası Gold Altın Granulat Taneli Graviereisen Modlaj aletleri Gravimetrie Ağırlıklı ölçüm Grenzflachenwinkel Ara yüzey Grundglasur Ana sır Grüne Ware Çiğ parça Gummiarabikum Arap zamkı Gummiballe Lastik şırınga Gummilack Gom(a)lak(a) Haarrisse Kılcal çatlak Handmodellieren Elle şekillendirme halbdurchlassig Yarı geçirgen Hand-Drehscheibe El tornası Handmalerei El dokuru Handwerk El ile Hârte Sertlik Hartporzellan Sert porselen Hartsein Sertleş(tir)me 118- Hartwerden Sertleş(tir)me Harz Reçine Heizapparat Isıtıcı Heizöl Yağ yakıt Herstellung Üretim heterogen Çoktürel hineintauchen Daldırma Holzofen Odun fırını homogen Tektürel Homogenisieren Tektürelleme Höhle Çukurluk Höhlung Çukurluk Hydroxil Hidroksil hygroskopisch Nem çekici îdentisch Özdeş Illit İllit Ilmenit İlmenit Impragnierung Emdirme Incandescent Akkor Indikator Gösterge(ç) Industrie Endüstri Industriell Endüstriyel Industrieglasuren Endüstri sırları Inglasur dekoration Sır-içi dekoru Inglasurfarbe Sır-içi boya Innendruck İçbasınç Instrument Alet Instrumentabweichung Aygıtsal sapma Instrument Irrtum Aygıtsal sapma Intensitât Yeğinlik Inversion Evirme Ion İyon Irdengut Çömlekçi işi Irdenware Çömlekçi işi, pişmiş-toprak 119- Irreversibilitât Tersinmezlik Isolation Yalıtım Isolator Yalıtkan Kadmium Kadmiyum Kachel Karo Kaliber Mastar Kalifeldspat Ortoklas Kal i um Potasyum Kaliumnitrat Güherçile Kalkgips Alçı Kalkstein Kireçtaşı Kaltdruckfestigkeit Soğukta basınca dayanıklılık Kalzination Kalsinasyon Kalzinieren Kalsinasyon Kalzinierung Kalsinasyon Kalziumkarbonathaltige Tone Marn Kammen Tarama Kammerofen Aralıklı fırın Kaolin Kaolen Kaolinton Kaolinit Kapseln Karo gazeti Karborundum Silisyum karbür Keramik Çömlek, seramik Keramiker Seramikçi keramisch Seramik keramische Kunst Seramikçilik Kieselgel Silica-gel Kieselguhr Kizelgur Klassifizieren Sınıflandırma Klassifizierung Sınıflandırma klebrig Yapışkan Klebstoff Yapışkan Klinker Klinker Kneten Yoğurma 120- Knochenasche Kemik külü Knochenporzellan Kemik porseleni Kobalt Kobalt Kobaltoxid Kobalt oksit kochen Kaynama Kochpunkt Kaynama noktası Koeffizient Katsayı Kohâsion İç yapışkanlık, türdeş yapışma Kohlenstoff Karbon Kolloid Asıltı Kolorimetrie Renk ölçümü Komponente Bileşen Kondensation Yoğunlaşma konkav İçbükey Konsistenz Kıvamlılık konventionellen Brand Sözleşmeli pişirim Konversion Çevirtim konvex Dışbükey Konzentration Derişiklik konzentriert Derişik kornig Taneli Korrosion Yenim Korund Korunt Konigswasser Altın suyu Krackelee Kılcal çatlak Kraterglasur Krater sırı Kreide Tebeşir Kristali Kırılca, örüt Kristallbildungen Örütlen(dir)me Kristallglasur Kristal sırı kristallin Kırılcal kristallisieren Örütlen(dir)me Kristallite Örütsü Kristallwasser Örüt suyu Kryolith Kriyolit 121- Kugelmühle Bilyalı değirmen Kunstglasuren Sanat sırları Kupfer Bakır Kupferoxid Bakır oksit Kupferrot Bakır kırmızısı Kupfersulfat Bakır sülfat Kupferumdruck Bakır plak baskısı Kurze Özsüz kil Kuvartz Kuvars künstliches Feuer Ateş sanatları Labor Deneylik Lackierpistole Kalem piskole Latex Lateks leaderhart Deri sertliği Lehmglasur Balçık sırı Leinöl Beziryağı Leiter İletken Leitfâhigkeit İletkenlik Lepidolith Lepidolit linear Çizgisel liniert Çizgisel Lithium Lityum Litze Zıh Lösbarkeit Çözünürlük Löslich Çözünür Löslichkeit Çözünürlük Lösung Çözelti, çözünme Lösungsmittel Çözgen Lufterneuerung Havalandırma Lüftungsanlage Havalandırma (aygıtı) Lüster Lüster Lüsterglasur Perdah(lı) sır(ı) 122- Magerton Özsüz kil Magerungsmittel Özsüzleştirici Magnesit Manyezi Magnesium Magnezyum Magnesiumkarbonat Magnezyum karbonat Magnetische Reinigung Elektrik mıknatısı Mahlanlage Öğütücü mahlen Öğütme Mahlend Öğütücü Mahlgut Bilya Mahlmühle Değirmen Mahltopf Değirmen, öğütme kabı Malpinsel Boya fırçası, dekor fırçası Malwerkzeuge Boyama araçları Mangan Manganez Manuell El ile Manufaktur Manüfaktür Marmor Mermer Mass Ölçü Masse Kütle Material Gereç Materie Madde matte Glasur Mat sır Mattierungsmittel Matlaştırıcı Mayolikafarben Mayolika boyalar Melasse Melas Mergel Marn Messung Ölçü, ölçüm Messzeiger Gösterge(ç) Metali Metal Mikroskop Minilgözler mikroskopisch Ufak ölçekte Mineral Mineral mischen Karış(tır)ma Mischer Karıştırıcı Mischung Karışım, paçallama mit der Hand El ile Mittel Ortam Mobilitat Devingenlik modellieren Şekillendirme Modellierhölzer Modlaj aletleri Modellierschlinge(n) Kazıma gereci, modlaj aletleri, şekillendirme gereci Modellmacher Modelci Modellzeichner Modelci Modül Modül Molekül Molekül Molekulargewicht Molekül ağırlığı Molekülaufbau Özdekciksel yapı Molekülverband Özdekciksel yapı Molybdân Molibden Molybdanoxid Molibden oksit Mörser Havan Muffelfarbe Sır-üstü boya Muffelofen Örtülü fırın Muhler Bilyalı değirmen Nadelstich İğneli delik Naphtha Neft (yağı) Natrium Sodyum Naturschwamm Deniz süngeri Nelkenöl Karanfil yağı neutral Etkisiz Neutralisation Yansızlaştırma Nichts Hiçlik Nickel Nikel Nickeloxid Nikel oksit Niederschlag Çökelek,-tortu niederschlagen Çökelme 124- oberer Heizwert Yanma ısısı OberflMche Yüzey Oberflachenspannung Yüzey gerilimi Ofen Fırın Ofenstützen Destek Offene Porositat Görünür gözeneklilik ordentlich Düzenli organisch Organik Orthoklas Ortoklas Oxid Oksit Oxidation Oksitleme, yükseltgenme Oxidierender Atmosphare Oksitleyici atmosfer Oxidierender Brand Oksitleyici pişirim Oxidkeramik Oksit-Seramik Parian-Porzellan Parian porseleni Pegmatit Pegmatit Perlit Perlit Pfefferminzöl Nane yağı (ruhu) Pflanzenöi Bitkisel yağ Phase Evre Phasendiagramm Evre çizgesi Phasengrenzflâche Ara yüzey Phasenübergang Evre geçişi Phasenumwandlung Evre geçişi Phosphor Fosfor Phosphoreszenz Fosforlanma physikalische Eigenschaften Fiziksel öze l l i k l e r Pigment Boyar özdek Pinsel Fırça Pistille Havan eli plastisch Yoğruk Plastische Ton Plastik kil Plastischlichkeit Yoğrukluk Plastizitat Plastiklik 125- Platin Platin Pore Gözenek poros Gözenekli Porositat Gözeneklilik Porzellan Porselen Porzellanglasur Kuvert Porzellan-zâhne Diş porseleni Pottasche Potas Praparat Anık Prâparation Anıklama primair Ton Birincil kil Probe Örnek Probekörpern Deney plakası Produkt ürün Produktion Üretim Produzierung üretim Pulver Toz Pyrit Pirit Pyrometer Pirometre Qualitat Nitelik Quarz Kuvars Raku Raku Randern Zıh Randerpinsel Zıh fırçası Rauch Duman Raumgewicht Yığınsal yoğunluk Rauminhalt Oylum Reagens Ayıraç reagens Tepkin Reaktion Tepkime Reaktionsfarben Tepkime boyaları Reaktionsglasuren Tepkime sırları Reaktionstemperatur Tepkime ısısı Reduktion İndirge(n)me Reduktionsmittel İndirgen reduzierender Atmosphare İndirgen atmosfer Reduzierender Brand İndirgen pişirim Reflexion Yansıma Refraktâr Refrakter Refraktion Kınlım Regalplatte Fırın rafı Regulator Düzenleyici Reibschale Havan Reinigung Arıtma Retuschieren Düzeltme Rindshaarpinsel Dekor fırçası Rohglasur Ham sır Rohstoff Hammadde Rohware Çiğ parça Rollofen Roller fırın Rosmarinöl Laden yağı rösten Kavurma Rutil Rutil Rückstrahlung Yansıma Salpeter Güherçile Salz Tuz Salzglasur Tuz sırı Sand Kum Sandpapier Zımpara Sandstein Pekişmiş çini Sanitârkeramik Sağlık gereçleri satt Doygun sâttigen Doyurma Sattigung Doyma Sâttigungspunkt Doyma noktası Sauerstoff Oksijen Saugapparat Emeç Saure Asit saure Asitlik Sâuregrad Asitlik Schablone Mastar Schablonendrehbank Şablon torna Schablonenformerei Şablon ile şekillendirme Schamotte Şamot Scharaotteplatte Fırın rafı Scharffeuermalerei Sır-üstü dekoru Schaubild Çizge scheibe Camsızlaşma Scheider Ayırıcı Schellack Gom(a)lak(a) Scherbe Çömlek Schicht Yaygı Schieferton Şiferton Schleifer Aşındırıcı Schleifscheiben Zımpara taşı Schlicker Barbotin schillernd Opal ışıma Schmelzbarkeit Erirgenlik Schmelzfarbe Sır-üstü boya Schmelzpunkt Ergime noktası Schmelztemperatur Ergime ısısı Schmelzung Ergime Schmelzwarme Ergime ısısı Schmiedbarkeit Dövülürlük Schmotteplatte Fırın rafı Schneidedraht Çamur kesme teli Schnellbrand Hızlı pişirim schrumpfen Kasılma Schrumpfung Kasılma Schrühbrand Hamlama Schubplatten Kayar plakalar Schuppe Pullanma 128- Schüttelmalerei Akıtma dekoru schwamming Gözenekli Schwefel Kükürt Schwerspat Baryum sülfat Schwingungsieb Titreşimli elek Sediment Tortu Sedimentation Tortulaş(tır)ma Segerkegel Seger piramidi seidenmatt İpek matı Sekundârton İkincil kil Seladon Seladon Selen Selenyum Seienrot Selen kırmızısı semipermeabel Yarı geçirgen Separator Ayırıcı Sepiolith Sepiyolit Setzen Fırın doldurma Setzplatte Fırın rafı sgraffito Sgrafitto Sieb Elek sieben Eleme Siebdruck Elek baskı Siedepunkt Kaynama noktası Silber Gümüş Silikastein Çakmak taşı Silizium Silisyum Siliziumdioxid Silis Siliziumkarbid Silisyum karbür Sinterengobe Pekişmiş angob Sinterofen Kavurma fırını Sinterschale Fritleme kabı Sinterung Sinterleme Soda Soda Spachtelpalette Palet bıçağı Spanisch-maurische Keramik Hispano-Mauresque işi Spannung Gerilim Sparstützen Destek Spezialglasuren Özel sırlar spezifische Warme Özgül ısı spezifisches Flâchenraum Özgül yüzey alanı spezifisches Gewicht Özgül ağırlık Spritzapparat Pistole, püskürtücü spritzen Püskürtme Spritzpistole Pistole Spritzstand Pistole kabini Starke Nişasta Steatit Steatit Steingut Fayans Steinmatt Mat sır Steinsalz Tuz Steinzeug Pekişmiş çini Stoff Madde Stöchiometrie Stokiyometri Stössel Havaneli Stösser Havaneli Strontium Stronsiyum Struktur Yapı Stützen Raf ayakları Substanz Özdek Suspension Katı asıltı Symbol Simge synthetisch Bireşimsel System Dizge Tafelzeug Sofra eşyası Talkum Talk Tauchen Daldırma Technik Teknik technische Keramik Teknik seramik Teilchen Parçacık, tane Tellerkapseln Gazet Temperatur Sıcaklık Temperaturwechselbestandigkeit Isıl şok(a) dayanım(ı) Terpentinöl Terebentin Terrakotta Pişmiş-toprak thermisch Isıl Thermische Ausdehnung Isıl genleşme thermischeschock Isıl şok Thermoelement Isılçift Thermogravimetrie Isıl ağırlıklı ölçüm Thermoschock Isıl şok Thixotrophie Tiksotropluk Tischranderscheibe El tornası Titan Titan Titanat-Zirkon-Keramik Piezoelektrik seramik Ton Kil Tonerde Kil Tongefass Çömlek Tonschlamm Bulamaç Tonschlicker Sulandırılmış kil Tonschneider Çamur makinası Tonware Çömlekçi işi Topf Çömlek Topfroller Bilyalı değirmen, değirmen Töpfer Çömlekçi Töpferdrehbank Çömlekçi tornası Töpferei Çömlekçilik, çömlekhane Topfergewerbe Çömlekçilik Töpferglasur Cila Töpferkunst Çömlekçilik Töpfermeister Çömlekçi Töpferscheibe Çömlekçi tornası Töpfertisch Çömlekçi tornası Töpferton Çömlekçi toprağı, plastik kil Topferware Çömlekçi işi 131- Topferwerkstatt Çömlekhane Töpferzirkel Kompas Tragant Kitre trage Dingin Tragheit Dinginlik Transluzent Yarı saydam transparent Saydam Transparente bleifreie Fritte Kurşunsuz saydam frit Transparente bleihaltige Fritte Kurşunlu saydam frit Transparenz Saydamlık Trichter Huni Trockenschrank Kurutma dolabı Trocknen Kuru(t)ma Trockner Kurutucu Trübheit Bulanıklık Trübung Bulanıklık Tunnelofen Tünel fırın Ulexit Uleksit Umkehrbarkeit Tersinirlik Umsieden Damıtma Umwandlung der Kuvartz Kuvars değişimi Unbeweglichkeitsphase Durgun evre undurchlâssig Geçirimsiz Undurchlâssigkeit Geçirimsizlik ungebrannt Çiğ parça unlöslich Çözünmez Unreinigkeit Katışkı unterglasurdekoration Sır-altı dekoru Unterglasurfarbe Sır-altı boya Uran Uranyum Uranoxid Uran oksit Überarbeitung Düzeltme Überglasen Sırlama Überlaufglasur Akıcı sır Übersetzung Kaydırım Valenz Değerlik Vanadin Vanadyum Vanadinoxid Vanadyum oksit vegetabilische Asche Bitkisel kül vegetarisch Asche Bitkisel kül Verbindung Bileşik, bileşme Verbrennung Yanma Verbrennungswarme Yanma ısısı Verdampfung Buharlaş(tır)ma verdünnbar Seyreltik verdünnen Seyrel(t)me Verdünnungsmittel Seyreltici Verflüchtigung Gazlaşma Verflüssigung Sıvılaş(tır)ma Verhârtung Sertleş(tir)me Verschmutzung Kirlenme Versuch Deney Verunreinigung Katışkı, kirletici Verziehen Çekme Vibrationssieb Titreşimli elek vielbandig Oylumsal Viskositât Ağdalık Vitreous-China Vitreus Voltmeter Gerilim ölçer Volumen Oylum Vorrichtung Durultucu vorsichtiges Durultu Vorstellung Tasarım Vorwarmen Ön ısıtma Vorwarmung Ön ısıtma Waage Denklik Wachslicht Balmumu Wagen Fırın arabası Warme Isı Warmeausdehnung Isıl genleşme Warmeleitfahigkeit Isı iletimi Warmeleitung Isı iletimi Wasserbad Su yunağı wasserfrei Susuz Wasserglas Sucamı Weichporzellan Yumuşak porselen Werkzeug Alet Wertigkeit Değerlik Widerstandsofen Elektrikli fırın wilder Tiere Soyulma Wirkung Etki Wismut Bizmut Wissenschaft Bilim Witherit ' Vitherit Wollastonit Vollastonit Wurzel Fitil Zâhigkeit Ağdalık Zerlegen Bölmeli dekor Zerlegung Bozunma Zersetzung Bozunma Zerstaubung Püskürtme Zerstreuung Serpinme Ziehklinge Sistre Ziehklingen Bükülebilir şekillendirme gereci Zink Çinko Zinkoxid Çinko asit Zinkweiss Çinko beyazı Zinn Kalay Zinndioxid Kalay oksit 134- Zinnglasur Kalay sırı Zirkon Zirkonyum Zirkondioxid Zirkon Zirkonsilikat Zirkon silikat Zusammendrüçken Sıkıştırma Zusammensetzung Bileşim Zusatz Katık Zusatzmittel Ayıraç zweiwertig İki değerlikli 135- FRANSIZCA DİZİN Abrasive Aşındırıcı Absorption Soğurma Absorption d'eau Su geçirgenlik Accelérateur İvdirici Accelération İvme Acide Asit Acide acétique Asetik asit Acide borique Asit borik Acidité Asitlik Adhésif Yapışkan Adhésion Yapışma Adsorbtion Yüzerme Aérage Havalandırma Aérographe Kalem pistole Agent d'addition Katık Agglomération Toplaşma Aggloméré Yığışık Agitateur Karıştırıcı Agrégat Yığışım Ajour (ee) Ajour Albarello Albarello Albatre Alçı taşı Albite Albit Alcali Baz Alcalin(e) Bazlı Alumine Alüminyum oksit Aluminium Alüminyum Amidon Nişasta Amorphe Şekilsizdik) Amphotere Dönek Analyse Çözümleme Anatase Anatas Angstroem Angstrom 136 Anhydre Susuz Anhydrite Anhidrit Anorthite Anortit Antimoin Antimon Apparat Aygıt Appareil Aygıt, düzenek Aréometre Yoğunluk ölçer Argent Gümüş Argile Kil Argile a feu Ateş kili Argile courte Özsüz kil Argile grasse Plastik kil Argile maigre Özsüz kil Argile plastique Plastik kil Argile primaire Birincil kil Argile sécondaire İkincil kil Arrosage Dökme Art de céramique Seramikçilik Art du potier Çömlekçilik Arts Plastiques Görsel sanatlar Arts Visuels Görsel sanatlar Aspirateur Emeç Assimilation Özümleme Association Toplaşma Atmosphere Havayuvar Atmosphere oxydante Oksitleyici atmosfe Atmosphere reductrice İndirgen atmosfer Atomisation Püskürtme Attaque chimique Dağlama Attirant Çekici Attraction Çekim Autoclave Basınçlı kap 137 Bain-marie Su yunağı Balance Denklik Balance de precision Hassas terazi Ball clay Ball kili Barbotine Barbotin, bulamaç, s Barytine Baryum sülfat Baryum Baryum Basalte Bazalt Base Baz Basique Bazlı Baume Pelesenk Bentonite Bentonit Bill Bilya Biscuit Bisküvi Biscuiter Hamlama Bismuth Bizmut Bitume Bitüm Bivalent İki değerlikli Blanc d'Espagne Kalsiyum karbonat Blanc de zinc Çinko beyazı Bleu-Blanc Mavi-Beyaz Bleu celeste Sevr mavisi Bleu d'Egypte Mısır mavisi Bleu de Sevres Sevr mavisi Bone-China Kemik porseleni Borax Boraks Bore Bor Boule(t) Bilya Brillance Parlaklık Brique de fausse sole Ateş tuğlası Brique réfractaire Ateş tuğlası Brome Brom Brosse â caracteres Dekor fırçası Broyage Öğütme Broyeur Öğütücü 138 Broyeur â boulet Değirmen Broyeur â jarre Değirmen Bulle Kabarcık Cabine de ventilation Pistole kabini Cadmium Kadmiyum Calcination Kalsinasyon Calcium Kalsiyum Calcium fluorure Kalsiyum florür Calibrage Şablon ile şekillendirme Calibre Mastar Calibreuse Şablon torna Caractéristique Özellik Carbonate de calcium Kalsiyum karbonat Carbonate de magnésium Magnezyum karbonat Carbone Karbon Carborundum Silisyum karbür Carreau Karo Casette Gazet Cavité Kovuk Celadone Seladon Cendre Kül Cendre d'os Kemik külü Cendre vegetale Bitkisel kül Centésimal formüle Yüzdesel formül Céramique Çömlek, çömlekçilik, seramik, seramikçilik Céramique de batiment Yapı seramiği Céramique de titanate et de zircon Piezoelektrik seramik Céramique oxydée Oksit seramik Céramique sanitaire Sağlık gereçleri Céramique technique Teknik seramik Céramiste Seramikçi Céramographie Seramik tarihi Céruse Kurşun üstübeci Chaleur Isı 139- Chaleur de combustion Yanma ısısı Chaleur de formation Oluşum ısısı Chaleur de fusion Ergime ısısı Chaleur de reaction Tepkime ısısı Chaleur specifique Özgül ısı Chamotte Şamot China-clay Çin(i) kili Chlore Klor Choc thermique Isıl şok Chrome Krom Chromo Çıkartma Ciment Şamot Cintrage Bükülme Cire Balmumu Ciseler Yontma Classification Sınıflandırma Clinker Klinker Cloisonnement Bölmeli dekor Cobalt Kobalt Coefficient Katsayı Coefficient de dilatation Genleşme katsayısı Cohésion İç yapışkanlık Colémanite Kolemanit Collant Yapışkan Colloide Asıltı Colombinage Fitil Colombine Fitil Colorant Renklendirici Colorant céramique Sır boyası Colorimétrie Renk ölçümü Combinaison chimique Bileşik, kimyasal bileşme Combination Bileşme Combination compose Bileşik Combustible Yakıt Combustible liquide Yağ yakıt 140- Combustion Yanma Compas d'épaisseur Kompas Composant Bileşen Compose Bileşik Composition Bileşim Composition chimique Kimyasal bileşim Compression Sıkıştırma Concasseur Kırıcı Concave İçbükey Concentration Derişiklik Concentre Derişik Condensation Yoğunlaşma Conducteur İletken Conductibilité İletkenlik Conductibilité calorifique Isı iletimi Conductibilité thermique Isı iletimi Conduction de chaleur Isı iletimi Conductivity İletkenlik Consistance Kıvamlılık Constituant Bileşen Contaminant Kirletici Contamination Kirlenme Contraction Kasılma Conversion Çevirtim Convexe Dışbükey Coquille d'oeuf Yumurta kabuğu Cordierite Kordiyerit Corindon Korunt Corrosion Yenim Couche Yaygı Coulage Döküm Coulage sous pression Basınçlı döküm Couleur Renk Couleur glycerique Gliserin boyası Couleur(s) majolique Mayolika boya(lar) 141- Couleur(s) maiolique Mayolika boya(lar) Couleur(s) réactive(s) Tepkime boyaları Couleur sous glaçure Sır-altı boya Couleur sur glaçure crue Sır-içi boya Couleur vitrifiable Sır-üstü boya Couple thermoéléctrique Isıl çift Couteau â palette Palet bıçağı Couteau céramique Çömlekçi bıçağı Couverte Kuvert Craie Tebeşir Craie de Briançon Steatit Craquele Kılcal çatlak Cristal Kırılca, örüt Cristalline Kırılcal Cristallisation Örütlen{dir)me Cristallite Örütsü Cristobalite Kristobalit Cryolite Kriyolit Cuisson Pişirim Cuisson conventionelle Sözleşmeli pişirim Cuisson de biscuit Hamlama Cuisson de glaçure Sır pişirimi Cuisson de grand feu Yüksek (ısı) pişirim(i) Cuisson de petit feu Alçak (ısı) pişirim(i) Cuisson oxydante Oksitleyici pişirim Cuisson rapide Hızlı pişirim Cuisson reductrice İndirgen pişirim Cuivre Bakır Dalles glissantes Kayar plakalar Décalcomanie Çıkartma Décantage Durultu Décantation Durultu Décanteur Durultucu Décomposition Bozunma 142 Décoration â glaçure Sır dekoru Décoration â la main El dekoru Décoration de petit feu Sır-üstü dekoru Décoration sous glaçure Sır-altı dekoru Décoration sur glaçure crue Sır-içi dekoru Défauts de glaçure Sır hataları Défection Bozukluk Déformation Biçim bozulması Défournement Fırın boşaltma Dégazage Gaz giderme Dégraissant Özsüzleştirici Délayeur Karıştırıcı Dense Yoğun Densimetre Yoğunluk ölçer Densité Yoğunluk Déplacement Kaydırım Dépuration Arıtma Des Destek Désaerage Hava giderme Déshydratation Su giderme Design Tasarım Dessicateur Kurutma kabı Dessin industriel Endüstri tasarımı Développement Geliş(tir)me Déviation instrumentale Aygıtsal sapma Dévitrification Camsızlaşma Diagramme Çizge Diagramme de phase Evre çizgesi Diffraction Kırınım Diffusion Yayınım Dilatation Genleşme Dilatation thérmique Isıl genleşme Dilatometre Genleşme ölçer Diluant Seyreltici Dilue Seyreltik 143 Dilution SeyreK t)me Dimension Boyut Dispersion Serpinme Dispositif de degazage Gaz giderici Dissociation Ayrışma Dissolu Çözünük Dissolution Çözünme Dissolvant Çözgen Dissoudre Çözmek Distillat Damıtık Distillation Damıtma Dolomie Dolomit Dolomite Dolomit Donnée Veri Durcissement Sertleş(tir)me Dureté Sertlik Dureté du cuir Deri sertliği Dynamique Devingen Eau de cristallisation Örüt suyu Eau régale Altın suyu Ebauchoir Modlaj aletleri Ebullition Kaynama Ecaillage Pullanma Echantillon Örnek Echelle carreau Karo gazeti Ecume de mer Sepiyolit Effervescence Köpürme Effet Etki Efflorescence Çiçeksime Egratigné Sgrafitto Elasticité Esneklik Elastique Esnek Element Öğe 144 Elément chimique Kimyasal öğe Email Emaye Email stannifere Kalay sırı Emaillage Sırlama Empirique Deneyimsel Emulsion Sıvı asıltı Endurcir Sertleş(tir)me Enérgie Erke Enfournement Fırın doldurma Engobe Angob Engobe endurcie Pekişmiş angob Engobe marbré Ebru dekoru Engobe peigné Ebru dekoru Entonnoir Huni Eponge naturelle Deniz süngeri Eprouvette Deney plakası Epurateur electro-magnetique Elektrik mıknatısı Equipement Donatım Essence de terebenthine Terebentin Ester Ester Etage Fırın rafı Etain Kalay Etuve Kurutma kabı Evaporateur Buharlaştirıcı Evaporation Buharlaş(tır)ma Expansion d'humidite Nemlilik genleşmesi Expansivité Genleşirlik Experience Deney Experimental Deneysel Experimenter Deney 145 Fabrication Üretim Façonnage Şekillendirme Faience Fayans Feldspath Feldispat Feldspath calcique Anortit Feldspath potassique Ortoklas Feldspath sodique Albit Fer Demir Fermentation Mayala(n)ma Feu Ateş Feu de mouffle Alçak ısı pişirimi Fil a couper la terre Çamur kesme teli Filet Zıh Filtrage Süzme Filtration Süzme Filtre-presse Filter-pres Flamme Yalaz Floculation Yumaksı çökel(t)me Fluide Akışkan Fondant Ergitici Formalisation Biçimlendirme Formation Oluşum Formüle Formül Fossette Çukurluk Four Fırın Four â bois Odun fırını Four â calciner Kavurma fırını Four â enfournement par le haut Kutu fırın Four â flamme directes Doğru alevli fırın Four â gaz Gaz fırını Four a plaque roulante Roller fırın Four â resistance Elektrikli fırın Four continu Tünel fırın Four discontinu Aralıklı fırın Four éléctrique Elektrikli fırın 146- Four intermittent Aralıklı fırın Four Roller Roller fırın Four rotatif Döner fırın Four tunnel Tünel fırın Fournette Kavurma fırını Fractionnement Kesimleme Frittage Fritleme Fritte Frit Fritte transparente non-plombeuse Kurşunsuz saydam frit Fritte transparente plombeuse Kurşunlu saydam frit Fucus Füküs Fumée Duman Fusibilité Erirgenlik Fusion Ergime Galene Galen Gazette d'assiette Gazet Gazette pour frittage Fritleme kabı Glaçage Sırlama Glaçure Sır Glaçure â cratere Krater sırı Glaçure â effet cristallisee Kristal sırı Glaçure a effet cristalloide Kristal sırı Glaçures â effets Sanat sırları Glaçure â faible solubilite Akıcı sır Glaçure au sel Tuz sırı Glaçure basique Ana sır Glaçure c rue Ham sır Glaçure lustrée İndirgeme sırı, perdah(lı) sır(ı) Glaçure matte (mate) Mat sır Glaçure non-plombeuse Kurşunsuz sır Glaçure opaque Örtücü sır Glaçure réductrice İndirgeme sırı Glaçures brillantes Parlak sırlar Glaçures industrielles Endüstri sırları 147— Glaçures réactives Tepkime sırları Glaçures spéciales Özel sırlar Glycérine Gliserin Glycerol Gliserin Gomme adragante Kitre Gomme arabique Arap zamkı Gomme-laque Gom(a)lak(a) Grain Tane Granule(é) Taneli Grattoire en forme Kazıma gereci Gravimétrie Ağırlıklı ölçüm 'Gres Pekişmiş çini Grillage Kavurma Gypse Alçı taşı Hayésine Uleksit Hétérogene Çoktürel Hispano-Mauresque Hispano-Mauresque Homogene Tektürel Homogeneiser Tektürelleme Huile de girofle Karanfil yağı Huile de lin Bezir yağı Huile de menthe Nane yağı (ruhu) Huile de romarin Laden yağı Huile vegetale Bitkisel yağ Humectation Nemlendirme Humidification Nemlendirme Humidité, Hygrometre Nem, Nem ölçer Hygroscopique Nem çekici Hydroxyle Hidroksil Identique Özdeş Illite İllit Ilmenite İ lmenit Immersion Daldırma Imperméabilite Geçirimsizlik Imperméable Geçirimsiz Imprégnation Emdirme Impression de plaque de cuivre Bakır plak baskısı Impureté Katışkı Incandescent Akkor Incombustible Ateşe dayanır Indicateur Gösterge(ç) Industrie Endüstri Industriel Endüstriyel Inerte Dingin Inertie Dinginlik Influence Etki Inorganique Anorganik Insoluble Çözünmez Installation sanitaire Sağlık gereçleri Instrument Alet Intensité Yeğinlik Interface Ara yüzey Intervalle de cuisson Pişme aralığı Intoxication saturnine Kurşun zehirlenmesi Inversion Evirme Inversion de quartz Kuvars değişimi Ion Yükün Irreversibility Tersinmezlik Isolateur Yalıtkan Isolation Yalıtım 149 Jarre de broyeur Öğütme kabı Jaune de cadmium Kadmiyum sarısı Kaolin Kaolen Kaolinite Kaolinit Kieselgu(h)r Kizelgur Laboratoire Deneylik Latex Lateks Lépidolithe Lepidolit Les arts du feu Ateş sanatları Linéaire Çizgisel Liquefaction Sıvılaş(tır)ma Liquide Sıvı Litharge Mürdesenk Lithium Lityum Luminance Parlaklık Lustre Lüster Magnesie Manyezi Magnésium Magnezyum Maison du potier Çömlekhane Malaxeur Çamur makinası Malléabilite Dövülürlük Manganese Manganez Manometre Gerilim ölçer, içbasmç ölçer Manuel El ile Manufacture Manüfaktür Marbre Mermer Marne Marn Masse Kütle Masse atomique Atom ağırlığı Masse spécifique Yığınsal yoğunluk Masse volumique Yığınsal yoğunluk Mate de soie İpek matı 150- Matériel Gereç Matériels de coloration Boyama araçları Matériels de raodelage Modlaj aletleri Matériels d'enfournements Fırın gereçleri Matiere Madde, özdek Matiere non-plastique Özsüzleştirici Matiere premiere Hammadde Matiere primaire Hammadde Mélange Karışım, paçallama Mélangeur Karıştırıcı Mélasse Melas Mesurage Ölçüm Mesure Ölçü Métal Metal Métaux alcalins Alkali metaller Métaux terreux Toprak-alkali metaller Meule abrasive Zımpara taşı Mica Mika Microbalance Hassas terazi Microscope Minilgözler Microscopique Ufakölçekte Milieu Ortam Mine Ocak Mineral Cevher, mineral Minium Sülyen Mirette Modlaj aletleri, şekillendi gereci Mixtion Mixture Mobile Mobilite Modelage Modeler â la main Modéliste Modification de quartz Karış(tır)ma Karışım Devingen Devingenlik Şekillendirme Elle şekillendirme Modelci Kuvars değişimi 151 Module Modül Molécule Molekül Molette Cam tokmak Molybdene Molibden Mono-cuisson Tek-pişirim Montre fusible Seger piramidi Mordant Boya saptar Mortier Havan Moufle Örtülü fırın Mouture Öğütme Mouvement Devinim Multimirette Şekillendirme gereci Naphte Neft (yağı) Neutralisation Yansızlaştırma Neutre Etkisiz Nickel Nikel Nitre Gühercile Null Hiçlik Nulle Hiçlik Observation Gözlem Opacifiant Örtücü madde Opalescence Opal ışıma Opaque Saydamsız Or Altın Organique Organik Orthose Ortoklas Outil Alet Oxydation Oksitleme, yükseltge(n)me Oxyde Oksit Oxyde d'antimoine Antimon oksit Oxyde de calcium Kalsiyum oksit Oxyde de chrome Krom oksit Oxyde de cobalt Kobalt oksit 152- Oxyde de cuivre Bakır oksit Oxyde d'etain Kalay oksit Oxyde de fer Demir oksit Oxyde de manganese Kantaşı Oxyde de molybdene Molibden oksit Oxyde de nickel Nikel oksit Oxyde de plomb Kurşun oksit Oxyde de vanadium Vanadyum oksit Oxyde de zinc Çinko oksit Oxyde d'uranium Uranyum oksit Oxygene Oksijen Palette de verre Cam plaka Palette flexible Bükülür şekillendi sistre Papier d'émeri Zımpara Papier de verre Zımpara Parian Parian porseleni Particularity Özellik Particule Parçacık Pâte céramique Hamur Pâte de coulage Döküm çamuru Pâte dure Sert porselen Pâte liquide Bulamaç Pattes de coq Üçayak Pégmatite Pegmatit Peignage Tarama Peignage a la plume Akıtma Peinture Boya Pelage Soyulma Perlasse Potas Perlite Perlit Perméabilite Geçirgenlik Perméable Geçirgen Pernette Üçayak Pétrissage Yoğurma 153 Phase Evre Phase immobile Durgun evre Phase liquide Sıvı evre Phase solide Katı evre Phosphore Fosfor Phosphorescence Fosforlanma Piece crue Çiğ parça Piece emailee Sırlı parça Pierre a chaux Kireç taşı Pierre de Cornouailles Cornish-stone Pierre de savon Sepiyolit Pigment Boyar özdek Piliers Raf ayakları Pilon Havan eli Pince d'emaillage Sırlama maşası Pince d'enfournement Fırın maşası Pinceau Fırça Pinceau a barbotine Angob fırçası Pinceau â coloriage Boyama fırçası Pinceau â decor Dekor fırçası Pinceau â filet Zıh fırçası Pinceau a glaçure Sır fırçası Pinceau â peindre Boyama fırçası Pinceau a sifflet Zıh fırçası Pistolet Pistole Plaque d'enfournement Fırın rafı Plaque d'etage Fırın rafı Plasticite Plastiklik, yoğrukluk Plastique Yoğruk Platine Platin Plâtre Alçı taşı Plâtre de moulage Alçı Plâtre de Paris Alçı Plomb Kurşun Poids Ağırlık 154 Poids atomique Atom ağırlığı Poids de formüle Formül-gram Poids moleculaire Molekül ağırlığı Poids spécifique Özgül ağırlık Point d'ébullition Kaynama noktası Point d'eutectique Birerim noktası Point de fusion Ergime noktası Point de saturation Doyma noktası Poire Lastik şırınga Poison Ağı Pollution Kirlenme Porcelaine Porselen Porcelaine â feu Sert porcelen Porcelaine de coquille d'oeuf "Yumurta kabuğu" porseleni Porcelaine dentale Diş porseleni Porcelaine de vaisselle Porselen kap-kacak Porcelaine dure Sert porselen Porcelaine electrique Elektro-porselen Porcelaine tendre Yumuşak porselen Pore Gözenek Poreuse Gözenekli Poreux Gözenekli Porosité Gözeneklilik Porosite ouverte Görünür gözeneklilik Potassium Potasyum Poterie Çömlek, çömlekçi işi Potier Çömlekçi Poudre Toz Préchauffage Ön ısıtma Précipitation Çökelme Précipite Çökelek Préparat Anık Préparation Anıklama Pression Basınç Production Üretim 155- Produit Ürün Propriété Özellik Propriétés chimiques Kimyasal özellikler Propriétés physiques Fiziksel özellikler Pug mill (Ing.) Çamur makinası Pulvérisateur Pistole, püskürtücü Pulvérisation Püskürtme Purification Arıtma Pyrite Pirit Pyrometre Pirometre Qualite Nitelik Quartz Kuvars Quille Destek Raku Raku Ramolissement Yumuşama Réactif Ayıraç, tepkin Réaction Tepkime Réchaut Isıtıcı Réducteur İndirgen Réduction İndirge(n)me Réflexion Yansıma Réfractaire Ateşe dayanır Réfractairité Refrakterlik Réfraction Kınlım Régulateur Düzenleyici Régulier Düzenli Représentation Tasarım Réseau Örgü Résine Reçine Résistance â la compression a froid Soğukta basınca dayanıklılık Résistance â la flexion Eğilme dayanımı Résistance au choc thermique Isıl şok(a) dayanım(ı) Retouche Düzeltme Retrait Çekme 156 Reversibilité Tersinirlik Rouge de cuivre Bakır kırmızısı Rouge flame Bakır kırmızısı Rouge de selenium Selen kırmızısı Rutile Rutil Sable Kum Salpêtre Güherçile Sang de Boeuf Çin kırmızısı Saturation Doyma Sature Doygun Saturer Doyurma Saturnisme Kurşun zehirlenmesi Schieferton Şiferton Science Bilim Séchage Kuru(t)ma Séchoir Kurutucu Sédiment Tortu Sédimentation Tortulaş(tır)ma Sel Tuz Sélénium Selenyum Semi-mate İpek matı Semipermeable Yarı geçirgen Séparateur Ayırıcı Séparateur magnétique Elektrik mıknatısı Sépiolite Sepiyolit Sérigraphy Elek baskı Sgraffite Sgrafitto Silex Çakmak taşı Silica-gel Silica-gel Silicate de plomb Kurşun silikat Silicate de zirconium Zirkon silikat Silice Silis Silicium Silisyum Silicon carbide Silisyum karbür 157- Sintérisation Sinterleme Sodium Sodyum Solide Katı Solidification Katılaş(tır)ma Solubilite Çözünürlük Solubilite du plomb Kurşun çözünürlüğü Soluble Çözünür Solution Çözelti Solution solide Katı çözelti Solvent Çözgen Soude Soda Soufflage Basınçlı döküm Soufre Kükürt Stabilite Kıvamlılık Stéatit Steatit Stoechiométrie Stokiyometri Stone Cornish-stone Strontium Stronsiyum Structure Yapı Structure moléculaire Özdeciksel yapı Substance Özdek Substance cristallisante Matlaştırıcı Substance de remplissage Dolgu Sulfate de baryum Baryum sülfat Sulfate de cuivre Bakır sülfat Supérsaturation Aşırı doyurma Support Destek Surface Yüzey Sursaturation Aşırı doyma Suspension Katı asıltı Synthese chimique Kimyasal bireşim Synthétique Bireşimsel Symbole Simge Systeme Dizge 158- Tailler Yontma Talc Talk Tambour â boulets Bilyalı değirmen Tambour broyeur Bilyalı değirmen Tamis Elek Tamis vibrant Titreşimli elek Tamisage Eleme Technique Teknik Teinture Renklendirici Température Sıcaklık Température de ramolissement Yumuşama ısısı Tension Gerilim Tension interne İçbasınç Tension supérficielle Yüzey gerilimi Terracotta Pişmiş toprak Terre Kil Terre a potier Çömlekçi toprağı Terre-cuite Pişmiş-toprak Thermique Isıl Thermocouple Isılçift Thermogravimetrle Isıl ağırlıklı ölçüm Thixotropie Tiksotropluk Titanat de fer İlmenit Titane Titan Tour a taper Çömlekçi tornası Tour de potier Çömlekçi tornası Tournassin Alçı model gereci Tournage Tornada şekillendirme Tournette El tornası Tourneur Tornacı Toxique Ağılı Transition de phase Evre geçişi Translucide Yarı saydam Translucidité Yarı saydamlık Transparence Saydamlık Transparent Saydam Trempage Daldırma Trepied üçayak Tressaillage Kılcal çatlak Trous d'epingle İğneli delik Tuile Kiremit Turbidité Bulanıklık Ulexite Uleksit Uranium Uranyum Vaisselle de céramique Kap-kacak Vaisselle de table Sofra eşyası Valence Değerlik Vanadium Vanadyum Vaporisation Buharlaşma Ventilation Havalandırma Vernis Cila, parlatıcı Verre Cam Verre soluble Sucamı Viscosite Ağdalık Vitesse Hız yöneyi Vitreous China Vitreus Vitrification Camlaşma Vitrifie Camsı Volatilisation Gazlaşma Voltmetre Gerilim ölçer Volume Oylum Volumétrique Oylumsal Volumineux Oylumsal Wagonnet Fırın arabası Witherite Vitherit Wollastonite Vollastonit 160- Zinc Çinko Zircon Zirkon silikat Zircone Zirkon Zirconium Zirkonyum 161- İNGİLİZCE DİZİN Abrasive Aşındırıcı Absorption Soğurma Acceleration İvme Accelerator İvdirici Acetic acid Asetik asit Acid Asit Acidity Asitlik Additive Katık Adhesion Yapışma Adhesive Yapışkan Adsorbtion Yüzerme Aering Havalandırma Aerographe Kalem pistole Agglomerate Yığışık Agglomeration Toplaşma Aggregate Yığışım Agitator Karıştırıcı Airbrush Kalem pistole Alabaster Alçı taşı Albarelli Albarello Albite Albit Alkali Baz Alkaline Bazlı Alkaline metals Alkali metaller Alumina Alüminyum oksit Aluminium Alüminyum Amorphous Şekilsiz(lik) Amphoter Dönek Analysis Çözümleme Anatase Anatas Angstrom Angstrom Anhydrite Anhidrit Anhydrous Susuz Anorthite Anortit 162 Antimony Antimon Antimony oxide Antimon oksit Apparatus Aygıt, düzenek Apparent porosity Görünür gözeneklilik Aquaregia Altın suyu Architectural ceramics Yapı seramiği Areometer Yoğunluk ölçer Ash Kül Aspirator Emeç Assimilation Özümleme Association Toplaşma Atmosphere Havayuvar Atom weight Atom ağırlığı Attraction Çekim Attractive Çekici Autoc lave Basınçlı kap Bain-marie (Fr.) Su yunağı Balance Denklik Ball Bilya Ball clay Ball kili Ball mill Bilyalı değirmen Balm Pelesenk Balsam Pelesenk Barbotine Sulandırılmış kil Barium Baryum Baryte(ta) Baryum sülfat Basalt Bazalt Base Baz Basic glaze Ana sır Basket ware Ajur Beeswax Balmumu Bench whirler El tornası Bending strength Eğilme dayanımı Bentonite Bentonit 163 Biscuit Bisküvi Biscuit firing Hamlama Bismuth Bizmut Bisque ware Bisküvi işi Bitumen Bitüm Bivalent İki değerlikli Blending Paçallama Bleu celeste (Fr.) Sevr mavisi Bleu de Sevres (Fr.) Sevr mavisi Blue-and-white Mavi^Beyaz Boiling Kaynama Boiling point Kaynama noktası Bone ash Kemik külü Bone-China Kemik porseleni Borax Boraks Boric acid Asit borik Boro-calcite Kolemanit Boron Bor Breaker Kırıcı Brightly glazes Parlak sırlar Brightness Parlaklık Bromine Brom Brush Fırça Bubble Kabarcık Bulk density Yığınsal yoğunluk Cadmium Kadmiyum Cadmium yellow Kadmiyum sarısı Calcareous clay Marn Calcining Kalsinasyon Calcite Kalsiyum karbonat Calcium Kalsiyum Calcium carbonate Kalsiyum karbonat Calcium metasilicate Vollastonit Calcium oxide Kalsiyum oksit 164- Calipers Kompas Carbon Karbon Carborundum Silisyum karbür Carved Yontma Casting Döküm Casting slip Döküm çamuru Cavity Kovuk Celadon Seladon Ceramic Çömlek Ceramics Seramik Ceramics arts Seramikçilik Ceramics body Hamur Ceramography Seramik tarihi Ceruse Kurşun üstübeci Chemical combination Kimyasal bileşme Chemical composition Kimyasal bileşim Chemical element Kimyasal öğe Chemical properties Kimyasal özellikler Chemical synthesis Kimyasal bireşim China clay Çin(i) kili China-stone Cornish-stone Chlorine Klor Chrome oxide Krom oksit Chromium Krom Classification Sınıflandırma Clay Kil Clay cutter Çamur kesme teli Clay-press Filter-pres Clinker Klinker Cloissone Bölmeli dekor Cobalt Kobalt Cobalt oxide Kobalt oksit Coefficient Katsayı Coefficient of expansion Genleşme katsayısı Cohesion İç yapışkanlık, Türdeş yapışma 165 Coil Fitil Coil-built Fitil Coiling Fitil Cold crushing strength Soğukta basınca dayanıklılık Colemanite Kolemanit Colloid Asıltı Colorimetry Renk ölçümü Colo(u)r Renk Colouring materials Boyama araçları Combed decoration Tarama Combination Bileşme Combing Tarama Combution Yanma Component Bileşen Composition Bileşim Compound Bileşik Compression Sıkıştırma Concave İçbükey Concentrated Derişik Concentration Derişiklik Condensation Yoğunlaşma Conductance İletkenlik Conductibility İletkenlik Conductivity İletkenlik Conductor İletken Consistency Kıvamlılık Contaminant Kirletici Contamination Kirlenme Continuous kiln Tünel fırın Contraction Kasılma Conventional firing Sözleşmeli pişirim Conversion Çevirtim Convex Dışbükey Copper Bakır Copper oxide Bakır oksit Copper red Bakır kırmızısı 166- Copper sulphate Bakır sülfat Cordierite Kordiyerit Corindon Korunt Cornwall-stone Cornish-stone Corrosion Yenim Corundum Korunt Cover Kuvert Crackle Kılcal çatlak Crank Destek Crater glaze Krater sırı Crazing Kılcal çatlak Cream ware Cream işi Cristobalite Kristobalit Cryolite Kriyolit Crystal Kırılca, örüt Crystal water Örüt suyu Crystalline Kırılcal Crystalline glaze Kristal sırı Crystallite Örütsü Crystallization Örütlen(dir)me Cut liners Zıh fırçası Data Veri De-airing Hava-giderme Decal Çıkartma Decalcomania Çıkartma Decantation Durultu Decanter Durultucu Decomposition Bozunma Defect Bozukluk Defection Bozukluk Deformation Biçim bozulması Degassifier Gaz giderici Degassing Gaz giderme Dehydratation Su giderme 167 Dense Yoğun Densimeter Yoğunluk ölçer Density Yoğunluk Dental porcelain Diş porseleni Design Tasarım Designer Modelci Designer of patterns Modelci Dessicator Kurutma kabı Development Geliş(tir)me Devitrification Camsızlaşma Diagram Çizge Diatomaceous earth Kizelgur Diatomite Kizelgur Diffraction Kırınım Diffusion Yayınım Dilatometer Genleşme ölçer Diluent Seyreltici Dilute Seyreltik Dilution SeyreKt)me Dimension Boyut Dimple Çukurluk Dipping Daldırma Discontinuous kiln Aralıklı fırın Dispersion Serpinme Displacement Kaydırım Dissociation Ayrışma Dissolute Çözünük Dissolution Çözünme Dissolve Çözmek Dissolved Çözünük Dissolving Çözünme Distillate Damıtık Distillation Damıtma Distilled Damıtık Divalent İki değerlikli 168- Dolomite Dolomit Domestic porcelain Porselen kap-kacak Drier Kurutucu Dryer Kurutucu Drying Kuru(t)ma Drying oven Kurutma dolabı Drying-stove Kurutma dolabı Dye Renklendirici Dyestuff Boyar özdek, renklendirici Dynamic Devingen Earth metals Toprak-alkali metaller Earthenware Çömlekçi işi, fayans Effect Etki Effect glazes Sanat sırları Effervescence Köpürme Efflorescence Çiçeksime Egg shell Yumurta kabuğu Egg shell porcelain "Yumurta kabuğu" porseleni Egyptian blue Mısır mavisi Elastic Esnek Elasticity Esneklik Electric kiln Elektrikli fırın Electromagnet Elektrik mıknatısı Electro-porcelain Elektrik-porseleni Element Öğe Emery disc Zımpara taşı Empirical Deneyimsel Emulsion Sıvı asıltı Enamel Emaye Energy Erke Engobe Angob Engraving Ajur Equipement Donatım Ester Ester 169 Etching Dağlama Eutectic point Birerim noktası Evaporation Buharlaş(tır)ma Evaporator Buharlaştırıcı Expansion Genleşme Expansion coefficient Genleşme katsayısı Expansivity Genleşirlik Experience Deney Experiment Deney Experimental Deneysel Faience Fayans Fast firing Hızlı pişirim Fat clay Plastik kil Feldspar Feldispat Feldspar potash Ortoklas Feldspar soda Albit Fermentation Mayala(n)ma Filler Dolgu Film Yaygı Filter press Filter-pres Filtration Süzme Fine ceramics Teknik seramik Finishing Düzeltme Fire Ateş Fire arts Ateş sanatları Fire brick Ateş tuğlası Fire clay Ateş kili Fireproof Ateşe dayanır Firing Pişirim Firing range Pişme aralığı Flame Yalaz Flame brick Ateş tuğlası Flint Çakmak taşı Flocculation Yumaksı çökel(t)me Fluid Akışkan 170 Fluid glaze Akıcı sır Fluospar Kalsiyum florür Flux Ergitici Formalization Biçimlendirme Formation Oluşum Forming Şekillendirme Formula Formül Formula weight Formül-gram Fractionation Kesimleme Fritt Frit Fritting Fritleme Fuel Yakıt Fuel oil Yağ yakıt Fume Duman Funnel Huni Furnace Fırın Fusibility Erirgenlik Fusion Ergime Fusion point Ergime noktası Galena Galen Gas (burning) kiln Gaz fırını Glass Cam Glass muller Cam tokmak Glass slab Cam plaka Glassy Camsı Glaze Parlatıcı, sır Glaze bruche Sır fırçası Glaze decoration Sır dekoru Glaze defects Sır hataları Glaze stain Sır boyası Glazed ware Sırlı parça Glazing Sırlama Glazing claw Sırlama maşası Glossiness Parlaklık Glossy glazes Parlak sırlar 171- Glost firing Sır pişirimi Glycerin Gliserin Glycerin colouring Gliserin boyası Glycerol Gliserin Gold Altın Grain Tane Granular Taneli Granule Taneli Gravimetry Ağırlıklı ölçüm Gravity Ağırlık Green body Çiğ parça Green house Çömlekhane Green ware Çiğ parça Grinder Değirmen, öğütücü Grinding Öğütme Grinding pot Öğütme kabı Grindstone Zımpara taşı Grog Şamot Gum Arabic Arap zamkı Gum dragon Kitre Gum tragacanth Kitre Gypsum Alçı taşı Gypsum cement Alçı Hand built Elle şekillendirme Hand building Elle şekillendirme Hand decoration El dekoru Hand made El ile Hand modeled Elle şekillendirme Hand painting El dekoru Hand work El ile Hand wheel El tornası Hard paste Sert porselen Hard porcelain Sert porselen Hardening Sertleş(tir)me Hardness Sertlik 172 Heat Isı Heat conduction Isı iletimi Heat of combustion Yanma ısısı Heat of formation Oluşum ısısı Heat of fusion Ergime ısısı Heat of reaction Tepkime ısısı Heater Isıtıcı Heterogeneous Çoktürel Hispano-Mauresque ware Hispano-Mauresque işi Homogeneous Tektürel Homogenize Tektürelleme Household pottery Kap-kaçak Humidification Nemlendirme Humidity Nem Hydroxyl Hidroksil Hygrometer Nem ölçer Hygroscopic Nem çekici Hygroscopical Nem çekici Identical Özdeş Illite İllit Ilmenite İlmenit Immersion Daldırma Immobile phase Durgun evre Immobile stage Durgun evre Impermeability Geçirimsizlik Impervious Geçirimsiz Impregnation Emdirme Impression of copper plate Bakır plak baskısı Impurity Katışkı Inactive Dingin Incandescent Akkor Inclination Bükülme Indicator Gösterge(ç) Industrial Endüstriyel 173 Industrial design Endüstri tasarımı Industrial glazes Endüstri sırları Industry Endüstri Inert Dingin Inertia Dinginlik Influence Etki Inglaze color Sır-içi boya Inglaze decoration Sır-içi dekoru Inorganic Anorganik Insoluble Çözünmez Instrument Alet Instrumental deviation Aygıtsal sapma Insulation Yalıtım Insulator Yalıtkan Intensity Yeğinlik Interface Ara yüzey Intermittent kiln Aralıklı fırın Internal pressure İçbasınç Inversion Evirme Ion Yükün Iron Demir Iron oxide Demir oksit Iron separator Elektrik mıknatısı Irreversibility Tersinmezlik Isolator Yalıtkan Jasper ware Jasper işi Jet ware Jet işi Jiggering Şablon ile şekillendirme Jiggering machine Şablon torna Kaolin(e) Kaolen Kaolinete Kaolinit Kickwheel Çömlekçi tor n a s ı Kieselguhr Kizelgur Kiln Fırın 174 Kiln car Firm arabası Kiln claw Fırın maşası Kiln furnitures Fırın gereçleri Kneading Yoğurma Laborator Deneylik Latex Lateks Lattice Örgü Lead Kurşun Lead oxide Kurşun oksit Lead poisoning Kurşun zehirlenmesi Lead silicate Kurşun silikat Lead solubility Kurşun çözünürlüğü Leadless glaze Kurşunsuz sız Lean clay Özsüz kil Leather-hard Deri sertliği Lepidolithe Lepidolit Limeston Kireçtaşı Linear Çizgisel Liner Zıh Linseed oil Bezir yağı Liquefaction Sıvılaş(tır)ma Liquid Sıvı Liquid phase Sıvı evre Litharge Mürdesenk Lithium Lityum Loading Fırın doldurma Low solubility glaze Cila Luminescence Parlaklık Luster Lüster Lustre Lüster Lustre glaze Perdah(lı) sır(ı) 175 Magnesia Manyezi Magnesium Magnezyum Magnesium carbonate Magnezyum karbonat Magnetic separator Elektrik mıknatısı Majolika colours Mayolika boyaları Majolika pencil Boya fırçası, dekor fırçası Malleability Dövülürlük Manganese Manganez Manganese oxide Kantaşı Manometer Gerilim ölçer, içbasmç ölçer Manuel El ile Manufactory Manüfaktür Manufacture Üretim Manufacturing Üretim Marble Mermer Marbled ware Ebru dekoru Marbling Ebru dekoru Marl Marn Mass Kütle Material Gereç Matt glaze Mat sır Matter Madde, özdek Matting agent Matlaştırıcı Measure Ölçü Measurement Ölçüm Medium Ortam Melasses Melas Melting Ergime Melting point Ergime noktası Metal Metal Mica Mika Microscope Minilgözler Microscopic Ufakölçekte Milling Öğütme Mine Ocak 176- Mineral Cevher, mineral Minium Sülyen Mixer Karıştırıcı Mixing Karış(tır)ma Mixture Karışım Mobile Devingen Mobility Devingenlik Model-designer Modelci Modelling Şekillendirme Modelling tool Kazıma gereci, şekillendirme gereci Modelling tools Modlaj aletleri Module Modül Moisture Nem Moisture expansion Nemlilik genleşmesi Molecular structure özdekciksel yapı Molecular weight Molekül ağırlığı Molecule Molekül Molybdenum Molibden Molybdenum oxide Molibden oksit Mops Sır fırçası Mordant Boya saptar Mortar Havan Motion Devinim Muffle kiln Örtülü fırın Naphtha Neft (yağı) Natural sponge Deniz süngeri Neuter Etkisiz Neutral Etkisiz Neutralization Yansızlaştırma Nickel Nikel Nickel oxide Nikel oksit Nitre Güherçile Non-plastic material Özsüzleştirici Non-transparency Saydamsız Null Hiçlik 177- Oblong steel palette Bükülebilir şekillendirme gereci Observation Gözlem Oil of carnatin Karanfil yağı Oil of turpentine Neft yağı One-firing Tek pişirim Onglaze color Sır-üstü boya Onglaze decoration Sır-üstü dekoru Opacifier Örtücü madde Opalescence Opal ışıma Opaque Saydamsız Opaque glaze Örtücü sır Open flame kiln Doğru alevli fırın Openwork Ajur Ore Cevher Organic Organik Outgassing Gaz giderme Overglaze color Sır-üstü boya Overglaze decoration Sır-üstü dekoru Oversaturation Aşırı doyma Oxidation Oksitleme, yükseltge(n)me Oxide Oksit Oxide ceramics Oksit seramik Oxidising atmosphare Oksitleyici atmosfer Oxidising firing Oksitleyici pişirim Oxygen Oksijen Paint Boya Palette knive Palet bıçağı Parian ware Parian porseleni Partide Parçacık Pearl ash Potas Pebble Bilya Peeling Pullanma, soyulma Pegmatite Pegmatit Peppermint oil Nane yağı (ruhu) 178- Periodic kiln Aralıklı fırın Perlite Perlit Permeability Geçirgenlik Permeable Geçirgen Pestle Havaneli Phase Evre Phase diagram Evre çizgesi Phase transition Evre geçişi Phosphorescence Fosforlanma Phosphorus Fosfor Physical properties Fiziksel özellikler Pigment Boyar özdek Pin hole İğneli delik Pitch-pine oil Laden yağı Plaster of Paris Alçı Plastic Yoğruk Plastic Arts Görsel sanatlar Plastic clay Plastik kil Plasticity Plastiklik, yogrukluk Platinum Platin Poison Ağı Pollutant Kirletici Pollution Kirlenme Porcelain Porselen Porcelain pot Öğütme kabı Pore Gözenek Porosity Gözeneklilik Porous Gözenekli Pot mill Değirmen Potassium Potasyum Potter Çömlekçi, seramikçi Potter's clay Çömlekçi toprağı Potter's knive Çömlekçi bıçağı Potter's wheel Çömlekçi tornası Pottery Çömlek, çömlekçi işi, çömlekçilik Pouring Dökme 179- Powder Toz Powdering Öğütme Precipitate Çökelek Precipitation Çökelme Precision balance Hassas terazi Preheating Ön ısıtma Preparat Anık Preparation Anıklama Prepared clay Hamur Pressure Basınç Pressure casting Basınçlı döküm Primary clay Birincil kil Product Ürün Production Üretim Profile Mastar Prop Destek Property Özellik Pucher slabs Kayar plakalar Pug mill Çamur makinası Pulverisation Püskürtme Pulverizer Püskürtücü Purification Arıtma Pyrite Pirit Pyrometer Pirometre Pyrometric cone Seger piramidi Quality Nitelik Quartz Kuvars Quartz inversion Kuvars değişimi Queen's ware Quenn's işi Raku ware Raku işi Raw glaze Ham sir Raw material Hammadde Reaction Tepkime Reactive Tepkin Reactive colours Tepkime boyaları 180- Reactive glazes Tepkime sırları Reagent Ayıraç Red-China Çin kırmızısı Reducing agent İndirgen Reducing atmosphare İndirgen atmosfer Reduction İndirge(n)me Reduction firing İndirgen pişirim Reduction glaze İndirgeme sırı Reductor İndirgen Reflection Yansıma Refraction Kınlım Refractoriness Refrakterlik Refractory Refrakter Regular Düzenli Regulator Düzenleyici Representation Tasarım Resin Reçine Resistance furnace Elektrikli fırın Retouching Düzeltme Reversibility Tersinirlik Roasting Kavurma Roasting furnace Kavurma fırını Roller kiln Roof tile Roller fırın Kiremit Rotary furnace Döner fırın Rotary kiln Döner fırın Royal water Altın suyu Rutile Rutil Sagger Gazet Salt Tuz Salt glaze Tuz sırı Sample Örnek Sand Kum Sand paper Zımpara 181- Sanitary ware Sağlık gereçleri Satin matt İpek matı Saturate Doyurma Saturated Doygun Saturation Doyma Saturation point Doyma noktası Schieferton Şiferton Science Bilim Screening Eleme Secondary clay İkincil kil Sediment Tortu Sedimentation Tortulaş(tır)ma Selenium Selenyum Selenium red Selen kırmızısı Self glazing engobe Pekişmiş angob Semi-permeable Yarı geçirgen Separator Ayırıcı Sepiolite Sepiyolit Setter Gazet Setting slab Fırın rafı Shaping Şekillendirme Shelf slab Fırın rafı Shellac Gom(a)lak(a) Shrinkage Çekme Sieve Elek Silex Çakmak taşı Silica Silis Silica-gel Silica-gel Silicium Silisyum Silicon carbide Silisyum karbür Silk screen Elek baskı Silky matt İpek matı Silver Gümüş Sintering Sinterleme Sintering bowl Fritleme kabı 182- Slip Barbotin, bulamaç Slip flow Akıtma dekoru Slip glaze Balçık sırı Slip-lawn brushe Angob fırçası Slip trailer Smoke Soda ash Sodium Lastik şırınga Duman Soda Sodyum Soft paste işi Soft paste ware Soft porcelain Yumuşak porselen Softening Yumuşama Softening temperature Yumuşama ısısı Solid Katı Solid phase Katı evre Solid solution Katı çözelti Solidification Katılaş(tır)ma SolubilIty Çözünürlük Soluble Çözünür Solution Çözelti Solvent Çözgen Special feature Özellik Special glazes özel sırlar Specific gravity Özgül ağırlık Specific heat Özgül ısı Specific surface area Özgül yüzey alanı Specific weight Özgül ağırlık Spray booth Pistole kabini Spray gun Pistole Spraying Püskürtme Square banders Zıh fırçası Square liners Zıh fırçası Stability Kalımlılık Stain glaze Kalay sırı Starch Nişasta Steatite Steatit 183 Steel palette Sistre Stem turning tool Alçı model gereci Stilt Üç ayak Stirip tool Kazıma gereci Stoechiometry Stokiyometri Stoicheiometry Stokiyometri Stoneware Pekişmiş çini Strontium Stronsiyum Structural ceramics Yapı seramiği Structure Yapı Substance Özdek Sulphur Kükürt Süpersaturation Aşırı doyma Support Destek, fırın rafı, raf ayakları Surface Yüzey Surface tension Yüzey gerilimi Suspension Katı asıltı Sword liners Zıh fırçası Symbol Simge Synthetic Bireşimsel System Dizge Table ware Sofra eşyası Talc Talk Technic Teknik Technical ceramics Teknik seramik Temperature Sıcaklık Tension Gerilim Terra-cotta Pişmiş-toprak Test piece Deney plakası Thermal Isıl Thermal conductivity Isı iletimi Thermal expansion Isıl genleşme Thermal shock Isıl şok Thermal shock resistance Isıl şok(a) dayanım(ı) 184- Thermo-couples Isılçift Thermogravimetry Isıl ağırlıklı ölçüm Thixotropy Tiksotropluk Throwing Tornada şekillendirme Tile Karo Tile crank Karo gazeti Tin Kalay Tin glaze Kalay sırı Tin oxide Kalay oksit Tincal Boraks Titanate-zircon-ceramies Piezoelektrik seramik Titanium Titan Tool Alet Tooth-porcelain Diş porseleni Top loading kiln Kutu fırın Toxic Ağılı Transfer paper Çıkartma Translucency Yarı saydamlık Translucent Yarı saydam Transparence Saydamlık Transparent Saydam Transparent leadbearing fritt Kurşunlu saydam frit Transparent leadless fritt Kurşunsuz saydam frit Tunnel kiln Tünel fırın Turbidity Bulanıklık Turner Tornacı Turning Tornada şekillendirme Turning tool Kazıma gereci Turpentine oil Terebentin Ulexite Uleksit Underglaze color Sır-altı boya Underglaze decoration Sır-altı dekoru Unglazed ware Pişmiş-toprak Unloading Fırın boşaltma 185- Unpermeable Geçirimsiz Uranium Uranyum Uranium oxide Uranyum oksit Valency Değerlik Vanadium Vanadyum Vanadium oxide Vanadyum oksit Vaporisation Buharlaşma Vegetable ash Bitkisel kül Vegetable oil Bitkisel yağ Velocity Hız yöneyi Ventilation Havalandırma Vibrating sieve Titreşimli elek Viscosity Ağdalık Vitreous-China Vitreus Vitreous ware Vitreus işi Vitrification Camlaşma Volatilization Gazlaşma Voltmeter Gerilim ölçer Volume Oylum Volumetric Oylumsal Wall tile Karo Waste land Bor Water absorption Su geçirgenlik Water glass Sueami Wax Balmumu Weight Ağırlık Weight ratio Yüzdesel formül White lead Kurşun üstübeci White opaque tin Çinko beyazı Whiting Tebeşir Witherite Vitherit Wollastonite Vollastonit Wood-burning kiln Odun fırını 186- Zinc Çinko Zinc oxide Çinko oksit Zirconium Zirkonyum Zirconium oxide Zirkon Zirconium silicate Zirkon silikat 187- MADDELER DİZİNİ Ağdalık Anıklama Ağı Anorganik Ağılı Anortit Ağırlık Antimon Ağırlıklı ölçüm Antimon oksit Ajur Aralıklı fırın Akıcı sır Arap zamkı Akışkan Arayüzey Akıtma dekoru Arayüzey gerilimi Akkor Arduvaz kili Akmazlık Arıtma Albarello Artificial porcelain Albit Asbolit Alçak(ısı) pişirim(i) Asetik asit Alçı Asıltı Alçı model gereci Asit Alçı taşı Asit borik Alet Asitlik Alkali Astar Alkali metaller Aşındırıcı Altın Aşırı doyma Altın suyu Aşırı doyurma Alüminyum Ateş Alüminyum oksit Ateş kili Amfoter Ateş sanatları Amorf Ateş tuğlası Ana sır Ateşe dayanıklılık Anatas Ateşe dayanır Angob Atma Angob fırçası Atmosfer Angstrom Atom ağırlığı Anhidrit Aventurine (sırı) Anık Aygıt Aygıtsal sapma Bilim Ayıraç Bilya Ayırıcı Bilyalı değirmen Ayrışma Bina seramiği Birerim noktası Badana Biresimsel Bakır Birincil kil Bakır kırmızısı Bisküvi Bakır oksit Bisküvi işi Bakır plak baskısı Bisküvi pişirimi Bakır sülfat Bitkisel kül Balçık sırı Bitkisel yağ Ball kili Bitüm Balmumu Bizmut Balsam Bone China Barbotin Bor Baryum Boraks Baryum karbonat Borik asit Baryum sülfat Boro-kalsit Basınç Boya Basınçlı döküm Boya fırçası Basınçlı kap Boyama araçları Baz Boyar özdek Bazalt Boya saptar Bazlı Boyut Ballarmine Bozukluk Bentonit Bozunma Bezir yağı Bölmeli dekor Biçim bozulması Brom Biçimlendirme Buharlaşma Bileşen Buharlaştırıcı Bileşik Buharlaş(tır)ma Bileşim Bulamaç Bileşken Bulanıklık Bileşme Bükülür şekillendirme 189 Bükülme Çinko beyazı Bük(ül)me dayanımı Çinko oksit Çinko üstübeci Cam Çizge Cam plaka Çizgisel Cam suyu Çoktürel Cam tokmak Çökelek Camlaşma Çökelme Camsı Çömlek Camsızlaşma Çömlekçi Cevher Çömlekçi bıçağı China Çömlekçi işi China clay Çömlekçi toprağı Chinese soft paste Çömlekçi tornası Cila Çöblekçilik Ciment Çömlekhane Cornich-stone Çözelti Cream işi Çözgen Çözmek Çakmak taşı Çözücü Çamur kesme teli Çözümleme Çamur makinası Çözünme Çanak-çömlek Çözünmez Çark Çözünük Çekici Çözünür Çekim Çözünürlük Çekme Çukurluk Çevirtim Çıkartma Dağılım Çiçeksime Dağlama Çiğ parça Daldırma Çin kırmızısı Damıtık Çini Damıtma Çin(i) kili Değerlik Çinko Değirmen 190- Dekalkomani Döküm Dekor fırçası Döküm çamuru Demir Dönek Demir oksit Döner fırın Demir sülfür Dövülürlük Deney Duman Deney plakası Durgun evre Deneyimsel Durultu Deneylik Durultucu Deneysel Düzeltme Deniz süngeri Düzenek Denklik Düzenleyici Deri sertliği Düzenli Derişik Derişiklik Ebru dekoru Eğilme Destek dayanımı El dekoru Devingen Elek Devingenlik Elek baskı Devinim Elektrik mıknatısı Dışbükey Elektrik porseleni Diatomit Elektrikli fırın Dingin Eleme Dinginlik El ile Diş porseleni El tornası Dizge Elle şekillendirme Doğru alevli fırın Ekşit Dolgu Emaye Dolomit Emdirme Donanım Emeç Donatım Endüstri Doygun Endüstri sırları Doyma Endüstri tasarımı Doyma noktası Endüstriyel Doyurma English china Dökme 191 English soft paste Fitil Ergime Fiziksel özellikler Ergime ısısı Flussmitteln Ergime noktası Formül Ergitici Formül-gram Erirgenlik Fosfor Erirlik Fosforlanma Eritken Fransız porseleni Erke Frit Esnek Frit porseleni Esneklik Fritleme Ester Fritleme kabı Etki Füküs Etkisiz Europeen soft paste Galen Evirme Gaz fırını Evre Gaz giderici Evre çizgesi Gaz giderme Evre geçişi Gazet Eylemsiz Gazlaşma Geçirgen Fayans Geçirgenlik Feldispat Geçirimli Fırça Geçirimsiz Fırın Geçirimsizlik Fırın arabası Geliş(tir)me Fırın boşaltma Genleşirlik Fırın doldurma Genleşme Fırın gereçleri Genleşme katsayısı Fırın maşası Genleşme ölçer Fırın rafı Gereç File Gerilim Fillers Gerilim ölçer Filter-pres Gliserin Fine china Gliserin boyası Gom(a)lak(a) 192 Görsel sanatlar Isıl aralık Görünür gözeneklilik Isılçift Gösterge(ç) Isıl genleşme Gözenek Isıl iletkenlik Gözenekli Isıl şok Gözeneklilik Isıl şok(a) dayanım(ı) Gözlem Isıtıcı Göztaşı Gre İçbasmç Güherçile İçbasmç ölçer Gümüş İçbükey İçyapışkanlık Hacımsal İğneli delik Ham sır İki değerlikli Hamlama İkincil kil Hammadde İletken Hamur İletkenlik Hard paste İllit Hassas terazi İlmenit Hava giderme İnci taşı Havalandırma İndirge(n)me Havan İndirgeme sırı Havaneli İndirgen Havayuvar İndirgen atmosfer Hazırlama İndirgen pişirim Hız yöneyi İngiliz kaoleni Hızlı pişirim İpek matı Hiçlik İvdirici Hidroksil İvme Hispano-Mauresque işi Huni Jagper işi Jet işi Isı Isı iletimi Isıl Isıl ağırlıklı ölçüm 193 Kabarcık Katışkı Kabuklanma Katsayı Kadmiyum Kavurma Kadmiyum sarısı Kavurma fırını Kalay Kayar plakalar Kalay oksit Kaydırım Kalay sırı Kaynama Kalem pistole Kaynama noktası Kalımlılık Kazıma gereci Kalsinasyon Kemik külü Kalsiyum Kemik porseleni Kalsiyum florür Kesimleme Kalsiyum karbonat Kesme Kalsiyum metasilikat Kılcal çatlak Kalsiyum oksit Kırıcı Kamara fırın Kırılca Kantaşı Kırılcal Kaolen Kınlım Kaolinit Kırınım Kap-kacak Kıvamlılık Karanfil yağı Kil Karbon Kimyasal bileşim Karışım Kimyasal bileşme Karış(tır)ma Kimyasal bireşim Karıştırıcı Kimyasal öğe Karo Kimyasal özellikler Karo gazeti Kireç taşı Kaset Kireçleşme Kasılma Kiremit Katı Kirlenme Katı asıltı Kirletici Katı çözelti Kitre Katı evre Kizelgur Katılaş(tır)ma Klinker Katık Klor 194 Kobalt Kül Kobalt oksit Kükürt Kolemanit Kütle Kompas Küve toprak Kordiyerit Korindon Laden yağı Korniş-ston Lastik şırınga Korunt Lateks Kovuk Lepidolit Köpürme Lityum Krater sırı Lüleci toprağı Kristal sırı Lüle-taşı Kristobalit Lüster Kriyolit Krom Madde Krom oksit Magnetik ayırıcı Kum Magnezyum Kurşun Magnezyum karbonat Kurşun çözünürlüğü Makaralı fırın Kurşun oksit Mangan Kurşun silikat Mangan dioksit Kurşun sülfür Manganez Kurşun üstübeci Manüfaktür Kurşun zenirlenmesi Manyezi Kurşunlu saydam frit Marn Kurşunsuz saydam frit Masse auf Masse Kurşunsuz sır Mastar Kuru(t)ma Mastarla kalıplama Kurutma dolabı Mat sır Kurutma kabı Matlaştırıcı Kurutucu Mavi-Beyaz Kutu fırın Mayala(n)ma Kuvars Mayolika boyaları Kuvars değişimi Medium Kuvert Melas Küçülme Mermer 195- Metal Oksitleyici pişirim Mısır mavisi Oluşum Mika Oluşum ısısı Mil Opal ışıma Mineral Organik Minilgözler Ortam Modelci Ortoklas Modlaj aletleri Orton piramidi Modül Oylum Molekül Oylumsal Molekül ağırlığı Molibden Öğe Molibden oksit Öğütme Mürdesenk Öğütme kabı Öğütücü Nafta Ölçü Nane yağı Ölçüm Neft yağı Ön ısıtma Nem Örgü Nem çekici Örnek Nem ölçer Örtücü madde Nemlendirme Örtücü sır Nemlilik genleşmesi Örtülü fırın Nikel Örüt Nikel oksit Örüt suyu Nişasta Örütlen(dir)me Nitelik Örütsü Özdeciksel yapı Ocak Özdek Odun fırını Özdeş Oksijen Özel sırlar Oksit Özellik Oksit seramik Özgül ağırlık Oksitleme Özgül ısı Oksitleyici atmosfer Özgül yüzey alanı 196 Özsüz kil Platin Özsüzleştirici Porselen Özümleme Porselen kap-kacak Potas Potasyum Paçallama Pottery Palet bıçağı Pudra Palissy Pullanma Parçacık Püskürtme Parian porseleni Püskürtücü Parlak sırlar Parlaklık Queen's işi Parlatıcı Pâte d'application Raf ayakları Pâte dure Raf plakaları Pâte-sur-pâte Raku Pâte tendre Rasyonel formül Pegmatit Reçine Pekişmiş angob Refrakter Pekişmiş çini Refrakterlik Pelesenk Renk Perdah(lı) sır(ı) Renklendirici Perlit Renk Ölçümü Petunze Roller fırın Piezoelektrik seramik Rötuşlama Pirit Rutil Pirolüsit Pirometre Safsızlık Pistole Sağlık gereçleri Pistole kabini Sanat sırları Pişirim Saydam Pişirim malzemeleri Saydamlık Pişme aralığı Saydamsız Pişmiş toprak Schlickermalerei Plastik kil Seger piramidi Plastiklik Seladon 197 Selen kırmızısı Sıvı Selenyum Sıvı asıltı Sepiyolit Sıvı evre Seramik Sıvılaş(tır)ma Seramik tarihi Sileks Seramikçi Silica-gel Seramikçilik Silis Serpinme Silisyum Sert porselen Silisyum karbür Sertleş(tir)me Simge Sertlik Sinter angob Sevr mavisi Sinterleme Seyreltici Sistre Seyreltik Soda SeyreKt)me Sodyum Sgrafitto Sofra eşyası Sıcaklık Soft paste Sıkıştırma Soft paste işi Sınıflandırma Soğukta basınca dayanıklılık Sır Soğurma Sır-altı boya Soyulma Sır-altı dekoru Sözleşmeli pişirim Sır boyası Steatit Sır dekoru Stokiyometri Sır fırçası Stokiyometrik formül Sır hataları Streckmitteln Sır-içi boya Stronsiyum Sır-içi dekoru Sueami Sır pişirimi Su geçirgenlik Sır-üstü boya Su giderme Sır-üstü dekoru Sulandırılmış kil Sırça Susuz Sırlama Su yunağı Sırlama maşası Sülyen Sırlı parça Süzme 198 Şablon ile şekillendirme Toprak-alkali metaller Şablon torna Tornacı Şamot Tornada şekillendirme Şekillendirme Tortu Şekillendirme gereci Tortulaş(tır)ma Şekilsiz(lik) Toz Şiferton True porcelain Turnazen Talk Tuz Tamkatlama Tuz sırı Tane Tünel fırın Taneli Tarama Ufak-ölçekte Uleksit Tasarım Uran oksit Uranyum Tebeşir Tek pişirim Üçayak Teknik Üretim Teknik seramik Ürün Tektürel Üstübeç Tektürelleme Tepkime Vanadyum Tepkime boyaları Vanadyum oksit Tepkime ısısı Veri Tepkime sırları Vitherit Tepkin Vitreus Terazi Vitreus işi Terebentin Vollastonit Terrakotta Tersinirlik Wedwood, Josiah Tersinmezlik Tiksotropluk Yağ yakıt Yağlıtaş kili Titan Yakıt Titreşimli elek Toplaşma Toplu-üretim 199- Yalaz Yumuşama Yalıtım Yumuşama ısısı Yalıtkan Yüksek (ısı) pirişim(i) Yanma Yükseltge(n)me Yanma ısısı Yükün Yansıma Yüzdesel formül Yansızlaştırma Yüzerme Yapı Yüzey Yapı seramiği Yüzey gerilimi Yapışkan Yapışma Zengin dekor Yarı geçirgen Zıh Yarı saydam Zıh fırçası Yarı saydamlık Zımpara Yaygı Zımpara taşı Yayınım Zirkon Yeğinlik Zirkon silikat Yenim Zirkonyum Yığınsal yoğunluk Yığışık Yığışım Yıldıztaşı Yoğruk Yoğrukluk Yoğun Yoğunlaşma Yoğunluk Yoğunluk ölçer Yoğurma Yoğuşma Yontma Yumaksı çökel(t)me Yumurta kabuğu "Yumurta kabuğu" porseleni Yumuşak porselen 200-