Tarih: Ocak 2010 Sayı: 13
Transkript
Tarih: Ocak 2010 Sayı: 13
Inovasyonun Renkleri Tarih: Ocak 2010 Sayı: 13 İçindekiler İnovasyon Liderlerinden.............................................................................................................. 1-2 Fazilet Vardar Sukan ile EBİLTEM Üzerine................................................................................. 1-2 -35: Yenilikçi Portre...................................................................................................................... 3-4 Tansel Kaya ile İnovasyon Üzerine ............................................................................................ 3-4 Duydunuz mu?................................................................................................................................5 İSO İnovasyon Ödülleri...................................................................................................................5 Hacettepe Üniversitesi Teknokent A.Ş. 2009 Yılı Proje Yarışması..................................................5 Eskişehir İli İnovasyon Stratejileri İçin Kapasite Oluşturma Projesi (www.esinkap.net)..................5 İnovasyon Süreçleri..................................................................................................................... 6-7. İnovasyon Stratejisi ve Bazı Kurumların Çalışmalarından Özetler (2)........................................ 6-7 HAVADAN SUDAN DERİN KONULAR GÜNCEL BAKIŞ Havadan Sudan Derin Konular.................................................................................................... 8-9 KOBİ’lerde Finansmana Erişim (2).............................................................................................. 8-9 Güncel Bakış............................................................................................................................10-11 Türkiye Ulusal İnovasyon ve Teknoloji Sistemi: Yakın Zamandaki Gelişmeler ve Devam Eden Zorluklar (2) .............................................................................................................................10-11 İnovasyon Liderlerinden Fazilet Vardar Sukan ile EBİLTEM Üzerine NET, FisH ve REGinNet gibi projelerde proje teknoloji işbirliği ağına üye olunan IRC-Ege ma değer yarattığı gibi, 260 kişiye de istihdam ortağı olarak yer almıştır. projesinde EBİLTEM olarak 4 yıl boyunca ülke- olanağı sağlamıştır. mizdeki firmalara çok yönlü hizmetler verilmişFazilet Vardar Sukan Kimdir? İnovasyon konusunda projeleriniz nelerdir? tir. Bu kapsamda 105 bilgilendirme günü ve 31 EBİLTEM uygulamaya yönelik projelerin yanı TV programı yardımı ile ilgililere Ar-Ge ve ino- sıra Ar&Ge projelerine de ağırlık vermektedir. Prof. Dr. Fazilet Vardar Sukan, Ege Üniversite- Bilindiği gibi, Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji vasyonun önemi anlatılmıştır. Ziyaret edilen Aralık-2009 ayında TÜBİTAK tarafından des- si Kimya Mühendisliği Bölümü mezunu olup, Uygulama ve Araştırma Merkezi (EBİLTEM), 706 firmadan 124'üne teknolojik denetim uygu- teklenen “Ege Bölgesinin Ar-Ge ve İnovasyon Londra Üniversitesi’nden (1981)’de biyokimya 1994 yılından itibaren KOBİ'lerin rekabet güç- lanarak Ar-Ge ve inovasyon yetenekleri ve ge- Potansiyelinin Tespiti” isimli proje ile Ege Böl- mühendisliği alanında Doktora derecesi bulun- lerini artırmak amacı ile farklı projeler ve etkin- reksinimleri tespit edilmiştir. Diğer üye ülkeler- gesinin Ar-Ge ve inovasyon altyapısının, firma- maktadır. Ege Üniversitesi’nde, 25 yıllık eğitim likler düzenleyerek çalışmalarını sürdürmekte- den gelen, 5000'in üzerinde yeni teknolojilere ların karşılaştıkları sorunların belirlenmesi ve ve araştırma deneyimine sahip olan Prof. Var- dir. Bu kapsamda, gerek ulusal gerekse uluslar dayalı işbirliği teklifleri ülkemizdeki KOBİ'lere özgün çözüm önerilerinin geliştirilmesi amaç- dar Sukan’ın, alanında 100'ün üzerinde yayını arası alanda farklı projelere imza atan EBİL- duyurulmuş ve işbirliği zemini oluşturulmuştur. lanmaktadır. Böylece firmalar Ar-Ge ve inovas- bulunmaktadır. Avrupa Birliği destekli projeler- TEM, firmaları sadece yeni teknolojileri kulla- Bununla birlikte, farklı sektörlerdeki firmalar ile yon çalışmalarına yönlendirilecektir. de hem koordinatör hem de ortak olarak yer nan değil, aynı zamanda Ar-Ge ve inovasyon aynı alanda çalışan bilim adamlarının bir araya alan Prof. Vardar Sukan aynı zamanda 2000 ile yeni teknolojiler üretebilme düzeyine çıkar- getirildiği 29 “Sektörel Çalıştay” düzenlemiştir. yılında kurulan Ege Üniversitesi Biyomühen- mayı hedeflemiştir. Hedefler doğrultusunda Türk ve AB firmaları arasında inovasyon ve tek- dislik bölümünün de kuruluşundan itibaren bö- 2003 yılından günümüze değin 17 ayrı Avrupa noloji transferi konularında işbirliği yapmaları lüm başkanlığını yürütmektedir. Prof. Dr. Fazi- Birliği projesinde yürütücü veya ortak olarak amacıyla 2084 yüz yüze görüşme düzenlen- let Vardar Sukan, 1998 yılından itibaren üniver- yer alan EBİLTEM, ülkemize ve bölgemize yak- miştir. Ayrıca, EBİLTEM 2005 yılından itibaren site sanayi işbirliğinde ara yüz kuruluşu olan laşık 5 milyon Avro hibe sağlayarak, elde edilen Innovation Relay Centres projesinde Tekstil Te- Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji Araştırma ve fonları firmaların inovasyon yeteneklerinin artı- matik Grup Başkanlığını yürütmüştür. Uygulama Merkezi (EBİLTEM)'in müdürü ola- rılması yönündeki faaliyetlerde kullanmıştır. IRC-Ege kapsamındaki çalışmalarının sonucu rak görev yapmaktadır. “FP6 Bilim ve Toplum” AB projelerinden en önemlisi 2004-2008 yılları olarak EBİLTEM 2004-2008 yılları arasında 67 tematik alanında ulusal delegelik(2002 – 2004) arasında EBİLTEM'in Koordinatörlüğünde Ege adet teknoloji transferi gerçekleştirmiş ve bun- ve NCP ağında bölgesel kontak noktası görev- Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), İzmir Atatürk lardan 30 tanesi dünyanın teknolojide gelişmiş leri gibi birçok bölgesel ve ulusal komitede so- Organize Sanayi Bölgesi ve KOSGEB'in ortak ülkeleri olan İsrail, İsveç, İtalya gibi ülkelere rumlulukları bulunmaktadır. Halen CIP kapsa- olduğu IRC-Ege (Innovation Relay Centre- gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların sonucu ola- mında yürütülen EBIC-Ege proje koordinatörü Ege)-Ege Yenilik Aktarım Merkezi adı ile yürü- rak Avrupa Komisyonu IRC-Ege projesini olan Prof. Dr. VARDAR SUKAN, FP6'te IRC- tülen projedir. Uluslararası teknoloji transferi Avrupa’nın en başarılı teknoloji transfer ofisi EGE ve EUREN- TR 1,2,3 ( Avrupa Bilim Eğ- amacı ile kurulan, 33 ülkeden 71 merkezin bu- seçmiştir. Gerçekleştirilen 67 adet teknoloji lence gecesi 2006, 2007) PROMPT, STAR- lunduğu ve dünyanın en geniş inovasyon ve transferi bölgemizde 42 milyon Avroluk bir kat- 1 İnovasyon Liderlerinden Üniversite-Sanayi işbirliğine yaklaşımınız ne- En büyük hedefimiz Üniversite-Sanayi ortak nayicilerin sayısıdır. Bizler tüm iletişim kanalla- proje pazarları düzenlenmiştir. Tüm bunların dir? Somut hedeflerinizden bahsedebilir mi- araştırma projelerinin artan eğim kazanmasını rını kullanarak kendimizi ve verdiğimiz hizmet- sonucu olarak Türk ve üye ülke firmaları ara- siniz? sağlamak ve bilgiye dayalı yeni firmaların leri sadece bölgemizde değil Türkiye’nin dört bir sında 19 ayrı anlaşmaya imza atılmıştır. (Spin-Off) oluşumunu desteklemektir. Bununla yanına tanıtıyoruz ve KOBİ’ler başta olmak üzere EBİLTEM 1998 yılından itibaren Üniversite- beraber 2010 yılında yeni araçların geliştirilme- tüm firmaları ve araştırmacıları EBİLTEM’den Sanayi işbirliğinin gelişmesine farklı proje ve si yoluyla her sektörde farklı büyüklüklerdeki faydalanmaya ve dolayısı ile üniversitelerimiz ile etkinlikler ile destek olmaktadır. EBİLTEM ola- firmalara Üniversite-Sanayi işbirliği kapsamında işbirliği yapmaya teşvik ediyoruz. rak Üniversite-Sanayi işbirliğinde hedefimiz, daha etkin hizmet verilmesini hedeflemektedir. günlük mühendislik hizmetleri sağlamak yeri- EBIC-EGE olarak çalışmalarınızdan bahse- ne, firmaları Ar-Ge ve inovasyona yönlendire- EBİLTEM'in başarısı için belirlediğiniz anah- rek, teknoloji üreten, teknolojiye yön veren dü- tar performans göstergeleri nelerdir? zeye çıkarmaktır. Farklı etkinliklerle firmalara debilir misiniz? EBİLTEM, IRC-Ege projesinden sonra Denizli üniversiteler ile işbirliğinin nedenleri ve izleye- Daha öncede belirttiğimiz gibi EBİLTEM bölge- Ticaret Odası ve Ege İhracatçı Birlikleri ile Ege cekleri yöntem bilgisi verilmekte ve desteklen- miz firmalarının üniversite ile işbirliği içinde ça- Bilgi ve Yenilik Merkezi (EBIC-Ege) adı altında mektedir. Bölge firmaları EBILTEM uzmanların- lışarak, Ar-Ge ve inovasyona yönelerek tekno- 2008-2013 yılları arasında sürecek Enterprise ca ziyaret edilerek, çalışmalarımız ve projeleri- loji üreten ve teknolojiye yön veren yapıya ka- Europe Network projesine dâhil olmuştur. EBİL- mize ilişkin bilgiler sunulmakta, firmaların talep- vuşmasını hedefliyor. Bu kapsamda, sanayi ta- TEM sözü edilen proje yoluyla firmalara sade- leri ve beklentileri saptanarak Üniversitemizin rafından talep edilen kontratlı araştırmalar, üni- ce teknoloji transferi konusunda değil, aynı za- ilgili uzmanlarına iletilmekte ve yüz yüze görüş- versitelerde geliştirilen teknolojilerin ticarileşti- manda ticari işbirlikleri ve AB projeleri ile ilgili meler organize edilmektedir. rilmesi, üniversite-sanayi işbirliği ile TEYDEB, konularda da hizmet vermektedir. Bu süre içeri- TTGV, KOGSEB ve AB projeleri oluşturması sinde 149 bilgilendirme etkinliğinde toplam EBİLTEM, Üniversite-Sanayi işbirliği çalışmala- EBİLTEM'in amaçlarındandır. Bölgemizde Ar- 8.600’ün üzerinde firma ve araştırmacı Ar-Ge, rında aktif tarafın üniversiteler olması gerektiği Ge ve inovasyon nitelikli proje sayılarının artışı, inovasyon, teknoloji transferi ve AB projeleri düşüncesinden hareketle, üniversite içerisinde TEYDEB, TTGV ve KOSGEB proje başvuruları- konularında bilgilendirilmiştir. Ayrıca 2.180 fir- düzenlediği etkinlikler ve toplantılar yoluyla sana- nın sayısı ile AB projelerine olan talebin seviyesi, ma birebir EBIC-Ege uzmanları tarafından zi- yi ile birlikte çalışmanın gereği ve izlenecek yön- spin-off firmalarının ve patent sayılarının artması yaret edilmiş, 80 firmanın inovasyon değerlen- temler üzerinde bilgilendirme çalışmaları yap- EBİLTEM çalışmalarının performans göstergesi dirilmesi yapılmıştır. AB ülkelerinden gelen maktadır. Sanayiciler ile araştırmacıları proje ko- olarak ele alınan unsurları oluşturmaktadır. 1.760 teknoloji ve ticari işbirliği talepleri nularında işbirliği amacıyla bir araya getirmekte Türkçe’ye tercüme edilerek firmalarımıza duyu- ve fikir aşamasından son ürüne kadar geçen sü- Bunların ötesinde en önemli performans gös- rulmuş ve Türk firmalar ile AB firmaları arasın- rede projenin izlenmesi görevini üstlenmektedir. tergesi doğal olarak EBİLTEM’e başvuran sa- da işbirliği görüşmeleri yapmak için çok sayıda 2 -35: Yenilikçi Portre Tansel Kaya ile İnovasyon Üzerine yetleri eserlerle sahada bir araya getirebil- Şu anda hangi aşamadasınız? anlamıyla doyurabilecek bir ürün oluşmadı. BeFunky'nin amacı bu ürün olabilmek. İnsan- mek. Bunun için sanal ve artırılmış gerçeklik kullanmak istiyoruz. Her kullanıcının sahip 2010 Avrupa Kültür Başkenti Açılış Sero- ların aklına görsel-dijital sanat geldiğinde ve olduğu teknik donanım oranında bu bilgilere monisi’nin gerçekleşeceği 16 Ocak’tan ön- bu konuda bir ihtiyaç olduğunda BeFunky ak- 1978 İstanbul, Sultanahmet doğumluyum. Al- ulaşması lazım. Sadece telefon kullananlar ce ses sistemlerinin ilk bölümü kurulmuş la ilk gelecek ürün olmalı. Fakat teknoloji çok man Lisesi ve Boğaziçi Bilgisayar Mühendis- ses ve mesaj ile görüntülü ekranlara sahip olacak. İçeriklerimiz ve bilgi sistemimiz şu hızlı gelişiyor. Ben bu soruları cevaplarken liği mezunuyum. Northeastern Üniversite- gereçleri olanlar videolar aracılığı ile bu bilgi- an hazır. Tüm proje 2010 itibarı ile hayata bile insanların neler üretebilmiş olduklarını tah- si’nde yüksek lisansımı kablosuz ağlar ve gü- lere ulaşacak. geçmiş olacak. min bile edemeyiz. Bu maraton içinde hızlı ol- Bize biraz kendinizden bahsedebilir misiniz? manız ve kıvrak hareket etmeniz gerekiyor. venlik üzerine tamamladım. Flarion adlı şirketle 3G’nin devamı olan ilk kablosuz geniş Bu projenin inovasyonları nelerdir? İnovasyonunuzun ticarileşme aşamasında ne gibi engellerle karşılaştınız? bant sistemini geliştiren ekipte yer aldım. Şirketi Qualcomm’a 800 milyon dolara sattık. Şu an Avusturyalı bir şirket ve Sabancı Üni- Ardından Türkiye’ye dönerek Intel ve Air versitesi ile birlikte Artırılmış Gerçeklik Birçok proje gibi bu projenin de ilk finansma- Ties’da görev yaptım. Şimdi de kendi bilişim (Augmented Reality) uygulamaları geliştiri- nının sağlanması ve izinlerinin alınması en şirketimi yönetiyorum. İstanbul Büyükşehir yoruz. Bu sistem ile telefonunuzu açıp sancılı süreç oldu. İlk adımlar atılıp elle tutu- Belediye’sinde ve Fatih Belediyesi’nde mec- alanda tarihi eserlere doğrultmak ve eser- lur sonuçlar ortaya çıktıkça ilerlemek daha lis üyeliği görevindeyim. 2010 Avrupa Kültür ler hakkında bilgileri bizzat eserlerle gör- kolay oluyor. Önümüzdeki dönemde uzun Başkenti Ajansı’nın da Danışma Kurulun’dayım. mek mümkün olacak. Ayrıca alana dürbün- ömürlü bir iş modelinin oturması ve bütün bu ler yerleştirmek istiyoruz. Dürbünlere baktı- sistemlerin son kullanıcılara ücretsiz sunul- ğınızda o alanın şimdiki ve geçmiş dönem- masında sıkıntılar yaşayacağız. Ancak sıkın- deki durumunu izleyebileceksiniz. tılar olmasa girişim de söz konusu olmazdı. Girişimcilik projeniz nedir? Fatih Belediyesi adına şu an Tarihi Yarımada’da Tarih Sesleniyor adında bir projeyi İnovasyon anlamında en büyük problem yönetiyorum. Bu proje ile Tarihi Yarımada’yı ise su: Biz görsel olarak "güzel" ürünler bir açık hava müzesine çevirmeye hedefliyo- yaratmaya çalışıyoruz. Bana matematiksel ruz. Tarihi Yarımada’yı ziyaret eden yerli ve olarak "Güzel" kavramını tanımlayabilir yabancı turistler neyle karşı karşıya oldukla- misiniz? rını hiç bilmeden geziyorlar anıtları. Burada insanlar, Rakipleri de unutmamak lazım. Bana göre hikâyeler. Hiç kimse bunlardan haberdar de- içinde bulunduğumuz pazar doyma noktası- ğil. Amacımız bu hikâyeleri ve geçmiş şahsi- na henüz ulaşamadı. Çünkü bu pazarı tam yaşamış olan medeniyetler, 3 -35: Yenilikçi Portre Bundan sonra neler yapmayı planlıyorsunuz? da en azından proof-of-concept noktasına ulaşmış konularda çalışırlarsa daha başarılı Projenin birçok katmanı var. Bunların hayata olacaklardır. Türkiye’nin Ar-Ge yapabilmek geçmesi önümüzdeki 2 yılı tümüyle kapsaya- için bir 10 yıla ve bu dönemde de önemli zih- cak gibi gözüküyor. Artırılmış Gerçeklik bu niyet değişimlerine ihtiyacı var. dönemin en önemli konularından biri. Konum Tabanlı Hizmetler ve Artırılmış Gerçeklik kullanarak sadece turizm değil diğer sektörlerde de projeler yapmak istiyoruz. Size nasıl ulaşılabilir? En hızlı bana Facebook, LinkedIn ve Xing üzerinden ulaşabilirsiniz. En az iş emaillerim kadar sıklıkla bu sosyal ağları kontrol ediyorum. Bunların dışında girişimcilik konusunda neler eklemek istersiniz? Türkiye’de Ar-Ge ve bunun biraz daha uygulamaya dökülmüş hali olarak İnovasyon yapmak oldukça zor. Tüketime yönelik bir kültürümüz var ve insanlar hayaller değil ürünlere yatırım yapmak istiyorlar. Bu sebeple pazarlama ve satış işgücümüzün önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bu koşullarda sonuç üretebilmek ve yatırımcıyı çekebilmek için girişimcilerin ilk etapta projelerini kendileri finanse etmeleri ve elle tutulur sonuçlar üretmeleri gerekiyor. Önerim, satılabilir projelerle yatırımcılara gitmeleri. İkinci olarak da yurtdışın- 4 Duydunuz Mu? İSO İnovasyon Ödülleri • İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: STRATEJİK www.hacettepeteknokent.com.tr adresi ara- PLANLAMA cılığıyla ulaşılabilir. İnovasyona dönük süreçleri benimseyerek, İston İstanbul Beton Elemanları Ve Hazır Be- sürdürülebilir rekabet avantajına ulaşmak, ton Fabrikaları San. Tic. A.Ş. Eskişehir İli İnovasyon Stratejileri İçin Kapasite Oluşturma Projesi (www.esinkap.net) başarı örneklerinin ödüllendirilmesi, bu tür yaklaşımların yaygınlaştırılması yoluyla Türk • NAKLARI Sanayii’nin inovasyon yetkinliğinin artırılması, bu bağlamda inovasyonun ticari getiri İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: İNSAN KAY- Şubat 2008’de başlayan Eskişehir İli İnovas- Kartek Kart Ve Bilişim Teknolojileri Ltd. Şti. yon Stratejileri için Kapasite Oluşturma Pro- avantajı olarak ön plana çıkartılmasını amaçlayan İSO İnovasyon Ödülleri 2009 yılı sahip- • İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: BİLGİ lerini buldu. Teknodrom Robotik Ve Otomasyon San. Tic. A.Ş. jesi (ESİNKAP), 6-7 Ocak 2009 tarihlerinde çok büyük bir katılımla gerçekleştirilen Ar-Ge Proje Pazarı ile son faaliyetini tamamlamıştır. • İSO İNOVASYON BÜYÜK ÖDÜLÜ Dizayn Teknik Plastik Boru Ve Elemanları Hacettepe Üniversitesi Teknokent A.Ş. 2009 Yılı Proje Yarışması San. Tic. A.Ş. masına yardımcı olmak ve ödül kazanan projele- Eskişehir Sanayi Odası ve Türkiye Teknoloji rin Hacettepe Üniversitesi Teknokent bünyesinde Geliştirme Vakfı (TTGV) tarafından tasarla- gerçekleştirilmesini sağlamak amaçlanmaktadır”. nan ve Eskişehir’deki pek çok kuruluşla işbir- HACETTEPE TEKNOKENT A.Ş tarafından • İSO İNOVASYON JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ Altıparmak Gıda San. Tic. Koll. Şti. • İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: İŞ SONUÇLARI İpek Kağıt San. Tic. A.Ş. • İSO İNOVASYON ÖDÜLÜ: SÜREÇ YÖNETİMİ Yiğit Akü Malzemeleri San. Tic. A.Ş. liğinin bir sonucu olan ESİNKAP, Eskişehir’de “Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri” –“Fen Bilimle- Üniversite-Sanayi işbirliğini geliştiren özel ve teknolojik inovasyon ve çevre ağırlıklı bir böl- ri ve Mühendislik” alanlarında üstün nitelikli uy- tüzel kişi ve kuruluşlar, belirtilen alanlardaki gesel inovasyon çalışması için gerek duyula- gulamalı çalışmaların teşvik edilmesi, duyurul- her türlü çalışma için başvuru yapılabilmekle bilecek ve bölgenin araştırma-teknoloji geliş- ması ve onurlandırılması amacıyla ödüllü proje birlikte yarışma yüksek lisans ve doktora tez tirme yeteneklerinin gelişimine destek olabi- yarışması düzenlenmektedir. Kategorilerinin çalışmalarını da kapsamaktadır. Bu amaçla lecek bazı faaliyetleri ve modüler çalışmaları her birinde birincilik, ikincilik ve üçüncülük ödül- şu kapsamlardaki projeler yarışmaya katıla- içermiştir. Bu çalışmalarda inovasyon, sürdü- lerin verileceği yarışmada “kriterlere uyan bi bilirler: Yeni bir ürün geliştirilmesi; Ürün kali- rülebilir limsel projeleri desteklemek, yürütülen bilimsel ve tesi veya standardının yükseltilmesi (mevcut inovasyon ve enerji verimliliği kavramları teknik araştırma sonuçlarının sanayide uygulan- teknoloji ile); Maliyet düşürücü ve/veya stan- ağırlıklı olarak yer almıştır. Bu proje hakkında dart yükseltici mahiyette yeni teknolojilerin detaylı bilgiye www.esinkap.net adresinden uygulanması; Üretimle ilgili olarak yeni bir ulaşmak mümkündür. kalkınma, eko-verimlilik, eko- teknolojinin geliştirilmesi; Dünyada mevcut yeni teknolojinin Türkiye koşullarına uyarlanması. Son başvuru tarihinin 10 Şubat 2010 olduğu proje yarışması hakkında detaylı bilgiye 5 İnovasyon Süreçleri İnovasyon Stratejisi ve Bazı Kurumların Çalışmalarından Özetler (2) turan unsurlar rekabet gücü üzerinde etki yapa- Afrika’da iş yapmak için bir avantaj olarak yaşlı sınıfına dâhil oluyor. Dünyanın son bilecek gelişmelerden oluşmaktadır. Bu amaçla nitelendiğini belirtmekte yarar olacaktır. 20 yılda sıcaklığı 0,6 ºC arttı. Bu etkiler, söz konusu iki endüstrinin yenilik üretme ortaya konulan gelişmeler şu şekildedir: • Geçen sayımızda Ulusal İnovasyon Girişimi Güney yarıküreden şirketlerin (Temasek, Mubadala Wipro, Tata, Haier gibi) gerek Gelecek Yol Haritası gelişmekte olan ülkelerden, gerekse de Koordinatörü Selçuk Karaata’nın ha¬zırladığı • Bankacılık, mali işlemler, müşteri ilişkile- Petrol fiyatlarının üzerindeki baskı fiyat- gelişmiş ülkelerden endüstriyel varlık sa- ri, marka yönetimi gibi hizmetlerde reka- notları sizlerle paylaşmıştık. Dünyada ger- ların varil başına 60 ABD dolarının altına tın aldıkları görülmektedir. betçilik, ABD ve Avrupa’nın rekabet gücün- çekleşmesi beklenen gelişmelerden bağım- inmeyeceği biçimde devam edecektir. sız olarak inovasyon ve rekabetçilik strateji- Çin ve Hindistan’dan gelen talep bu bas- leri oluşturulamayacağı gerçeğinden yola çı- kının ana etkenleri arasındadır. Petrol üre- hepsinde daha fazla sayıda yöneticiye karak, bu sayımızda yine dikkate alınması timinin %71’i kamu kurumları tarafından ihtiyaç duyulmakta. Hindistan, Çin, Rus- azalmakta. Ülkelerin gelişmişlikleri artıkça, gereken bir rapordan çeşitli notları sizlerle gerçekleşmektedir. Enerji bu dinamiklerin ya ve Brezilya yönetim süreçlerine daha gelişmişlik düzeyleri arasındaki fark azal- paylaşıyoruz. Bu amaçla, Institute for Mana- de etkisiyle siyasi bir konu halini almıştır. fazla önem vermekte, bilim ve mühen- dıkça, istihdam maliyetleri arasındaki fark- dislik dallarının dışında daha çok iş ida- lar da küçülmekte. Satın alma gücü açısın- Gelişmekte olan ülkelerin ekonomik bü- resi okulu açmakta. Yerel girişimcilerin dan bakıldığında 1’e 20 olan değerin bu- 2050 yılları arasında olası bir yol haritası çalış- yüme performansları artıkça, ürün ve küresel dünyada boy gösterebilmeleri gün 1’e 5 aralığına düştüğü görülmekte. ması üzerinde durulacaktır. Yol haritasını oluş- hizmetlere olan talep de artmaktadır. için strateji, finansman ve pazarlama ye- Avrupa Birliği inovasyon stratejisi üzerine • akımlarına yön vermekte. de ana belirleyiciler arasında görülmekte. • gement Development (IMD) tarafından hazırlanan Rekabet Yıllığı’nda ortaya konan 2007 ile • Gelişmekte olan ülkelerin hemen hemen teneklerine ihtiyaç duydukları izlenmekte. • • Asya ülkelerinde mali sistemin gelişmiş- İstihdam maliyetleri arasındaki farklılık Orta sınıf büyümekte, harcama miktarları artmakta. Dünya’da da orta sınıfın kişi Rusya Dünyada güçlü bir oyuncu olma başına USD 4.000 tutarında harcama kadar iyi durumda değildir. Bu durum konumuna yeniden sahip olmaktadır. yaptığı ölçülmekte. Geçtiğimiz 6 yılda bölgede mahalli bir risk olarak bölgenin Rus-ya’nın daha güçlü bir uluslararası 600 milyon bireyin orta sınıf statüsüne istikrarı üzerinde etki etmektedir. duruş için kullanmaktan çekinmediği pet- geçtiği, önümüzdeki 7 yılda da orta sınıf- rol, gaz ve mal fiyatları üzerindeki gücü, taki insan sayısının ikiye katlanacağı Enerji ve diğer bazı yatırımlar nedeniyle siyasi ve ekonomik dengeler üzerinde et- tahmin edilmekte. Afrika kıtası yatırımların çekim alanına kili olmakta. liği ve şeffaflığı örneğin üretim sistemleri • • • • girmektedir. Afrika’da 700’den fazla Çin’li Yaşam bilimleri ve çevre korumacılığı gereksinimlerini Gelişmekte olan ülkelerin Afrika’da sö- yenilikçi sanayi alanları olarak kendini 2000 yıllarında şehirde yaşayan insan sa- mürgecilik göstermektedir. Her yıl 10 milyon kişi yısı 150 milyondan 2.9 milyara yükseldi. firmanın operasyonu olduğu bilinmekte. geleneğinin olmamasının • Şehirleşme artmakta. Şehirleşme altyapı artırmakta. 1990 ile 6 İnovasyon Süreçleri • Batı’nın gelişmiş ekonomilerinin bireyleri iş hayatında çok mobil olmayı tercih etmemekte. İletişim ve seyahat iş hayatında çok yaygınlaşmış olsa da, nüfusun belirli bir bölümü aşırı derecede hareketli olacak bir yapının parçası olmak istememekte, genç nüfus eğer özel hayatlarında köklü bir değişim getirecekse örneğin yer değiştirmek koşuluyla terfi etmeyi tercih etmemekte. • Küresel iklim değişikliği ekonomik kaynakların tahsisini zorlamaktadır. Bazı bölgelerde su ve gıda daha güç bulunur olmaktadır. Çevre maliyeti yapılan ekonomik senaryo analizlerinin bir boyutu halini almakta, istatistiklerde GSYİH’nin bir payı olarak göstergeler arasında yerini almaktadır. • Dünyada seyahat ve ticaret artıkça bulaşıcı hastalıkların yayılması da kolaylaşmakta ve hızlanmaktadır. Kaynak Institute for Management Development, Roadmap for Future 2007 – 2050: 2008 Competitiveness Yearbook 7 Havadan Sudan Derin Konular KOBİ’lerde Finansmana Erişim (2) nunun panelistlerle beraber tüm dinleyicilerin • Çalışanlar; bir maliyet kalemi olmaktan • KOBİ’lere Ar-Ge desteği sağlayan kurum de katılımı ile derinlemesine tartışıldığı yu- ziyade, bir yatırım faktörü ve fark yarata- ve kuruluşlar kendilerini bu gereklere ce- Geçen sayımızda TÜRKONFED ve Özye- varlak masa toplantıları ile sorunla doğrudan cak en önemli kurumsal kaynaklardan bi- vap verecek şekilde iyileştirmeli, ğin hazırlanan yüzleşen KOBİ yetkililerinin gözünden prob- ri olarak ele alınmalıdır. “KOBİ’lerde Finansmana Erişim” raporunda lemlerini ve onların kendi çözüm yaklaşımlarını yer alan “KOBİ’lerin Finansmana Erişimin- paylaşabilecekleri platformlar oluşturulmuştur.” Üniversitesi işbirliği ile • • deki Temel Sorunlar” bölümünü sizlerle Kurumsal seviyede üretilen bilginin ge- sunda birlikte çalışabilmeleri için meka- çerliliği, güvenilirliği ve bütünselliğini nizmalar geliştirilmeli, paylaşmıştık. Bu sayımızda ise yine aynı Bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan çö- sağlayacak mekanizma ve sistemlere ge- raporda yer alan çözüm önerilerini dikkati- züm önerileri ise şunlardır: reken yatırımlar yapılmalı, bu noktada tek- • Üniversite döner sermaye usullerinin işbirliğini engelleyici yapısı değiştirilmeli, nolojiden olabildiğince faydalanılmalıdır. nize sunuyoruz. Büyük firmalarla KOBİ’lerin Ar-Ge husu- Çözüm Önerileri • Raporda bu çözüm önerilerinin ortaya çıkışı şu şekilde yer almıştır: “Küresel kriz ortamın- KOBİ’lerin finansmana ulaşmadaki sıkıntıları- da güncelliği ön plana çıkan “KOBİ’lerde Fi- nın ortadan kalkabilmesi için en önemli görev nansmana Erişim Sorunları ve Çözüm Öneri- yine KOBİ’lere düşmektedir. Bu bağlamda: • Ayrı bir finansman birimi ve/veya sorum- • lusu olmalı, belge düzeni yerleştirilmeli • İşletme ve yönetim fonksiyonları çağdaş eğitimlerinin desteklenmesi KOBİ’lere verilen Ar-Ge destekleri artırılmalıdır. ve kayıt dışılıktan kesinlikle çıkılmalıdır. Ayrıca: düzenlenen toplantılarda ele alınmıştır. Bu toplantılarda, TÜRKONFED üyesi kurum ve ken paradigma değişikliğinin sağlanması Tüm kuruluşlara önce proje tanıtımı yapılmış, ar- yolunda kararlı olunmalı ve yeterli irade KOBİ’lere mutlaka destek verilmesi ve bazı dından yoğunlaştırılmış iş planı farkındalık gösterilmelidir. yasal düzenlemelerin yapılması gerekmekte- bunların gerçekleştirilebilmesi için • KOBİ muhasebe sistemleri sadeleştirilerek AB ile uyumlaştırılmalı, dir. Bu bağlamda Ar-Ge ve yenilik destekleri eğitimleri verilmiştir. Eğitimleri, KOBİ’lerin fi• KOBİ’lerin; katma değeri yüksek, yenilik rın ve çözüm yollarının tartışıldığı paneller içeren üretimleri modern yöntemlerle takip etmiştir. Panellerdeki amaç, banka, giri- yapması, acımasız küresel rekabette şim sermayesi firmaları, KOSGEB, İŞKUR, TÜBİTAK ve TTGV gibi kurum temsilcilerinin; konusunda: • Bankaların kredi teminatları konusundaki katı yaklaşımları yumuşatılmalı, teminat • Destek, teşvik, hibe gibi konulardaki tüm sorununu ortadan kaldıran bir finansman yok olmamaları için kaçınılmazdır. Ar- mevzuat sadeleştirilerek başvuru süreci sistemi olan finansal kiralama yönteminin Ge’ye ve yenilikçiliğe odaklanılmalıdır. kolaylaştırılmalı, yeniden kullanılabilir maliyetlere dönmesi için çifte KDV uygulaması kaldırılmalı, KOBİ’lerin finansmana erişimi konusunu kendi pencerelerinden nasıl gördüklerini ve ken- Personel için gerekli mevzuat değişikliği yapılmalı, yöntemlere açılmalıdır. Bu noktada gere- nansmana erişiminde karşılaştıkları sorunla- • şilmemelidir. leri” konusu, YENİKOBİ projesi kapsamında Adana, Ankara, Bursa, Manisa ve İstanbul’da İş planı yapılmadan yeni atılımlara giri- • KOBİ’lerin; güvensizlik engelini aşmak • Ar-Ge desteği veren kuruluşlarla KOBİ’ler di bakış açılarından çözüm önerilerini aktar- için çaba göstermesi, sağlıklı ortaklıklar ile arasındaki diyalog KOBİ’lerin eğitimine malarını sağlamak olmuştur. Odaklanılan ko- büyüme vizyonuna erişmeleri gereklidir. destek olacak şekilde artırılmalı, • KOBİ’lerin halka açılmasını kolaylaştıracak bono ve tahvil ihracatına izin vere- 8 Havadan Sudan Derin Konular cek yasal düzenlemeler yapılmalı, bölgesel sermaye piyasaları oluşturulmalı, • Kredi Garanti Fonu etkinleştirilmeli, • Zayıf yapıdaki KOBİ’lerimizin ortaklıklarla güçlendirilmesi için güven ortamı desteklenmeli ve bu yöntemin içselleştirilebilmesi yolunda küçük ortağın haklarının korunacağı yasal altyapı kurulmalı, • Esnaf, sanatkâr ve benzeri odalar, girişimcilerin finansal sorunlarını çözme konusunda daha proaktif ve yol gösterici olmalı, • İş dünyası örgütleri girişim sermayesi ve melek yatırımcı ağlarının kurulması çalışmalarına devam edip oluşumların genişletilmesini desteklemelidir. Kaynak TÜRKONFED & Özyeğin Üniversitesi. KOBİ’lerde Finansmana Erişim. İstanbul: Artpres, 2009. (http://www.turkonfed.org) 9 Güncel Bakış Türkiye Ulusal İnovasyon ve Teknoloji Sistemi: Yakın Zamandaki Gelişmeler ve Devam Eden Zorluklar (Turkey National Innovation and Technology System: Recent Progress and Ongoing Challenges) (2) teknoloji transfer ofisleri kurarak bu alan- • da kayda değer adımlar atmaktadır. Şu anda Türkiye’de teknoloji adaptasyo- • Hem büyük anket çalışmaları hem de va- nu düşük seviyededir. Dünya Bankasının ka çalışmaları Türkiye’de, özellikle 2005 yılında yaptığı bir araştırmaya göre işgücü-yoğunluklu sektörlerde firma se- İnsan sermayesinde yaşanan kıtlık da di- Türk firmaları kendi teknolojilerini geliş- viyesinde inovasyonun sınırlı olduğunu ğer kritik bir konu olarak ön plana çık- tirmek ve adapte etmek yerine, çeşitli göstermektedir. Firmaların yeni ürün ge- maktadır. Türkiye’de istihdam edilen top- araçları ve makineleri satın almayı tercih liştirme veya ürünlerini yenileme oranları lam nüfusun her 1000 kişilik diliminde 2 etmekteler. Buna ek olarak diğer ülkeler- Brezilya, Tayland, Şili ve Polonya gibi araştırmacı bulunmaktadır. Bu AB-27 or- le karşılaştırıldığında daha az sayıda fir- karşılaştırma Geçen sayımızda ilk bölümünü yayınladığı- talaması olan 5.8’in oldukça gerisindedir. ma geçen yıllara göre yeni makine satın Öte yandan, özel sektör Ar-Ge yoğunlu- mız rapordan derlediğimiz önemli notların Bu problemin arkasındaki nedenlerden aldıklarını rapor etmişlerdir. Örneğin ğu karşılaştırılan ülkelere benzer seviye- ikinci bölümünü sizlerle paylaşıyoruz. birisi yurt dışına doktora için giden ve 2005 firmaların dedir. Örneğin Ar-Ge harcamalarının sa- geriye dönmeyen Türk araştırmacı nü- %42’lik bölümü yeni makine aldığını be- tış miktarına oranı ( % 0.3) hemen he- Kamu- girişim dünyası ve akademik dün- fustan kaynaklanan beyin göçüdür. Bu lirtmiştir. Oysa bu diğer gelişmekte olan men diğer ülkelerle aynı seviyededir. ya arasında işbirliklerini artırmak için ön- problemi aşabilmek için TÜBİTAK, Milli ülkelerin teknoloji edinme oranlarının ol- lemleri artırıyor ancak gelişmeler yavaş Eğitim, Sanayi ve Ticaret Bakanlıkları dukça gerisindedir. Örneğin Brezilya’da ilerliyor. Kamu araştırma kurumları, üni- programlar geliştirmiştir ve hükümetin bu oran %68 seviyesindedir. versiteler ve girişim sektörü arasındaki yüksek eğitim sistemini modernize et- işbirliklerinin sınırlı olması Türkiye ulusal mek için çabaları devam etmektedir. • • yılında, Türkiye’deki • ülkelerinin gerisindedir. Bazı sektörlerdeki KOBİ’lere yönelik vaka çalışmaları girişim sektöründen inovasyon ve teknoloji yenilemenin önünde- Dışarıdan teknoloji transferi de diğer ül- ki en büyük engellerin yetersiz iş gücü kelerle karşılaştırıldığında düşük seviye- yetenekleri, krediye sınırlı erişim ve bilgi Türk ulusal inovasyon sistemi perfor- dedir. Gelişmekte olan ülkeler için tekno- transferinin eksikliği olduğunu ortaya risi aslında araştırmacıların girişimciliğe mansına diğer bir engelde risk sermaye- loji iyileştirmenin önemli kaynaklarından koymaktadır. Bu faktörler, yüksek fiyat- danışmanlık hizmeti vermesini, start-up si ve iş melekleri sektörünün az gelişmiş olan yabancı firmalarla ortak ilişkiler ku- lar, tutarsız enerji tedariği ve yüksek ver- şirketler kurmasını ve üniversitelerin ti- olmasından dolayı ortaya çıkan inovas- rulmasında Türkiye karşılaştırıldığı ül- giler gibi Türk firmalarınaa fazladan yük cari araştırmalar yürütmesini engelleyen yon finansmanı eksikliğidir. Türkiye’de kelerin oldukça gerisindedir. Ayrıca, getiren nedenlerle birleşince, firmaların üniversiteye devreden fonların düzen- yıllık yatırımları 100 milyon dolardan da- doğrudan yabancı yatırım son yıllarda inovasyon yapma ve teknoloji adaptasyo- lenmesi ve telif haklarının dağılımı gibi ha az olan sadece 3 Risk Sermayesi Ya- önemli derecede arttıysa da, imalat nu kapasitelerini olumsuz şekilde etkile- yasal düzenlemelerdir. Buna ek olarak tırım Ortaklığı bulunmaktadır. Yasal sektörü bu büyümeden en büyük payı mekte ve firmaların küresel rekabet edebil- sanayi ve üniversite arasındaki işbirlikle- çerçeve de finansal sektöre hükümet almamıştır ve yatırım oranları AB’nin me yeteneklerine zarar vermektedirler. rini artırmada kilit öneme sahip teknoloji teşvikleri bu hizmetlerin gelişmesine birçok yeni üyesinden daha düşük se- transfer ofisleri ve risk sermayesi gibi engel oluşturmaktadır. Buna ek olarak viyededir. Ayrıca Türkiye’ye küresel bil- ulusal inovasyon sistemi aracı birimleri- risk sermayesi ve iş melekleri için tale- gi transferini yurt dışındaki büyük Türk rektiren çeşitli alanları da işaret etmekte- nin kalitesi ve sayısı artırılabilir. Türk hü- bin düşük olması da bu sektörün geliş- diasporası yolu ile artırma olanakları dir. Stratejik seviyede, ulusal inovasyon kümeti özellikle büyük üniversitelerde mesini engellemektedir. da mevcuttur. politika çerçevesine vurgu ve ulusal ino- inovasyon sisteminin verimli çalışmasını etkilemektedir. Bunun nedenlerinden bi- • • • Bu bulgular ayrıca daha fazla analiz ge- 10 Güncel Bakış vasyon sistemi kurumları arasındaki et- tığı sorunların daha iyi anlaşılmasına kileşim üzerine cevaplanması gereken katkıda bulunabilir ve gelecekteki kamu önemli politikalarının şekillenmesine ve uygu- sorular mevcuttur. Örneğin, OECD ülkelerinin inovasyon sistemleri lanmasına katkıda bulunabilir. içerisinde Türkiye’de de kullanabilecek ve politika koordinasyonu, iletişimi ve Kaynak sistem aktörleri arasında bilgi paylaşımı- World Bank, Report No. 48755-TR: Turkey National Innova- nı artırabilecek mekanizmalar var mıdır? tion and Technology System:Recent Progress and Ongoing Kamu Ar-Ge harcamalarındaki yakın za- Challenges mandaki artış özel sektör Ar-Ge’sini dışarıya mı itelemektedir? • Ayrıca politika ve kurumsal çerçeve alanlarında da daha fazla analizin yararlı olabilecek çeşitli konular mevcuttur. Bunlara örnek olarak fikri-mülkiyet hakları, girişimcilik-araştırma-üniversite sektörü işbirlikleri ve inovasyon finans endüstrisi verilebilir. Türk ulusal inovasyon sistemi içerisinde yeni destek mekanizmalarının artışı göz önünde bulundurulduğunda, özellikle OECD ülkelerinde kullanılan genel teknikler göz önünde bulundurularak kurulacak önemli programları izleme ve değerlendirme mekanizmaları önemli girdiler sunabilir. Örneğin Ar-Ge destek programları (vergi teşvikleri, yumuşak krediler), teknopark teşvikleri ve teknoloji yayılım programları bunların arasında verilebilir. Buna ek olarak firma seviyesi araştırmaları ve vaka çalışmaları Türkiye’de girişimcilik sektörünün inovasyon ve teknoloji yenilemede karşılaş- 11 İnovasyonun Renkleri Bülteni, inovasyon konusunda kamuoyunda farkındalık yaratma amacıyla hazırlanan süreli bir yayındır. Bülten’de, dünyadaki ilginç ve önemli gelişmelerden, çeşitli ülkelerin ve firmaların inovasyon politikaları ve deneyimlerinden, ülkemizden başarılı inovasyon örneklerinden, çeşitli önemli kuruluş, yayın organı ve düşünce kuruluşlarının inovasyon üzerindeki değerlendirmeleri ve raporlarından çeşitli bölümler yer alacaktır. Yayın Kurulu: Dilek Çetindamar, Selçuk Karaata, Hakan Günaydın, Funda Kalemci Grafik Tasarım: Ayşegül Boz Adres: Sabancı Üniversitesi, Orhanlı, Tuzla 34956 İstanbul Tel: (216) 483 97 10 Faks: (216) 483 97 15 E-posta: ref@sabanciuniv.edu URL: www.uig.gen.tr, www.intekno.com, www.ref.sabanciuniv.edu Ulusal İnovasyon Girişimi (UIG) UIG’in Amacı, Türkiye’de inovasyon politikalarının oluşturulması ve uygulanması safhalarında özel sektör-üniversite-sivil toplum işbirliğini pekiştirmek ve yönlendirmek; siyasi irade ve kamu kurumlarıyla diyalogu geliştirip görüş ve öneriler hazırlayarak inovasyon politikaları oluşturma sürecine katkıda bulunmak; ve inovasyon konusunda kamuoyunda bilinç oluşturmak. Bu Kapsamda 2023 Türkiyesi ve İnovasyon, İnovasyonun Finansmanı, İnovasyon için İnsan Kaynağı ve Yetenekler, Ortam ve Altyapı ve Kamuda İnovasyon başlıklarından oluşan bir Strateji Dokümanı hazırlanmıştır. 21 kişiden oluşan Ulusal İnovasyon Girişimi üyelerinin dağılımı; 6 üniversite rektörü, özel sektörden 6 yönetici, sivil toplum örgütlerinden 7 yönetici ve TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu’ndan 2 yönetici şeklindedir. (www.uig.gen.tr) Bu bülten Ulusal İnovasyon Girişimi tarafından İntekno sponsorluğunda hazırlanan süreli bir yayındır. “ © 2009, REF Tüm hakları saklıdır. Bu eserin tamamı ya da bir bölümü, 4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 sayılı FSEK. uyarınca, kullanılmazdan önce hak sahibinden 52. Maddeye uygun yazılı izin alınmadıkça, hiçbir şekil ve yöntemle işlenmek, çoğaltılmak, çoğaltılmış nüshaları yayılmak, satılmak, kiralanmak, ödünç verilmek, temsil edilmek, sunulmak, telli/telsiz ya da başka teknik, sayısal ve/veya elektronik yöntemlerle iletilmek suretiyle kullanılamaz”