kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com
Transkript
kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com
Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ MAKRO EKONOMİ Kavramlar, Kurumlar, Veriler Birinci Bölüm Mikroiktisat tekil hane ve firmanın karar sürecini ve bunların piyasalarda karşılıklı bağlantılarını inceler. Makroiktisat çok sayıda hane, firma ve piyasayı eşanlı etkileyen ekonominin tümüne ait gelişmeleri inceler. Makroiktisadın temel uğraşı, ekonomik büyüme, işsizlik, enflasyon, faiz haddi, döviz kuru, dış denge ve kamu dengesi arasındaki karşılıklı ilişkilerin saptanmasıdır. Tanımı gereği, makroiktisat için iktisat politikalarının tasarlanması ve uygulanması çok önemlidir. Tartışmaların odağında kamunun ekonomiye müdahale biçimler yer alır Makroiktisadın zorlukları Makroiktisat aynı anda hem soyut hem de somut olmak zorundadır Soyut: ekonomilerin davranışını açıklayan genel model ve teoriler gereklidir Somut: teorik çerçeve Türkiye, ABD, AB, vs. fiilen varolan somut ekonomilere uygulanmak zorundadır Halbuki özellikle farklı gelişmişlik düzeyindeki ekonomiler arasında benzemezlikler çoğu kez benzerliklerden fazladır Maalesef makroiktisadın temel teorik çerçevesi gelişmiş ülkelerin karşılaştığı sorunlara çözüm ararken oluşmuştur Türkiye'nin geçmişi ve bugünü ise çok farklıdır Temel değişkenler GSMH büyüme hızı: ekonomik faaliyetteki değişimin yön ve hacmi İşsizlik: iş bulamayanların sayı ve oranı Ödemeler Bilançosu: ekonominin dış dünya ile ilişkileri Enflasyon: fiyatlar genel seviyesindeki değişim Faiz haddi: paranın fiyatı Döviz kuru: dövizin fiyatı Kamu maliyesi: vergiler, kamu harcamaları, bütçe dengesi Para ve mevduat: para arz ve talebinin değişimi Temel kurumlar Maliye Bakanlığı: bütçenin hazırlanması, uygulanması ve vergiler Hazine: kamu borçlanması, dış ekonomik ilişkiler, mali sektör denetimi Merkez Bankası: para otoritesi, döviz rezervleri, ödemeler bilançosunun izlenmesi Devlet İstatistik Enstitüsü: milli gelir, dış ticaret, enflasyon, sanayi üretimi, vs. temel veriler BDDK: bankacılık sektörü denetiminden sorumlu üst kurul IFI: Uluslararası mali kuruluşlar (IMF ve Dünya Bankası) Bazı tanımlar Boom: GSMH'da hızlı büyüme Resesyon: GSMH'da kısa süreli eksi büyüme Depresyon: GSMH'da uzun süreli eksi büyüme Deflasyon: fiyatlar genel seviyesinde düşüş Maliye politikası: bütçe tarafından temsil edilen kamunun vergileme ve harcama kararları toplamı Para politikası: Merkez Bankası tarafından alınan para arzı miktarı ve faiz haddi kararları Döviz kuru politikası: döviz kurunda kamu müdahalesi (olmaması dahil) Dış ticaret politikası: mal ve hizmet ihracatına kamu müdahaleleri En basit model: çevrisel akım Makroiktisadın çıkış noktası ekonominin bütünü açısından gelir ve harcama akımlarının analizidir İşin özü aslında çok basittir Ekonomideki her harcama mutlaka bir ekonomik aktöre gelir yaratır Ekonomideki her gelir mutlaka bir ekonomik aktörün harcamasıdır Buna gelir ve harcama çevrisel akımı deriz Çevrisel akımın düzgün işleyişini hangi mekanizmalar sağlar? Çevrisel akım ne zaman bozulur? Bozulduğu takdirde tekrar düzgün işleyişi için neler yapılabilir? Çevrisel akım şeması Üretim faktörleri (emek, sermaye, vs) Haneler Silinmiş: <sp>MAKROİKTİSA T 1¶ Ders Notları İstanbul Bilgi Üniversitesi¶ ¶ Nisan-2002¶ Biçimlendirilmiş: Yazı tipi: (Varsayılan) Arial, 9 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Yazı tipi: 9 nk Silinmiş: A.S.AKAT¶ ¶ ¶ Notlarından derlenmiştir. Grafiklerde kayma olabilir. Notlardan istifade edecek arkadaşlarımız düzenlemesini kendilerince yapabilirler. ¶ ¶ Eksik ve hatalar için listemizi haberdar ediniz.¶ ¶ kpss_iktisat@yahoogroups.c om¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ Biçimlendirilmiş: Sola, Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Yazı tipi: (Varsayılan) Arial, 9 nk Faktör gelirleri (TL) l ı Biçimlendirilmiş: Sol: 1 cm, Sağ: 1 cm, Üst: 0,5 cm, Alt: 1,6 cm, Üstbilginin kenara uzaklığı: 0 cm, Altbilginin kenara uzaklığı: 0 cm Biçimlendirilmiş: Yazı tipi: 9 nk i Firmalar Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk t Mal ve hizmetler 1 1 Harcamalar (TL) kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ •Varsayımlar: Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Gayrisafi Yurtiçi Hasıla - GSYİH Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) ekonomideki toplam üretim, gelir ve harcamaları ölçer Bir ülke içinde belirli bir dönemde üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam piyasa değerine eşittir Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından üç aylık ve yıllık olarak hesaplanır GSYİH ekonominin tüm kanuni üretimini kapsar Piyasaya çıkmadan hane içinde tüketilen (tarım) ve yasak malları (uyuşturucu) kapsamaz Üretimde girdi olarak kullanılan mal ve hizmetlerin birden fazla hesaba girmesine izin verilmez (katma değeri ölçer) Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Gayrisafi Milli Hasıla - GSMH • GSYİH ülke içinde belirli bir dönemde üretilen geliri ölçer Ancak, ülke içinde üretilen gelirin bir bölümü yurt dışında mukim kişi ve kurumlara aittir: örneğin dışarıya yapılan faiz ve temettü ödemeleri Aynı şekilde, ülkede mukim kişi ve şahısların yurt dışından gelirleri olabilir: örneğin yurt dışından gelen faiz, temettü ve işçi dövizleri • Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) bir ülkede mukim kişilerin elde ettikleri toplam gelirdir • GSYİH'ya yurt dışından net faktör gelirlerinin eklenmesi ile elde edilir Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk GSMH'nın bileşkenleri Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Tüketim (C) haneler tarafından tüketim amacı ile satın alınan tüm mal ve hizmetleri kapsar (yeni konut hariç) Yatırım (I) firmalar, haneler ve devlet tarafından sermaye malları, binalar (yeni konut dahil) ve stoklar için yapılan tüm harcamaları kapsar Kamu tüketimi (G) yerel ve merkezi idare tarafından satın alınan tüm mal ve hizmetleri kapsar fakat transfer harcamaları dahil değildir Net ihracat (NX) mal ve hizmet ihracatından mal ve hizmet ithalatının çıkarılması ile bulunur Temel makro özdeşlik: Y = C + I + G + NX Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Milli Mu hasebe Yöntemleri ÜRETİM Ciftcilik Ormancılık Balikçılık Tarım Toplam Tasocakcılıgı İmalat Elektrik, gaz, su Sanayi Toplam İnsaat Sanayi Toptan ve Parakende Otel ve Lokanta Hizmetleri Ticaret Toplam Ulastirma ve Haberleşme Mali Kuruluşlar Konut Sahipliği Serbest Meslek Hizmetleri İzafi Banka Hizmetleri SEKTÖRLER TOPLAMI Devlet Hizmetleri Kar Amacı Olmayan Özel TOPLAM Ithalat Vergisi GSYIH (Alıcı Fiyatlarıyla) Dış Alemden Gelen Dış Aleme Giden Dis Alem Net Faktör Gelirler GSMH (Alıcı Fiyatlarıyla) HARCAMA ÖZEL NİHAİ TÜKETİM Gida-içki Dayanıklı Tüketim Malları Yarı Dayanıklı ve Dayanıksız Enerji-Ulastırma-Haberleşme Hizmetler Konut Sahipliği DEVLETİN NİHAİ TÜKETİM Maaş-Ücret Diger Cari GAYRİSAFİ SABİT SERMAYE Kamu Sektörü Makine Techizat Bina İnşaat Bina Dışı İnşaat Özel Sektör Makine Techizat Bina+Konut Insaati STOK DEĞİŞMELERİ Mal ve Hizmet İhracatı Mal ve Hizmet İthalatı NET İHRACAT GAYRİSAFİ YURTİÇİ HASILA statistiki Hata GSYIH (İstatistiki Hata Çık.) GELİR ÜCRETLER Özel Sektör Kamu Sektörü MAAŞ Özel Sektör Kamu Sektörü KENDİ RANT KAR Firma-dışı kar Firma karı FAİZ GELİRİ Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk GSMH: Sektörler itibariyle (1) ( Katrilyon TL) Ciftcilik Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk 2000 16,6 kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü GSMH % Pay 13,2 http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Biçimlendirilmiş ... [1] Biçimlendirilmiş ... [2] Ormancılık Balıkçılık Tarım Toplam Tasocakcılıgı İmalat Elektrik, gaz, su Sanayi Toplam İnsaat Sanayi Toptan ve Parakende Ticaret Toplam Ulastirma ve Haberleşme Mali Kuruluşlar Konut Sahipliği Serbest Meslek Hizmetleri İzafi Banka Hizmetleri SEKTÖRLER TOPLAMI Kaynak : MB 0,4 0,6 17,5 1,4 23,9 3,7 29,0 6,5 20,5 4,4 24,9 17,6 4,7 5,8 4,4 4,1 106,4 0,3 0,4 14,0 1,1 19,0 3,0 23,1 5,2 16,3 3,5 19,8 14,0 3,7 4,6 3,5 3,3 84,7 GSMH: Sektörler itibariyle (2) Silinmiş: ... [3] Biçimlendirilmiş ... [4] Biçimlendirilmiş ... [5] Biçimlendirilmiş ... [6] Biçimlendirilmiş ... [7] Biçimlendirilmiş ... [8] Biçimlendirilmiş ... [9] Biçimlendirilmiş ... [10] Biçimlendirilmiş ... [11] Biçimlendirilmiş ... [12] Biçimlendirilmiş ... [13] Biçimlendirilmiş ... [14] Biçimlendirilmiş ... [15] Biçimlendirilmiş ... [16] Biçimlendirilmiş ... [17] Biçimlendirilmiş ... [18] Biçimlendirilmiş ... [19] Biçimlendirilmiş ... [20] (Katrilyon TL) 2000 GSMH % Pay Tarım Toplam 17,5 14,0 Sanayi Toplam 29,0 23,1 Biçimlendirilmiş Diğer Sektörler Toplam 59,8 47,6 ... [21] Biçimlendirilmiş SEKTÖRLER TOPLAMI 106,4 84,7 ... [22] Devlet Hizmetleri 12,6 10,1 Biçimlendirilmiş ... [23] Kar Amacı Olmayan Özel Hizmetler 0,5 0,4 Biçimlendirilmiş ... [24] TOPLAM 119,5 95,2 Biçimlendirilmiş ... [25] Ithalat Vergisi 5,1 4,0 Biçimlendirilmiş ... [26] GSYIH (Alıcı Fiyatlarıyla) 124,6 99,2 Biçimlendirilmiş ... [27] Dış Alemden Gelen 5,3 4,2 Biçimlendirilmiş ... [28] Dış Aleme Giden 4,3 3,4 Biçimlendirilmiş ... [29] Dis Alem Net Faktör Gelirler Toplamı 1,0 0,8 Biçimlendirilmiş ... [30] GSMH (Alıcı Fiyatlarıyla) 125,6 100,0 Biçimlendirilmiş ... [31] Biçimlendirilmiş ... [32] Biçimlendirilmiş ... [33] Biçimlendirilmiş ... [34] Biçimlendirilmiş ... [35] Biçimlendirilmiş ... [36] Biçimlendirilmiş ... [37] Biçimlendirilmiş ... [38] Biçimlendirilmiş ... [39] Biçimlendirilmiş ... [40] Biçimlendirilmiş ... [41] Biçimlendirilmiş ... [42] Biçimlendirilmiş ... [43] Biçimlendirilmiş ... [44] Biçimlendirilmiş ... [45] Biçimlendirilmiş ... [46] Biçimlendirilmiş ... [47] Biçimlendirilmiş ... [48] Biçimlendirilmiş ... [49] Biçimlendirilmiş ... [50] Biçimlendirilmiş ... [51] Biçimlendirilmiş ... [52] Biçimlendirilmiş ... [53] Biçimlendirilmiş ... [54] Biçimlendirilmiş ... [55] Biçimlendirilmiş ... [56] Kaynak : MB GSYİH: harcama kalemleri (1) ( Katrilyon TL) ÖZEL NİHAİ TÜKETİM Gida-içki Dayanıklı Tüketim Malları Yarı Dayanıklı ve Dayanıksız Tük. Mal. Enerji-Ulastırma-Haberleşme Hizmetler Konut Sahipliği DEVLETİN NİHAİ TÜKETİM HARCAMALARI Maaş-Ücret Diger Cari GAYRİSAFİ SABİT SERMAYE OLUŞUMU Kamu Sektörü Makine Techizat Bina İnşaat Bina Dışı İnşaat Özel Sektör Makine Techizat Bina+Konut Insaati İÇ TALEP (stok değişmeleri hariç) Kaynak : MB GSYİH: harcama kalemleri (2) ( Katrilyon TL) ÖZEL NİHAİ TÜKETİM kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü 2000 89,1 32,6 12,7 12,3 15,8 9,5 6,2 17,5 12,6 4,9 27,8 7,5 2,0 2,1 3,4 20,4 11,8 8,6 134,5 2000 89,1 GSMH % Pay 71,5 26,2 10,2 9,9 12,7 7,7 5,0 14,1 10,1 3,9 22,4 6,0 1,6 1,7 2,7 16,4 9,5 6,9 107,9 GSMH % Pay 71,5 http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ DEVLETİN NİHAİ TÜKETİM HARCAMALARI 17,5 14,1 GAYRİSAFİ SABİT SERMAYE OLUŞUMU 27,8 22,4 İÇ TALEP (stok değişmeleri hariç) 134,5 107,9 STOK DEĞİŞMELERİ 2,7 2,2 Mal ve Hizmet İhracatı 30,0 24,0 Mal ve Hizmet İthalatı -39,3 -31,5 NET İHRACAT -9,3 -7,5 GAYRİSAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYİH) 127,8 102,6 Istatistiki Hata -3,3 -2,6 GSYIH (İstatistiki Hata Çık.) 124,6 100,0 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Kaynak :MB Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Reel ve nominal GSMH Milli gelir muhasebesi daima cari fiyatla tutulur Nominal GSMH mal ve hizmet üretimini o dönemde fiilen geçerli (cari) fiyatlarla hesaplar Reel GSMH mal ve hizmet üretimini baz alınan yılın (sabit) fiyatları ile hesaplar GSMH deflatörü nominal milli geliri sabit fiyatlarla milli gelire dönüştüren enflasyon ölçüsüdür Halen 1987 yılı baz alınmakta, yani reel milli gelir 1987 fiyatları ile hesaplanmaktadır Dönemler arası karşılaştırmalarda reel GSMH kullanılır Nominal Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk ve reel GSYİH Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk % Değişim GSMH Reel GSYİH İndeks Deflatör (Trilyon TL) Değişim 100 75 % 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 Nominal GSYİH (Triyon TL) 75 129 227 393 630 1093 1982 3868 72,9 75,9 72,9 60,3 73,5 81,3 95,2 173 304 526 843 1.463 2.652 5.177 69,7 75,5 57,6 59,2 63,5 67,4 107,3 76 76 84 84 89 97 91 2,1 0,3 9,3 0,9 6,0 8,0 -5,5 İndeks 100 102 102 112 113 120 129 122 1995 1996 1997 1998 1999 7762 14772 28836 52225 77415 100,7 90,3 95,2 81,1 48,2 10.388 19.769 38.591 69.892 103.60 4 166.72 9 87,2 78,0 81,2 75,3 55,8 98 105 113 116 111 7,2 7,0 7,5 3,1 -4,7 131 140 151 166 148 50,9 119 7,4 159 2000 124583 Kaynak: MB 60,9 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Uluslararası karşılaştırmalar Uluslararası karşılaştırmalarda GSYİH'nın nüfusa bölünmesi sonucu elde edilen kişi başına GSYİH kullanılır Mal ve hizmetlerin fiyatlarında ülkeden ülkeye görülen farklılıklar uluslararası karşılaştırmalarda ek sorunlar yaratır Bir yöntem nominal GSYİH'nin cari döviz kuruna bölünerek dolara çevrilmesidir Daha gerçekçi yöntem ülkelerde aynı mal ve hizmetlerden oluşan bir sepetin maliyetine bakmaktır Satın Alma Gücü Paritesi (Purchasing Power Parity - PPP) Dünya Bankası tarafından hesaplanır Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Dünya: kişi başına GSMH Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ kişi başına Gayrisafi Milli dolar, 2000 Gelir PPP (1) ABD 34.260 Japonya 26.460 Almanya 25.010 Yunanistan 16.940 Arjantin 12.090 Meksika 8.810 Rusya 8.030 Brezilya 7.320 Türkiye 7.030 Çin 3.940 Mısır 3.690 Hindistan 2.390 Pakistan 1.960 Bangladex 1.650 Nijerya 790 Kaynak: World Bank GSMG- PPP ABD % 'si 100 77 73 49 35 26 23 21 21 12 11 7 6 5 2 Gayri Safi Milli Gelir (2) 34.260 34.210 25.050 11.960 7.440 5.080 1.660 3.570 3.090 840 1.490 460 470 380 260 (1) / (2) % 100 77 100 142 163 173 484 205 228 469 248 520 417 434 304 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Fiyat endeksleri Enflasyon fiyat endeksleri tarafından ölçülür Çok sayıda bağımsız bölümden oluşan bir bütündeki değişimi ölçmek için endeksler kullanılır Farklı unsurlara belirli ağırlıklar verilerek bir sepet oluşturulur ve sepetin değeri izlenir Tüketici Fiyatları Endeksi - TÜFE - ve Toptan Eşya Fiyatları Endeksi - TEFE - en önemli endekslerdir 1994 baz yıldır Aylık, yıllık (son oniki aylık), yıl sonu ve ortalama (son oniki ay yıllık ortalaması) şeklinde izlenir Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk TÜFE'nin bileşimi Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk AĞIRLIK (%) TÜFE 100 Gıda İçki 31,1 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Giyim 9,7 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Konut 25,8 Ev Eşyası 9,3 Sağlık 2,8 Ulaştırma 9,3 Eğlence 2,9 Eğitim 1,6 Lokanta 3,1 Diğer 4,4 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk TEFE-TÜFE farkı TEFE firma girdileri düzeyinde enflasyonu ölçer Dört ana kalemi vardır: Tarım (22.2 %), Madencilik (2.5 %), İmalat Sanayi (71.1 %) and ElektrikGaz-Su (4.2 %) Diğer ülkelerde Üretici Fiyatları Endeksi kullanılır TÜFE'de tüketicinin satın aldığı nihai ürünler, TEFE'de ara mal ve girdiler vardır Gömlek, pantalon TÜFE'de, kumaş, iplik TEFE'dedir kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ TÜFE'nin yarısından fazlası hizmetler ve kiradır, TEFE'de hizmet ve kira yoktur TEFE ne ölçtüğü daha belirsiz bir endekstir Aylık TEFE ve TÜFE Oca.98 Tem.98 Oca.99 Tem.99 Oca.00 Tem.00 Oca.01 Tem.01 Oca.02 — CPI — WPI Yıllık TEFE ve TÜFE Oca.98 Tem.98 Oca.99 Tem.99 Oca.00 Tem.00 Oca.01 Tem.01 Oca.02 CPI -Annual —WPI-Annual Ölçme sorunları • Sepet gerçek durumu temsil etmeyebilir -1994 kriz yılı idi TÜFE'de kira payı çok yüksektir Tarım ürünleri TEFE'ye gereksiz volatilite getiriyor İkame etkisi: nisbi fiyat değişince daha ucuz mal tercih edilir Yeni mallar: cep telefonu, bilgisayar yoktur Kalite artışı: beraberinde gelen fiyat artışından ayırdedilmelidir ABD için uzun dönemde TÜFE'nin enflasyonu % 0.5-2 arasında yüksek gösterdiği hesaplanmıştır 25 TÜFE, TEFE ve GSMH deflatörü 1987 1989 1991 1993 1995 kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join 1997 1999 Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ TÜFE-ort TEFE-ort. - GSYİH DEFLATÖR REEL EKONOMİ Büyüme, Yatırım, İstihdam İkinci Bölüm Üretim ve büyüme Ülkeler arasında hayat standardında çok büyük farklar olduğunu kolayca gözlemliyoruz Keza, aynı ülkenin de zaman içinde hayat standardında büyük değişmeler olabilmektedir Zenginliğin kökeninde ekonomik büyüme ve verimlilik artışları yatmaktadır Bugün fakir ülkeler arasında kişi başına geliri zengin ülkelerin 19uncu yüzyıl sonundaki düzeyine ulaşamayanlar mevcuttur Bazı ülkeler hızla zenginleşmiş (Japonya), diğerleri ise zaman içinde gerilemiştir Dünya deneyimi öğreticidir Türkiye'de ekonomik büyüme 1923 öncesi için güvenilir ve anlamlı veri yoktur 1923-2000 arası (78 yıl) Türkiye'nin ortalama GSMH büyüme hızı % 4.5'tur Ancak nüfus da yıllık ortalama % 2.3 artmıştır Kişi başına reel milli gelirin uzun dönem ortalama büyüme hızı % 2.1 'dir Türkiye, Japonya, Kore, Tayvan gibi "ekonomik mucize" yaratmamıştır Arjantin, İngiltere gibi nisbi gerileme yaşamamıştır Pakistan, Bangladeş gibi ekonomisi durağan kalmamıştır Türkiye: kişi başına reel GSMH 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 1927 1937 1947 1957 1967 1977 1987 1997 Sabit 2000 fiyatları (PPP USDollars) Verimlilik ve zenginlik Zenginliği belirleyen verimliliktir Verimlilik bir işçinin bir zaman biriminde (saat, hafta, vs.) ürettiği fiziki mal ve hizmet miktarını ölçer Kişi başına yüksek milli gelire sahip ülkeler tanım icabı yüksek verimliliğe de sahiptir GSMH'nın hızlı büyümesi verimliliğin hızlı büyümesi ile özdeştir Verimlilik ne üretildiğine değil, ne kadar etkin üretildiğine bağlıdır çünkü mühim olan kişi başına yüksek katma değer üretebilmektir İsviçre, Danimarka örneklerini hatırlayı kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ Üretim fonksiyonu • Üretimde kullanılan girdiler ile ürün miktarı arasındaki ilişkiyi üretim fonksiyonu tasvir eder Y = A F ( L, K, H, N ) Y = ürün miktarı A = üretim teknolojisi L = emek miktarı K = fiziki sermaye miktarı H = insan sermayesi N = doğal kaynak miktarı F girdilerin nasıl birleştiğini gösteren üretim fonksiyonudur Makroiktisatta ölçeğe göre sabit getiri varsayılır Devlet ve büyüme Uzun dönem büyüme hızları kamu politikaları ile çok yakından ilgilidir Bazı önemli politikalar şunlardır: Tasarruf ve yatırımın teşvik edilmesi (K) Eğitim ve insan sermayesinin teşviki (H) Mülkiyet hakları ve siyasi istikrar (A, F) Yabancı sermayenin cezbedilmesi (K, A) Nüfus artışının denetlenmesi (L) İhracata yönelik büyüme (A) Araştırma ve teknolojinin teşviki (A) Fiyat istikrarı (hepsi) Tasarruf ve büyüme (%) Güney Kore Singapur Japonya İsrail Kanada Brezilya Batı Almanya Meksika Türkiye İngiltere Nijerya ABD Hindistan Bangladeş Şili Ruvanda Kişi Başına GSYİH ortalama büyüme oranı 1960-91 ( % ) 7,0 6,7 5,4 3,3 2,7 2,6 2,6 2,4 2,3 2,1 2,0 1,9 1,5 1,4 1,3 1,2 Yatırımların GSYİH içindeki payı 1960-91 ( % ) 24,0 32,0 34,0 26,0 24,0 19,0 27,0 16,0 20,6 18,0 13,0 22,0 14,0 4,0 20,0 4,0 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Sermaye birikimi ve mali sistem Büyüme için sermaye birikimi, sermaye birikimi için yatırım, yatırım için tasarrufları yatırıma kanalize edecek olan mali sistem gereklidir Makroekonominin özü, bir ekonomide tasarruf yapanlarla yatırım yapanların aynı kişiler olmaması yatar Mali sistem, ekonomideki tasarruf ve yatırım kararlarının eşgüdümünü sağlar Mali sistemi üç bölümde ele alabiliriz:: Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Mali piyasalar Mali aracı kurumlar Denetleyen kamu kurumları Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Mali sistemin bölümleri Mali piyasalar: tahvil ve hisse senedi piyasalarıdır Piyasada alınıp satılan menkul değerlerle çalışır Mali aracı kurumlar: bankalar ve yatırım fonlarıdır Tasarruf yapanla yatırım yapan arasında aracılık yaparlar Para gibi çok hassas bir ürün söz konusu olduğundan, dünyanın her yerinde mali sistem sıkı düzenlemelere tabidir Kamu kurumları: Merkez Bankası, Hazine, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu Kamu kurumları mali sistemin düzgün işleyişi gözetler kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ Nüfus ve istihdam Nüfusun çalışabilir yaştaki bölümüne (15-65 yaş arası) yetişkin nüfus denir Emek gücü, issizler de dahil olmak üzere mal ve hizmet üretimi için emeklerini arzeden insanlardan oluşur İstihdam artı işsizlik emek gücünü verir Emek gücüne katılma oranı emek gücünün yetişkin nüfusa oranıdır Gelişmiş ülkelerde emek gücüne katılma oranı daha yüksektir Daha çok kadının çalışması temel nedendir Nüfus artışı düşük ülkelerde yetişkin nüfusun toplam nüfusa oranı daha yüksektir İstihdamın yapısı Gelişmiş ülkelerin bir diğer özelliği emek gücünde ücret ve maaşla çalışanların oranının % 90'lara varmasıdır ABD, Almanya, vs. sanayi ülkelerinde nüfusun % 10'undan az kısmı kendi işinde çalışan yada işveren statüsündedir Türkiye'de istihdamın yapısı çok farklıdır Ücret ve maaşla çalışanlar, geçici işçiler de dahil, istihdamın sadece % 45'ini oluşturur Kendi işinde çalışan, aile işletmesinde ücretsiz çalışan ve işverenler ise istihdamın % 55'idir İşsizlik kavramının Türkiye'de gelişmiş ülkelerden farklı algılanmasının geri planı budur Emek gücü (22 milyon) yetişkin nüfus (41 milyon) Türkiye: nüfusun dağılımı İstihdam (20.4 milyon) İşsizler (1.6 milyon) Emek gücü dışında (19 milyon= Türkiye'de sivil istihdam Ücretsiz Aile İşçisi Kendi Hesabına Çalışan Ücretli Yevmiyeli İşveren Toplam Sivil İşgücü Sektörel Tarım, Ormancılık, Avcılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocaklığı İmalat Sanayi Elektrik, Gaz ve Su İnşaat ve Bayındırlık İşleri Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Mali Kurumlar Toplum hizmetleri millions 5,1 5,1 7,3 1,8 1,1 20,4 % 25% 25% 36% 9% 5% 100% millions 8,3 0,2 3,4 0,1 1,3 2,8 0,9 0,5 2,9 % 41% 1% 17% 0% 6% 14% 4% 2% 14% Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk İşsizlik türleri • İktisatçılar dört işsizlik türünü ayırdederler Yapısal işsizlik Gizli işsizlik Konjonktürel işsizlik Geçici işsizlik İlki sermaye yada insan sermayesi yetersizliğinden kaynaklanır Kısa dönemde sadece makro politikalarla çözülmez İkincisi çok düşük verimli istihdamdır kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ Makroiktisatta önemli olan konjonktürel işsizliktir Büyüme ile birebir ilişkisi vardır Tam istihdamı sağlamış ekonomilerde bile bir miktar geçici işsizlik mutlaka olur Neden işsizlik olur? Piyasa sisteminde işsizliğin neden ve nasıl oluştuğu çok tartışmaya yol açmıştır Teorik olarak, işsizlik halinde ücretlerin düşmesi ve emek piyasasının dengeye gelmesi gerekir Ama gerçek hayatta böyle olmaz Reel ücretin düşmesine rağmen iş bulamayanlar kalır Makroiktisat emek piyasası için "esneklik" ve "rijidite" kavramlarını kullanır Yapışkan ücretler (tersi esnek ücretler) yada yapışkan fiyatlar (tersi esnek fiyatlar) makroekonomik dalgalanmaların açıklanmasında önemli rol oynayan kavramlardır GELİR VE HARCAMA TEORİSİ İlk model: Klasikler ve Keynes Üçüncü Bölüm Model ve gerçek İktisadi olayların karmaşıklığı teoriyi soyut modeller üstünde çalışmaya mecbur eder Böylece nisbeten basit kavramsal yapılar aracılığı ile temel ilişkiler açığa çıkartılır Gerçeğe yaklaşmak için kısıtlayıcı varsayımlar adım adım gevşetilir İlk modelimizde şu varsayımları yapacağız: Enflasyon yoktur ve olması söz konusu değildir; yani reel ve nominal ayırımı gereksizdir Ekonomi dışa kapalıdır: dış ticaret, sermaye hareketi, döviz kuru yoktur -Hatta, devlet yoktur Milli gelir özdeşliği • GSYİH'nın aynı anda ekonominin toplam gelirini ve toplam harcamaları yansıttığını hatırlayalım = C + I + G + NX = C + S + T + NX • Kapalı ekonomide Net İhracat kalemi düşer =C+I+G =C+S+T • Devleti de soyutlayınca işler iyice basitleşir =C+I =C+S • Bu basit ilişkiden yola çıkacağız Tasarruf = Yatırım Çevrisel akımın düzgün işleyici için kazanılan gelirin tümünün harcanması gerekir Tüketim her iki denklemde varolduğuna göre, tanım icabı bu eşitlik yatırım harcamalarının tam tasarruf kadar olması ile mümkündür S=I Halbuki, tasarruf ve yatırım kararları farklı ekonomik aktörler tarafından alınmaktadır Makroiktisat teorisinin ilk ama en önemli sorusu budur: bir ekonomide yatırım harcamaların tasarruflara eşit olmasına ne ve nasıl temin eder? İki zıt hipotez vardır: Klasik ve Keynesyen 50 Ölçme sorunları • Sepet gerçek durumu temsil etmeyebilir -1994 kriz yılı idi TÜFE'de kira payı çok yüksektir Tarım ürünleri TEFE'ye gereksiz volatilite kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ getiriyor İkame etkisi: nisbi fiyat değişince daha ucuz mal tercih edilir Yeni mallar: cep telefonu, bilgisayar yoktur Kalite artışı: beraberinde gelen fiyat artışından ayırdedilmelidir ABD için uzun dönemde TÜFE'nin enflasyonu % 0.5-2 arasında yüksek gösterdiği hesaplanmıştır 25 1987 TÜFE, TEFE ve GSMH deflatörü 1989 1991 1993 1995 1997 1999 TÜFE-ort TEFE-ort. - GSYİH DEFLATÖR REEL EKONOMİ Büyüme, Yatırım, İstihdam İkinci Bölüm Üretim ve büyüme Ülkeler arasında hayat standardında çok büyük farklar olduğunu kolayca gözlemliyoruz Keza, aynı ülkenin de zaman içinde hayat standardında büyük değişmeler olabilmektedir Zenginliğin kökeninde ekonomik büyüme ve verimlilik artışları yatmaktadır Bugün fakir ülkeler arasında kişi başına geliri zengin ülkelerin 19uncu yüzyıl sonundaki düzeyine ulaşamayanlar mevcuttur Bazı ülkeler hızla zenginleşmiş (Japonya), diğerleri ise zaman içinde gerilemiştir Dünya deneyimi öğreticidir Kişi başına GSMH: eğilimler 1927 1937 1947 1957 1967 1977 1987 1997 —Japan —Turkey —Germany —Argentina —US —UK kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ 26000 1000 Dünyada büyüme ÜLKE Japonya Brezilya Meksika Türkiye Almanya Kanada Çin Arjantin Amerika İndonezya DÖNEM 1890 - 1997 1900 - 1997 1900 - 1997 1927 - 1997 1870 - 1997 1870 - 1997 1900 - 1997 1900 - 1997 1870 - 1997 1900 - 1997 Kişi Başına Reel (başlangıç) 1.196 619 922 1.287 1.738 1.890 570 1.824 3.188 708 Hindistan İngiltere Pakistan Bangladeş 1900 - 1997 1870 - 1997 1900 - 1997 1900 - 1997 537 3.826 587 495 1900 yılı sıralama 6 10 7 8 5 3 12 4 2 9 Kişi Başına Reel (son) 23.400 6.240 8.120 6.430 21.300 21.860 3.570 9.950 28.740 3.450 1997 yılı sıralam a 2 9 7 8 4 3 10 6 1 11 Büyüme hızı (%) 2,82 2,41 2,27 2,11 1,99 1,95 1,91 1,76 1,75 1,65 13 1 11 14 1.950 20.520 1.590 1.050 12 5 13 14 1,34 1,33 1,03 0,78 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk 1997 US$ Fiyatlarıyla (Satın alma gücü paritesi) Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Türkiye'de ekonomik büyüme 1923 öncesi için güvenilir ve anlamlı veri yoktur 1923-2000 arası (78 yıl) Türkiye'nin ortalama GSMH büyüme hızı % 4.5'tur Ancak nüfus da yıllık ortalama % 2.3 artmıştır Kişi başına reel milli gelirin uzun dönem ortalama büyüme hızı % 2.1 'dir Türkiye, Japonya, Kore, Tayvan gibi "ekonomik mucize" yaratmamıştır Arjantin, İngiltere gibi nisbi gerileme yaşamamıştır Pakistan, Bangladeş gibi ekonomisi durağan kalmamıştır Ayrıntılar bir sonraki tablodadır Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Türkiye: büyüme performansı Yorum Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk NA Kişi Başına GSMH NA Nüfus verileri 1927'de başlıyor Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk 4,5% 2,3% 2,1% Savaş yılları dahildir 2,6% 1,8% 0,8% Savaş yılları dahil Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk 19271939 1939- 6,5% 2,1% 4,3% Yeniden inşa ve devletçilir Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk -6,0% 1,2% -7,2% Savaşın ekonomik faturası 1945 19451950 1950- 6,3% 2,1% 4,0% Savaş sonrası toparlanma 4,8% 2,4% 2,3% Demokrasi, darbe, kriz, vs. 2000 19501960 1960- 5,8% 2,8% 2,9% DP ekonomiyi dönüştürüyor 6,0% 2,5% 3,4% Demirel ve planlı ekonomi 1970 19701980 1980- 4,4% 2,3% 2,0% Popülizm ve kriz 5,3% 2,4% 2,8% Özal ekonomiyi dışa açıyor 1990 19902001 3,2% 2,2% 1,0% İsraf edilen onyıl Dönem GSMH Nüfus 19232000 1927- 4,5% 2000 19271950 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Türkiye: kişi başına reel GSMH Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 1927 1937 1947 1957 1967 1977 1987 1997 Sabit 2000 fiyatları (PPP USDollars) Verimlilik ve zenginlik Zenginliği belirleyen verimliliktir Verimlilik bir işçinin bir zaman biriminde (saat, hafta, vs.) ürettiği fiziki mal ve hizmet miktarını ölçer Kişi başına yüksek milli gelire sahip ülkeler tanım icabı yüksek verimliliğe de sahiptir GSMH'nın hızlı büyümesi verimliliğin hızlı büyümesi ile özdeştir Verimlilik ne üretildiğine değil, ne kadar etkin üretildiğine bağlıdır çünkü mühim olan kişi başına yüksek katma değer üretebilmektir İsviçre, Danimarka örneklerini hatırlayı Üretim fonksiyonu • Üretimde kullanılan girdiler ile ürün miktarı arasındaki ilişkiyi üretim fonksiyonu tasvir eder Y = A F ( L, K, H, N ) Y = ürün miktarı A = üretim teknolojisi L = emek miktarı K = fiziki sermaye miktarı H = insan sermayesi N = doğal kaynak miktarı F girdilerin nasıl birleştiğini gösteren üretim fonksiyonudur Makroiktisatta ölçeğe göre sabit getiri varsayılır Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Devlet ve büyüme Uzun dönem büyüme hızları kamu politikaları ile çok yakından ilgilidir Bazı önemli politikalar şunlardır: Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Tasarruf ve yatırımın teşvik edilmesi (K) Eğitim ve insan sermayesinin teşviki (H) Mülkiyet hakları ve siyasi istikrar (A, F) Yabancı sermayenin cezbedilmesi (K, A) Nüfus artışının denetlenmesi (L) İhracata yönelik büyüme (A) Araştırma ve teknolojinin teşviki (A) Fiyat istikrarı (hepsi) Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Tasarruf ve büyüme (%) Güney Kore Singapur Japonya İsrail Kanada Brezilya Batı Almanya Meksika Türkiye İngiltere Nijerya ABD Hindistan Bangladeş Şili Ruvanda Kişi Başına GSYİH ortalama büyüme oranı 1960-91 ( % ) 7,0 6,7 5,4 3,3 2,7 2,6 2,6 2,4 2,3 2,1 2,0 1,9 1,5 1,4 1,3 1,2 Yatırımların GSYİH içindeki payı 1960-91 ( % ) 24,0 32,0 34,0 26,0 24,0 19,0 27,0 16,0 20,6 18,0 13,0 22,0 14,0 4,0 20,0 4,0 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Sermaye birikimi ve mali sistem Büyüme için sermaye birikimi, sermaye birikimi için yatırım, yatırım için tasarrufları yatırıma kanalize edecek olan mali sistem gereklidir Makroekonominin özü, bir ekonomide tasarruf yapanlarla yatırım yapanların aynı kişiler kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ olmaması yatar Mali sistem, ekonomideki tasarruf ve yatırım kararlarının eşgüdümünü sağlar Mali sistemi üç bölümde ele alabiliriz:: Mali piyasalar Mali aracı kurumlar Denetleyen kamu kurumları Mali sistemin bölümleri Mali piyasalar: tahvil ve hisse senedi piyasalarıdır Piyasada alınıp satılan menkul değerlerle çalışır Mali aracı kurumlar: bankalar ve yatırım fonlarıdır Tasarruf yapanla yatırım yapan arasında aracılık yaparlar Para gibi çok hassas bir ürün söz konusu olduğundan, dünyanın her yerinde mali sistem sıkı düzenlemelere tabidir Kamu kurumları: Merkez Bankası, Hazine, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu Kamu kurumları mali sistemin düzgün işleyişi gözetler Nüfus ve istihdam Nüfusun çalışabilir yaştaki bölümüne (15-65 yaş arası) yetişkin nüfus denir Emek gücü, issizler de dahil olmak üzere mal ve hizmet üretimi için emeklerini arzeden insanlardan oluşur İstihdam artı işsizlik emek gücünü verir Emek gücüne katılma oranı emek gücünün yetişkin nüfusa oranıdır Gelişmiş ülkelerde emek gücüne katılma oranı daha yüksektir Daha çok kadının çalışması temel nedendir Nüfus artışı düşük ülkelerde yetişkin nüfusun toplam nüfusa oranı daha yüksektir Uluslararası karşılaştırmalar (Milyon) Türkiye ABD Almany Japony Hindist Turkey* a a an Toplam Nüfus 64 268 82 126 961 64 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Erişkin Nüfus 41 175 56 87 587 41 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Erişkin Nüfus/Toplam Nüfus 64% 65% 68% 69% 61% 64% İşgiicii 29 136 41 67 416 22 İşgücü/Toplam Nüfus 45% 51% 50% 53% 43% 34% Katılım Oranı 71% 78% 73% 77% 71% 54% Kadın İşgücü Oranı 36% 46% 42% 41% 32% ■ Bütün sayılar World Bank 1997; son sütun (*işaretli) DIE Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk İstihdamın yapısı Gelişmiş ülkelerin bir diğer özelliği emek gücünde ücret ve maaşla çalışanların oranının % 90'lara varmasıdır ABD, Almanya, vs. sanayi ülkelerinde nüfusun % 10'undan az kısmı kendi işinde çalışan yada işveren statüsündedir Türkiye'de istihdamın yapısı çok farklıdır Ücret ve maaşla çalışanlar, geçici işçiler de dahil, istihdamın sadece % 45'ini oluşturur Kendi işinde çalışan, aile işletmesinde ücretsiz çalışan ve işverenler ise istihdamın % 55'idir İşsizlik kavramının Türkiye'de gelişmiş kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ ülkelerden farklı algılanmasının geri planı budur Türkiye: nüfusun dağılımı İstihdam (20.4 milyon) İşsizler (1.6 milyon) Emek gücü dışında (19 milyon= Emek gücü (22 milyon) yetişkin nüfus (41 milyon) Türkiye'de sivil istihdam Ücretsiz Aile İşçisi Kendi Hesabına Çalışan Ücretli Yevmiyeli İşveren Toplam Sivil İşgücü Sektörel Tarım, Ormancılık, Avcılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocaklığı İmalat Sanayi Elektrik, Gaz ve Su İnşaat ve Bayındırlık İşleri Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Mali Kurumlar Toplum hizmetleri millions 5,1 5,1 7,3 1,8 1,1 20,4 % 25% 25% 36% 9% 5% 100% millions 8,3 0,2 3,4 0,1 1,3 2,8 0,9 0,5 2,9 % 41% 1% 17% 0% 6% 14% 4% 2% 14% Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk İşsizlik türleri • İktisatçılar dört işsizlik türünü ayırdederler Yapısal işsizlik Gizli işsizlik Konjonktürel işsizlik Geçici işsizlik İlki sermaye yada insan sermayesi yetersizliğinden kaynaklanır Kısa dönemde sadece makro politikalarla çözülmez İkincisi çok düşük verimli istihdamdır Makroiktisatta önemli olan konjonktürel işsizliktir Büyüme ile birebir ilişkisi vardır Tam istihdamı sağlamış ekonomilerde bile bir miktar geçici işsizlik mutlaka olur Neden işsizlik olur? Piyasa sisteminde işsizliğin neden ve nasıl oluştuğu çok tartışmaya yol açmıştır Teorik olarak, işsizlik halinde ücretlerin düşmesi ve emek piyasasının dengeye gelmesi gerekir Ama gerçek hayatta böyle olmaz Reel ücretin düşmesine rağmen iş bulamayanlar kalır Makroiktisat emek piyasası için "esneklik" ve "rijidite" kavramlarını kullanır Yapışkan ücretler (tersi esnek ücretler) yada yapışkan fiyatlar (tersi esnek fiyatlar) makroekonomik dalgalanmaların açıklanmasında önemli rol oynayan kavramlardır GELİR VE HARCAMA TEORİSİ İlk model: Klasikler ve Keynes Üçüncü Bölüm Model ve gerçek İktisadi olayların karmaşıklığı teoriyi soyut modeller üstünde çalışmaya mecbur eder Böylece nisbeten basit kavramsal yapılar aracılığı ile temel ilişkiler açığa çıkartılır Gerçeğe yaklaşmak için kısıtlayıcı varsayımlar adım adım gevşetilir İlk modelimizde şu varsayımları yapacağız: kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ Enflasyon yoktur ve olması söz konusu değildir; yani reel ve nominal ayırımı gereksizdir Ekonomi dışa kapalıdır: dış ticaret, sermaye hareketi, döviz kuru yoktur -Hatta, devlet yoktur Milli gelir özdeşliği • GSYİH'nın aynı anda ekonominin toplam gelirini ve toplam harcamaları yansıttığını hatırlayalım = C + I + G + NX = C + S + T + NX • Kapalı ekonomide Net İhracat kalemi düşer =C+I+G =C+S+T • Devleti de soyutlayınca işler iyice basitleşir =C+I =C+S • Bu basit ilişkiden yola çıkacağız Tasarruf = Yatırım Çevrisel akımın düzgün işleyici için kazanılan gelirin tümünün harcanması gerekir Tüketim her iki denklemde varolduğuna göre, tanım icabı bu eşitlik yatırım harcamalarının tam tasarruf kadar olması ile mümkündür S=I Halbuki, tasarruf ve yatırım kararları farklı ekonomik aktörler tarafından alınmaktadır Makroiktisat teorisinin ilk ama en önemli sorusu budur: bir ekonomide yatırım harcamaların tasarruflara eşit olmasına ne ve nasıl temin eder? İki zıt hipotez vardır: Klasik ve Keynesyen Faiz haddi Klasikler: faiz haddi Klasik yaklaşım milli gelirin (Y) harcama kararlaından bağımsız şekilde sabit olduğunu kabul eder Üretimi sermaye, emek, teknoloji, vs. (üretim fonksiyonu) belirler Yatırımlar faiz haddinin (i) azalan bir fonksiyonudur: faizler düşünce yatırım harcamaları yükselir • Tasarruflar faiz haddinin artan bir fonksiyonudur: faiz yükselince tasarruflar artar S = S( i ) Tasarruf arzı ve yatırım talebi borçverilebilir fonlar piyasasında biraraya gelir Faiz haddindeki değişmeler ekonomiyi dengeye getirir Borçverilebilir fonlar piyasasında Tasarruf TL 1,200 trl. denge Borçverilebilir Fonlar (trilyon TL) kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ Tam istihdam kuraldır Modelin anlamı çok açıktır Çevrisel akım daima düzgün işler çünkü tasarruflardaki bir artış yada yatırımlardaki bir azalış halinde faiz haddi düşecek ve tasarrufyatırım eşitliği sağlanacaktır Bu durumda çevrisel akımda bir düzensizlik nedeni ile üretilebilecek milli gelirin talep yetersizliği yüzünden üretilememesi diye bir durum söz konusu değilidir Ekonomi daima emek dahil tüm kaynaklarının tam kullanıldığı bir dengededir Eksi büyüme yada yaygın işsizlik gibi durumlar varsa nedenleri başka yerlerde aranmalıdır Keynes: eksik istihdam Keynes için üretim fonksiyonu sadece ekonominin üretim kapasitesini sınırlar; her hangi bir anda üretilen miktar ise talebe bağlıdır Keynesyen modelde Y sabit değil değişkendir Yatırım harcamaları müteşebbislerin yırtıcılığı, teknolojik değişim gibi dışsal nedenlerin etkisinde dışsal bir veri kabul edilir I=I • Tasarruflar milli gelirin artan bir fonksiyonudur (Y - C) = S = S ( Y ) Her yatırım harcaması düzeyine, ona eşit tasarrufu sağlayacak milli gelir düzeyi tekabül eder Denge noktasında pekala işsizlik olabilir Gelir-harcama modeli Tasarruf gelirin tüketilmeyen kısmıdır Dolayısı ile tüketim fonksiyonu aslında tasarrufu belirler • Dengede, ekonomideki toplam harcama (H) toplam gelire eşit olmak zorundadır H = (a + PY) + I = Y • Bu denklemi açınca Y = (cc + I) x 1 / (1 - P ) Milli gelir otonom harcamalara ve tüketim eğilimi tarafından belirlenir 1 / (1 - (3 ) = Çarpan Katsayısıdır Sayısal örnek • Tüketim fonksiyonunun iki parametresi oc= 10 TLve (3 = 0.6 • Çarpan katsayısı 1 /( 1 -0.6 ) = 2.5 I = 20 TL ise, Y = 75 TL; C = 55 TL; S = 20 TL Tersinden gidip Y = 100 TL haline bakalım: bu durumda C = 70 TL ve S = 30 TL buluruz Yani 100 TL gelir üretildiğinde sadece 90 TL harcama yapılmaktadır: ürettiklerini satamayan üreticiler mutlaka üretimi düşüreceklerdir Y = 50 TL olsa, C = 40 TL ve S = 10 TL çıkar Yani 50 TL gelir üretildiğinde 60 TL harcama gelmektedir; üretim artışı kaçınılmazdır Harcanan gelir H 75 TL Gelir-harcama dengesi 1 daraltıcı açık 1—" H = C + 20 kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk genişletici açık A^^ C = 10 + 0.6 Y Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk 100 TL 75 TL 50 TL Uretilen gelir Y Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Kim haklı? Uzun dönemde milli gelir verimlilik ve onu belirleyen üretim faktörleri tarafından kısıtlanır Bunlar değişmeden sadece toplam talepte artış olması ekonominin daha fazla üretim yapmasına sağlayamaz Kısa dönemde durum farklıdır; toplam talep yetersiz kalırsa ekonomi kapasitesinin altında üretim yapabilir Bu takdirde talep artışı geliri de yükseltecektir Klasik model uzun döneme ve genel duruma, Keynesyen analiz ise şu yada bu şekilde çevrisel akımın kırıldığı resesyon ve depresyon dönemlerine tekabül etmektedir Modele devlet giriyor Şimdi modeli gerçekliğe doğru bir adım daha yaklaştırmak için devleti ekleyebiliriz Devlet milli gelir özdeşliğine vergiler (T) ve kamu harcamaları (G) ile dahil olur =C+I+G =C+S+T • Tasarruf-yatırım eşitliğini kullanarak I = Y -C -G I=S S = ( Y -T -C ) + ( T -G ) • Kamu ve özel tasarrufları ayıredebiliriz Sp = ( Y — T — C ) = özel tasarruf Sg = ( T — G ) = kamu tasarrufu Tasarruf: özel ve kamu • Özel tasarruf: gelirden vergiler ve tüketim çıktıktan sonra kalan bölümdür Sp = ( Y -T -C ) • Kamu tasarrufu ikamu harcamaları yapıldıktan sonra kamuya kalan vergi gelirleridir Sg = ( T -G ) ( T - G ) kamu bütçesi dengesidir: eğer bütçe açığı varsa Sg negatif olacaktır Tasarruf daima yatırıma eşittir ama bütçenin dengesine göre özel tasarruf yatırıma eşit, küçük yada büyük olabilir S = I + ( G -T ) • Tanım icabı, kapalı ekonomide kamu açığı özel tasarruflarla karşılanır •Gelişmiş ülkeler vatandaşları daha çok vergi ödüyor •ABD'de vergi AB'den daha düşüktür •Türkiye'de vergi gelirleri gelişme düzeyine göre düşüktür Dünyada vergi gelirleri Vergi gelirleri GSMH oranı % Fransa 38,8 İngiltere 33,7 İsrail Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk 33,4 kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Almanya Bulgaristan Mısır Brazilya Yunanistan ABD Kanada Rusya Pakistan Türkiye Endonezya Meksika Hindistan Silinmiş: kpss bilgi ileti listesi ¶ 29,4 25,1 22,6 19,7 19,7 19,3 18,5 17,4 15,3 15,2 14,7 12,8 10,3 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Türkiye: kamu maliyesi Konsolide bütçe: merkezi hükümet, yerel idareler ve ek bütçeye tabi kurumlar (üniversiteler, fonlar, vs) Maalesef Türkiye'de hükümetlerin bütçe dışında önemli miktarda harcama yapma geleneği vardır (görev zararları, kamu işletme zararları, vs.) Devletin ekonomideki payını ölçmenin bir yolu milli gelir serilerinde kamu tüketimi kalemine bakmaktır Kamu tüketimi devletin tüm mal ve hizmet satınalmalarını kapsamaktadır Fakat faiz, sosyal güvenlik kurumlarına ödemeler, teşvikler, vs. şeklindeki transfer harcamaları hariçtir Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Bütçe kalemleri • Faiz dışı denge: Gelirler - Faiz dışı harcamalar • Toplam harcama: Faiz dışı harcama + faiz ödemeleri • Genel bütçe dengesi: Gelirler - Toplam harcama Türkiye'de çok uzun süredir konsolide kamu bütçesi açık vermektedir Buna karşılık, faiz dışı denge her zaman ekside değildir Önce kamu gelir ve harcamalarının GSMH'ya oranına bakacağız Sonra her iki kalemin dağılımını göreceğiz Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Bütçe gelirlerinin dağılımı % 1995 2000 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Toplam Bütçe Gelirleri 100,0 100,0 Gelirden alınan vergiler 30,7 31,4 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Gelir vergisi 23,4 18,9 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Kurumlar vergisi 7,3 12,5 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Servetten alınan vergiler 0,6 1,0 Mal ve hizmet. alınan vergiler 30,5 34,0 KDV 16,3 15,0 Petrol tüketim vergisi 7,3 9,8 Diger vergiler 6,9 9,2 Dış ticaretten alınan vergiler 13,8 12,8 Diğer vergiler ve gelirler 24,4 20,7 Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk Biçimlendirilmiş: Satır aralığı: En az 0 nk kpss bilgi ileti listeleri iktisat-işletme bölümü http://groups.yahoo.com/group/kpss_iktisat/join Sayfa 2: [1] Biçimlendirilmiş MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 2: [2] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 1: [3] Silinmiş kpss bilgi ileti listesi Sayfa 3: [4] Biçimlendirilmiş MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [5] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [6] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [7] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [8] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [9] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [10] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [11] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [12] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [13] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [14] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [15] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [16] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [17] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [18] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [19] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [20] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [21] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [22] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [23] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [24] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [25] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [26] Biçimlendirilmiş MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [27] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [28] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [29] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [30] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [31] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [32] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [33] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [34] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [35] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [36] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [37] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [38] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [39] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [40] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [41] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [42] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [43] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [44] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [45] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [46] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [47] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [48] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [49] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [50] Biçimlendirilmiş MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 MAHYEN 09.12.2006 20:06:00 Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [51] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [52] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [53] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [54] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [55] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk Sayfa 3: [56] Biçimlendirilmiş Satır aralığı: En az 0 nk