Suriye Devrimi`nin kadınları | Marksist.org
Transkript
Suriye Devrimi`nin kadınları | Marksist.org
Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38 ABD'nin solcu haber yorum portallarından The Daily Beast'de yazan Mike Giglio, Suriye Devrimi'nde kadınların rolünü anlattı. Giglio'ya göre, sınır üzerinde fark edilmeden hareket eden kadın özgürlük savaşçıları, mücadelenin ayrılmaz bir parçası hâline geldi. 1 Ekim tarihinde yayınlanan yazı şöyleydi: Suriyeli askerlerin Raifah Sammie'nin evine zorla girmeyi başardıkları gün, baş örtüsünü henüz takmış ve öfkeyle askerlere bağıran Sammie'nin kapıda üzerlerine yürüdüğünü fark eden askerler oldukça şaşırmışlardı. "Birinin evine öyle elinizi kolunuzu sallayıp giremezsiniz" diye azarladı önce. "Sizin anneniz, kız kardeşiniz yok mu? Bu evde kadınlar yaşıyor. Örtünmek için zamana ihtiyacımız var". Askerler, Suriye'nin doğusunda yer alan isyancı İdlip şehrinde evleri arıyordu ve ilk anda Sammie'nin kapıyı açmak için neden bu kadar geciktiğini sordular. Sammie'nin oğlu kapıyı açana kadar sürekli kapıyı çaldılar ve bağırdılar. Ancak askerler içeri girdiğinde 4 kadının çocuklarıyla birlikte gergin bir şekilde beklediğini gördüler -Sammie ise hepsinin önünde muhafız gibi durmuş, tıp okuduğu için övündüğü 22 yaşındaki oğlunun önünde onlara kafa tutuyordu; askerlerin kuşkuları gittikçe azaldı, Sammie "Ben sadece bir ev kadınıyım" dedi. Askerler gittikten sonra, Sammie, kapı çalınırken aceleyle yatak odası penceresi ile gölgelik arasına sakladığı harddiski yerinden çıkardı. Sammie ayrıca panikle iki cep telefonunda bulunan numaraları siliyor, üzerinde telefon numaraları yazılı olan kağıtları yırtıyordu -kağıtlarda Romanya, Amerika, Türkiye ve Fransa'da yaşayan ve isyanı finanse etmek amacıyla büyük miktarlarda para yollayan Suriyelilere ait telefon numaraları yazılıydı. Sammie gerçekten de bir ev kadınıydı, tıpkı iddia ettiği gibi. Ancak İdlip'teki devrimci hareketin de çok önemli bir halkasını oluşturuyordu. Sammie geçmişte de gösteriler örgütlemişti, şimdi ise silah almak için paraya ihtiyacı olan isyancılara para aktarıyordu. Geçtiğimiz günlerde sığınmacı olarak kaçtığı Türkiye'nin Suriye sınırına yakın Hatay şehrinde, 1/5 Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38 oldukça zarif bir pembe eşarp ve oldukça dikkatlice dikilmiş siyah bir abaya içinde, yüzünde gülümsemeyle kurnazlığını anlatıyordu. Bu, insanların sınırı geçmesine yardımcı olmanın ve isyancılar için para toplamanın da içinde olduğu çok sayidaki başarılı operasyondan biriydi. "Çok fazla bağlantısı olan bir kadındım, bu da insanların dikkatini çekti" diyor Sammie ve ekliyor "Devrim için ne gerekliyse yaptım". Geçen yılın başlarında ayaklanma başladığı sırada, kadınlar da erkeklerle birlikte barışçıl gösterilerde yer aldılar. Ancak çatışmalar giderek daha kanlı bir hâl aldıkça ve Esad ağır top mermileri ve savaş uçaklarıyla ayaklananlara ve sivillere saldırmaya başladığında, ölü sayısı Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin verilerine göre 30.000'in üzerine çıktığında, cephenin ön saflarını erkekler doldurmaya başladı. Ancak sahnenin arkasında kadınlar hâlen çok önemli roller oynuyor; hem ayaklanma için para, ilaç ve silah tedarik ediyor hem de hastanelerde, medya merkezlerinde ve insani yardımların örgütlenmesinde gönüllü olarak çalışıyorlar. "Medya sadece olayın gözüken kısmıyla ilgileniyor, o yüzden bugünlerde çok sayıda erkek görüyorsunuz. Ancak çok sayıda kadın da var gücüyle çalışmaya devam ediyor. Yalnızca, şimdi yaptığımız bir çok işin gizli kalması gerekiyor". Bu sözler aktivist Rafiah Salemah'a ait, elbette bu bir kod adı, çünkü o hâlâ Şam'da çalışmaya devam ediyor ve rejim kadınlara da saldırmaya başladı. Kadın aktivistler, kontrol noktalarında kadınların kimliklerinin incelenmesinin son haftalarda özellikle sıkılaştığını, bunun da rejimin kadınların yaptığı işlerden haberdar olduğunun bir göstergesi olduğunu söylüyorlar. Muhalif Suhair Atassi, devrimin en önde gelen figürleri arasında ilk tutuklananlardan biri ve 2/5 Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38 tutuklandığı andan itibaren ayaklanmanın en önemli figürlerinden biri hâline geldi. Ayaklanmanın başında Şam'da örgütlenen aktivistlerden biri olan ve saklanmaya zorlanan Razan Zeitouneh, pek çok kişi tarafından başından beri devrimin en önemli aktivist gruplarından olan Yerel Koordinasyon Komiteleri'nin lideri olarak görülüyor. Arkadaşlarına göre Şam'da insani yardım konusunda yürüttüğü yoğun çalışmalar nedeniyle hedef hâline gelen Rama al-Assas, 27 Ağustos'tan beri kayıp. Arkadaşları Rama'nın evden tıbbi yardım tedarik etmek üzere çıktığını, ancak rejimin sadık çeteleri tarafından bir arabaya zorla bindirilerek kaçırıldığını söylüyorlar. Arkadaşları ayrıca, Rama'nın izlendiğinin farkında olduğunu, ancak yaptığı işi bırakmayı reddettiğini de ekliyorlar. Bir arkadaşı "Kendisini bir özgürlük savaşçısı olarak düşünüyordu ve savaşçılar asla geri çekilmezler" diyor. Suriye İnsan Hakları Ağı'nın yakın zamanda yayınladığı bir rapora göre, ayaklanmanın başladığı günden bugüne kadar en az 1.900 kadın hayatını kaybetti. Gözlemevi'nden Sipan Hassan da rejimin aynı zamanda çok fazla kadını tutukladığını, ancak rakamları tam olarak belirlemenin çok zor olduğunu söylüyor. Hassan ayrıca "Rejim için kadın ya da erkek oluşunuzun hiçbir önemi yok. Şu an kadınlar devrimde çok önemli bir rol oynuyor. Pek çoğu da bu sebeple tutuklandılar" diyor. Çok sayıda cesaret öyküsü var. Amina Ahmed Abid, Esad'ın güçlü olduğu Lazkiye civarında eylemlere katıldığında kocasının evde nasıl saklandığını anlatıyor. "Bu devrim aynı zamanda bizi evlerimizdeki despotluktan da özgürleştirdi" diyor. İsyancıların son zamanlarda askeri ve istihbarat merkezlerine bombalı saldırılarla harekete geçtiği rejimin kalbi Şam, burka ve başörtüsü giyen kadınların ayaklanmadaki kısmi rolünü açıklamak için güzel bir örnek. Zira, devriyelerin kol gezdiği, adım başı kontrol noktasının bulunduğu şehre ihtiyatlı bir biçimde girebiliyorlar. 3/5 Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38 Şam'daki Farah Nasif isimli liberal bir aktivist, amacına yardımcı olacaksa başörtüsünü seve seve giyeceğini söylüyor. "Şayet muhafazakâr bir bölgeye gidiyorsak, yerel bir kadın gibi başörtüsü takıyoruz. Cebime, elbisemin içine ilaç, bazen para saklıyorum, hiç kuşkulanmıyorlar" diyor. "Doğrusu, bir şeyleri saklamakta ve yalan söylemekte iyiyiz". Şayet güvenlik güçleri arama yapmaya yeltenirse, ağlamaya başladığını söylüyor: "Hayır! Dokunamazsınız bana! Ben sizin kardeşinizim! Falan filan..." Nasif aynı zamanda partizan bir gazeteci olarak çalışıyor, bir kadın olarak erkeklerin erişemediği hikayelere ulaştığını söylüyor. "Benim için kolay bir iş, insanlar bazen erkeklerden ziyade kadınlarla konuşurken daha rahat" diyor. Çoğu erkek şimdilerde evinde oturuyor, çünkü basit bir iş için bile dışarı çıktığında güvenlik kuvvetlerince askere alınma korkusu yaşıyorlar. "Bundan mutluyum" diyor Nasif alaycı bir dille. "Erkeği evde, mutfakfa tut". Nirvana lakaplı Şamlı bir aktivist, "dikkatsiz masum kadın" olarak görülmesine güveniyor. Devrim başladığında 20'lerinin sonlarında, genç, başarılı, meslek sahibi bir kadındı; artık Sammie gibi iletişim ağını kuran, insanların güvendiği kadınlardan birisi hâline geldi. "Alenen bağışta bulunmaya ya da gerçek isimlerini söylemeye korkan bunca insanı nasıl idare edebilirim? Güvenilir birkaç insan var para verebilecekleri. Ben onlara gidip paralarını alıyorum" diyor: "Ve bir arabam var". Nirvana, sıklıkla, bagajı erzak veyahut diğer levazımla dolu hâlde güvenik noktalarından geçiyor. Ömrü boyunca Amerikan müziğinin hayranı olmuş, MP3 çalarına uzanıyor eli güvenlik noktasına yaklaştığında. "Tek yaptığım teybe bir Amerikan şarkısı koyup, sesi sonuna kadar açıp bir sigara yakmak; size verecek bir şeyim yok der gibi" diye anlatıyor. "Beni o hâlde gören birisi, muhtemelen devrimle alakam olmadığını düşünecektir". "Suriye polisi çapkınlığıyla nam salmıştır. Bu yüzden görmezlikten gelir her şeyi. Asla iki kere düşünmezler." Nirvana'nın devrimci çağrısı, Tupac'ın şu dizeleri: "Değişiklik göremiyorum/ Sabah kalktım ve kendime sordum/ Bu hayat yaşamaya değer mi/ Kendimi havaya uçurmalı mıyım?" 4/5 Suriye Devrimi'nin kadınları | Marksist.org Ozan Tekin tarafından yazıldı. Pazartesi, 08 Ekim 2012 23:38 edersin? Nirvana, ediyor. bir girdiğinde yaşamayı eylem Kıl yaptıklarının Onlara gibi hak orayı payı gözükse etmediğini kurtulduğu dümdüz göre, bir bu de, ediyorsa, parça düşündüğü insanlar onu anları tehlikeye gülünç hatırladıkça terörist. bombalar içindir" göründüğünün atıyor. Demek yağdırıyorsa, diyor. irkiliyor. "Şöyle ki "Öyleyse, onlara Harap farkında, düşünebilirsin: yapıyor yardım muhitlere onlara fakat da, etmek nasıl vazifesi Şayet orada erzak yiyecek gerekmiyor." ordu taşımak yaşayan hayati bir temin önem bölgeye zararsız insanların arz Kadınlar, isimli toplu sonra boşluğunu diyor. katliamda bir "Erkeklerle insani aktivist, en doldurmak yardım harap en Suriye elbirliğiyle az bölgelerin en 300 için çok İnsan çabalıyor insanın merak çalışıyoruz. en Hakları çok öldüğü, edilen kadınlar. yardıma Gözlem Onlar şey Şam'ın oldu, Deraya'daki muhtaç Örgütü'ne bize banliyösü rejimin bağımlı, bölgeler göre devrime imha biz Deraya'da sadece olduğunu de ettiği onlara". kadınlar depolardaki ağustos çalışıyor. söylüyor. öncülük ayında "Saldırıdan tıbbi Jodi ediyor" yaşanan ilaçların Chou Kadın diğer Tutuklanan itibarını cinsel aktivistlerin zedeliyor" fakat saldırılar. herhangi endişesi, diyor. Şayet bir sadece bir saldırıya kadın işkence saldırıya uğramayan ve uğramamış tutuklanmak Hadel isimli olsa değil, aktivist bile, aynı bu "Bu zamanda leke durum onu incitiyor. tecavüz kadının ve "Bir büyük Hanadi tarafından onların kadın bir yaptığı Mahmoud. sorun. tutuklanmışsa, tehdit zihinsel Devrim edilmiş. Fiziksel işkenceydi". için "Sana herkes bir çaba istismara bunu, bir gösterenler erkeğinden ona uğramamasına şunu için tutuklanmasından yapacağız" ciddi bir karşın, şey" diye rutin diyor söylediklerini daha bir 50 biçimde gün fazla tutsak endişeleniyor. hatırlıyor: gardiyanlar kalan "Bu, Bu Devrimciler, erkekleri ekip. de kapsayan, seküler kadınları dolayısıyla da, şeriat birlik tesis kurmanın edip kadın her zaman haklarını çok kolay geriletmeye olmadığı çalışan karmakarışık İslamcı Devrimden Ortadoğu görece iyiydi. ülkeleriyle önce Toplumsal Suriye'de kıyaslanınca, gelenekler kadın hakları, boşanma daha Suudi büyük kanunu Arabistan, bir endişeydi. gibi konularda Birleşik Arap sorunlar Emirlikleri olmasına gibi rağmen diğer Şimdilerde uygar kadın haklarına bir devleti ABD'de geldiğinde, desteklediğini ikamet eden biz söylüyor. kadınlar aktivist bunun Khawla "Esad'dan için Yusuf, mücadele sonra devrime ne gelirse edeceğiz". arka gelsin", çıkan İslami diyor grupların Yusuh, "Sıra bile Bazı odaklanılmadığına hakları bende kadınlar yarattığı üzerine ise, yüksek hissiyat isyancıların dair sesle endişelerini şu: çok bir siyasi iş şeyler yapıyorum, dile özgürlük söylemedi" getiriyor. talepleri fakat "Şu diyor karşılığında ana arasında Nasif. kadar, "Bu kadın fazla muhalefetten durumun, bir haklarına şey bekleyemiyorum." bir hiç yeterince kadın kimse olarak kadın ilerleyeceğinden, itilmişti" olarak bir diyor. ivme evvel "Ancak getirdi." de gerilemeyeceğinden devrimde hakları çok savunucusu önemli ümitli. hâle "Devrimden olan geldiler. Salemah, Bu önce, durum, davasının kadınlar Suriye'nin gerçekten Esad'ın kadınlarına gidişiyle kenara birlikte kesin Gerçi, yakınlarındaki barışçıl içine dalmış. kadınların iken bu "Silahlanma bir kadar çoğu köyün dahil şimdilik yerlisi başladığından olmadığını sadece olan Ranem savaşı söylüyor. beri Shahim, rolüm kazanmakla Ancak çok Esad'ı ayaklanma daha meşgul devirmeye güçlendi" görünüyor. silahlandığında çalışan diyor. Lazkiye hareket tamamen tamamen O Yerel yardım kaçmak bulunuyor: savaşçının her günlerden şeyde otoritelerin etmiş. zorunda rol "Eğer durumuyla bu almak Daha yana, yakalamak kalmış. bir sonra zorunda". kadın halktan ilgilenebilir. Fakat resmi silah istediği savaşçılara mücadeleyi kaçıracaksa, yetkililer Bunu bir kadın da dikkatlerini ihtiyaç bırakmamış; yapamıyorsa, bırakın aktivistin duydukları onun kaçırsın. ülkeden zira ona doğrultusuna erzak her Kaçıramıyorsa, yemek gizlice zaman ve yedirebilir. levazım Türkiye'ye yapacak çevirdiklerinde, yaralı işini Şimdi, bir kaçmasına yürütüyor. bir iş kadınlar kendisi (Türkçeye Ozan Ekin Gökşin ve Melih Mol çevirdi.) 5/5