Nörolojide yoğun bakım enfeksiyonları Demet Özbabalık
Transkript
Nörolojide yoğun bakım enfeksiyonları Demet Özbabalık
Nörolojide yoğun bakım enfeksiyonları Dr.Demet Özbabalık ESOGU Nöroloji Aniden denizi göreceksin sakın şaşırma Orhan Veli • Aniden Sanat ve Beyni görecekin sakın şaşırma Sanat ve beyin Demet Özbabalık Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD SANAT RESİM MÜZİK EDEBİYAT Plato • Fikirler insandan bağımsızdır • Nesneler ve fikirler farklıdır • Sanat belli bir nesnenin sadece belli bir yüzüdür • Nesneleri karşılaştıran güç beyindedir nöroestetik DANTE MICHELANGELO WAGNER Belirsizlik tüm sanatların en önemli karakteristiğidir Dante • İlham kaynağı sevdiği kadını olan Beatrice dir • Eserleri İtalyanca’dır. “Vita Nuova, Convivio, paradiso” • Metamorfoz • Zihnimin çarpıcı kadını Mıchelangelo • Fiziksel olmayan soyut istek • Eserlerinin çoğunu yarım bırakmıştır • Belirsizlik, sonsuza kadar bilinmeyen sanatçı • Son kararı verme ve son sözü söyleme işi zihne bırakılmalıdır Wagner • Belirsizlik ve çözülmemişlik • Romantik operası “Tristan und Isolde”önceden aracılık edilmiş olan çözülememezlik • Tüm illüzyonların en büyüğü olan romantik aşkın en büyük anıtı Sanatın nörolojisi • • • • • Resim Heykelden Mimari Edebiyat Bilim • Sanat ve tıp • Toplum • Tarih Sanatın nörobiyolojisi zihindeki kavramları tuvale, müziğe veya edebiyata çevirmesidir poliomyelit • Mısır hanedanlığından Rahip Ruma • Masaccio (1401-1428) – St Peter Healing the sick with His Shadow Migren • Georgio de Chirico • Picasso • Bingen’li Hildegard(1098-1179) • Açık cennetten gelen çok kuvvetli parlak ve ateşli bir ışık gördüm.Beynimin, kalbimim ve göğsümün içine yakmayan bir alev gibi tekrar tekrar işledi, benim içimi ısıttı ergotizm • St anthony ateşi (mathias grünewald 1480-1524) Delilik Taşı Hieronymus Bosch 1450-1516 Nöroanatomi • Tıbbın liderleri anatomiye en büyük katkıyı yapan sanatçılardır • Leonardo da Vinci (1452-1519) • Ruhun yeri 3 ventrikül • Vesalius (1514-1564) Nöroanatomi Nöroanatomi İspanyol okulu • Jose de Ribera (15911652) • Clubfoot • Francisco Goya (17461828) • Ani sağırlık, başdönmesi, körlük , üveit Fransa • Theodore Gericault(17911824) • Paralitic Woman Diğer • Rembrant van Rijin (1606-1669) • Anatomy Lessons of Dr Nicholas Tulp Diğer • Vincent Van Gogh (18521890) • • • • • • • • Kraniyofasiyal anamoli Halusinasyon Depresyon Epilepsi Şizofreni Nörosfiliz Alkol, dijitalis porfiri Self-Portrait, 1889 Irises, 1889 Portrait of Doctor Felix Rey, 1889 The Starry Night, 1889 Resim sanatında epilepsi • • • • • • Antasubba Limbourg kardeşler Raphael St Valentine Jan Dark Van Gogh • • • • • • Sabatu Duke de barry The Transfiguration Epilepsi azizi Mansel kolleksiyonu Temporal lob epiepsisi Muzik John Tyndall: İnsan zihni belli aralıkta notaları olan ve bunun ötesinde her iki yönde de sessizliğin sonsuzluğunun bulunduğu bir müzikal enstrümanla kıyaslanabilir Deliliğin müziği Benjamin Franklin • Armonika çalanların delirmesi Mozart etkisi • Mozartın müziğini inlemekle ilişkili olan bir performans artışı veya nörofizyolojik aktivite değişikliği • Çağdaşları Bach, Beethowen, Wagner ve chopinden daha fazla tekrarlayan bir melodik çizgi içermesidir Mozart etkisi • Nöbet aktivitesini azaltır – 29 hastanın 23 tanesinde epieptiform aktivitelerde anlamlı düşüşler saptanmıştır. Ort 40-300 sn almıştır. Mozart etkisi • Tekrarlama • Periyosite Müzik insan ruhunun saydığının farkına varmadan saymaktan aldığı zevktir Leibniz Müzik dilin yanında desenli seslerin beyin tarafından semantik ve etkili bir önemle doldurulmuş ve geliştirilmiş halidir. AMUZİ 1871 steinhal yarıküre farklılığı; sağ yarıküre algılayıcı ve yürütücü müzikal fonksiyonlardan sorumlu iken sol yarıküre müziğin tanınması ve bellekten , sembolik maniplasyonlardan ve bütünleşmeden sorumludur. Ağlar, hiyerarşi ve paralel işlem lokalizasyonist yaklaşımı getirmiştir. Otistiklerin müzik dünyası • 2 yaşında beyin hasarı • Annesi eline klavye veriyor • Şimdi müzisyen Müzik • Duygunun ölçümü • Ağrı kontrolü • Cevabın kalıcılığı EDEBİYAT Charcot ve Shakespeare • Epilepsi tasvirleri • Julius Caesar, The tempest, IV. Henry, Othello, King Lear • Cennette ve dünyada düşüncenizle hayal edebileceğinizden daha çok şey var Literatürde epilepsi • Tryggve Anderson (Norveç) • Hubert Aquin (Kanada) • Andreas Burnier (Hollanda) • Ernesto Dalgas (Danimarka) • Fyador Dostoyevski (Rusya) • Margiad Evans (İngiltere) • Richard Polak (ABD) Literatürde epilepsi 1821-1881 • Karamazov kardeşler • Besy • Idiot Nöroloji ve Sherlock Holmes • Dr. Arthur Conan Doyle –Dr James Watson • Enfeksiyon, kanser, gut, Akciğer hst, göz hst, kalp hst, alkolizm, • 56 hikaye ve 4 roman nörolojik hst Dr Watson”Dünyanın gördüğü en mükemmel mantık yürütme ve gözlemleme makinesi “ Holmes”beyin vücudun en önemli organıdır, bir doktor olarak yediklerinin büyük kısmının beyinde harcandığını kabul etmelisin. Ben bir beyinim , geri kalanım sadece eklerim” Katalepsi • Gustave Flaubert ----Madam Bovary • Charles Dickens--------A tale of Two Cities • Zeka yıkımı “The adventures of mazarin stone” • Toksik ensefalopati “The adventure of Devil’s foot • Nöbet “The study of scarlet” • Beyin humması “The naval treaty” • Hareket bozukluğu (The greek İnterpreter) • Alkolizm Siirler • Dr Keats • Zavallı baba parkinson hiç gülmüyor suratı Hepten kesmiş alakayı hiçbir şeyciye kızmaz bakışları bön bön olmuş Debrret kitabı gibi zavallı baba parkinson oturmuş sigara sarıyor • Dr Henry Heads • 1861-1840 • Ölüm onu buldu seçti ve parçaladı • Bilimin onaramayacağı kol ve ayaklara günlerce aylarca yıllarca giyinmek için hasta odasının kapı ardında bir annenin gözyaşlarındaki şiddetli kopuşun Katalepsi George Eliot-Silas Marner Orta yaşlı erkek Tetikleyici gerilim-ayinler Bilinçte gerileme Gözler sabitlenmiş Uzuvlar kasılı Ani düzelme Sonrasında soluk-güçsüz Amnezik Doğuda akılcılık Sufilik • Mimarlık • Resim Felsefe, tıp, astronomi, matematik, musiki gibi on yedi ayrı bilim dalında eserler veren İslam âlimi Yakup El Kindi’nin tüccar komşusunun oğlu birdenbire hastalanır. Yemeden içmeden kesilir. Hastalık, tüccarın işlerini sekteye uğratır; çünkü her işi oğlu yönetmektedir. Hastalığa çare bulunamaz. Bir arkadaşı tüccara, bu hastalığı ancak Kindi’nin tedavi edebileceğini söyler. Tüccar, komşusu Kindi’yi bilmektedir ama şimdiye kadar sürekli aleyhinde konuşmuştur. Yine de aracı vasıtasıyla ondan yardım ister, Kindi de kabul eder. Hastanın nabzını kontrol ettikten sonra musikide hünerli öğrencilerinden birkaçını çağırır. Onlara ne çalmaları gerektiğini söyler ve sürekli o musikiyi icra etmelerini ister. Dakikalar geçtikçe nabzı kuvvetlenen ve nefesi canlanan hasta bir süre sonra kımıldamaya, oturmaya ve konuşmaya başlar. Kindi, tüccara, “Oğluna ne sormak istiyorsan sor?” der. Sorular sorulup cevaplar alındıktan sonra hasta yeniden eski haline döner. Baba müzisyenlerin devam etmesini isteyince Kindi, “Hasta son gayretini gösterdi. Fazlasına imkan yok; çünkü ömrü tamamdır.” diye konuşur. Müzik tedavisi • Farabi ve Razi (9.yy) • İbni Sina (10.yy) • Hasan Şuuri ve Gevrekzade Hasan Efendi (17.yy) Mevlana YunusEmre Mevlana Mevlana'da insan, ölümlü ile ölümsüzü, iyi ile kötüyü, ilahi ile beşeri benliğinde toplayan bir birleştiricidir. İnsan ölümsüzlüğün, ölümlü beden içinde zamanını doldurması ile yaşaması bu alemdeki görünümüdür. İnsan varlık ağacının meyvesidir. İnsanlığın evrensel dilinin müzik olduğuna inanan Mevlanaya göre, 'Tanrı'nın dili Türk olsun, Rum olsun, Arap olsun aşıkların dilidir.'diyerek, İnsanlardaki birliğin müzikle oluşacağına inandı. Bu düşüncesine karşı çıkanlara şöyle demişti; 'Biz müzik ve dansla cennetin kapısının sesini duyuyoruz.' Yunusemre • Türk halk şairlerinin tartışmasız öncüsü olan ve Türk'ün İslam'a bakışını Türk dilinin tüm sadelik ve güzelliğiyle ortaya koyan Yunus Emre, sevgiyi felsefe haline getirmiş örnek bir insandır. 1238 'bütün insanları sev ki daima çiçekler ve gül bahçeleri içinde bulunasın. her nerede ve ne halde olursan ol, dost ve aşık olmaya çalış cömertlikte ve yardım etmede akarsu gibi ol. şefkat ve merhamette güneş gibi ol başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol. hiddet ve asabiyette ölü gibi ol. tevazuda toprak gibi ol. hoşgörürlükte deniz gibi ol. ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol.'