Çocuğun Gelişiminde Bağlanma, İlgi
Transkript
Çocuğun Gelişiminde Bağlanma, İlgi
Projenin Baþlýðý: Çocuðun Geliþiminde Baðlanma, Ýlgi-Bakým ve Aile Dinamiklerinin Etkisi Proje No: 105K102, (TUBÝTAK –SOBAG projesi) Süresi: 3 yýl Proje Kabul Tarihi: 1/11/2005 Proje Yürütücüsü: Nebi Sümer (ODTÜ) Yardýmcý Araþtýrmacýlar: Sibel Kazak Berument (ODTÜ), Melike Sayýl (H.Ü), Gül Günaydýn (ODTÜ), Emre Selçuk (ODTÜ), Þenel Hüsnü (ODTÜ), Meltem Anafarta (ODTÜ) ÖZET Bu çalýþmanýn amacý Türkiye'de temel anne ve baba davranýþlarý, baðlanma örüntüleri ve yakýn baðlamsal faktörler içerisindeki özelliklerin (evlilik uyumu, sosyoekonomik düzey v.b.) çocuðun psikolojik saðýlýðýna, uyumuna ve akademik yeterlik algýsýna etkilerini incelemektir. Bu amaçla erken dönem çocuklardan ve annelerinden (N = 110), dört ilden 4. Ve 5. sýnýf öðrencilerinden (N = 1931) ve ebeveynlerinden (Nanne = 1614; Nbaba = 1490) gözlem ve anket yoluyla veri toplanmýþtýr. Erken dönem çocuklarý BDSS ve anneleri ADSS kullanýlarak gözlenmiþtir. Orta çocukluk dönemindeki katýlýmcýlara ise proje amaçlarýna uygun çok sayýda ölçüm aracý uygulanmýþtýr. Erken çocukluk çalýþmasýnda BDSS ve ADSS Türk kültürüne uyarlanmýþtýr. Çocuklarýn güvenli baðlanma düzeylerinin özellikle küçük yaslarda (12-18 ay) ve anne eðitiminin düþük olduðu durumlarda görece düþük düzeylerde olduðu gözlenmiþtir. Anne duyarlýk ortalamalarýnýn görece yüksek düzeylerde olduðu, özellikle anne eðitim düzeyi ile birlikte arttýðý bulunmuþtur. Duyarlýk ile çocuk güvenli baðlanmasý arasýnda Batý ülkelerinde bulunduðu gibi orta düzeyde güçlü bir iliþki gözlenmiþtir. Orta çocukluk dönemine yönelik çalýþmanýn bulgularý bazý anne baba davranýþlarýnýn (örn., reddedici ve müdahaleci davranýþlar), aile içindeki çatýþma, evlilik uyumsuzluðu ve düþük eðitim düzeyinin baðlanma, duygusal problemler ve akademik yeterlik algýsý bakýmýndan ciddi risk faktörleri olabileceðine iþaret etmektedir. Deðiþkenler farklý model önerileri kullanýlarak incelenmiþtir. Bulgular ebeveyn baðlanma kaçýnma ve kaygýsýnýn anne ve baba davranýþlarýný ve evlilik çatýþmasýný yordadýðýný göstermiþtir. Psikolojik kontrol kültüre özgü özelliklere duyarlý olmasýna karsýn, müdahaleci ve karþýlaþtýran ana babalýða karþýlýk gelen iki alt boyutun, Batý ülkelerindeki bulgulara benzer þekilde Türk kültürel baðlamýnda da olumsuz etkilere yol açtýðý bulunmuþtur. Çalýþma bulgularý çok sayýda makale ve bilimsel kongre tebliðleri seklinde analiz edilmiþ, hem Türk hem uluslar arasý psikoloji yazýnýna önemli katkýlarda bulunulmuþtur. Proje Yayýnlarý: Harma, M., Ozturk, A., & Sumer, N. (2008). Erken Dönem Baðlanma Davranýþlarý Sýnýflandýrma Seti'nin Türkiye Örnekleminde Deðerlendirilmesi (An Evalution of Attachment Q-Sort in Turkish Sample). Paper published in the 2nd Psychology Graduate Students Congress Book, Ilgaz, 26-29 June, 2008. Ozturk, A. & Sumer, N. Moderating role of attachment security on the link between temperament and child adjustment. Paper presented at the XIV. European Conference on Developmental Psychology (ECDP), Vilnius, Litvania, August 18-22, 2009. Ozturk, A., Sayýl, M., & Sumer, N. The Role of Spousal Communication Patterns on Maternal Sensitivity. Poster presented at the 20th Biennial Meeting of the International Society for the Study of Behavioural Development (ISSBD), Würzburg, Germany, July 13 - 17, 2008. Ozturk, A. & Sayýl,. M. The effects of maternal guilt induction on different aspects of self in children. Paper presented at the 11th European Conference of Psychology (ECP), Oslo, Norway, July 7-10, 2009. Sayýl, M., Sümer, N., & Kazak-Berument, S. (April 2009) The Mediator Role of Attachment Security Between Interparental Conflict and Children's Psychosocial Adjustment. Poster presented at the Society for Research on Child Development, Denver, USA.