DĠJĠTAL MÜZĠK RAPORU 2009
Transkript
DĠJĠTAL MÜZĠK RAPORU 2009
DĠJĠTAL MÜZĠK RAPORU 2009 DEĞĠġMEKTE OLAN ORTAMA YÖNELĠK YENĠ Ġġ MODELLERĠ. IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Ġçerik s3 GiriĢ: Müzik geleceği yeni iĢ modelleri ile kucaklıyor – Hükümetler dijital içerik için bir gelecek sağlayacaklar mı? s4 1. Bölüm: Dijital müzikte yeni bir dönemin Ģekillendirilmesi – Dijital müzik: temel olgular ve rakamlar s8 2. Bölüm: DeğiĢmekte olan ortama yönelik yeni iĢ modelleri – “Müzik eriĢimi”ne geçiĢ – Müzik indirmelerde daha fazla seçenek – Sosyal ağlar ve reklam destekli servisler - Yeni ufuklar: markalar, oyunlar ve ürün sunum satıĢları – Umuma Ġletim: müziğe adil bir değer biçme – Dijital müzik küreselleĢiyor – odak noktasında üç ülke s 18 3. Bölüm: Çekirdek misyon – yeteneğe yatırım – Dijital gürültünün ortadan kaldırılması – Sanatçılara değer katılması – Servislerin geliĢmesi – Dijital dünyada bir albümün pazarlanması – Aynı vizyonu paylaĢan bir ekip: Menajerin görüĢü s 22 4. Bölüm: “Bedava” döneminde müziğin paraya dönüĢtürülmesi – ISP ve hükümetlerin görevleri – Yerli müzik ve filmlerin geleceği ? Odak noktası Fransa ve Ġspanya – Kavramdan gerçekliğe: hükümetler ISP iĢbirliğine yönelmeye baĢladılar s 26 5. Bölüm: Eğitim – yürek ve zihinlere yönelik kampanya – Gençler, Müzik ve Ġnternet – Pro-music.org – Ulusal kampanyalar s 28 6. Bölüm: Yaratıcı sesler konuĢuyor – Fikri mülkiyet ne zaman bedava oldu? – müzik menajerleri konuĢuyor – “Bedava” döneminde ticaret – yaratıcı endüstrilerin ortak sıkıntısı s 30 7. Bölüm: Sürüm öncesi korsanlığı: endüstri önlemleri artırıyor 2 GiriĢ Müzik, geleceği yeni iĢ modelleri ile kucaklıyor – hükümetler dijital içerik için bir gelecek sağlayacaklar mı? diğer yerlerde de ISP‟ler ile mobil telefon IFPI Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı operatörlerinin ilgisini çekecektir. John Kennedy tarafından hazırlanmıştır. Kayıtlı müzik endüstrisi kendisini ve iĢ modellerini baĢtan yaratıyor. 2009‟da dünyamız beĢ yıl önceki halinden çokdaha farklı bir görünüme sahip. Plak Ģirketleri iĢ modellerine iliĢkin tüm yaklaĢımlarını değiĢtirdiler ve operasyonlarını yeniden Ģekillendirerek müziğin yayma ve tüketim Ģekillerinde yaĢanan geniĢ çaplı değiĢimlere ayak uydurdular. Müzik endüstrisi, diğerleri gibi, 2009‟a küresel ekonomik gerilemenin yarattığı belirsizlik ortamında girmektedir. Ancak, bizler reform, yeniden yapılanma ve baĢtan yaratma ihtiyacına yabancı değiliz. Plak Ģirketleri bu sürece uzun yıllar önce baĢladılar. Bundan dolayı, inanıyorum ki, onlar zor zamanlarda ayakta kalabilme konusunda diğer birçok sektörden daha tecrübeliler. Bu raporda baskın olan ikinci konu ise iĢbu raporda geniĢlemekte olan rollerini yansıtmak amacıyla “müzik” Ģirketleri olarak da anılan plak Ģirketlerinin müzik hayranlarının beğendiği çok çeĢitli sanatçıların piyasaya kazandırılmasında oynamaya devam ettiği roldür. Dijital dünyanın müzik Ģirketlerinin önemini azaltmakta olduğuna dair fikir yalnızca bir efsanedir. Bilakis, müzik piyasasına talip olan birçok sanatçının milyonlarca tüketici arasında görünürlük için birbiriyle rekabet etmekte olduğu bir dünyada, müzik Ģirketi rolü dijital gelecekte ancak daha büyük önem kazanabilir. ġirketlerin sağladığı yatırım, beceri, hizmet ve yaratıcı tavsiyeler müzik endüstrisinde her zamanki gibi temel bir iĢlev TartıĢmaların katetmesi gereken uzun bir yol mevcut ancak olmayı sürdürmektedir. ISP‟lerin fikri mülkiyetin korunmasında sağlam bir ortak olmalarına iliĢkin kampanya ilerleme kaydediyor. Hükümetler müziğin yaklaĢık %95‟inin sanatçı ya da yapımcıya herhangi bir bedel ödenmeksizin indirildiği bir ortamda içeriğin paraya dönüĢtürülmesine yönelik çabalar konusunda yaĢanan sıkıntının boyutunu anlamaya “ Hükümetler “bedava içerik” baĢladılar. Fransa‟da bulunan yaratıcı endüstrilerin ve ISP‟lerin fikri mülkiyet geleceğinin tehlikede olduğunu anlayan Fransa, ISP‟lerle haklarının korunmasına dahil iĢbirliği alanında baĢı çekmektedir. Ġngiltere ve sayısı gittikçe artan diğer birçok ülke 2008‟de edilmesi konusunda benzer bir yolda ilerlediler ve 2009‟da bu çalıĢmalar daha “hiçbir Ģey yapmama”nın bir fazla hız kazanacaktır. Bu raporda bugünün müzik endüstrisi içerisinde yenilik ve değiĢimle ilgili çok olumlu hikayeler yer almaktadır. Plak Ģirketleri ekonomik geleceklerini sadece müzik satıĢları üzerine değil, ayrıca tüketicilerin müziğe eriĢimlerden “gelir yaratmaya” dayalı bir temel üzerine kuruyorlar. Öncelikle, plak Ģirketleri yalnızca müzik satıĢına değil aynı zamanda tüketicilerin müziğe eriĢimlerini “gelire dönüĢtürmeye” dayalı bir ekonomik gelecek inĢa etmektedirler. Nokia‟nın seçenek olmadığını kabul etmeye Ekim 2008‟de baĢlattığı “Comes With Music” servisi, baĢlıyorlar.” cep telefonu fiyatına dahil edilmiĢ bedava ve sınırsız John Kennedy, IFPI Yönetim müzik konseptini içermektedir. Ġngiltere‟deki SKY‟dan, ve Ġcra Kurulu BaĢkanı Danimarka‟daki TDC‟ye ve diğer avrupalı ISP‟lere müzik Ģirketleri ile ISP‟ler arasında kurulan yeni bağlantılar da aynı Ģekilde karĢımıza çıkmaktadır. Bunlar tüketicilerin müzik isteme ihtimali bulunan her noktada müzikten ticari değer elde etme ve Son olarak, endüstrimiz ve endüstrimiz kapsamında lisanslamaya iliĢkin muazzam potansiyelin yalnızca çeĢnicileridir. Bu sırada, bu rapor basına gitmek üzere çalıĢan herkesin bel bağladığı ortamla ilgili oldukça önemli tarıĢmalar süregelmektedir. Bu tartıĢma yoldayken Apple DRM içermeyen sekiz milyon yalnızca müziğin değil aynı zamanda yaratıcı eser parçayı esnek fiyatlarla sunabilmek için önde karĢılığında ödüllendirilme ilkesinin bizzat gelen plak Ģirketleriyle anlaĢmalar imzaladığını kendisinin risk taĢımakta olduğu dijital çağda yer açıkladı. alan tüm yaratıcı endüstrilerin geleceği ile ilgilidir. Bu giriĢimlerdeki ortaklarımız kendi tüketici talep sorunlarıyla gitgide daha fazla boğuĢmaya ve sundukları hizmetlerin değerine müziği ilave etme fırsatını değerlendirmeye baĢladılar. Bu raporda yer alan etkileyici bir istatistik Denimarkalı Telekom Ģirketi TDC tarafından, sunduğu müzik servisinin geniĢbant ve cep telefonu müĢterilerini muhafaza etmede çok önemli ve gözle görülür bir etki yaratmıĢ olduğunun doğrulanmasıdır. Bu, müziğin ticari değeri açısından güçlü bir ifadedir ve Yasal olmayan dosya paylaĢımında yaĢanan büyük artıĢ oldukça açık bir Ģekilde tüm müzik sektörünü iĢini kaybetme tehtidi ile yüz yüze getirmektedir. Bu rapor, telif haklarının korunması için değer zinciri boyunca paylaĢım sorumluluğu içeren yeni bir yaklaĢımın gerekli olduğu konusunda, büyük ve bağımsız plak Ģirketleri, yönetici ve politikacılar tarafından varılan geniĢ katılımlı fikir birliğini yansıtmaktadır. Bu rapor bugün geliĢmekte olan müzik sektörünün hikayesini anlatmaktadır. Müzik çeĢitli birçok sektörün lokomotifi ve kalbi konumundadır ve ürüne iliĢkin talep her yıl daha da fazlalaĢmaktadır. Müzik Ģirketleri iĢ modellerini değiĢtirmekte ve eskisinden daha karmaĢık ve sofistike olan piyasaya sanatçılar kazandırılmasına yönelik becerilerini keskinleĢtirmektedirler. Hükümetler, ticari dijital içerik için bir gelecek düĢünülüyorsa, bedava içerik ve ISP‟lerin fikri mülkiyet haklarının korunmasına dahil edilmesi konusunda “hiçbir Ģey yapmama”nın bir seçenek olmadığını kabul etmeye baĢlıyorlar. Odak noktası özellikle Fransa ve Ġngiltere olmak üzere, 2009 yılına iliĢkin asıl soru gerçek eylemlerin sonucunun ne olacağı ve bunun kayıtlı müziğin kaybettiği değerin tersine çevrilmesi ve endüstrinin tekrar büyümeye baĢlamasına yardımcı olma konusunda ne kadar hızlı ve etkin olacağıdır. 3 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Dijital müzikte yeni bir dönemin Ģekillendirilmesi Müzik endüstrisi yeni teknolojiler aracılığıyla devrim yapılan bir ortamda yeni tüketici taleplerini karĢılayabilmek için kendisini ve iĢ modellerini yeniden yaratıyor. 2008 yılında dijital müzik sektörü uluslar arası alanda altıncı geniĢleme yılını yaĢamıĢ, tahmin edilen %25‟lik oranda büyüme göstermiĢ ve 3.7 milyar $ ticari değere ulaĢmıĢtır. Dijital platformlar 2007 yılında kayıtlı müzik satıĢlarının %15‟ini oluĢtururken günümüzde yaklaĢık %20‟sine karĢılık gelmektedir. Kayıtlı müzik internet ve cep telefonu devriminde ön plandadır ve dijital platformlar aracılığıyla, yüzde olarak, gazete, dergi ve film endüstrilerinin toplamından daha fazla gelir getirmektedir. Müzik tüketimi daha da yaygınlaĢmakta ve müzik Ģirketlerinin gelir kaynakları geniĢlemekte ve çeĢitlilik kazanmaktadır . Endüstilere göre küresel dijital gelirler (2008) Dijital pay Oyunlar %35 Kayıtlı müzik %20 Gazeteler %4 Filmler %4 Dergiler %1 Kaynak: PWC Global Entertainment and Media Report (2008), IFPI “Müzik, tüketiciler için hiç bugünkü kadar önemli olmamıĢtı. Her yıl müzik kullanımının arttığını görüyoruz ve müzik Ģirketleri olarak bizim yaptığımız bu ilgi üzerinde oynamaya iliĢkin yeni yollar bulmak,” diyor Sony Music Entertainment, Global Digital Business, BaĢkanı Thomas Hesse. Diğer bir kilit değiĢim ise müzik Ģirketleri mümkün olduğunca fazla yoldan müzik sunmaya çalıĢtıkça patlama yaĢanan tüketici seçenekleri. Bu yaklaĢımlar iTunes ve AmazonMP3 gibi à-la-carte indirme mağazalarından abonelik servislerine, film ve oyunlardaki müziklerin lisanslanmasına, ticaret ve marka ortaklıklarına, YouTube ve MySpace gibi reklam destekli streaming sitelerine ve aynı zamanda yayın ve kamuya temsil haklarından elde edilen gelirlerin toplanmasına farklılıklar göstermektedir. 2008 yılında birçok yeni kanal ortaya çıkmaya devam etti, bu durum tüketicilere yeni birçok yolla yasal müzik elde etme fırsatının sunulduğu çok daha karmaĢık ve sofistike bir ticaret düzenini yansıtmaktaydı. Yeni iş modelleri DeğiĢmekte olan iĢ modelinin baĢlıca örneği “ müzik eriĢimi”ne iliĢkin ticarette yaĢanan büyüme ve müziğin diğer servis ya da cihazlarla bütünleĢtirilmesi. Nokia‟nın Comes With Music telefonu ve TDC‟den PLAY 2008‟de baĢlatılan müzik eriĢim servislerinin örnekleridir. Büyük çoğunluğu Avrupa‟da bulunan diğer örnekler ISP ve mobil operatör ortaklıklarını içermektedir. Plak Ģirketleri müzik eriĢim modelini büyük bir fırsat olarak görmektedirler. “BaĢarılı bir albüm dünya çapında yaklaĢık yedi milyon birim satacak ancak bir yıl içerisinde çok daha fazla kiĢi bu albümü dinleyecek ve tadını çıkaracaktır,” diyor Universal Music Group International, Dijital, Sorumlu BaĢkan Yardımcısı Rob Wells: “Bu diğer tüm tüketicilerin aydınlatılmasıdır.” Bu değiĢimlerin altında bir dizi kilit tema bulunmaktadır. Bunlardan birincisi müziğe yönelik sonu gelmeyen tüketici talepleridir. Amerika BirleĢik Devletleri‟nde NPD Group tarafından yapılan bir araĢtırma toplam müzik tüketiminin (lisanslı ve lisanssız) 2003-2007 yılları arasında üçte bir oranda arttığını tespit etmiĢtir. NielsenSoundScan 2008 yılında tüm formatlarda müzik Teknoloji Ģirketleri ile yapılan ortaklıklar değiĢmekte olan alımının 10.5 oranında artıp, toplamda 1,5 milyara iĢ modelinin ayrılmaz bir parçasıdır. çıkarak ABD‟deki toplam satıĢın en yüksek rakamlara Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde Ġnternet Servis ulaĢtığını belirtmiĢtir. Sağlayıcılar (ISP), donanım üreticileri, cep telefonu “ BaĢarılı bir albüm dünya çapında yaklaĢık yedi milyon birim satacak ancak çok daha fazla kiĢi albümden faydalanacaktır. Bu hemen hemen diğer tüm tüketicilerin aydınlatılmasıdır.” Rob Wells, Universal Music Group International, Dijital, Sorumlu BaĢkan Yardımcısı 4 üreticileri ve diğer teknoloji Ģirketleri ile yapılan paylaĢım anlaĢmalarından gelen müzik endüstrisi gelirlerinde artıĢ yaĢanması muhtemeldir. Teknoloji Ģirketleri müziğe sundukları servislere değer katması ve kendi iĢ modellerini geliĢtirme açısından önem verirken, müzik Ģirketleri bu ortaklara tüketicilerin ev ve yaĢam tarzlarına oldukça büyük ölçüde ulaĢmalarından dolayı önem vermektedir. “Bu eriĢim modelinin ortaya çıkmasıyla müzik endüstrisinin ekonomik modeli nihayet cep telefonu endüstrisininki ile uyumlu hale geldi. Her ikisi de dünyayı aynı lensten izleyecek – genellikle ARPU olarak bilinen, kullanıcı baĢına düĢen ortalama gelir.” Edgar Bronfman, Warner Music Group Yönetim ve Ġcra Kurulu BaĢkanı Dijital Müzikte Yeni Bir Dönemin ġekillendirilmesi Warner, Music Group, dijital strateji ve iĢ geliĢtirmeden sorumlu baĢkan yardımcısı Michael Nash bu ortaklıkların müzik endüstrisinin yeniden büyümeye baĢlamasında önemli bir rol oynayacağına inanıyor: “dijital bağlantıda, dijital ağlar, kablosuz, geniĢ bant ve donanımdan oluĢan multitrilyon dolarlık bir ekonomi mevcuttur. Müzik bu ekonomi için fazlasıyla önemli ve aynı zamanda çok çeĢitli ve daha geniĢ kapsamlı endüstrilerin lokomotifi niteliğindedir. Bu endüstriler müzik endüstrisiyle nasıl yeni ortaklıklar kurabileceklerini düĢünmektedirler. Müzik endüstrisinin sağlığı bu trilyon dolarlık ekonominin sağlığına önemli ölçüde katkı sağlayacaktır.” müzik yarıĢmalarına ya da canlı etkinliklerde müzik kayıt ve satıĢına kadar insanların müzik deneyimini yaĢadığı her noktada varlık gösteriyoruz. Bizlerin toplumsal rolü rafa fiziksel diskler koymak değil, nerede olursa olsun tüketiciye ulaĢmaktır.” Bu durum aynı zamanda müzik Ģirketlerinin aralarına katmakta olduğu yeni uzmanlar aracılığıyla da gözler önüne serilmektedir. Örneğin, EMI Music digital business BaĢkanı Douglas Merrill bu Ģirkete Nisan 2008‟de Google‟dan geçmiĢtir. Merrill Google‟dan çıkardığı en büyük derslerden birinin tüketicilerin varmayı amaçladıkları sitelere değil müzik keĢfetmek için kullanıdıkları yollar üzerinde yoğunlaĢılması olduğunu belirtiyor: “Sosyal ağlar bildikleri müzik gruplarını arayan hayranlar Muzik indirmeler, AmazonMP3‟ün Avrupa piyasasına açısından fayda sağlamasına rağmen yeni müzik grupları bulunması açısından da fazlaca sıkıntıya sebep olmaktadır. girmesi ve tüketici seçeneklerinin geniĢletilmesiyle birlikte, daha sağlıklı bir hal almaya devam ediyor. Hayranlara, her nerede olurlarsa olsunlar istedikleri anda 2008 yılında yer alan önemli bir geliĢme dijital hak müzik bulabilmeleri konusunda yardımcı olmalıyız. Bunu yönetimleri (DRM) içermeyen indirmeleri satacak daha fazla sayıda internet mağazasının lisanslanması yapabilirsek bunu paraya dönüĢtürmenin yollarını tüketicilerin elde ettikleri müziği her türlü taĢınabilir bulabiliriz.” cihazda çalabilmeleri anlamına gelmektedir. Ocak 2009‟da Apple DRM içermeyen sekiz milyon parçayı esnek fiyatlarla sunabilmek için önde gelen plak Ģirketleriyle anlaĢmalar imzaladığını açıklamıĢtır. Bu hamlenin parça indirme satıĢlarını önemli miktarda artırması beklenmektedir. Müzik Ģirketleri, bu sırada, müziğin keĢfinde en popüler kanalların büyük bir kısmınına ticari lisans vermekteler. Sosyal ağlarda en gözde markalardan biri olan MySpace müzik keĢfi dünyasının sınırlarını “ Ġllegal dosya paylaĢımına karĢı aĢarak ticari bir müzik servisi haline gelmiĢtir. YouTube gibi video- streaming siteleri Yürütülen bir kampanya maliyetsiz müzik arayan tüketiciler arasında oldukça müzik düĢüncesi aksine karĢı bir popülerdir. Müzik Ģirketleri mücadeledir. Müziğin ücretsiz olma bu siteleri içerik sahibi haklarına saygı hayali, özellikle uzmanlaĢmıĢ gösteren, yaratıcılara eserleri karĢılığında haklarını ödeyen ve yeni müzikler repertuar oluĢturan bağımsız plak yaratılması için giriĢimlerde bulunan Ģirketleri için bir felakettir.” meĢru müzik ekonomisinin bir parçası Yves Riesel, Abeille Musique haline getirme amacını taĢıyan lisans anlaĢmaları üzerinde çalıĢmaktadırlar Fransa BaĢkanı (bağımsız Ģirket) Yeteneği beslemek ve yeteneğe yatırım Dijital müzik devriminde tüm köklü değiĢimlerin yanı sıra devamlılık da bulunmaktadır. Küçük ve büyük, müzik Ģirketleri tüm bu yeni iĢ ortaklıklarındaki temel görevlerinin yeni yeteneklere yatırım yapan esas kiĢiler ve sanatçıların kariyerlerini geliĢtirenler olmaya devam etme olduğuna inanmaktadırlar. Bu beceri, uzmanlık, yatırım kapasitesi, yaratıcı anlayıĢ ve her Ģeyden önemlisi sanatçıların eserlerini izleyicileriyle buluĢturabilme gelecekte de müzik Ģirketlerinin görev ve sorumlulukları arasında yer alacaktır. “Plak Ģirketinin iki temel görevi bulunmaktadır ve bunların ikisi de zaman zaman hafife alınır ve yanlıĢ anlaĢılır – birincisi beceri ve servislere yatırım yapmak diğeri ise bunları sunmaktır” diyor Ġngiltere‟nin en büyük bağımsız plak Ģirketlerinden biri olan Beggars Group BaĢkanı Martin Mills: “Bu görevler her zaman için gerekli olacaktır.” ISP ve Hükümetin görevleri Müziğin dijital alanda yeniden yaratılması çok sayıda parçanın, IFPI tahminlerine göre yaklaĢık yüzde 95, hak sahiplerine ödeme yapılmaksızın indirildiği bir ortamda Plak Ģirketleri bu yeni ortamda geleneksel gerçekleĢmektedir. sanatçı geliĢtirme becerilerini tüketicilere ulaĢılmasına iliĢkin yeni uzmanlık Internet korsanlığı meĢru müzik sektörünü bilgileriyle birleĢtirerek kendi dönüĢümlerini bataklığa sürüklemekte, satıĢlara, yeniliğe, gerçekleĢtirmeye çalıĢmaktadırlar. EMI Music, Ġcra sanatçıların kariyerlerine ve repertuara yapılan Kurulu BaĢkanı Elio Leoni Sceti bu durumun müzik yatırımlara zarar vermektedir. Hükümet Ģirketinin değerini değil fakat rolünü köklü bir Ģekilde düzenlemeleri hayati önem taĢıyan bu konu ile değiĢtirdiğini belirtmektedir: “Bizler artık yalnızca mücadelede kilit önem arz etmektedir. plak satmıyoruz, dijital ve fiziksel formatlardan müzik 2008‟de Fransa ISP‟lerin ağlarındaki büyük çaplı deneyiminin ulaĢtığı her noktaya; keĢif sürecinin bir telif hakkı hırsızlıklarıyla mücadelede etkili parçası olmaktan Rock Band ve Guitar Hero gibi ortaklar olarak görev almasını öngören taslak mevzuat ile uluslar arası alanda baĢı çekmiĢtir. 5 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 dijital müzik: temel olgu ve rakamlar Müzik Ģirketlerinin dijital gelirleri 2008 yılında uluslararası alanda, tahminlere göre yüzde 25 oranında büyüme göstererek 3.7 milyar ABD dolarına ulaĢmıĢtır. Digital platformlar 2007 rakamlarına göre yüzde 15 artarak halihazırda kayıtlı müzik satıĢlarının yaklaĢık yüzde 20‟sine karĢılık gelmektedir. Dijital satıĢlardaki artan büyüme tüm kayıtlı müzik piyasasında yaĢanan düĢüĢ hızının yavaĢlamasını sağlamıĢtır. 2008‟de yüzde 24 artarak ve dünya çapında 1.4 milyar birime ulaĢan tek Ģarkı indirmeler internet piyasasında baĢı çekmeye devam ediyor ancak dijital albümler de sağlıklı bir Ģekilde büyümeye devam ediyor (%37‟lik artıĢ). 2008‟de en çok satan dijital single Lil Wayne‟nin Lolipop adlı parçası olmuĢtur. Birkaç büyük piyasa dijital müzik devriminde baĢı çekmektedir: ABD dijital müzik satıĢlarında dünyanın lideri konumundadır ve dijital müzik piyasası küresel değerinin %50‟sini oluĢturmaktadır. Tek parça indirmeler 2007 yılına kıyasla %27 oranında artarak 2008 yılında ilk kez bir milyarı aĢmıĢ ve toplamda 1.1 milyara ulaĢmıĢtır. Dijital albüm satıĢları yüzde 32 oranında artarak toplamda 66 milyona ulaĢmıĢtır (NielsenSoundScan). Dijital albümler 2007‟de toplam albüm satıĢlarının yüzde 10‟una karĢılık gelirken halihazırda bu oran yüzde 15‟e yükselmiĢtir. Atlantic Records gelirlerinin büyük bölümünün halihazırda dijital kanallar aracılığıyla gelmekte olduğunu bildiren ilk büyük Ģirket olmuĢtur. Japonya, özellikle cep telefonu piyasası, 2008 yılının ilk yarısında genel ticaret gelirlerinin artmasına yardımcı olan dijital satıĢlarıyla dikkate değer bir baĢarı hikayesine ev sahipliği yapmaya devam etmektedir. 2008 yılında cep telefonlarına yönelik 140 milyon single satılmıĢtır, bir önceki yıla göre %26 oranında bir artıĢ kaydedilmiĢtir (RIAJ). Fransa da, 2008 yılında %49 oranında artıĢ gösteren satıĢlarla dijital alanında güçlü bir büyümeye tanıklık etmektedir. 2008 yılında 14.5 milyon tek parça internet aracılığıyla indirilmiĢ, 2007‟ye kıyasla bu oran %20 artmıĢ, 1.4 milyon dijital albüm satılmıĢ ve bu oran da %27 artmıĢtır (SNEP). Buna ek olarak, 2008 yılında 12 milyon parça indirilmiĢtir. Fransa Neuf Cegetel, SFR ve Orange ile yapılan gelir paylaĢım giriĢimleri gibi yeni “müzik eriĢim” modeli denemeleri ile karĢı karĢıyadır. Ülke internet korsanlığının yok edilmesine yönelik hükümet giriĢimleri alanında dünyaya yol göstermektedir. Almanya’daki adijital müzik satıĢları istikrarlı bir büyüme kaydetmektedir. Internet üzerinden tek parça indirmeler 2007‟ye kıyasla %22 büyüme göstererek 2008‟de toplam 37.4 milyona ulaĢmıĢtır. Dijital albüm satıĢları %57 artarak, toplam 4.4 milyona ulaĢmıĢtır (Media Control GfK International). Dijital büyüme oranlarında ABD ve Japonya ile diğer ülkeler arasında belirgin farklılıklar görülmektedir. 2008 yılının ilk yarısında dijital, ABD‟deki kayıtlı müzik satıĢlarının %39‟unu oluĢturmuĢtur – bu rakam Almanya‟daki rakamın dört katından fazladır (%9). Bu sırada, ABD‟deki tüketicilerin dijital müziğe harcadıkları net gelir oranı Avrupa‟dakinin beĢ katından fazladır. ABD‟deki geniĢbant kullanıcıları müziğe internet üzerinden ortalama 12.5 ABD doları harcarken bu rakam Ġngiltere‟de 7.8 ABD doları ve Ġspanya‟da yalnızca 0.6 ABD doları Ģeklinde gerçekleĢmiĢtir (2007). Bu farklılıklarda birçok faktör etkili olmaktadır. Bunların arasında farklı piyasalarda farklı cep telefonu ve geniĢbant benimseme düzeyleri ve teknoloji sahipliği ve kullanımındaki değiĢkenler yer almaktadır. Fiziki perakende sektörlerinin farklılık gösteren gücü de korsanlık düzeyi, kredi kartının piyasaya İngiltere önde gelen piyasalarda, dijital yayılımı ve tüketicilere sunulan ödeme yöntemlerine ek satıĢlardaki en büyük artıĢı 2008 yılının birinci bir etken olarak görülmektedir. Farklı ülkelerdeki yarısında görmüĢ, satıĢlar %45 oranında artmıĢtur. 2008 yılında 110 milyon tek parça indirilmiĢ, bu rakam dijital servislerin pazarlama çalıĢmaları arasında da 2007‟ye kıyasla %42 oranında artmıĢtır. Dijital albüm belirgin zıtlıklar bulunmaktadır. MüĢterinin internet üzerinden satıĢları da keskin bir artıĢ kaydetmiĢ, % 65 oranında yapılan alımlara güveni de ülkeden ülkeye değiĢmektedir. artarak 10.3 milyona ulaĢmıĢ ve Ģu anda albüm piyasasının %7.7‟sini oluĢturmaktadır (OCC/ BPI). Ülke Nokia‟nın Comes With Music servisine ilk ev sahipliğini yapmıĢ ve Amazon MP3 2008 yılında servis kapsamını geniĢleterek Ġngiliz tüketicilere ulaĢmıĢtır. 6 Dijital Müzikte Yeni Bir Dönemin ġekillendirilmesi dijital müzik gelirleri (2008). 4.0 %25 3.7 3.5 2.9 %20 %20 2.5 %15 2.2 %15 2.0 %10 %11 1.5 dijital % % l Milyar ABD doları s 3.0 1.2 1.0 0.5 %5 0.4 %5 %2 %0 %2 0.0 2004 2005 2006 2007 2008 Kaynak: IFPI. Rakamlar internet, cep telefonu ve abonelikten elde edilen ticaret gelirlerini içermektedir. 2008 rakamları tahminlere dayalıdır. Rakamlar yuvarlanmıĢ ve sabit döviz kurundan ifade edilmiĢtir. top 5 dijital müzik piyasası (2008) Ülke top 10 dijital single parça 2008 Dijital pay No. Sanatçı ġarkı Ġsmi SatıĢ (m birim) ABD %39 1 Lil Wayne Lollipop 9.1 Japonya %19 2 Thelma Aoyama Sobaniirune 8.2 Ġngiltere %16 3 Flo Rida feat. T-Pain Low 8.0 Fransa %12 4 Leona Lewis Bleeding Love 7.7 5 Timbaland Apologize 6.2 6 Greeeen Kiseki 6.2 7 Katy Perry I Kissed A Girl 5.7 8 Alicia Keys No One 5.6 9 Usher feat. Young Jeezy Love In This Club 10 Chris Brown Almanya %9 Kaynak: IFPI. Rakamlar Ocak- Haziran 2008 dönemindeki dijital payları yansıtmaktadır. With You 5.6 5.5 Kaynak: IFPI. Tablo online single parçaları, audio ve video mastertone‟ları, ringback tone‟ları ve cep telefonuna tam parça indirmeleri içerir. Kasım 2008‟e kadar olan 12 aylık dönemi kapsar. SatıĢ rakamları yuvarlanmıĢtır. Aynı Ģarkının tüm versiyonları birleĢtirilmiĢtir. Flo Rida Katy Perry Alicia Keys Lil Wayne 2008‟de en çok satan sanatçılardan bazıları 7 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 „müzik eriĢimi‟ne geçiĢ Müzik sektörü yalnızca satıĢa dayalı bir modelden müzik eriĢiminin “gelire dönüĢtürüldüğü” bir modele geçmektedir. “EriĢim” servislerinin sunulması müzik sektöründeki en önemli tek güncel geliĢme olmuĢtur. Servisler detaylar açısından farklılık gösterse de, ister diğer servislerle birlikte ister ek abonelik seçeneği Ģeklinde olsun, hepsi tüketicilere müzik eriĢimi sunma ortak ilkesi kapsamında faaliyet göstermektedirler. Nokia Comes With Music servisini Ġngiltere‟de Noel‟e yaklaĢılan günlerde baĢlatmıĢtır. Bu servisin 2009 yılında diğer kilit piyasalara yayılması beklenmektedir. Tüketiciler Nokia Comes With Music telefonu aldıklarında bir yıl boyunca sınırsız müzik eriĢimine sahip oluyor ve böylece herhangi bir ek ücret ödemeden Ģarkı indirebiliyorlar. Örneğin Ġngiltere‟de TNS tarafından yapılan araĢtırma yıllık toplam müzik harcamaları ortalamasının £65 olduğunu ancak bu ortalamanın altında ve üzerinde büyük farklılıklar bulunduğunu göstermektedir. Universal Music Group International, digital, Ticaret Direktörü Francis Keeling bu durumun yeni modelin diğerlerinin yerini alacağını gösterdiğini belirtiyor: “Harcama yelpazesinin en alt ucundaki insanları, piyasanın üst sıralarından herhangi bir kısım eksiltmeksizin, Comes With Music gibi anlaĢmalar aracılığıyla yönlendirmek istiyoruz.” “ en sonunda her türlü ürünün müzikle birlikte geldiğini göreceğiz – ev sinema sistemi, arabalar ve televizyonlar. Müzik, tüketicilere tam ve memnuniyet verici deneyimler sundukça elektronik cihazların değerini artıran önemli bir unsur haline gelebilir.” Sony Music International Global Digital Business BaĢkanı Thomas Hesse Comes With Music servisinin sırrı sınrsız müzik sunumu ve abonelik ile sahipliğin kombinasyonudur. “AraĢtırmalarımız tüketicilerin müziğe sınırsız eriĢimin faydalarını görebildikleri durumda Servis yüksek kalite ses ve telefona önceden yüklenmiĢ telefon için ekstra ücret ödeyeceklerini göstermektedir” 1,000 popüler parça ve bir PC çalar sunarak çok büyük bir diyor Sony Music Entertainment, Kullanıcılar servise Nokia Music Store‟dan müzik müzik kataloğuna eriĢim sağlamaktadır. 6 ila 18 aylık EMEA dijital ve yeni iĢ geliĢtirmeden sorumlu baĢkan indirmek için kullanacakları bir bilgisayar uygulaması sözleĢmelerinin sonunda kullanıcılar en çok çaldıkları yardımcısı Ulrich Jaerkel “Bazı kiĢiler sahip olmama indirerek eriĢebiliyor ve böylelikle telefonlarına müzik Ģarkıların 300‟e kadar olan kısmını her türlü cihazda durumunda tedirgin olabiliyorlar iĢte bu nedenle Comes aktarabiliyorlar. Yıl sonunda tüketiciler indirdikleri muhafaza edebilmektedirler. With Music konsepti bu kadar tüm parçaları muhafaza edebiliyor ve koleksiyonlarını popüler. Bu servis Ģarkıların muhafaza edilmesinin Sony Ericsson genel müdür yardımcısı ve pazarlama Nokia Music Store‟dan yapacakları à-la-carte alımlar yanı sıra müzik keĢfi anlamına da gelmekte ki bu da sorumlusu Lennard Hoornik diyor ki: “tüm cep telefonu sayesinde güncelleyebiliyor ya da daha üst model bir tüm nüfus grupları arasında oldukça popüler.” tüketicileri içeriğin telefonlarında bulunmasını istiyorlar Comes With Music telefona geçiĢ yapabiliyorlar. ancak birçoğu bu deneyimin zor ve yavaĢ olduğunu ve uzun Sony Ericsson da “müzik eriĢimi” modelini zaman aldığını düĢünüyor. PlayNow™ plus ile engeller geliĢtirmektedir. Sony Ericsson‟un PlayNow™ plus ortadan kalkacak, tüketicilere istedikleri her türlü müziği – Yeni servisin yalnızca mevcut satıĢların yerini servisi ilk olarak Ġsveç‟te Telenor adlı operatörle istedikleri yerde ve istedikleri zaman- anında keĢfetme, alacağına değil aynı zamanda tüm müzik piyasasını Sony Ericsson Walkman Phone‟un özel bir indirme, çalma ve tavsiye etme özgürlüğünü sunuyoruz.” büyütebileceğine inanılmaktadır. modeli kullanılarak baĢlatılmıĢtır. Servisin 2009 baĢlarında diğer piyasalarda da baĢlatılması PlayNow™ plus, cihaz satıcıları, mobil ağ operatörleri ve beklenmektedir. PlayNow™ plus kullanıcılara nerede Vodafone, Telenor, 3 Hong Kong ve Vodacom gibi olurlarsa olsunlar her istediklerinde doğrudan mobil “Comes With Music servisinin insanların geniĢbant sağlayıcıları aracılığıyla uluslararası kullanım için müzikten faydalanma Ģekillerinde fark ağ üzerinden müzik indirme, çalma ve tavsiye etme müzik servisleri sunan Omnifone tarafından imkanı sunmaktadır. yaratacağına inanıyoruz. Yıllık desteklenmektedir. Omnifone Ġcra Kurulu BaĢkanı Rob sınırsız müzik eriĢimi sayesinde Lewis diyor ki: “Cihaz üreticileri ile iĢbirliği halinde sunulan servislere verilen önemin gittikçe arttığına hayranlar tek parça ya da albüm inanıyoruz ve gelecekte dünya çapında sınırsız müzik alımlarına kafa yormaksızın en hizmeti sunacak, araç ses sistemi sağlayıcılarından, sevdikleri sanatçıları dinleyebilecek bilgisayar ve set-top box (Ģifre çözücü) imalatçılarına kadar ya da yeni türleri araĢtırabilecekler.” birçok satıcı ile görüĢmelerimiz sürmektedir.” Tero Ojanpera, Nokia Eğlence Sorumlusu 8 DeğiĢmekte Olan Ortama Yönelik Yeni ĠĢ Modelleri Warner Music EMEA, digital business, sorumlu baĢkan yardımcısı Eric Daugan farklı fiyatlandırma modellerini evde film tüketiminin fiyatlandırılmasına iliĢkin yöntemlerle kıyaslamaktadır. Daugan bu konuda: “Bir film yayın saatinde müĢteri tarafından yalnızca izlendiğinde herhangi bir ücret alınmamaktadır, müĢteriler “internet video” servisi için az miktarda ücret ödemektedirler ve istedikleri zaman istedikleri kadar izleyebilmek için DVD satın aldıklarında ise daha fazla ücret ödemektedirler. Bu, ödeme ile kontrol arasındaki klasik dengedir” diyor. Fransız ISP, Neuf Cegetel 2007 yılından bu yana “müzik Bazı Ġnternet Servis Sağlayıcılar (ISP) MüĢterileri için geniĢbant ve telefon paketlerinin bir parçası olarak repertuar kütüphanelerine paket halinde eriĢimleri müzik hizmeti olarak sunmaya baĢlamıĢlardır. Danimarka‟lı TDC Nisan 2008‟de paket halinde müzik abonelik hizmetini baĢlatmıĢtır. PLAY Ģirketin servise kaydolan cep telefonu ve geniĢbant müĢterilerine abonelikleri sürerken ek bir ücret talep etmeksizin 2.2 milyon parçaya sınırsız eriĢim sunmaktadır. Kasım 2008 itibariyle 54 milyon ve aylık 7.2 milyon olarak bildirilen indirme rakamlarıyla servise abone olanların sayısı oldukça artmıĢtır. Servisin ortalama aylık kullanıcıları halihazırda 92,000‟in üzerindedir ve servis Danimarka dijital piyasasının önemli bir bölümünü ele geçirmiĢtir. “Danimarka‟daki cep telefonu ve geniĢbant piyasaları oldukça olgunlaĢmıĢtır, bu nedenle müĢteri çekmeden çok müĢterilerin muhafaza edilmesi üzerinde durulmaktadır. TDC PLAY müĢterilerin muhafaza edilmesi ve ciromuzun istikrarlı hale getirilmesinde hayati önem taĢımaktadır.” Eva Berneke, TDC Üst Düzey BaĢkan Yardımcısı & Strateji Sorumlusu Diğer bir önemli anlaĢma, medya devi BSkyB Ġngiltere ve Ġrlanda‟da müzik servisi sunmak üzere TDC, dünya çapındaki ISP‟lerin ilgisini çekecek olan Universal Music ile ortaklık yapmasıdır. 2009‟da PLAY sayesinde bunun faydalarını görmektedir. canlılık kazanması beklenen bu servis kullanıcılara Müzik servisinin müĢterilerin muhafaza edilmesine ne internet üzerinden sınırsız müzik dinleme imkanı ve Ģekilde yardımcı olduğuna iliĢkin çok önemli bir aylık bir ücret karĢılığında istedikleri her an müzik gösterge olarak, Yönetim kurulu BaĢkan yardımcısı ve indirme fırsatı sağlayacaktır. ġarkılar, iPod‟lar ve strateji sorumlusu Eva Berneke abonelerin servisi terk cep telefonları dahil olmak üzere her türlü cihazda ederek rakip firmaya abone olma oranında, TDC PLAY çalınabilecektir. servisinin baĢlatılmasından bu yana, önemli ölçüde bir Tüketicilerin ihtiyaçlarına göre hazırlanmıĢ farklı düĢüĢ kaydedildiğini gözlemlemiĢtir. indirme paketleri sunan çeĢitli abonelik seçenekleri Cep telefonu müĢterilerinde bu oran %30-40 arasında, sunulması beklenmektedir. Bu rapor yayımlandığı geniĢbant müĢterilerinde ise yaklaĢık %60 oranında sırada Sky katalogların lisanslanması ile ilgili diğer düĢmüĢtür. Ģirketlerle görüĢmelerine devam etmektedir. Ekim 2008‟de, TDC PLAY 10 baĢlatılmıĢ böylelikle geniĢbant aboneleri olan TDC PLAY kullanıcılarının aylık 50 Danimarka Kronu (yaklaĢık 9 ABD doları) karĢılığında her ay 10 parça indirip saklamaları sağlanmıĢtır – bu ücret Danimarka‟daki parça baĢı ortalama ücretin yaklaĢık %37 altındadır. Parçaların çoğu MP3 formatındadır. TDC, aynı zamanda bir à-la-carte servis de sunmaktadır, TDC Play Music. eriĢim” servisi sunmakta ve 150.000 Universal Music parçası arasından sınırsız indirme imkanı sağlamaktadır. Universal, Sky giriĢimini yeni bir kilit piyasaya açılım olarak değerlendirmektedir. Universal Music Group Ġngiltere, dijital sorumlusu Beth Appleton diyor ki: “Sky‟ın sunduğu yeni müzik fırsatı Ġngiltere‟de 2009‟da, müziğe yalnızca sahip olmanın ağırlıkta olduğu bir dijital alandan müĢterilerin milyonlarca potansiyel müĢterilerle birlikte mevcut ve bilinen bir servisin parçası olarak müziğe eriĢip ona sahip olabilecekleri hibrit modellere geçtikçe göreceğimiz evrimi yansıtmaktadır.” Tüketicilere iki seçenek sunulmaktadır: Herhangi bir ekstra ücret gerektirmeyen ve dokuz müzik türünden birinden sınırsız indirme seçeneği sunan Neuf Music Initial ya da ekstra €4.99 ödenmesi gereken ve tüm Universal Music parçalarını içeren sınırsız indirme seçeneği sunan Neuf Music Optimal. Operatörler servisin yeni geniĢbant abonelerini çekmede büyük baĢarı yakaladığını belirtmektedirler. Fransa‟da tüketicilerin ilgisi konusunda rekabet eden baĢka modeller bulunmaktadır. Orange‟dan Musique Max sınırsız bir indirme servisidir. Orange internet ve cep telefonu müĢterileri bu servisi aylık ekstra €12 ödeyerek abone olabilmektedirler. Servis büyük ve bağımsız Ģirketlerden, bir milyonu aĢan Ģarkı sunmakta ve bu Ģarkılar için aynı zamanda satın alıp saklama seçeneği de geçerli olup, diğer beĢ dijital müzik çalma cihazına ya da uyumlu telefona da aktarılabilmektedir. Warner Music Fransa BaĢkanı Thierry Chassagne diyor ki: “Her bir indirmenin ücretlendirilmesinden öte, Orange‟ın sunduğu imkan Fransa‟da yeni tüketim modelleri geliĢtirilmesi açısından da bir dönüm noktasını temsil etmektedir. Bu, hem sanatçı haklarına saygı duymaktadır hem de müzik hayranlarının daha fazla esneklik, hareketlilik ve daha zengin bir müzik arzı konusundaki ihtiyaçlarına cevap verebilen yenilikçi bir alternatiftir.” Fransa‟nın ikinci en büyük mobil operatörü SFR, Kasım 2008‟de benzer bir servis arzını baĢlatmıĢtır. Aylık €22.90 ila €56.90 arasında değiĢen üç sıralı bir servis kapsamında SFR müĢterileri sınırsız miktarda müzik indirebilmektedirler. Dosyalar bilgisayara indirildiğinde DRM içermemektedir ve Ģu ana kadar Universal Music katalogu ile sınırlı kalınmıĢtır. . Diğer Avrupalı ISP‟ler halihazırda benzer müzik servisleri sunmaktadırlar. Finlandiyalı ISP DNA Aralık 2008‟de donanımla birlikte gelen bir müzik servisi Ġsveçli Telekom Ģirketi TeliaSonera ise altı ülkede Telia Musik servisini baĢlatmıĢtır. 9 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Müzik indirmelerde daha fazla seçenek Müzik indirme 2008‟de %24 yükselerek Warner Music, Jason Mraz‟ın We Sing We Dance Ġndirme servisleri farklı coğrafyalara yayılmaktadır. 1.4 milyara ulaĢan parça satıĢları ile uluslar arası alanda güçlü bir Ģekilde büyümeye devam ediyor. Tüketici seçenekleri dijital hak yönetimlerini (DRM) içermeyen ve böylece tüketicilerin yasal olarak elde ettikleri Ģarkıları her türlü cihaza aktarmalarını sağlayan, parça indirme satıĢlarının artmasıyla çeĢitlenmiĢtir. Platformlar ve cihazlar arasındaki birlikte iĢlerlik önceden teknoloji Ģirketlerine ait DRM sistemleri ile engellenmekteydi. We Steal Things adlı albümü piyasaya sürülmeden önce beklenti oluĢturulması amacıyla “pencereleme stratejisi” kullanarak Mraz‟ın dört single ve iki EP‟sini piyasaya sürmüĢtür. Tüm bu ekstra içerik standart albüm satıĢlarını üçte bir oranda geçen ve ABD‟de iTunes‟taki en sevilen “albümümü tamamla” arzı ünvanını alan Premium albüm paketine dahil edilmiĢtir. Madonna‟nın ABD‟de Nisan ayında iTunes‟da sürüm öncesi eriĢilebilir kılınan ve 13.99 dolarlık Premium sürümü, 11.99 dolarlık standart sürümü sekizde bir oranında aĢan Hard Candy adlı albümüyle deliller kuvvetlenmiĢtir. Latin Amerika‟da köklü bir müzik satıĢ mağazası olan Mixup bölgede ilk kez DRM içermeyen indirme seçeneği sunacak ve böylece 2009‟da Meksika‟daki parça indirme piyasasına giriĢ yapacaktır. iTunes internet üzerindeki à-la-carte parça indirme piyasasında baĢı çeken oyuncu olmaya devam etmektedir. Ocak 2009‟da servisin baĢlatılmasından bu yana altı milyar indirme satıĢının gerçekleĢtiği Ġnternet üzerinden yapılan satıĢlarda en büyük bildirilmiĢtir ve Ģu anda servis dünya çapında 22 ülkede markalardan biri olan Amazon, DRM içermeyen varlık göstermektedir. ġubat 2008‟de, servis NPD‟nin AmazonMP3 Ģarkı indirme servisini ABD‟de 2007 Music Watch Anketine göre ABD‟deki en büyük yılında baĢlatmıĢtır. AmazonMP3 tüm büyük plak perakende satıcı ünvanına sahip olmuĢtur. Internet Ģirketleri ve binlerce bağımsız plak Ģirketinden, DRM üzerindeki mağazada tv dizilerinden 20,000 bölüm, içermeyen altı milyonu aĢkın MP3 Ģarkı sunmaktadır. 2,000‟den fazla filmin yanı sıra sekiz milyondan fazla NPD Group tarafından yapılan ve Nisan 2008‟de DRM içermeyen lisanslı müzik parçası yer almaktadır. yayımlanan araĢtırma Amazon‟un ABD içindeki Ocak 2009‟da mağaza DRM içermeyen sekiz milyon büyümesinin iTunes satıĢlarının sırtından elde parçası için geçerli, 60 sent, 99 sent ve 1.29 ABD edilmediğini ve mağaza müĢterilerinin yalnızca doları arasında değiĢen esnek fiyatlandırma %10‟unun daha önce iTunes aracılığıyla müzik almıĢ uygulamasına baĢladığını duyurmuĢtur. Üçüncü olduğunu göstermiĢtir. Amazon‟un erkek kullanıcılar jenerasyon iPhone kullanıcıları kablosuz sistemler üzerinde iTunes‟dan (%44) daha fazla etkisi (%64) aracılığıyla havadan, çalma melodisi dahil olmak üzere bulunmakta ve kısmen iTunes hediye çeki (gift voucher birçok parça indirebilmektedirler. iTunes albüm ve payment) sisteminden dolayı genç izleyiciler arasındaki Premium content‟in pazarlanması için Ģirketlerde sıkı etkisi iTunes‟a göre (%18) daha zayıf kalmaktadır temas halinde çalıĢmaktadır. „Albümümü tamamla‟ (%3). Servis Ġngiltere‟de Aralık 2008‟de baĢlatılmıĢ ve („complete my album‟) fonksiyonu hayranların seçilen dijital albümler tüketicilere 3 pounddan, tek halihazırda bir albümden indirmiĢ oldukları Ģarkılar parçalar (single) ise 59 peniden sunulmaktadır. için ödedikleri ücretin, albümün satın alınması halinde tam albüm fiyatından düĢülmesini sağlar. Columbia Internet mağazalarının ABD‟deki müzik tüketimi Ģirketine bağlı ABD‟li soul Ģarkıcısı John Legend, üzerinde belirgin etkileri olmaktadır. Önde gelen iTunes ile birlikte dünya çapında „albümümü tamamla‟ bağımsız plak Ģirketlerinden Beggars pazarlama kampanyasını baĢlatan ilk sanatçı olmuĢtur. Banquet, piyasaya sürümünün ilk haftasında ABD‟de Hayranların sanatçılarla exclusive ya da ek bir basılan albüm miktarının %50‟sinden fazlasını dijital premium content aracılığıyla kurabilecekleri daha platformlar aracılığıyla satan yeni sürümlerin sürekli derin iliĢkilere büyük değer verdikleri aĢikardır. olarak bulunduğunu bildirmektedir. Amerikalı Indie Rock grubu Department of Eagles‟ın albümü Ear Park birinci haftasında basılan albüm miktarının %66‟sını dijital kanallar aracılığıyla satmıĢ ve bu rakam plak Ģirketi için bir rekor olmuĢtur. Madonna Avrupa‟daki 7digital, Tesco, HMV ve Play.com gibi diğer indirme servisleri de DRM içermeyen parçalar sunmaya baĢlamıĢlardır. 7digital yapımcılığı büyük plak Ģirketleri tarafından üstlenilen parçaların satıĢlarının, DRM içermeyen formatta eriĢilebilir kılındıklarından bu yana üç katına çıktığını belirtmiĢtir. Italya merkezli Dada gibi bazı servisler çeĢitli abonelik hizmetleri ve indirilmek üzere DRM içermeyen parçalar arz etmektedirler. 10 DRM içermeyen meĢru siteler konusundaki tüketici bilincinin iyileĢtirilmesine yönelik çalıĢmalara hız verilmiĢtir. Kasım 2008‟de yedi Ġngiliz dijital müzik satıcısı ERA (Entertainment Retailers Association) Digital ile birlikte, DRM içermeyen yasal indirme servislerinin tespit edilmesinde tüketicilere yardımcı olmak üzere tasarlanan yeni “MP3 uyumlu” logo uygulamasını baĢlatmıĢlardır. DeğiĢmekte Olan Ortama Yönelik Yeni ĠĢ Modelleri Sosyal ağlar ve reklam destekli servisler MySpace Music kullanıcılarına yüz binlerce parça içeren bir katalogdan sınırsız ses ve müzik videosu Stream etme fırsatı sunmaktadır. Kullanıcılar kendi çalma listelerini oluĢturabilirler ve diğer kiĢilerin dinleyebilmesi için kendi profil sayfalarına on parçaya kadar parça koyabilirler. Servisin önemli bir özelliği kullanıcıları, DRM içermeyen parçalar indirmek üzere AmazonMP3‟e ve çalma melodisi için Jamster‟a yönlendiren „buy button‟ (alma düğmesi)dir. Rihanna Kullanımı ücretsiz ancak lisans ücreti ya da reklam gelirlerinin bir kısmı aracılığıyla sanatçı besteci ya da müzik Ģirketlerine bedel ödeyen servislerin lisanslanması ile yeni gelir kaynakları ortaya çıkmıĢtır. Bugüne kadar sosyal ağları paraya dönüĢtürmek için yapılan en büyük hamlelerden bir tanesi Eylül 2008‟de ABD‟de MySpace Music servisinin baĢlatılması için ortak giriĢim aracılığıyla tüm büyük plak Ģirketleri ile ortaklık kuran News Corporation‟ın MySpace ağıdır. Servisin 2009 yılında uluslararası alanda yaygınlaĢması beklenmektedir. “ 2007‟de MySpace ABD aylık trafiğinin yüzde yirmi ila otuzu müzik destinasyonu benzersiz ziyaretçilerden oluĢmuĢtur.” Warner Music Group, Dijital Strateji ve ĠĢ GeliĢtirmeden Sorumlu BaĢkan Yardımcısı Michael Nash Leona Lewis Açık müzik örneklemesine yönelik bu hamle MySpace‟in çekirdek topluluk özelliklerini temel yapıtaĢı olarak kullanıp basit bir sosyal ağ sitesinden bir “müzik alanı” olma yolunda gösterdiği önemli geniĢlemeyi temsil etmektedir. ĠĢlemeye baĢladığı ilk birkaç gün içerisinde servis bir milyardan fazla stream meydana getirmiĢ ve birinci ayı içerisinde 80 milyondan fazla çalma listesi oluĢturulmuĢtur. Video streaming popülaritesi büyük ölçüde artmıĢtır, dünya çapındaki aktif internet kullanıcılarından internet üzerinden video klip izleyenlerin sayısı 2006 yılında yüzde 31 iken bu rakam 2008 yılında yüzde 83‟e yükselmiĢtir (Universal McCann). YouTube küresel piyasada video streaming sektöründe açık ara farkla liderdir. Kullanıcılar tarafından oluĢturulan içerik sitenin çekiciliği açısından hala büyük önem taĢısa da, Ģu anda sitede lisanslı müzik, film ve televizyon programları da yer almaktadır. YouTube‟da Ģu ana kadar izlenen en popüler streamlerin yarısı Alicia Keys, Avril Lavigne, Chris Brown, Leona Lewis ve Rihanna gibi sanatçıların lisanslı müzik videolarıdır. BaĢka hiçbir içerik kategorisi müzik kadar kalıcı bir değer sağlamamaktadır. GeniĢ çaplı bir müzik videoları katalogu tüketiciler tarafından sürekli olarak izlenmekte ve müĢterilerin siteyi tekrar ziyaret etmesini sağlamaktadır. Birçok ülkede, benzer video streaming platformlarına sahip MyVideo ve Daily Motion da dahil birçokYouTube dengi site bulunmaktadır. Reklam destekli servisler ücret ödememeyi alıĢkanlık haline getirmiĢ kullanıcıların meĢru müzik servislerine kazandırılması açısından potansiyel bir yoldur. ABD‟de yapılan bir araĢtırma ABD‟deki tüketicilerin en az yüzde 45‟inin müzik dinleme karĢılığında reklamları izlemeye istekli olduğunu göstermektedir (NPD Group). Genç tüketiciler bu gibi servisleri kullanma konusunda en fazla istekli olma eğilimi gösteren gruptur. Mevcut reklam destekli servisler arasında Ġngiltere‟de Last.fm ve We7, uluslararası alanda QTrax, ABD‟de Imeem, Avrupa‟da ise Deezer ve Spotify yer almaktadır. Peter Gabriel destekli We7 Kasım 2008‟de baĢlatılmıĢtır ve reklam destekli indirme ile birlikte müzik streaming fırsatı sunmaktadır. Katalogunda yaklaĢık dört milyon parça yer almaktadır. Deezer Fransa merkezli bir servistir ve üç milyondan fazla kullanıcı üyelisi ve 3.7 milyon parçadan oluĢan bir katalogu bulunmaktadır. Ekim 2008‟de baĢlatılan Spotify kullanıcılarına reklam destekli, tüketiciler için bedava (free-to-consumer) streamed müzik imkanı sağlamaktadır. “ Müzik hayranlarına nerede olurlarsa olsunlar istedikleri anda müzik bulabilmeleri konusunda yardımcı olmalıyız. Bunu yapabilirsek, bunu gelire dönüĢtürmek için yollar bulabiliriz.” EMI Music, Digital Business BaĢkanı Douglas Merrill 11 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Yeni ufuklar: oyunlar, markalar ve ürün sunumkonumlandırma Müzikli oyunlar 2008‟in ilk Müzik sektörü müziğin gelire dönüĢtürülmesi için tek formatlı ortamdan çok kanallı ortama doğru evrim geçirmekteyken yeni fırsat ve gelir kaynakları ortaya çıkmaktadır. Senkronizasyon (film, reklam ve oyunlarda müziğin kullanılması), marka ortaklıkları, ürün sunumu (konumlandırma) ve temsili alandan elde edilecek gelirler müzik lisanlamalarının kilit alanlarıdır. Sanatçılar ve markalar arasındaki bağlantılardan değer elde edilmesi müzik Ģirketleri açısından kilit odak noktalarıdır. 2008 yılında Sony Music Entertainment, müzik sanatçıları ile markalar arasında pazarlama ortaklıkları geliĢtirecek SBX adlı bir panAvrupa kreatif ajansı kurmak üzere Exposure adlı komünikasyon Ģirketi ile ekip oluĢturmuĢtur. “Bizim iĢimiz doğru sanatçıyı doğru marka ile doğru kampanya için eĢleĢtirmektir,” diyor Sony Music Continental Europe ĠĢletme Sorumlusu Richard Story. yarısında tüm oyun Müzik oyun sektöründe patlama yaratıyor satıĢlarının yüzde 15‟i ve Oyun sektörü yeni teklojilerle birlikte hızla değiĢmekte ve müzik açısından gitgide daha önemli bir talep alanı haline gelmektedir 2008 yılında oyun endüstrisinin değeri dünya çapında 48.3 milyar ABD doları olarak tahmin edilmektedir ve bu değerin 2012 yılına kadar 68.3 milyar dolara yükselmesi öngörülmektedir (PWC, Global Entertainment and Media Outlook). endüstrinin yıllık büyümesi- Müzik kullanımı bu gelirin önemli bir bölümünü çekmektedir. NPD Group tarafından hazırlanan bir rapor 2008‟in ilk yarısında ABD‟de müzikli oyunların tüm oyun satıĢlarının yüzde 15 ve endüstrinin yıllık büyümesinin yüzde 32‟sinden sorumlu olduğunu belirtmiĢtir. The original Guitar Hero ve devamı üç yıldan az bir sürede tüm platformlarda 23 milyondan fazla satarak (Reuters) yalnızca Kuzey Amerika‟da 1 milyar dolardan fazla gelir getirmiĢtir (PWC). Sektör daha sofistike hale geldikçe ve getirdiği gelirler arttıkça Ģirketler alanda uzman senkronizasyon departmanları kurmaya baĢladılar. Bazı piyasalarda senkronizasyon yeni sanatçıların çıkıĢ yapmalarına yardımcı olmaktadır. Almanya‟da, Deutsche Telecom Paul Potts adlı sanatçının yer aldığı Ġngiliz Got the Talent adlı t.v. yetenek Ģovundan görüntüler alarak internet reklamları yayınlamıĢtır. Bu görüntüleri ilham kaynağı niteliğinde bir hikaye olarak kullanmıĢ ve hayranlarla buluĢturmuĢtur. Bunu takip eden altı ay içerisinde Paul Potts Almanya‟da 800,000‟den fazla albüm satmıĢtır. Warner Music‟e bağlı Paul Nutrini PUMA‟nın dünya çapındaki „Sportlifestyle‟ kampanyasında yer almıĢ ve New Shoes adlı parçasını seslendirmiĢtir. Kampanyanın internet ortamına yayılması için ek ve Universal Music Ġngiltere oyunlardan gelen özel içerik kullanılmıĢtır. senkronizasyon gelirlerinin filmlerden elde edilen benzer gelirleri geçmiĢ olduğunu ve reklam “ Oyunlar yeni sanatçıların yeni gelirlerinden sonra ikinci sıraya oturduğunu izleyicilere ulaĢabilmesi açısından gitgide belirtmektedir. Universal Music Ġngiltere, Film ve Bilgisayar Oyunları popüler hale gelen bir yol. Kreatif Lisanslama Yöneticisi Greg Turner diyor ki: Oyunlar daha sofistike bir hal aldıkça, “Oyun kültürüyle yetiĢmiĢ olan birçok genç müzik oyun içi reklam, ürün yerleĢtirme ve grubu Ģirketine müziklerinin oyunlarda yer alıp deneyimin kiĢiselleĢtirilmesi fırsatları alamayacağını soruyor. Kendileri de interaktif oyunlar oynuyorlar ve oyun konsolu tur otobüslerinin çok artacaktır. Fırsatların sınırı yok.” önemli bir parçasını oluĢturuyor.” Rock Band ve Universal Music Ġngiltere, Fim ve Guitar Hero gibiler oyun konsolu aracılığıyla müzik Bilgisayar Oyunları Kreatif Lisanslama indirme fırsatı da sunuyor – ve oyun oynayanların Yöneticisi Greg Turner Premium müzik indirme konusundaki iĢtahları da Ģu ana kadar oldukça sağlıklı görünüyor. Her iki oyundan da parça indirmeleri içeren Xbox Live aracılığıyla yapılan ve Microsoft tarafından bildirilen satıĢlar aylık 3.8 milyon Ģarkı Ģeklindedir. 12 nin yüzde 32‟sinden sorumludur. (NPD Group). Birçok sanatçı müziğin video oyunları aracılığıyla piyasaya sürülmesine olumlu yaklaĢmıĢtır. 2008 yılında Metallica son albümü Death Magnetic‟i albümün genel sürümü ile aynı günde game premium download Ģeklinde de piyasaya sürmüĢtür. Mötley Crüe, Saints of Los Angeles adlı single‟ı ticari sürümüyle aynı günde Rock Band aracılığıyla download olarak piyasaya sürmüĢtür. Single, sürümünün ilk haftasında iTunes aracılığıyla 14,000 kez indirilirken, oyun aracılığıyla 50,000 satmıĢtır. 2008 yılının sonlarında EMI Music ve Harmonix ortaklığı ile The Beatles grubunun, katalogunu dijital olarak ilk kez bir video oyunu aracılığıyla eriĢilebilir kılacağı duyurulmuĢtur. Müzik-oyun ortaklığı büyük bir potansiyele sahiptir ancak lisanslanan müziğe adil değer biçilmesi konusundaki endiĢeleri de artırmaktadır. Universal Music Group International, digital, reklam direktörü Francis Keeling oyun piyasasının büyümesine yardım ediyor diyor: “Ġnsanlar müziği farklı Ģekillerde tüketir. Müzik hayranları Guitar Hero ve SingStar gibi interaktif deneyimlere bayılıyorlar ve insanlar ekonomik gerilemeden dolayı daha fazla evde durma eğiliminde olacaklarına göre bu gibi platformların popülaritesi daha da artabilir. Ancak, insanların bu oyunları oynamak istemesini sağlayanın öncelikle müzik olduğunu kabul eden adil bir ortaklık kurulması gerekmektedir.” Ürün sunum satışları – bütünleşik bir yaklaşıma doğru Müzik Ģirketleri gitgide daha fazla ürün paketi satmaktadırlar; “korsanı yapılamayacak” bir ürün yaratabilmek için, dijital parça indirmeleri ürün sunumu (konumlandırması) ya da canlı yayın görüntüleriyle kombine etmektedirler. Plak Ģirketleri, uzman firmalar kurarak ya da mevcut tedarikçilerle ortaklık yaparak sanatçıların ürün sunumlarının satılması sürecine daha fazla dahil olmaya baĢlamıĢlardır. Geleneksel olarak, ticari sunum (konumlandırma), sürüm tarihlerinde mağaza vitrinlerine kayıtlı müzikle herhangi bir bağlantı kurulmaksızın, ayrı bir Ģekilde yerleĢtirilirdi. Rock Again Store adlı mini-departmana yerleĢtirmiĢtir. Buna ek olarak, hayranlar albümdeki parçaların ön gösterimi, videoları izlemek ve CD‟yi önceden sipariĢ etmek için grubun web sitesine ya da walmart.com/acdc adresine girebilmiĢlerdir. Black Ice, Wal-Mart‟ın yılın en hızlı satan albümü ünvanını almıĢtır. Kampanya yalnızca grubun çekirdek hayran kitlesine ulaĢmayı değil aynı zamanda grubu yeni ve daha genç izleyicilere de ulaĢtırmayı amaçlamıĢtır. kendi TV reklamımızı oluĢturduk.” Columbia Records, Genel Müdürü Mike Smith 2008 yazında, Universal Music turnelerde ve seçilen perakende dükkanları ve web tabanlı mağazalarda satılan lisanslı ürün sunumlar (konumlandırma) geliĢtiren ve satan küresel ürün sunum (konumlandırma) Ģirketi Bravado‟yu almıĢtır. ġirket aynı zamanda dünya çapında lisans almak isteyen üçüncü taraf mağazalarından oluĢan kapsamlı bir ağa lisanslı haklar vermektedir. Bravado sanatçıları arasında Kanye West, Gwen Stefani, Metallica, Guns N‟ Roses ve Led Zeppelin yer almaktadır. Kanye W est Picture cr edit: W illy Vanderperr e Black Ice markalı ürün sunumlar ABD‟ dıĢında da CD‟nin yanı sıra benzer Ģekilde birçok mağazada ve internet üzerinden sunulmuĢtur. Ġngiltere‟de pazarlama kampanyası mesajları ve araçlarına bilgi sağlamak üzere tüketicilerin görüĢlerine yer verilmiĢtir. Sony Music TV reklamlarına Ģekil vermek için AC/DC hayranlarının yaĢam tarzlarına ve grubun onlar için ne anlam ifade ettiğine bakmıĢtır. Ġngiltere‟deki kampanya da dünyanın ilk Excel hesap tablosu Ģeklinde oluĢturulmuĢ müzik videosuna tanıklık etmiĢtir. Virüs gibi yayılan video YouTube‟da 1.1 milyon kere görüntülenmiĢ ve 650,000 kere doğrudan indirilmiĢ ve iĢ yerlerindeki AC/DC hayranlarına ulaĢmak için Ģirketlerin güvenlik duvarlarını aĢmıĢ ve blog çevrelerince birçok ödül alacağı konuĢularak ciddi anlamda övgü almıĢtır. 13 S Ürün sunumunun (konumlandrmasının) yeni bir albümün temel dijital ve fiziksel pazarlama kampanyasına dahil edilmesi ve müzik Ģirketlerinin bu konuda uzman mağazalarla daha yakın faaliyetler yürütmesinin sağlanmasıyla, sanatçılar izleyicilerine daha etkin bir Ģekilde ulaĢıp bu kitleyi geniĢletebiliyor. Örneğin, Warner Music, geleceği parlak sanatçı Esser için üzerinde hayranların herhangi bir ekstra ücret ödemeksizin parça indirmelerini “ AC/DC‟nin müĢterileri tabanında kapsamlı bir sağlayan kodun basılı olduğu t-shirtler satmıĢtır. araĢtırma yaptık – yalnızca grup ile iliĢkilerini değil, mesleklerini, yaĢam tarzlarını, nereden Sony Music Entertainment AC/DC‟nin yeni albümü alıĢveriĢ yaptıklarını, ne okuduklarını araĢtırdık Black Ice‟ın ilgili diğer ürünlerle birlikte sunulmasını Bulduk ki tipik bir AC/DC hayranı için müzik sağlamak için mağazalar ve grubun ürün sunum (konumlandırma) ortaklarıyla ekip oluĢturmuĢtur. Black günlük karmaĢadan kaçıĢı ifade ediyor. Ice‟ın ABD‟deki tek yetkili distribütörü Wal-Mart grubun Sonuçta „içindeki rock‟n roll‟u serbest bırak‟ albümünü DVD‟ler, ürün sunumlar ve AC/DC Live: Rock kampanyasını oluĢturduk ve bir AC/DC hayranının yaĢamından bir güne odaklanan Band Track Pack adlı video oyununu da içeren AC/DC r kampanyası ABD‟de kiAC/DC dijital DeğiĢmekte Olan Ortama Yönelik Yeni ĠĢ Modelleri IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Umuma Ġletim: müziğe adil bir değer biçme Üçüncü taraf sektörlerinin yarattığı dev ekonomi müĢteri çekmek ve muhafaza etmek, verimliliği artırmak ve çalıĢanların moralini iyileĢtirmek için müziği kullanmaktadırlar. Bu sektörlerden bir tanesi, uluslararası değeri 2.3 trilyon dolar olan restoran ve otellerdir (Datamonitor). Diğer bir tanesi ise kayıtlı müzikle desteklenen, 32.5 milyar dolar küresel değere sahip radyo sektörüdür (PWC). Umuma iletim ve diğer yayın gelirleri müzik endüstrisi açısından önemli gelir artırma alanlarıdır ancak sanatçı ve yapımcılar müziklerinin kullanılması karĢılığında adil bedel alma konusunda sıkıntı yaĢamaktadırlar. ABD‟de radyo Ģirketleri endüstrisi her yıl reklam gelirlerinden 17.6 milyar dolar elde etmektedir (PWC), ancak ABD‟deki karasal yayıncılar reklam verenlerin ulaĢmak istedikleri dinleyicileri çekmek için çaldıkları müzik karĢılığında sanatçı ve yapımcılara herhangi bir bedel ödememektedirler. Sanatçı, yapımcı ve diğerleri bir araya gelerek musicFIRST (Fairness In Radio StartingToday) [Radyolarda adalet bugün baĢlıyor] koalisyonunu kurmuĢlardır, bu koalisyon ABD Kongresi‟ne yasada değiĢiklik yapılması konusunda baskı yapmaktadır. Son dönemlerde, yayıncı radyoların eserleri karĢılığı yaratıcılara bedel Ağustos 2008‟de PriceWaterhouseCoopers ödeme muafiyetlerinin kaldırılmasına iliĢkin mevzuat bu konuyla ilgili bir çalıĢma yayımlamıĢ ve ABD Mahkeme, Ġnternet ve Fikri Mülkiyet konulu umuma iletim lisanslarının telif bedellerinin Adalet Alt Komisyonunda olumlu karĢılanmıĢtır ve belirlenmesine yönelik tarihi yöntemlerin “tutarsız ve güçsüz” olduğunu ve bunun sonucunda da müziğin mevzuatın bu yılki 11. Kongre baĢlarında bir kez daha değerinin azımsandığını tespit etmiĢtir (bkz kutucuk). gündeme getirilecektir. Diğer bağımsız araĢtırmalar üçüncü taraflar açısından müziğin sahip olduğu önemli değeri teyit etmektedir. Ġngiltere‟de, Entertainment Media Research etkin müzik politikası ile gelirler ve müĢteri sadakati arasında doğrudan iliĢki olduğunu tespit etmiĢtir. Tüketicilerin yüzde 79‟u müziğin kendilerini mağazada daha uzun kalması ve daha fazla para harcaması konusunda motive ettiğini belirtmiĢtir. Financial Times‟da Ağustos 2008‟de yayımlanan bir rapora göre “Mağazacılar hoparlörlerden duyulan doğru Ģarkının alıĢveriĢ yapanları mağazada tutabileceğini uzun zamandır biliyorlardı. MüĢteri çekmek ve muhafaza etmek için müzik kullanan mağazacıların etrafında oluĢan endüstrinin bir parçası niteliğindeki reklam uzmanları, akademisyenler, müzik danıĢmanları ve piyasa araĢtırmacıları bunun müziğin müĢteri davranıĢı üzerindeki etkisi olduğunu iddia ediyorlar.” Beklenmedik bir Ģekilde dünyanın en büyük müzik piyasasına sahip ve geleneksel olarak fikri mülkiyet haklarının Ģampiyon olduğu ABD‟de, icracı ve yapımcılar, müziklerinin radyoda yayınlanmasından kaynaklı herhangi bir bedel alma hakkına sahip değiller. Yayın haklarının bulunmadığı diğer ülkeler Ruanda, Çin, Ġran ve Kuzey Kore‟dir. Japonya‟da umuma iletim hakları bulunmamaktadır. Bu tuhaflıkların düzeltilmesi müzik sektörünün en önemli önceliklerindendir. ABD‟de yeni dijital radyo ve uydu radyosu türlerinde çarpıcı bir büyüme görülmektedir. Uydu radyosu ABD‟de en hızlı büyüyen abonelik servisidir ve yalnızca yedi yıl içerisinde 20 milyon kullanıcıyı içeren bir abone tabanı yaratmıĢtır. ABD‟deki Temsili Haklar Müzik Lisanslama ġirketi SoundExchange Genel Müdürü John Simson diyor ki: “Radyo geçiĢ döneminden geçmektedir. Radyo deneyimi radyolar daha interaktif hale geldikçe daha da değiĢecektir. Sanatçı ve plak yapımcıları bu gibi radyo istasyonlarının lisans koĢullarını sürekli olarak gözden geçirmek zorunda kalacaklardır. Radyoların tamamıyla değiĢerek kiĢiselleĢtirilmiĢ internet ortamlarına dönüĢme ihtimali de bulunmaktadır.” “Müzisyenlerin neredeyse dünyadaki tüm piyasalarda radyolardan elde ettikleri telif bedellerini alabilmeleri; ancak bunu dünyanın en büyük ticari radyo sektörüne sahip ülkesinde yapamamaları konusunda mantıklı 14 herhangi bir açıklama yoktur.” Uluslar arası Müzisyenler Federasyonu (FIM)BaĢkanı John Smith DeğiĢmekte Olan Ortama Yönelik Yeni ĠĢ Modelleri müzik nasıl büyük iĢ sağlıyor PriceWaterhouseCoopers raporu (2008) müziğin, radyolardan gece kulüplerine, birçok sektöre iĢ sağladığına dair kilit örnekleri ana hatlarıyla ortaya koymaktadır: Kanadalı ticari bir radyonun müzik kullanımı, müziğin sabah altıdan gece yarısına kadar olan zaman dilimindeki yayın süresinin reklamlar hariç yüzde 76‟sını oluĢturduğunu göstermiĢtir. Haberler ve diğer unsurlarla karĢılaĢtırıldığında, müziğin reklam gelirlerine katkısına iliĢkin muhafazakar bir tahmin yüzde 62‟yi göstermiĢtir. Avustralya‟da yapılan araĢtırma gece kulüplerinde müziğin değerinin büyük ölçüde azımsanmakta olduğunu tespit etmiĢtir. AraĢtırma son kullanıcının müzik için para ödeme istekliliğine bakmıĢ ve ortalama gece kulübü müĢterisinin, akĢam deneyiminin bir parçası olarak müziğe 6.97 dolar kıymet biçtiğini tespit etmiĢtir. Avustralya Telif Hakları Mahkemesi gece kulüplerinde korunan ses kaydı kullanımı karĢılığında ödenmesi gereken adil ücretin kiĢi baĢı 1.05 dolar olarak belirlenmesi gerektiğine karar vermiĢtir; bu ücret önceden ödenen ücret üzerinden yüzde 1,400 oranında artıĢ yapıldığını göstermektedir. “ Restoranlardan yayıncılara bir çok sektör müĢteri çekmek, verimliliği artırmak ve ticari büyüme sağlamak için kayıtlı müzik kullanmaktadır.” PWC Ortağı Jeremy Thorpe, 17 milyar dolar ABD radyolarının yıllık reklam geliri 0 dolar ABD radyoları tarafından sanatçılara ödenen telif bedeli 15 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 dijital müzik küreselleĢiyor – odak noktasında 3 ülke mobil müzikte Japonya dünyada başı çekiyor Dünyanın ikinci büyük dijital müzik piyasası Japonya, 2008‟de mobil single satıĢlarında %26‟lık bir artıĢ yaĢamıĢtır. Yerli Ģirketler halihazırda ringback tone‟ları gelecek vaad eden yeni gelir kaynakları olarak görmektedir. Master ringtone‟lar gibi ringback tone‟lar da genellikle CD sürümü satıĢa sunulmadan önce piyasaya sürülmektedir. China Çin gelecek vaad ediyor ancak Baidu piyasanın gelişmesini engelliyor Thelma Aoyama Çin internet müzik korsanlığı ile boğuĢmakta olan potansiyeli oldukça Japan büyük bir müzik piyasasıdır. En büyük ihlalciler Ağırlıklı olarak, dijital müzik satıĢlarının yüzde 90‟ını Yeni dijital ürünler arasında doksan saniye ülkenin en büyük internet Ģirketleridir – sağlayan mobil platformlar aracılığıyla, müzik ile iki dakika arasında değiĢen “chaku-uta long” Baidu, Sohu-Sogu ve Yahoo China – bunlar kullanıcılara hayranlarına çeĢitli dijital müzik Ģeklinde düzenlenen Ģarkılar ve diğer tüketicilere telif haklarını ihlal eden milyonlarca müzik dosyasına ürünleri sunulmaktadır. tebrik olarak gönderilebilen mastertone doğrudan eriĢim sağlayan özel “deep link” servisleri niteliğindeki “uta gift” yer almaktadır. “Kisekae sunmaktadırlar. Baidu müzik telif haklarının en büyük Tüm bunlara rağmen mobil bazlı korsanlık Tool” veya dinamik cep ihlalcisidir ve Çin‟deki meĢru dijital ticaret konusunda açık büyük bir sorun teĢkil etmeye devam etmektedir telefonu teması halihazırda ara farkla en büyük engeldir. IFPI tahminlerine göre Baidu Japonya‟nın üç büyük ülkedeki yasadıĢı müzik indirmelerin yarısından fazlasından Ģirketler, taĢıyıcı ve içerik distribütörleri bununla kablosuz taĢıyıcısı tarafından sorumludur ve ihlale sebebiyet veren “deep link” sitelerine mücadele edebilmek için desteklenmektedir ve piyasada yönlenen trafiğin dörtte üçünü çekmektedir. Baidu‟nun birlikte çalıĢmaktadırlar. bulunan 40 milyondan fazla download servisinin büyük ölçüde karlı olduğu Japonya‟nın baĢarısı telefonla uyumludur. düĢünülmektedir. Reklam alma oranlarına dayalı olarak Temmuz 2008‟de Warner Music servisin yıllık reklam gelirinin en az 330 milyon RMB (50 kısmen tüm paydaĢlarının yerli sanatçılar için çeĢitli milyon ABD doları) olduğu tahmin edilmektedir. mobil ticaret faaliyetlerini Kisekae Araçları sunmuĢtur, yürüten ve 12 plak Ģirketi tarafından kurulan endüstri bu sanatçılar arasında Rip ortaklığı LabelMobile Slyme da yer almaktadır ve “ Baidu, Çin‟deki en büyük bu ürün Ģu ana kadar en çok Ģu anda ise Recochoku ve en uslanmaz korsan Rip Slyme açısından baĢarılı adı verilen ortak müzik yayan site haline olmuĢtur. giriĢime bağlanabilir. gelmiĢtir.” Japonya‟da tüketicilerin meĢru müzik konusundaki bilincinin iyileĢtirilmesi için de önemli eylemler gerçekleĢtirilmektedir. Lisanslı parçalar sunan dijital müzik sitelerinin web sayfalarında Ģu anda “LMARK” logosu yer almaktadır. RIAJ tarafından ġubat 2008‟de baĢlatılan sistem halihazırda yerli dijital müzik servislerinin büyük çoğunluğunu kapsamakta olup, 2008 sonu itibariyle 158 içerik sağlayıcı ve 953 lisanslı müzik Bu strateji Universal Music Japonya‟ya bağlı bayan sitesi tarafından benimsenmiĢtir. “Dijital müzik vokalist Thelma Aoyama‟nın rap Ģarkıcısı SoulJa‟nın ürünlerinin artan çeĢitliliği tüketicilere daha fazla da yer aldığı Sobaniirune (Seninle Olacağım) adlı seçenek sunmaktadır” diyor Japonya Kayıtlı Müzik ikinci single‟ı ile de kendini göstermiĢtir. Sobaniirune Endüstrisi Birliği (RIAJ) Bilgi ve Teknoloji adlı single‟ın mastertone‟un ilk kez piyasaya sürüldüğü Departmanı Direktörü ve Genel Müdürü Yoichiro ancak satıĢlarının tam parça indirme ve CD single Hata. Warner Music Asya BaĢkanı Lachie Ģeklinde yükseldiği 2007 yılında söz konusu Ģarkı Rutherford diyor ki: “Önemli olan iĢ ortaklarımızla Japonya‟da ilk kez iki milyon tam-Ģarkı indirme satıĢı çalıĢmak ve tüketici dostu seçenekler bulmaktır. yapan single ünvanını aldığı görülmüĢtür. ÇalıĢmalarımıza tüketici ile baĢlayıp geriye doğru gidiyoruz, bu da baĢarılı bir yaklaĢım sağlıyor.” Cep telefonuna tam Ģarkı indirmeler halihazırda Japonya piyasasındaki büyümenin güç kaynağıdır ve Ģu anda cep telefonu kaynaklı gelirlerin Japonya‟daki lisanslı müzik sitelerini gösteren L MARK logosu. yaklaĢık yüzde 60‟ını teĢkil etmektedir. Universal Music Japonya satıĢ, pazarlama ve dijitalden sorumlu yöneticisi Takashi Kimoto Ģirketinin fiziki ürün satıĢlarını maksimum düzeye çıkartmak için master çalma melodilerini kullandığını belirtiyor: “Mastertone‟ları (“chaku-uta”) fiziki sürümden bir ya da iki ay önce test pazarlaması için piyasaya sürüyoruz ve Ģarkının fiziki formunun hit olma potansiyeline karar vermek için piyasanın tepkisinden faydalanıyoruz.” 16 Çin Müzik Telif Hakları Birliği Genel Müdürü Qu Jing Ming IFPI‟ın temsil ettiği müzik Ģirketleri ġubat 2008‟de Baidu aleyhinde dava açmıĢlar ve telif hakları ihlali ile ilgili olarak tazminat talebinde bulunmuĢlardır. 2009‟da karar çıkması beklenmektedir. Bu sırada, Baidu‟nun MP3 arama servisinde yapılan ve The Register tarafından ġubat 2008‟de yayınlanan bir sorgulama müziğin sıklıkla biribiriyle yakından iliĢkili alan adları bulunan sitelerden oluĢan bir ağa yerleĢtirildiğini, Çin‟in önde gelen iki yerel müzik indirme sitesine link verilmediğini ve normal arama motorundan çok daha az sayıda blog ve foruma link verildiğini tespit etmiĢtir. “Toplu etki Baidu kullanıcıları için “bedava müzik akıĢını” sürdürmek”tir ancak bunun yalnızca yaratıcılar açısından değil rakip internet sektörleri açısından da yıkıcı etkileri bulunmaktadır,” diye tamamlıyor The Register. Çin Müzik Telif Hakları Birliği baĢta olmak üzere yerli yapımcılardan da geniĢ çaplı tepki gelmiĢtir. Çin‟de 9sky ve top100.cn gibi bazı meĢru dijital müzik siteleri her Ģeye rağmen varlık göstermektedir. DeğiĢmekte Olan Ortama Yönelik Yeni ĠĢ Modelleri Brezilya – bugün cep Brazil telefonu, yarın internet Brezilya yenilikçi iĢ modellerinin nasıl önemli miktarda tüketici talebi yaratabileceğini örneklemektedir. Latin Amerika‟daki en büyük piyasa olan Brezilya dijital müzik piyasasının değeri 2008 yılında neredeyse iki katına çıkmıĢ ve Ģu anda ülkedeki kayıtlı müzik satıĢlarının yüzde 10‟undan fazlasını sağlamakta ve gelirlerin yaklaĢık yüzde 80‟i mobil kanallardan gelmektedir. Brezilyalılar internette diğer uluslardan daha çok vakit geçirmekte ve YouTube, MySpace ve Orkut gibi sosyal ağlar halihazırda çok sayıda izleyiciye ulaĢmıĢtırs. Ancak, Brezilya‟daki internet piyasası henüz tam olgunlaĢmamıĢtır. Cep telefonu sektöründe, operatörler yüksek hızda indirme seçeneği sunan ağlar geliĢtirmiĢler fakat büyüme konusunda hala henüz faydalanılamayan bir potansiyel bulunmaktadır. Brezilya‟nın mobil müzik sektörü hızlı bir büyüme göstermiĢtir, cep telefonu kullanıcılarının sayısı son üç yıla göre yüzde 60 oranında artmıĢtır. Vivo, Tim ve Claro gibi önde gelen operatörlerin her birinin yaklaĢık 30 milyon abonesi bulunmakta ve bunlar gitgide servislerini çeĢitlendirme yolları aramaktadırlar. Önceden müzik yüklenen telefonlar operatörlerin ürün ve servislerini tanıtmada agresif bir Ģekilde kullandıkları, büyümekte olan bir iĢ modelidir. Universal Music Sandy & Junior Sony Music Entertainment ve Sonyve Ivete Sangalo gibi sanatçılarla benzer kampanyalar Müzik Ģirketleri önceden müzik yüklenen cep yürütmüĢtür. Universal, yerli rock grubu NX Zero‟nun Ericsson tanınmıĢ yerli sanatçı Jota Quest ile de benzer bir telefonları iĢinde aktif rol almıĢlardır. Warner Music Ģarkısının grubun albümü piyasaya sürülmeden önce anlaĢma yapmıĢtır. 2007 sonunda kampanyanın ilk International ve Sony Ericsson ortaklığıyla Motorola telefonlarına önceden yüklenerek sunulması dalgasında yaklaĢık 800,000 Sony Ericsson Walkman Madonna‟nın Hard Candy adlı albümü için Motorola ile ortaklık yapmıĢtır . “Dijital alanında telefon Ate Onde Vai albümü ve video klip parçaları, Sony Ericsson telefonlara önceden yüklenmiĢtir. çalıĢan ve geliĢmekte olan bir sanatçıya iliĢkin güzel bir kamera arkası görüntüleri ve duvar kağıtları ile birlikte Telefonla birlikte iki tip paket sunulmuĢtur – birisi satılmıĢtır. Daha birçoğu grubun yeni albümü La Plata ile örnek,” diyor Universal Latin Amerika ĠĢletme albümden beĢ parçayı diğeri ise tüm albümü de satılmıĢtır. Sorumlusu John Echevarria: “Geleneksel radyo ve içermiĢtir. Duvar kağıdı ve çalma melodisi gibi her iki dijital sürüm öncesi promosyonu koordinasyonu NX Pakette kamera arkası görüntüleri ve indirmeye özel bir türden de ekstra içerik Madonna‟nın Latin Amerika Ģarkı yer almıĢtır. Zero‟nun Ģarkılarını içeren bir milyon telefonun turnesi yaklaĢırken baĢlatılmıĢtır – bu turne bölgede Toplamda, Jota Quest‟in önceden yüklenmiĢ müziğini satılmasını sağladı.” Ģimdiye kadar en hızlı satılan turnelerden bir tanesi içeren bir milyondan fazla Ģarkı satılmıĢtır. Sony Music olmuĢtur. “Kampanya güçlü tüketici talebinin ardından sanatçılarla cep telefonu anlaĢmalarını yaygınlaĢtırmaktadır. önemli ölçüde yeniden sipariĢ almıĢtır,” diyor Warner Uluslararası anlaĢmalar Justin Timberlake ve P!nk ile Music Latin Amerika iĢ geliĢtirme ve stratejik ortaklık yapılan ortaklıkları içermektedir. BaĢkanı Alfonso Pérez-Soto. 17 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 çekirdek misyon: yeneteğe yatırım Dijital devrim müzik endüstrisinin tüketicilerle ilgilenme ve ürünlerini yayma yollarını değiĢtirmiĢtir – ancak yatırım sağlanması ve yeteneğin geliĢtirilerek pazarlanması hala plak endüstrisinin temel iĢlevlerinden biri olmayı sürdürmektedir. “ Fast food Ģirketleri, kahve mağazası zincirleri ve radyo istasyonları kendi Ģirketlerini kurarak yeni sanatçılara çıkıĢ yapma imkanı tanımayı deneyenler arasında yer almıĢlardır. Hepsi baĢarısız olmuĢ ve Ģirketini kapatmıĢtır. Bu yoldan baĢarılı bir sanatçı çıkmamıĢtır.” Sony Music Ġngiltere, Yönetim ve Ġcra Kurulu BaĢkanı Ged Doherty Müzik Ģirketleri, gelirlerinin yaklaĢık yüzde 20‟sini yeteneğin geliĢtirilmesi için kullanarak, sanatçıların kariyerlerine en büyük yatırımı yapanlardır. Plak Ģirketleri finansal destek ve sanatçılara değer katan servet değerindeki uzmanlıklarını sunarlar, sanatçılara sanatlarını geliĢtirme ve geniĢ çaplı izleyici ile buluĢturma konusunda yardımcı olurlar. Müzik Ģirketlerinin pazarlama rolü internetten eriĢilebilir kılınan müzik miktarı sebebiyle Ģu an dijital ortamda her zamankinden daha fazladır. Örneğin, sadece MySpace listelerinde 2.5 milyondan fazla hiphop sanatçısı ve 1.8 milyon rock sanatçısı bulunmaktadır. Bununla birlikte, tüketici zevkleri de farklılaĢmaktadır. Bauer Media tarafından Ġngiltere‟de yapılan araĢtırma müzikle en az meĢgul olan müzik hayranlarının bile yaklaĢık 15 farklı müzik türüne açık olduğunu tespit etmiĢtir. Müzik Ģirketleri sanatçıları tarafından yapılan müziğin kamunun ilgisini çekmesini sağlamak için bu müziği pazarlamakta ve tanıtmaktadırlar. MySpace‟teki sanatçıların sayısı (2008) Müzik türü Sanatçı sayısı Hip Hop 2.5 milyon Rap 2.4 milyon Rock 1.8 milyon R&B 1.6 milyon Pop 723,000 Metal 611,000 Punk 468,000 Electronica 413,000 Techno 335,000 Reggae 314,000 Milyonlarca müzik grubunun yüz milyonlarca hayranın Kaynak: MySpace web sitesi, Aralık 2008 ilgisini çekmek için çaba sarf ettiği dijital ortamın Not: Bazı sanatçılar birden fazla kategoriye parçalanmıĢ dünyası bu ortak, yatırımcı, tanıtımcı ve kayıtlı olabilirler. Rakamlar yuvarlanmıĢtır. danıĢman rolünü sanatçılar açısından her zamankinden daha önemli kılmaktadır. Dijital gürültünün ortadan kaldırılması tekonoloji “kendin yap” sürüm modelini mümkün kılmıĢ olsa da, gerçekte, bunlar Ģu ana kadar büyük ölçüde, uzun süredir bilinen birkaç sanatçının bulunduğu ortamlar olmuĢlardır. Marillion‟s Racket Records Ģirketinin sahibi Erik Nielsen Eylül 2008‟de EconMusic konferansında “kendin yap” 1983‟ten bu yana hayran kitlesini oluĢturmuĢ gruplar açısından iĢe yaramakta ancak yeni çıkan sanatçıların derdine deva olmamaktadır demiĢtir. 2008 yılında Ġngiltere‟de Hamfatter adı grup Dragon‟s Den adlı tv programında milyoner giriĢimci Peter Jones tarafından desteklenince medyada büyük Ģöhret sahibi olmuĢtur. Tanıtım dalgasına rağmen grubun ilk single‟ı birinci haftasında listelere yetmiĢ birinci sıradan girmiĢ ve bir sonraki hafta top 75 listesinden düĢmüĢtür. 18 “Bir sanatçının çıkıĢ yapmasını sağlamak ve kariyerini sürdürmek hiç olmadığı kadar farklı uzmanlıklar gerektirmektedir. Sanatçıların yaratıcı potansiyellerine ulaĢmaları, izleyici çekmeleri ve uzun süreli ilgi oluĢturabilmeleri için onlara yatırım, kaynak, araç ve iĢbirliği halinde çalıĢacakları kiĢileri sağlayabiliyoruz.” Warner Music Ġngiltere ve Avrupa CEO‟su John Reid Müzik ġirketinin Misyonu: Yeteneği Beslemek Ve Yeteneğe Yatırım Müzik Ģirletleri sanatçıları dünya klasmanında Ģarkı yazarları ve yapımcılarla eĢleĢtirebilirler. Rockferry adlı Müzik Ģirketleri sanatçılarının eserleri için ticari değer albümünün yapımı için Duffy, Ģarkı yazarları David yaratmak için sayısız dijital müzik kanalından gelen McAlmont ve Bernard Butler ve yapımcılar Steve “gürültü”yü ortadan kaldırmaya çalıĢıyor. EMI Music Brooker, Jimmy Hogarth ve Eg White ile tanıĢtırılmıĢtır. Ġcra Kurulu BaĢkanı Elio Leoni Sceti bugün bir müzik Sonuç Ġngiltere‟nin 2008 yılındaki en baĢarılı albümü olmuĢ Ģirketinin görevi “çokluluk ve karmaĢıklığın ve 1.6 milyon satmıĢtır. yönetimidir” diyor ve bir piyasada sanatçılara nerede olurlarsa olsunlar tüketicilere muhteĢem bir müzikle Servislerin genişletilmesi ulaĢabilmeleri için yardım etme görevi, oyun Müzik Ģirketleri sanatçılar için üstlendikleri iĢleri Ģirketlerinden mobil operatörlere kadar uzanan geniĢletmektedirler. Bu, web siteleri ve sosyal ağ sayfaları ortaklarla gitgide karmaĢık bir hal almakta. gibi doğrudan tüketiciye giden kanalların sanatçı adına Tüketicileri daha iyi anlayabilmek için, EMI emi.com yönetilmesini de kapsamaktadır. Bunlara genellikle ticari sitesini yaygınlaĢtırmayı planlamaktadır. Temel amacı eĢya satıĢları, DRM içermeyen indirmeler, stream‟ler, diğer Ģirketin müziği tüketicilerin nasıl tecrübe ettikleri, hayranlara yönelik premium içerik linkleri, turnelere iliĢkin müzikle nasıl bir etkileĢim halinde oldukları ve müziği güncellemeler ve bilet satıĢları dahildir. Universal Music Ģu nasıl satın aldıkları hakkında daha fazla bilgi birikimi an Snow Patrol ve Keane gibi sanatçılar için web siteleri geliĢtirmesini sağlayacak bir “öğrenme laboratuarı” yönetmektedir. Warner Music kapsamlı sanatçı siteleri haline gelmektir. oluĢturmak için Pendulum ve Alesha Dixon sanatçılara değer katmak XL Recordings, Rough Trade ve Beggars Banquet gibi markaları içeren Beggar‟s Group strateji direktörü Simon Wheeler karmaĢık dijital dünyada sanatçıların tüketici ile bağlantı kurabilmesi için müzik Ģirketi becerilerinin büyük önem taĢıdığını belirtmektedir: “Sanatçının tüketici ile tüm bu yeni kanallar aracılığıyla bağlantı kurabilmesi için insanlardan oluĢan büyük bir ekibe ihtiyaç vardır – bu olmaksızın en büyük yönetim Ģirketi için bile hiçbir Ģey gerçekçi değildir.” gibi çok çeĢitli sanatçılarla çalıĢmaktadır. Pazarlamaya iliĢkin yeni bir yaklaĢım kapsamında, Ģirketler korsanı yapılamayacak bir ürün oluĢturabilmek amacıyla kayıtlı müzik satıĢlarını ticari eĢyalar ya da canlı gösteri biletleri ile birleĢtirmektedirler. 2008‟de Sony Music hayranların albümü iTunes‟tan önceden ısmarladıklarında 2009 tarihli Ġngiltere turnesi için birinci sınıf biletleri alma imkanı sunulan, Pink‟in Funhouse albümü kampanyası gibi ürünleri paket halinde sunan kampanyalar yürütmüĢtür. Duffy Bir sanatçıya kariyerinin oluĢturulmasında yardımcı Bu sırada, yeni ve daha kapsamlı hak anlaĢmaları ortaya olmak yalnızca duymak istedikleri Ģeyleri söylemek çıkmaktadır. Bunlar sanatçılara turne için ek destek, marka anlamına gelmez. Sony Music Ġngiltere Yönetim ve Ġcrave senkronizasyon anlaĢmalarında seçenek, ürün sunum Kurulu BaĢkanı Ged Doherty iyi tanınan bir sanatçıya (konumlandırma) dahil olmak üzere daha geniĢ kapsamlı iki kere yeni albümünün ulaĢabilecekleri standartta pazarlama kampanyaları sağlamaktadır. Bunun karĢılığında olmadığını söylemek zorunda kaldığını anlatmaktadır. müzik Ģirketleri bir sanatçıya yaptıkları yatırımı plak satıĢı, Ġyi iliĢkilerinden dolayı, bu sanatçı albüm üzerinde canlı etkinlik bileti, sponsorluk, ticari eĢya satıĢları ve tekrar çalıĢmıĢ ve albüm çok baĢarılı olmuĢtur. yayım hakları gibi çeĢitli gelir kaynaklarından geri “Bazen bebeğin çirkin olduğunu söyleyebilecek kadar kazanmaktadır. Temmuz 2008‟de Warner Music Group cesur olmanız gerekir” diyor Doherty. Yönetim ve Ġcra Kurulu BaĢkanı Edgar Bronfman, Jr. ġirketler sanatçılar için baĢka kapılar da açmaktadır. EMI, A&R Labels Kuzey Amerika ve Ġngiltere BaĢkanı Nick Gatfield Island Records‟da çalıĢırken Amy Winehouse ile anlaĢma imzaladığı zamanları hatırlıyor: “Gerçek ve iĢlenmemiĢ bir yeteneği vardı fakat yalnızca 17 yaĢındaydı ve ses ve Ģarkı yazma becerilerini geliĢtirmesi zaman aldı. Farklı tarzlarla deneyler yaptık ve canlı performansını tekrarlar yaparak iyileĢtirmeye çalıĢtık. KarĢılığını Back to Black albümünü piyasaya sürdüğünde aldık çünkü tutarlı bir albüm elde etmek için doğal yeteneğini çalıĢtırdık.” Ģirketinin kayıtlarında yer alan mevcut kiĢilerin üçte biriyle hak iliĢkilerinin kapsamını geniĢletmiĢ olduğunu belirtmiĢtir. 19 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Dijital dünyada bir albümün Pazarlanması Bir zamanlar bir albümün pazarlanması nispeten basitti. Bir yer kiralayıp bol harcamalı bir tanıtım partisi verirdiniz ve albümü radyo istasyonlarında çalıĢan güvenilir bağlantılarınıza ya da uzman medya veya ulusal gazetelerde çalıĢan eleĢtirmenlere ulaĢtırırdınız. Violet Hill adlı parça 29 Nisan‟dan itibaren bir hafta Haziran sonu itibariyle, albüm dijital tarihindeki tüm boyunca Coldplay‟in web sitesinde bedava indirme albümlerden daha fazla download satmıĢtır ve 36 ülkede bir seçeneğiyle sunulmuĢtur ve grup grubun normal turne numaraya yerleĢmiĢtir. tarihlerinin yanı sıra Haziran ayında Londra, New York Albüm, CD olarak eriĢilebilir kılındıktan bir hafta sonra, ve Barselona‟da hayranlara yönelik bedava konserler plak severler arasında popüler olan vinil plak formatında da düzenleneceğini duyurmuĢtur. piyasaya sürülmüĢtür. ġu an her Ģey çok farklı. Coldplay‟in dördüncü stüdyo albümü Viva La Vida or Death and All His Friends modern tanıtım kampanyalarına güzel bir örnek teĢkil etmiĢtir. Parça listesi ve sürüm tarihi gurubun websitesi Coldplay.com.‟da Nisan 2008‟de duyurulmuĢtur. Albümle aynı adı taĢıyan parça Viva la Vida Apple ortaklığıyla Ģirketin yeni iPod tv reklamı kampanyası müziği olarak kullanılmıĢtır. Haziran baĢında albüm internete sızmıĢtır ve grup buna cevaben albümü MySpace profilinde stream olarak eriĢilebilir kılmıĢtır. Grup albümü tanıtmak için aynı zamanda ABD‟de bir dizi yüksek profilli medyada yer almıĢtır. 20 Viva La Vida ĠTunes aracılığıyla iki milyon kopya satarak 2008‟de bu serviste en çok satan albüm ünvanını almıĢtır. Kasım 2008‟de grup Coldplay‟in stüdyo kayıtlarından ekstra materyal içeren Viva La Vida– Prospekt’s March adlı delux albümü piyasaya sürmüĢtür. Müzik ġirketinin Misyonu: Yeteneği Beslemek Ve Yeteneğe Yatırım aynı vizyonu paylaĢan bir ekip: menajerin görüĢü Diane Wagg İngiliz Rock Grubu Scouting for Girls dahil birçok sanatçı ile çalışmaktadır. Scouting For Girls Plak anlaĢmasına sahip olmak bir sanatçının geleceğini tüm zamanlarını müziğe ayırabilecekleri anlamına güvence altına almıĢ olması ve devam eden bir geliyordu. projesinin olması konusunda bu gibi üçüncü taraflara “Teknoloji sanatçı ve Ģirketleri için her türlü yeni Epic ile Scouting For Girls arasındaki ortaklık güven vermektedir. fırsatın önünü açmıĢtır. Birçok sanatçı müziğini kendi çalıĢılan süre boyunca sıcak ve verimli bir iliĢki Ģirketinden piyasaya sürmektedir – ya da müziğini Sonuç olarak bu anlaĢmalar insanlarla iliĢkilidir. sürdürülürken her iki tarafın da nasıl büyük bir baĢarı duyurmak için diğer kanallara güvenmektedir. Scouting For Girls Epic ile anlaĢma imzalamıĢtır çünkü elde edebileceğine iliĢkin mükemmel bir örnek teĢkil YouTube ve MySpace potansiyel hayranlarla iletiĢim Nick Raphael ve Jo Charringtongrup ve müziği ile etmiĢtir.” kurabilmek içim sanatçı ve Ģirketler açısından hemen bağlantıya geçmiĢtir. muhteĢem yollardır ve yeni sanatçıların müzik Grupla birlikte müzik ve hayran kitlesinin geliĢtirilmesi severlerle buluĢması için de harika bir imkandır. için çalıĢırken grubun değerleri, yaratıcılığı ve Ancak plak anlaĢması imzalanması Ģirkette çalıĢanların kimliğine saygı göstererek onlarla aynı vizyonu gruba inanması ve anlaĢmanın anlamlı olması halinde paylaĢmıĢlardır. Grup daha ileri gitmek için iĢ gücü, hala güçlü bir seçenektir. bağlantılar, uzmanlık ve finans alanında kendileriyle çalıĢan bir ekibe sahip olmuĢ ve muhtemelen her Ģeyi Müzik Ģirketleri sanatçıların tek baĢlarına kendileri yapmaya çalıĢarak tek baĢlarına finansman ulaĢamayacakları birinci sınıf plak yapımcıları, video bulmakla uğraĢtıkları zamanlara kıyasla daha yaratıcı klip yönetmenleri, sanat tasarımcıları ve fotoğrafçılar olmuĢlardır ve bu da Threshers, the Carphone gibi yaratıcı profesyonellere ulaĢmalarını sağlar. Bazı Warehouse ve inĢaatçı olarak günlük iĢlerini yapıp bir yapımcılar sanatçılarla telif bedelleri ve sanatçı para sonraki öğünü nerede yiyecekleri konusunda kazanmaya baĢlayınca elde edecekleri gelirler endiĢelenmek zorunda kalmaksızın üzerinden anlaĢsalar da profesyonellerin fayda sağlayabileceği birçok anlaĢma bulunmaktadır. Coldplay 21 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Bedava devrinde müziğin gelire dönüĢtürülmesiISP ve hükümetlerin görevi Müzik endüstrisi yeni iĢ modelleri geliĢtirerek tüketicilere birçok yoldan müziğe eriĢim sağlamaktadır. Endüstrinin en büyük sıkıntısı hala bedava ve izinsiz müziğin egemen olduğu bir ortamda ticari değer elde etmektir. Ġnternet korsanlığının etkisine iliĢkin tahminler farklılık göstermekte ancak hepsinin boyutu tutarlı ve oldukça geniĢtir. Dört yıllık bir zaman diliminde 16 farklı ülkede ayrı çalıĢmalar yürüten IFPI izinsiz dosya paylaĢımını 2008 yılı için 40 milyarı aĢkın dosya olarak tahmin etmektedir. Bu dünya çapında müzik parçalarının yüzde 95‟inin sanatçı ya da albümün yapımcılığını üstlenen müzik Ģirketine herhangi bir ücret ödenmeksizin indirildiği anlamına gelmektedir. “Ġnternet üzerindeki her Ģeyin bedava olmadığına iliĢkin bir anlayıĢ gitgide yaygınlaĢmaktadır. Ġnsanlar internette yıllandıkça ve ona daha da alıĢtıkça bunun ilk baĢta düĢündükleri kadar bedava bir model olmadığını anlamaya baĢladılar.” Avustralya GeniĢbant, ĠletiĢim ve Dijital Ekonomiden sorumlu Bakanı Stephen Conroy Bedava müziğin bedeli Korsanın ekonomi ve istihdam üzerindeki zararına iliĢkin tahminler farklılık göstermektedir. Ġngiltere‟de Jupiter Research zararın 2008‟de 180 milyon pound olduğunu ve eğer sorunun ele alınması için hiçbir Ģey yapılmazsa 2012 itibariyle toplam zararın 1.1 milyar pound olacağını belirtmiĢtir. Europe Economics, korsanın müzik, film ve TV sektörlerinde sebep olduğu potansiyel iĢ kaybının Ġngiltere‟de 30,000 iĢ olduğunu belirtmiĢtir (Aralık 2008). satıĢının birinci haftasında yeni müzik DVD‟sinden 50 tane satan ancak aynı süre içerisinde 3,000 kopyanın yasadıĢı olarak indirildiğini gören ilerlemekte olan rock grubu Pendragon örneğinden bahsetmiĢtir. KiĢilerarası (P2P) ağlar üzerinden yapılan yasa dıĢı müziğin yayılması müzik sektörünün korsan alanındaki esas sorunu olmayı sürdürmektedir. Jupiter Reserach‟e göre Avrupa‟dak internet kullanıcılarının yüzde 16‟sı P2P ağlar üzerinden düzenli olarak müzik değiĢ tokuĢu Bazı kiĢiler geniĢ çaplı izinsiz müzik tüketiminin yapmaktadırlar. Bunun sonucunda söz konusu ağlar tüm müziğe yapılan yatırım ve sanatçıların kariyerlerine internet trafiğinin (ipoque) yüzde 80‟e kadar olan bir büyük ölçüde zarar verdiğini savunmaktadır. Ġngiliz bölümünü teĢkil etmektedir ve telif haklarıyla korunan Parlamenterlerden bir tanesi bu konuyu Parlamento‟da müzik ve film dosya paylaĢımlarının P2P gündeme getirmiĢ, kendi bölgesinden aktivitelerinin büyük bir kısmını oluĢturduğu yaygın olarak bilinmektedir. Yerli müzik ve filmlerin geleceği? Odak noktası Fransa ve Ġspanya Fransız ve Ġspanyol müzik endüstrileri internet korsanlığının yerel repertuarın sağlığı üzerindeki etkisini gözler önüne sermektedir. Fransız müzik endüstrisi birliği SNEP ve Ġspanyol birlik Promusicae tarafından açıklanan rakamlar aĢağıda belirtilenlerin altını çizmektedir: - Yerli sanatçıların düşen satışları Fransa‟da, yeni sanatçıları tarafından piyasaya sürülen albüm sayısı 2008‟in ilk yarısında yüzde 16 düĢmüĢtür. Ülke çapında piyasaya yeni sürülen albümlerde Fransa‟nın payı 2005 yılının ilk yarısındaki yüzde 15‟e kıyasla 2008‟in ilk yarısında yüzde 10‟a gerilemiĢtir. Ġspanya‟da, Ocak- Kasım 2008 döneminde yalnızca bir yeni yerli sanatçı en çok satan 50 albüm listesinde yer alabilmiĢtir (20. sırada Pitingo) ve en çok satan 50 dijital Ģarkıda ise yalnınızca iki yeni yerli sanatçı yer alabilmiĢtir (43. sırada Pitingo ve 44. sırada Despistaos). 2003 yılında ise en çok satan 50 albüm listesinde 10 yeni Ġspanyol sanatçı yer almaktaydı. - Korsanın boyutu. 2008 yılında Ġspanya‟da iki milyon yasal à-la-carte indirme ile kıyaslandığında 1.6 milyar Ģarkının yasadıĢı indirildiği tahmin edilmektedir (Promusicae/ Gfk). Bu, Ġspanya‟da toplam indirilen Ģarkıların yalnızca yüzde 0.1‟inin yasal olduğu anlamına gelmektedir. Dijital satıĢlar istikrarlı bir Ģekilde piyasanın yüzde 10‟unu teĢkil etmektedir, bu oran diğer ülkelerdekinin yaklaĢık yarısına karĢılık gelmektedir. -Müzik dışındaki etkileri. Mayıs 2008‟de Fransa‟da 13.7 milyon film P2P ağlar aracılığıyla dağıtılırken 12.2 milyon sinema bileti satılmıĢtır (Equancy and Co ve Tera Consultants). “ Albüme bayılıyormuĢ – albümü nasıl bedava indirebileceğini öğrenmek istiyor.” 22 Bedava Devrinde Müziğin Paraya DönüĢtürülmesi- ISP Ve Hükümetlerin Görevleri ISP iĢbirliği: temel olgular Ġnternet Servis Sağlayıcılar (ISP‟ler) yasadıĢı davranıĢlara karĢı ücret ödemeyen abonelere sergiledikleri yaklaĢımı benimseyecek ve kendi sözleĢmelerinin koĢullarını uygulayacaklardır. Bu yaklaşım sorunu çözebilir. 10 müzik tüketicisinden yedisi dosyalar bedava eriĢilebilir kılındığından dolayı yasadıĢı müzik indiriyor (Entertainment Media Research, Ġngiltere 2008). Büyük bir bölümü telif haklarıyla korunan izinsiz müzik ve film dosyalarından oluĢan P2P dosya paylaĢımı tüm internet trafiğinin yüzde 80‟e kadar olan bir kısmını oluĢturmaktadır (ipoque). ISP‟ler ağlarındaki trafiği kontrol “Bizler ansızın bir iĢ modeli olmaktan çıkan bir iĢ modeli ile boğuĢmak zorunda kalan ilk içerik sektörlerinden bir tanesiyiz. Birden bire tüm tüketici ve sektörlerin müziğimizi herhangi bir bedel ödemeden kullanmaları yaygın hale gelmiĢtir.” EMI Music, Ġcra Kurulu BaĢkanı Elio Leoni Sceti Ġngiltere‟de yapılan Entertainment Media Research, 2008 yılında daha ağırlıklı olarak dosya paylaĢtığını belirten kiĢilerin yüzde 71‟inin müziği herhangi bir ücret ödemeksizin indirebiliyor olmalarını söz konusu faaliyetlerinin birinci nedeni olarak gösterdiğini tespit etmiĢtir. Ġnternet kullanıcılarını telif haklarıyla korunan müziği yasadıĢı paylaĢmaya iten üstün bir servisten çok para ödeme zorunluluğu olmamasıdır. ABD‟de NPD tarafından 2008‟de yapılan ve bu bulguyu destekler nitelikteki bir araĢtırma kullanıcıların izinsiz P2P ağı deneyimlerinin kötüye gittiğini belirttiklerini ortaya çıkarmıĢtır. edebilmek için detaylı teknolojilere sahiptirler. Amerika‟daki en büyük ISP, AT&T, ağ kapasitesini aĢırı Ģekilde kullanan “bant geniĢliği iĢgalcilerini” kontrol altına almak için abonelerinin aylık dosya indirme ve yüklemelerini sınırlayan bir sistem denemektedir. Ġkinci en büyük Amerikalı ISP Comcast, abonelerine ülke çapında geçerli indirme kapasitesi sınırları getirmiĢtir ve tekrar eden ihlallerde ihlalcilerin aboneliğini sonlandıracaktır. Tüketicilerin genellikle gönüllü olarak ücret ödemeye yanaĢmasalar da sanatçılar ve telif hakkı sahiplerine “Ġnternet müzik korsanlığının ücret ödenmesi ve bu kiĢilerin fikri mülkiyetine saygı Uluslararası alanda, demografik analizler kurbanı, sanatsal ifade gösterilmesini savunduklarına iliĢkin kesin deliller gelecekteki eğilimleri göstermekte ve bir çözüm özgürlüğüdür.” mevcuttur. Kanada hükümeti tarafından yaptırılan bulunamazsa sorunun hızla kötüye gideceğini araĢtırma on tüketiciden dokuzunun yaratıcıları koruyan Bağımsız Plak ġirketi belirtmektedir. ABD; Avrupa ve Avustralya‟daki güçlü telif hakkı yasalarını desteklediğini ortaya bağımsız araĢtırmalar, gelecek müzik tüketim nesilleri çıkarmıĢtır. Abeille Musique France olan 10lu yaĢlardaki gençlerin ve yetiĢkin gençlerin en BaĢkanı Yves Riesel çok lisanssız Fransa‟da IPSOSyasadıĢı müzik indirmiĢ kiĢilerin yüzde müziğe sahip olduğunu teyit etmiĢtir. 2008 yılında 84‟ünün sanatçı ve eser sahiplerine eserleri karĢılığında Jupiter Research Avrupa‟da 15-24 yaĢ arası bir ücret ödenmesi gerektiğini düĢündüğünü tespit üç gençten birinin telif haklarını ihlal eden etmiĢtir. Bu rakamlar müzik endüstrisinin dijital ortamın P2P ağlarını kullandığını tespit etmiĢtir, iyilĢtirilmesine yönelik mevcut önceliklerinde temel bir bu oran yasal müzik ilkeye iĢaret etmektedir: yani, tüketicilerin içgüdüleri tüketen nüfusun üç katına eĢittir. meĢru müzik elde etme yönünde olsa da lisanssız bedava Diğer araĢtrmalar kilit bir eğilime iĢaret etmektedir: yasadıĢı dosya indirmenin sebebi daha fazla repertuar seçeneği değil bedava eriĢilebilirliktir. Herhangi bir ücret ödeme zorunluluğu olmaması yasadıĢı dosya paylaĢan tüketicileri çeken en büyük etkendir. müziğin büyük ölçüde yaygın olması bunun karĢısında bir engel teĢkil etmektedir. 23 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 kavramdan gerçekliğe: hükümetler ISP iĢbirliğine yönelmeye baĢladılar Ġnternet Servis Sağlayıcıların (ISP‟ler) internet Dereceli tepki sistemi kapsamında ISP‟ler ısrarcı telif içeriğinin korunmasında daha büyük bir rol oynaması hakkı ihlalcilerini eğitecek, uyaracak ve son çare gerekliliği ilkesi kavramdan uygulamaya doğru yol olarak bir ay ila on iki ay arasında almaktadır. Müzik endüstrisi 2005 yılında öncelikle internet eriĢimini kesme yaptırımı internet korsanlığı sorununa bir çözüm önermiĢtir: telif uygulacaklardır. Sistem iki uyarıyı haklarının korunması sorumluluğunun değer zinciri göz ardı eden ısrarcı ihlalcileri boyunca yayılarak ISP‟leri de kapsaması. Üç yıl sonra hedeflemektedir ve bağımsız bir hükümet destekli ISP iĢbirliği sistemleri birçok ülkede idare tarafından denetlenecektir. geliĢtirilmekte ya da göz önünde bulundurulmaktadır. AraĢtırmalar bu sistemin 2008 yılında , Fransa ve Ġngiliz hükümetlerinin esaslı bir etkisinin olacağı ve ISP‟lere ağlarındaki korsan faaliyetleri gerçekleĢen askıya alma kontrol altına almaya yardımcı olma sayısının düĢük olacağına zorunluluğunun getirilmesinde iĢaret etmektedir. Yasa 2008 baĢı çekmesiyle önemli bir yazında hükümet tarafından noktaya gelinmiĢtir. benimsenmiĢ ve Senato tarafından Tüm ISP‟lerce ortak bir eyleme Kasım ayında geçilmesi için hükümet baskısının kritik önem taĢıdığı gitgide daha da yaygın bir Ģekilde kabul görmektedir. Eylül 2008‟de Avrupa Komisyonu‟na Fransa AB BaĢkanlığı tarafından gönderilen tebliğ “Hızlı ve anlamlı bir ilerleme kaydedilebilmesi için bir miktar hükümet müdahalesinin zaruri olduğunu tecrübeler göstermiĢtir” diyerek durumu teyit etmiĢtir.” Plak endüstrisi ISP‟lerin ağlarının ihlale sebebiyet veren materyalleri iletmek üzere kullanılmasının engellenmesine yönelik makul politikaları gönüllü bir Ģekilde benimsemelerini umut etse de, deneyimler, tam anlamıyla dürüst olmayanlar tarafından internet bağlantısı sunulmasından kaynaklanan haksız rekabetin önlenmesi amaçlı olsa dahi sağlam ve tam bir tepkinin bir miktar hükümet müdahalesi gerektirdiğini göstermektedir. Temmuz 2008‟de Ġngiliz hükümeti kayıt ve film endüstrileri ile Ġngiltere‟nin altı en büyük ISP‟si arasında bir „iyi niyet sözleĢmesi‟ imzalanmasına aracılık etmiĢ, tarafları izinsiz dosya paylaĢımında önemli bir azalma sağlanması konusunda birlikte çalıĢmaya çağırmıĢtır. Ġyi niyet sözleĢmesi kapsamında tekrar eden ihlallere iliĢkin çözümler bulunması ve hükümet destekli tüzüğün temelinin oluĢturulması için bir çalıĢma grubu kurulmuĢtur. Aynı zamanda, hükümet internet korsanlığı ile baĢa çıkmaya yönelik hukuki seçeneklere iliĢkin istiĢare baĢlatmıĢtır. ĠstiĢare üç ilkeye dayanmaktadır: yeni iĢ modelleri, kamunun eğitimi ve telif hakkı ihlallerinde yasaların uygulanması. Ekim 2008‟de baĢlayan üç aylık deneme süresi boyunca ISP‟ler kullanıcıları yasadıĢı müzik edinme ile ilgili uyaran ve meĢru tüketimi teĢvik eden binlerce mektup göndermiĢtir. Ġngiltere ve Fransa‟nın planları Avrupa‟da yakından takip edilmektedir: Aralık 2008‟de Ġtalyan Parlamentosu korsan faaliyetlerin ortadan kaldırılmasında Fransa‟da hükümet ISP‟lerin yasal müzik tüketimini ISP iĢbirliğinin artırılması konusunda Avrupa‟daki diğer onaylanmıĢtır. 2009 baĢında yasa Fransız teĢvik etmek ve korsan faaliyetleri caydırmak için somut adımlar atmasını öngören mevzuatın yürürlüğe Millet Meclisinde oylanacaktır. Fransız müzik sektörü giriĢimlerin takip edilmesine iliĢkin bir karar yönergesi benimsemiĢtir. koyulması açısından örnek olmaya devam etmektedir yasa tasarısını güçlü bir biçimde desteklemekte ve Fransız repertuarının geleceğini güvence altına almanın hayati önem taĢıdığını belirtmektedir. “Son on yıl içerisinde müzik ağır hasar görmüĢtür ve eğer bir Ģeyler yapmazsak müzik endüstrisini bir araya getiren parçaların yok olmasına yönelik gerçek bir tehlike bulunmaktadır.” Ġngiltere Kültür Bakanı Andy Burnham 24 Dereceli tepkinin iĢe yarayacağını gösteren deliller On Ġngiliz müzik tüketicisinden yedisi (%72) ISP söylediği takdirde yasadıĢı dosya indirmeyi bırakacaktır (Entertainment Media Research, 2008) On Fransız tüketiciden yedisi (%74) internet hesap bağlantısı kesintisinin para cezaları ve cezai yaptırımlardan daha iyi bir yaklaĢım olduğu konusunda hemfikirdir (IPSOS, Fransa, Mayıs 2008) Yasaya aĢina olan on Amerikalı gençten sekizi (%82) yasadıĢı dosya indirmeye yönelik yaptırımların uygun olduğunu düĢünmekte; Yasaya aĢina olmayanların yüzde 57‟si ise onlara katılmaktadır (KRC ABD, Ocak 2008) Tüketicilerin yüzde 90‟ı ISP‟den iki uyarı geldikten sonra yasadıĢı dosya paylaĢımını bırakacaktır (IPSOS, Fransa, Mayıs 2008) Bedava Devrinde Müziğin Paraya DönüĢtürülmesi – ISP Ve Hükümetlerin Görevleri kavramdan gerçekliğe: hükümetler ISP iĢbirliğine yönelmeye baĢladılar Diğer yerlerde de benzer giriĢimlerde bulunulmaktadır. Aralık 2008‟de ABD kayıt endüstrisi New York BaĢ Savcısı ile çalıĢtığını ve ISP‟leri bir dizi gönüllü internet korsanlığı ile mücadele giriĢimlerine yönlendirmekte olduğunu ve BaĢ Savcı Andrew Cuomo‟nun dereceli tepki yaklaĢımını içeren bir anlaĢma yapılması gerekliliğine dikkat çektiğini duyurmuĢtur. Bundan bağımsız ancak paralel bir hamle kapsamında, RIAAve önde gelen birkaç ISP, ISP‟lerin telif hakkı ihlallerini tekrar eden abonelere ihtar gönderme ve yaptırım uygulamaya yönelik bir program oluĢturmasına yönelik ilkeler üzerinde mutabakata varmıĢtır. ġubat 2009‟da Yeni Zelanda ISP‟lerin ihlali tekrar edenlerin hesaplarını kapatmasına yönelik bir politika belirlemesi ve bunu makul bir Ģekilde uygulamasını öngören yasanın Nisan 2008‟de yürürlüğe girmesiyle dereceli tepki sistemini uygulamaya baĢlayacaktır. Avustralya‟da GeniĢbant, ĠletiĢim ve Dijital Ekonomiden sorumlu Bakan Stephen Conroy, ulusal televizyon kanalı ile yaptığı röportajda yasadıĢı dosya paylaĢımının Ģu ana kadar “müzik endüstrisini küçültmüĢ olduğunu” ve “önemli değiĢiklikler” yapılmadığı takdirde aynısını film ve diğer sektörlere de yapacağını belirtmiĢ ve eklemiĢtir: “Üç aĢama adı verilen mevzuat Avustralya‟da görüĢülmeye baĢlamıĢtır ve biz Fransa ve Ġngiltere‟deki geliĢmeleri yakından takip etmekteyiz ve fikri milkiyet haklarını desteklemek için neler yapabileceğimizi gözden geçirmekteyiz. Ekonomik bir kayıp söz konusu olursa insanlar bu davranıĢlarını değiĢtireceklerdir.” “ Yolda hız limitini çok kere aĢtığımda ehliyetimin altı aylığına elimden alınacağını biliyorum ve bunu normal kabul ediyorum. Konu internet olduğunda bu tavrı değiĢtirmek için herhangi bir sebep bulunmamaktadır. Ġnsanlık olarak bizler düzenleme ve kuralları sevmeyiz ancak ideal bir dünyada yaĢamıyoruz her Ģey bedava mantığı kimseye fayda sağlamaz.” EMI BaĢ Hukuk DanıĢmanı Chris Ancliff, ISP iĢbirliği lehinde kazanılan ivme Asya‟ya da ulaĢmıĢtır. Nisan 2008‟de Japonya‟da, Japonya‟nın ana ISP ağında meydana gelen telif hakkı ihlallerine yönelik tedbirlere karar verilmesi amacıyla ISP, müzik ve film ticaret birliklerinden oluĢan bir konsorsiyum kurulmuĢtur. Ülke polisi ve kıdemli hükümet temsilcileri bu konsorsiyumda gözlemci olarak yer almıĢlardır. ISP‟lerin ihlalcileri uyarması ve tekrar eden ihlallerde ihlalcilerin hesaplarının kapatılması gündem maddeleri arasında yer almıĢtır. Hong Kong hükümeti 2008 yılında içerik endüstrileri ile ISP‟ler arasında bir tartıĢma forumu baĢlatmıĢ ve gerekli olması halinde mevzuat için hazırlıklı olduğunu belirtmiĢtir. Güney Kore‟de hükümet internet üzerinden gerçekleĢtirilen ihlallere karĢı, tekrar eden ihlallerde ihlalcinin hesabının kapatılması dahil, dereceli tepki sistemini getiren yasa tasarısını istiĢareye açmıĢtır. Bu sırada, farklı ülkelerdeki mahkemeler ISP‟lerin korsanla mücadeleye yardım etmesi konusunda var olan yasal yükümlülüklerin açıklığa kavuĢturulmasını sağlamıĢtır. 2007yılında alınan tarihi bir kararda Belçika‟daki bir mahkeme Scarlet adlı ISP‟nin (önceki adı Tiscali) ağlarında kiĢilerarası protokoller kullanılarak telif haklarını ihlal edilmesini imkansız hale getirmesini emretmiĢtir. Mahkeme meĢru ve izinsiz dosyaların birbirinden ayrılması için filtrelemenin uygun ve uygulanabilir bir yol olduğuna karar vermiĢtir. Ekim 2008‟de, diğer bir mahkeme kararı ISP‟lerin filtrelemenin imkansız olduğu yönündeki iddialarını reddetmiĢtir. Mahkeme “SA Scarlett‟in telif hakkı ihlallerini durdurmak için Ģu ana kadar göstermiĢ olduğundan daha fazla çaba göstermesinin öngörülmesi mantıksız”değildir demiĢtir. ISP 1 Kasım 2008 tarihinden itibaren kullanıcıları tarafından Belçika telif hakları yasasının ihlalini durdurma yolunda etkin tedbirler alana kadar her gün €2,500 para cezası ödemeye çarptırılmıĢtır. Mahkemeler de ISP‟lerin telif haklarını ihlal eden web sitelerine eriĢimi bloke etmesi gerektiğini teyit etmiĢtir. Kasım 2008‟de, Danimarka‟da bir temyiz mahkemesi ISP‟lerin The Pirate Bay adlı web sitesine eriĢimi bloke etmelerini öngören bir karar almıĢtır. Mahkeme aynı zamanda yasadıĢı amaçlarla kullanılan internet hesaplarının askıya alınmasının AB kanunları kapsamında kabul edilebilir olduğunu belirtmĢtir. Finlandiya‟da bir mahkeme önde gelen ISP‟lerden TeliaSonera‟nın internet bağlantısını ihlale sebebiyet veren çok sayıda müzik dosyası yüklemek için kullanan bir müĢterinin bağlantısını askıya almasını öngörmüĢtür. Yeni yasa „Fransız yaratıcı endüstrisinin devamlılığını sağlayacaktır‟. Fransa‟da BaĢkan Sarkozy‟nin çığıraçan mevzuat önerisi, mevzuatın temel amacının “gelecekte Fransa‟daki içerik endüstrisinin devamlılığını sağlamak” olduğunu söyleyen tanınmıĢ ekonomist Olivier Bomsel‟e çok Ģey borçludur. Bomsel dereceli tepkinin yaratıcı içerik ekonomisinin bir sonraki geliĢim aĢaması açısından önemli olduğunu düĢünmektedir. GeniĢbant ağlarının hızlı bir Ģekilde yayıldığı birinci aĢamada ISP‟ler hızlı büyüyen yeni iĢlerinin yaygınlığını artırmak için bedava içeriği kullanmıĢlardır. Bu birinci aĢamada “içerik” geniĢbant devriminin algılanan faydalarından sonra ikinci sırayı almıĢtır. “Sonuçlar içerik yayanların serbest hareket etmesi ve bu sırada biliĢim endüstrisinin ağların yaygınlaĢmasından elde edilen faydaların içerik endüstrisinin kayıplarına denk olduğunu baĢarılı bir biçimde savunması Ģeklinde olmuĢtur” diyor Bomsel. Sonuçta, tüketiciler yeni ekipman ve ağ eriĢimi için para ödemeye hazırlanmıĢ ancak içerik geniĢ çaplı fikri mülkiyet ihlalleriyle büyük ölçüde eriĢilebilir kılınmıĢtır. Yeni Framsız yasası, diyor Bomsel, internet devriminin bir sonraki aĢamasına yönelik adil bir çözüm hedeflemektedir. GeniĢbantın yaygınlaĢması sona erdikten sonra ikinci aĢamada ISP‟ler içeriği adil bir biçimde yaymak durumunda kalacaklardır. Dereceli tepki sistemi getirilecek ve böylece tekrar eden ihlallerde ihlalci iki uyarıdan sonra internet eriĢiminin askıya alınmasıyla karĢı karĢıya kalacaktır. Hükümet tarafından belirlenen bağımsız bir gözcü sistemi denetleyecek ve ISP‟ler aracılığıyla uyarıları gönderecektir. Bomsel bu sistemde yaptırım unsurunun kritik olduğunu belirtiyor: “Sistem yaptırımların güvenilirliği ve caydırıcılığına bağlıdır.” 25 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 eğitim: yürek ve zihinlere yönelik kampanya Yeni iĢ modelleri ve hak uygulamaları müzik endüstrisinin dönüĢümünde iki kilit unsurdur. Üçüncü bir kritik bileĢen ise kamunun eğitilmesidir. 2008‟de kayıt endüstrisi televizyon reklamları, belgesel yapımları, ISP‟lerle ortak mektuplar yazılması üniversitelerde canlı tartıĢma oturumları, okul grubu turneleri, öğretmenlere yönelik eğitim paketleri, dijital müzik web portalları ve ailelerin desteklenmesine yönelik bilgiler yayımlanması dahil dünya çapında 70‟i aĢkın kampanya baĢlatmıĢ ya da bunlarda daha etkin bir rol almıĢtır. Ronan Keating Alıcı izleyiciler özellikle aile ve öğretmenler olmuĢtur. Kanada‟da hazırlanan bir rapor Kanadalıların yüzde 93‟ünün ailelerin çocuklarına internetin nasıl sorumlu bir Ģekilde kullanılacağını öğretmesi gerektiğini düĢündüğünü ortaya çıkarmıĢtır (Environics‟ annual Social Values Monitor, 2008). Ancak aile ve eğitimciler çocukların internetteki etkinliklerinin kontrol edilmesi bir tarafa izlenmesinin bile çok zor olduğunun farkına varmıĢlardır. Ġngiltere Hükümeti adına gerçekleĢtirilen The Byron Review yetiĢkinlerin kendilerinin dahi anlamadıkları bir ortamın fayda ve risklerini gençlere anlatma konusunda yaĢadıkları güvensizliğin gitgide büyümekte olduğu sonucuna varmıĢtır “ Ġnternet ve bilgisayarla çok ilgili üç küçük çocuğun babasıyım. Çocuklarım sürekli bana favori Ģarkılarını indirebilmek için bilgisayarı kullanıp kullanamayacaklarını soruyorlar. Ġnternette çocukların güvenliği konusunda Gençler, Müzik ve internet. 2008 müzik indirme dünyasının dünya çapında aile ve öğretmenlere anlatılmasına yönelik küresel bir bilgilendirme kampanyası baĢlatılmasına sahne olmuĢtur. Gençler, Müzik ve Ġnternet adlı basit kılavuz çocuklara yönelik internet yardımlaĢma kuruluĢu Childnet International tarafından basılmıĢ ve uluslararası müzik sektör grupları birliği Pro-music (www.pro-music.org) tarafından desteklenmiĢtir. Kılavuz okul, üniversite, kütüphane, plak mağazası, öğretim portalları web siteleri aracılığıyla Arjantin, Çin, Meksika, Singapur, Ġspanya, Ġngiltere ve ABD‟de dağıtılmaktadur ve 2009 yılında 12 ülkede daha basılacaktır . Avrupa Komisyonu tarafından onaylanan kılavuz internet ve cep telefonlarının müzik indirmek için güvenli ve yasal bir Ģekilde kullanılmasını teĢvik etmek için gençler ile aile ve öğretmenleri arasındaki “bilgi uçurumunun” kapatılmasını amaçlamaktadır. Öğretmen, kütüphane, yerel idareler, aileler ve hatta bilgisayar tamir servisleri yüz binlerce sipariĢ vermiĢtir. sürekli bir endiĢe var. Bu yeni kılavuz yetiĢkin ve çocuklara internetin nasıl güvenli bir Ģekilde kullanılacağı konusunda yardımcı olmaktadır.” Ronan Keating, ġarkıcı- ġarkı Yazarı “Yeni kılavuz internette sorumlu davranıĢların teĢvik edilmesinde hayati önem taĢıyan aile, öğretmen ve gençler arasında geçecek o önemli konuĢmaların baĢlatılmasına yardımcı olmalıdır.” AB Bilgi Toplumu ve Medya Komiseri Viviane Reding Eğitim: Yürek Ve Zihinlere Yönelik Kampanya Pro-Music.org Okul turneleri. Temel sıkıntılardan bir tanesi meĢru müzik kanallarına Avustralya‟daki Okulları Sallayalım (Rock the iliĢkin bilincin artırılmasıdır. 2008‟de IFPI ve uluslararası hak sahipleri grubu birliği Schools Tour) Turnesi “internette müzik ile ilgili bilmek istediğiniz her Ģey” kapsamında ülke çapında için pro-music.org portalını yeniden uygulamaya baĢlamıĢtır. Site internetteki yasal müzik mağazalarını düzenlenen içeriğin yaratılması ve korunması içeren en büyük listeyi, dünya çapındaki aylık dijital listeleri konulu çalıĢma toplantılarının ve müzik sektöründe baĢarılı olmak isteyenlere yanı sıra altı grup yönelik bilgiler sunmaktadır. Site aynı zamanda, orta dereceli okullarda s dünyanın çeĢitli yerlerinden tüm izleyicileri internetten ahne almıĢtır. müzik indirmeye iliĢkin yanlıĢ ve doğrular hakkında bilgilendirmeye yönelik en iyi eğitim araç ve Okul kaynak ve eğitim kaynaklarını sunmaktadır. paketleri. Hükümetler eğitim programlarının önemini Ulusal kampanyalar gitgide daha fazla kavramaya baĢlamıĢlardır. AĢağıda müzik endüstrisi ve ortaklık yapan kuruluĢlar Ġngiltere, Ġrlanda ve Avustralya‟da temel atarfından 2008 yılında yürütülen bazı projelere iliĢkin müfredatta fikri mülkiyetin değer ve içeriğine örnekler sunulmuĢtur: yönelik daha iyi bir anlayıĢ geliĢtirilmesine yönelik değiĢimler yapılmaktadır. ABD‟de RIAA 3 ile 12. sınıflar arasında tüm düzeylerde eğitim gören öğrencilere yönelik DVD, eğitim düzenekleri ve online müfredatı içeren müfredat materyalleri geliĢtirilmesi için eğitim uzmanlarıyla birlikte çalıĢmalar yürütmektedir. Online Halk Müzakeresi. Fransız müzik endüstrisi birliği günün sıcak geliĢmelerine SNEP tarafından yapılan yorumları içeren ve kiĢileri tartıĢmaya davet eden demainlamusique.com adlı siteyi uygulamaya koymuĢtur. YarıĢmalar. Frank Hardcase adlı yarıĢma bir animasyon ve çocuklara öğrencilere yönelik bir korsan müzikle mücadele kampanyası hazırlamaları karĢılığında 1,000 dolarlık ödül vaad eden bir web sitesi tarafından desteklenmektedir Bu yarıĢmaya kayıt endüstrisinin katılımıyla CrimeStoppers Australia öncülük etmiĢ ve yarıĢma hükümetin Bedava Müzik? kampanyasının bir parçasını oluĢturmuĢtur. IFPI Finlandiya 10-12 yaĢ öğrencilere yönelik Telif Hakları Yaratıcı Eserleri Korur (Copyright Protects Creative Work) adlı bir eğitim paketi hazırlamıĢtır. Bu pakette tanınmıĢ bir çocuk hikayeleri yazarı ve resimleyicisi tarafından yazılmıĢ bir hikaye kitabı © The New Yorker Collection 2002 Alex Gr egory from cartoonbank.com. All Rights Reserved. Belgeseller. 2008 yılında Avustralya‟da Bedava Müzik? kampanyası çerçevesinde In Tune adlı dergi dağıtılmıĢtır. In Tune bir müzik grubu üyesi olmanın nasıl bir Ģey olduğundan dijital devrimin geçim kaynaklarına nasıl etkilediğine kadar bir çok konuda Avustralya‟lı sanatçılarla yapılan röportajlar yer almaktadır. bulunmakta ve bu kitaba bir öğretmen kılavuzu, alıĢtırma kitapçığı, her bir konuya iliĢkin ders planları, bir poster ve bir oyun eĢlik etmektedir; tüm bunlar okul ya da evde kullanılmak üzere www.tekijanoikeus.fi adresinden indirilebilmektedir. “I swear I wasn‟t looking at smut- I was just stealing music.” 27 IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Fikri Mülkiyet ne zaman bedava oldu? – müzik menajerleri konuĢuyor. uygulanması için yapılması gereken çok Ģey vardır, ancak birçok hükümetin birçok bölümünde Ġnternet Servis Sağlayıcı (ISP) iĢbirliğinin insanlar istatistikleri görüyorlar ve karĢı karĢıya desteklenmesi konusunda seslerini daha fazla kaldığımız kültürel felaketi fark ediyorlar, böylece duyurmaya baĢlamıĢlardır. korsanı kaynağında ele alan sistemin sağladığı satan sanatçının arkasındaki ABD‟li menajer Arthur Spivak gelecek yeteneklerin yalnızca canlı müzik, sponsorluk ve ticari eĢya satıĢlarıyla destekleneceği fikri tamamen bir yanılgıdır diyor: “Son albümünü desteklemek için iki yıllık bir zaman diliminde 300 faydaları anlıyorlar. Tarihte ilk defa Ģu anda ISP‟lerin telif hakları hırsızlığı ile mücadeleye yönelik adımlarda iĢbirliği yapmaması halinde, mevzuatın bunun zorunlu kılabilmesi görüĢü bulunmaktadır. Bu gerçek bir ilerlemedir.” dünyayı üç kere dolaĢtı ve yalnızca 400,000 civarı bir Teknoloji, diyor McGuinness, ISP‟ler için bir engel teĢkil etmemelidir. ġu anda tüm ISP‟ler tarafından düzenli olarak uygulanmakta olan “derin paket inceleme” satıĢ yapabildi. Her biri vergiler düĢülmeden 30,000 teknikleri gelecekte yasadıĢı P2P film ve müzik içeriği ABD doları kazandılar. Devlet yardımı alsalar daha dosyalarının tespit edilmesi ve engellenmesinde fazla kazanabilirlerdi.” kullanılabilir.” REM menajeri Bertis Downs yeni gruplar için temel Coldplay menajeri David Holmes de ISP‟lere iliĢkin sorunun yeni teknolojinin yaratıcıların bedel alma yaklaĢım değiĢikliğinden yana. “Müziğin internette hakkının ta kendisini sıkıntıya soktuğu bir ortamda düzgün bir Ģekilde korunmasını güvence altına almak geçimlerini nasıl sağlayacakları ve nasıl uzun vadeli konusunda farklı Ģekillerde düĢünmeliyiz. bir kariyer yapacakları olduğuna inanıyor: “REM‟in Kayıtlı müzi,k yaratıcılarının eserleri karĢılığında baĢarısı bir gecede gelen Ģan ve Ģöhretten ibaret ödüllendirilmesine gerek yoktur fikrinin yerleĢmesine değildi. Uzun yıllar içerisinde yavaĢ yavaĢ ilerleyen izin verirsek hepimiz batarız. Ben ISP‟lerin bu sürece bir baĢarı grafiği elde etmiĢlerdir. Teknoloji cininini dahil olmalarına yönelik kampanyayı destekliyorum. lambaya geri sokabilirsiniz demiyorum - bu saçma ISP‟lerin sanatçıların haklarını korumak için daha fazla olurdu. Ancak demek istediğim eğer müziğin çaba göstermelerini isterim.” Ģov gerçekleĢtiren bir grup ile çalıĢıyorum. Bu grup değerini koruma yolunda daha iyi adımlar atmazsak, bir sonraki REM‟in nereden geleceğini sormak zorunda kalırız? Bu nedenle telif haklarının korunması sorumluluğunun tüm değer zincirine yayılması fikri büyük önem taĢımaktadır.” Paul McGuinness Tori Amos‟tan We Are Acientist‟e bir dizi en çok Bertis Downs internetteki müziğin korunması alanında Spivak, gerçek anlamda bir değiĢim olacaksa sanatçıların seslerini duyurmaları gerektiğine inanıyor “Sanatçılar ve müzik Ģirketleri ayrı değil birlikte çalıĢmalılar. Seslerini duyurmalı ve ISP‟lerin internet müzik korsanlığı ile mücadelesinin öngörülmesi U2 menajeri Paul McGuinness ISP iĢbirliğinin için hükümetlerine lobi yapmalılar. Eğit ve yasa yap. Fransa ve Ġngiltere‟nin önderliğinde hükümetlerin Fikri mülkiyet neden ve ne zaman bedava oldu? Arthur Spivak Sanatçılara en yakın sesler, müzik menajerleri , gündemine yalnızca iki yıl içerisinde sağlam bir Ģekilde sesimizi duyurmaz ve savaĢmazsak, müzik sektörü bir sonraki vodvil olacaktır.- birkaç yıl içinde kaybolan baĢarılı bir endüstri ve kültür.”. yerleĢtiğini ifade etmektedir: “Konuya yönelik baskı “Sanatçı ve müzik Ģirketleri birlikte çalıĢmalıdırlar.” Arthur Spivak, Menajer 28 Yaratıcı Sesler KonuĢuyor „bedava‟ devrinde ticaret – Yaratıcı endüstilerin ortak sıkıntısı Uzun yıllardır, müzik endüstrisi, dijital ortama giren diğer yaratıcı sektörler açısından “kömür madenindeki kanarya” olarak adlandırılmıĢtır. Bugün, film, kitap, gazete, televizyon ve diğer sektörler için dijital gelecek ya gelmiĢ ya da hızlı bir Ģekilde yaklaĢmaktadır. Tüm bu sektörleri ortak bir konu karĢılamaktadır – bedava içeriğin oldukça yaygın olduğu bu ortamda iĢlerin nasıl gelire dönüĢtürüleceği. Her iki unsur da Pekin Olimpiyatlarından yapılan 17 günlük yayında Ģirketin korsanla mücadele çabalarındaki iki kilit unsuru teĢkil etmiĢtir. nbcolympics.com adresinde ağ üzerinden olimpiyatlarla ilgili birçok materyal tüketicilere eriĢilebilir kılınmıĢ aynı zamanda YouTube gibi Kullanıcı Tarafından OluĢturulan Ġçerik (User Generated Content [UGC]) siteleri aracılığıyla yasadıĢı materyalin filtrelenmesi ve kaldırılmasına Film sektörü için, fiziki korsanlık uzun zamandır uğraĢılmıĢtır. ÇalıĢmalar sonucunda, en büyük tehdit olmuĢtur; ancak IPSOS‟dan gelen ABD‟de internet aracılığıyla yapılan tüm izlemelerin rakamlar (Kasım 2007) tüketicilerin ne kadar hızlı bir yüzde 99‟u NBC‟nin platformunda gerçekleĢmiĢtir. Ģekilde yasadıĢı sitelere rahatça eriĢmekte olduklarını “Bu Amerikan tarihinde en çok izlenen tv yapımı yansıtmaktadır. Ġngiltere‟de yaklaĢık üç milyon kiĢi haline gelmiĢ ve internet izleyicilerinin en çok izinsiz olarak filmleri internetten indirmekteyken, bulunduğu eriĢim noktası nbcolympics.com olmuĢtur, geçtiğimiz yıl söz konusu uygulamanın “çok çaba korsan Olimpiyat içeriğinin video paylaĢım sitelerine gerektirdiğini” düĢünenlerin sayısı yüzde 30‟dan yüzde düĢmesini engelleyen içerik tanıma teknolojisi ve 11‟e filtreleme olmuĢtur” diyor Cotton. düĢmüĢtür. Bu olay müzik ve televizyonun karĢı karĢıya kaldığı yaygın korsan tehditleriyle mücadelede teknolojinin Aralık 2008‟de bu konu The Times‟da yer alan bir değerini ve real-time streaming ve zamana duyarlı yazıda Kenneth Branagh, Richard Curtis, içerik konusundaki etkililiğini vurgulamaktadır Terry Jones, Mike Leigh ve Sir Alan Parker dahil Ġngiliz film ve televizyon endüstrilerinin önde gelen isimleri tarafından vurgulanmıĢtır. Söz konusu kiĢiler ISP‟lerin “internet üzerinden yasadıĢı içerik yayan “Ġnternette birçok içerik müĢterilerin davranıĢını değiĢtirebilme” ve bu kiĢileri “sorumlu bir Ģekilde hareket etme” ya da “bunu sektörüne uzanan yapmaya mecbur etme” ehliyeti olduğunu büyük bir dijital belirtmiĢlerdir. hırsızlık dalgası Film ve televizyon endüstrisi milyonlarca tüketiciyi yasadıĢı olanlardan meĢru içerik kaynaklarına taĢıma amacını taĢıyan yeni iĢ modeline çabuk uyum sağlamaktadır. “Ġnternette birçok içerik sektörüne uzanan büyük bir dijital hırsızlık dalgası mevcuttur, bunun en çok müziği etkilediği bilinmektedir ancak söz konusu dalga TV, film, youn, yazılım ve kitap sektörlerine de yayılmaktadır” diyor ABD Tv ve film Ģirketi NBC Universal Genel Hukuk DanıĢmanı Rick Cotton: “Önemli olan bunun, çok heyecan verici ve büyük ölçüde olumlu ve meĢru dijital yayma yollarını bozmasını engellemektir.” Korsanın sınırlandırılması, tüketicilerin geçiĢi ve gelir elde etmek için NBC içeriği internet tüketicilerine kolaylıkla eriĢilebilir kılma ve aynı zamanda teknolojiye dayalı korsanla müadele tedbirlerinin internette uygulanmasının savunulması Ģeklinde iki yönlü bir strateji izlemektedir. mevcuttur.” Rick Cotton NBC Universal Yayımcılık dünyası da benzer sıkıntılarla boğuĢmaktadır. yakın bir döneme kadar Ġngiltere Yazarlar Birliği ve Ġnci Küpeli Kız adlı kitabın yazarı Tracy Chevalier yayımcılık sektörünün yeni gelir modellerini ciddi bir Ģekilde dikkate alması gerektiğini belirtmektedir. Chevalier yazarların korsan sebebiyle iĢlerini kaybetmeleri riskinin bulunduğu konusunda uyarıda bulunmaktadır: “Müzik endüstrisini izleyen kitap endüstrisi için geçerli soru insanların eserleri alması fikrinin tamamen ortadan kalkması durumunda yazarlar gelecekte geçimini nasıl sağlayacak? sorusudur” Chevalier müzik sektöründe denenen yeni iĢ modelleri ile ilgilenmektedir. Yayımcılık sektöründe uygulanacak benzer bir takım yeni çözümler sponsorluk ya da reklam destekli kitapları içerebilir. Chevalier diyor ki: “Müzik sektöründen tüm parçaların yaklaĢık yüzde 95‟inin indirildiği ve sanatçıya herhangi bir ücret ödenmediği duyulduğu anda alarm çanları çalmaya baĢlar.” Elektronik ticaret 2008 yılında Sony, Amazon ve Waterstones tarafından biribiryle rekabet eden e-kitap türlerinin duyurulmasıyla kitap endüstrisine çok yaklaĢmıĢtır. Ancak, sektördeki dijital satıĢlar hala düĢük bir paya sahiptir. Chevalier kitap endüstrisi için değiĢimin kapıda olduğunu ancak bunun müzik endüstirisnde olduğu kadar apansız olmayacağını belirtiyor. Chevalier yaratıcı eserlerin gerçek değerine iliĢkin kamu bilincinin artırılmasının çok önemli bir rolü olduğunu belirtiyor: “Bu karmaĢık bir görev çünkü değiĢen mevzuat ve kapatılan yasadıĢı sitelerle birlikte, insanların bedava içerik elde etmenin yaratıcıya bedel ödenmemesi anlamına geldiğini anlayabilmesi için daha geniĢ kapsamlı eğitim çalıĢmaları yürütülmelidir” IFPI Dijital Müzik Raporu2009 Sürüm öncesi korsanlık: endüstri eylemlerini artırıyor Sürüm öncesi korsanlık, orijinal kayıtların veya albümün satıĢını, tüketici ilgisinin en yüksek olması gerektiği noktada etkilediği için muhtemelen en çok zarara sebep olan telif hakkı ihlal türüdür. Sürüm öncesi kopyalar resmi sürüm tarihinden günler ya da haftalar önce sızdırılır ve müziği içeren internet dosyalarının sayısı hızla artar. Sürüm öncesi ihlali gerçekleĢtiren materyallerin yayılmasını en üst seviyeye çıkarmak için özellikle çaba gösteren özel ağlar ve ripping grupları mevcuttur. Bu ve bunun sonrasında gerçekleĢen dosya paylaĢımının sebep olduğu zarar bir albümün en çok satan 10 albüm listesinde yer alması ya da bu listeye hiç girememesi arasındaki fark anlamına gelmektedir – büyük bir etkiye sahip olabilir ya da sanatçının kariyerine mal olabilir. YasadıĢı servisler müzikleri meĢru sitelerden önce sunabilmektediler- bu durum kullanıcıların muhafaza edilmesinde esaslı bir avantaj sağlamaktadır. Müzik Ģirketleri sürüm öncesi korsanlık ile mücadele için IFPI‟in internette korsanla mücadele ekiplerini daha yaygın olarak kullanmaya baĢlamıĢlardır. Ġhlalci dosyaları yükleyenleri ve sunucuların operatörlerini arayan, siteleri izleyen ve indeks oluĢturan ekip gerekli durumlarda hukuk ya da ceza davalarıyla sonuçlanan uyarı ve ihtarlar göndermektedir. Bunun sonuçları gözle görülebilir niteliktedir. IFPI 2007‟de 500,000 ihlalci web linkini kaldırırken 2008‟de bu sayıyı üç milyona çıkarmıĢ ve böylece yüz milyonlarca potansiyel lisanssız indirmeyi durdurmuĢtur. Sürüm öncesi korsanlığı kontrol altına almak satışları artırır onun meĢru satıĢlarını artırmayı amaçlamaktadır. Usher‟ın Here I Stand adlı son albümü Mayıs 2008‟deki resmi sürüm tarihinden haftalar önce sızdırıldığında Zomba Records IFPI‟ın korsanla mücadele ekibini yardıma çağırmıĢtır. Tetkikçiler sızıntıların esas kaynağını araĢtırmıĢ ve telif haklarını ihlal eden müziklere yönelik linklerin blog ve formlardan kaldırılması için 4,000‟den fazla “uyar ve kaldır” emri göndermiĢlerdir. Diğer Ģirketler için olduğu gibi Zomba içinde bu tür eylemler pazarlama stratejisini desteklemekte, sürüm tarihinden önce beklentilerin oluĢmasına yardımcı olmakta ve sızıntı sebebiyle ortaya çıkan zararın kontrol altına alınmasını sağlamaktadır. Here I Stand Billboard En Yeni 100 ġarkı listesinde en üst sıraya çıkarak büyük bir baĢarı kaydetmiĢtir. IFPI ekibi tarafından yürütülen benzer bir çalıĢma Enya‟nın Kasım 2008 tarihli And Winter Came adlı albümünün internet üzerindeki tüm sürüm öncesi sızıntılarının kaldırılmasını sağlamıĢtır. Tetkikçiler imalat süreci ve sanat yapımının tüm boyutlarında gerekli tüm güvenlik önlemlerinin alınmasını temin etmiĢ ve tüm izinsiz içeriğin fark edildiği andan itibaren internetten kaldırılmasını sağlamıĢtır. Bunun sonucunda albüm ABD ve birçok Avrupa ülkesinde en çok satan on listesine yerleĢmiĢtir. 500,000 ihlalci link 2007‟de IFPI tarafından kaldırılmıĢtır 3 milyon ihlalci link 2008‟de IFPI tarafından kaldırılmıĢtır ABD‟de kampus eylemleri ABD müzik endüstrisi eğitim ve caydırma programlarını doğrudan üniversite kampuslerindeki müzik hırsızlığı konusu üzerinde yoğunlaĢtırmaktadır. Üniversite öğrencileri tarafından gerçekleĢtirilen yasadıĢı dosya paylaĢımı oldukça yüksektir. Student Monitor tarafından 2006 ilk baharında yapılan bir anket öğrencilerin yarısından fazlasının müzik ve filmleri yasadıĢı olarak indirdiğini tespit etmiĢ ve NPD‟ye göre öğrenciler 2006‟da gerçekleĢtirilen yasadıĢı müzik indirmelerin 1.3 milyarlık bir bölümünden sorumludur. Öğrenciler bunu ülkedeki her bir öğrencinin yenilikçi müzik endüstrisi destekli modeller aracılığıyla Ruckus, AmazonMP3 ve MySpace Music tarafından sunulan servisler gibi makul ücretli (hatta bedava) yasal müziğe eriĢimi olduğu halde yapmaktadırlar. . Birçok üniversite korsanla mücadele araçlarını baĢarılı bir Ģekilde uygulamaktadır ve daha az telif hakkı ihlali uyarısı (DMCA) aldıklarını bildirmiĢlerdir. Birçok üniversite yetkilisi korsanla mücadele teknolojileri benimsenmesinin etkinliği ve maliyet açısından sağladığı faydaları teyit etmiĢtir. Her bir üniveristenin kendi politika ve araçları olmasına karĢın teknoloji açıkça cevabın önemli bir kısmını teĢkil etmiĢtir. “Piyasaya sürülmeden yaklaĢık üç hafta önce albümümüz sızdırıldı. Albümün dünya çapındaki bloglarda eriĢilebilir olduğunu görünce gözlerim karardı. Bunun parayla bir ilgisi yok, ancak birileri evime girmiĢ ve eĢyalarımı çalmıĢ sonra da bunları herkes görsün diye internete koymuĢ gibi hissettim.” Kaiser Chiefs Kaiser Chiefs‟ten Nick Hodgson‟ın Drownedinsound.com ile röportajı 30 www.pro-music.org “online müzik hakkında bilmeniz gereken her Ģeyi” söylüyor. Kullanıcılar internet üzerinde nereden yasal müzik indirebileceklerini öğrenebilir ve müzik endüstrisi hakkında daha fazlasını keĢfedebilirler. Websitesi endüstriden hak sahiplerini içeren bir grup tarafından desteklenmektedir. IFPI tarafından yayımlanmıĢtır. Ocak 2009. Telifhakkı © IFPI. Tüm veriler, kopya ve resimler telif haklarına tabidir ve IFPI izni olmaksızın çoğaltılamaz, iletilemez ya da eriĢilebilir kılınamaz. Band London tarafından tasarlanmıĢtır www.bandlondon.co.uk Küresel satıĢ rakamlarını, ülkelere özel verileri ve temel tüketici eğilimlerine iliĢkin bilgileri içeren yıllık rapor Recording Industry In Numbers küresel müzik piyasası bilgilerinin kesin kaynağıdır. Daha fazla bilgi ya da bir kopyasını almak için bkz. www.ifpi.org