EQ Duygusal Zeka - Prof. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAK
Transkript
EQ Duygusal Zeka - Prof. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAK
EQ DUYGUSAL ZEKA Prof Dr. Binnur YEġĠLYAPRAK ANKARA Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi (TÜRK PDR-DER BaĢkanı) TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DÜġÜNME VE TARTIġMA SORULARI “Zeka” duygusal olabilir mi? “Duygular” zeki olabilir mi? Duygusuz zeka ne iĢe yarar? “Duygusal Zeka=Duygu+Zeka” mıdır? IQ’nun boyutları, EQ’yu kapsar mı? EQ,IQ’yu yönetebilir mi? IQ mu , EQ’mu daha önemlidir? BaĢarı neye bağlıdır? “YaĢamda mutlu olmak için” hangi zeka gereklidir? Duygusal zeka geliĢtirileblir mi? Sizin IQ’nuz kaç? EQ’nuz kaç? Kaça kaç galipsiniz? Kaça Kaç yenik? TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com KADINLAR DUYGUSAL ERKEKLER DUYGUSUZ MU? TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DUYGULAR ; Ne iĢe yarar ? Ne zaman iĢe yarar ? Nasıl iĢe yarar ? TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Herkes kızabilir, bu kolaydır! ancak, • doğru insana • doğru ölçüde • doğru zamanda • doğru nedenle • ve doğru Ģekilde kızmak • iĢte bu kolay değildir! • aristo TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com • Duygular, bireyin olaylara bakıĢ açısını, davranıĢ biçimlerini. Çevreyi ve olayları anlama ve onlara uygun tepkiler verebilmesini etkiler. • O halde duyguları anlama ve yönetme de zeka kapsamına girer TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Psikoloji alanında en eski soru Ve Eskimeyen tartıĢma konusu: ZEKA NEDĠR ? TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com 20 nci Y.Y Boyunca verilen YANITLAR ZEKA TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Zeka Zeka Genel yetenek + Özel yetenekler Farklı alanlardaki yeteneklerin toplamı (1909-1920) Thorndike 3 tür zeka olduğunu öne sürmüĢtür Soyut zeka Mekanik zeka Sosyal zeka TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ÇOKLU ZEKA (H.GARDNER 1983) ZEKA ALANLARI Dilsel Zeka: Mantıksal/Matematiksel Zeka : Görsel/Alansal Zeka: Yazma KonuĢma Bedensel/Kinestetik Zeka: Müziksel/Ritmik Zeka: Sosyal Zeka : Espriler Yapma Okuma Kişiye dönük Zeka: TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ÇOKLU ZEKA (H.GARDNER 1983) ZEKA ALANLARI Dilsel Zeka: Mantıksal/Matematiksel Zeka : Görsel/Alansal Zeka: Problem Çözme Sorgulama Bedensel/Kinestetik Zeka: Müziksel/Ritmik Zeka: Sosyal Zeka : Hesap Yapma Deney Yapma Kişiye dönük Zeka: TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ÇOKLU ZEKA (H.GARDNER 1983) ZEKA ALANLARI Dilsel Zeka: Mantıksal/Matematiksel Zeka : Görsel/Alansal Zeka: Bedensel/Kinestetik Zeka: Müziksel/Ritmik Zeka: Sosyal Zeka : Boyama/ Çizme Harita Okuma Motif Çizme Örnek Yaratma Kişiye dönük Zeka: TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ÇOKLU ZEKA (H.GARDNER 1983) ZEKA ALANLARI Dilsel Zeka: Mantıksal/Matematiksel Zeka : Görsel/Alansal Zeka: Dans Egzersiz Bedensel/Kinestetik Zeka: Müziksel/Ritmik Zeka: Sosyal Zeka : Spor Yapma Bedensel Hareketler Kişiye dönük Zeka: TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ÇOKLU ZEKA (H.GARDNER 1983) ZEKA ALANLARI Dilsel Zeka: Mantıksal/Matematiksel Zeka : Görsel/Alansal Zeka: Bedensel/Kinestetik Zeka: Müziksel/Ritmik Zeka: Sosyal Zeka : ġarkı Söyleme Tempo Tutma Müzik Dinleme Enstrüman Çalma Kişiye dönük Zeka: TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ÇOKLU ZEKA (H.GARDNER 1983) ZEKA ALANLARI Dilsel Zeka: Mantıksal/Matematiksel Zeka : Görsel/Alansal Zeka: Bedensel/Kinestetik Zeka: Müziksel/Ritmik Zeka: Gruplarla ÇalıĢma Aracılık Etme BaĢkalarının Duygularını Sosyal Zeka : Kişiye dönük Zeka: TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Anlama ÇOKLU ZEKA (H.GARDNER 1983) ZEKA ALANLARI Dilsel Zeka: Mantıksal/Matematiksel Zeka : Görsel/Alansal Zeka: Derin DüĢünce Hayal Kurma Bedensel/Kinestetik Zeka: Müziksel/Ritmik Zeka: Sosyal Zeka : Hedef Koyma Yalnız Olma Kişiye Dönük Zeka: TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com AKADEMĠK ZEKA Zekanın Yeni Boyutları (Zeka Alanları) SOSYAL ZEKA DUYGUSAL ZEKA TÜRK PDR DER Sayısal-sözel yetenekler alanı. Klasik anlamda zeka olarak sadece bu alan bilinmektedir. (Matematik,fen, mantık,dil...) Kendini ifade edebilme,etkin iletiĢim kurma, beden dilini kullanabilme, Kalabalık karĢısında konuĢma, EleĢtirilere karĢı nesnel olabilme... gibi beceri alanları Duyguların farkında olma,özdenetim, dürtü kontrolü,empatik dinleme, Empatik yaklaĢım,sorun çözme, iĢbirliği,sevgi-saygıyı takdir edebilme, yanlıĢı kabul etme..gibi beceri alanları www.binnuryesilyaprak.com DUYGUSAL ZEKA (Emotional Intelligence) EQ Kavram olarak ilk kez 1990 yılında John MAYER ve Peter SALOVEY tarafından kullanıldı. 1995’de Daniel GOLEMAN tarafından yazılan ; “Emotinal Intelligence-Why it can matter more than IQ” kitabından sonra gündeme çıkmıĢtır. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DUYGUSAL ZEKA (Emotional Intelligence) EQ ** Duygusal zeka, duyguların “akıllıca” kullanımıdır. ** Kısaca, istediğimiz sonuçlara ulaĢmak için duygularımızı istediğimiz yönde kullanma yetisi, ** Duygularımızdan kendi davranıĢlarımızı yönlendirmek için yararlanarak olumlu sonuçlar elde etme kapasitesi ** Duyguları; Tanımak,Denetlemek ve yönetmek demektir. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DUYGUSAL ZEKA (Emotional Intelligence) Özbilinç(self-awareness): Kendini tanıma, bir duyguyu oluĢurken fark edebilme. Bu yetenek duygusal zekanın temelidir. Duyguları idare edebilme(Emotional self-regulation): Duyguları uygun biçimde Ġdare edebilme,denetleyebilme,yönetebilme yeteneği. Kendini harekete geçirebilme(Motivasyon): Duyguları bir amaç doğrultusunda harekete geçirmek, içsel güdülenme. BaĢkalarının duygularını anlayabilme(Empathy):Kendini baĢkalarının yerine Koyabilme, onların duygu düĢüncelerini anlama. ĠliĢkileri yürütebilme(Social skills): Etkili kiĢiler arası iliĢkiler kurabilme, sosyal beceriler. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ÖZBĠLĠNÇ TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DUYGULARI YÖNETEBĠLME (ÖZ DENETĠM) TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DUYGULARI YÖNETEBĠLME (ÖZ DENETĠM) TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com MOTĠVASYON (KENDĠNĠ HAREKETE GEÇĠREBĠLME) TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com EMPATĠ TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com EMPATĠ TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com SOSYAL ĠLĠġKĠLER TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DUYGUSAL ZEKANIN BOYUTLARI VE DUYGUSAL YETERLĠLĠKLE ĠLĠġKĠSĠ DUYGUSAL ZEKANIN BOYUTLAR ÖZBĠLĠNÇ DUYGULARI YÖNETEBĠLME MOTĠVASYON TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com EMPATĠ SOSYAL ĠLĠġKĠLER ÖZBĠLĠNÇ Duygusal Farkındalık Kendini ifade etme Öz Değerlendirme Özgüven TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DUYGULARI YÖNETEBĠLME Özdenetim Güvenirlik Ġçsel Denetim Uyum/Esneklik Yenilikcilik TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com MOTĠVASYON BaĢarma Dürtüsü Bağlılık GiriĢimcilik Ġyimserlik TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com EMPATĠ BaĢkalarını Anlamak BaĢkalarını GeliĢtirmek Hizmet Yönelimli Olmak ÇeĢitlilikten Yararlanmak Politik Bilinç TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com SOSYAL ĠLĠġKĠLER Etki DeğiĢim Katalizörlüğü ĠletiĢim Bağ kurmak ÇatıĢma Yönetimi Ġmece ve ĠĢbirliği Liderlik Ekip Yetileri TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Duygulu Ġnsan: Duygularına önem veren,duygularını tanıyan Duygulara değer veren insandır. Duyarlı Ġnsan: Çevresinde olup bitenlere ilgi gösteren, onlardan Kendi payına sorumluluk duyan insandır. Duygusal Ġnsan: Duygularıyla hareket eden, duygularını yeterince ölçemeyen ve denetleyemeyen insandır. Duygusal Zekası Yüksek Ġnsan: Duygularını tanıyan, denetleyebilen Ve yönetebilen insandır. •Duygularını ustalıkla kullanabilme yetisine sahip olan insan. •Duygularını, düĢünceli, mantıklı ve öz güvenli bir Ģekilde kullanabilen insan. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Duygusal zeka GELĠġTĠRĠLEBĠLĠR MĠ? TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Terminolojinin Cazibesi NEREDEN geliyor? Duygusal Zeka *Povitivizim *Araçsal ussallık *Zekanın fetiĢleĢtirilmesi *Bilim ve teknolojideki geliĢmelerin yarattığı sonuç *Bireycilik kültürü *Toplumsal cinsiyet eĢitsizliği *Sahip olmak TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com KarĢı tepki Post-modern bir yaklaĢım Feminist bir savunma Biz bilinci Olmak IQ mu? EQ mu? Duygusal zeka, akademik zeka için bir YAKIT’tır. Duygular çoğu durumda; Sağduyu ve mantıklı düĢünmeyi zorlar ve geliĢtirir. EQ , IQ’yu yönlendirmede etkilidir. Bir bilim adamı,yılmadan, ısrarla çalıĢmak ve üretmek için duygusal zekaya gereksinim duyacaktır. BaĢarı ve mutluluk = Akademik zeka %20 TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com X Duygusal zeka %80 BEYĠN, ĠKĠ YARI KÜREDEN OLUġUR DüĢünen Beyin IQ Hisseden Beyin EQ -Müzik -Hayal Gücü -Algısal -Sezgisel -Ritim -Spontan -Duygusal -Sentez -Yaratıcı -Artistik Bilgi ĠĢleyen Sağ TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Sol •Sözel •Sayısal •Mantıksal •KonuĢma •Yazma •Listeleme •Rasyonel •Analiz •ArdıĢıklık •Mantıksal Bilgiyi ĠĢleme TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com BaĢımızı kuma gömerek sorunlardan kurtulamayız. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com DeğiĢim kendimizi tanıma ile baĢlar Aynada kendinizi görün TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com What matters most is how you see yourself En önemli Ģey kendinizi nasıl gördüğünüzdür. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Kendimizi değiĢtirebilir ve geliĢtirebiliriz. DEĞĠġĠMĠ ERTELEMEYĠN TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Mucize beklemeyin TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Gerekli donanımları kazanın Empati Öz yönetim Beceri Motivasyon Ġstek Azim Çaba Mucizeyi ancak SĠZ yaratabilirsiniz. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com BĠR YAġAM MUCĠZESĠ TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Milyonlarca atom birleĢerek DNA yı oluĢturdu.... TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Milyonlarca atom birleĢerek DNA yı oluĢturdu.... TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Milyonlarca atom birleĢerek DNA yı oluĢturdu.... TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Milyonlarca DNA birleĢerek hücreleri oluĢturdu TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com ve iki hücre birleĢti... + TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Sonra böyle bir hücre oluĢtu. TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Bölündü, TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Bölündü, TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Tekrar,tekrar bölündü, milyarlarca kere... Ve sonra bu hücreler tekrar birleşti. Ne mi oldu ?... TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Böyle bir şey oldu... TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com Knowing isn’t enough, we must apply !.. Willing isn’t enough, we must do !.. GOETHE TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com TÜRK PSĠKOLOJĠK DANIġMA VE REHBERLĠK DERNEĞĠ ĠZLEDĠĞĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜR EDER TÜRK PDR DER www.binnuryesilyaprak.com