10 yıl önce Türkiye Kalkinma Yardimlari Raporu 2007
Transkript
10 yıl önce Türkiye Kalkinma Yardimlari Raporu 2007
TÜRKÝYE KALKINMA YARDIMLARI RAPORU 2007 Takdim T ürkiye'nin kalkýnma yardýmlarý konusundaki deneyimi çok eskiye dayanmamakla birlikte son yýllarda bu alanda gösterdiði gayret ve baþarý yurt içi ve yurt dýþýnda yakýndan takip edilmekte ve b i l i n m e k t e d i r. K a l k ý n m a y a r d ý m l a r ý kavramýnýn Türk kamu kurum ve kuruluþlarý tarafýndan her gün daha iyi anlaþýlmasý ve kýsa süre içerisinde edinilen tecrübeler bu alanda yapýlan çalýþmalarýn kurumsallaþmasýný saðlamaktadýr. Raporu Hazýrlayanlar: Füsun GÜR Þafak ÖZDEMÝR Evren RUTBÝL Leyla ERDEK Tarýk METE Zeynep ERCAN Murat KAYGUSUZ Ýrtibat: +90 312 508 10 98 +90 312 508 11 47 Tasarým ve Uygulama: Ses Reklam Ýletiþim Hizmetleri Ayten Sokak 28/7 Mebusevleri / Tandoðan / Ankara / Türkiye +90 312 215 62 00-01 www.sesreklam.net Baský: Kozan Ofset Büyük Sanayi 1. Cadde Arpacýoðlu 2 Ýþhaný No: 95/11 Ýskitler / Ankara / Türkiye +90 312 384 20 04 kozan@kozanofset.com.tr Her Hakký Saklýdýr © Ankara, 2008 Türkiye Kalkýnma Yardýmlarý Raporu 2007 kaynak gösterilerek baþka yayýnlarda da deðerlendirilebilir. ISBN: 978-975-19-4394-1 Kurumsallaþma adýna baþarýlan önemli bir husus da ülke içinde farklý kalkýnma yardýmý aktörleri arasýndaki koordinasyonun saðlanmasýdýr. Kalkýnma Yardýmlarýnýn siyasi koordinasyonu Dýþiþleri Bakanlýðýnca saðlanýrken, teknik ve uygulama koordinasyonu TÝKA tarafýndan yürütülmektedir. Türkiye, yurt içinde tüm kamu kurum ve kuruluþlarý, üniversiteler ve sivil toplum kuruluþlarý (STK) 'nýn katkýlarýyla yararlanýcý ülkelerdeki benzer aktörlerle de iþbirliði yaparak alýcý ülkelerin kalkýnma çabalarýný desteklemektedir. Türk kamu kurum ve kuruluþlarýmýzýn yetiþmiþ insan gücü kaynaklarý kullanýlarak, çok geniþ bir yelpazede yardým götürebilme becerisine sahip olunmuþtur. Afganistan, Gürcistan, Irak, Lübnan ve Filistin gibi ülkeler baþta olmak üzere bir çok kriz bölgesinde yaþanan problemlere ve kalkýnma çabalarýna destek olunmaktadýr. Türkiye, kalkýnma yardýmlarýnýn uygulanmasýnda Birleþmiþ Milletlerce tüm dünya ülkelerine tavsiye edilen Milenyum hedefleri çerçevesinde, çalýþmalarýný yürütme gayreti içerisindedir. Tüm uluslararasý donörler tarafýndan ortaya konan dünyada yoksulluðun azaltýlmasý ve insanoðlunun eþit olmasa bile dengeli olarak sosyal ve ekonomik refahtan yararlanmasý ana hedefi çerçevesinde, Türkiye'nin önümüzdeki yýllarda kalkýnma yardýmlarý alanýnda ses getiren çalýþmalara imza atacaðýna olan inancým sonsuzdur. Kalkýnma Yardýmý çalýþmalarýnýn her safhasýnda gönüllerini ortaya koyarak çalýþan ülkemiz yardým gönüllülerini kutluyor ve baþarýlarýnýn devamýný diliyorum. Prof. Dr. M. Said YAZICIOÐLU Devlet Bakaný Önsöz 2 004 yýlýndan günümüze kadar kalkýnma yardýmlarýnýn koordinasyonunu ve ülkemizin bir çok uluslararasý taahhüdüne paralel olarak son derece zorlu bir coðrafyadaki proje uygulamalarýný hayata geçiren TÝKA, 2007 yýlý kalkýnma yardýmlarý çalýþmalarýný derleyerek kullanýcýlarýn dikkatine sunmaktadýr. 2007 yýlýnda Türkiye'nin toplam kalkýnma yardýmlarý 1.336,64 milyon ABD dolarýdýr. Söz konusu yardýmlarýn 602,24 milyon ABD dolarlýk kýsmý resmi kalkýnma yardýmý (RKY) olarak gerçekleþmiþtir. OECD-DAC kriterlerine göre yardým alabilen ülkeler sýnýfýnda yer alan 131 ülkeye saðlanan söz konusu resmi kalkýnma yardýmlarýnda 2007 yýlýnda %16'lýk düþüþ gerçekleþmiþ olup, bunun baþlýca nedenleri acil yardýmlardaki azalma, 2007 yýlýnda borç affýnýn olmamasý ve uluslararasý kuruluþlara yapýlan aidat ve katkýlardaki düþmedir. Bilindiði üzere, Birleþmiþ Milletler Binyýl Kalkýnma Hedefleri uyarýnca, kalkýnma yardýmý yapan ülkelerin RKY'lerinin gayri safi milli hasýlalarýna (GSMH) oranýnýn % 0,7 olmasý hedeflenmektedir. 2007 yýlýnda ülkemizin GSMH'nýn hesaplama yönteminin deðiþmesi sonucu ortaya çýkan ciddi deðiþiklik nedeniyle 2006 yýlýnda % 0,18 olarak belirlenen söz konusu oran 2007 yýlýnda % 0,09'a gerilemiþtir. Diðer taraftan, 2007 yýlýnda kalkýnma yardýmlarýyla ilgili rakamsal düþüþler yaþanmakla birlikte; OECD tarafýndan açýklanan performans verilerine göre, yardým alan ülkelerin en çok yardýmý hangi ülkeden aldýklarý incelendiðinde, Türkiye'nin Doðu Avrupa ve Balkanlardaki 10 ülkeden 7'sinde, Kafkaslar ve Merkez Asya'daki 11 ülkeden 8'inde, Orta Doðu'daki 8 ülkeden 4'ünde yardým veren ilk 10 donör ülke arasýnda yer aldýðý görülmektedir. Sonuç olarak, Türkiye'nin kalkýnma yardýmý götürdüðü coðrafyada gözle görünür bir aðýrlýðý bulunmaktadýr. Son yýllarda deðiþen konjonktüre ve doðal afetlere baðlý olarak uluslararasý donör camiasý ile birlikte yeni açýlýmlar saðlanmýþ Afrika ve Orta Doðu ülkeleri de çalýþmalara dahil edilmiþtir. Öyle ki 2004 yýlýnda ülkemizin Afrika ülkelerine 1,56 milyon ABD dolar olan iki taraflý RKY 2007 yýlýnda 30,97 milyon ABD dolarýna kadar yükselmiþtir. Deðiþik kategorilerden oluþan ve 2004 yýlýna kadar ülkemiz tarafýndan derlenememiþ olan sýðýnmacýlara yapýlan yardýmlar gibi birçok kalkýnma yardýmý kalemi 2007 yýlýnda da baþarý ile toplanmýþ, 2006 yýlýnda 3422 olan rapor sayýsý 2007 yýlýnda 4441'e yükselmiþtir. Rapor sayýsýndaki bu artýþ kurum ve kuruluþlarýmýz arasýndaki iyi koordinasyonun ve kalkýnma yardýmlarý kavramýnýn öneminin artýk benimsendiðinin göstergesi olarak kabul edilmektedir. Uluslararasý iliþkilerde ve bilimsel çalýþmalarda baþvuru dokümaný olarak kullanýlabilecek 2007 Kalkýnma Yardýmlarý raporunda emeði geçen TÝKA çalýþanlarýna ve katký saðlayan tüm kurum ve kuruluþlara kalkýnma çabalarýnýn desteklenmesinde iþbirliði ve koordinasyonun kesintisiz devam etmesi dileðiyle teþekkür ederim. Musa KULAKLIKAYA TÝKA Baþkaný Ýçindekiler TÜRKÝYE KALKINMA YARDIMLARI RAPORU 2007 KALKINMA YARDIMLARI 8 OECD ÜYESÝ ÜLKELERÝN KALKINMA YARDIMLARI VE TÜRKÝYE'NÝN DURUMU 14 TÜRKÝYE'NÝN 2007 YILI KALKINMA YARDIMLARI 24 GENEL DEÐERLENDÝRME 2007 YILI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ KATEGORÝLERE DAÐILIMI PROJE PROGRAM YARDIMLARI TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ 2007 YILI TÜRKÝYE ACÝL YARDIMLARI BARIÞI YAPILANDIRMA ÇALIÞMALARI SIÐINMACILAR YÖNETÝM GÝDERLERÝ ÇOK TARAFLI KATKILAR DOÐRUDAN YATIRIMLAR SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARININ KALKINMA YARDIMLARI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ BÖLGESEL VE ÜLKESEL DAÐILIMI EN ÇOK YARDIM ALAN ÜLKELER TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ VE PROJE PROGRAM YARDIMLARININ SEKTÖREL DAÐILIMI 2007 YILINDA KALKINMA YARDIMLARI KAPSAMINDA KURUM VE KURULUÞLARIN ÇALIÞMALARI 26 29 31 34 36 39 40 40 41 43 46 47 51 54 59 BM MÝLENYUM HEDEFLERÝ VE TÜRKÝYE TARAFINDAN MÝLENYUM HEDEFLERÝNE YAPILAN KATKI 64 EKLER 68 TÜRKÝYE KALKINMA YARDIMLARI RAPORU 2007 Kalkýnma Yardýmlarý Kalkýnma Yardýmlarý Taným, Kategori ve Sektörleri KALKINMA YARDIMLARI TANIMI VE FONKSÝYONU Günümüzde devletlerarasý iþbirliðini geliþtirmede en önemli enstrümanlardan biri olarak deðerlendirilen kalkýnma yardýmlarý; geliþmekte olan ülkelerin kalkýnma süreçlerine destek olmak ve acil problemlerine çözüm bulmak maksadýyla yapýlan ayni veya nakdi yardýmlar ile yatýrýmlarý kapsamaktadýr. Kalkýnmakta olan ülkelerin sosyo-ekonomik altyapýlarýnýn yardým almaksýzýn kalkýnmayý sürdürebilecek seviyeye getirilmesi, küresel iþbirliðinin tesisi ve geliþtirilmesine yönelik sürdürülebilir iþbirliði þartlarýnýn oluþturulmasý ve uluslararasý dayanýþma anlayýþýnýn geliþtirilmesi gibi birçok alanda önemli roller üstlenen kalkýnma yardýmlarý, dünya üzerindeki problemli coðrafyalarda kalkýnma tabanlý çözümler üretmek suretiyle dünyanýn barýþ ve refahýna da önemli katkýlar saðlamaktadýr. Geliþmekte olan ülkelerdeki ekonomik kalkýnmanýn teþviki ve refah seviyesinin yükseltilmesi ana amaçlarýna hizmet etmekle beraber, yeterli hibe unsuru içermeyen ve/veya imtiyazlý koþullarda verilmeyen krediler ile geliþmekte olan ülkelere yönelik olmalarýna raðmen söz konusu amaçlara hizmet etmeyen (ticari amaçlý akýmlar gibi) resmi akýmlar, diðer resmi akýmlar baþlýðý altýnda raporlanmakta, Geliþmekte olan ülkelere gerçekleþtirilen sermaye ihracý anlamýna gelen doðrudan yatýrýmlar, ilgili ülkedeki ekonomik kalkýnmayý tetikleme potansiyellerinden dolayý kalkýnma yardýmlarý içerisinde deðerlendirilmekte, Gerek kalkýnma iþbirliði, gerekse de insani yardýmlar alanýnda son derece aktif bir biçimde çalýþan ulusal STK'lar tarafýndan gerçekleþtirilen yardým faaliyetleri ise, ilgili donör ülkenin toplam kalkýnma yardýmlarýnýn bir diðer önemli bileþenini oluþturmaktadýr. Donör ülkeler tarafýndan verilen kalkýnma yardýmlarý; ikisi resmi (kamu kaynaklý), ikisi özel (kamu kaynaðý kullanýlmayan), toplam dört ana kalemi içermektedir: RESMÝ AKIMLAR VE ÖZEL AKIMLAR Resmi Akýmlar Resmi kalkýnma yardýmlarý Diðer resmi akýmlar Özel Akýmlar Geliþmekte olan ülkelerde özel sektör tarafýndan gerçekleþtirilen doðrudan yatýrýmlar Ulusal sivil toplum kuruluþlarý (STK'lar) tarafýndan gerçekleþtirilen yardým faaliyetleri RESMÝ KALKINMA YARDIMLARI KATEGORÝLERÝ RESMÝ KALKINMA YARDIMLARI Ýki Taraflý Yardýmlar Teknik Ýþbirliði Proje/Program Yardýmlarý Kalkýnma Amaçlý Gýda Yardýmlarý Acil ve Ýnsani Yardýmlar Tablo-1 Borç Yeniden Yapýlandýrýlmasý STK'lara ve Kamu-Özel Sektör Ortaklýklarýna Destek Bu çerçevede; Donör ülkelerin merkezi ve yerel yönetimlerinin veya bu yönetimlere baðlý icracý kuruluþlarýn, ekonomik kalkýnmanýn teþviki ve refah seviyesinin yükseltilmesi ana amaçlarý doðrultusunda, geliþmekte olan ülkelere veya söz konusu ülkelerde bu amaçlar doðrultusunda faaliyet gösteren uluslararasý örgütlere yönelik gerçekleþtirdiði kamu kaynaklý hibeler veya en az % 25 hibe unsuru içeren uzun vadeli ve düþük faizli krediler, resmi kalkýnma yardýmý olarak tanýmlanmakta, Kalkýnma Yardýmlarý Tanýtýmý Kalkýnma yardýmlarýnýn en önemli bileþeni olan resmi kalkýnma yardýmlarý (RKY), esas olarak; doðrudan doðruya kamu sektörü tarafýndan, ulusal veya uluslararasý STK'lar üzerinden, kamu-özel sektör ortaklýðý çerçevesinde, uluslararasý örgütlere katký saðlamak suretiyle kalkýnmakta olan ülkelerdeki muhataplarýna ulaþtýrýlmaktadýr. Bu kanallarýn ilk üçünün kullanýldýðý modaliteler iki taraflý, dördüncüsü ise çok taraflý yardýmlar olarak sýnýflandýrýlmaktadýr. ÝKÝ TARAFLI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARI Teknik Ýþbirliði: Kalkýnmakta olan ülke nüfusunun bilgi birikimini, teknik kapasitesi ve üretime iliþkin yeteneklerini arttýrmaya yönelik faaliyetler bütünüdür. Teknik iþbirliði çalýþmalarý; kalkýnmakta olan ülkelerden öðrencilere orta ve üstü örgün eðitim çerçevesinde verilen burs desteklerini, kapasite geliþtirmeye, meslek edindirmeye vs. yönelik her türlü kursu, eðitim faaliyetleri kapsamýnda gerçekleþtirilen ekipman ve malzeme yardýmlarýný, eðitmen/öðretmen görevlendirmelerini, kapasite geliþtirmeye yönelik kitap, dergi vs. basýmýný, seminer, sempozyum gibi fikri üretime sahne olan etkinlikleri, ödüllü yarýþmalarý (Kompozisyon Yarýþmasý, Matematik Olimpiyatlarý gibi), kapasite artýrýmýna yönelik diðer benzeri faaliyetleri kapsar. Yönetim Giderleri Sýðýnmacýlara Yardýmlar Proje/Program Yardýmý: Barýþý Yapýlandýrma Kalkýnma yardýmý alan ülkelerin fiziki sermaye kapasitesini arttýrma amaçlý proje ve programlarýn tasarým ve uygulanmasýný geliþtirme çabalarýnýn donör ülkeler tarafýndan finanse edilmesi anlamýna gelen yatýrýmla iliþkili teknik iþbirliði faaliyetleri (örneðin kentsel bir kalkýnma programýna danýþmanlýk desteði verilmesi), proje/program yardýmlarý içerisinde deðerlendirilmektedir. Diðer Çok Taraflý Yardýmlar Uluslararasý Örgütlere Hibeler Uluslararasý Örgütlere Verilen Ýmtiyazlý Krediler Tablo-2 Yatýrým projeleri ve program yardýmlarý olarak ikiye ayrýlmaktadýr: Yatýrým projeleri, alýcý ülkenin fiziki sermayesini arttýrmaya yönelik faaliyetleri ve bu faaliyetler çerçevesinde gerçekleþtirilen teknik iþbirliði çalýþmalarýný kapsar. Program yardýmlarý ise, bütçe ve ödemeler dengesi desteklerini, demirbaþ ve emtia finansmanýný ve sektörel yardýmlarý kapsamaktadýr. Kalkýnma Amaçlý Gýda Yardýmlarý: Kalkýnma amaçlý gýda yardýmlarý, acil yardýmlar dýþýnda genel gýda programlarý çerçevesinde verilen gýda yardýmlarýndan, gýda satýn alýmý için gereken nakdi yardýmlardan ve tohum, gübre gibi ara mamul hibelerinden oluþmaktadýr. Borç Yeniden Yapýlandýrýlmasý: Genel borç yükünün hafifletilmesine yönelik bütün borç y e n i d e n y a p ý l a n d ý r m a l a r ý b u k a p s a m d a d ý r. Yükümlülüklerin cari deðerinin azaltýlmasý (borç affý) ve/veya ödeme zamanýnýn ertelenmesi yoluyla vadesi gelen yükümlülüklerin azaltýlmasý biçimindedir. Çoðu durumda borç vadesinin uzatýlmasý ve ödemenin aðýrlýklý olarak vadenin sonraki aþamalarýnda gerçekleþtirilmesi biçimini alýr. 11 Kalkýnma Yardýmlarý Taným, Kategori ve Sektörleri Acil ve Ýnsani Yardýmlar: Barýþý Yapýlandýrma Çalýþmalarý: Bir ülkenin kendi kaynaklarýnýn yeterli olmadýðý koþullarda ve insan kaybý ve/veya tarýmsal ürün ya da hayvan kaybýyla sonuçlanan olaðan dýþý bir geliþme sonucu ortaya çýkan acil durumlarda söz konusu ülkeye yapýlan yardýmlarý içermektedir. Böyle bir acil durum; doðal felaketler, savaþ veya iç kargaþa, kuraklýk ve salgýn gibi nedenlerle ürün kaybýndan dolayý ortaya çýkan yiyecek kýtlýðý koþullarýnda geçerlidir. Salgýnlarý önleme için yapýlan destekleri ve bu olaðan dýþý durumlarda mültecilere yapýlan yardýmlar da bu kapsamdadýr. Tabii felaketlerin ortaya çýkardýðý sorunlarýn giderilmesi ve felaketin oluþumu sürecinde hasarý azaltýcý önleyici tedbirlerin alýnmasý da bu kapsamda deðerlendirilmektedir. Kriz bölgelerinde barýþýn tesisini müteakip, devlet inþasý veya sosyo-ekonomik sorunlarýn çözümlenmesi süreci baþlatýlýr. Barýþý yapýlandýrma, Birleþmiþ Milletler (BM) barýþ operasyonlarýna katýlým ve uluslararasý anlaþmalarla görev tanýmlanmasý yapýlmýþ bir sahada güvenlik ve kalkýnma iþbirliðini ihtiva eden bir kategoridir. BM operasyonlarýna katkýlar (BM'den alýnan tazminat düþülerek, BM'ye yapýlan ödemeler v.b.) ile BM tarafýndan onaylanmýþ ve BM'ye destek amaçlý karþýlýklý faaliyetler olarak düzenlenmiþ katkýlar bu kategoride deðerlendirilmektedir. Askeri unsurlar tarafýndan bu kapsamda gerçekleþtirilen çalýþmalardan RKY olarak raporlanabilenleri aþaðýda yer almaktadýr: STK'lara ve Kamu-Özel Sektör Ortaklýklarýna Destek: Donör ülke hükümetleri veya yerel yönetimleri, ulusal ve uluslararasý STK'lar ile özel sektör ortaklýklarýna kamusal kaynak transferinde bulunabilmektedir. Söz konusu kaynaðýn geliþmekte olan ülkelerdeki kalkýnma iþbirliði çalýþmalarý ile ilintili kýsmý RKY olarak raporlanmaktadýr. Kalkýnma Yardýmlarý Tanýtýmý: Kalkýnma iþbirliði faaliyetinde bulunan resmi sektör kurumlarýnýn kamu desteðini arttýrma amacýyla gerçekleþtirdikleri harcamalarý içeren kategoridir. Yardým alan ülkelerde yürütülen kalkýnma iþbirliði çabalarý, ihtiyaçlarý ve konular hakkýnda halký bilinçlendirmek için yapýlan çalýþmalar bu kapsamda deðerlendirilmektedir. Yönetim Giderleri: Kalkýnma yardýmlarý çalýþmalarýna iþtirak eden bütün kurum ve kuruluþlarýn merkezi veya taþra teþkilatlarý ile yurt dýþý birimlerinin, söz konusu faaliyetlerin gerçekleþtirilmesi amacýyla yaptýðý çalýþmalarda sarf edilen personel, idari ve lojistik giderleri kapsamaktadýr. Sýðýnmacýlara Yapýlan Yardýmlar: Kalkýnmakta olan ülkelerden gelip, donör ülkede sýðýnmacý statüsüyle ikamet eden kiþilere ilk 12 aylýk dönemde yapýlan masraflar ile söz konusu kiþilerin ülkelerine geri gönderilmelerine iliþkin masraflar bu baþlýk altýnda deðerlendirilmektedir. Ýnsan haklarý çalýþmalarý, Seçimlerde gözlemcilik yapýlmasý, Terhis olan askerlerin rehabilitasyonu, Terhis olmuþ askeri personelin ekonomiye entegre edilmesi, Ulusal altyapýlarýn rehabilitasyonu, Gümrük memurlarý ve polis memurlarý dahil idarecilerin denetlenmesi ve eðitimi, Ekonomik istikrar konusunda verilen danýþmanlýk hizmeti, Askerlerin vatanlarýna gönderilmesi / iadesi ve terhisi, Üretim faaliyetlerinin askeri yapýdan sivil yapýya dönüþtürülmesi, Silahlardan arýndýrma ve mayýn temizleme çalýþmalarý. Ancak mayýn temizleme faaliyetlerinin kalkýnma amaçlý olmasý gerekmektedir. Mesela askeri eðitimin bir parçasý olarak yürütülen mayýn temizleme çalýþmalarý gibi kalkýnma amacý dýþýnda gerçekleþtirilen faaliyetler RKY kapsamýna girmemektedir. Çok Taraflý Resmi Kalkýnma Yardýmlarý Kalkýnma yardýmlarý çalýþmalarýnýn çok taraflý iþlemleri aktif uluslararasý kuruluþlar aracýlýðýyla gerçekleþtirilmektedir. Söz konusu uluslararasý kuruluþlar, üye ülkelerin katýlýmý ile oluþturduklarý bütçeler çerçevesinde geliþtirdikleri program ve projeleri uygulamakta ve/veya kredi borç iþlemlerini doðrudan yürütmektedirler. Donör ülkelerin uluslararasý kuruluþlara yaptýklara katký ve aidat ödemeleri bu çerçevede deðerlendirilmektedir. RESMÝ KALKINMA YARDIMLARI SEKTÖRLERÝ Ýki taraflý resmi kalkýnma yardýmlarý arasýnda önemli bir yer tutan teknik iþbirliði çalýþmalarý ile proje/program yardýmlarý, diðer kategorilerin aksine sektörlere ayrýþtýrýlmaktadýr. Aþaðýda, söz konusu çalýþmalarýn gerçekleþtirildiði 4 ana sektör ile alt sektörlerin ayrýntýlý listesi yer almaktadýr: Sosyal Altyapýlarýn Geliþtirilmesi Eðitim Saðlýk Nüfus ve Üreme Saðlýðý Su ve Su Hijyeni Diðer Sosyal Altyapýlar ve Hizmetler Ýþsizlik Barýnma ve Konut Ýdari ve Sivil Altyapýlarýn Geliþtirilmesi Diðer Sosyal Hizmetler Ekonomik Altyapýlarýn Geliþtirilmesi Ulaþtýrma ve Depolama Ýletiþim Enerji Bankacýlýk ve Finans Ýþ ve Diðer Sektörler Üretim Sektörlerinin Geliþtirilmesi Tarým, Ormancýlýk ve Balýkçýlýk Tarým Ormancýlýk Balýkçýlýk Sanayi, Madencilik ve Ýnþaat Sanayi Madencilik Ýnþaat Ticaret ve Turizm Ticaret Turizm Çoklu Çakýþan Sektörler Genel Çevre Koruma Kadýnýn Statüsünün Ýyileþtirilmesi 13 2 TÜRKÝYE KALKINMA YARDIMLARI RAPORU 2007 OECD Üyesi Ülkelerin Kalkýnma Yardýmlarý ve Türkiye'nin Durumu 21,753 OECD Üyesi Ülkelerin Kalkýnma Yardýmlarý ve Türkiye'nin Durumu 25.000 315 365 403 501 602 973 1,190 1,680 1,798 1,953 2,471 2,563 3,727 3,929 5,744 4,334 5.000 6,215 10.000 7,691 9,940 15.000 9,921 12,267 20.000 Dünyadaki kalkýnma yardýmlarýnýn tamamýna yakýnýný gerçekleþtiren OECD Kalkýnma Yardýmlarý Komitesi (DAC) üyesi ülkelerin 2007 yýlý RKY performanslarý incelendiðinde göze çarpan en önemli iki husus; Paris Kulübü'nde alýnan kararlar nedeniyle 2005 ve 2006 yýllarýnda gerçekleþen yüksek orandaki borç aflarýnýn normal seviyesine düþmesi ve diðer RKY kalemlerinde görülen artýþlardýr. söz konusu ülke, en fazla kalkýnma yardýmý yapan ülke konumunu korumuþtur. 2007 yýlýnda ABD tarafýndan yapýlan net RKY 21,8 milyar ABD dolarý olup, bu rakam, 2006'ya kýyasla reel olarak % 9,9'luk bir düþüþe iþaret etmektedir. Bu düþüþ, borç affýndaki ve Irak'a yapýlan yardýmlardaki azalmalardan kaynaklanmaktadýr. Borç affý hariç tutularak bakýldýðýnda ise, ABD'nin Sahra Altý Afrika, En Az Geliþmiþ Ülkeler (LDC) ve Afganistan'a yaptýðý yardýmlarýn sýrasýyla % 4,4 , % 11,7 ve % 11,7 oranlarýnda arttýðý görülmektedir. Irak'a yapýlan yardýmlar ise % 25,5 oranýnda azalmýþtýr. Ayrýca, ABD'nin HIV/AIDS'le mücadeleye yönelik RKY'sinin 2007 yýlýnda % 26,1 oranýnda artmasý dikkat çekmektedir. 2007 yýlýnda DAC üyesi ülkeler tarafýndan yapýlan toplam kalkýnma yardýmý miktarý 103,7 milyar ABD dolarý olmuþtur. Bu rakamýn, ülkelerin milli geliri toplamýna oraný 0,28 olmaktadýr ki; bu da, 2006 yýlýndaki 0,31'lik oranla kýyaslandýðýnda % 8,4'lük bir düþüþe iþaret etmektedir. Ancak bu düþüþ, Paris Kulübü kararlarýndan kaynaklanan borç aflarýnýn sona ermesinden kaynaklanmaktadýr. Borç aflarý hariç tutulduðunda ise, DAC üyelerinin net RKY'lerinin % 2,4 oranýnda arttýðý görülmektedir. Sahra Altý Afrika'ya yapýlan ikili yardýmlarda ise % 10'luk bir artýþ görülmektedir. Bu artýþ kayda deðer olmakla beraber, 2005 Gleneagles G-8 Zirvesi'nde öngörülen 2010 yýlý itibariyle Afrika'ya yapýlan yardýmlarýn iki katýna çýkartýlmasý hedefinin gerçekleþmesinin oldukça zor olduðunu göstermektedir. Japonya'nýn net RKY'si ise toplam 7,7 milyar ABD dolarý olup, bu miktar, GSMH'sinin % 0,17'sine tekabül etmektedir. 2006'ya kýyasla reel olarak % 30 oranýndaki bu düþüþ,borç aflarýndaki azalmadan kaynaklanmaktadýr. Japonya'nýn RKY'sinin 2005 yýlýnda borç affýndan kaynaklanan artýþ dýþýnda 2000 yýlýndan bu yana sürekli aþaðý doðru bir trend izlediði görülmektedir. 2007 yýlýnda en fazla RKY veren ilk 5 ülke 1997'den bu yana olduðu gibi deðiþmemiþtir. Bu ülkeler sýrasýyla; ABD, Almanya, Japonya, Fransa ve Ýngiltere'dir. 1960'larda DAC üyesi ülkeler arasýnda kalkýnma yardýmlarýnýn yarýsýndan fazlasýný yapan ABD'nin bu oraný 2007'de %20 oranýnda düþmüþ olmasýna raðmen Toplam DAC RKY'sinin % 60'ýný gerçekleþtiren AB üyesi DAC üyelerinin RKY'si 2007 yýlýnda 62,1 milyar ABD dolarý olarak gerçekleþmiþtir. Ancak reel olarak % 5,8'lik düþüþ gerçekleþmiþtir. Ancak borç aflarý hariç tutulduðunda AB üyesi DAC üyelerinin net RKY'lerinin % 8,8 arttýðý görülmektedir. AB Alm D an y Fra a ns Ýng a ilte re Ja pno y a Ho llan da Ýsp an ya Ýsev ç Ýta lya Ka na d No a rve Da ç nim ark a Av us tra lya Be lçik a Av us tur ya Ýsv içr e Ýrla Fin nda lan diy a Tü rki ye Yu na nis tan Po rte kiz Lü ks em bu Ye rg ni Ze lan da 0 GRAFÝK1 Reel olarak yardýmýn arttýðý dokuz AB üyesi DAC üyeleri þunlardýr: Almanya, ikili yardýmlarýný ve uluslararasý kuruluþlara yaptýðý katkýlarýný (% 5,9) artýrmýþtýr; Ýrlanda (% 4,6), milli gelirdeki önemli artýþa raðmen RKY/GSMH oranýný % 0,54 oranýnda tutmayý baþarmýþtýr; Lüksemburg (%11,7), yardýmlarda genel bir artýþ gerçekleþtirmiþtir; Ýspanya (% 33,8), yardýmlarýn planlý bir þekilde artýrýlmasý kapsamýnda çok taraflý katkýlarýnda artýrmýþtýr; Avusturya (% 7,6), Danimarka (%2,9), Finlandiya (% 5,5), Yunanistan (% 5,3) ve Hollanda (% 3,1) de yardýmlarýný artýrmýþlardýr. Diðer AB üyesi DAC üyelerinin kalkýnma yardýmlarý ise reel olarak düþmüþtür: DAC ÜYESÝ ÜLKELERÝN NET ODA RAKAMLARI (2007) “MÝLYON ABD DOLARI” Belçika (% 11,2), Fransa (% 15,9), Ýtalya (% 3,6) Portekiz (% 9,4), Ýsveç (% 2,6) ve Ýngiltere (% 29,1). Borç affý hariç tutulduðunda, Portekiz ve Ýngiltere hariç olmak üzere bu ülkelerde de artýþ olduðu görülmektedir. Diðer DAC üyesi ülkelerin 2007 performanslarý ise þöyle gerçekleþmiþtir: Avustralya (+ % 1,0): Ýkili yardýmlardaki artýþ borç affýnýn normal seviyelere gelmesinden kaynaklanan düþüþü dengelemiþtir. Kanada (-%2,7): uluslararasý kuruluþlara yapýlan katkýlarýn azalmasýnýn yaný sýra borç affý miktarý da azalmýþtýr. Yeni Zelanda (+ % 3,7) Norveç (+ % 13,4)Artýþýn büyük kýsmý, özel akýmlardaki artýþtan kaynaklanmaktadýr. Ýsviçre (- % 3,0): Borç affýndaki azalmadan kaynaklanan bir düþüþ görülmektedir. 17 GRAFÝK2 KORE ÇEK CUM. ÝZLANDA SLOVAKYA MACARÝSTAN POLONYA DAC ÜYESÝ OLMAYAN OECD ÜYESÝ ÜLKELERÝN RKY’SÝ (2005-2006-2007) “MÝLYON ABD DOLARI” Güney Kore, 672 milyon ABD dolarý ile, 2007 yýlýnda DAC üyesi olmayan OECD üyeleri arasýnda en fazla kalkýnma yardýmý yapan ülke olarak görülmektedir. 2006 yýlýna göre yardýmlarýný % 42,8 artýran Güney Kore'nin bu artýþý uluslararasý kuruluþlara yaptýðý yardýmlarýn yükselmesinden kaynaklanmaktadýr. 2006 yýlýnda birinci sýrada olan Türkiye ise 2007'de 602 milyon ABD dolarý ile ikinci sýrada yer almýþtýr. Türkiye'nin yardým miktarýndaki düþüþün sebebi 2007'de ciddi bir doðal afet görülmemesi nedeniyle acil yardýmlarýn ve uluslararasý kuruluþlara yapýlan katkýlarýn azalmasýdýr. 2007 yýlýnda RKY/GSMH oraný en yüksek 5 ülke Norveç, Ýsveç, Lüksemburg, Danimarka ve Hollanda'dýr. BM'nin hedeflediði % 0,7 oranýný da sadece bu ülkeler 0,81 aþabilmiþtir. Türkiye'nin RKY/GSMH oraný ise geçen sene % 0,18 iken bu sene % 0,09'a düþmüþtür. Bu düþüþ, esas olarak Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan GSMH hesaplama yönteminin deðiþtirilmesi nedeniyle GSMH'de görülen yaklaþýk %94'lük artýþtan kaynaklanmakla beraber, RKY miktarýndaki %16'lýk azalmanýn da bu düþüþte etkisi olmuþtur. Türkiye, % 0,09'luk RKY/GSMH oranýyla, 2006'da geçtiði DAC üyeleri ABD ve Yunanistan'ýn % 0,16'lýk oranlarýnýn gerisinde kalmýþtýr. Bununla birlikte DAC üyesi olmayan OECD üyeleri Letonya, Güney Kore ve Macaristan'ýn önünde yer almýþtýr. Güney Kore ve Litvanya haricindeki bütün DAC üyesi olmayan OECD üyelerinin RKY/GSMH oranýnýn 2006'ya kýyasla düþtüðü ya da ayný kaldýðý görülmektedir. 0,09 0,16 0,16 0,17 0,19 0,27 0,30 0,36 0,37 0,39 0,40 0,41 0,37 0,28 0,19 0,81 0,20 0,00 No rve ç Ýsev Lü ks em ç bu Da r nim g ar H o ka lla n da Ýrla nd Av a us tur ya Be lçik Ýsp a an ya Fi n lan diy a Fra ns a Alm an ya Ýsv içr e Ýng ilte re Av us tra lya Ka na Ye da ni Ze lan da Ýta lya Po rte kiz AB D Yu na nis tan Tü rki ye 0 0 TÜRKÝYE 0,30 0,10 91 149 0 67 55 56 45 27 100 40 200 155 135 300 179 297 400 356 0,40 0,43 0,50 2007 442 2006 0,49 2005 0,54 0,60 600 500 UN HEDEFÝ 0,70 0,70 672 714 752 0,80 602 700 601 800 0,90 0,90 0,93 1,00 0,95 OECD Üyesi Ülkelerin Kalkýnma Yardýmlarý ve Türkiye'nin Durumu RKY/GSMH ORANINA GÖRE DAC ÜYESÝ ÜLKELER ÝÇÝNDEKÝ YERÝMÝZ (2007) GRAFÝK3 En fazla kalkýnma yardýmý alan 10 ülke arasýnda Nijerya 11,4 milyar ABD dolarý ile önde gelmektedir. Nijerya'yý 8,6 milyar ABD Dolarý ile Irak, 3 milyar ABD dolarý ile Afganistan takip etmektedir. Bu 10 ülkede genel olarak sýcak çatýþma/iç savaþ bölgelerinin aðýrlýklý olduðu gözlemlenmektedir. Bu ülkelerin aldýðý yardýmlarýn bilhassa barýþý yapýlandýrma çalýþmalarý ve acil insani yardýmlar nedeniyle yükseldiði ayrýca, Afrika ülkelerinin yardým alan ülkeler arasýnda aðýrlýklý olduðu görülmektedir. Ýlk 10 ülkenin 6'sý Afrika, 4'ü Asya ülkesidir. Türkiye, bu ülkelerden üçünde (Afganistan, Sudan ve Etiyopya) TÝKA Koordinatörlükleri vasýtasýyla aktif olarak faaliyet göstermektedir. Irak ve Pakistan'da ise yardým faaliyetleri Türk Kýzýlayý ve Türk STK'larýna aktarýlan kamu fonlarý vasýtasýyla aktif bir þekilde yürütülmüþtür. EN ÇOK KALKINMA YARDIMI ALAN ÜLKELERÝ (MÝLYON ABD DOLARI) Nijerya Irak Afganistan Pakistan Sudan Kongo Dem. Cum. Etiyopya Vietnam Tanzanya Kamerun 11433,92 8661,28 2999,76 2147,17 2058,26 2055,72 1946,83 1846,39 1825,26 1684,34 Tablo-3 *2007 verileri henüz yayýnlanmadýðý için 2006 verileri kullanýlmýþtýr. 19 OECD Üyesi Ülkelerin Kalkýnma Yardýmlarý ve Türkiye'nin Durumu 21 12000 10000 8661,28 11433,92 OECD verileri bölgesel olarak tasnif edildiðinde ise, Afrika'nýn tüm dünyada yapýlan kalkýnma yardýmlarýnýn yaklaþýk % 40'ýný aldýðý görülmektedir. 1825,26 1684,34 Ta nz an ya Ka m er un 1846,39 1946,83 2000 2055,72 4000 2147,17 2999,17 6000 2058,26 8000 GRAFÝK4 Vi et na m n py a Et iyo g Ko ng Cu o D m em . . Af n sta i an Su da k Ira Pa k ya jer i N is t an 0 EN FAZLA KALKINMA YARDIMI ALAN ÜLKELERÝN KIYASLANMASI 2006 “MÝLYON ABD DOLARI” OECD Üyesi Ülkelerin Kalkýnma Yardýmlarý ve Türkiye'nin Durumu YARDIM VEREN GELÝÞMÝÞ ÜLKELERÝN ÜLKESEL YÖNELÝMLERÝ Geliþmiþ ülkelerin, daha çok yakýn coðrafyalarýna ve tarihsel iliþkileri bulunan ülkelere aðýrlýk verdiði gözlenmekle birlikte, en çok yardým yapan 5 ülkenin öncelikleri arasýnda Afrika ve Irak ön plana çýkmaktadýr. ABD'nin yardým yaptýðý ülkeler arasýnda ilk 2 sýrayý askeri müdahalede bulunduðu Irak ve Afganistan alýrken, bu ülkelerden sonra Afrika'nýn Ýngilizce konuþan ülkeleri ile Kolombiya ve Orta Doðu ülkelerinin geldiði görülmektedir. Ýngiltere'nin en fazla yardým yaptýðý ülkelere bakýldýðýnda ise, hemen hepsinin Asya ve Afrika'daki eski Ýngiliz sömürgeleri olduðu görülmektedir. Japonya, kalkýnma yardýmlarýný en fazla coðrafi olarak kendisine yakýn olan ve yakýn siyasi baðlarýnýn bulunduðu Güney ve Doðu Asya ülkelerine yoðunlaþtýrmakta, bunun yaný sýra, Irak ve Sahra Altý Afrika ülkelerine de yardým vermektedir. Fransa'nýn da, Ýngiltere'ye benzer þekilde Afrika'daki eski sömürgelerine aðýrlýk verdiði görülmektedir. Bu ülkelerinin yaný sýra, Nijerya, Irak ve Çin de Fransa'nýn öncelikleri arasýndadýr. Almanya, diðer ülkelerden farklý olarak kalkýnma yardýmlarýný daha geniþ bir coðrafyaya yöneltmiþtir. Almanya'nýn en fazla yardým yaptýðý ülkeler arasýnda, Sahra Altý Afrika, Orta Doðu ve Kuzey Afrika, Güney Asya ve Uzak Doðu ülkelerinin bulunduðu görülmektedir. Türkiye'nin kalkýnma yardýmlarý yönelimi ise bu 5 ülke yönelimine göre oldukça farklýlýk göstermektedir. Türkiye, tarihi, coðrafi ve kültürel olarak yakýn baðlarýnýn bulunduðu Orta Asya, Doðu Avrupa-Balkanlar ve Orta Doðu ülkelerine öncelik vermektedir. Bu durum, söz konusu bölgelerde Türkiye'yi aktif bir donör olarak ön plana çýkarmaktadýr. OECD verilerine göre 2005-2006 yýllarýndaki ortalama RKY'ye göre yapýlan sýralamalarda, Türkiye 21 ülkeye en fazla yardým yapan ilk 10 ülke arasýnda yer almaktadýr. Bu ülkelerin 8'i Merkez Asya ve Kafkasya'da, 7'si Balkanlar ve Doðu Avrupa'da, 5'i Orta Doðu ve Kuzey Afrika'da, 1'i ise Doðu Asya'da yer almaktadýr. Özellikle Orta Asya Cumhuriyetlerinde Türkiye en önde gelen donörler arasýndadýr. Türkiye; Türkmenistan ve Kýrgýzistan'da 1., Kazakistan ve Azerbaycan'da 3., Özbekistan'da ise 10. en büyük donör ülke konumundadýr. Türkiye, komþu ülkelerde de, kalkýnma yardýmý alan 5 ülkenin 3'ünde, Ýran'da ve Suriye'de 7., Gürcistan'da 9. olmak üzere önde gelen donörler arasýndadýr. Ayrýca, Balkanlar ve Doðu Avrupa'da kalkýnma yardýmý alan 10 ülke'nin 7'sinde Türkiye ilk 10 donör ülke arasýnda yer almaktadýr. Planlý olarak 1990'lardan itibaren kalkýnma yardýmý vermeye baþlayan Türkiye, baþlangýçta sadece tarihi, kültürel ve coðrafi yakýnlýðýnýn bulunduðu bölge ülkelerine yardým yaparken, son yýllarda giderek yükselen bir trendle dünyanýn hemen hemen her bölgesinde yardým faaliyetlerinde bulunmaya baþlamýþtýr. Türkiye'nin kalkýnma yardýmý verdiði ülke sayýsý 2004'te 72, 2005'te 88, 2006'da 127 ve 2007'de 131 olarak gerçekleþmiþtir. Özellikle Afrika ülkelerine yönelik olarak geçmiþ yýllara kýyasla daha sistemli ve planlý bir yardým stratejisi izlenmeye baþlanmýþ, böylece Türkiye küresel kalkýnma iþbirliðinde önemli bir aktör haline gelme yolunda kayda deðer adýmlar atmýþtýr. 23 Nijerya Irak Hindistan Afganistan Endonezya Tanzanya Çin Viet Nam Bangladeþ Etiyopya Pakistan Kamerun Sudan Zaire Sýrbistan Mýsýr Zambiya Kolombiya Kenya Gana Mozambik Fas Uganda Türkiye Nikaragua Senegal Benin Sri Lanka Ruanda Mali Burkina Faso Bolivya Peru Malawi Gürcistan Lübnan Madagaskar Haiti Kamboçya Burundi Guatemala Ürdün Nijer Ukrayna Bosna-Hersek Honduras Nepal TÜRKÝYE KALKINMA YARDIMLARI RAPORU 2007 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý 1709,7 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý Toplam Kalkýnma Yardýmlarý içerisinde, Resmi Kalkýnma Yardýmlarý 602,24 milyon ABD dolarý ile %45'lik bir paya sahip olmuþtur. Bir önceki sene için bu oran %42 olarak gerçekleþmiþtir. 1000 730,33 602,24 600 400 45,66 -41,6 200 0 -200 TOPLAM GRAFÝK5 RKY DRY ÖA STKY TÜRKÝYE'NÝN 2007 YILI TOPLAM KALKINMA YARDIMLARI "MÝLYON ABD DOLARI" Toplam kalkýnma yardýmlarýndaki düþüþ iki temel nedenden kaynaklanmýþtýr. 2007 yýlýnda, önceki yýllarda verilen acil yardýmlarýn son derece yüksek seviyelerde seyretmesine neden olan Tsunami felaketi ve Pakistan depremi gibi doðal afetler ölçeðinde herhangi bir afet yaþanmamýþ; bu durum, gerek resmi kanallarla, gerek STK'larca verilen insani yardýmlarýn düþmesine neden olmuþtur. Türk kamu kurum ve kuruluþlarýnca gerçekleþtirilen acil yardým rakamlarý söz konusu doðal afetlerin meydana geldiði 2005 yýlýnda 179 milyon ABD dolarý, etkilerinin devam ettiði 2006 yýlýnda ise 116 milyon ABD dolarý iken 2007 yýlý için 46 milyon ABD dolarý seviyelerinde gerçekleþmiþtir. Baðýþ unsuru olmamasý nedeniyle resmi kalkýnma yardýmý olarak deðerlendirilmeyen ancak diðer resmi akýmlar kapsamýnda finans desteði olarak saðlanan kredi ve kredi ertelemelerinin toplamý -41,60 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþmiþtir. Toplam Kalkýnma Yardýmlarýna negatif etki eden kredi ve kredi ertelemeleri önceki yýllarda açýlan kredilerin geri dönüþlerinin, diðer bir ifadeyle alýcý ülkelerin faiz ödemelerinden dolayý negatif çýkmaktadýr. Toplam kalkýnma yardýmlarýnýn %55'lik kýsmýný oluþturan özel akýmlar Türk özel sektörü tarafýndan kalkýnmakta olan ülkelere gerçekleþtirilen yatýrýmlar ile ilgili sermaye ihracýný ifade etmektedir. Ýlk defa 2006 yýlýnda raporlamalara dahil olan özel akýmlar 2007 yýlý için toplam 730,33 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþmiþtir. Yurtdýþýndaki doðrudan yatýrýmlara iliþkin rakamlar Merkez Bankasý ve Hazine Müsteþarlýðý'ndan temin edilmektedir. Sivil Toplum Kuruluþlarýnýn kendi öz kaynaklarý ile gerçekleþtirdiði yardýmlar, DAC kriterlerine göre Özel Akýmlar içerisinde yer almakla birlikte, 2007 yýlý için Türkiye'nin toplam kalkýnma yardýmlarýna katkýsý 45,66 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþmiþtir. 2007 TOPLAM KALKINMA YRD. RKY DRY 2004-2005-2006-2007 KALKINMA YARDIMLARININ KARÞILAÞTIRILMASI “MÝLYON ABD DOLARI” 45,66 0 56,7 ÖZEL AKIMLAR 78,25 730.33 994,47 789,08 200 GRAFÝK6 2006 0 400 -200 2005 394,2 600 602,24 339,15 800 714,5 1000 601,04 1051,94 1200 0 1200 800 1400 0 1336,64 1600 2004 -41,6 1400 1800 -77,55 1600 2007 yýlý içerisinde Türk özel sektörü tarafýndan yapýlan doðrudan yatýrýmlarýn DAC listesinde yer almayan geliþmiþ ülkelere yönelmesi diðer bir ana kategori olan özel sektör akýmlarýndaki düþüþü getirmiþ ve toplam kalkýnma yardýmlarýna önemli ölçüde etki etmiþtir. Geliþmiþ ülkeler üzerinden az geliþmiþ ülkelere yapýlan yatýrýmlarýn yýllar bazýnda hesaplanmasý konusunda çalýþmalar devam etmekte olup raporlara yansýtýlamamasý, doðrudan yatýrým miktarýnýn olmasý gerekenden çok daha düþük çýkmasýna neden olmaktadýr. 1128,23 2007 yýlý toplam kalkýnma yardýmlarý tutarý olan 1.336,64 milyon ABD dolarý resmi ve özel akýmlarýn toplamýdýr. Buna göre Türkiye'nin 2007 yýlý toplam kalkýnma yardýmlarý 2006 yýlý rakamlarýna göre %22'lik bir düþüþ göstermiþtir. 1336,64 GENEL DEÐERLENDÝRME STKY YRD. 27 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý 2007 YILI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ KATEGORÝLERE DAÐILIMI 700 1.1.2. Teknik Ýþbirliði 138,01 600 1.1.3. Sýðýnmacýlar 39,81 500 1.1.4. Acil Yardýmlar 46,12 400 1.1.6. Borç Affý 0 1.1.7. Milli STK'na Verilen Destek 9,72 1.1.8. Uluslararasý STK'na Verilen Destek 0 1.1.9 Kamu ve Özel Sektör Ýþbirliðine Katký 0,61 1.1.10. Kalkýnma Yardýmlarýnýn Tanýtýmý Çalýþmalarý 0,64 1.1.11. Yönetim Giderleri 51,58 1.1.12. Barýþý Yapýlandýrma Operasyonlarýna Katýlým 54,06 1.2. Çok Taraflý Resmi Kalkýnma Yardýmlarý 57,29 1.2.1. Uluslararasý Kuruluþlara Hibe ve Aidat Ödemeleri 57,29 1.2.2. Çok Taraflý Kuruluþlara Ýmtiyazlý Borç Verme 0 2. Diðer Resmi Akýmlar -41,60 2.1. Ýki Taraflý Diðer Resmi Akýmlar -41,60 2.2. Çok Taraflý Kuruluþlara Pazar Þartlarýnda Yapýlan Ýþlemler 0 3. Özel Sektör Akýmlarý 730,33 3.1. Ýki Taraflý Özel Sektör Akýmlarý 730,33 3.2. Çok Taraflý Özel Sektör Akýmlarý 0 4. STK’larýnýn Yardýmlarý 45,66 Daha Geliþmiþ Ülkeler ve Diðer Ülkelere Toplam Resmi Akýmlar 86,45 Tablo-4 300 200 100 0 alk iK sm Re . rd .Y GRAFÝK7 Ýk a iT fl ra . rd Y ý. ik kn e T i i rl ði . rd .Y rj G /P im t m e ra n og Yö r P Ýþb e id rl. Bo rç Af B fý ý þý ar Ya 57,29 204,09 46,12 1.1.1. Proje - Program Yardýmý 9,72 544,95 0,64 1.1. Ýki Taraflý Resmi Kalkýnma Yardýmlarý 39,81 602,24 54,06 1. Resmi Kalkýnma Yardýmlarý 0 1336,64 51,58 Resmi ve Özel Toplam Akýmlar 2007 yýlýnda, 602,24 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþen RKY'nin tamamý baðýþ olup, 544,95 milyon ABD dolarý ülkelere yapýlan iki taraflý baðýþlarý, 57,29 milyon ABD dolarý ise uluslararasý kuruluþlar aracýlýðýyla yapýlan çok taraflý yardýmlarý göstermektedir. 204,09 TUTAR (MÝLYON USD) 138,01 KATEGORÝ 544,95 (RESMÝ VE ÖZEL AKIMLAR) (2007 YILI “MÝLYON ABD DOLARI) 602,24 TÜRKÝYE'NÝN TOPLAM KALKINMA YARDIMLARI ý r . k lar tým ýla rd ý ste c m Y n ý e a ý a fl T D rd nm ra Y Ya ra a K ðý l a T ý i l R S k K’ Ac Ço ST lþ . .l Ç p 2007 YILI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ KATEGORÝLERE DAÐILIMI “ MÝLYON ABD DOLARI” 29 100% Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý 100% 0% ý r ýla ýtým n ac Ta nm Y ðý K ý R S K’ ST a lar k ste e D Ac lar m ý d ar il Y 180 120 100 43,22 0 2007 EKONOMÝK ALT YAPILAR VE HÝZMETLER ÜRETÝM SEKTÖRLERÝ ÇOKLU VE ÇAKIÞAN SEKTÖRLER 2004-2005-2006-2007 PPY’NÝN SEKTÖREL KARÞILAÞTIRILMASI “MÝLYON ABD DOLARI” 57,29 71,63 68,57 47,31 115,67 GRAFÝK10 46,12 44,96 54,06 36,31 50 25,5 100 23,22 178,99 204,09 151,95 109,92 138,01 174,83 162,59 184,71 150 2006 0 0 SOSYAL ALT YAPILAR VE HÝZMETLER 2005 0 20 6,09 40 0 Kalkýnma Yardýmlarýnda 2004-2007 yýllarý arasýnda göze çarpan en önemli deðiþim proje ve program yardýmlarýndaki artýþtýr. 200 2007 31 60 2004 2006 101,5 109,92 140 80 250 2005 160 2007 YILI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ KATEGORÝLERE ORANSAL DAÐILIMI “ MÝLYON ABD DOLARI” GRAFÝK8 2004 1,91 rýþ Ba lþ . Ç l. ap ýY 1,14 fý 0 rç Bo Af 0 tim ne ö Y rl. Gd 2,79 b i 0 Ýþ og k Pr / ni e k j o Te Pr ið irl 0 . rd .Y Ülkemiz projelerinin teknik iþbirliði boyutundan çýkarak daha çok yatýrým bazlý teknik iþbirliðine dönmesi ve yukarýda bahse konu sýnýflandýrmanýn deðiþmesi nedeniyle 2006 ve 2007 yýlýnda proje ve program yardýmý kategorisinde önemli artýþlar olmuþtur. 38,97 Ýk af ar T i . rd lý Y 2004 ve 2005 yýllarýnda proje ve program yardýmlarýnýn tanýmýnýn yeterince anlaþýlamamasý nedeniyle, Türkiye tarafýndan gerçekleþtirilen faaliyetler daha çok teknik iþbirliði kategorisinde deðerlendirilmiþtir. OECD-DAC ile yapýlan görüþmeler sonucunda teknik iþbirliði olarak tanýmlanan bir çok faaliyetin 2006 yýlýndan itibaren proje ve program yardýmý olarak tanýmlanmasý saðlanmýþtýr. 160,43 1,8% 0,1% 7,3% 0,0% 25% 9,9% 9,5% 25,3% 37,5% 50% 8,5% PROJE VE PROGRAM YARDIMLARI 75% 0 TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ GRAFÝK9 PROGRAM/PRJ.YRD. BARIÞI YAPL.ÇLÞ. ACÝL YARDIMLAR 2004-2005-2006-2007 RKY KATEGORÝLERÝN KARÞILAÞTIRILMASI “ MÝLYON ABD DOLARI” ÇOK TARFL.YRD. 2006 yýlýnda 151,95 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþen proje ve program yardýmlarý 2007 yýlýnda toplam 204,09 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþmiþtir. 2007 yýlý proje ve program yardýmlarý kaynaklarýnýn 160,43 milyon ABD dolarlýk kýsmý sosyal altyapýlar ve hizmetler sektöründe, altyapýlar ve hizmetler sektöründe, 38,97milyon ABD dolarlýk kýsmý ise ekonomik altyapýlar ve hizmetler sektöründe kullanýlýrken, üretim sektörleri ve çoklu ve çakýþan sektörlerde toplam yardýmlara oranla düþük bir seviyede kaynak kullanýmý gerçekleþmiþtir. Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý Sosyal altyapýlarýn geliþtirilmesi sektörü içerisinde en büyük pay, %72 ile, okul onarým/donanýmlarý ve Türkoloji gibi önemli projeleri içeren eðitim alt-sektörüne aittir. Bu alt-sektörü, %10 ile idari ve sivil altyapýlarýn güçlendirilmesi, %8 diðer baþlýðý altýnda toplanan kültürel iþbirliði çalýþmalarý, %6 ile saðlýk, %3 ile su ve su hijyeni takip etmiþtir. 2007 yýlýnda öne çýkan proje ve programlar aþaðýdaki gibidir; Kosova'da okul inþaatlarý, su kuyularý onarýmý ve su deposu kurulmasý, Mamuþa ve Prizen'de park yapýmlarý, Bosna Hersek'de Zenica ve Tuzla Türk Dili ve Edebiyatý Bölümleri ile Kültür ve Eðitim Merkezi'nin desteklenmesi, Makedonya'da Türkçe'nin Yaþatýlmasý Projesi kapsamýnda okullarýn temel ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý, Azerbaycan'da Azerbaycan Devlet Üniversitesi Ýktisat Üniversitesi Türk Dünyasý Ýþletme Fakültesi öðretmenlerine yönelik eðitim programý Kýrgýzistan'da, 1753 öðrencinin eðitim gördüðü Kýrgýzistan Türkiye Manas Üniversitesinin desteklenmesi, Moðolistan'da, 46 km.lik karayolu inþasý, Moðolistan Dýþiþleri Bakanlýðý'na ait uluslararasý toplantýlarýnýn düzenlendiði 110 kiþilik toplantý salonunun tadilatý ve ses sistemi kurulmasý Pakistan'da, 12 yönetim binasý, 1 kolej binasý, 2 ortaokul binasý, 1 ibadethane, 1 konferans ve sergi salonu binasý, 1 alýþveriþ merkezi, 1 spor salonu, 1 misafirhane, 1 bekar yurdu, 200 konut, Azad Jammu And Kashmýr Üniversitesi'nin kampüs binasý inþaatý. Üsküp Mustafa Paþa Cami Restorasyonu, çeþitli yerleþim yerlerinde kanalizasyon sistemi inþasý, sera kurulumu, 100 80 60 40 16,7 10,05 12,96 4,02 0,19 Sudan'da Sahra Hastanesi'nin Ýþletimi, Kalakla Türk Hastanesi tamiri ve ekipman desteði, Sürekli Eðitim Merkezi'nin desteklenmesi, PROJE PROGRAM S.A.Y. GLÞ. SEKTÖREL DAÐILIMI (ALT SEKTÖR) (2007) "MÝLYON ABD DOLARI" Irak'da dispanserlerin desteklenmesi, matbaa inþasý, Filistin'de Erez Sanayi Bölgesi'nin canlandýrýlmasýna yönelik proje desteði, Lübnan'da 13 prefabrik okulun inþasý, Afganistan'da 13 okul inþasý, 12 su kuyusu açýlmasý, Mezar-ý Þerif Çocuk Hastanesi'nin donanýmýnýn saðlanmasý, 3,75 4,31 20,17 0,00 K n ta zis ý ýrg 0 EÐÝTÝM ÝD./SVL. SAÐLIK DÝÐER SU VE NÜFUS/ ALT.Y. SU HÝJYENÝ ÜREME S. 3,95 Etiyopya'da, Oromia Bölgesi çevresinde 20 adet su kuyusu açýlmasý, baraj ve su kuyularýnýn yer tespiti çalýþmalarý, GRAFÝK11 10,21 28,38 20,00 10,00 116,5 20 30,00 6,71 120 40,00 15,50 140 50,00 22,79 Moldova'da, Çadýr Lunga þehrine içme ve kullanma suyu saðlanmasý, 60,00 49,36 Ukrayna'da, Kýrým Zincirli Medrese ve Hacý Giray Han Türbesi'nin Restorasyonu, Kýrým’da Gezlev ve Bulganak Milli Mekteplerinin Tadilat ve Tamiratý, 33 GRAFÝK12 K is ak az n ta kis Pa n ta Af g an i st n a an yc a b er Az i ud u S A bi ra sta n n an an ta ist ist lis k n o e e oð zb km M r Ö Tü EN ÇOK PROJE PROGRAM YARDIMI ALAN ÜLKELER “ MÝLYON ABD DOLARI” 2007 Kazakistan'da faaliyet gösteren ve kamu kaynaðý kullanan Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi ve Kýrgýzistan'da faaliyet gösteren Manas Üniversitesi ile Pakistan'ýn yeniden imarýna yönelik olarak Baþbakanlýk TOKÝ Baþkanlýðý tarafýndan gerçekleþtirilen bir dizi inþaat bu ülkelerin ilk sýralarda yer almalarýný saðlamýþtýr. s Ko a ov Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý Sosyal altyapýlarýn geliþtirilmesi çalýþmalarýnda “eðitim” faaliyetleri 92,48 milyon ABD dolarý ile birinci sýrada yer almaktadýr. Teknik iþbirliði çalýþmalarýna; TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ 148,96 160 140 293 kanun uygulama görevlisine göçmen kaçakçýlýðý ve insan ticareti ile mücadele, operasyonel polis taktikleri eðitimi, örgütlü suç soruþturmalarý ve adli mülakat, organize suçlarla mücadele kanun uygulama, istihbarat ve gözetim eðitimi, bilgi teknolojileri, bölgesel insan kaçakçýlýðý ile mücadele, uluslararasý terörizm ve örgütlü suçlarla mücadele istihbaratý, uyuþturucu madde, sahte belge, el yazýsý ve imza gibi konularda eðitim programlarý, 2004 129,1 180 MEB Büyük Öðrenci Projesi, 167,32 200 174,21 2004-2007 yýllarý arasýnda teknik iþbirliði projeleri daha çok sosyal altyapýlarýn geliþtirilmesi sektöründe gerçekleþtirilmiþtir. Geliþmiþ ülkelerin kaynak aktarýmlarý da Türkiye'ninkine benzer bir daðýlým göstermektedir. Bunun baþlýca sebebi, alýcý ülkelerin eðitim, saðlýk, su ve su hijyeni, idari ve sivil altyapýlarýn geliþtirilmesi alt sektörlerinde halkýn temel ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere talepte bulunmasýdýr. Alýcý ülkelerin geliþmiþlik seviyesi yükseldikçe diðer sektörlerdeki kaynak kullanýmý da artmaktadýr. 2005 2006 AIDS/HIV eðiticilerinin eðitimi gibi çok çesitli saðlýk konusundaki eðitimler, 2007 Hizmet Ýçi Eðitim Kurslarý, 120 EKONOMÝK ALT YAPILAR VE HÝZMETLER ÜRETÝM SEKTÖRLERÝ ÇOKLU VE ÇAKIÞAN SEKTÖRLER 40 0,43 0,33 SOSYAL ALT YAPILAR VE HÝZMETLER 1,02 0 60 3,26 20 5,06 70 1,58 40 4,69 80 1,43 60 3,53 90 5,51 80 7,92 100 5,81 100 Çeþitli kurumlarýmýz tarafýndan saðlanan eðitim burslarý gibi örnekler verilebilmektedir. 92,48 50 24,55 30 20 7,08 10 GRAFÝK13 2004-2005-2006-2007 TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ YARDIMLARININ SEKTÖRLERE GÖRE KARÞILAÞTIRILMASI “MÝLYON ABD DOLARI” 2007 yýlýnda ülkemiz tarafýndan teknik iþbirliði çalýþmalarýna toplam 138,01 milyon ABD dolarý deðerinde kaynak aktarýlmýþtýr. 0 EÐÝTÝM DÝÐER 3,88 1,07 0,04 ÝD./SVL. SAÐLIK SU NÜFUS ALT.Y. SANÝTASY ÜREME S. TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ S.A.Y. GLÞ. SEKTÖREL DAÐILIM (ALT SEKTÖR) 2006 "MÝLYON ABD DOLARI" GRAFÝK14 35 9,72 35 20 A n ca y a rb ze Af n sta i n ga rg Ký n ta s i ýz k Ira an ist n e km r Tü za Ka n ta s i k a ov s Ko oð M an i st l o s Bo na k se r He am pl o T k Ira da Su n GRAFÝK16 2007 YILI TÜRKÝYE ACÝL YARDIMLARI 200 2004-2006 yýllarý arasýnda Güney Asya'da meydana gelen depremler ve tsunami gibi dünyanýn en büyük felaketlerinde yaralarýn nispeten sarýlmasý ve 2007 yýlýnda benzer büyüklükte facialarýn yaþanmamasý sevindirici olarak acil ve insani yardým yerine teknik iþbirliði projelerine aðýrlýk verilmesine imkan tanýmýþtýr. Bu nedenle acil yardýmlarda önceki yýllara oranla düþüþ kaydedilmiþtir. Komþumuz Irak'ta yaþanan trajedi sonrasýnda yaralarýn sarýlmasý, ülkenin istikrara kavuþturulmasý ve bölge insanýna yönelik insani ve acil yardým taleplerinde gözle görülür bir artýþ meydana gelmiþtir. 2007 yýlýnda Türkiye'nin Irak'a yönelik olarak gerçekleþtirdiði toplam n na b Lü lis Fi e riy Su Af ad gl n Ba ACÝL YARDIMLARIN ÜLKELER DAÐILIMI “MÝLYON ABD DOLARI” 2007 GRAFÝK15 acil yardým miktarý 23,55 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþmiþtir. Söz konusu yardýmlar Türk Kýzýlayý, Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüðü ve TÝKA aracýlýðýyla yürütülmüþ, Irak'a yönelik gerçekleþtirilen bu faaliyetlerin toplam acil yardýmlar içerisindeki payý %51'e ulaþmýþtýr. Bu oran savaþtan etkilenen halk ile savaþ sebebiyle Suriye Arap Cumhuriyeti'ne sýðýnan Iraklý mültecilere yapýlan gýda yardýmlarý ile toplamda %54'e ulaþmaktadýr. Yardýmlarýn mahiyetini; gýda kolisi, hijyen seti, ilaç ve týbbi malzeme, bebek mamalarý, koltuk deðnekleri, mutfak seti, battaniye, çadýr, saðlýk malzemeleri ve özellikle Türkiye'ye tedavi amacýyla getirilen aðýr yaralýlarýn tedavisi oluþturmuþtur. an ist n ga 0 na ay r Uk EN ÇOK TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ YARDIMI ALAN ÜLKELER “MÝLYON ABD DOLARI” 2007 Türkiye, 2007 yýlýnda toplam RKY'sinin %7,7'sini (46,12 milyon ABD dolarý) acil yardýmlara ayýrmýþtýr. tin 5,28 5 1,14 0 1,26 10 1,39 0,00 2,25 15 2,26 2,00 8,99 4,00 25 3,68 6,00 3,99 5,09 8,00 23,55 30 7,19 10,00 40 10,19 12,00 45 10,20 11,94 14,00 46,12 50 12,79 16,00 14,83 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý 178,99 115,67 150 100 50 44,96 46,12 0 2004 2005 2006 2007 2004-2007 YILLARI ARASI ACÝL YARDIMLARI "MÝLYON ABD DOLARI" GRAFÝK17 eþ Di ler ke l rÜ ðe 37 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý Türkiye çatýþma alanlarýnýn dýþýnda kalmak yerine, Afganistan, Kosova, Lübnan ve Bosna Hersek'te olduðu gibi, barýþý koruma ve yapýlandýrma çalýþmalarýna, barýþ gücü birlikleri ile destekte bulunmakta, içinde yer aldýðý çalýþmalarda askeri unsurlar arasý iþbirliðine ve eðitim çalýþmalarýna destek vermektedir. Bu desteðin baþýnda ise BM tarafýndan yürütülen barýþý yapýlandýrma faaliyetlerinde muhtelif amaçlarla münferit personel görevlendirmeleri gelmektedir. Türkiye, Afganistan'da yürüttüðü barýþý yapýlandýrma çalýþmalarýnýn yaný sýra bölgede uyguladýðý programý geniþletip, bulunduðu coðrafyanýn zor koþullarýnda yapýlabilecek iyileþtirmelere de tam destek vermektedir. Bunlarýn baþýnda saðlýk ocaðý ve toplantý salonlarý inþasý, yerel yönetim binalarýnýn onarým ve donanýmlarý ile eðitim kurumlarý ile sair alanlara oyun parký yapýlmasý gibi faaliyetler bulunmakta, bölge insanýnýn fiziki zorluklarla mücadelesinde, örneðin su kuyusu açýlmasý gibi konularda da yeniden yapýlandýrmalara destek vermektedir. 25 11,24 20 15 BM tarafýndan yürütülen Kongo ve Sudan'daki barýþý yapýlandýrma faaliyetlerine bu yýl da destek verilmiþ, ayrýca Gürcistan'a eðitim desteðinde bulunulmuþtur. “Barýþa, savaþa hazýrlandýðýndan daha da fazla hazýrlanmak gerek” cümlesinin tam karþýlýðýný, Türkiye, yürüttüðü barýþý yapýlandýrma çalýþmalarýnda vermektedir. 0,02 10 Gýda Ýlaç, Týbbi Malzeme, Saðlýk, Doktor Hemþire Geçici Konut, Çadýr, Battaniye, Soba Diðer 2007 yýlýnda gerçekleþtirilen barýþý yapýlandýrma çalýþmalarýnda bir baþka konu ise Genelkurmay Baþkanlýðý'nca yürütülen “Barýþ Ýçin Ortaklýk Eðitim Merkezi (BÝOEM)” faaliyetleridir. Bu merkezde, insan kaynaklarýnýn geliþtirilmesi yönünde eðitimler verilmektedir. 2007 yýlýnda 21 ülkeden 480 temsilci Barýþ Ýçin Ortaklýk Eðitim Merkezi'nde eðitim almýþtýr. 5 0 Af g an is t n a GRAFÝK18 GRAFÝK19 a ov s Ko an bn ü L a sn o B ek rs e H o ng o K BARIÞI YAPILANDIRMA ÇALIÞMALARI KAPSAMINDAKÝ ÜLKELER “MÝLYON ABD DOLARI" 2007 0,03 30 58% Bilindiði gibi merkezi Afgan hükümetinin etki alanýnýn ülke sathýna yayýlmasý ile fiziki altyapýlarýn iyileþtirilmesi amaçlarýna hizmet eden ve baþta BM ile NATO olmak üzere uluslararasý kuruluþlarýn katkýsý ile kurulan 25 il imar ekibinden (Provincal Reconstruction Team - PRT) Wardak vilayetinde bulunaný, Türkiye'nin sorumluluðundadýr. 2006 yýlýnda teþkilatlanmasýný tamamlayan ve 2007 yýlýndan itibaren proje çalýþmalarýna baþlanan PRT'nin güvenlik kanadý Türk Silahlý Kuvvetleri, sivil kanadý ise TÝKA ve Dýþiþleri Bakanlýðý tarafýndan koordine edilmektedir. 2007 yýlýnda özellikle þehir altyapýsýnýn iyileþtirilmesine yönelik çalýþmalarda bulunulmuþtur. 8,11 17% Türkiye, dünyadaki çatýþma alanlarýnýn önemli bir kýsmýna kalkýnma yardýmý uygulamaktadýr. Türkiye bu bölgelerde “Kalkýnma Ýçin Küresel Ortaklýk Geliþtirme Anlayýþý”ný benimsemiþ, yýllar itibariyle kriz bölgelerinde kuvvet kullanýlmasý, askeri unsurlar arasý iþbirliði, askeri eðitimler vb. alanlarda üzerine düþen görevleri baþarýyla yerine getirmiþtir. 9,93 5% 20% 2007 yýlý, genel çerçevesiyle sýcak saatlerin yaþandýðý Ortadoðu'nun dýþýnda dünyanýn küresel ýsýnmaya baðlý olarak açlýk, su ve iklimsel deðiþimlerle dalgalandýðý bir yýl olmuþtur. Özellikle Moldova Cumhuriyeti aþýrý sýcaklar ve yaðýþsýz hava koþullarý nedeniyle ortaya çýkan kuraklýktan büyük ölçüde zarar gördüðünü açýklayarak tüm dünyaya acil yardým çaðrýsýnda bulunmuþtur. Çin ve Azerbaycan'dan sonra bu çýðlýða Türkiye karþýlýk vererek, bu ülkeye gýda maddesi yardýmýnda bulunmuþtur. 2007 yýlýnýn Afrika yýlý ilan edilmesinin ardýndan Afrika Eylem Planý çerçevesinde baþta Sudan, Etiyopya ve Kenya olmak üzere Afrika kýtasýnda yaþanan yoksulluk, açlýk ve salgýn hastalýklardan etkilenen maðdur insanlara yardýmcý olmak amacýyla çadýr, battaniye ve saðlýklý barýnma þartlarýnýn oluþturulmasýna yönelik hijyen malzemeleri gönderilmiþ, Sudan'da faaliyet gösteren ve Türk Kýzýlayý tarafýndan iþletilen Sahra Hastanesi'nin tüm ilaç, týbbi malzeme, cihaz ve ekipman ihtiyaçlarý karþýlanmýþtýr. Halen Sahra Hastanesi'nde Türk saðlýk personeli görev yapmaktadýr. BARIÞI YAPILANDIRMA ÇALIÞMALARI 24,72 Afganistan, Gürcistan, Bangladeþ ve Dominik Cumhuriyeti'nde meydana gelen sel ve kasýrgalar sonrasý afetle mücadele kapsamýnda çeþitli kurum ve kuruluþlarýmýzca hazýrlanan gýda ve insani yardým malzemeleri, Türk Kýzýlayý, Dýþiþleri Bakanlýðý ve TÝKA kanalýyla bölgeye ulaþtýrýlmýþtýr. Toplam acil yardýmlarýn % 12'sini oluþturan bu yardýmlar; 19.600 adet battaniye, 1.910 adet çadýr ve 74.660 adet branda, mutfak seti ve hijyen malzemesinden oluþmuþtur. da Su n 39 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý SIÐINMACILAR Sýðýnmacýlarýn iþlemlerini yürütmek üzere görevlendirilen yaklaþýk 1.450 kiþilik bir çalýþma ekibinin görev maliyetleri, Kýrýkkale ve Yozgat illerimizdeki Mülteci Merkezlerinin giderleri, sýðýnmacýlara yapýlan nakit para, saðlýk, barýnma, giyim ve yakacak gibi yardýmlar bu kalemi oluþturmaktadýr. 8313 6000 li s Fi tin ki s Pa n ta GRAFÝK20 Af an is t n ga ali m So M a ny ir ta o u uð r Uy B en ey m ilin an is t c r Gü a rm u B ya (M 2007 YILI EN ÇOK SIÐINMACI GELEN ÝLK 10 ÜLKE (KÝÞÝ SAYISI) 80 70 60 30 23,2 %7-10'u kadarýnýn yönetim gideri olarak deklare edildiði görülmektedir. 2007 yýlýnda baþta TÝKA, MEB, Dýþiþleri Bakanlýðý, Türkiye Kýzýlay Derneði, Saðlýk Bakanlýðý, Genelkurmay Baþkanlýðý, Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý, Emniyet Genel Müdürlüðü, Hazine Müsteþarlýðý gibi özellikle kalkýnma yardýmlarýnda aktif olan kamu kurum ve kuruluþlarýmýzýn, yaptýklarý yardýmlar oranýnda yönetim giderleri hesaplanarak 51,58 milyon ABD dolarý tutarýndaki meblað RKY'ye eklenmiþtir. Bu hesaplama ile 2007 yýlýndaki kurumsal giderler RKY'nin % 9'una tekabül etmektedir. 23,93 TÝKA gibi asli fonksiyonu kalkýnma yardýmý çalýþmalarý olan kurumlarýn bütçede belirlenen idari giderlerinin tamamý yönetim giderlerine dahil olurken, diðer sektörel bakanlýklarýn ve teþkilatlarýn yönetim giderleri hesaplanýrken, söz konusu kurum ve kuruluþlarýn verdikleri toplam kalkýnma yardýmý kaynaklarýnýn belirli bir oranýnýn yönetim gideri olarak deðerlendirildiði öngörüsü yapýlmaktadýr. Dolayýsýyla RKY rakamlarýnýn yüksek çýkmasý, yönetim giderlerinin de yüksek çýkmasý neticesini doðurmaktadýr. Geliþmiþ ülkelerin yönetim giderleri incelendiðinde genellikle RKY rakamlarýnýn 40 23,42 50 YÖNETÝM GÝDERLERÝ 1997 1998 1999 2001 2002 57,29 k Ira 71,63 0 68,57 e riy u S 1000 47,31 ) ar m n 41 Ülkelerin uluslararasý kuruluþlara yaptýklara katký ve aidat ödemeleri, Kuruluþlarýn merkez teþkilat bütçelerine verilen katkýlar, Uluslararasý kuruluþlar tarafýndan yürütülen proje ve programlara verilen katkýlar, Çok taraflý kuruluþlara RKY kapsamýnda verilen ayrýcalýklý borçlar. 40,21 1383 2000 1502 3000 Bu çerçevede çok taraflý katkýlar kategorisi aþaðýdaki kalemlerden oluþmaktadýr: 2439 2821 4000 3830 3921 5000 46,28 7000 OECD-DAC, her yýl uluslararasý kuruluþlara saðlanan katkýlarýn hangilerinin resmi kalkýnma yardýmý olarak raporlanabileceðine dair bir liste yayýnlamaktadýr. Söz konusu liste bu uluslararasý kuruluþlara verilen katkýlarýn yüzdesel olarak ne kadarýnýn kalkýnma yardýmý olarak raporlanabileceði bilgisini de içermektedir. OECD-DAC tarafýndan Kalkýnma Yardýmý kapsamýnda deðerlendirilen uluslararasý kuruluþlarýn listesi Ek-2'de yer almaktadýr. 45,18 6970 8000 Türkiye'nin 2007 yýlýnda çok taraflý kuruluþlara yapmýþ olduðu katkýnýn 57,29 milyon ABD dolarlýk kýsmý DAC listesinde yer alan kuruluþlara yapýlmýþtýr. Bu miktar toplam RKY rakamýnýn %9,5'una tekabül etmektedir. Bu oran bir önceki yýl için %10 olarak gerçekleþmiþtir. ÇOK TARAFLI KATKILAR 56,11 9000 6614 10000 9384 2007 yýlýnda Türkiye'ye 64.290 göçmen ve sýðýnmacý illegal giriþ-çýkýþ yapmýþtýr. Toplam 45,42 milyon ABD dolarlýk bir kaynak aktarýmý gerçekleþmiþtir. Kalkýnma yardýmý alan ülkelerden gelen sýðýnmacýlar için yapýlan harcama tutarý 39,81 milyon ABD Dolarý olarak gerçekleþmiþtir. 64.290 göçmen ve sýðýnmacýnýn 38.369 kadarý kalkýnma yardýmlarý kapsamýndaki ülkelerden gelmiþtir. Hesaplanan yönetim giderinin hangi ülke için harcandýðýnýn hesaplanmasý için; o ülkeye verilen toplam RKY ile tüm ülkelere verilen RKY'nin orantýsýnýn hesaplamasý yapýlmakta ve yönetim giderleri bu oranlar üzerinden ülkelere daðýtýlmaktadýr. 20 10 0 GRAFÝK21 2000 2003 2004 2005 2006 TÜRKÝYE’NÝN ULUSLARARASI KURULUÞLARA YILLAR ÝTÝBARÝYLE YAPTIÐI KATKI 2007 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý ULUSLARARASI KURULUÞLARA YAPILAN KATKILARIN DAÐILIMI VE KARÞILAÞTIRILMASI Birleþmiþ Milletlere Yapýlan Katkýlar Avrupa Komisyonuna Yapýlan Katkýlar Dünya Bankasý Grubu Bölgesel Kalkýnma Bankalarý Diðer Kuruluþlar Türkiye tarafýndan 2005-2006 ve 2007 yýllarýnda uluslararasý kuruluþlara yapýlan katkýlar Ek 2’de sunulmaktadýr. 2005 BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER GRAFÝK23 DÜNYA BANKASI GRUBU BÖLGESEL KALKINMA BANKALARI 2005-2006-2007 ULUSLARARASI KURULUÞLARA YAPILAN KATKILARIN KARÞILAÞTIRILMASI "MÝLYON ABD DOLARI" DÝÐER KURULUÞLAR 0,088 0,127 0,230 0,300 y . . . . . . . t. Kö . nt al ak a ak ak ak a ak ak e üs y ö k B B B B B B B B s v Y a M a e ri ýk c. B m e an So . liy ðl Ti itim arým eri ilik rm um þl e in riz ý m e a i a r ð t c r k z e l T u v þ u þ S E v a M T iz O Ýþ a Dý Ha yi illi en il D ýþm v. B Ula ve ve a c D M r n ü l e A ltü vr Sa Ça G Kü Çe k. t. üs M k. KAMU KURUMLARININ ULUSLARARASI KURULUÞLARA KATKISI "MÝLYON ABD DOLARI" 2007 15,94 21,03 15,27 AVRUPA KOMÝSYONU 0,344 0,000 DOÐRUDAN YATIRIMLAR 0 0,398 5,000 2007 2,34 1,56 5 0,79 0,04 10 6,17 8,57 15 8,7 20 10,000 GRAFÝK24 20,34 30 9,31 35 25 2006 19,39 40 29,52 45 15,000 38,51 GRAFÝK22 Bunun yaný sýra Milli Eðitim Bakanlýðý, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý ve Saðlýk Bakanlýðý gibi sektörel bakanlýklarýn çalýþma alanlarýyla ilgili olarak, üyesi olduklarý uluslararasý kuruluþlara üyelik aidatlarý ile zorunlu ve gönüllü katkýlarý bulunmaktadýr. 0,418 Üçüncü sýrada yer alan Dünya Bankasý Grubuna yapýlan katkýlar Hazine Müsteþarlýðý tarafýndan gerçekleþtirilmekte olup, IBRD ve IDA söz konusu katkýlarýn yapýldýðý kuruluþlardýr. 20,000 0,906 29,52 25,000 1,448 0,79 3,704 Ýkinci sýrada yer alan diðer kuruluþlar grubuna ülkemizin yaptýðý 15,94 milyon ABD dolarlýk katkýnýn önemli bir kýsmý IMF, GEF, OECD, EBRD, CGIAR, IOM, ISTA, EPPO gibi kuruluþlara verilen katkýlardan oluþmaktadýr. 8,7 5,656 2,34 2007 yýlýnda kamu kurumlarýmýz tarafýndan uluslararasý kuruluþlara yapýlan katkýlara bakýldýðýnda, raporlamanýn bu kýsmýna 17 kamu kurumunun katýlmýþ olduðu ve bu kurumlar tarafýndan 52 ayrý uluslararasý kuruluþa katkýda bulunulduðu görülmektedir. Söz konusu kamu kurumlarý içinde Dýþiþleri Bakanlýðý ve Hazine Müsteþarlýðý baþý çekmektedir. 16,049 15,94 2007 yýlýnda en çok katkýda bulunulan grup, toplam katkýnýn yarýsýndan fazlasýnýn yapýldýðý BM Fonlarý, Programlarý ve Ýcracý Kuruluþlarýný içine alan BM Grubu'dur. Ülkemiz tarafýndan BM'ye yapýlan 29,52 milyon ABD dolarlýk katkýnýn önemli bir kýsmýný BM genel bütçesine yapýlan katký ile UNIDO, UNDP, UNODC, WFP, FAO, WHO gibi BM'nin alt kuruluþlarýna yapýlan katkýlar oluþturmaktadýr. 23,410 O E C D - DA C t a r a f ý n d a n k a l k ý n m a y a r d ý m l a r ý kapsamýnda deðerlendirilen uluslararasý kuruluþlar 5 ana gruba ayrýlmýþtýr. Resmi kalkýnma yardýmlarý kapsamýnda geçerli olan Uluslararasý kururluþlarýn listesi ek 1’de yer almaktadýr. 2006 yýlýnda 994,47 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþen ve kalkýnma yardýmý alýcýsý konumundaki ülkelere yapýlan doðrudan yatýrýmlarýn tutarý 2007 yýlýnda 730,33 milyon ABD dolarý olarak hesaplanmýþtýr. Merkez Bankasý ve Hazine Müsteþarlýðý tarafýndan derlenen ve bildirilen rakamlara göre, Azerbaycan 2007 yýlýnda Türkiye'den 390,68 milyon ABD dolarý ile en çok doðrudan yatýrým alan ülke olarak görülmektedir. 43 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý TÜRKÝYE'NÝN DOÐRUDAN YATIRIMLARI (2007 YILI) (MÝLYON ABD DOLARI) BALKANLAR Arnavutluk 52,98 Bosna Hersek 6,65 Karadað 5,35 Sýrbistan 0,07 Makedonya 3,05 Moldavya Cumhuriyeti 1,19 Beyaz Rusya 0,14 Kosova 10,98 AFRÝKA KUZEY SAHARA Cezayir 0,27 Mýsýr 29,84 Fas 0,03 Tunus 47,69 Libya Arap Cemahiriyesi 5,71 GÜNEY SAHARA Etiyopya 6,11 Güney Afrika 0,75 Sudan 3,78 Liberya 0,15 AMERÝKA Kolombiya 20,9 ASYA ORTA DOÐU Irak 8,4 Ýran 2,2 Lübnan 1,31 Suriye Arap Cumhuriyeti 0,62 Suudi Arabistan 6,45 GÜNEY VE MERKEZ ASYA Azerbaycan 390,68 Gürcistan 15,37 Hindistan 3,26 Kazakistan 89,66 Kýrgýz Cumhuriyeti 0,16 Özbekistan 4,01 Pakistan 1,19 Türkmenistan 0,13 UZAK DOÐU Çin 17,85 Endonezya 3,2 Tayland 0,1 Vietnam 0,22 Kore Dem. Cumhuriyeti 0,16 740,61 TOPLAM Tablo-5 DAHA GELÝÞMÝÞ ÜLKELER Birleþik Arap Emirlikleri Hollanda Antilleri Hong Kong Ýsrail Katar Kore Malta Singapur CEECs/NIS Bulgaristan Macaristan Polonya Romanya Rusya Federasyonu DÝÐER ÜLKELER Almanya Avustralya Avusturya Belçika Birleþik Krallýk Fransa Hollanda Ýrlanda Ýspanya Ýsveç Ýsviçre Ýtalya Japonya Letonya TOPLAM 14,03 1,02 0,97 0,01 0,18 0,06 1071,58 7 3,21 6,2 0,39 15,45 49,95 39,81 0,09 0,29 1,67 13,97 3,09 309,09 0,43 4,99 0,07 5,52 5,35 0,08 0,19 1554,69 Diðer yandan, Dýþ Ticaret Müsteþarlýðýnýn, Ticaret Müþavirliklerimiz ve Ataþeliklerimiz kanalýyla temin ettiði bilgilere göre, Türk Yatýrýmcýlarýnýn günümüze kadar olan yurtdýþý yatýrýmlarý toplamý (Firma Beyanlarý sonucu) 23,258 milyar ABD dolarýna ulaþmýþtýr. TÜRK FÝRMALARININ YURTDIÞINDA YATIRIMLARI (2007 YILI) (MÝLYON ABD DOLARI) Yatýrýmýn Yapýldýðý Ülke ABD Afganistan Almanya Arjantin Arnavutluk Avustralya Avusturya Azerbaycan BAE Bahreyn Belçika Beyaz Rusya Bosna Hersek Brezilya Bulgaristan Cezayir Çek Cumhuriyeti Çin H.C Danimarka Endonezya Fas Filipinler Finlandiya Fransa Güney Afrika Cum. Güney Kore Cum. Gürcistan Hýrvatistan Hindistan Hollanda Hong Kong Ýngiltere Irak Ýran Ýrlanda Ýspanya Ýsrail Ýsveç Ýsviçre Tablo-6 Yatýrým Tutarý 334,67 3,17 919,35 50,18 418,48 0 108,42 3455,71 30 0,62 4,97 18 71,25 42,51 391,38 49,31 0,32 113,16 30 62,43 1,31 0 2,46 359,19 19,1 0,12 126,25 56,5 0,34 5540,22 4,03 36,34 13,5 45,01 49,58 23,58 433,45 0 145,75 Yatýrýmýn Yapýldýðý Ülke Ýtalya Japonya Kanada Katar Kazakistan Kýrgýzistan KKTC Kuveyt Libya Litvanya Lübnan Lüksemburg Macaristan Makedonya Malezya Malta Mýsýr Moðolistan Moldova Özbekistan Pakistan Polonya Romanya Rusya Fed. Senegal Singapur Sudan Suriye Suudi Arabistan Tacikistan Tayland Tunus Türkmenistan Ukrayna Umman Ürdün Yemen Yunanistan GENEL TOPLAM Hollanda ve Malta hariç Yatýrým Tutarý 120,72 0 13,5 0,05 1279,26 195,43 289,67 0 36,25 7 0 194,93 68,63 135,12 0 1153,41 319,33 0,13 131,29 577,33 115,1 12,76 250,07 3417,56 0 0 432,76 198,8 37,62 11,76 17,5 561,82 116,87 503,56 6,41 85,13 4,76 3,75 23.258,91 16.565,28 Tabloda yer alan renklendirilmiþ ülkeler kalkýnma yardýmý alabilen ülkelerdir. 45 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARININ KALKINMA YARDIMLARI 2,13 8,55 Günümüz geliþmiþ demokrasilerinde STK'lar kalkýnma yardýmlarýna etkili bir þekilde katýlarak sosyal, ekonomik ve kültürel kalkýnmanýn etkin dinamikleri olmaktadýr. STK'lar; demokrasinin geliþmesinde, medeniyetler arasý uzlaþma, kültürler arasý diyalog ve hoþgörü ile toplumsal barýþa yaptýklarý katkýlarla iþbirliðine ve iletiþimin geliþtirilmesine önemli katkýlarda bulunmaktadýr. Ülkemizde ise durum bu hedefe doðru ilerlemekle birlikte, henüz istenilen aþamada deðildir. 2007 yýlýnda yaþanan doðal afet, deprem, sel ve kasýrga benzeri felaketlerin nispeten daha az yýkýmlarla atlatýlmýþ olmasýndan dolayý, Türk STK'larýnýn acil yardýmlarýnýn yerini, teknik iþbirliði çalýþmalarý almýþtýr. Zararlarýn telafisinde önemli bir rol üstlenen sivil toplum kuruluþlarýnýn 2006 yýlýnda yapmýþ olduklarý yardýmlarýn toplamý 78,25 milyon ABD dolarý iken, bu rakam 2007 yýlýnda 55,38 milyon ABD dolarý olarak gerçekleþmiþtir. 20,12 9,39 14,87 Güney ve Merkez Asya Afrika 10,98 12,00 Orta Doðu 10,00 Avrupa Uzak Doðu 1,26 1,19 1,14 1,41 1,66 1,69 1,72 1,80 1,82 2,00 2,10 4,00 2,79 6,00 2,81 4,58 8,00 a a k va eþ an an ny py tlu so ist ad o o bn u l n o y v d ü i K e L ng ga Et na ak Af Ba Ar M k Ira n da Su 0,00 kis Pa n ta lis Fi tin Ni jer Bo GRAFÝK25 an ek rs ayc e b H a er sn Az STK’LARIN EN ÇOK YARDIM ETTÝÐÝ ÜLKELER "MÝLYON ABD DOLARI" 2007 2007 yýlýnda baþta Sahra Altý Afrika ülkeleri olmak üzere, dünyanýn çeþitli ülkelerinde 6 adet ana çocuk saðlýðý ve saðlýk ocaðý ve 4 adet hastane yapýmýný üstlenen STK'lar, Pakistan'da yaptýrdýklarý göz hastanesinin ameliyathanesine ait tüm ekipmanlarý da yaptýrdýklarý bu hastaneye hibe etmiþlerdir. STK'larýn saðlýk sektöründe yapmýþ olduklarý diðer katkýlar ise; 2.234 kiþinin katarakt ameliyatý, 243 fýtýk ve hidrosel, 112 diþ çekimi, 16 fistül, 10 el cerrahisi, 7 dilde tümör, 15 damak-dudak yarýðý, 20 yanýk, 5 mastoidektomi, 10 doðumsal damar anomalisi ameliyatý ile 30 çeþitli cerrahi müdahale, 2.000'den fazla kiþinin poliklinik muayenesi ve 1.120 sünnet olarak sýralanmaktadýr. Saðlýk sektöründe yapýlan bu yardýmlarda gerçekleþtirilen diðer bir faaliyette hizmet götürülen yerlerde saðlýk personelinin yerinde ve uygulamalý bir þekilde eðitimlerinin gerçekleþtirilmiþ olmasýdýr. Bunun yaný sýra 10'dan fazla ülkede, genel halk saðlýðýnda ve yardýma muhtaç kiþilerin tedavilerinde kullanýlmak üzere çok sayýda ilaç ve týbbi malzeme yardýmý gerçekleþtirilmiþtir. Dünyada içilebilir su kaynaklarýnda yaþanan hýzlý azalýþ, saðlýklý suya ulaþýmý zorlaþtýrmaktadýr. Türk STK'larýnca yine Sahra Altý Afrika ülkeleri baþta olmak üzere, Pakistan ve Afganistan gibi dünyanýn çeþitli STK YARDIMLARININ BÖLGESEL DAÐILIMI "MÝLYON ABD DOLARI" 2007 GRAFÝK26 bölgelerinde 106 adet derin su kuyusu açýlmasý, Nijer'de bir su kanalý inþasý ve su deposu kurulmasý çalýþmalarý baþarýyla yürütülmüþtür. Türk STK'larý 314 gýda projesi ile dünyanýn çeþitli ülkelerinde gýda yardýmý daðýtýmýný saðlamýþlardýr. STK yardýmlarý içinde en büyük kalemi oluþturan gýda yardýmlarýnýn toplam yardýmlar içindeki payý % 50 civarýnda olup, bu yardýmlardan faydalananlarýn sayýsý 850.483 kiþi olarak hesaplanmaktadýr. “Nükleer Teknoloji Transferi”, “Ekonomik Ýþbirliði ve Kalkýnma” ile “Türkiye-Afrika Birliði Yaklaþýmý” konularýnda 120 uzmanýn katýlýmýyla düzenlenen bölgesel kongrelerde bilgi transferi gerçekleþtirilmiþ, bankacýlýk alanýnda 15 kiþiye uygulamalý mesleki eðitim verilmiþtir. Uzman eðitimi ve danýþmanlýk desteði baþlýðý ile yapýlan faaliyetlerde 20 proje ve faaliyet hayata geçirilmiþ olup, Sudan, Somali, Etiyopya, Nijer ve Nijerya'da saðlýk sektöründe çalýþanlara, baþta ameliyat yöntem ve teknikleri olmak üzere yerinde uygulamalý eðitim verilmiþtir. Bankacýlýk, bilgisayar ve marangozluk mesleki eðitimlerinin yaný sýra toplumsal duyarlýlýðý gerektiren AIDS gibi hastalýklara karþý mücadele yöntemleri konulu bilgilendirme toplantýlarý yapýlmýþtýr. Lisans, yüksek lisans ve doktora programlarýna kayýtlý öðrenciler ile muhtaç öðrencilerin eðitimlerine destek verilmiþ, baþarýlý öðrenciler bursla ödüllendirilmiþ, özellikle yetim ve kimsesizlerin eðitim giderleri karþýlanmýþtýr. 35 adet okul binasý, 1 üniversite kampüsü, 3 fakülte binasý, 2 yurt binasý, 1 kültür merkezi, 1 eðitim kompleksi, 1 adet kimya laboratuvarý ve 1 adet de bilgisayar laboratuvarý kurulumu gerçekleþtirilmiþtir. Söz konusu hizmetlerden yýlda 13.530 öðrencinin faydalanmasý saðlanmýþtýr. 2006 yýlýnda Ýsrail'in Lübnan'a yönelik bir ay süre ile düzenlediði hava saldýrýlarýndan zarar gören sivil halka Türk STK'larýnca ilk etapta 2.300 çadýr, battaniye ve 1.000 adet nevresim takýmý gönderilmiþ, týbbi malzeme ve ilaç yardýmýnda bulunulmuþtur. Bangladeþ'te meydana gelen Sýdr Kasýrgasýndan etkilenen halka 1000 adet battaniye ve selden etkilenen baþta çocuk ve bayanlara 17.612 çift ayakkabý hibe edilmiþtir. Ayrýca selden zarar gören bir yetimhanenin restorasyonu, Pakistan'da 8 adet prefabrik konut inþasý ile Endonezya, Bangladeþ, Madagaskar, Nijerya, Sudan ve Somali'de toplam 8 adet cami inþaatý ile bir eðitim kurumuna binek araç hibesi gerçekleþtirilmiþtir. RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ BÖLGESEL VE ÜLKESEL DAÐILIMI “OECD Üyesi Ülkelerin Kalkýnma Yardýmlarý ve Türkiye'nin Durumu” baþlýklý bölümde de genel olarak deðinildiði üzere Kafkaslar ve Merkez Asya, Doðu Avrupa - Balkanlar ve Orta Doðu ülkeleri Türkiye'nin kalkýnma yardýmý götürdüðü öncelikli bölgelerin baþýnda gelmektedir. 47 am pl M f./ Ka a sy .A lk Ba ri Af ka ta Or ðu Do Uz ak ðu Do Dið 2007 70 lam p To er 2005-2006-2007 KARÞILAÞTIRMALI PROJE DAÐILIMI PROJE BAZLI (BÖLGESEL) (ADET) a sy .A M f./ Ka lk Ba r. Av . ./D Af a rik ta Or Do ðu Uz ak ðu Do 1,63 0,14 2,51 35,65 13,43 46,01 102,94 109,14 43,99 24,79 30,97 11,76 96,59 0 37 389 177 89 110 323 181 111 236 116 vr. .A D ./ 503 100 711 537 1149 410 759 500 0 200 81,62 80,87 300 913 1874 1000 2006 397,43 308,04 500 332,49 2933 2007 400 1500 To 2006 2014 3000 2000 2005 2005 544,95 600 3500 2500 700 532,47 BÖLGESEL PROJE DAÐILIMI 642,58 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý Di r ðe 2005-2006-2007 KALKINMA YARDIMLARININ BÖLGESEL DAÐILIMI (BÜTÇESEL) “MÝLYON ABD DOLARI” GRAFÝK29 GRAFÝK27 49 Türkiye 2007 yýlýnda toplam 2.933 proje ve faaliyet gerçekleþtirmiþtir. Bu proje ve faaliyetlerden 70 adedi Amerika ve Okyanusya bölgesinde uygulanmýþtýr. 100,0% 80,0% 40% 40,0% 24% 17% 20% 0% pl To am M f./ Ka s .A ya lk Ba r. Av . ./D Af 11% 6% a rik ðu ðu Do Do ta ak Or Uz PROJE VE FAALÝYETLERÝN BÖLGESEL DAÐILIMI PROJE BAZINDA (%) 2007 GRAFÝK28 20,0% 0,5% 39% 2,5% 60,0% 60% 5,7% 80% 20,0% 100% 120,0% 100% 56,5% 120% 14,8% 2007 yýlý içinde Türkiye'nin en çok kalkýnma yardýmý götürdüðü bölge, 1.149 proje ve faaliyet ile geçmiþ yýllarda da olduðu gibi Kafkaslar ve Merkez Asya olup, oraný %39'dur. Bu bölgeyi %24 ile Balkanlar ve Doðu Avrupa, %17 ile Afrika, %11 ile Orta Doðu ve %6 ile de Uzak Doðu takip etmektedir. 100% 2007 yýlýnda, önceki yýllara oranla proje ve faaliyet sayýlarýnda ciddi bir artýþ söz konusudur. 2007 yýlýnda gerçekleþtirilen toplam proje ve faaliyet sayýsý bir önceki seneye göre %46'lýk bir artýþ göstermiþtir. Dolayýsýyla, tüm bölgelerdeki proje sayýlarýnda, geçmiþ yýla oranla göreceli bir artýþ olmuþtur. Özellikle Afrika'ya yönelik proje ve faaliyet sayýsýnda %113 gibi çok ciddi bir artýþ göze çarpmaktadýr. Ülkemizin Afrika'ya Açýlým Eylem Planlarý doðrultusunda yeni giriþimleri baþlatmasý, 2005 yýlýnda Etiyopya'da, 2006 yýlýnda Sudan'da ve son olarak 2007 yýlýnda Senegal'de TÝKA Program Koordinasyon Ofisleri açýlmasý, bölgede yoðun bir þekilde proje ve faaliyetlerin yürütülmesini saðlamaktadýr. Ýki taraflý RKY'nin bütçesel olarak bölgesel daðýlýmý önceki yýllara göre incelendiðinde, 2007 yýlýnda, Balkanlar ve Orta Doðu'da faaliyet bütçelerini koruduðu, Uzak Asya'da 2005 yýlýnda meydana gelen depremin etkilerinin azalmasýna paralel olarak belli bir oranda düþme olduðu, buna karþýlýk Afrika'daki faaliyet bütçesinin %25'lik bir artýþ gösterdiði görülmektedir. 0,0% pl To am GRAFÝK30 M f./ a K s .A ya ta Or Do ðu lk Ba vr. .A D ./ Af a rik ak Uz ðu Do ÝKÝ TARAFLI RKY’NÝN BÖLGESEL DAÐILIMI (%) 2007 Dið er Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý Türkiye 2007 yýlýnda, kalkýnma yardýmý alan ülkeler listesinde yer alan 103 ülkeye RKY saðlamýþtýr. ÝKÝ TARAFLI RKY'NÝN BÜTÇESEL DAÐILIM (2007) 120 103 100 Diðer yandan, 2007 yýlýnda OECD-DAC kalkýnma yardýmý alabilen ülkeler listesinde yer almayan daha geliþmiþ 14 ülkeye, 9 CEECs/NIS ülkesine ve geliþmiþ ülkelerde yerleþik 17 ayrý topluluða da 86,45 milyon ABD dolarý yardým yapýlmýþtýr. Söz konusu ülkeler OECD-DAC kriterlerine göre kalkýnma yardýmý alan ülkeler kategorisinde olmamalarý nedeniyle Türkiye Kalkýnma Yardýmlarý raporuna dahil edilememektedir. Yardým verilen ülkelerin tam listesi ve yardým miktarý Ek3’te yer almaktadýr. BALKANLAR ve DOÐU AVRUPA 80.87 Milyon $ KAFKASLAR VE MERKEZ ASYA 80 60 43 34 40 16 20 0 pl To am ri Af ka As lar upa ik a n r er lka . Av a Am B D ve BÖLGELERDE YARDIM VERÝLEN ÜLKE SAYILARI (2007) (ADET) UZAK DOÐU 308.04 Milyon $ ya 10 GRAFÝK31 13.43 Milyon $ 51 EN ÇOK YARDIM ALAN ÜLKELER 15,46 n va an an an ek na rs so is t i st yc b e k n o a e b H K Lü Pa m a er k z n r s A Tü Bo n da u S 20,00 10,00 10,51 15,70 30,00 12,51 40,00 14,22 57.29 Milyon $ 50,00 15,86 ÇOK TARAFLI YARD. 60,00 19,84 2.51 Milyon $ (Amerika ve Okyanusya) 25,54 DÝÐER BÖLGELER 70,00 42,81 544.95 Milyon $ 46,68 GENEL TOPLAM 33,47 80,00 36,22 109.14 Milyon $ 69,56 30.97 Milyon $ ORTA DOÐU 71,61 AFRÝKA 0,00 Uluslararasý kuruluþlara yapýlan katký ve aidat ödemeleri (çok taraflý RKY) hariç, RKY'nin bütçesel daðýlýmý incelendiðinde, toplam 544,95 milyon ABD dolarý olan iki taraflý RKY'nin 308,04 milyon ABD dolarýnýn Kafkaslar ve Merkez Asya bölgesinde, 109,14 milyon ABD dolarýnýn Orta Doðu bölgesinde, 80,87 milyon ABD dolarýnýn Balkanlar ve Doðu Avrupa bölgesinde, 30,97 milyon ABD dolarýnýn Afrika bölgesinde, 13,43 milyon ABD dolarýnýn Uzak Doðu bölgesinde, 2,51 milyon ABD dolarýnýn ise Okyanusya ve Amerika bölgelerinde kullanýldýðý görülmektedir. Proje/faaliyet sayýsýnda %39'luk pay ile birinci sýrada yer alan Kafkaslar ve Merkez Asya bölgesi toplam bütçenin %56,5'ini almýþtýr. Af g i an n sta GRAFÝK32 Ký rg n sta i z ý k Ira z Ka is ak n ta tin n n sta sta i i l o ab oð Ar i M ud Su lis Fi 2007 YILI EN ÇOK YARDIM ALAN ÜLKELER “MÝLYON ABD DOLARI” 2007 yýlýnda Türkiye'nin kalkýnma yardýmlarýndan en çok payý alan ülke, 71,61 milyon ABD dolarýyla Afganistan olmuþtur. Afganistan'ýn Yeniden Ýmarý Programý kapsamýnda Wardak ilinde kurulan il imar ekibinin faaliyetleri, barýþý yapýlandýrma operasyonlarý kapsamýnda ülkede bulunan Türk birlikleri aracýlýðýyla yapýlan katkýlar ve sýðýnmacýlara yapýlan destekler neticesinde Afganistan birinci sýradadýr. 2006 yýlýnda 50,16 milyon dolarlýk borç affý nedeniyle birinci sýrada yer alan Kýrgýzistan, 2007 yýlýnda da ilk sýralardaki yerini korumuþtur. Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý KALKINMA YARDIMLARINDAN EN ÇOK YARARLANAN ÜLKELER (MÝLYON ABD DOLARI) (2007 YILI) 70,00 50,00 36,22 42,81 60,00 40,00 33,47 69,56 1,37 10,00 6,90 7,84 20,00 2,14 19,84 30,00 7,25 80,00 71,61 EN ÇOK YARDIM ALAN ÜLKELER (GÜNEY – MERKEZ ASYA) 0,00 g Af n sta i an rg Ký ý n ta zis ta kis za Ka n b er Az n ca y a GRAFÝK33 þ n n n n a) de m sta sta sta sta i i i i a r l k k c r g e en ci Bu Pa an zb Gü r( Ta km B a r Ö Tü nm ya M 2007 EN ÇOK YARDIM ALAN ÜLKELER (GÜNEY & MERKEZ ASYA) “MÝLYON ABD DOLARI” n ta ki s 5,00 0,00 so Ko va GRAFÝK34 a sn o B ek rs e H M ya on d e ak o M o ld na ay kr va U na Ar k tlu vu 2007 EN ÇOK YARDIM ALAN ÜLKELER (BALKANLAR VE DOÐU AVRUPA) “MÝLYON ABD DOLARI” 1,19 10,00 1,88 9,18 15,00 4,30 20,00 7,56 15,86 25,00 7,56 30,00 25,54 EN ÇOK YARDIM ALAN ÜLKELER (BALKANLAR VE DOÐU AVRUPA) an i st b r Sý að ad r a K AVRUPA TOPLAMI 80,87 AFRÝKA TOPLAMI 30,97 KOSOVA 25,54 SUDAN 15,46 BOSNA-HERSEK 15,86 SOMALÝ 3,55 MAKEDONYA 9,18 ETÝYOPYA 1,89 MOLDOVA 7,56 NÝJER 1,45 UKRAYNA 7,56 DÝÐER AFRÝKA ÜLKELERÝ TOPLAMI 8,62 ARNAVUTLUK 4,30 DAHA GELÝÞMÝÞ ÜLKELER 31,51 DÝÐER AVRUPA ÜLKELERÝ TOPLAMI 10,88 KKTC 9,31 ASYA TOPLAMI 430,61 BULGARÝSTAN 9,13 ORTA DOÐU TOP. 109,14 RUSYA FD. 6,65 IRAK 46,68 ROMANYA 3,21 LÜBNAN 15,70 DÝÐER ÜLKELER TOPLAMI 3,21 FÝLÝSTÝN 14,22 SUUDÝ ARABÝSTAN 12,51 ÝRAN 7,44 DÝÐER ORTA DOÐU ÜLKELERÝ TOPLAMI 12,62 GÜNEY VE ORTA ASYA TOP. 308,04 AFGANÝSTAN 71,61 KIRGIZÝSTAN 69,56 KAZAKÝSTAN 42,81 AZERBAYCAN 36,22 PAKÝSTAN 33,47 TÜRKMENÝSTAN 19,84 GÜRCÝSTAN 7,84 ÖZBEKÝSTAN 7,25 TACÝKÝSTAN 6,90 DÝÐER ORTA ASYA ÜLKELERÝ TOPLAMI 12,56 UZAK DOÐU TOP. 35,65 ENDONEZYA 23,51 MOÐOLÝSTAN 10,22 DÝÐER UZAK DOÐU ÜLKELERÝ TOPLAMI 1,92 Tablo-7 53 6000 Ü. Þ GL . S . . LÞ G S. Ç. . Ç PPY VE TEK.ÝÞB. SEKTÖRLERE DAÐILIMI "MÝLYON ABD DOLARI" (2007) 0 s. l e ni am ðitim ðlýk So ivi l ve ijye rem S p a r / i ý u ý E S e p ar p S H Ü To f. Dði t Ya Ýd lt Ya Su Nü ðl. l A A Sa SOSYAL ALT YAPILARIN GELÝÞTÝRÝLMESÝ PROJELERÝ DAÐILIMI (ALT SEKTÖR) (2007) “MÝLYON ABD DOLARI” GRAFÝK36 Ýki taraflý kalkýnma yardýmlarýnýn kategori/sektör ayrýntýlý daðýlým tablosu Ek-4'de yer almaktadýr. 198 260 283 569 395 612 434 1098 520 2481 600 500 Söz konusu alt sektörde yapýlan çalýþmalar ile toplam 17.914 öðrencinin eðitimine katký saðlanmýþtýr. Bahse konu öðrencilerin eðitimi için görevlendirilen eðitim öðretim görevlilerinin sayýsý ise toplam 2.104'tür. 311 198 98 200 100 47 Türkiye'de Eðitilen Öðrenciler Projesi(On bin öðrenci projesi), Türkoloji ve Türk Dili Eðitimi Projesi, Kýrgýzistan'da Manas Üniversitesi Programý, Kazakistan Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Programý, Afganistan Eðitim Altyapýlarýnýn Ýyileþtirilmesi Programý Türk Dünyasý Araþtýrmalarý Vakfý Eðitim Programý, Türk Diyanet Vakfý Eðitim Programý, Yurt dýþýnda görevlendirilen eðiticilere yönelik Hizmet Ýçi Eðitim Programý, MEB'e baðlý 29 öðretim kurumu ve Türkiye Türkçesi Eðitim Öðretim Merkezi programý olarak görülmektedir. 300 84 En büyük payýn 289,53 milyon ABD dolarý ve %84,6 oran ile sosyal altyapý ve hizmetlerin geliþtirilmesi çalýþmalarýna ait olduðu, Ekonomik altyapý ve hizmetler sektöründe yapýlan katkýlarýn 42,5 milyon ABD dolarý ve %12,4 oraný ile ikinci, Üretim sektörlerinde yapýlan katkýlarýn 7,84 milyon ABD dolarý ve %1,25 oraný ile üçüncü, Çoklu ve çakýþan sektörlerde yapýlan katkýlarýn ise 2,23 milyon ABD dolarý ve %0,65 oraný ile dördüncü sýrada yer aldýðý görülmektedir. Eðitim alt sektöründeki en önemli proje ve program çalýþmalarý 2005 ve 2006 yýllarýnda olduðu gibi; 55 700 400 RKY'nin en önemli bileþenini oluþturan ve 2007 yýlýnda toplam 342,11 milyon ABD dolarý tutarýnda bir hacme sahip olan teknik iþbirliði ve proje/program yardýmlarýnýn sektörel daðýlýmýnda; ÜLKELERE GÖRE ÖÐRENCÝ EÐÝTÝMLERÝ (2007) (KÝÞÝ) GRAFÝK37 800 a an an ek ov rs ist is t d l e c n r o H ga M Gü na Af s Bo n n na an an ca ek sta i y rs ist i st ay a b r e k n a b r r a e H rg Uk a Ký az ze iA km n A K d r s u Tü Bo Su k Ira 0 s ý zi n ta GRAFÝK38 s Ko a ov Öz kis be n ta d ol M 17 GRAFÝK35 A E. . LÞ G .Y. va 18 ÝK A S. .Y. Þ. GL 50 so Ko 24 KN TE B ÝÞ Y PP .+ 100 2,23 a ny 26 0 7,84 o ed ak 44 42,5 50 M 95 150 100 k Ira 165 150 n n n n an ca i st sta sta sta i i i y l k z n a ý o e b za rg oð er Ka km Ký M r Az Tü 730 200 0,23 200 0 5,09 250 23,78 250 3000 1000 37,52 300 13,93 289,53 300 4000 2000 208,98 350 289,53 342,11 5000 3277 Harcamalar bazýnda 2006 yýlýna oranla % 7,7'lik bir artýþ kaydedilen sosyal altyapý ve hizmetler sektöründe en büyük pay 208,98 milyon ABD dolarý ile eðitim çalýþmalarýnda gerçekleþmiþtir. 400 350 7000 Sosyal Altyapý ve Hizmetler TEKNÝK ÝÞBÝRLÝÐÝ VE PROJE PROGRAM YARDIMLARININ SEKTÖREL DAÐILIMI 5735 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý a ov an an is t is t c n r ga Gü Af GÖREVLENDÝRÝLEN EÐÝTÝM PERSONELÝ SAYILARI (2007) (KÝÞÝ) Sosyal altyapýlarýn geliþtirilmesi açýsýndan önem arz eden bir diðer çalýþma alaný olan saðlýk alt sektöründe, iþbirliði halinde olunan ülkelerden gelen doktor, hemþire vb. saðlýk personelinin kapasitesinin arttýrýlmasý çalýþmalarýna aðýrlýk verilmiþtir. Bu kapsamda baþta Afganistan, Sudan ve Azerbaycan olmak üzere toplam 7 ülkeden gelen ve 3 ay ila 1 yýl arasý deðiþen sürelerle ülkemizde eðitim gören saðlýk personeli sayýsý 243'tür. Yine sosyal altyapýlarýn geliþtirilmesi çalýþmalarý içerisinde deðerlendirilen su ve su hijyeni alt sektöründe 2007 yýlý çok sayýda proje yürütülmüþtür. Moldova'da gerçekleþtirilen Çadýr Lunga Su Projesi, Tacikistan'da gerçekleþtirilen Hisar Ýçme Suyu Projesi ve Gine'de bir su merkezi kurulmasýna yönelik yürütülen proje, bahse konu projelerin en önemlileri arasýndadýr. Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý Ekonomik altyapýlar ve hizmetlerin iyileþtirilmesine yönelik çalýþmalarýn alt sektörlerinde gerçekleþtirilen önemli projeler aþaðýdaki gibidir: ALT SEKTÖRDE YÜRÜTÜLEN DÝÐER PROJELER (2007 YILI) Afganistan Etiyopya Su Kuyusu 21 21 Su Deposu 1 Sudan Makedonya Kosova Gürcistan Moðolistan 4 3 1 3 Su Ýshale Hattý 1 2 Dere Ýslahý 1 1 Su Filtre Ýstasyonu 1 2 1 1 Kanalizasyon Sistemi Malzeme/Ekipman Hibesi Ulaþtýrma ve Depolama: Moðolistan'da Bilge Kaðan Karayolu'nun yapýmý ve Afganistan Wardak-Seydabad'da soðuk hava deposu inþasý, Enerji: Wardak Meydan-ý Þehir yerleþiminin aydýnlatýlmasý, Irak 1 1 Bankacýlýk ve Finans: Ziraat Bankasý A.Þ. Genel Müdürlüðü Bankacýlýk Okulunca gerçekleþtirilen eðitim programlarý; Ýletiþim: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Genel Müdürlüðünün (TRT) toplam 28 ülkede gerçekleþtirdiði iletiþim altyapýlarýnýn geliþtirilmesine yönelik proje/faaliyetler; Ýþ ve Diðer Sektörler: Türkiye'de gerçekleþtirilen 13 fuara özel sektör katýlýmýnýn saðlanmasý. Sondaj Mak. 1 Su Pompasý Jenaratör Su Tankeri Üretim Sektörlerinin Geliþtirilmesi Tablo-8 2007 yýlýnda harcamalar bazýnda % 2'lik bir artýþ kaydedilen üretim sektörlerinin geliþtirilmesi çalýþmalarý arasýnda; Ülkemiz kamu kurum ve kuruluþlarýnýn deneyimlerinin idari ve sivil kapasitelerin geliþtirilmesi maksadýyla ortak ülkelerdeki muadillerine aktarýlmasýna 2007 yýlýnda da devam edilmiþtir: Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan emniyet personeline yönelik olarak gerçekleþtirilen ve 471 kiþinin iþtirak ettiði 54 eðitim programý; Dýþiþleri Bakanlýðýnca yürütülen ve 28'i Afrika ülkelerinden olmak üzere toplam 70 ülkenin Dýþiþleri meslek memurunun katýlýmýyla devam edilen “Genç Diplomatlar Eðitim Programý”; OECD Ankara Çok Taraflý Vergi Eðitim Merkezi'nde Maliye Bakanlýðýnca gerçekleþtirilen eðitimler, 2007 yýlýnda bu çerçevede gerçekleþtirilen projeler arasýnda ön plana çýkan baþlýca çalýþmalar olarak göze çarpmaktadýr. Özbekistan'da seracýlýðýn geliþtirilmesi, Kýrgýzistan'da orman zararlýlarý ile mücadele, Makedonya'da arýcýlýðýn geliþtirilmesi, Azerbaycan'da organize sanayi bölgesi kurulmasý, gibi projeler ön plana çýkmaktadýr. 45 2006 yýlýna göre harcamalar bazýnda % 12,7'lik bir düþüþ yaþanan ekonomik altyapý ve hizmetlere iliþkin çalýþmalarda en büyük payýn 27,04 milyon ABD dolarý ile iþ ve diðer sektörlere ait olduðu görülmektedir. 57 7 6 4,98 5 4 2,45 2 0,41 1 35 30 0 27,04 pl To 25 20 11,21 15 10 2,77 5 0 Ekonomik Altyapý ve Hizmetler 7,84 8 3 42,5 40 pl To 9 am v Ýþ e ð Di er li þ Bi im aþ Ul po De l. 0,98 0,51 ji ns er na i En F nk a B EKONOMÝK ALT YAPILAR PROJELERÝ DAÐILIMI (ALT SEKTÖR) (2007) "MÝLYON ABD DOLARI" GRAFÝK39 am . ad M i/ ay n Sa þ Ýn Ta a ./H m r /O ýr m . yv m riz /t Tu re ca Ti ÜRETÝM SEKTÖRLERÝNÝN GELÝÞTÝRÝLMESÝ PROJELERÝ DAÐILIMI (ALT SEKTÖR) (2007) “MÝLYON ABD DOLARI" GRAFÝK40 142 100 0 a n n n n n n n in ta ta ta ista ov ista ca da i st s s s l s i i i y i u k F ik S rc an ba Ko ýrgýz be Tac fg er z Gü K z A Ö A 2007 YILINDA KALKINMA YARDIMLARI KAPSAMINDA KURUM VE KURULUÞLARIN ÇALIÞMALARI 153 153 199 200 203 230 232 259 300 269 337 343 400 347 500 Toplam Eðitilen Uzman Sayýsý: 7.018 393 600 450 533 700 515 654 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý a a a n n n k k ta ayn opy se ista Ira lista ony s r i o ak en Ukr Etiy He ed oð ak sna Kaz rkm M M Tü Bo Kamu kurum ve kuruluþlarýnýn resmi RKY'ye katkýlarý deðerlendirildiðinde, Milli Eðitim Bakanlýðýnýn önceki yýllarda olduðu gibi ilk sýrada, bütçesinin tamamý kalkýnma yardýmlarý kapsamýnda deðerlendirilen TÝKA'nýn ikinci sýrada, barýþý yapýlandýrma alanýndaki yoðun faaliyetlerinden dolayý Genelkurmay Baþkanlýðý'nýn ise üçüncü sýrada yer aldýðý görülmektedir. EÐÝTÝLEN UZMAN SAYILARI (2007) (KÝÞÝ) GRAFÝK41 2% 2% 350 34% 59 3% 346 400 7% Toplam Danýþman Sayýsý: 2.346 3% 300 12% 212 3% 250 9% 7% 47 49 49 56 61 66 71 72 88 89 54 50 93 5% 105 100 119 142 200 150 10% 4% 0 b er z A va an dan ek rs oso cist e Su H K ür a G n n ca y a s Bo GRAFÝK42 k ya an stan ova an an stan istin pya stan stan Ira l i st i i i s t d on k i s t i d l l k k ý zi Fi o iyo cik a a e Mo an e ð z rg b P g k Et a ý f o a z T a K A K M Ö M GRAFÝK43 EN ÇOK KALKINMA YAPAN KAMU KURUM VE KURULUÞLARI (%) (2007) GÖREVLENDÝRÝLEN DANIÞMAN SAYILARI (2007) (KÝÞÝ) Milli Eðitim Bakanlýðý Türkiye Acil Durum Yönetimi Gn. Md. Genel Kurmay Baþkanlýðý Türkiye Kýzýlay Derneði Gn. Md. Tika Hoca Ahmet Yesevi Emniyet Gn.Md. Türk Diyanet Vakfý Hazine Müsteþarlýðý TRT Genel Müdürlüðü Dýþiþleri Bakanlýðý Diðer Kamu Kayn. Kullanan Vakýflar Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý RKY çalýþmalarýnda öne çýkan kurum ve kuruluþlarýmýzýn uyguladýðý önemli projelerden bazýlarý aþaðýda belirtilmektedir: TÜRK ÝÞBÝRLÝÐÝ VE KALKINMA ÝDARESÝ BAÞKANLIÐI (TÝKA) Geliþme yolundaki ülkelerin kalkýnmalarýna yardýmcý olmak, bu ülkelerle; ekonomik, ticari, teknik, sosyal, kültürel ve eðitim alanlarýnda iþbirliðini projeler ve programlar aracýlýðýyla geliþtirmek olan TÝKA Baþkanlýðýnýn, Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan Bosna-Hersek, Etiyopya, Filistin, Gürcistan, Karadað, Kazakistan, Kýrgýzistan, Kosova, Makedonya, Moðolistan, Moldova, Özbekistan, Senegal, Sudan, Tacikistan, Türkmenistan ve Ukrayna-Kýrým olmak üzere 20 ülkede Program Koordinasyon Ofisleri bulunmaktadýr. TÝKA Baþkanlýðýnca, kurumsal yapýlarýn geliþtirilmesi ve desteklenmesi amacýyla, kamu yönetimi, KOBÝ, istatistik, rekabet, sigortacýlýk, bankacýlýk, maliye, gümrük, ulaþtýrma, dýþ ticaret, turizm, teþvikler, hukuk, iç güvenlik, serbest bölgeler, yabancý yatýrýmlar, menkul kýymetler, uluslararasý iliþkiler, radyo televizyon gibi alanlarda personelin yetiþtirilmesi, mevzuatýn oluþturulmasý, iþbirliðinin geliþtirilmesi, yeni kurumlarýn oluþturulmasý, varolan kurumlarýn güçlendirilmesi için eðitim ve danýþmanlýk hizmetleri saðlanmakta ve malzeme-ekipman desteðinde bulunulmaktadýr. Diðer yandan, tarým ve hayvancýlýk projeleriyle üreticilerin örgütlenmelerine ve kendi adlarýna üretim yapabilme kapasitelerinin geliþtirilmesine, tarýmsal üretimde nitelik ve niceliðin arttýrýlmasýna, tarýmsal mekanizasyon konusunda ticari ortamýn oluþturulmasýna katkýda bulunan TÝKA'nýn 2007 yýlýnda bu sektörde yürüttüðü bazý programlar aþaðýda sýralanmaktadýr: Azerbaycan'da bitki karantina laboratuarlarýnýn modernizasyonu, Türkmenistan çeþit tescil ve tohum sertifikasyon sistemi ve laboratuar kurulmasý, Gürcistan Adjara Özerk Bölgesi'nde beyaz amerikan kelebeði ile mücadele Arnavutluk'ta hayvancýlýðýn geliþtirilmesi, Makedonya'da arýcýlýðýn geliþtirilmesi, Kýrgýzistan'da orman zararlýlarý ile mücadele projesi Özbekistan'da modern seracýlýðýn geliþtirilmesi Sudanlý uzmanlarýn gýda üretimini geliþtirme konusunda eðitimi Wardak Meydan-ý Þehir'de örnek veteriner kiliniði hizmet binasý inþaatý. Halka doðrudan ulaþan altyapý hizmetleri kapsamýnda ulaþým, içme suyu ve kanalizasyon alt yapýlarýnýn iyileþtirilmesi gibi projeler uygulanmakta; bu alanlarda yardým alan ülkelerin ilgili kurum ve kuruluþlarý yetkilileri ve uzmanlarý için danýþmanlýk hizmeti verilmekte, fizibilite hazýrlanmaktadýr. Yürütülen projelerden bazýlarý aþaðýda verilmektedir: Moldova Gagauz Yeri Ýçme Suyu Projesi, Tacikistan Hisar Nahiyesi Ýçme ve Müminabat Nahiyesi sulama tesislerinin bakýmý ve onarýmý, Kýrým, Gürcistan, Afganistan, Etyopya ve Sudan'da yürütülen içme suyu projeleri, Moðolistan Karakum-Orhun Karayolu yapým çalýþmasý. Geliþmekte olan halklarýn sosyal kalkýnmalarý ve yaþam standartlarýnýn iyileþtirilmesine katkýda bulunulmasý amacýyla konut edindirme, eðitim ve saðlýk gibi önemli konularda proje ve faaliyetler gerçekleþtirilmektedir. TÝKA'nýn bu alanda uyguladýðý projelerden örneklere aþaðýda yer almaktadýr: Kýrgýzistan'da Hemotoloji Hizmetleri ve Kemik Ýliði Nakli Yönteminin Geliþtirilmesi Projesi, Saðlýk personeli eðitimi Moðolistan kan merkezi kurulmasý, Bosna-Hersek çeþitli hastanelere donaným yardýmý. Eðitim altyapýsýnýn iyileþtirilmesi amacýyla uygulanan projelere örnekler ise aþaðýda verilmektedir. Kosova'da Eðitim Veren Eðiticiler Ýçin Pedagojik Formasyon Programý, Moldova, Kýrým ve Gürcistan'da okul onarýmlarý, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Gürcistan, Kazakistan, Kýrgýzistan, Moðolistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan, ve Ukrayna'daki (Kýrým) çeþitli okullara ekipman ve malzeme yardýmý gibi çalýþmalar. Milli Eðitim Bakanlýðýnýn bir diðer önemli projesi ise Kýrgýzistan Manas Üniversitesi'nde 1.753 öðrencinin ve Kazakistan'da Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi'nde de 28.000 öðrencinin eðitim öðretim görmesinin desteklendiði projelerdir. Meslek edindirme ve istihdamýn saðlanmasý kapsamýnda, bölge ülkelerinden özellikle kadýnlarýn ekonomiye katýlýmýnýn saðlanmasý, yoksulluðun azaltýlmasý amacýyla; halý dokuma, trikotaj, nakýþ, altýn ve gümüþ iþleme gibi konularda eðitim programlarý ve kurslar düzenlenmektedir. Ayrýca ikili anlaþmalar ve iyi niyet çerçevesinde hükümetimizce çeþitli hükümetler emrine verilen burs programlarýndan 2007 yýlýnda 1.481 öðrencinin yararlanmasý saðlanmýþtýr. STK'lar ile iþbirliðinde Biçki-Dikiþ Kursu Açýlmasý, Makedonya ve Kosova'da Mesleki Eðitim Merkezleri açýlmasý ve eðiticilerin eðitimi, istihdam saðlamaya yönelik diðer önemli çalýþmalardýr. TÝKA Baþkanlýðý tarafýndan, kültürel iliþkilerin geliþtirilmesi amacýyla, kültürler arasý etkileþimin saðlanmasýnda önemli rol üstlenen radyo, televizyon, gazete ve dergiler desteklenmekte ve bu sektörde görev yapan personelin eðitimi saðlanmaktadýr. Ayrýca çok sayýda kongre, sempozyum, seminer, kurultay, toplantý, gösteri, konser ve sergi düzenlenmekte veya desteklenmektedir: MÝLLÝ EÐÝTÝM BAKANLIÐI Kalkýnma yardýmlarý kapsamýnda gerçekleþtirilen uzmanlýk eðitimleri dýþýnda kalan temel, orta ve yüksek eðitimler ile lisansüstü eðitimlerin planlama, genel koordinasyon ve icrasý Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan gerçekleþtirilmektedir. 1992-93 eðitim döneminde baþlayan Büyük Öðrenci Projesi kapsamýnda þu ana kadar 57 ülkeden 7.300 öðrenci eðitimini tamamlayýp mezun olmuþtur. Halen 20 ilde 32 üniversitede, 5.579 öðrenci öðrenimine devam etmektedir. GENELKURMAY BAÞKANLIÐI Güvenlik sektöründe yapýlacak kalkýnma yardýmlarý çalýþmalarý ile barýþý yapýlandýrma çerçevesinde güvenlik kuvveti tahsisi, güvenlik güçleri arasýndaki doðrudan iliþkiler, barýþ için ortaklýk eðitimleri Genelkurmay Baþkanlýðý tarafýndan gerçekleþtirilmektedir. 21 Ülkeden 480 temsilcinin yararlandýðý BÝOEM (Barýþ Ýçin Ortaklýk Eðitim Merkezi) Komutanlýðýnýn eðitim programlarý bu kapsamda deðerlendirilmektedir. Afganistan'da 8 adet su kuyusu açýlmasý, askeri lise modernizasyonu, öðrencilere, yoksul ve kimsesizlere eðitim malzemesi ve maðdur halka gýda yardým paketleri daðýtýmý, Lübnan'da okullara ekipman yardýmý, su deposu, oyun/çocuk parký, Bosna Hersek'te hastane ve okul onarýmlarý, öðrencilere kýrtasiye ve eðitim malzemesi hibesi gibi teknik iþbirliði ve proje program yardýmlarý sivil-askeri iþbirliðine örnek teþkil etmektedir. 61 Türkiye'nin 2007 Yýlý Kalkýnma Yardýmlarý TÜRKÝYE ACÝL DURUM YÖNETÝMÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ Ülke güvenliðini etkileyecek ölçekteki deprem, meteorolojik afet, nükleer ve kimyasal madde kazalarý gibi acil durum yönetimini ve iyileþtirme çalýþmalarýný yürüten kurum ve kuruluþlar arasýnda koordinasyonu saðlamak amacýyla kurulan Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüðü benzer çalýþmalarýný kalkýnmakta olan ülkelerde de yürütmektedir. Bu çerçevede Pakistan'da meydana gelen sel ve deprem felaketleri sonrasýnda felaketzedelere ve Lübnan'da meydana gelen savaþýn ardýndan maðdur olan Filistinli mülteciye gýda yardýmý yapýlmýþtýr. TOPLU KONUT ÝDARESÝ BAÞKANLIÐI(TOKÝ) TOKÝ Pakistan'ýn Muzafferabat þehri'nin deprem sonrasý yeniden inþasý projesi kapsamýnda; 12 yönetim binasý, 1 kolej binasý, 1 ortaokul binasý, 1 ibadethane, 1 konferans ve sergi salonu binasý, 1 alýþveriþ merkezi, 1 spor salonu, 1 misafirhane, 1 bekar yurdu, 200 konut yapýmý ve bu alanlarýn çevre düzenlemeleri ile altyapý hizmetleri hayata geçirilmiþtir. DIÞÝÞLERÝ BAKANLIÐI Kalkýnma yardýmlarýnýn politik hedef ve önceliklerinin belirlenmesi sorumluluðunu üstlenen ve uluslararasý iliþkiler yönüyle koordinasyonu saðlayan Dýþiþleri Bakanlýðý, ayrýca, çok taraflý kalkýnma yardýmlarýna yönelik olarak çalýþan uluslararasý kuruluþlara katký ve aidat ödemeleri gerçekleþtirmektedir. 2007 yýlý içerisinde Dýþiþleri Bakanlýðý 37 proje ve faaliyet ile dünyanýn çeþitli yerlerinde meydana gelen sel, kasýrga, kuraklýk, fýrtýna, toprak kaymasý ve deprem gibi afet alanlarýna ilaç, týbbi malzeme, saðlýk, doktor, hemþire, barýnma için çadýr, battaniye ve gýda ihtiyaçlarýnýn giderilmesine yönelik olarak ayni ve nakdi yardýmlarýn koordinasyonunu üstlenmiþ, 70 diplomatýn mesleki eðitimlerini gerçekleþtirmiþ, Uluslararasý Çocuk Merkezi (ICC)'ne verdiði destekle 3 eðitim programý, 2 toplantý ve 1 projenin gerçekleþtirilmesini saðlamýþtýr. ÝÇÝÞLERÝ BAKANLIÐI Türkiye'nin çevresel güvenlik ihtiyaçlarý, Ýçiþleri Bakanlýðýnýn kalkýnma yardýmlarý çalýþmalarýnda esas kriter olarak dikkate alýnmaktadýr. Bu kriter doðrultusunda 2007 yýlý içerisinde toplam 14 eðitim programý düzenlenerek, 15 ülkeden 1.172 uzmanýn eðitimi gerçekleþtirilmiþtir. Ýçiþleri Bakanlýðý'nda 54 proje ve faaliyet ile; 471 kiþinin eðitimi, Polis Akademisinde 15 ülkeden 236 polis öðrencinin eðitimi ve Türkiye Uluslararasý Uyuþturucu ve Organize Suçlarla Mücadele Akademisi (TADOC)'nde 465 kiþinin eðitimi gerçekleþtirilmiþtir. Ayrýca 126 ülkeden 55.498 sýðýnmacýnýn ülkelerine geri gönderilmesi ile iade iþlemleri tamamlanýncaya kadar ülkemizde misafir edilmelerinin saðlanmasý gibi faaliyetleri gerçekleþtirmiþtir. DÝYANET ÝÞLERÝ BAÞKANLIÐI VE VAKIF FAALÝYETLERÝ Kalkýnma yardýmlarý kapsamýnda gerçekleþtirilen kültürel iþbirliði çalýþmalarý ile eðitim faaliyetlerinde etkin olan Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý, çalýþmalarda Kültür ve Turizm Bakanlýðý, Milli Eðitim Bakanlýðý ve TÝKA ile iþbirliði yapmaktadýr. Bu kapsamda; 197 teknik iþbirliði projesi ile öðrenci eðitimleri ve danýþman görevlendirilmesi gerçekleþtirilmiþ, destek verilen eðitim kurumlarýna eðitim materyalleri desteði saðlanmýþtýr. TÜRK KIZILAY DERNEÐÝ Savaþta felakete uðrayanlarý koruyan 1949 tarihli Cenevre Sözleþmeleriyle Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin taraf bulunduðu uluslararasý anlaþmalarýn kendisine yüklediði hizmetleri görmek, bunlarýn yerine getirilmesine yardýmcý olmak, barýþta yurt içinde ve yurt dýþýnda vukua gelen her türlü afet ve felaketlere karþý üzerine düþen hizmetleri yerine getirmek, insaniyetçi hukuk ilkelerine baðlý kalmak, saðlýk ve sosyal dayanýþmayý desteklemek, sosyal refahýn geliþtirilmesine yardýmcý olmak, Uluslararasý Kýzýlhaç Komitesi, Kýzýlay-Kýzýlhaç Dernekleri Federasyonu ve bu federasyona dahil ulusal kuruluþlarla iþbirliði yapmak amacýyla kurulan Türk Kýzýlayý'nýn 2007 yýlýnda gerçekleþtirmiþ olduðu proje ve faaliyetler arasýnda çok sayýdaki ülkeye gýda, giyecek, saðlýk malzemesi, barýnma yardýmlarý yer almaktadýr. Diðer yandan, Lübnan'da 11 prefabrik okulun inþasý da Türk Kýzýlay'ýnýn önemli çalýþmalarý arasýndadýr. KÜLTÜR VE TURÝZM BAKANLIÐI Kalkýnma yardýmlarý çerçevesinde gerçekleþtirilen kültürel iþbirliði çalýþmalarý ile ülkemizin tanýtým ve lobi çalýþmalarý Kültür ve Turizm Bakanlýðýnca gerçekleþtirilmektedir. Bu kapsamda 2007 yýlýnda Arnavutluk'tan 66 kiþi ile Azerbaycan'dan 21'i üst düzey yönetici personel olmak üzere toplam 51 uzmanýn katýldýðý eðitim seminerleri düzenlenmiþtir. Ayrýca Çanakkale Þehitlerini Anma Haftasý etkinliklerine Azerbaycan'dan 6 yönetici ile 12 üniversite öðrencisinin katýlýmý saðlanarak, kültür mirasýmýzýn tanýtýmý amaçlanmýþtýr. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIÐI Çevre ve orman konularýndaki kalkýnma yardýmlarýný daha çok TÝKA ile ortak hareket ederek hayata geçiren Bakanlýk 2007 yýlýnda Fidan Yetiþtirme Teknikleri, Erozyon Kontrolü, Sediment Transport Teknolojileri, Aðaçlandýrma ve Havza Rehabilitasyonu gibi konularda eðitim programlarý gerçekleþtirmiþ; Etiyopya'da baraj yapýmý ve su kuyusu açýlmasý projeleri (2 baraj, 23 su kuyusu, 8 köye su götürülmesi); Sýrbistan'da isale hatlarý projesi; Nijer'de 11 su kuyusu etüdü; Sudan Gürcistan, Batum nehri akým gözlem istasyonlarýnda debi, sediment ölçümü ve haritalandýrma çalýþmasý gibi büyük proje ve programlara imza atýlmýþtýr. SAÐLIK BAKANLIÐI Türkiye'nin saðlýk alanýndaki deneyimlerini az geliþmiþ ve geliþmekte olan ülkelerde paylaþan Bakanlýðýn 2007 yýlýnda yapmýþ olduðu katkýlar arasýnda Sudan Sahra Hastanesi'ne ambulans, týbbi cihaz donaným ve üst ekipmanlarý ile çok sayýda týbbi malzeme ve sarf malzemesi hibesi, yine Sudan'da bulunan Kalakla Hastanesi'nin fiziki ve týbbi cihaz yönünden iyileþtirilmesi projesi kapsamýnda 40 ton malzeme ve cihaz hibesi yapýlmasý sayýlabilir. Toplum saðlýðýnda kullanýlmak üzere; her türlü aþý, enjektör, akrep serumu ve çeþitli ilaç ve týbbi malzeme saðlayan Bakanlýk, ayrýca Ýkili Saðlýk Anlaþmalarý çerçevesinde çeþitli ülkelerden 243 doktor, hemþire ve saðlýk personelinin 3 ay ila 1 yýl arasýnda deðiþen sürelerde Türkiye'de, branþlarýnda meslek eðitimi almalarý saðlanmýþtýr. 63 TÜRKÝYE KALKINMA YARDIMLARI RAPORU 2007 BM Milenyum Hedefleri ve Türkiye Tarafýndan Milenyum Hedeflerine Yapýlan Katký BM Milenyum Hedefleri ve Türkiye Tarafýndan Milenyum Hedeflerine Yapýlan Katký Ayrýca orman alanlarýnýn korunmasýna yönelik olarak orman zarlýlarý ile mücadele projelerinin uygulanmasýnýn yaný sýra aðaçlandýrma çalýþmalarý da desteklenmiþtir. Daha açýk, kurallara dayalý, öngörülebilir ayrýmcýlýk yapmayan bir ticaret ve finans sistemi geliþtirmek, iþ imkanlarýný artýrmak gibi amaçlarý olan kalkýnma için küresel ortaklýk geliþtirmek hedefi doðrultusunda uluslararasý ekonomik sistemle entegrasyonu saðlamak üzere bankacýlýk, gümrük, vergi, dýþ ticaret, vb alanlarda kapasite oluþturulmasý çalýþmalarýný yürüten Türkiye bu hedef doðrultusunda 39,79 milyon ABD dolarý harcama yapmýþtýr. 58,95 7,02 14,38 BM MÝLENYUM HEDEFLERÝ VE TÜRKÝYE TARAFINDAN MÝLENYUM HEDEFLERÝNE YAPILAN KATKI Türkiye 2006 yýlýnda gerçekleþtirdiði toplam 714 milyon ABD dolarý RKY'nin 362 milyon ABD dolarýný Binyýl Kalkýnma Hedeflerini (BKH) destekleyen proje ve programlarýna aktarmýþtýr. 2007 yýlýna gelindiðinde ise; toplam 602,24 milyon ABD Dolarýnýn 216,58 milyon ABD dolarýný BKH'leri doðrultusunda kullanmýþtýr. Bu oran toplam RKY'nin % 36'sýna tekabül etmektedir. 1990 ile 2015 yýllarý arasýnda geliri günde bir (1) ABD dolardan az olan insanlarýn oranýnýn yarýya indirilmesi ve aþýrý yoksulluk ile açlýðýn ortadan kaldýrýlmasýný amaçlayan hedef doðrultusunda, Türkiye 2007 yýlýnda 14,38 milyon ABD dolarý RKY yapmýþtýr. Dünyanýn her yerindeki çocuklarýn ilköðretimlerini tamamlamalarýný saðlamayý amaçlayan hedef doðrultusunda ise Türkiye 58.95 milyon ABD dolarý kaynak aktararak evrensel ilköðretimin geliþtirilmesi için çaba harcamýþ ve sadece Afganistan'da 9 ilköðretim binasý inþasý ile bu okullara ait su kuyusu, tuvalet ve çevre düzenlemesi de yapýlarak yýlda yaklaþýk 67 2000 öðrencinin bu okullardan yararlanmasý saðlanmýþtýr. Cinsiyet eþitliðinin desteklenmesi ve kadýnýn güçlendirilmesi amacý doðrultusunda kaynaklarýnýn 52,04 milyon ABD dolarýný bu alanda deðerlendiren Türkiye, Suriyeli kadýnlarýn ekonomik kalkýnmadaki rollerinin artýrýlmasýna yönelik bir dizi eðitim programýný gerçekleþtirirken, diðer yandan Afganistan Wardak'da 16 derslikli bir Kýz lisesi okul binasý ve müþtemilatý ile Kadýn Eðitim Merkezi binasýný da inþa etmiþtir. 1990 ile 2015 yýllarý arasýnda beþ yaþýn altýndaki çocuk ölüm oranýnýn üçte iki oranýnda azaltýlmasý hedefi doðrultusunda ana çocuk saðlýðýna ayrýlan bütçe 7.02 milyon ABD dolarýdýr. Çevre kaynaklarýnýn kaybýný tersine çevirmek, temiz içme suyuna ve temel saðlýk tesislerine eriþim saðlayamayan insanlarýn oranýnýn 2015 yýlýna kadar yarýya indirilmesini amaçlayan çevresel sürdürülebilirlik hedefi doðrultusunda 44,47 milyon ABD dolarý RKY yapan Türkiye, halkýn temiz içme suyuna ulaþýmýný saðlamak üzere yerleþim yerlerine su götürülmesi, kýrsal alanlarda su kuyularýnýn açýlmasý, mevcut kuyularýn rehabilitasyonu, su deposu ve su kuyusu açma makinesi hibesinin yaný sýra kapasite saðlamaya yönelik olarak eðitim programlarý gerçekleþtirmiþtir. 39,72 52,04 44,47 Temel Eðitim Cinsiyet Eþitliði Çevresel Sürdürülebilirlik Kalkýnma Ýçin Küresel Ortaklýk Yoksullukla Mücadele Ana Çocuk Saðlýðý GRAFÝK44 BM MÝLENYUM HEDEFLERÝNE KATKI (2007) “MÝLYON ABD DOLARI” TÜRKÝYE KALKINMA YARDIMLARI RAPORU 2007 Ekler Ek 1: Uluslararasý Örgütlerin Listesi I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR UNITAR 1. BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER 1.1 BM Ýcracý Kuruluþlarý, Fonlarý ve Komisyonlarý CCD DLCO-EA ECA ECLAC ESCAP ESCWA IAEA IFAD INSTRAW UNAIDS UNCDF UNCTAD UNDP UNDRO UNEP UNETPSA UNFCCC UNFPA UN Habitat UNHCR UNICEF UNIDO UNIFEM Convention to Combat Desertification Desert Locust Control Organisation for Eastern Africa Economic Commission for Africa Economic Commission for Latin America and the Caribbean Economic and Social Commission for Asia and the Pacific Economic and Social Commission for Western Asia International Atomic Energy Agency (voluntary contributions only) International Fund for Agricultural Development International Research and Training Institute for the Advancement of Women Joint UN Programme on HIV/AIDS United Nations Capital Development Fund United Nations Conference on Trade and Development United Nations Development Programme Office of the United Nations Disaster Relief Co-ordinator United Nations Environment Programme United Nations Educational and Training Programme for Southern Africa United Nations Framework Convention on Climate Change United Nations Population Fund United Nations Human Settlements Programme Office of the United Nations High Commissioner for Refugees United Nations Children's Fund United Nations Industrial Development Organisation United Nations Development Fund for Women I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR Çölleþme ile Mücadele Konvensiyonu Doðu Afrika Çöl Çekirgeleri Kontrol Örgütü Afrika Ekonomi Komisyonu Latin Amerika ve Karayip Ülkeleri Ekonomik Komisyonu Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu Batý Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu Uluslararasý Atom Enerjisi Ajansý (sadece gönüllü katkýlar) Uluslararasý Tarýmsal Kalkýnma Fonu Kadýnýn Ýlerlemesi için Uluslararasý Araþtýrma ve Eðitim Enstitüsü Birleþmiþ Milletler HIV/AIDS Ortak Programý Birleþmiþ Milletler Sermaye Geliþtirme Fonu Birleþmiþ Milletler Ticaret ve Kalkýnma Konferansý Birleþmiþ Milletler Kalkýnma Programý Birleþmiþ Milletler Afet ve Yardým Ýþleri Koordinatörlüðü Birleþmiþ Milletler Çevre Programý Birleþmiþ Milletler Güney Afrika Eðitim ve Çalýþma Programý Birleþmiþ Milletler Ýklim Deðiþikliði Çerçeve Sözleþmesi Birleþmiþ Milletler Nüfus Fonu Birleþmiþ Milletler Ýnsan Yerleþimleri Programý Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði Birleþmiþ Milletler Çocuk Fonu Birleþmiþ Milletler Sýnai Kalkýnma Teþkilatý Birleþmiþ Milletler Kadýn Kalkýnma Fonu UNMAS UNOCHA UNODC UNRISD UNRWA UNSC UNSCN UNSIA UNU UNV UNVFD UNVFTC UNVFVT United Nations Institute for Training and Research United Nations Mine Action Service United Nations Office for the Co-ordination of Humanitarian Affairs United Nations Office on Drugs and Crime United Nations Research Institute for Social Development United Nations Relief and Works Agency United Nations System Staff College United Nations System Standing Committee on Nutrition United Nations System-Wide Special Initiative on Africa United Nations University (including Endowment Fund) United Nations Volunteers United Nations Voluntary Fund on Disability United Nations Voluntary Fund for Technical Co-operation in the Field of Human Rights United Nations Voluntary Fund for Victims of Torture World Food Council World Food Programme World Population Conference WFC WFP WPC 1.2 BM Fon Ýdaresi 1.3 Diðer BM (Kýsmen Raporlanabilen Katkýlar) FAO 51% Food and Agriculture Organisation ILO 15% International Labour Organisation ITU 18% International Telecommunications Union UNESCO 25% United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation UNO 12% United Nations Organisation UNPKO 6% United Nations Peacekeeping Operations UPU 16% Universal Postal Union WHO 70% World Health Organisation WIPO 3% World Intellectual Property Organisation WMO 4% World Meteorological Organisation Birleþmiþ Milletler Eðitim ve Araþtýrma Enstitüsü Birleþmiþ Milletler Mayýn Eylem Servisi Birleþmiþ Milletler Ýnsani Ýþler Koordinasyon Ofisi Birleþmiþ Milletler Uyuþturucu ve Suç Bürosu Birleþmiþ Milletler Sosyal Kalkýnma Araþtýrma Enstitüsü Birleþmiþ Milletler Yardým ve Çalýþma Örgütü Birleþmiþ Milletler Sistemi Personeli Koleji Birleþmiþ Milletler Sistemi Daimi Beslenme Komitesi Birleþmiþ Milletler Sistemi Afrika Özel Ýnisiyatifi BM Üniversitesi (Baðýþ Fonu dahil) Birleþmiþ Milletler Gönüllüleri Birleþmiþ Milletler Engelliler için Gönüllü Fonu Birleþmiþ Milletlet Ýnsan Haklarý Alanýnda Teknik Ýþbirliði Gönüllü Fonu Birleþmiþ Milletler Ýþkence Maðdurlarý Gönüllüleri Fonu Dünya Gýda Konseyi Dünya Gýda Programý Dünya Nüfus Konferansý Gýda ve Tarým Örgütü Uluslararasý Çalýþma Örgütü Uluslararasý Telekomünikasyon Birliði Birleþmiþ Milletler Eðitim, Bilim ve Kültür Kurumu Birleþmiþ Milletler Örgütü Birleþmiþ Milletler Barýþ Koruma Harekatlarý Dünya Posta Birliði Dünya Saðlýk Örgütü Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü Dünya Meteoroloji Örgütü 71 Ek 1: Uluslararasý Örgütlerin Listesi I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR 2. AVRUPA KOMÝSYONU EC European Commission – Budget: Avrupa Komisyonu- Bütçe: Kalkýnma Development European Commission Avrupa Komisyonu Ýnsani Yardým Ofisi Humanitarian Aid Office EDF European Development Fund Avrupa Kalkýnma Fonu EIB European Investment Bank Avrupa Yatýrým Bankasý (interest subsidies only) (sadece faiz sübvansiyonlarý) FEMIP Facility for Euro-Mediterranean Avro-Akdeniz Yatýrým ve Ortaklýk Ýmkaný Fonu Investment and Partnership Trust Fund 3. ULUSLARARASI PARA FONU, DÜNYA BANKASI VE DÜNYA TÝCARET ÖRGÜTÜ 3.1 Uluslararasý Para Fonu IMF – ENDA International Monetary Fund Uluslararasý Para Fonu- IMF'nin Doðal ECHO IMF – PRGF Trust IMF – PRGF-HIPC Trust 3.2 Dünya Bankasý IBRD IDA IDA - HIPC Subsidisation of IMF Emergency Assistance for Natural Disasters International Monetary Fund – Poverty Reduction and Growth Facility Trust International Monetary Fund – Poverty Reduction and Growth Facility – Heavily Indebted Poor Countries Initiative Trust (includes HIPC, PRGF and PRGF-HIPC sub-accounts) International Bank for Reconstruction and Development International Development Association International Development Association Heavily Indebted Poor Countries Debt Initiative Trust Fund International Finance Corporation Multilateral Investment Guarantee Agency IFC MIGA 3.3 Dünya Ticaret Örgütü WTO - ITC World Trade Organisation - International WTO - ACWL Trade Centre World Trade Organisation – Advisory Centre on WTO Law World Trade Organisation – Doha Development Agenda Global Trust Fund Afetler için Acil Yardým Desteði Uluslararasý Para Fonu- Yoksulluðun Azaltýlmasý ve Büyüme Ýmkanlarýn Geliþtirilmesi Uluslararasý Para Fonu- Yoksulluðun Azaltýlmasý ve Büyüme Ýmkanlarý- Aþýrý Borcu Olan Yoksul Ülkeler Ýnisiyatifi (HIPC, PRGF ve PRGF- HIPC tali hesaplarý) Uluslararasý Ýmar ve Kalkýnma Bankasý Uluslararasý Kalkýnma Birliði Uluslararasý Kalkýnma Birliði- Aþýrý Borcu Olan Yoksul Ülkeler Ýnisiyatifi Fonu Uluslararasý Finans Kuruluþu Çok Taraflý Yatýrým Garanti Ajansý Dünya Ticaret Örgütü- Uluslararasý Ticaret Merkezi Dünya Ticaret Örgütü- Dünya Ticaret Örgütü Hukuku Ýstiþare Merkezi Dünya Ticaret Örgütü- Doha Kalkýnma Gündemi Küresel Güven Fonu I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR 4. BÖLGESEL KALKINMA BANKALARI African Solidarity Fund Afr.DB Ordinary Capital and African Development Fund AsDB Ordinary Capital and Asian Development Fund CABEI Central American Bank for Economic Integration CAF Andean Development Corporation CDB Ordinary Capital and Special Development Fund ECCB Eastern Caribbean Central Bank IDB Ordinary Capital, Fund for Special Operations, Inter-American Investment Corporation and Multilateral Investment Fund NDF Nordic Development Fund 5. DÝÐER ÇOK TARAFLI KURUMLAR African Capacity Building Foundation ACBF Asia-Pacific Economic Cooperation APEC – ASF Support Fund (except contributions tied to counter-terrorism activities) Asia-Pacific Fishery Commission APFIC Asian Productivity Organisation APO Association of Southeast Asian ASEAN Nations: Economic Co-operation ASEAN Cultural Fund ASEAN (CF) African Union (excluding AU peacekeeping facilities) World Vegetable Centre AVRDC Black Sea Trade and Development BSTDB Bank (27 per cent of contributions reportable as ODA) African and Malagasy Council for CAMES Higher Education Commonwealth Association for Public CAPAM Administration and Management Caribbean Community Secretariat CARICOM Caribbean Epidemiology Centre CEC Commonwealth Foundation CF Afrika Dayanýþma Fonu Afrika Kalkýnma Bankasý- Hisse Senetleri Sermayesi ve Afrika Kalkýnma Fonu Asya Kalkýnma Bankasý- Hisse Senetleri Sermayesi ve Asya Kalkýnma Fonu Orta Amerika Ekonomik Entegrasyon Bankasý Andean Kalkýnma Kurumu Hisse Senetleri ve Özel Kalkýnma Fonu Doðu Karayipler Merkez Bankasý Hisse Senetleri, Özel Harekatlar Fonu, Inter-Amerikan Yatýrým Kurumu ve Çok Taraflý Yatýrým Fonu Ýskandinav Kalkýnma Fonu Afrika Kapasite Oluþturma Vakfý Asya-Pasifik Ekonomik Ýþbirliði Destek Fonu (terör karþýtý eylemlere baðlý katkýlar hariç) Asya- Pasifik Balýkçýlýk Komisyonu Asya Verimlilik Örgütü Güneydoðu Asya Ülkeleri BirliðiEkonomik Ýþbirliði Güneydoðu Asya Ülkeleri Birliði Kültürel Fonu Afrika Birliði (Barýþý koruma faaliyetleri hariç) Dünya Sebze Merkezi Karadeniz Ticaret ve Kalkýnma Bankasý (katkýlarýn %27'si RKY olarak raporlanabilir) Afrika ve Madagaskar Yüksek Eðitim Konseyi Milletler Topluluðu Kamu Yönetim ve Ýdare Birliði Karayip Topluluðu Sekreteryasý Karayipler Epidemioloji Merkezi Milletler Topluluðu Vakfý 73 Ek 1: Uluslararasý Örgütlerin Listesi I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR CFC CFTC CGIAR (IARC) CI CIAT CIFOR CIHEAM CIMMYT CIP CITES CLAS CMDF COL CPLP CPTA CPTM CS CSC CSSO CTIAF CYP EBRD – ETC ECOWAS ENDA EPPO Common Fund for Commodities Commonwealth Fund for Technical Co-operation Consultative Group on International Agricultural Research Commonwealth Institute International Centre for Tropical Agriculture Centre for International Forestry Research International Centre for Advanced Mediterranean Agronomic Studies International Maize and Wheat Improvement Centre Ürünler Ortak Fonu Milletler Topluluðu Teknik Ýþbirliði Fonu International Potato Centre Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora Commonwealth Legal Advisory Service Commonwealth Media Development Fund Commonwealth of Learning Community of PortugueseSpeaking Countries Colombo Plan Technical Assistance Commonwealth Partnership for Technology Management Club du Sahel Commonwealth Scientific Council Commonwealth Small States Office Commonwealth Trade and Investment Access Facility Commonwealth Youth Programme European Bank for Reconstruction and Development – Early Transition Countries Initiative Economic Community of West African States Environmental Development Action in the Third World European and Mediterranean Plant Protection Organisation Uluslararasý Patates Merkezi Nesli Tehlikede Olan Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararasý Ticaretine Ýliþkin Sözleþme Milletler Topluluðu Hukuk Müþavirlik Servisi Milletler Topluluðu Medya Geliþtirme Fonu Öðrenim Topluluðu Portekizce Konuþulan Ülkeler Topluluðu Uluslararasý Tarýmsal Araþtýrmalar Danýþma Grubu Milletler Topluluðu Enstitüsü Uluslararasý Tropik Tarým Merkezi Uluslararasý Ormancýlýk Araþtýrmalarý Merkezi Uluslararasý Akdeniz Agronomik Araþtýrmalar Merkezi Uluslararasý Mýsýr ve Buðday Geliþtirme Merkezi I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR EROPA FFA FFTC FIT GEF GFATM GICHD IAF IAI IAII IBE ICAC ICARDA Kolombo Planý Teknik Yardýmý Milletler Topluluðu Teknoloji Yönetimi Ortalýðý Sahel Klubü Milletler Topluluðu Bilimsel Konseyi Milletler Topluluðu Küçük Devletler Ofisi Milletler Topluluðu Ticaret ve Yatýrým Eriþimi Olanaðý Milletler Topluluðu Gençlik Programý Avrupa Ýmar ve Kalkýnma BankasýErken Geçiþ Ülkeleri Ýnisiyatifi ICCIDD ICDDR,B ICIPE ICRA ICRAF ICRISAT Batý Afrika Ekonomik Topluluðu IDEA Üçüncü Dünya Çevresel Kalkýnma Hareketi Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Teþkilatý IDLO IIC Eastern-Regional Organisation of Public Administration South Pacific Forum Fisheries Agency Food and Fertiliser Technology Centre Foundation for International Training Global Crop Diversity Trust Global Environment Facility (77 per cent of contributions reportable as ODA) Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria Geneva International Centre for Humanitarian Demining Intergovernmental Agency of the Francophonie International African Institute Inter-American Indian Institute International Bureau of Education International Educational Reporting System (IERS) International Cotton Advisory Committee International Centre for Agricultural Research in Dry Areas International Council for the Control of Iodine Deficiency Disorders Centre for Health and Population Research International Centre of Insect Physiology and Ecology International Centre for Development Oriented Research in Agriculture World Agroforestry Centre International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics International Institute for Democracy and Electoral Assistance International Development Law Organisation International Institute for Cotton Doðu Bölgesel Kamu Yönetimi Örgütü Güney Pasifik Forumu Balýkçýlýk Ajansý Gýda ve Gübre Teknolojisi Merkezi Uluslararasý Eðitim Vakfý Küresel Ürün Çeþitliliði Derneði Küresel Çevre Fonu (Katkýlarýn %77'si RKY olarak raporlanabilir) AIDS, Tüberküloz ve Sýtma ile Mücadele Küresel Fonu Cenevre Uluslararasý Ýnsani Mayýnsýzlaþtýrma Merkezi Frankofon Hükümetlerarasý Ajansý Uluslararasý Afrika Enstitüsü Inter Amerikan Kýzýlderililer Enstitüsü Uluslararasý Eðitim Bürosu—Uluslararasý Eðitimsel Raporlama Sistemi (IERS) Uluslararasý Pamuk Ýstiþare Komitesi Uluslararasý Kurak Alanlarda Tarýmsal Araþtýrma Merkezi Ýyot Eksikliði Hastalýklarýný Kontrol için Uluslararasý Konsey Saðlýk ve Nüfus Araþtýrma Merkezi Uluslararasý Böcek Fizyolojisi ve Ekoloji Merkezi Tarýmda Kalkýnma Odaklý Uluslararasý Araþtýrma Merkezi Dünya Agroormancýlýk Merkezi Yarý-Kurak Bölgeler için Uluslararasý Ürünler Araþtýrma Enstitüsü Uluslararasý Demokrasi ve Seçim Yardým Enstitüsü Uluslararasý Kalkýnma Hukuku Örgütü Uluslararasý Pamuk Enstitütsü 75 Ek 1: Uluslararasý Örgütlerin Listesi I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR IICA IITA ILRI INBAR IOC IOM IPCC IPGRI IRRI ISTA IUCN ITTO IVI IWMI JSCA MRC Montreal Protocol OAS OECD OECD - Dev. Centre OECS PAHO PAIGH Inter-American Institute for Co-operation on Agriculture International Institute of Tropical Agriculture International Livestock Research Institute International Network for Bamboo and Rattan INTERPOL Fund for Aid and Technical Assistance to Developing Countries Intergovernmental Oceanographic Commission International Organisation for Migration Intergovernmental Panel on Climate Change International Plant Genetic Resources Institute International Rice Research Institute International Seed Testing Association International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources (World Conservation Union) International Tropical Timber Organisation International Vaccine Institute International Water Management Institute Justice Studies Centre of the Americas Mekong River Commission Multilateral Fund for the Implementation of the Montreal Protocol Organisation of American States Organisation for Economic Co-operation and Development (Contributions to special funds for Technical Co-operation Activities Only) OECD Development Centre Organisation of Eastern Caribbean States Pan American Health Organisation Pan American Institute of Geography and History I. ÇOK TARAFLI KURUMLAR YAPILAN RESMÝ KATKILARIN TAMAMEN VEYA KISMEN RKY OLARAK RAPORLANABÝLECEÐÝ KURULUÞLAR Inter- Amerikan Tarýmda Ýþbirliði Enstitüsü Uluslararasý Tropik Tarým Enstitüsü Uluslararasý Hayvancýlýk Araþtýrma Enstitüsü Uluslararasý Bambu ve Rattan Aðý PARCA Geliþmekte Olan Ülkelere Yönelik INTERPOL (Uluslararasý Polis Teþkilatý) Yardým ve Teknik Destek Fonu Hükümetlerarasý Oþinografi Komisyonu Uluslararasý Göç Örgütü Hükümetler Arasý Ýklim Deðiþikliði Paneli SATCC Uluslararasý Bitki Genetik Araþtýrma Enstitüsü Uluslararasý Pirinç Araþtýrma Enstitüsü Uluslararasý Tohum Test Birliði Uluslararasý Doðanýn ve Doðal Kaynaklarýn Korunmasý Birliði(Dünya Koruma Birliði) Uluslararasý Tropikal Orman Ürünleri Örgütü Uluslararasý Aþý Enstitüsü Uluslararasý Su Yönetimi Enstitüsü Amerika Adalet Çalýþmalarý Merkezi Mekong Nehri Komisyonu Montreal Protokolünün Uygulanmasý için Çok Taraflý Fon Amerika Devletleri Teþkilatý Ýktisadi Ýþbirliði ve Kalkýnma Teþkilatý (Yalnýzca Teknik Ýþbirliði Faaliyetleri için özel fonlara yardým) Ýktisadi Ýþbirliði ve Kalkýnma Teþkilatý-Kalkýnma Merkezi Doðu Karayip Devletleri Teþkilatý Pan Amerikan Saðlýk Örgütü Pan Amerikan Coðrafya ve Tarih Enstitüsü PIDG PIFS RN SADC SCAAP SEAFDC SEAMEO SOPAC SPBEA SPC SPREP UNPO USP WAEMU WARDA WCO – Fellowship Prog. WMU WorldFish Centre Pan American Railway Congress Association Private Infrastructure Development Group Pacific Islands Forum Secretariat Relief Net Southern African Development Community Southern African Transport and Communications Commission (Colombo Plan) Special Commonwealth African Assistance Programme Southeast Asian Fisheries Development Centre Southeast Asian Ministers of Education South Pacific Applied Geoscience Commission South Pacific Board for Educational Assessment Secretariat of the Pacific Community South Pacific Regional Environment Programme Unrepresented Nations and Peoples' Organisation University of the South Pacific West African Economic and Monetary Union Africa Rice Centre World Customs Organisation Fellowship Programme World Maritime University WorldFish Centre Pan Amerikan Demiryolu Kongre Birliði Özel Altyapý Kalkýnma Grubu Pasifik Adalarý Forumu Sekreterliði Yardým Aðý Güney Afrika Kalkýnma Topluluðu Güney Afrika Ulaþtýrma ve Haberleþme Komisyonu (Kolombo Planý) Milletler Topluluðu Özel Afrika Yardým Programý Güneydoðu Asya Balýkçýlýk Geliþtirme Merkezi Güneydoðu Asya Eðitim Bakanlarý Güney Pasifik Uygulanmalý Yerbilimi Komisyonu Güney Pasifik Eðitim Deðerlendirme Kurulu Pasifik Cemiyeti Sekreteryasý Güney Pasifik Bölgesel Çevre Programý Temsil Edilmeyen Uluslar ve Halklar Organizasyonu Güney Pasifik Üniversitesi Batý Afrika Ekonomi ve Para Birliði Afrika Pirinç Merkezi Dünya Gümrük Örgütü Burs Programý Dünya Denizcilik Üniversitesi Dünya Balýk Merkezi 77 Ek 2: Türkiye tarafýndan 2005-2006 ve 2007 yýllarýnda uluslararasý kuruluþlara yapýlan katkýlarýn yýllar bazýnda karþýlaþtýrmasý II. ULUSLARARASI SÝVÝL TOPLUM ÖRGÜTLERÝ (ÝKÝLÝ) ODA OLARAK RAPOR EDÝLEBÝLÝR RESMÝ YARDIMLAR AGID AITIC AWEPA CLASCO CODESRIA CUTS ELCI Eurostep FARA FAWE GCE HAI HURIDOCS ICRA ICRC ICTSD IFRCRCS IFS IIED INAFI IPPF IPS ISC ISHR ITF Association of Geoscientists for International Development Agency for International Trade Information and Co-operation European Parliamentarians for Africa Latin American Council for Social Sciences (Consejo Latinoamericano de Ciencias Sociales) Council for the Development of Economic and Social Science Research in Africa Development Gateway Foundation Consumer Unity & Trust Society International Environmental Liaison Centre International Eurostep Forum for Agricultural Research in Africa Forum for African Women Educationalists Global Campaign for Education Health Action International Human Rights Information and Documentation Systems International Catholic Rural Association International Committee of the Red Cross International Centre for Trade and Sustainable Development International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies International Federation of Settlements and Neighbourhood Centres International HIV/AIDS Alliance International Institute for Environment and Development International Network of Alternative Financial Institutions International Planned Parenthood Federation Inter Press Service, International Association International Seismological Centre International Service for Human Rights International Trust Fund for Demining and Mine Victims Assistance II. ULUSLARARASI SÝVÝL TOPLUM ÖRGÜTLERÝ (ÝKÝLÝ) ODA OLARAK RAPOR EDÝLEBÝLÝR RESMÝ YARDIMLAR Uluslararasý Kalkýnma Ýçin Yerbilimciler Birliði Uluslararasý Ticari Bilgi ve Ýþbirliði Ajansý Afrika için Avrupalý Parlamenterler Latin Amerika Toplumsal Bilimler Konseyi Afrika Ýktisadi ve Toplumsal Araþtýrmalarý Geliþtirme Konseyi Kalkýnma Geçidi Vakfý Tüketici Birliði ve Uluslararasý Toplum Derneði Uluslararasý Çevre Ýrtibat Merkezi Kalkýnmayla ilgili Gönüllü Kuruluþlar Aðý Afrika Tarýmsal Araþtýrma Forumu Afrikalý Kadýn Eðitimciler Forumu Küresel Eðitim Kampanyasý Uluslararasý Saðlýk Hareketi Ýnsan Haklarý Bilgi ve Belgeleme Sistemleri Uluslararasý Katolik Kýrsal Birliði Uluslararasý Kýzýlhaç Komitesi Uluslararasý Ticaret ve Sürdürülebilir Kalkýnma Merkezi Uluslararasý Kýzýlhaç ve Kýzýlay Cemiyetleri Federasyonu Uluslararasý Mesken ve Çevre Merkezleri Federasyonu Uluslararasý HIV/AIDS Ýttifaký Uluslararasý Çevre ve Kalkýnma Enstitüsü Uluslararasý Alternatif Finansal Kurumlar Aðý Uluslararasý Aile Planlamasý Federasyonu Medya Hizmeti, Uluslararasý Birlik Uluslararasý Sismoloji Merkezi Uluslararasý Ýnsan Haklarý Servisi Uluslararasý Mayýn Temizleme ve Mayýn Maðdurlarýna Yardým Fonu IUEF MSF OMCT PAID PANOS PSI SID TI IUATLD WSP - International WUS WWB International University Exchange Fund in Africa and Latin America Médecins Sans Frontières World Organisation Against Torture Pan-African Institute for Development PANOS Institute Population Services International Society for International Development Transparency International International Union Against Tuberculosis and Lung Disease War-Torn Societies International (soon to be renamed International Peacebuilding Alliance (Interpeace)) World University Service Women's World Banking Uluslararasý Üniversite Deðiþim Fonu— Afrika ve Latin Amerika'da Sýnýr Tanýmayan Doktorlar Örgütü Dünya Ýþkenceyi Önleme Örgütü Pan-Afrika Kalkýnma Enstitüsü PANOS Enstitüsü Uluslararasý Nüfus Hizmetleri Uluslararasý Kalkýnma Derneði Uluslararasý Þeffaflýk Örgütü Tüberküloz ve Akciðer Hastalýklarýna Karþý Uluslararasý Birlik Uluslararasý Savaþla Sarsýlmýþ Toplumlar (Uluslararasý Barýþý Oluþturma Birliði olarak yakýn zamanda yeniden adlandýrýlacak (Uluslararasý Barýþ) Dünya Üniversite Servisi 79 Kadýn Dünya Bankasý III. KAMU- ÖZEL ORTAKLIKLAR (ÝKÝLÝ) ODA OLARAK RAPOR EDÝLEBÝLÝR RESMÝ YARDIMLAR GAIN Global Alliance for Improved Nutrition Küresel Beslenmeyi Ýyileþtirme Ýttifaký GAVI Global Alliance for Vaccines and Immunization Küresel Aþý ve Baðýþýklýk Kazandýrma Ýttifaký GeSCI Global e-Schools and Communities Initiative Küresel e-Okullar ve Cemiyetler Ýnisiyatifi GWP Global Water Partnership Küresel Su Ortaklýðý IAVI International AIDS Vaccine Initiative Uluslararasý AIDS Aþýsý Ýnisiyatifi IPM International Partnership for Microbicides Uluslararasý Mikrobisid Ortaklýðý IV. AÐLAR (ÝKÝLÝ) ODA OLARAK RAPOR EDÝLEBÝLÝR RESMÝ YARDIMLAR GKP Global Knowledge Partnership Küresel Bilgi Ortaklýðý Ek 2: Türkiye tarafýndan 2005-2006 ve 2007 yýllarýnda uluslararasý kuruluþlara yapýlan katkýlarýn yýllar bazýnda karþýlaþtýrmasý TÜRKÝYE TARAFINDAN 2005-2006 VE 2007 YILLARINDA ULUSLARARASI KURULUÞLARA YAPILAN KATKILARIN YILLAR BAZINDA KARÞILAÞTIRMASI Uluslararasý Kuruluþ TÜRKÝYE TARAFINDAN 2005-2006 VE 2007 YILLARINDA ULUSLARARASI KURULUÞLARA YAPILAN KATKILARIN YILLAR BAZINDA KARÞILAÞTIRMASI 2005 2006 2007 U.N.D.P (Birleþmiþ Miller Kalkýnma Programý) 2005 2006 2007 1,75 1,2 1,16 As.D.B.(Asya Kalkýnma Bankasý) - - - As.D.B.(Asya Kalk.Bankasý. Fonlarý) 4,12 1,56 2,34 UNICEF (Birleþmiþ Milletler Çocuk Fonu) 1,62 1,42 UNRWA (Yardým ve Çalýþma Ajansý) 0,4 1,7 0,3 IDB (Inter-Amerikan Kalkýnma Bankasý) 1,01 - - 0,75 Afr.D.B.(Afrika Kalkýnma Bankasý) - - - W.F.P. ( Dünya Gýda Programý) 3,2 UNHCR (Mülteciler Yüksek Komiserliði) 1,99 1 2,75 Afr.D. B. (Afrika Kalkýnma Bankasý Fonlarý) - - - 0,2 0,2 CARIBBEAN D.B.(Carayipler Kalkýnma Bankasý) 1,04 - - A. Birleþmiþ Milletlere Yapýlan katkýlar D. Bölgesel Kalkýnma Bankalarý UNFPA (Nüfus Fonu) 0,11 0,11 0,14 Diðer Kalkýnma Bankalarý ve Fonlar - - - IFAD(Uluslar arasý Tarýmsal Kalkýnma Fonu) 0,1 0,3 0,4 TOPLAM 6,17 1,56 2,34 Diðer Birleþmiþ Milletler Kuruluþlarý 29,34 14,41 23,82 WHO (70%) Dünya Saðlýk Örgütü 1,82 1,17 1,24 WIPO (3%) Dünya Fikri Mülkiyet Teþkilatý - 0,01 0,01 IMF(Uluslar arasý Para Fonu) 1,44 1,47 1,56 FAO (51%) Dünya Gýda ve Tarým Örgütü 0,09 0,93 2,51 PRGF (Fakirliði Azaltma ve Büyüme Ýnsiyatifi) 1,44 1,47 1,56 WMO (4%) Dünya Meteoroloji Örgütü 0,01 - 0,01 PRGF-HIPC (Borç Ýnsiyatifi) - - - ILO (15%) Uluslar arasý Çalýþma Örgütü 0,17 0,17 0,17 DÝÐER ÇOK TARAFLI KURULUÞLAR 13,83 19,56 14,38 UPU (16%) Evrensel Posta Birliði - - - GEF (77%)(Küresel Çevre Kolaylýðý) 1,61 1,16 1,97 ITU (18%) Uluslararasý Telekomünikasyon Birliði 0,01 0,02 0,02 Montreal Protokolü (100%) - 0,02 0,02 UNESCO (25%) Eðitim, Bilim ve Kültür Örgütü 0,37 0,52 0,46 (OECD, EBRD, CGIAR, IOM, ISTA, EPPO) 12,22 18,38 12,39 UNO (12%) Birleþmiþ Milletler Ofisi - 0,04 0,01 TOPLAM 15,27 21,03 15,94 GENEL TOPLAM 68,56 71,63 57,29 UNPKO (%7) BM Barýþý Yapýlandýrma Operasyonlarý - 0,19 0,32 BM Ajanslarý ve Fonlarý 26,87 11,36 19,07 TOPLAM 38,51 20,34 29,52 EDF (Avrupa Özürlüler Forumu) 0,04 - - EC (Avrupa Komisyonu) - 19,39 0,79 TOPLAM 0,04 19,39 0,79 4,83 4,54 4,29 12.IDA (Uluslararasý Kalkýnma Birliði) 3,75 4,77 4,41 13.IFC (Uluslararasý Finans Kuruluþu) - - - TOPLAM 8,57 9,31 8,7 B. Avrupa Komisyonuna Yapýlan Katkýlar C. Dünya Bankasý Grubu 11.IBRD(Uluslararasý Yeniden Yapýlanma ve Kalkýnma Bankasý) E. Diðer Kuruluþlar 81 Ek 3: Türkiye'nin 2007 Yýlý Ýki Taraflý Resmi Kalkýnma Yardýmlarýnýn Ülkelere Daðýlýmý (Milyon ABD Dolarý) TÜRKÝYE'NÝN 2007 YILI ÝKÝ TARAFLI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ ÜLKELERE DAÐILIMI (MÝLYON ABD DOLARI) AVRUPA Arnavutluk Beyaz Rusya Bosna Hersek Hýrvatistan Makedonya Moldova Karadað Sýrbistan Ukrayna Kosova Avrupa Bölgesel Avrupa Genel Toplam 4,3 0,47 15,86 0,85 9,18 7,56 1,19 1,88 7,56 25,54 6,48 80,87 AFRÝKA KUZEY SAHARA Cezayir Mýsýr Libya Fas Tunus Kuzey Sahara Bölgesel Kuzey Sahara Toplam 0,18 0,72 1,08 0,38 0,56 0 2,92 GÜNEY SAHARA Angola Benin Burkina Faso Burundi Cad Ekvodor Gine Eritre Etiyopya Gambiya Gana Gine Gine Bissau Güney Afrika Kamerun Kenya Komor Adalarý Kongo Kongo Dem. Cum. Lesotho 0,01 0,02 0,02 0,24 0,21 0,02 0,19 1,89 0,06 0,03 0,29 0,38 0,05 0,22 0,72 0,01 0,03 0,08 0,05 TÜRKÝYE'NÝN 2007 YILI ÝKÝ TARAFLI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ ÜLKELERE DAÐILIMI (MÝLYON ABD DOLARI) Liberya Madagaskar Mali Mozambik Merkez Afrika Cumhuriyeti Nijer Nijerya Ruanda Senegal Sierra Leone Somali Sudan Tanzanya Uganda Zambiya Zimbabwe Güney Sahara Bölgesel Güney Sahara Toplam Afrika Genel Toplam 0,12 0,05 0,02 0,05 0,01 1,45 0,41 0,1 0,93 0,03 3,55 15,46 0,05 0,06 0,1 0,01 1,13 28,05 30,97 AMERÝKA KUZEY VE ORTA AMERÝKA Antigua ve Barbados Barbados Belize Dominik Dominik Cumhuriyeti El Salvador Granada Guatemala Haiti Honduras Jamaika Kosta Rica Küba Meksika Montserrat Nikaragua Panama Trinidad ve Tobago Turks ve Caicos Adlarý Kuzey ve Orta Amerika Bölgesel Kuzey ve Orta Amerika Top. 0,01 0 0,03 0,04 0,09 0 0,2 0 0,06 0 0,05 0 0,07 0,01 0 0,03 0 0 0 0,3 0,89 GÜNEY AMERÝKA Arjantin Bolivya Brezilya Ekvator Guyana Kolombiya Paraguay Peru Surinam Þili Uruguay Venezüella Güney Amerika Bölgesel Güney Amerika Toplam Amerika Genel Toplam 0 0 0,01 0,01 0 0 0 0,12 0 0 0 0,01 0,08 0,23 1,12 ASYA ORTA DOÐU Filistin Irak Ýran Lübnan Suriye Arap Cumhuriyeti Suudi Arabistan Umman Ürdün Yemen Orta Doðu Bölgesel Orta Doðu Top. 14,22 46,68 7,44 15,7 5,69 12,51 0,02 1,1 0,08 5,7 109,14 GÜNEY VE MERKEZ ASYA Afganistan Azerbaycan Bangladeþ Burma Ermenistan Gürcistan Hindistan Kazakistan Kýrgýzistan Maldiv Adalarý Nepal Özbekistan 71,61 36,22 2,14 1,37 0,69 7,84 0,23 42,81 69,56 0,01 0,01 7,25 Pakistan Srilanka Tacikistan Türkmenistan Güney ve Merk. Asya Bölgesel Güney/Merk. Asya Toplam 33,47 0,11 6,9 19,84 7,98 308,04 UZAK DOÐU Çin Endonezya Filipinler Kamboçya Kore Cumhuriyeti Malezya Moðolistan Tayland Timor Leste Vietnam Uzak Doðu Bölgesel Uzak Doðu Toplam Asya Genel Toplam 1,84 0,3 0,1 0 0 0,06 10,51 0,14 0 0,48 0 13,43 430,61 OKYANUSYA Cook Adasý Fiji Kýrýbatý Marshal Adalarý Nauru Niue Adalarý Palau Papua Yeni Gine Samoa Solomon Adalarý Tokelau Tonga Tuvalu Vanuatu Okyanusya Bölgesel Okyanusya Genel Toplam 0 0 0 0,1 0 0 0,16 0,11 0 0,1 0 0,05 0 0 0,86 1,38 83 Ek 4: Ýki Taraflý Resmi Kalkýnma Yardýmlarýnýn Kategori-Sektör Ayrýntýlý Daðýlýmý ÝKÝ TARAFLI RESMÝ KALKINMA YARDIMLARININ KATEGORÝ-SEKTÖR AYRINTILI DAÐILIMI (MÝLYON ABD DOLARI) Sektör-Kategori 1. SOSYAL ALT YAPILAR VE HÝZMETLER 1.1. Eðitim 1.1.1. Genel 1.1.2. Temel Eðitim 1.1.3.Orta Eðitim 1.1.4. Yüksek Eðitim 1.2. Saðlýk 1.2.1.Genel Saðlýk 1.2.2. Temel Saðlýk 1.3. Nüfus Ve Üreme Saðlýðý 1.4. Su Ve Su Hijyeni 1.5. Diðer Sosyal Alt Yapý Ve Hizmetler 1.5.1. Ýþsizlik 1.5.2. Barýnma Ve Konut 1.5.3. Ýdari ve Sivil Altyapýlarýn Geliþtirilmesi 1.5.4. Diðer Sosyal Hizmetler 1.5.4.1. Kültürel Ýþbirliði 1.5.4.2. Ýletiþimin Geliþtirilmesi 1.5.4.3. Sosyal Barýþa Katký 1.5.4.4. Diðer 2. EKONOMÝK ALT YAPILAR VE HÝZMETLER 2.1. Ulaþtýrma Ve Depolama 2.2. Ýletiþim 2.3. Enerji 2.4. Bankacýlýk ve Finans 2.5. Ýþ Ve Diðer Sektörler 3. ÜRETÝM SEKTÖRLERÝ 3.1. Tarým, Ormancýlýk,Hayvancýlýk Ve Balýkçýlýk 3.1.1. Tarým 3.1.2. Ormancýlýk 3.1.3. Hayvancýlýk 3.1.4. Balýkçýlk 3.2. Sanayi, Madencilik, Ýnþaat 3.2.1. Sanayi 3.2.2. Madencilik 3.2.3. Ýnþaat 3.3.Ticaret Ve Turizm 3.3.1.Ticaret 3.3.2. Turizm Proje Program Yardýmý 160.432.318 116.504.797 16.160.140 5.083.987 25.907.414 69.353.256 10.049.734 8.180.369 1.869.365 192.100 4.022.955 29.662.732 7.010 1.204.850 16.699.002 882.160 9.830.189 226.236 156.062 657.223 38.969.243 2.527.961 8.972.364 778.650 0 26.690.268 2.787.199 1.278.164 350.557 299.400 602.861 25.346 1.459.607 1.459.607 0 0 49.428 49.428 0 Teknik Ýþbirliði 129.096.830 92.476.347 7.798.752 2.121.528 1.839.373 80.716.694 3.877.254 3.757.978 119.276 39.274 1.069.511 31.634.444 788.062 778.553 7.080.529 199.785 3.271.347 835.284 682.939 17.997.945 3.533.870 238.026 2.241.849 198.158 510.846 344.991 5.054.630 1.175.217 834.815 247.699 82.398 10.305 3.521.706 634.609 57.188 2.829.909 357.707 169.906 187.801 4. ÇOKLU VE ÇAKIÞAN SEKTÖRLER 1.906.477 325.885 4.1. Genel Çevre Koruma 1.381.477 36.925 4.2. Kadýnýn Statüsünün Ýyileþtirilmesi 525.000 62.408 4.3. Diðer 0 226.552 Kategori Toplamý Proje Program Yardýmý Teknik Ýþbirliði GENEL TOPLAM 204.095.237 138.011.215 TASNÝF DIÞI KATEGORÝLER 5. ACÝL YARDIMLAR 0 0 6. YÖNETÝM GÝDERLERÝ 0 0 7. SIÐINMACILAR 0 0 8. BARIÞI YAPILANDIRMA OPERASYONLARI 0 0 9. DÝÐER 0 0 ÝKÝ TARAFLI YARDIMLARIN GENEL TOPLAMI : Sektör Toplamý 289.529.148 208.981.144 23.958.892 7.205.515 27.746.787 150.069.950 13.926.988 11.938.347 1.988.641 231.374 5.092.466 61.297.176 795.072 1.983.403 23.779.531 1.081.945 13.101.536 1.061.520 839.001 18.655.168 42.503.113 2.765.987 11.214.213 976.808 510.846 27.035.259 7.841.829 2.453.381 1.185.372 547.099 685.259 35.651 4.981.313 2.094.216 57.188 2.829.909 407.135 219.334 187.801 2.232.362 1.418.402 587.408 226.552 Kategori Toplamý 342.106.452 46.117.710 51.580.089 39.807.086 54.060.339 11.283.037 544.954.713