Ankara Yazıları Ya tm Gençl k Park
Transkript
Ankara Yazıları Ya tm Gençl k Park
Çağdaş Türk Dili Ankara Yazıları Ya t m Gençl k Park Savaş Sönmez larında hazırlanan projelerle yeniKuruluş Serüveni 19 Mayıs 1943’te açılan Gençlik den girişilen inşaat, Kontrol Teşkilatı Parkı 56 gün büyüğüm olmakla akra- aracılığıyla yürütülür. 1941’de nım sayılır. Bu nedenle başından bu- İncesu Deresi’nden filtre edilen su hayana kendileriyle hukukumuz ve vuza verilmeye başlanır. Savaş yıllaüzerlerinde söz hakkımız vardır diye rının zorlukları içinde uzun yıllar süren çalışmalar 19 Mayıs 1943’te pardüşünürüm. Parkın serüveni 1932’de bakanlar kın açılması ile sonlanır. Parka, Atakurulunun onayladığı imar planı ile türk’ün yaveri Cevat Abbas’ın önerisiyle, Gençlik ve başlar. Nafıa VeSpor Bayramınkâleti (Bayındırda açılmasınlık Bakanlığı), dan ötürü GençAnkaralıları bozlik Parkı adı vekırın yoksunrilir. luklarından Açılış günü uzaklaştıracak olan 19 Mayıs büyüklükte bir 1943 tarihini tagöl ile güzel bir Gençlik Parkı ağaçlandırılmadan evvel şıyan, TC Nafıa gezinti alanı yaVekâleti Neşriratmak üzere harekete geçer. İncesu Deresi’nin taşkın yatından “Türkiye’nin İlk Parkı alanı olan 275.000 metrekarelik ba- Gençlik Parkı” adlı kitap, 2009 yılıntaklık alanı üzerine, Theo Leve- da Ankara Büyükşehir Belediyeau’nun 1936’da tasarladığı bir proje si’nce tıpkıbasım olarak yeniden yaile işe başlanır. Ancak, nedense bu yımlanmıştır. Parka, o güne değin diproje kısa zamanda askıya alınıp uy- kilen bitkileri gösteren cetvele göre, gulamasından vazgeçilir. 1939’da ba- 6340 yüksek ağaç, 2116 çam, 53289 kanlığın Yapı İşleri Fen Heyeti büro- bodur ağaç ve 325 çeşitli olmak üzere 508 Ekim 2015 • Sayı 332 Çağdaş Türk Dili 62070 ağaç dikimi yapılmıştır. Aynı kitaptan alarak yazımıza iliştirdiğimiz, Gençlik Parkı’nın ağaçlanmadan önceki halini gösterir fotoğraf, nerelerden başlanıp nerelere varıldığını özetlemektedir. Her Ankaralının Bir Gençlik Parkı Vardır Açılış yıllarında havuzun bir yanı soyunma kabinleri de olan plaj olarak kullanılıyor. Ada biçimimdeki bu bölgeye daha sonraki yıllarda önce Göl Gazinosu, sonra nikâh dairesi olan bina yapılıyor. 15.8.1944 günlü “Radyo Dergisi”nden öğrendiğimize göre havuzda bir de Kuğu Adası var. Minicik köprüsünün altından sandalla geçerken çarpmamak için başımızı eğdiğimiz bu sevimli ada, uzun yıllar boş tutuluyor, daha sonra deniz aracına benzetilmeye çalışılmış iğreti bir çay bahçesine dönüştürülüyor (2005 kıyımında da diğer her şey gibi yok ediliyor). Gazinolar ve çay bahçeleri açılıyor. Her hafta bir bandonun ücretsiz konserleri var. Havuz, yüzmenin yanı sıra kürek ve kotra gibi su sporlarına, kışın da patencilere hizmet veriyor. Bir iki boğulma olayından sonra yüzme yasaklanıyor. Bir eğlence merkezi olarak düşünülen lunapark 1951 yılında açılıyor. Çocukluk ve gençlik yıllarımızda sıklıkla gittiğimiz, yıldan yıla büyüyen lunaparkta anımsayabildiğim kadarıyla, “çarpışan otolar, gokart, motosiklet üstüvanesi (silindirik bir yapı), dönme dolap, uçan sandalyeler, atlıkarınca, sihirli aynalar, korku tüneli, bugi bugi, gondol, halka atma, salıncak, yumruk gücü, silah atma, penaltı” gibi oyun ve eğlence bölümleri var. 1956’da köprünün bir ayağının altında, her eski Ankaralının kesinlikle semaver çayını ya da nargilesini tattığı Recep Özgen Çay Bahçesi açılıyor. 1957’de, önce küçüklerin, zamanla tüm Ankaralıların gözdesi haline gelecek olan Küçük (minyatür) tren seferlerine başlıyor. Opera tarafında yeraltındaki Havuzbaşı istasyonundan kalkan küçük tren, 1750 metrelik parkurunu Esmen adlı ara istasyonunda da durarak tamamlıyor. Saatte 30 km. hız yapabilen küçük trenin, yerli yapım olan Mehmetçik ve Efe adlı iki lokomotifi var. Efe’nin adı 27 Mayıs 1960’ta “27 Mayıs” oluyor, 1985’te de hangi akla hizmetle olduğu bilinmez “Ali Baba”ya dönüşüyor. Bekir Coşkun’un “yeryüzünde hiçbir yere gitmeyen tek tren” olarak tanımladığı küçük tren 1986’da kaldırılıyor. 1999’da “yarım tur” yapmak üzere yeniden çalıştırılmaya başlansa da eski havasını yakalayamıyor. 2005 kıyımında da köprüsüne varana kadar hiçbir iz bırakmadan yok ediliyor. Küçük Trenin hemen sonrasında “gazinolar dönemi” başlıyor. Plajın Ekim 2015 • Sayı 332 509 Çağdaş Türk Dili yerine yapılıp daha sonra nikâh da- parkı 6 Mayıs 2005’de kapatır. 31 iresine, kıyım öncesindeki son yılla- Ağustos 2009’da, eskisiyle pek ilgisi rında ise Sanat Kurumuna çevrilen olmaksızın, kabuk değiştirip açılana Göl Gazinosu, lunapark içindeki değin kapalı kalıyor. Benim Gençlik Parkım Luna Park Gazinosu ve Japon Aile Annemin kutu makine ile çektiği Bahçesinin yanı sıra, irili ufaklı birçok gazino boy gösteriyorlar. Zeki en eski Gençlik Parklı fotoğrafım, 4. Müren başta olmak üzere o yılların yaş günüm olan 14.7.1947 tarihini tatüm ünlü sesleri bu gazinolarda din- şıyor. Yine eskilerden kalma 8.6.1948 letiler sunuyorlar. Gazinoların “ısın- ve 22.6.1948 günlü fotoğraflarım da ma” yıllarında “kuru köfte, börek, var. Daha önceki tarihlerde fotoğrafdolma”dan oluşan “klasik piknik me- sız gidişlerimin de olduğunu düşünüsü” ile gidip bunları bir yandan nürsek, demek ki en azından 4 yaşımdan beri tanışıyoprogram sürerken orarum akranım parkla. dan alınacak semaver Peki, “plajlı” günlerine çayı eşliğinde yemek yetişemediğim “Benim olası iken, daha sonraGençlik Parkım”da ları “fiks menü, alaneler neler vardı anımkart” devirleri geliyor. sadığım? Gazinoların kıyasıya reSonu Mostar Köpkabetleri onları “kadın r ü s ü ’ n e b e n z e ye n , matineleri” ya da “halk park ile özdeşleşmiş, g ü n l e r i ” g i b i “ a l azamanın en büyük paturka” buluşlara yönrası olan kâğıt 100 liralendiriyor. T V progDördüncü yaş günümde. 14.7.1947 nın arkasına da resmeramlarının ve giderek (Geride pergoleler ve 2. Vakıf Apt.) dilmiş bir köprüsü kanallarının çoğalması vardı (yıkılıp yapılan gazinoların da sonunu getiriyor. Gençlik Parkı, el ayak orta- yenisi onun yerini tutamadı). Pergodan çekilince serkeşlerin, kimsesizle- lelerinde türlü sarılıcı bitkileri vardı rin ve yersiz yurtsuzların, ayyaş ve al- rengarenk. Köprünün istasyona koliklerin, kadın pazarlayıcılarının, doğru iki yanında, su düzeyine kapkaççıların, ispirtocu ve tinercile- kadar salkım salkım eğilen söğüt rin yeri haline dönüşüyor. Lunapark ağaçları vardı. Açıkhava Gazinosu bile ıssızlaşıyor. Büyükşehir Beledi- kültürü vardı, birkaç keresinde yesi yeni bir görüntü vermek üzere benim de katıldığım. Şimdi idari 510 Ekim 2015 • Sayı 332 Çağdaş Türk Dili bina olan eski Sağlık Müzesinde kan Kültür Derneği’nin gösterimin(halen Ankara’nın o çapta da olsa bir de Açıkhava Sineması vardı. Opera Sağlık Müzesi bulunmuyor) kava- tarafındaki girişinde çok özenli olnozlar içinde ceninler, kesik parmak- masa da ışıklı Atatürk Panosu vardı, 2005 kıyımında lar ve insan iç oryok edilen ve yeg a n l a r ı va r d ı nilenmeyen. dehşet içinde izAynı girişte lediğimiz. SeCHP’nin 6 ilkemaverli Recep sini simgeleyen Özgen Çay Bah6 sütunla birbiçesi vardı. İlle 100 TL'nin arka yüzü rinden ayrılmış de içkili Fener7 büyük, 2 de bahçe Lokantası vardı; gitmek gerektiğinde kesinlikle küçük kapısı vardı daha sonraları turonu seçtiğim. İstanbullu ünlü sanat- nikeler takılan. Vardı… ardı… dı… çıların “turne”ye geldikleri Açıkhava (Yani “Vardı”nın “ardı”, yalnızca Tiyatrosu vardı. Oynamaktan büyük “dı”. Di’li geçmiş zaman, yani geçmikeyif aldığımız Minyatür Golf Sahası şe özlem). Ye n i l e n e n vardı. Benim de Gençlik Pariçinden geçtikı’nda, benim ğim nikâh dave akranlarımın iresi ve onun efparkımızdan gesanevi “nikah kıriye birkaç yer yıcısı” Mücteba kaldı sadece. AlYetişen vardı. dıkları darbeleGövdeleri nure karşın mihmaralı kiralık raplarını korusandalları vardı. Annem ve kuzenimle sandalda. 22.6.1948 (Geride yıkılan köprü) yan Solmaz KıO sandallarla lıçtepe Polis KaKuğu adasınınki dahil gölün üç köprüsünün altın- rakolu, idari binaya dönüştürülmüş dan geçmek vardı. Yaşamayan kar- Sağlık Müzesi, altı zabıta amirliğine deşimin binmeyi çok sevdiği küçük çevrilmiş esas giriş terası, iskeleti de tren vardı. Lunaparkta “penaltı çek- kalsa pergoleleri bir de. Şimdiki mek” ve “ip çekmek”(ucuz, basit ıvır Gençlik Parkı mı? Geçelim onu, ben zıvır piyangosu) vardı. Türk Ameri- zaten onu anlatmıyorum ki. Ekim 2015 • Sayı 332 511