364 Plastik Tünel Silaj Yapım Tekniği ve Tünel Silaj
Transkript
364 Plastik Tünel Silaj Yapım Tekniği ve Tünel Silaj
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun Plastik Tünel Silaj Yapım Tekniği ve Tünel Silaj Makinaları Cihat YILDIZ Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Erzurum cyildiz@atauni.edu.tr Özet: Bu çalışmada, ABD ve Avrupa’da yaygın olarak kullanılan, ancak ülkemizde henüz kullanımı yaygınlaşmamış, plastik tünel silaj yapım tekniği ve tünel silaj makinaları tanıtılmıştır. Dünyada teknik anlamda silaj yapımının iki yüzyıla yaklaşan bir geçmişi vardır. Bu süre içinde, önceleri toprak silolarda yapılan silaj, zamanla taş ve betonarme silolar içinde yapılmaya başlanmıştır. 1970’li yıllardan sonra, plastik sanayinde yaşanan gelişmeler neticesinde, silajın vakum torbaları, streç filmler veya plastik tüneller gibi değişik plastik örtüler içinde yapılması ve muhafaza edilmesine başlanmıştır. Plastik tünel silaj yapım tekniği, bu iş için özel olarak tasarlanmış tünel silaj makinası ile yine özel olarak üretilmiş plastik tünel silolar içerisine, silaj materyalinin sıkıştırılarak doldurulması esasına dayanır. Hasat döneminde tarladan gelen kıyılmış taze materyal, döner bir rotor tarafından plastik tünelin içine basılır. Plastik tünel doldukça, makina yavaşça ileriye doğru itilir. Tünel silonun doldurma işlemi bitince, plastik silonun ağzı bağlanarak kapatılır. Ürün bu plastik silo içinde fermente olur ve tüketilinceye kadar muhafaza edilir. Tünel silaj makinaları kendi yürür veya traktörle çekilir tip olmak üzere iki çeşittir. Traktörle çekilir tip olanlar daha yaygın kullanılmaktadır. Çekilir tip bir tünel silaj makinası genel olarak: lastik tekerlekler, besleyici elevatör, sıkıştırma rotoru, plastik tünel serme düzeneği, karşı bariyer, halat düzeneği, katkı maddesi ilave tankı ve püskürtme sistemi ile silolama basınç düzeyi ayarlama düzeneklerinden oluşmaktadır. Makina traktör kuyruk mili gücü ile çalışmaktadır. Plastik tünel silaj yapımında kullanılan plastik tünellerin çapı 1,2–5,0 m, uzunlukları 50-150 m arasında ve plastik kalınlıkları 125–300 µm arasında değişmektedir. Çalışmada plastik tünel silaj yapım tekniği tanıtılmış, diğer silaj yapım tekniklerine göre avantaj ve dezavantajlı yanları açıklanmıştır. Ayrıca bu teknikte kullanılan tünel silaj makinalarının tanıtımı, çalışma prensibi, kullanılan plastik tünelin özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Anahtar kelimeler: Silaj, silo, tünel silaj, plastik tünel, silaj makinası Technique of Plastic Tunnel Silage Making and Tunnel Silage Machines Abstract: In this study, technique of plastic tunnel silage making and tunnel silage machines were introduced. This technique is commonly used in USA and Europe but no used in our country. Technically silage has been made approximately for two hundred years in the world. During this period, earlier, silage has been made in soil silos, and later, it has been made in bunker silos. After the 1970’s, as a result of developments in plastic industry, silage has been made and preserved in plastic bags, stretch film and plastic tunnel. Production of plastic tunnel silage, a specialized machine (bagger) receives the chopped forage, pushes the crop through a rotor and compresses the material into an unfolding plastic tunnel. Plastic tunnel is deposited on the ground and bagger slowly moves forward during filling. After filling the tunnel silo, the plastic mouth is sealed. Fresh material is fermented and preserved inside this plastic tunnel. Tunnel silage machines are two kinds: self-propelled and pulled by tractor. The type of pulled by tractor is more commonly used. It consists of rubber wheel, feeder elevator, compression rotor, plastic tunnel laying mechanism, opposite barrier, wire rope mechanism, tank of silage additive, additive spray system, and mechanism of adjusting the compression level of ensiling. This bagger is driven by tractor PTO. Diameter of plastic tunnels is varies between 1.2 and 5.0 m, length 50 and 150 m and thickness of 364 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun plastic 125 and 300 µm. In this study, the technique of plastic tunnel silage making was introduced and its advantages and disadvantages are described in comparison with the other techniques of silage making. In addition, some information on tunnel silages machines, operating principles and the properties of plastic tunnel was presented. Key words: Silage, silo, tunnel silage, plastic tunnel, silage machine Giriş Silaj nem oranı yüksek yem bitkilerinin (%60-70), hava geçişi olmayan oksijensiz ortam koşullarında, bitki bünyesindeki suda eriyebilir karbonhidratların (SEK), laktik asit bakterileri (LAB) tarafından, başta laktik asit olmak üzere organik asitlere dönüştürülerek, ortamdaki pH düzeyinin düşürülmesi ve yem bitkisinin bu ortamda muhafaza edilmesi esasına dayanan bir kaba yem üretim ve muhafaza tekniğidir (Woolford, 1990). Her türlü yem bitkisinin silajı yapılabilmesine rağmen, dünyada en fazla silajı yapılan bitkiler sırasıyla; mısır, yonca, sorgum, buğdaygil ve baklagil yem bitkileridir (Wilkins et al., 1999). Bir bitkinin silajının yapılabilmesi için aranan üç temel kriter; bünyesindeki suda eriyebilir karbonhidrat düzeyi ve laktik asit bakteri popülasyonun yüksek olması, buffer kapasitesinin (asitlik düzeyinin düşmesine karşı göstermiş olduğu direnç) düşük olmasıdır. Bu üç kriter açısından silaj yapımı için mısır mükemmel, yonca ise en zor bitki olarak değerlendirilmektedir (Bolsen, 1999; Filya, 2010). Genel olarak, silaj yapımı birbirini takip eden ve tamamlayan şu aşamalardan oluşmaktadır (Weinberg and Ashbell, 2003; Filya, 2010). 1- Hasat: silajı yapılacak bitki, silaj için en uygun olgunluk düzeyinde, hasat edilir. Hasat için en uygun olgunluk düzeyi mısır ve sorgumda hamur olumu dönemi, yoncada çiçeklenme başlangıcı, buğdayda süt olum dönemidir. 2- Soldurma (gerekliyse): hasat anında ürünün nem oranı %75’den fazla ise, ürünün kuru madde oranını artırmak için hava şartları uygunsa ya ürünün hasadı geciktirilir, yada ürün hasat edildikten sonra tarla yüzeyinde birkaç saat bekletilerek soldurma yapılır. Silaj yapılacak materyalin kuru madde oranı %30-40 düzeyine çıkartılır. 3- Kıyma: silajı yapılacak bitki silaj makinası ile 1-2 cm boyutlarında kıyılır. Mısır, sorgum, ayçiçeği gibi sıraya ekilen bitkilerde kıyma işlemi, hasatla birlikte yapılırken, yonca, buğday, çayır otu gibi bitkilerde kıyma işlemi birkaç saatlik soldurma işleminden sonra da yapılabilir. Genel bir prensip olarak, sıkıştırma ve silolama işlemini kolaylaştırmak açısından, kuru madde oranı yüksek bitkiler daha küçük, kuru madde oranı düşük bitkiler daha büyük boyutta kıyılabilir. 4- Taşıma: silajı yapılacak ürün kıyma işleminden sonra, uygun bir araçla (römork, kamyon vb.) araziden silo alanına taşınır. 5- Silolama: silajı yapılacak ürün, kullanılan silo tipine göre mümkün olan en kısa sürede siloya doldurulur ve silo hava geçişine izin vermeyecek şekilde kapatılır. Silolama süresinin 2 günü geçirilmemesi ve bu sürenin sonunda silonun sıkıca kapatılması önemle tavsiye edilir. 6- Fermantasyon süreci: silajlık materyal hava geçişi olmayan kapalı silo ortamında, silolanan ürünün çeşidine, silolama nemine, katkı maddesi kullanılıp kullanılmadığına ve dış ortam sıcaklığına bağlı olarak, 20-60 gün içinde fermente olarak tüketime hazır hale gelir. 7- Besleme: fermantasyonunu tamamlayan tüketime hazır hale gelen silaj, günlük tüketim miktarı kadar silodan alınarak hayvan beslemede kullanılır. Hasatla başlayan ve hayvan besleme ile sona eren süreçte, silajlık materyalin depolandığı, içinde fermente olduğu ve hayvan beslemeye kadar içinde saklandığı, yapı ve muhafaza elemanlarına silo denilmektedir. Silaj yapımında siloların kullanılmasının temel amacı: nem 365 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun oranı yüksek yeşil yem bitkisinin, dış ortam koşulları ile irtibatını keserek, silo içerisinde fermente olmasını sağlamak, minimum kuru madde ve besin değeri kaybı ile yem bitkisini muhafaza etmektir. Teknik anlamda 150 yıldan fazla geçmişi olan silaj yapımı ile ilgili olarak, silajın ilk yapıldığı günden günümüze kadar geçen süreçte, dünyada ve ülkemizde değişik silo tipleri kullanılmıştır. Bu süreçte en yaygın kullanılan silo tipleri aşağıda sıralanmıştır (Kılıç, 1986; Saoie and Jofriet, 2003; Weinberg and Ashbell, 2003; Yıldız ve ark., 2011). 1-Tek yıllık geçici silolar a) Toprak içi kanal silolar (channel silos) b) Zemin üstü toprak silolar (soil silos) c) Yığın silolar (stack silos) 2-Çok yıllık kalıcı silolar a) Yatay taş veya betonarme silolar (bunker silos) b) Kule tipi beton veya metal silolar (tower silos) 3- Plastik örtülü silolar a) Vakum torba silolar (vacuum bag silos) b) Streç film ile ambalajlanmış balya silolar (wrapped bale silos) c) Plastik tünel silolar (plastic tunnel silos) Bu çalışmanın amacı; plastik örtülü silolar grubunun bir alt bileşeni olan plastik tünel silolar hakkında okuyuculara bilgi vermek, plastik tünel silaj yapım tekniğini tanıtmak, diğer silaj yapım tekniklerine göre avantaj ve dezavantajlı yanlarını açıklamaktır. Ayrıca bu teknikte kullanılan tünel silaj makinalarının tanıtımını yapmak, çalışma prensibi, kullanılan plastik tünelin özellikleri hakkında okuyucuları bilgilendirmektir. Plastik Tünel Silolar ve Tünel Silaj Makinaları Plastik tünel silolar 1970’li yıllardan sonra, özellikle Avrupa ve ABD’de plastik sanayinde yaşanan gelişmelerin sonucunda ortaya çıkmış bir silo tipidir. Bu yöntem hasat döneminde tarladan gelen taze kıyılmış materyalin, bu iş için özel olarak tasarlanmış tünel silaj makinası ile (bagger), yine özel olarak üretilmiş plastik tünel silolar içerisine sıkıştırılarak doldurulması ve ürünün bu plastik tünel içerisinde fermente olması esasına dayanan bir silaj yapım tekniğidir. Plastik tünel silolar, çok yıllık kalıcı siloları olan işletmelerde bu siloların kapasitesinin yeterli olmadığı durumlarda, hızlı bir şekilde silo sorununu çözmek için kullanılırken, çok yıllık kalıcı silo yatırımına girmek istemeyen işletmelerde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bu yöntemde, sürekli bir silo yeri işgali olmadığı için, özellikle yer sıkıntısı olan işletmelerde de tercih edilmektedir. Ahıra yakın bir yerde, sıkıştırılmış sert bir zemin üzerine kurulan tünel silolar, silo içerisindeki silajın tüketilmesinden sonra kaldırılmakta ve aynı alan başka amaçlar içinde kullanılabilmektedir. Hasat hızına ve silo kapasitesine bağlı olarak, birkaç saat içinde tünel silonun doldurulması ve kapatılması mümkündür. Silonun kısa zamanda doldurulması, isteğe bağlı olarak katkı maddesi ilavesi (LAB inokulantı) ve silonun ağzının kapatılmasıyla, hava ile irtibatın tamamen kesilmesi neticesinde, kısa sürede oksijensiz ortam sağlanmakta ve ürünün fermantasyonu başlatılmaktadır. Tünel silo yöntemiyle %30-60 kuru madde düzeyi arasındaki her türlü kıyılmış silaj materyali depolanabilmektedir. Ancak silo suyu çıkışı olmadan, fermantasyon kalitesi iyi, yem niteliği yüksek bir silaj yapabilmek için kuru madde oranının %30-40 arasında olması önerilmektedir (Nicholson et al., 1992). Silajı yapılan bitki çeşidi, kuru madde düzeyi, katkı maddesi ilave edilip edilmediği ve dış ortam sıcaklığına bağlı olarak 30–90 gün arasında fermantasyon süreci tamamlanan ve stabil döneme giren silajlık materyal, silonun ağzı açılarak günlük yemleme miktarı kadar silodan alınmakta ve hayvan 366 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun beslemede kullanılmaktadır. Silodan, silajlık materyal alındıktan sonra, hava geçişini engellemek amacıyla, silo ağzının sıkıca kapatılması önerilmektedir. Plastik tünel silaj yapımında, yukarıda belirtilen hususlara uygun silaj yapıldığı ve dışarıdan alınan bir darbe ile silo delinmediği sürece, son derece kaliteli silaj elde edilmesi veya kullanılmayan silajın yıllarca tünel silo içerisinde muhafaza edilmesi mümkündür. Plastik tünel silaj yapım tekniği ülkemizde fazla bilinen ve uygulanan bir yöntem değildir. Yöntemin tanıtımı ile ilgili olarak, bu konuda çalışan ülkemizdeki bilim adamlarından Yalçın ve Bilgen (2002), “Ticari silaj yem üretim teknikleri” adlı çalışmalarında özellikle silolama için yer probleminin olduğu ve taşınması düşünülmeyen silo yemlerinin, daha az plastik örtü kullanılarak silolanması için “tulum silaj” olarak adlandırdıkları plastik tünel silaj yapım tekniğini önermektedirler. Polat ve Özkul (2005), “Paket silo yemi yapımı” adını verdikleri çalışmalarında; paket silo yemi yapım yöntemlerinden biri olarak “tünel silo“ olarak adlandırdıkları, plastik tünel silaj yapım tekniğini de ele almışlar, silo yemlerinin paketlenmesiyle, hem yem kalitesinin muhafaza edilmesi açısından hem de işletmeye sağladığı yatırım tasarrufu ve ticaret imkânı bakımından üzerinde önemle durulması ve uygulaması aktarılması gereken bir yöntem olarak değerlendirmişlerdir. Tünel silaj yapım tekniğinin iki önemli unsuru tünel silaj makinaları ve plastik tünel silolardır. Tünel silaj makinaları kendi yürür ve çekilir tip olmak üzere iki çeşittir. Kendi yürür tip tünel silaj makinaları, üzerinde makinanın çalışmak için ihtiyaç duyulan gücün üretildiği içten yanmalı motoru, makinanın kontrol ve kumanda edildiği sürücü kabini, silajlık materyalin makine içine alındığı besleme ünitesi, silajlık materyalin plastik tünel içine basıldığı sıkıştırma ünitesi ve plastik tünel serme düzeneğinden oluşmaktadır. Motor gücü makinanın kapasitesine bağlı olarak 300-500 BG arasında, makinanın ağırlığı 10–20 ton arasında ve iş başarısı 40–60 ton/h arasında değişmektedir. Makinanın iş genişliği yol durumunda yaklaşık 3 m iken, iş konumunda 8 m civarındadır. Makinanın üzerinde yürüdüğü tekerlekler, 900 yön açısı verilerek yol konumunda makinanın kısa kenarı ile ilerletilmekte, iş konumunda ise uzun kenarı ile çalışılmaktadır. Makine, üzerinde bulunan sürücü kabininden kumanda edilmektedir. Sürücü kabinindeki joystick kumanda levyesi ile makinanın ilerleme yönü ve ilerleme hızı kumanda edilirken, diğer elektronik ve hidrolik kumanda aparatları ile besleme hızı, inokulant katkı miktarı, makinanın silajlık materyali sıkıştırma yoğunluğu gibi çalışma parametreleri ayarlanabilmektedir. Kendi yürür tünel silaj makinalarında 3–5 m arasında değişen çapa, 50150 m arasında değişen uzunluğa ve 200-300 µm arasında değişen kalınlığa sahip polietilen (PE) silolar kullanılmaktadır. Silo materyali iki kat olup, dış yüzey beyaz iç yüzey siyah renktedir. Dıştaki beyaz yüzey, güneş ışınlarını yansıtıp silo içinin fazla ısınmasını önlerken, içteki siyah yüzey güneşten gelen ultraviole (UV) ışınlarına karşı bir koruma sağlar. Kendi yürür tünel silo makinalarının fiyatları yaklaşık 400.000 $ olup, özellikle sermayesi ve üretim kapasitesi yüksek işletmelerde tercih edilmektedir. İşletmenin kendi ihtiyacı için kullanıldığı gibi, makine müteahhitliği yöntemiyle talep eden başka işletmelere de hizmet verilebilmektedir (Şekil 1). 367 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun Şekil 1. Kendi yürür tünel silaj makinası. Ag-Bag X1114 (www.ag-bag.com) Çekilir tip tünel silaj makinaları lastik tekerlekli, traktör kuyruk mili gücü ile çalışan, genel olarak besleyici elevatör, sıkıştırma rotoru, plastik tünel serme düzeneği, karşı bariyer, halat düzeneği, katkı maddesi ilave tankı ve püskürtme sistemi ile silolama basınç düzeyi ayarlama düzeneklerinden oluşan, traktörle birlikte çalıştırılan mobil bir makinadır (Şekil 2). Makine, traktör kuyruk mili gücü ile (PTO) 540 dev/dak dönme hızıyla çalıştırılmaktadır. İhtiyaç duyulan güç, makinanın kapasitesine bağlı olarak, 80–170 BG arasında değişmektedir. Tarladan hasat edilerek getirilen kıyılmış silajlık materyal, makinanın besleme elevatörüne boşaltılmakta, yaklaşık 75 cm genişlik ve 3 m boyundaki zincirli tip elevatör ile ürün makine içine alınmaktadır. Silajlık materyal besleyici elevatörle taşınırken, materyalin üzerine, üst tarafta bulunan bir adet püskürtme memesinden uygun oranda sulandırılmış LAB inokulantı püskürtülmekte, böylece silaj fermantasyonun başlaması ve sağlıklı bir fermantasyon sürecinin gerçekleştirilmesine destek olunmaktadır. Makine içerisine alınan silajlık materyal, traktör kuyruk milinden hareketini alarak dönen bir rotor ile makinanın arka tarafına yerleştirilmiş plastik tünel içerisine basılmaktadır. Materyalin plastik tünel içine basma işlemi, rotor üzerine dörderli gruplar halinde yerleştirilmiş toplam 56 adet diş tarafından yapılmaktadır. Bu yöntemde kullanılan plastik tünellerin çapı 1,2–3,0 m arasında, uzunlukları 50–100 m arasında ve kalınlıkları 125–250 µm arasında değişmektedir. Plastik tünel, silolama çalışmasına başlamadan önce, makinanın arka tarafında bulunan tünel tablasına giydirilmek suretiyle yerleştirilir. Başlangıçta plastik tünelin her iki ucu da açıktır. Plastik tünel, kaldırıcı kol yardımıyla tünel tablasına giydirildikten sonra açıkta kalan ucu sıkıca bağlanır. Makinanın arka tarafına bir adet karşı bariyer yerleştirilir. Makinanın her iki yanında bulunan gerdirme halatları, sıkıca bu karşı bariyere bağlanır. Karşı bariyerin görevi, tünel içerisine basılan silajlık materyalin plastik tüneli patlatmadan sıkı bir şekilde doldurulmasını sağlamaktır. Çekilir tip tünel silaj makinasının önüne bağlanan ve makinanın çalışması için ihtiyaç duyulan kuyruk mili gücünü sağlayan traktörün çalışma sırasında vites kademesi boşta bulunur (nötr pozisyon). 368 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun Şekil 2. Çekilir tip plastik tünel silaj makinasının şematik görünümü. Ag-Bag G6170 (www.ag-bag.com) Makine çalıştıkça, plastik tünel içine silajlık materyali bastıkça, yanlarda bulunan gergi halatlarının frenleme etkisini yenerek nötr pozisyondaki traktörü ileriye doğru itmektedir. Plastik tünel silo içerisine basılan silajlık materyalin sıkışma değeri, makine üzerinde bulunan hidrolik ayar mekanizmasıyla, gergi halatlarının frenleme miktarını artırıp-azaltarak ayarlanmaktadır. Plastik tünel silaj yapım tekniğinde, silo içerisine doldurulan ürünün yoğunluğu; ürünün cinsine, olgunluk düzeyine, nemine ve sıkıştırma rotor basıncına bağlı olarak yaş ağrılık esasına göre 500–800 kg/m3 arasında değişmektedir. Plastik tünel silo tamamen dolduktan veya silajı yapılacak materyal bittikten sonra, makine üzerinde bulunan plastik tünel kesilerek makinadan ayrılır. Plastik tünelin boşta kalan ucu sıkıca bağlanıp, tünelin altına katlanmak suretiyle silo kapatılır. Şekil 3’te çekilir tip bir tünel silaj makinasının çalışma durumu ve Şekil 4’tede fermantasyon sürecine bırakılmış plastik tünel silolar görülmektedir. Çekilir tip tünel silaj makinaları saatte 20–40 ton silajlık materyali silolama yeteneğine sahiptirler. Çekilir tip plastik tünel silaj makinalarının satın alma fiyatları, kendi yürür tiplere göre daha düşüktür. Makinanın kapasitesine bağlı olarak satış fiyatları 40-50.000 $ civarındadır. Plastik tünel silaj yapım tekniği ve tünel silaj makinalarının kullanımı, işletmenin kendi ihtiyacı için olduğu kadar, ortak makine kullanımına da uygun bir silaj yapım tekniğidir. Ülkemizde henüz yaygınlaşmamış ve az bilinen bir silaj yapım tekniğidir. Bu yöntem yukarıda da ifade edildiği gibi, sabit silo yatırımına girmeden, değişik dönemlerde değişik ürünlerin silolanması için kullanılabilecek ve bir makinadan ortak makine kullanım yöntemiyle birden fazla işletmenin faydalanabileceği bir yöntem olarak dikkat çekmektedir. Silaj yapan birkaç işletme bir araya gelerek bir makine satın alarak kullanabilecekleri gibi, makine müteahhitleri bu makinalardan satın alarak ücret karşılığında işletmelerin kullanımına da sunabilirler. Sonuç Plastik tünel silaj yapım tekniği, ülkemizde sabit silolarda yaygın olarak uygulanan geleneksel silaj yapım tekniğine alternatif olabilecek bir silaj yapım tekniği olarak değerlendirilmektedir. Silo yatırımına girmek istemeyen işletmeler veya plastik tünel silaj yapım tekniğini yeni bir ticari getiri kapısı olarak değerlendiren müteşebbislerin, satın alacakları makinalarla, ortak makine kullanım yöntemiyle, piyasaya hizmet verip para kazanabilecekleri bir yöntem olarak görülmektedir. 369 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun Şekil 3. Çekilir tip plastik tünel silaj makinası (ABD–University of Delaware–2011) Şekil 4. Plastik tünel silolar (yonca silajı) (ABD – University of Delaware – 2011) Literatür Listesi Bolsen, K.K., 1999. Silage Management in North America in the 1990s. Biotechnology in the Feed Industry. Proceedings of Alltech’s 15th Annual Symposium. USA. Filya, İ., 2010. Organik silaj yapımı ve kullanımı. 1. Organik Hayvancılık Kong. Bildiriler Kitabı. 124-134. Kılıç, A., 1986. Silo Yemi (Öğretim, Öğrenim ve Uygulama Önerileri). Bilgehan Basımevi, İzmir. Nicholson, J.W.G. E. Charmley, R.S. Bush. 1992. Effect of mositure level and ensiling characterişstics of alfalfa in big bale sor chopped and compacted in plastic tubes. Can. J. Anim. Sci. 72:347-357. Polat, M., H. Özkul., 2005. Paket silo yemi yapımı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, TAYEK/TYUAP 2002 Yılı Hayvancılık Grubu Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri, Yayın No: 118. İzmir. Savoie, P., J.C. Jofriet., 2003. Silage Strage. Silage Science and Technology. Agronomy monography No:42, Madison, Wisconsan, USA. Weinberg, Z.G., G. Ashbell., 2003. Engineering aspects of ensiling. Biochemical Enginnering Journal, 13:181-188. Wilkins, R.J. L. Syrjala-Qvist., K.K. Bolsen, 1999. The future role of silage in sustainable animal production, in: T. Pauly (Ed.), Proceedings of the 12th International Silage Conference, Uppsala, Sweden, 5–7 July 1999, pp. 23–40. Woolford, M.K., 1990. The detrimental effects of air on silage, J. Appl. Bacteriol. 68:101–116. Yalçın, H., H. Bilgen., 2002. Ticari silaj üretim teknikleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, TAYEK/TYUAP 2002 Yılı Hayvancılık Grubu Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri, Yayın No: 106. İzmir. Yıldız, C., İ. Öztürk., Y. Erkmen., 2011. Tarımda yeni ve sürdürülebilir bir gelir kaynağı “Balya Silajı”. GAP VI. Tarım Kongresi bildiri Kitabı. s:533-538. 370