sonuç - kop teyap

BÖLÜM 7
GIDA ZEHİRLENMELERİ
Prev
1
Next
Gıda Zehirlenmesi:
Herhangi bir yiyecek yada içeceğin
tüketimi sonucu meydana gelen
enfeksiyon veya intoksikasyon
durumuna verilen genel isimdir.
Prev
2
Next
Güvensiz gıdaya kimler daha duyarlıdır?
• Herkes potansiyel olarak riskaltındadır.
–Çocuklar
–Hamile bayanlar
–Yaşlılar
–Hastalar
Daha fazla duyarlıdır.
Prev
3
Next
Gıda Kökenli Hastalık Kaynakları
Ağır metaller
Bakteriler
Böcekler ve
kemirgenler
Küfler
Radyoaktif
izotoplar
Prev
Virüsler
Yabancı cisimler
parazitler
4
Next
Kalıntılar
Gıda
zehirlenmesinin
temel nedenleri
Prev
5
Next
Gecikmiş
süresi
oda
Yetersiz
ıçcak
muhafaza
Yetersiz
ekrar
ıüsrme
ıtma
Ç
şanlar
ma
Hasta
da
al
ışnd
Bula
şı
khazırlama
şlem
/tsKonserve
gıve
ıdalar
Yetersiz
çö
zğ
üutma
Ç
iğiapraz
ggııda
tb
üula
ketmek
Yetersiz
so
sıcaklığında bekletme
Prev
6
Next
Gıda
Zehirlenmelerini
n önlenmesi
Gıda Zehirlenme zincirinin
kırılması
Prev
7
Next
Prev
8
Next
GIDA ZEHİRLENMELERİ
1.GIDA ENFEKSİYONLARI
Gıda zehirlenmeleri bakterilerin
insan organizmasına etki tarzına
göre iki grupta toplanır.
2.GIDA
İNTOKSİKASYONLARI
Prev
9
Next
1- GIDA ENFEKSİYONU:
Enfekte Gıda maddelerinde, üreyen zararlı
bakterilerin
sebep
olduğu
gıda
zehirlenmeleridir.
2- GIDA İNTOKSİKASYONU:
Enfekte
Gıda
maddelerinde
bakterilerin ürettiği toksinlerin
olduğu gıda zehirlenmeleridir.
Prev
10
Next
zararlı
sebep
3- Doğal Besin Toksinleri:
Bazı besinler, doğal toksin içerir.Bu
toksinler,
mikroorganizma
kaynaklı
değildir.Yapısında doğal toksin bulunan
besinlerin tüketilmesi, ölümle sonuçlanabilir.
Bu tür besinlere bazı mantar türleri;
yeşillenmiş ve filizlenmiş patates; bal; meyve
çekirdekleri ve çavdar mahmuzu örnek
verilebilir. Ayrıca, bazı kabuklu deniz ürünleri
ve balık türleri de doğal toksin içerebilirler.
Prev
11
Next
Gıda Zehirlenmesi
Hastalık bulaşık
veya zehirli
gıdanın
tüketilmesiyle
oluşur.
Prev
12
Next
Gıda Zehirlenmesi
Kuluçka süresi
*1 ila 36 saat
Hastalık süresi
* 1 ila 7 gün
Prev
13
Next
GIDA ZEHİRLENMESİ BELİRTİLERİ
Karın ağrısı
Ateş
İshal
Kusma
BELİRTİLER
Ölüm
Baş ve kas
ağrısı
Prev
14
Next
Baş dönmesi
Titreme
?
Gıda zehirlenmesinden şüpheleniyorsanız
ne yapmalısınız?
?
-Kusma ve ishal vücudun zehri dışarı atma
yöntemlerindendir.Bu nedenle, takip eden 24
saat içerisinde kesinlikle önleyici ilaçlar
kullanmayın.
-İshal ve kusmayı arttıracak düşüncesiyle
hiçbir şey yememek yanlış bir davranıştır.
İshal tedavisinin en iyi şekli dinlenmek ve
bol miktarda sıvı (temiz içme suyu,ayran,
maden suyu, şekersiz çay vb.) tüketmektir.
Prev
15
Next
?
?
-İshaliniz geçene kadar yoğurt, pirinç
lapası, haşlanmış patates, ekşi elma ve
taze şeftali suyu vb. besinleri tüketin.
-Sebzeleri pişirdikten, meyveleri de yıkayıp
kabuğunu soyduktan sonra tüketin. Erik,
kayısı, incir, üzüm, karpuz gibi meyveler
bağırsak
hareketlerini
arttırdığı
için
yenmemelidir.
?
Prev
16
Next
Ne zaman hekime başvurmalısınız?
- Kanlı ishaliniz varsa,
- İshal ile seyreden boyun sertliği,şiddetli
baş ağrısı ve ateş varsa,
- Zehirlenme belirtileriniz 2 günden fazla
devam ediyorsa,hemen bir hekime
başvurun.
Prev
17
Next
GIDA ENFEKSİYONLARINA NEDEN OLAN
BAKTERİLER VE KORUNMA YOLLARI
Gıda enfeksiyonlarına pek çok bakteri türü
neden olmasına karşın,
•
•
•
•
•
Salmonella,
Clostridium perfringens,
Esherichia coli,
Listeria monocytogenes
Shigella
bakterileri en yaygın olanlarıdır.
Prev
18
Next
Gıda Zehirlenmesi yapan bakterilerin kaynakları
Salmonella
Staphylococcus
aureus
Clostridium
perfringens
Prev
19
Next
SALMONELLA GIDA ZEHİRLENMELERİ
SALMONELLA
Bulaşma Kaynakları :: Süt, yumurta, kutu konserveler
ve iyi pişmemiş etler.
Riskli gıdalar: Sığır ve kanatlı eti (pişmiş et
tüketenlerde bile hastalığın görülebilmesi toksinin
ısıya dayanıklılığının bir göstergesidir), yumurta, su
ürünleri, süt ürünleri, unlu mamuller, salata.
Gıdalarda değişiklik göstermezler : Değişiklik
yapmadıkları için fark edilmeden sindirim sistemine
girerler.
Prev
20
Next
SALMONELLA GIDA ZEHİRLENMELERİ
SONUÇ
Uzun süre devam eden hastalık durumunda bakteri
karaciğer dalak gibi organlara yerleşerek
% 2-7 arasında ölümlere neden olabilmektedir.
Prev
21
Next
Salmonella’dan Korunma Yolları
Kırık, çatlak, dışkı ile kirlenmiş yumurta satın
almayın. Yumurtayı kullanmadan önce
mutlaka yıkayın.
Et ve et ürünlerini güvenilir yerlerden satın
alın.
Çiğ ve pişmiş etleri hazırlarken farklı bıçak ve
doğrama tahtası kullanın.
Terbiye edilmiş etleri pişirinceye kadar
buzdolabında saklayın.
Prev
22
Next
Salmonella’dan Korunma Yolları
Yiyeceklerinizi bakterinin ölebileceği sıcaklığın
(65ºC) üzerinde ısıtın.
Derin tencerelerde yiyeceği pişirirken, sık sık
karıştırarak, sıcaklığın dengeli dağılımını sağlayın.
Çiğ et ve yumurta ile temastan sonra veya tuvalet
sonrasında ellerinizi sıcak sabunlu su ile yıkayın.
İş bitiminde, tüm araç- gereçleri ve yüzeyleri
deterjanlı sıcak su ile iyice yıkayıp, dezenfekte edin.
Prev
23
Next
Clostridium perfiringens
ZEHİRLENMELERİ
C. Perfiringens’ in Bulaşma kaynakları:
İnsan ve hayvan gaitasından gıdalara
bulaşabildiklerinden, soğukta saklanmayan et kaynaklı
gıda zehirlenmelerine daha sık rastlanır.
Riskli gıdalar:
Sporları sıcaklığa çok dayanıklı olduğundan pişirilmiş
fakat uygun olmayan ortamda muhafaza edilen gıda
maddeleri içerisinde toksin üretebilirler.
Prev
24
Next
Clostridium perfiringens
ZEHİRLENMELERİ
SONUÇ
Bu zehirlenmede nadiren kusma ve ateş
görülmesi ÖZELDİR.
Ölüm de görülebilir.
Gıda hijyenine mutlak riayet gerekir.
Prev
25
Next
C. Perfringens ’ten Korunma Yolları
Yemeklerinizi mümkün olduğunca servise yakın
zamanlarda pişirin ve pişmiş yiyeceklerinizi
bekletmeden tüketin.
Pişirdikten sonra hemen tüketmeyeceğiniz
yemekleri hızla soğutarak yeniden servis
edinceye kadar buzdolabında muhafaza
edin.Tüketeceğiniz kadar ısıtın.
Tekrar tüketilecek artan yemekleri derhal
buzdolabına koyun ve yeniden tüketmeden
önce 75ºC’ ye kadar ısıtın
Prev
26
Next
E.Coli (COLİ BASİLİ)
GIDA ZEHİRLENMELERİ
Bulaşma kaynakları:
Kıyma, meyve suyu, et ürünleri, çiğ süt, su
Riskli Gıdalar:
İşlenmemiş sular, pastörize edilmemiş süt,çiğ ve iyi
pişmemiş kıyma,kirli sularla yıkanmış sebze ve meyveler
SONUÇ
Isıya dayanıklı toksinler, yemeklerin pişirilmesi esnasında
bakterilerin harap olmasına rağmen sıcaklıktan etkilenmezler.
Bu etkilerden kurtulmak için hijyen şartlarına uymak
gerekmektedir.
Prev
27
Next
E.coli’den Korunma Yolları
E. coli riskine karşı;
Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerini
kullanmayın.
Sebze ve meyveleri bol akan su altında iyice
yıkayın.
Kıymadan yapılan besinlerin iyice piştiğine
emin olun.
İçme suyunu güvenilir kaynaklardan alın,
emin değilseniz içmeden önce kaynatın,
mümkünse klor tabletlerini talimatına uygun
olarak kullanın.
Özellikle tuvalet sonrası el temizliğine dikkat
edin.
Prev
28
Next
Listeria monocytogenes
GIDA ZEHİRLENMELERİ
Listeria için ;
Bulaşma kaynakları:
Çiğ et,tavuk,dondurulmuş gıdalar,peynir ve kremalar.
SONUÇ:
*Dondurulmuş besinleri satın alırken soğuk zincirin kırılmamış olmasına
dikkat edin.
*Ambalajı altında ve içinde buz kristalleri olanları satın almayın.
*Dondurulmuş yiyecekleri orijinal paketlerinde, -18ºC ve altındaki
sıcaklıklarda saklayın.
*Dondurulmuş yiyecekleri uygun şekilde çözdürün. Çözdürülmüş besinleri
tekrar dondurmayın.
Prev
29
Next
Shigella
GIDA ZEHİRLENMELERİ
Shigella için
Bulaşma kaynakları:
İnsan ve hayvan dışkısında bulunur.
Temel kaynağı kirli içme suları, kirli sularla temas
etmiş tüm yiyecekler, özellikle de tavuk,balık ve çiğ
olarak yenilen sebze ve meyvelerdir.
SONUÇ:
Shigella bulaşıcıdır ve dizanteriye varan ciddi
hastalıklara neden olur.
Prev
30
Next
Shigella’dan Korunma Yolları
-Sebze ve meyveleri bol akan su altında
iyice yıkayın.
- İçme suyunuzu güvenilir kaynaklardan
satın alın,
- Özellikle tuvalet sonrası el temizliğine
dikkat edin.
Prev
31
Next
GIDA İNTOKSİKASYONLARINA NEDEN OLAN
BAKTERİLER VE KORUNMA YOLLARI
Gıda intoksikasyonlarına pek çok bakteri türü
neden olmasına karşın,
• Clostridium botulinum,
• Staphlylococcus aureus
• Bacillus cereus
bakterileri en yaygın olanlarıdır.
Prev
32
Next
Staphylococ
ZEHİRLENMELERİ
Bulaşma kaynağı:
Ağızda, burunda, tırnak aralarında, sivilcelerde, yara
ve apselerde, toz ve topraklarda bolca bulunurlar.
Riskli gıdalar:
Etli, yumurtalı, peynirli, süt ve kremalı yiyecekler,
kıymalı makarna, patates, pastalar, kekler, börekler ve
dondurmalar gibi gıdalarda kolaylıkla
üreyebilmektedirler. Ayrıca %7.5’in üzerinde tuz içeren
gıdalarda toksin salgılayabilirler.
Prev
33
Next
Staphylococ
ZEHİRLENMELERİ
SONUÇ
Beden sıcaklığı yükselmez ve hastalık 1-3 gün
sürer.Korunmak için hijyen kurallarına uymak,
soğutma, çalışanların sağlıklarının kontrolü, mutfak
bakımı ve temizliği şart.
Prev
34
Next
Staphylococ’ tan Korunma Yolları
Besinlerin hazırlama, pişirme ve servisinde kişisel
hijyen kurallarına uyun,
Yemeği karıştırmak ve tadına bakmak için ayrı
araç gereç kullanın,
Kişisel hijyeni sağlamak için ellerinizi sık sık,
yöntemine uygun şekilde yıkayın
Tırnaklarınızı kısa ve temiz tutun.
Gıda ile uğraşırken oje,alyans ve mücevherat
kullanmayın.
Ellerde yara, bere, kesik vb. varsa, çalışırken
yaralı kısma antiseptik merhem sürüp, su
geçirmeyen bandaj ile kapatın.
Yiyecek ve içecekle uğraşırken ellerinizi vücut
yüzeylerine değdirmeyin. Eldiven ve maske
kullanın
Prev
35
Next
Clostridium botulinium
ZEHİRLENMELERİ
Bulaşma kaynağı:
Dış ortamda, sebze ve meyvelerin üzerinde,
bulaşmaya maruz insan ve hayvanların
gaitalarında bol miktarda bulunur.
Riskli gıdalar:
Sebze, et konserveleri, salam, sosis, hafif
haşlanmış sucuklar, tuz konsantrasyonu % 5’in
altında olan salamura balık ve etler.
Cl. botulinum gıdalarda ancak üredikleri
kısımlarda toksin üretirler..
Prev
36
Next
CLOSTRODİUM BOTULİNİUM ZEHİRLENMELERİ
SONUÇ
Güvenli, bombajsız konserveler tercih edilmelidir. Konserveler
yenilmeden önce 5 dakika kaynatılmalıdır
KORUNMA YOLLARI
Konserve besin satın alırken, alt ve üst kapakları şişkin ve
hasar görmüş olanları satın almayın. Konservelerde,
kapakların bombe yapmış olması içerisinde bakterilerin
ürediğinin bir göstergesidir.
Şayet evde konserve yapıyor iseniz konserve yapım ilkelerine
özenle uyunuz.
Prev
37
Next
Bacillus cereus
ZEHİRLENMELERİ
Bulaşma kaynağı:
Çevrede, özellikle hububatlarda ve diğer besin kaynaklarında
bolca bulunur.
Riskli gıdalar:
Hububat ürünleri, soslar, su ve yumurta ile yapılmış kremler, sütlü
tatlılar ve pirinçli yemekler. Sulu pişmiş proteinli besinlerin yetersiz
soğutulması mikroorganizmanın gelişmesini sağlamada esas
faktördür.
SONUÇ:
Yemeklerin pişirilmesi ile yenilmesi arasındaki sürenin uzun
tutulmaması, hemen soğutularak muhafaza edilmesi
gerekmektedir.
Prev
38
Next
Korunma Yolları
-Tahıl, kuru baklagil gibi taneli kuru gıdaları
asla nemli ve sıcak ortamda saklamayın.
- Pirinç içeren yemekleri günlük pişirin.
-Bir kereden fazla tekrar ısıtma işlemi
yapmayın.
-Yiyeceklerinizi pişirirken, sıcaklığı bakterinin
ölebileceği 65ºC’ ın üzerine çıkarın.
Prev
39
Next
SONUÇ OLARAK
Prev
40
Next
GIDA ZEHİRLENMELERİNDE
İLK YARDIM
Prev
41
Next
Hastanın bilinci yerinde ise;
- Mümkün olduğu kadar çabuk, 112 aranarak
ambulans istenir. Zehirlenmenin nedeni
biliniyorsa, haber verirken belirtilir.
- Ayrıca Zehirlenmelerde Başvurulacak
Danışma Merkezi de aranabilir.
-Tıbbi yardım ulaşana kadar hasta yalnız
bırakılmamalıdır
- Kusturarak mide içindekilerin boşaltılması
sağlanmalıdır
Prev
42
Next
Hastanın bilinci kaybolmuş ise;
İLK YARDIM AŞAMALARI
1. Soluk yolunun açılması.
2. Solunumun düzeltilmesi.
3. Dolaşımın etkinliğini sağlama. (kalp masajı)
Prev
43
Next
SOLUK YOLU NASIL AÇILIR?
1.Ağızda toz toprak, kırık takma diş
ve yabancı cisimler varsa çıkarılır.
2.Bilinci kapalı kişilerde dil arkaya
düşüp havayolunu tıkayabilir. Bu
durumda baş geriye itilip çene
yukarı kaldırılarak soluk yolu açılır.
Prev
44
Next
SOLUNUM YOLU NASIL DÜZELTİLİR?
1.Hasta sert bir zemine yatırılır.
2.Ağız içi temizlenerek
yabancı cisimler çıkarılır.
varsa
3.Çenesi yukarı kaldırılarak baş
hafifçe arkaya itilir.
4.Ağızdan solunum yapılacaksa
burun,
Burundan
solunum
yapılacaksa ağız kapatılır.
Prev
45
Next
5. Derin bir soluk alınıp,
solunum yaptırılacak kişinin
ağzına (yada burnuna) ağız
yerleştirlir.
6.
Hastanın
göğsünün
kabarmasına
yetecek
şiddette soluk verilir.
Prev
46
Next
DOLAŞIMIN ETKİNLİĞİ NASIL SAĞLANIR?
(KALP MESAJI)
1.Kalp durmuşsa hemen kalp masajına
başlanır.
2.Hasta sert bir zemine yatırılır ve bir
yanına diz çökülür.
3.Göğüs kemiğinin (iman tahtası) üçte
bir alt ucuna bir elin ayası sıkıca
yerleştirilir,diğer elin ayası bunun
üstüne konur. Parmaklar hastaya temas
etmemelidir.
4. Kollar dik tutularak (Bilek ve dirsekler
bükülmeden) sabit ve ritmik bir şekilde
göğüse 4-5 cm kadar bastırılır.
Prev
47
Next