tavuk eti talebini etkileyen faktörlerin tobit modeli ile analizi
Transkript
tavuk eti talebini etkileyen faktörlerin tobit modeli ile analizi
TAVUK ETİ TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TOBİT MODELİ İLE ANALİZİ: DENİZLİ İLİ ÖRNEĞİ Rüveyda KIZILOĞLU* Halil KIZILASLAN** Tuğçe HAMARAT*** ÖZET Araştırma, Denizli ili kentsel alanda yaşayan hanehalklarının, tavuk eti talebini etkileyen faktörleri kapsamaktadır. Araştırmanın ana materyalini 297 tüketiciden anket yöntemiyle toplanan veriler oluşturmuştur. Araştırma kapsamında görüşülen kişilerin yaş ortalaması 42.49 olup, %79.80’nin erkek olduğu gözlenmiştir. Görüşülen kişilerin %78.11’i evli ve evli olanların %54.21’nin eşinin çalıştığı belirlenmiştir. Hanelerin toplam aylık geliri ortalama 2,343.33 TL olarak hesaplanmıştır. Hanelerin özellikleri ve tüketimlerinde etkili olan zevk, tercih ve düşüncelerinin de ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla tüketimi etkileyen faktörlerin belirleyebilmek için Tobit modeli uygulanmıştır. Uygulanan analiz sonucuna göre, tavuk eti talebini; hanedeki fert sayısı, görüşülen kişinin yaşı, eğitim durumu ve koyun-kuzu eti fiyatı %1 önem düzeyinde pozitif etkili olurken hanenin toplam harcaması ve sığır eti fiyatı negatif yönde etkili olduğu tespit edilmiştir. %5 önem düzeyinde ise, tavuk eti fiyatının pozitif yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Anahtar sözcükler: Tavuk eti, Tüketici Talebi, Tobit, Denizli GİRİŞ Yeterli ve dengeli bir beslenmenin sağlanabilmesi için protein ihtiyacının alınması gerektiğinin ve günlük protein ihtiyacının üçte birinin hayvansal kaynaklardan alınacağı ifade edilmektedir (Hanta, 1994). Hayvansal proteinin az alınması dengesiz beslenmeye yol açmaktadır. Dengeli beslenmede gerekli proteinin %40’ının hayvansal ürün kaynaklı olması gerekirken Türkiye’de bu oran %25 civarındadır. Bu da Türkiye’nin bir beslenme sorunu olduğunu göstermektedir (Dernek, 2005). Türkiye’de hayvancılığın geliştirilmesi, halkın dengeli ve sağlıklı beslenmesi yönünden önem taşımaktadır (Çelik ve Şengül, 2001). Türkiye’de kişi başına 20-25 gram olan günlük hayvansal protein tüketiminin 35-40 grama çıkarılması gerekmektedir. Hayvansal protein açığının kapatılmasında özellikle tavukçuluk önemli bir seçenek olabilir (Türkoğlu, 1998). Dengeli beslenmede önemli rolü olan hayvansal ürünlerden tavuk eti, son yıllarda kırmızı etteki fiyat artışlarından sonra alternatif bir tüketim gıdası olmuştur. Kırmızı ete karşı fiyatının düşük olması, tüketicilerin tercihinde önemli bir etkendir (Gül ve Şahin, 1998). Orta yaşın üstündeki insanların daha sağlıklı olduğu için tercih ettiği tavuk etini, gençler hızla gelişen fastfood tüketimine uygun olmasından dolayı tercih ederek tavuk etinin her durumda tüketilebilecek bir besin kaynağı olduğu tespit edilmiştir (Akpınar ve Yurdakul, 2001). Çok sayıda yerli ve yabancı literatüre ulaşılmıştır. Bu çalışmalardan bazılarını da şu şekilde özetlemek münkündür. Jung (2002), Kore’de tüketicilerin et ve balık tüketimini etkileyen faktörleri belirlemek istemiştir. Bu amaç için LA/AIDS modeli kullanmıştır. Dölekoğlu ve Yurdakul (2004), Adana ilinde, hanelerin aylık gıda tüketimleri dikkate alınarak yeterli ve dengeli beslenme düzeyleri ve beslenmede etkili faktörlerin logit analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Kara vd.(2004), Van ili kentsel alanda yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, et (kırmızı et ve tavuk) ve ürünlerinin tüketiminde khi kare analizi sonucunda cinsiyetin, eğitimin, gelir düzeyinin ve hane halkı sayısının önemli olduğu belirlenmiştir. Armağan ve Özdoğan (2005), ekolojik yumurta ve tavuk etinin tüketim eğilimleri ve tüketici özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma yürütmüşlerdir. McEachern ve Seaman (2005), çalışmalarında İngiltere’de kentsel ve kırsal alandaki tüketicilerin sığır, kuzu, domuz ve tavuk eti tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmeye çalışmışlardır. Göktolga ve Gündüz (2006), Tokat ilinde kuş gribinden dolayı tavuk * Arş. Gör., Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, ruveyda.kiziloglu@gop.edu.tr ** Doç. Dr., Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, halil.kizilaslan@gop.edu.tr *** Yükseklisans Öğrencisi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, tugcehamarat@gmail.com 1 eti tüketimindeki azalışını sosyo ekonomik faktörlerin etkisini ortaya koymak için probit model kullanmışlardır. Gomna ve Rana (2007), Nijerya'da iki eyalette balıkçı topluluklarının ev içi ve ev dışında ki balık ve et (sığır, domuz ve tavuk) tüketiminin belirlenmesi üzerine bir çalışma yapmışlardır. Hatırlı vd. (2007), çalışmalarında Isparta ili merkez ilçede ikamet eden hanehalklarının kırmızı et, balık ve tavuk et taleplerinin doğrusal formda yaklaşık ideal talep sistemi (LA/AIDS) ile incelemeyi amaçlamışlardır. Karlı ve Bilgiç (2007) çalışlarında, standart devamlı talep modelleri kullanılarak, Şanlıurfa ilinde hanelerin kırmızı ve beyaz et tüketim desenine etki eden faktörleri belirlemeye çalışmışlardır. Sarıözkan vd. (2007), çalışma, Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğrencilerinin gelir düzeyi ve cinsiyete göre et (sığır-dana ve tavuk), süt, yumurta gibi başlıca hayvansal ürünlerin yanı sıra, et (sığır-dana ve tavuk) ve süt mamullerine ait tüketim yapısını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Büyüknisan (2008), Adana kentsel alanda tavuk eti tüketimi ile gelirin tüketim üzerine olan etkisini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada aynı zamanda, tüketim üzerine etkisi olduğu düşünülen tüketici özellikleri ile tüketicilerin satın alımına ve tüketimlerine etkisi olan zevk, tercih ve alışkanlıkları da incelenmiş ve araştırma sonucunda gelir-harcama esneklikleri hesaplanmıştır. Cevger vd. (2008), Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesinde öğrenim gören internet öğrencilerin hayvansal ürün (sığır, koyun, keçi, tavuk ve balık) tüketim durumu ve tercihlerinin ortaya konması ve bu ürünler bakımından öğrencilerin tüketim alışkanlıkları üzerine etkili faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Saygı ve Hekimoğlu (2011), Türkiye’de ki balık tüketimini etkileyen faktörlerin khi kare analizi yöntemi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Et (kırmızı et ve tavuk eti) tüketimi ile balık tüketimi arasında bir ilişki belirlenmiştir. Uzundumlu vd. (2011), çalışmada İstanbul ili Küçük Çekmece ilçesindeki hanelerin kırmızı ve beyaz et tüketiminde etkili faktörlerin regresyon analizi yardımı ile belirlenmeye çalışmışlardır. Analiz sonucunda, gelir, cinsiyet, ev sahibi olma, yaş, eğitim durumu, fert sayısı ve meslek beyaz ve kırmızı et tüketiminde etkili olan demografik faktörler olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırmanın amacı, Denizli gibi büyük bir yerleşim merkezinde insan beslenmesinde çok önemli bir yeri olan tavuk etinin talebine ilişkin veriler elde edilerek, talebi etkileyen faktörler belirlemektir. Talep üzerinde etkili olan tek faktör tüketilen miktar değildir. Bu nedenle, hanelerin özellikleri ve tüketimlerinde etkili olan zevk, tercih ve düşüncelerinin de ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırma kapsamı olan Denizli il merkezi seçilmiş ve hanelerle yapılan anket çalışmalarından elde edilen veriler kullanılarak Tobit modeli ile hanelerin tavuk eti talebini etkileyen sosyo-ekonomik faktörlerin belirlenmeye çalışılmıştır. MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Araştırmanın temel materyalini, Denizli ili merkez ilçede kentsel alanda yaşayan ve farklı gelir düzeyine sahip hanelerden anket yolu ile elde edilen veriler oluşturmaktadır. Yöntem Örnekleme Yöntemi Araştırmada örnek büyüklüğü Denizli il merkezinde 297 hane olarak belirlenmiştir. Örnek büyüklüğünün % kaç hata payı ile ana kitleyi temsil ettiği hesaplanmıştır. Bunu belirlemede ise, ana kitleye ilişkin mevcut veri olmasına ve ana kitlenin 100.000’den büyük olmasına dikkat edilmiştir. Çünkü ana kitleye ilişkin bilgi mevcut olduğunda ve ana kitle 100.000’den büyük ise belirli bir güven aralığında hata payı hesaplanabilmektedir (Laajimi ve Briz, 1992, aktaran: Şengül ve ark., 1998; Yıldırım, 2006; Kızılaslan ve Kızılaslan, 2008). Bu bakış açısıyla Denizli ili kent merkezinde toplam hane halkı sayısının 2011 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre 100.000 üzerinde olması göz önünde bulundurularak belirli güven aralığında hata payı hesaplanmıştır. Yapılan hesaplama sonucunda belirlenen örnek büyüklüğünün %95 önem düzeyinde ana kitleden en fazla Denizli ilinde %5.6’lik bir sapmanın olduğu bulunmuştur. Anketler 2011 adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre mahalleler arasında nüfus dikkate alınarak oransal olarak dağıtılmış ve anket yapılan haneler basit tesadüfi olarak seçilmiştir. n Z 2 * p*q e2 1 p: incelenen birimin ana kitle içinde gerçekleşme olasılığı (Bu araştırmada, daha önce benzer bir araştırma yapılmadığı için ve populasyonu temsil edecek maksimum örneğe ulaşmak için oran %50 alınmıştır). 2 q: 1-p e :hata terimi t: güven aralığı p: 0.50 q: 0.50 Z: %95 (%95 güven aralığının tablo değeri=1.96) Formül 1’e göre hata payı, Z 2 * p*q n e Analiz Yöntemi Bu araştırmada Denizli ilindeki hanehalklarının tavuk eti talebini etkileyen sosyo-ekonomik faktörler Tobit modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Sınırlı bağımlı değişkenlerin ele alındığı modellere Tobit model adı verilmektedir (Tobin, 1958). Bu modeller aynı zamanda sansürlü veya kesikli regresyon modeli olarak adlandırılmaktadır (Amemiya, 1984; Gujarati, 2004). Bağımlı değişkenin değişim aralığına ilişkin bir sınır bulunan regresyon modellerinde, eğer belirli bir aralığın dışındaki gözlemler tamamen kaybedilmekte ise elde edilen modele “kesikli model”; böyle bir modelde bağımsız değişkenler gözlenebiliyorsa “sansürlü model” olarak adlandırılmaktadır. Sansürlü regresyon modele Tobit model de denilmektedir (McDonald ve Moffitt, 1980). i xi + ui , i 1,...T biçimindeki regrasyon modelinde, xi + ui >0 Yi*, i 0, xi + ui 0 ui N Q 2 ifadesi Tobit modeli verir. t xt + t t maxt , L Tobin’in Tobit Modelinde yt bir görünmeyen değişken, Xt açıklayıcı değişkenlerin bir vektörü, parametreler vektörüdür. t , normal özdeş ve bağımsız olarak dağılmış rastsal kalıntı değişkenidir. Yt gözlenen bağımlı değişken ve L sansürlenen noktadır (Maddala, 1992). Tobit modeller için hata terimlerinin normal dağıldığı kabul edildiğinde maksimum benzerlik ve diğer benzerlik bazlı süreçler, tutarlı ve asimptotik olarak normal dağılımlı tahminciler verir Ancak, benzerlik fonksiyonunun varsayılan parametrik biçimi yanlış belirlendiğinde tahmin ediciler tutarsız olur (Üçdoğruk vd., 2001; Karlı ve Bilgiç, 2007). Araştırmada, hanehalklarının tavuk eti talebini etkileyen sosyo-ekonomik faktörlerden, gelir, fert sayısı, yaş, eğitim durumu, eşinin çalışma durumu, toplam harcama, toplam hayvansal harcama, cinsiyet, medeni durum, sığır eti fiyatı, koyun-kuzu eti fiyatı, tavuk eti fiyatı ve balık eti fiyatı gibi faktörleri dikkate alınmıştır. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Öncelikle araştırma kapsamında anket yoluyla hanelerden derlenen veriler analiz edilmiştir. Hane yapıları ve tavuk eti tercihlerine ilişkin genel bilgiler ve tanımlayıcı istatistikler verilmiş, ardından analizlere geçilmiştir. Çizelge 1’de analizde kullanılan bağımlı ve açıklayıcı değişkenlere ait açıklamalar ve tanımlayıcı istatistikler verilmiştir. 3 Çizelge 1: Modelde Kullanılan Değişkenler ve Bazı istatistiksel Özellikleri Değişken Bağımlı Değişken Gruplar ve Açıklaması Eğer hanehalkı tavuk eti tüketiyorsa:1 Diğerleri: 0 Fre kans 187 % Ort alama 6 2.96 110 3 7.04 Açıklayıcı Değişkenler Gelir Sürekli Değişken 1-2:1 3:2 Fert sayısı 4:3 5:4 6+:5 Yaş Ilk okul :1 Eşinin Çalışma Durumu Toplam Harcama Toplam Hayvansal Harcama Ortaokul:2 Lise :3 2 3.23 109 3 6.70 91 3 0.64 24 8 .08 4 1 .35 42.4 9 5 1 .68 70 2 3.57 29 9 .76 72 2 4.24 Üniversite :4 111 Lisans Üstü eğitim :5 10 Çalışmıyor:0 136 Çalışıyor:1 161 3 7.37 3 .37 4 5.79 5 4.21 1,83 8.62 197. 12 Sürekli Değişken Sürekli Değişken Bayan:0 Cinsiyet 69 Sürekli Değişken Okuması var:0 Eğitim Durumu 2,34 3.33 60 2 0.20 Erkek:1 237 7 9.80 Medeni Bekar:0 Durum Evli:1 Sığır Etin Sürekli Değişken Fiyatı Koyun-Kuzu Eti Fiyatı Tavuk Etinin Fiyatı Balık Eti Fiyatı Sürekli Değişken 65 2 1.89 232 7 8.11 27.4 4 28.6 1 Sürekli Değişken 8.06 Sürekli Değişken 7.99 Modelde yer alan bazı değişkenler, kategoriler arası farklılıkları olasılık oranları olarak elde edilebilmek üzere kategorik değişkene çevrilmiştir. Bu bağlamda hane halkı büyüklüğü beş kategoriye; hanehalkı eğitim ortalaması altı kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler mevcut literatür ile uyumludur (Özçiçek Dölekoğlu, 2003; Tosun, 2006; Karakuş vd., 2008; Kızılaslan vd., 2008; 4 Cankurt vd., 2010; Uzundumlu vd., 2011). Cinsiyet, medeni durum ve eşinin çalışma durumunu temsil eden değişkenler için yine kategorik yapıya sahip kukla değişkenlerden yararlanılmıştır. Hanehalkının tavuk eti talebini etkileyen değişkenleri belirlemek için tobit modeli kullanılmıştır. Modelde açıklayıcı değişkenler; gelir, fert sayısı, yaş, eğitim durumu, eşinin çalışma durumu, harcama, hayvansal ürün harcaması, cinsiyet, medeni durum, sığır eti fiyatı, koyun-kuzu eti fiyatı, tavuk eti fiyatı ve balık eti fiyatı faktörleri olarak belirlenmiştir Araştırma kapsamında ankete katılanların %20.20’si bayan iken %79.80’ni erkek yaş ortalaması 42.49 yaş olduğu belirlenmiştir. Medeni durum incelendiğinde, bekarların oranı %21.89 ve geri kalan %78.11’nin evlilerin oluşturduğu Çizelge 1’de görülmektedir. Görüşülen kişilerin eğitim durumları incelendiğinde, en fazla üniversite mezunlarının (%37.37) oluştuğu gözlenmektedir. Üniversite mezunluğunu Lise (%24.24), ilkokul (%23.57), ortaokul (%9.76) mezunu takip ederken en az orana okula gitmemiş fakat okuma yazması olan (%1.68) grup yer almaktadır (Çizelge 1). Görüşülen kişinin yanı sıra, tüketim alışkanlıklarında hanelerin diğer bireylerinin özellikleri de etkili olmaktadır. Bu bağlamda, hanedeki fert sayısı değerlendirmeye alınmıştır. Hanede yaşayan en fazla fert sayısına 3 kişilik olan grup (%36.70) oluşturmaktadır (Çizelge 1). Görüşülen 297 haneden 187’sinin (%62.96) tavuk eti tükettiği belirlenmiştir. Hanelerin %37.04’ünün tavuk eti ortalamanın altında veya hiç tüketilmemektedir (Çizelge 1). Tavuk eti tüketenlerin, son bir ay içerisinde tükettikleri tavuk eti 7.29 kg olarak belirlenmiştir. Tüketmeyenler de değerlendirmeye alındığında ortalama tavuk eti tüketimi ayda 4.15 kg’dır. Türkiye’de bir bireyin ortalama 1.62 kg/ay (19.43 kg/yıl) tavuk eti tükettiği hesaplanmıştır (Anonim, 2011). Buradan araştırma sonuçlarının değeri Türkiye ortalamasının üzerinde olmasına karşın, Dünya ortalamasının ve dengeli beslenme düzeyinin altında kalmaktadır. Araştırmada hanehalkının tavuk eti talebini etkileyen faktörleri tespit edilmesi için tobit model kullanılmıştır. Modelde tavuk eti tüketmeyenler ve ortalamanın altında tüketenleri (0) ve ortalamanın üstünde tavuk eti tüketenler (1) olarak kodlanmıştır. Modelde tavuk eti tüketmeyenler ve ortalamanın altında tüketenlerin grubu referans olarak alınmıştır. Dolayısıyla ortalamanın üstünde tavuk eti tüketenler grubu referans olan tavuk eti tüketmeyenler ve ortalamanın altında tüketenlere göre analiz edilmiştir. Analiz sonucuna göre, tavuk eti talebini; hanedeki fert sayısı, görüşülen kişinin yaşı, eğitim durumu, hanenin toplam harcaması, sığır eti fiyatı ve koyun-kuzu eti fiyatı %1 önem düzeyinde etkili olurken %5 önem düzeyinde tavuk eti fiyatı etkili olduğu belirlenmiştir (Çizelge 2). Hane sayısındaki bir birimlik değişme tavuk eti talebini 0.11 kat artırması beklenmektedir. Aynı şekilde yaş, eğitimin, koyun-kuzu eti fiyatı ve tavuk etinin birimlik artması tavuk etine olan talebi sırasıyla, 0.01, 0.08, 0.65 ve 0.53 kat artırması beklenmektedir. Ancak hanenin harcamasını ve sığır etinin bir birimlik artışı tavuk etine olan talebi sırasıyla 0.39 ve 1.28 kat azaltması beklenmektedir. Çizelge 2: Tobit Analizi Sonuçları Std hata 1.12 Katsayı Constan t AVRIN CM HSIZE AGE EDUC NYR SPOUS 1.07742 .12479D-04 .11079* ** .00973* ** .08029* ** .07777 EWR 654 .238 9D-04 GEMP RETIR .38596*** -.09311 ED -.08118 3 .003 2 .010 . 0052 7 .96 .069 . 0000 1 .12 .087 07 . 0022 .80 08 . 6015 .06 . 2618 4.43 .119 62 GEND - .036 48 . 3389 .52 17 P rob. .96 31 LOYE z . 0000 .78 .088 - 5 . 4364 . %95 Güven Aralığı 3.28541 .59308D-04 .0398 9 .0029 1 .0605 3 .05808 .55662 .32757 - 1.13 056 .343 51D-04 .181 69 .016 55 .100 06 .213 62 .21530 .141 35 .091 ER 14 MSTA -.11018 TUS .92 .091 04 LNPM LNRM LNSM LNFM 1.28330*** .65268* ** .53080* * -.05094 1.21 .128 79 - .246 . 0000 2 .65 .215 44 . 0080 2 .46 .070 . 0137 .72 Sigma .25393 . 2262 9.96 28 72 3570 - . 4714 .55008* .024 2 ** 69 2.28 0000 Note: nnnnn.D-xx or D+xx => multiply by 10 to -xx or +xx. Note: ***, **, * ==> Significance at 1%, 5%, 10% level. Log likelihood function -251.61403 Inf.Cr.AIC = 533.2 AIC/N = 1.795 LM test [df] for tobit= 117.764[ 14] . 56 - .068 .28862 27 1.53573 .1699 9 .1085 4 .18955 .5016 9 1.03087 1.13 537 .953 05 .087 68 .598 46 SONUÇ Tavuk eti, insanların hayvansal protein ihtiyacını karşılayan gıdalar arasında yer almaktadır. Tavuk etinin ikamesi olan kırmızı et (sığır-dana, koyun-kuzu) fiyatlarında ki değişme, tavuk eti piyasasında meydana gelen değişimler, sağlık ve bazı güncel etkenler gibi faktörler tavuk eti talep yapısında değişimlere neden olmuştur. Söz konusu etkenler o kadar etkili olmuştur ki tüketiciler tavuk etini tüketmeye daha fazla tercih etmişlerdir. Denizli ili kentsel alanda ki hanelerin tavuk eti talebini etkileyen faktörler bu araştırmada incelenmiştir. Tavuk etini talebi belirlemek için Tobit modeli uygulanmıştır. Analiz sonucuna göre, tavuk eti talebini; hanedeki fert sayısı, görüşülen kişinin yaşı, eğitim durumu ve koyun-kuzu eti fiyatı %1 önem düzeyinde pozitif etkili olurken hanenin toplam harcaması ve sığır eti fiyatı negatif yönde etkili olduğu tespit edilmiştir. %5 önem düzeyinde ise tavuk eti fiyatının pozitif yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Hane reisinin eğitim durumu yükseldikçe tavuk eti talep etme olasılığı artmakta ya tavuk etinin daha da fazla tercih edilmektedir. Yaş ilerledikçe beyaz ete (tavuk ete) olan talep artacağı beklenmektedir. Tavuk etinin ikame ürünü olan kırmızı etin fiyatının artması sonucunda tavuk eti talebi artması beklenmesi talep konundaki rakip malın fiyatı arttıkça ürünün talebi artarı araştırma sonucunu doğrulamaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda tavukçuluk sektöründe yer alan karar vericiler stratejilerini geliştirebilirler. Sektörde çalışan firmalar elde edilen bulgulardaki tüketici özelliklerini dikkate alarak hedef kitle tanımlamasını güncelleyebilirler. Tüketici tanımlamasının doğru yapılmasıyla üretimden pazarlamaya kadar geçen süreç etkin çalışacak ve sürdürülebilir olacaktır. KAYNAKLAR Anonim, 2011. http://www.besd-bir.org/download/TurkiyeUretimTuketim_1.pdf (erişim tarihi Ekim. 2012) Amemiya, T. Tobit Models: A Survey, Journal of Econometrics 24, Jan./Feb. 1984. Armağan G. ve Özdoğan M. Ekolojik Yumurta ve Tavuk Etinin Tüketim Eğilimleri ve Tüketici Özelliklerinin Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 46(2): 14-21. 2005. Akpınar, G.M. ve Yurdakul, O. 2000’li Yıllarda Türkiye’de Gıda Tüketici Profilindeki Değişim. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. Sayı:2. Adana. 2001. Büyüknisan, O. Adana İli Kentsel Alanda Tavuk Eti Tüketim Yapısı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yükseklisans Tezi). Adana. 2008. Cankurt, M., Miran, B. ve Şahin, A. Sığır Eti Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Örneği. Hayvansal Üretim 51(2): 16-22. 2010. Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P. ve Sarıözkan, S. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İntern Öğrencilerinde Hayvansal Ürünlerin Tüketim Durumu Ve Tüketici Tercihleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 55. 189-194. 2008. 6 Çelik, Y. ve Şengül, T. Şanlıurfa İli Kentsel Alanında Tüketicilerin Yumurta Tüketim Düzeyleri ve Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 42 (2): 53-62 . 2001. Dernek, Z. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları. No:56. Isparta. 2005. Dölekoğlu, C.Ö. ve Yurdakul, O. Adana İlinde Hanehalkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (8) 62-86. 2004. Gomna, A. ve Rana, K. Inter-Household And İntra-Household Patterns Of Fish And Meat Consumption İn Fishing Communities İn Two States İn Nigeria. British Journal Of Nutrition. 97. 145–152. 2007. Göktolga, Z.G. ve Gündüz, O. The Analysis of Socio-Demographic Factors Affecting Decrease in Consumption of Chicken Meat Because of Avian Influenza (Bird Flu) in Turkey: Case of Multiple Bounded Probit Model. Journal of Applied Sciences Research. 2(12): 1350-1354. 2006. Gujarati, D. N. Basic Econometrics, 4. Edition, The Mcgraw−Hill Companies. S. 504. 2004. Gül. A. ve Şahin. K. Adana İlinde Ailelerin Tavuk Eti Alım ve Tüketimi Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. Sayı:1. Adana. 1998. Hanta, B. Adana İli Kentsel Alanda Hayvansal Gıda Tüketim Yapısı. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi) Adana. 1984. Hatırlı, S.A., Öztürk, E. ve Aktaş, A.R. An analysis of demand of red meat. fish and chicken using full demand system approach. Journal of Suleyman Demirel University Institue of Social Sciences. 6(2):211-222. 2007. Jung, J. Demand for Meat and Fish Products in Korea. Department of Food and Resource Economics University of Florida Gainesville. FL 32611 (Yüksek Lisans Tezi). Kalifornya. 2002. Kara, M.K., Eyduran, E., Özdemir, T. ve Zer, C. Van’da Et Ve Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. VI Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 2004. Karakuş, K., Aygün, T. ve Alarslan, E. Gaziantep ili merkez ilçede kırmızı et tüketim alışkanlıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.) 18(2): 113-120. 2008. Karlı, B. ve Bilgiç, A. Factors Affectıng Meat And Meat Products Consumptıon Quantıtıes In Sanlıurfa Provınce, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1),127136. 2007. Kızılaslan, H., Göktolga, Z.G. ve Kızılaslan, N. An analysis of the factors affecting the food places where consumers purchase red meat. British Food Journal Vol. 110 No. 6. s. 580-594. 2008. Kızılaslan, N. ve Kızılaslan, H., Tüketicilerin Satın Aldıkları Gıda Maddeleri ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Tutumları: Tokat İli Örneği. UÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 22.2: S. 69, 2008. Laajami A., and J.E., Briz. Analisis del consuma de la carne de ovino en Espana. Revista de Estudios Agro-Sociales, Ministerio De Agricultura, Pesca Alimentacion, Espana, aktaran: Sengül S., Emeksiz F., Yurdakul O. (1998) DİE Araştırma Sempozyumu’98 Bildirileri, Ankara. 1992. Maddala, G.S. Introduction to Econometrics, NewYork, Macmillian Publishing Company. McDonald, J. F. and Moffitt R. A. The Use of Tobit Analysis, The Review of Economics and Statistics, 62, 318-387. 1980. Mceachern, M.G. ve Seaman, C. Consumer Perceptions Of Meat Production. British Food Journal Vol. 107 No. 8. s. 572-593. 2005. Özçiçek Dölekoğlu, C. Tüketicilerin işlenmiş gıda ürünlerinde kalite tercihleri. sağlık riskine karşı tutumları ve besin bileşimi konusunda bilgi düzeyleri (Adana Örneği). TEAE. Yayın No: 105, Ankara. 101s. 2003. Sarıözkan, S., Cevger, Y., Demir, P. ve Aral, Y. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrencilerinin Hayvansal Ürün Tüketim Yapısı ve Alışkanlıkları. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal Of Health Sciences) 16(3) 171-179. 2007. Saygı, H. ve Hekimoğlu, M.A. Affecting the choice factors of fishery products consumption inTurkey. Journal of Animal and Veterinary Advances 10(1):87-91. 2011. Tobin, J. Estimation of Relationships for Limited, Dependent Variables, Econometrica, Vol. 26, No.1, p.24-36. 1958. 7 Tosun, Ö.O. Antalya ilinde tüketicilerin kırmızı et satın alım yerleri tercihlerinin analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). Isparta. 54s. 2006. Türkoğlu, M. Tavukçuluk Ürünleri Üretimi. 2000’li Yıllara Doğru Tarımsal Sanayilerin Gelişimi ve Ziraat Mühendislerinin Bu Sektördeki Yeri Sempozyumu. Türk Ziraat Yük. Müh. Birliği ve Vakfı. Sayfa.37-42. Ankara. 1998. Uzundumlu, A.S., Işık, H.B. ve Kırlı, H. İstanbul İli Küçük Çekmece İlçesinde Kırmızı ve Beyaz Et Tüketiminde Etkili Faktörlerin Analizi. Alınteri Dergisi 21 (B) 20-31 ISSN:1307-3311. 2011. Üçdoğruk, Ş., Emeç, H. ve Akın, F. Türkiye Hanehalkı Eğlence Kültür Harcamalarında Tobit Modelin Kullanımı, II.İstatistik Kongresi, 2-6 Mayıs, Belek-Antalya. 2001. Yıldırım, AN. Genetiği Değiştirilmiş Ürünlerin Mevcut Yapısı ve Adana’daki Tüketicilerin Bilgi Düzeyleri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi) Adana. S.8, 2006. 8