TL - SolarBaba
Transkript
TL - SolarBaba
Güneş Enerjisi Santralleri Elektrik Satış Süreçleri ALİ ERMAN AYTAC GÜNDER GES MEVZUATI VE UYGULAMALARI EĞİTİMİ 8 ŞUBAT 2014 YEK Teşvik Modelleri • Fiyat Bazlı – Sabit Fiyat Garantisi – Prim Garantisi • Finansal Bazlı – Düşük Faizli Kredi, Hibe, Vergi İndirimi – Bedellerde İndirim (Lisans, Sis.Kul., Orman) • Mevzuat Bazlı – Öncelik Tanınması (Ör. Bağlantı, Muafiyetler) – Saha Temininde Kolaylık (Ör. Kamulaştırma) MEVZUAT • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına ilişkin Kanun • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine ilişkin Yönetmelik • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı hakkında Yönetmelik • Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik • Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ YEKDEM • Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin kayıt olmak suretiyle faydalanabileceği YEK Kanununa ekli I ve II sayılı Cetveller uyarınca belirlenecek fiyatları • LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yapan kişilerin bölgesinde bulundukları görevli tedarik şirketi aracılığıyla faydalanacakları YEK Kanununa ekli I ve II sayılı Cetveller uyarınca belirlenecek fiyatları • Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren üretim lisansı sahibi tüzel kişiler ile LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yapan kişilerin yararlanabileceği süreleri • Kişilere yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esasları kapsayan destekleme mekanizmasıdır. TANIMLAR • Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK): Rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar alanı onbeş kilometrekarenin altında olan hidroelektrik üretim kaynakları • Yerli Aksam: En az %55’i yurt içi katma değerle üretilen aksam • Piyasa İşletmecisi: Gün öncesi planlama/gün öncesi piyasası ve uzlaştırma iş ve işlemlerini yapmakla görevli ve yetkili birim • Milli Yük Tevzi Merkezi (MYTM): TEİAŞ bünyesinde yer alan ve elektrik enerjisi arz ve talebinin gerçek zamanlı olarak dengelenmesinden ve sistem işletiminden sorumlu merkez • Fatura dönemi: Bir takvim ayının ilk günü saat 00:00’da başlayıp, aynı ayın son günü saat 24:00’da biten süre TANIMLAR • Piyasa Yönetim Sistemi (PYS): Dengeleme mekanizması ve uzlaştırmaya ilişkin işlemlerin yürütülmesi amacıyla, piyasa işletmecisi, sistem işletmecisi, lisanslı katılımcıların kullanımına sunulan uygulamalar • Piyasa Takas Fiyatı (PTF): Gün öncesi piyasası kapsamında belli bir saat ve belli bir teklif bölgesi için belirlenen saatlik elektrik enerjisi alış-satış fiyatı • Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş miktarı: Uzlaştırma hesaplamalarında esas alınmak üzere, sayaçlardan elde edilen ölçümlerin, uzlaştırmaya esas aktif elektrik enerjisi teslim noktası bazındaki değerleri BAŞVURU • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun yürürlüğe girdiği 18/5/2005 tarihinden 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek tesisler faydalanabilmektedir. • Ancak, arz güvenliği başta olmak üzere diğer gelişmeler doğrultusunda bu tarihten sonra işletmeye girecek olan YEK Belgeli üretim tesisleri için uygulanacak miktar, fiyat ve süreler ile kaynaklar Cetveldeki fiyatları geçmemek üzere Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir. • YEKDEM’e bir sonraki takvim yılında tabi olmak isteyenler 31 Ekim tarihine kadar EPDK’ya başvurmak zorundadır. İŞLEYİŞ • Üretim lisansı sahibi her bir YEKDEM katılımcısı saatlik üretim tahminlerini her bir gün için, önceki gün saat 09:00 itibariyle MYTM’ye bildirir. (Lisanslı) • İlgili aysonunda TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketi tarafından YEKDEM katılımcısı lisanslı üretim tesislerine ait okunan veriş değerleri PYS üzerinden Piyasa İşletmecisine bildirilir. • Üretimin yapıldığı güne ait TCMB döviz alış kuru (TL/ABD Doları) ile hesaplanan YEK Alacak Tutarı YEKDEM katılımcısı tarafından Piyasa İşletmecisi’ne fatura edilir. • Faturaların bedelleri, Piyasa İşletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına en geç fatura tebliğ tarihini takip eden yedinci iş günü içerisinde ödenir. (Piyasada yer alan katılımcılara günlük avans ödemesi yapılıyor.) ÖNEMLİ NOKTALAR • YEKDEM, takvim yılı bazında işletilir ve YEKDEM’e bir takvim yılı için tabi olan katılımcılar, uygulamaya dahil oldukları takvim yılı içerisinde YEKDEM’den çıkamaz. • YEKDEM kapsamındaki Lisanslı ve Lisanssız katılımcılar, üretiminin herhangi bir kısmını ikili anlaşma veya piyasaya satış şeklinde kullanamaz. - YEKDEM’e ilk katılınan tarihten itibaren on yıl süreyle yenilenebilir kaynak bazındaki destek fiyatlarından faydalanılabilecektir. - Yerli Katkı İlavelerinin süresi ise beş yıl ile sınırlıdır. - Şebekeye enerji vermeye başladığı Geçici Kabul tarihinden itibaren hesaplanır. AVANTAJLARI • Katılımcılar, bildirdikleri üretim değerlerindeki sapmalar nedeniyle dengesizliğe düşmezler. (YEKDEM haricindeki üreticiler; eksik üretim için piyasada gerçekleşen en yüksek fiyattan eksik enerjilerini temin eder, fazla üretim için ise piyasada gerçekleşen en düşük fiyattan satış yaparlar.) • Piyasa İşletim Ücreti (PİÜ) ödemezler. • Mevzuatta öngörülen primer ve sekonder frekans kontrolüne katılımdan muaftır. • Dengeleme güç piyasasına katılıma ilişkin yükümlülüklerden muaftır. • YEK üreticileri için teminat gereksinimi bulunmamaktadır. YEK DESTEK FİYAT GELİŞİMİ EPDK'nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Bu fiyatı her yılın başında en fazla % 20 oranında artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. EPDK’nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Ancak uygulanacak bu fiyat 5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirasından az, 5,5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirasından fazla olamaz. Kaynak Bazlı Alım Fiyatları Uygulanacak Fiyat ($ cent/kWh) Hidroelektrik 7,3 Rüzgar 7,3 Jeotermal 10,5 Biyokütle (Çöp Gazı) 13,3 Güneş 13,3 Tesis Tipi FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSİ • Uygulanan Alım Fiyatı : 13,3 $ cent / kWh Yurt İçinde Gerçekleşen Aksam İmalatı PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatı İnvertör PV modülü üzerine güneş ışınını odaklayan malzeme Bütünleştirici Parçaları Yerli Aksam Oranı (%) Taşıyıcı yapı (Mekanik bağlantı elemanları, destek temeli, takipli veya takipsiz destek yapısı, kablo kanalları) 55 Elektriksel bağlantılar (Kablo, kablo bağlantı kutuları, sistem koruma devreleri) 45 Doğru akımın alternatif akıma dönüştürülmesini sağlayan güç elektroniği ünitesi 100 0,6 Yoğunlaştıran yansıtıcı veya odaklayıcı özellikli optik malzeme 100 0,5 Yerli Katkı İlavesi ($ cent/kWh) 0,8 FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSİ Yurt İçinde Gerçekleşen Aksam İmalatı Bütünleştirici Parçaları Cam 20 Çerçeve 15 Hücre Koruyucu Sarma/Kaplama Kristal esaslı Malzemesi (Enkapsulant) PV modüller Alt koruyucu Tabaka (Back Sheet) PV modülleri Yerli Aksam Yerli Katkı Oranı İlavesi (%) ($ cent/kWh) 20 20 Kablo bağlantı Kutusu (Junction box) 20 Akım Taşıyıcı İletken Şerit 5 Hücreleri bir arada tutan yapı 35 Odaklayıcılı Çerçeve PV modüller Soğutucu ünite 15 50 1,3 FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSİ Yurt İçinde Gerçekleşen Aksam İmalatı Bütünleştirici Parçaları Kristal esaslı PV hücreler PV modülünü oluşturan hücreler Yerli Aksam Oranı (%) Saflaştırılmış silisyum 25 Kütük (Ingot) 15 Dilimlenmiş külçeler (Wafer) 30 Hücre 30 İnce film malzemesi 15 İnce film esaslı İnce film malzemeyi taşıyan altlık PV hücreler (Cam, vb.) 20 İnce film hücre 65 Odaklayıcılı PV hücreler (Çok katmanlı PV eleman) 100 Yerli Katkı İlavesi ($ cent/kWh) 3,5 YOĞUNLAŞTIRILMIŞ GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSİ • Uygulanan Alım Fiyatı : 13,3 $ cent / kWh Yurt İçinde Gerçekleşen Aksam İmalatı Radyasyon toplama tüpü Yansıtıcı yüzey levhası Isı enerjisi depolama sisteminin mekanik aksamı Bütünleştirici Parçaları Yerli Aksam Oranı (%) Cam Tüp 35 Vakum Contası 15 Seçici yüzeyli boru 50 Güneş ışınlarını, yüksek yansıtıcı özelliğine sahip ve farklı geometrik şekillerde imal edilmiş bir optik yüzey tarafından merkezi bir alıcı veya doğrusal bir hat üzerine yansıtan levha Isı depolama tankları Sirkülasyon pompaları, tank bağlantı boruları, vanalar ve ısı değiştirici üniteleri 100 Yerli Katkı İlavesi ($ cent/kWh) 2,4 0,6 55 1,3 45 YOĞUNLAŞTIRILMIŞ GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSİ Yurt İçinde Gerçekleşen Aksam İmalatı Güneş takip sistemi Kulede güneş ışınını toplayarak buhar üretim sisteminin mekanik aksamı Bütünleştirici Parçaları Yerli Aksam Oranı (%) Güneş takibini sağlayan hidrolik pompaları veya elektrik motorları 50 Yazılım ve yazılıma bağlı donanım 35 Elektriksel donanım 15 Merkezi radyasyon alıcısı (reciever) 55 Buhar ısı eşanjörleri, sirkülasyon pompaları, ısı transfer akışkanı iletim boruları Yerli Katkı İlavesi ($ cent/kWh) 0,6 2,4 45 YOĞUNLAŞTIRILMIŞ GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSİ Yurt İçinde Gerçekleşen Aksam İmalatı Stirling motoru Panel entegrasyonu ve güneş paneli yapısal mekaniği Bütünleştirici Parçaları Yerli Aksam Oranı (%) Toplayıcı 35 Motor 40 Alternatör 15 Soğutma ünitesi 10 Yansıtıcı levhaları taşıyan platform 55 Taşıyıcı platformun yansıtıcı yüzey ile zemin arasındaki her türlü bağlantısını sağlayan elemanlar Yerli Katkı İlavesi ($ cent/kWh) 1,3 0,6 45 YERLİ AKSAM TALEBİ İÇİN GEREKLİ BELGELER • Yeminli mali müşavir tarafından aksam ve aksam imalatında kullanılan her bir bütünleştirici parça için ayrı ayrı hazırlanan ve imalatçı firmalar, sistem veya aksam tedarikçisinin bağlı bulunduğu Sanayi Odası veya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından onaylanan Yerli İmalat Durum Belgesi • Türk Standartları Enstitüsü veya Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF) ile karşılıklı tanıma anlaşması imzalamış ulusal akreditasyon kurumları tarafından akredite edilmiş kuruluşlarca düzenlenen ve aksamın uluslararası veya Türk Standartlarına veya kriterlerine uygunluğunu belirten Tip Sertifikası ve/veya Ürün Sertifikası veya Birim Doğrulama Sertifikası • Tip sertifikası beyan edildiği durumlarda sertifika sahibi tüzel kişi tarafından yerli imalatçı bilgilerini ve yerli üretilen aksamın tip sertifikasına uygun üretildiğini gösteren belge Yerli Katkı İlave Fiyatının Bildirimi Yurt İçinde Gerçekleşen Aksam İmalatı Bütünleştirici Parçaları PV panel entegrasyonu Taşıyıcı yapı ve güneş yapısal Elektriksel bağlantılar mekaniği imalatı Yerli Aksam Oranı (%) Yerli Katkı İlavesi ($ cent/kWh) 55 0,8 45 • PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatının tamamı yurtiçinde imal edildi ise 0,8 $ cent/kWh Yerli Katkı İlavesi • PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatının sadece Taşıyıcı Yapısı yurtiçinde imal edildi ise 0,44 $ cent/kWh Yerli Katkı İlavesi • PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatının sadece Elektriksel Bağlantıları yurtiçinde imal edildi ise Yerli Katkı İlavesi YOK Yerli Katkı İlave Fiyat Uygulaması • Yerli İmalat Durum Belgesi, verildiği tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir. • Lisans sahibi tüzel kişiler, yurt içinden tedarik ederek elektrik üretim tesislerinde kullanmakta oldukları aksam ve aksam imalatında kullanılan her bir bütünleştirici parça için, gerekli belgelerle birlikte Bakanlık ve/veya Bakanlığın görevlendirdiği kuruluşa 30 Eylül tarihine kadar başvuruda bulunmak zorundadır. Uygulanacak yerli katkı ilave fiyatları Bakanlık tarafından 31 Ekim tarihinden önce EPDK’ya bildirilir. • Lisanssız Elektrik Üretimi kapsamında yerli katkı ilave fiyatından yararlanmak isteyenler gereken belgeleri Bakanlığa sunarlar. Bakanlık gerekli incelemeleri yaptıktan sonra yerli ilave katkı fiyatını görevli tedarik şirketine bildirir. GES vs. Elektrik Piyasası Satış Fiyatları En Düşük Satış Fiyatı En Yüksek Satış Fiyatı $ ₵/kWh $ ₵/kWh Kr/kWh Kr/kWh Fotovoltaik GES 13.3 29.9 20.0 45.0 Yoğunlaştırılmış GES 13.3 29.9 22.5 50.6 KR/KWH 50 40 30 20 10 0 Ocak Şubat Mart 2012 Nisan 2013 Mayıs Yıllık Ort. Haziran Temmuz Min GES Ağustos Eylül Maks PV Ekim Maks Yoğ. Kasım Aralık YEK PORTFÖYÜ ALACAK VE BORÇLARI YEKTOB LİSANSLI LİSANSSIZ YEK Bedelleri (1,2,3,…..,n) LÜY Bedelleri (1,2,3,…..,n) PAYLAŞIM MODELİ ÖYO (1,2,3,..,n) YEKDEM PORTFÖY GELİRİ YPG YEKEDT Her bir YEKDEM katılımcısına ödenecek YEK Bedelinin Hesaplanması n m YEKBEDi = (UEVM i ,b,u YEKFi ,b KURu ) 10 b=1 u=1 (TL) • • • • • • (MWh) ($ ₵/kWh) (TL/$) YEKBEDi : Her bir fatura dönemi için i YEKDEM katılımcısına ödenecek YEK bedeli UEVMi,b,u: i YEKDEM katılımcısına ait b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin, u uzlaştırma dönemine ait Uzlaştırmaya Esas Veriş Miktarı YEKFi,b : i YEKDEM katılımcısına b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi için uygulanacak olan fiyat KURu: Her bir uzlaştırma döneminin dahil olduğu günde geçerli TCMB döviz alış kuru m : İlgili fatura dönemine ilişkin uzlaştırma dönemlerinin sayısı n: YEKDEM katılımcılarına ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi sayısı YEK Toplam Bedelinin Hesaplanması a n k m YEKTOB (UEVM i ,b ,u YEKFi ,b KURu ) 10 LÜYTOB j i 1 b 1 u 1 j 1 (TL) (MWh) ($ ₵/kWh) (TL/$) (TL) • YEKTOB: Her bir fatura dönemi için hesaplanan YEK toplam bedeli • LÜYTOBj: Her bir fatura dönemi için “j” görevli tedarik şirketi tarafından bölgesindeki muafiyetli üretime ilişkin olarak hesaplanan ve bölgesindeki gerçek ve/veya tüzel kişilere ödenecek toplam bedel • UEVMi,b,u: i YEKDEM katılımcısı olan üretim lisansı sahibi tüzel kişiye ait b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin, u uzlaştırma dönemine ait uzlaştırmaya esas veriş miktar • YEKFi,b : i YEKDEM katılımcısı olan üretim lisansı sahibine b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi için uygulanacak olan fiyat • KURu: Her bir uzlaştırma döneminin dahil olduğu günde geçerli TCMB döviz alış kur • • k: İlgili fatura dönemine ilişkin uzlaştırma dönemlerinin sayısı n: Lisanslı üretim tesisi olan her bir YEKDEM katılımcısına ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi sayısı a: Lisanslı üretim tesisi olan YEKDEM katılımcı sayısı m: YEKDEM katılımcısı olan görevli tedarik şirketlerinin sayısı • • YEK Toplam Bedeli Ödeme Yükümlülüğünün Paylaştırılması UEÇM n ÖYOi k b 1 u 1 m k UEÇM b 1 u 1 (%) • • • • • • • • i ,b ,u ÖYTi = YEKTOB x ÖYOi b ,u (TL) (TL) (%) (MWh) ÖYOi : Her bir fatura dönemi için i tedarikçisinin ödeme yükümlülüğü oranı ÖYTi : Her bir fatura dönemi için i tedarikçisi tarafından ödenecek tutarı YEKTOB: Her bir fatura dönemi için hesaplanan YEK toplam bedeli UEÇMi,b,u : Dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuatın ilgili maddesi uyarınca hesaplanan, i tedarikçisi adına kayıtlı b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin, u uzlaştırma dönemi için, tedarik yükümlülüğü kapsamındaki uzlaştırmaya esas çekiş miktarı UEÇMb,u : Dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuatın ilgili maddesi uyarınca hesaplanan, b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin, u uzlaştırma dönemi için, tedarik yükümlülüğü kapsamındaki uzlaştırmaya esas çekiş miktarı n: Bir fatura dönemine ilişkin i tedarikçisi adına kayıtlı uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi sayısı m: Bir fatura dönemine ilişkin toplam uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi sayısı k: Bir fatura dönemine ilişkin uzlaştırma dönemi sayısı YEKDEM Portföy Gelirinin Hesaplanması ve Paylaştırılması l k YPG ( PTFt ,u YEKSSM t ,u ) YPGTi = YPG x ÖYOi (TL) (TL) t 1 u 1 • • • • • • • (TL/MWh) (MWh) (TL) (%) YPG: Her bir fatura dönemi için YEKDEM portföyünden elde edilen gelir YPGTi : Her bir fatura dönemi için i tedarikçisine ödenecek YEKDEM portföy geliri tutarı ÖYOi : Her bir fatura dönemi için i tedarikçisinin ödeme yükümlülüğü oranı PTFt,u : t teklif bölgesi ve u uzlaştırma dönemine ait Piyasa Takas Fiyatı YEKSSMt,u : YEKDEM kapsamında Piyasa İşletmecisi tarafından gün öncesi piyasası kapsamında fiyattan bağımsız teklif olarak değerlendirilen ve t teklif bölgesi için, u uzlaştırma dönemine ait tekliften dolayı gerçekleştirilen sistem satış miktarı l: t teklif bölgesi sayısı k: Bir fatura dönemine ilişkin uzlaştırma dönemi sayısı YEKDEM Portföyü Enerji Dengesizlik Tutarının Hesaplanması ve Paylaştırılması a n YEKEDM t ,u = (UEVM i ,t ,b,u )YEKSSM t ,u i=1 b 1 (MWh) (MWh) l (MWh) k YEKEDT = (SMFt,u YEKEDM t,u ) YEKEDTi = YEKEDT x ÖYOi (TL) (TL) (%) t=1 u=1 (TL) • • • • • • • • • • (TL/MWh) (MWh) UEVMi,t,b,u : i YEKDEM katılımcısının t teklif bölgesinde, b uzlaştırmaya esas veriş çekiş biriminin, u uzlaştırma dönemindeki uzlaştırmaya esas veriş miktarı YEKSSMt,u: YEKDEM kapsamında Piyasa İşletmecisi tarafından gün öncesi piyasası kapsamında fiyattan bağımsız teklif olarak değerlendirilen ve t teklif bölgesi için, u uzlaştırma dönemine ait tekliften dolayı gerçekleştirilen sistem satış miktarı n: i YEKDEM katılımcısına ait uzlaştırmaya esas çekiş birimi sayısı a: YEKDEM katılımcı sayısı YEKEDT: Her bir fatura dönemi için YEKDEM portföyüne ilişkin enerji dengesizlik tutarı SMFt,u: Dengeleme güç piyasası kapsamındaki u uzlaştırma döneminde yer aldığı t teklif bölgesi için hesaplanan Sistem Marjinal Fiyatı YEKEDMt,u: Piyasa İşletmecisi tarafından t teklif bölgesi için u uzlaştırma döneminde, Gün Öncesi Piyasası kapsamında tüm tedarikçiler adına satılan enerji ile ilgili uzlaştırma döneminde YEKDEM katılımcılarının toplam Uzlaştırmaya Esas Veriş Miktarı arasındaki fark sebebiyle hesaplanan dengesizlik miktarı l: t teklif bölgesi sayısı k: Bir fatura dönemine ilişkin uzlaştırma dönemi sayısı ÖYOi : Her bir fatura dönemi için i tedarikçisinin ödeme yükümlülüğü oranı LÜYTOB’un Hesaplanması • İhtiyaç fazlası üretim miktarı, kaynak bazında belirlenen fiyatlar ile çarpılarak herbir üretici için yapılacak ödeme belirlenir. • Eğer santral yerli ürün kullanımı yapmışsa, ihtiyaç fazlası üretim miktarı yerli ürün destek fiyatı ile çarpılarak aksam destekleme bedeli belirlenir ve ilgili tüzel kişiye toplam ödeme bedeli bildirilir. • Her bir üretici için hesaplanan bedeller, kaynak bazında toplanarak kaynak bazındaki toplam ödeme belirlenir. • İlgili fatura dönemi için Piyasa İşletmecisine bildirilecek Lisanssız Üreticilere ödenecek bu toplam bedel LÜYTOB olarak adlandırılır. Lisanssız Üreticilere Yapılacak Ödemeler • Bulunan tutar Piyasa İşletmecisine PYS üzerinden her ayın ilk altı iş günü içerisinde bildirilir. • Piyasa işletmecisi tarafından Görevli Tedarik Şirketi’ne ödemenin yapıldığı tarihten itibaren en geç bir iş günü sonrasında ilgili üreticinin bildirdiği banka hesabına yatırılır. • Piyasa İşletmecisine bildirilen bedelin Görevli Tedarik Şirketine eksik ödenmesi halinde, Şirket de ödemeleri her bir kişi için aynı oranda eksik yapar. • Bu durum dışında, Görevli Tedarik Şirketinin temerrüde düşmesi durumunda Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca belirlenen gecikme zammı uygulanır. (Şu an için aylık %1.4, yıllık %16.8) ÖRNEK ŞİRKETLER UEVM Satış Fiyatı LÜYTOB YEKBED (MWh) (Kr/kWh) (TL) (TL) YPG UEÇM (TL) (MWh) ÖYO Alacak/Borç (%) (TL) GES 1 (Lis.lı) 1,000 29.9 299,250 150,000 299,250 GES 2 (Lis.lı) 500 31.7 158,625 75,000 158,625 GES 3 (Lis.lı) 1,500 29.9 448,875 225,000 448,875 GES 4 (Lis.sız) 200 31.7 63,450 63,450 GES 5 (Lis.sız) 100 29.9 29,925 29,925 GTŞ 1 500,000 29% -157,179 GTŞ 2 1,000,000 57% -314,357 GTŞ 3 250,000 14% -78,589 93,375 906,750 450,000 1,750,000 100% 450,000 TOPLAM • 3,300 153 GES 2 ve 4; 13.3 $ ₵/kWh’lik kaynak bazındaki desteğe ilaveten 0.8 $ ₵/kWh’lik yerli katkı ilavesi almıştır. • Dolar Kuru, 2.25 TL olarak varsayılmıştır. • Piyasa Takas Fiyatı (PTF) 15 Kr/kWh olarak varsayılmıştır. • Katılımcıların üretim tahminlerinde dengesizlik yapmadıkları varsayılmıştır. MUAFİYETLİ ÜRETİM MİKTARININ (İHTİYAÇ FAZLASI ENERJİ) TESBİTİ • Üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı yerde olması halinde; bağlantı anlaşmasında belirlenen yere takılan çift yönlü sayaç verilerinden saatlik bazda alınır. • Üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı yerde olmaması halinde; üretim sayacından elde edilen saatlik verilerden, tüketim tesisine ilişkin saatlik sayaç verilerinin veya tüketim sayaçlarından saatlik bazda veri alınamayan tüketim tesisleri için dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uyarınca onaylanan profil uygulaması yapılarak elde edilen saatlik tüketim verilerinin mahsuplaştırılması suretiyle saatlik bazda hesaplanır. • Tüketim tesisinin tüketimi üç zamanlı olarak hesaplanan tüketiciler için günlük üretim ve tüketim değerlerinin mahsuplaştırılması günlük toplam yerine üç zaman esası üzerinden yapılır. SAATLİK SAYAÇ OKUMA FORMU (OSF) Sayaç Id : Sayaç Seri No : Sayaçlardan İletim Şirketi Sorumlu Kurum Dağıtım : Şirketi Tesis Adı : UEVÇB Kodu Uzlaştırma Dönemi : Aktif Enerji Değerleri (kWh) Saat/Gün 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 08-09 09-10 10-11 11-12 12-13 13-14 14-15 15-16 16-17 17-18 18-19 19-20 20-21 21-22 22-23 23-24 Toplam 1 2 3 4 Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Veriş Çekiş Yetkili Bilgileri Yetkili Adı : İmza : Tarih : 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Toplam ÖRNEK PROFİLLER MEDAŞ Ticarethane Hafta içi Cumartesi 00 - 01 01 - 02 02 - 03 03 - 04 04 - 05 05 - 06 06 - 07 07 - 08 08 - 09 09 - 10 10 - 11 11 - 12 12 - 13 13 - 14 14 - 15 15 - 16 16 - 17 17 - 18 18 - 19 19 - 20 20 - 21 21 - 22 22 - 23 23 - 00 0.0226 0.0227 0.0231 0.0229 0.0231 0.0225 0.0227 0.0263 0.0368 0.0473 0.0573 0.0574 0.0558 0.0563 0.0570 0.0572 0.0578 0.0579 0.0562 0.0553 0.0542 0.0510 0.0314 0.0251 1.0000 0.0218 0.0226 0.0223 0.0217 0.0214 0.0210 0.0218 0.0249 0.0347 0.0462 0.0559 0.0569 0.0561 0.0559 0.0568 0.0566 0.0576 0.0581 0.0573 0.0560 0.0548 0.0514 0.0319 0.0249 0.9885 TREDAŞ Sanayi Pazar Pazartesi Bayram 0.0224 0.0222 0.0234 0.0229 0.0229 0.0225 0.0222 0.0252 0.0325 0.0440 0.0532 0.0539 0.0532 0.0531 0.0542 0.0546 0.0548 0.0557 0.0545 0.0539 0.0532 0.0501 0.0300 0.0242 0.9588 0.0218 0.0218 0.0220 0.0219 0.0220 0.0222 0.0223 0.0265 0.0372 0.0477 0.0565 0.0566 0.0552 0.0556 0.0570 0.0571 0.0573 0.0571 0.0554 0.0544 0.0534 0.0502 0.0311 0.0250 0.9872 0.0236 0.0232 0.0238 0.0233 0.0236 0.0233 0.0232 0.0247 0.0294 0.0334 0.0362 0.0415 0.0458 0.0500 0.0522 0.0536 0.0542 0.0552 0.0533 0.0526 0.0517 0.0485 0.0312 0.0251 0.9026 Hafta içi Cumartesi 00 - 01 01 - 02 02 - 03 03 - 04 04 - 05 05 - 06 06 - 07 07 - 08 08 - 09 09 - 10 10 - 11 11 - 12 12 - 13 13 - 14 14 - 15 15 - 16 16 - 17 17 - 18 18 - 19 19 - 20 20 - 21 21 - 22 22 - 23 23 - 00 0.0389 0.0397 0.0389 0.0378 0.0359 0.0365 0.0362 0.0367 0.0437 0.0470 0.0466 0.0464 0.0426 0.0447 0.0465 0.0453 0.0448 0.0453 0.0417 0.0412 0.0415 0.0418 0.0410 0.0394 1.0000 0.0390 0.0394 0.0393 0.0379 0.0360 0.0363 0.0351 0.0349 0.0379 0.0405 0.0397 0.0393 0.0368 0.0367 0.0371 0.0361 0.0349 0.0358 0.0340 0.0340 0.0336 0.0333 0.0334 0.0316 0.8722 Pazar Pazartesi Bayram 0.0303 0.0305 0.0296 0.0291 0.0283 0.0281 0.0266 0.0249 0.0225 0.0233 0.0231 0.0231 0.0217 0.0225 0.0224 0.0211 0.0207 0.0213 0.0203 0.0209 0.0210 0.0214 0.0218 0.0221 0.5765 0.0238 0.0251 0.0245 0.0245 0.0239 0.0247 0.0253 0.0278 0.0400 0.0445 0.0452 0.0462 0.0431 0.0455 0.0473 0.0463 0.0456 0.0461 0.0426 0.0415 0.0418 0.0412 0.0410 0.0394 0.8971 0.0100 0.0100 0.0098 0.0094 0.0090 0.0089 0.0084 0.0080 0.0080 0.0080 0.0081 0.0087 0.0090 0.0092 0.0097 0.0112 0.0127 0.0147 0.0141 0.0137 0.0143 0.0149 0.0150 0.0154 0.2603 PROFİLLER GRAFİKSEL GÖSTERİM MEDAŞ Ticarethane TREDAŞ Sanayi SİSTEM KULLANIM BEDELİ • Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde olması halinde sisteme verdiği veya sistemden çektiği net enerji miktarı için • Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde olmaması halinde sisteme verdiği ve sistemden çektiği enerji miktarları için ayrı ayrı sistem kullanım bedeli ödenir. ÜRETİM SİSTEM KULLANIM BEDELLERİ a) Üretim miktarına göre 2014 yılı ilk 3 ay için belirlenmiş Üreticiler için Dağıtım Sistem Kullanım Bedeli : 1,58 Kr/kWh b) Kurulu güce göre (EPDK’nın 491/13 nolu kararındaki uygulamanın tercih edilmesi halinde) Bölge 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Sistem Kullanım Tarifesi TL/MW-Yıl 5.647,95 7.203,15 8.235,66 10.065,96 10.249,50 12.035,90 15.680,67 15.733,42 16.462,28 16.648,17 17.602,34 18.748,30 20.340,66 22.412,00 Sistem İşletim Tarifesi TL/MW-Yıl 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 451,66 TÜKETİM SİSTEM KULLANIM BEDELLERİ 2014 yılı ilk 3 ay için belirlenmiş tarifelere göre TİCARETHANE 3.5887 Kayıp Kaçak Bedeli 2.7303 Dağıtım Bedeli 0.8668 İletim Bedeli 0.5690 PSH Bedeli TOPLAM 7.7548 SANAYİ Kayıp Kaçak Bedeli Dağıtım Bedeli İletim Bedeli PSH Bedeli TOPLAM 2.2963 1.4035 0.8668 0.5690 5.1356 * Kesilen her fatura için enerji ve K/K bedeli üzerinden %2 TRT Payı, %1 Enerji Fonu ve %1-5 Belediye Tüketim Vergisi ödenmektedir. İHTİYAÇ FAZLASI ÜRETİM DURUMU Net Üretim Tüketim Saatler Veriş-Çekiş (kWh) (kWh) (kWh) 00 - 01 01 - 02 02 - 03 03 - 04 04 - 05 05 - 06 06 - 07 07 - 08 08 - 09 09 - 10 10 - 11 11 - 12 12 - 13 13 - 14 14 - 15 15 - 16 16 - 17 17 - 18 18 - 19 19 - 20 20 - 21 21 - 22 22 - 23 23 - 00 TOPLAM 0 0 0 0 0 0 0 50 110 150 275 375 450 450 450 420 350 260 120 0 0 0 0 0 75 75 50 50 50 50 50 50 100 100 120 120 140 140 140 120 120 130 130 130 150 150 110 110 -75 -75 -50 -50 -50 -50 -50 0 10 50 155 255 310 310 310 300 230 130 -10 -130 -150 -150 -110 -110 3,460 2,460 1,000 Üretim ve Tüketim (Ticarethane) Tesisisin aynı yerde olması halinde; Örnek Gün : Toplam Üretim : 3.460 kWh Toplam Tüketim : 2.460 kWh Net Veriş-Çekiş : 1.000 kWh Muafiyetli Üretim Satış Fiyatı : 29,9 Kr/kWh (13,3 $ ₵/kWh, $ Kuru : 2,25 TL) Toplam Satış Bedeli : 299 TL Üretim Sistem Kul. Bedeli : 16 TL Toplam Alacak : 283 TL İHTİYAÇ FAZLASI ÜRETİM DURUMU Net Üretim Tüketim Saatler Veriş-Çekiş (kWh) (kWh) (kWh) 00 - 01 01 - 02 02 - 03 03 - 04 04 - 05 05 - 06 06 - 07 07 - 08 08 - 09 09 - 10 10 - 11 11 - 12 12 - 13 13 - 14 14 - 15 15 - 16 16 - 17 17 - 18 18 - 19 19 - 20 20 - 21 21 - 22 22 - 23 23 - 00 TOPLAM 0 0 0 0 0 0 0 50 110 150 275 375 450 450 450 420 350 260 120 0 0 0 0 0 75 75 50 50 50 50 50 50 100 100 120 120 140 140 140 120 120 130 130 130 150 150 110 110 -75 -75 -50 -50 -50 -50 -50 0 10 50 155 255 310 310 310 300 230 130 -10 -130 -150 -150 -110 -110 3,460 2,460 1,000 Üretim ve Tüketim (Ticarethane) Tesisisin ayrı yerlerde olması halinde; Örnek Gün : Toplam Üretim : 3.460 kWh Toplam Tüketim : 2.460 kWh Net Veriş-Çekiş : 1.000 kWh Muafiyetli Üretim Satış Fiyatı : 29,9 Kr/kWh (13,3 $ ₵/kWh, $ Kuru : 2,25 TL) Toplam Satış Bedeli : 299 TL Üretim Sistem Kul. Bedeli : 55 TL Tük. Sis. Kul. Bedeli ve Paylar : 239 TL Toplam Alacak : 5 TL TÜKETİM FAZLASI DURUMU Net Üretim Tüketim Saatler Veriş-Çekiş (kWh) (kWh) (kWh) 00 - 01 01 - 02 02 - 03 03 - 04 04 - 05 05 - 06 06 - 07 07 - 08 08 - 09 09 - 10 10 - 11 11 - 12 12 - 13 13 - 14 14 - 15 15 - 16 16 - 17 17 - 18 18 - 19 19 - 20 20 - 21 21 - 22 22 - 23 23 - 00 TOPLAM 0 0 0 0 0 0 0 50 110 150 275 375 450 450 450 420 350 260 120 0 0 0 0 0 175 175 125 125 125 125 125 125 150 150 290 290 250 250 250 175 175 175 225 225 225 180 175 175 -175 -175 -125 -125 -125 -125 -125 -75 -40 0 -15 85 200 200 200 245 175 85 -105 -225 -225 -180 -175 -175 3,460 4,460 -1,000 Üretim ve Tüketim (Ticarethane) Tesisisin aynı yerde olması halinde; Örnek Gün : Toplam Üretim : 3.460 kWh Toplam Tüketim : 4.460 kWh Net Veriş-Çekiş : - 1.000 kWh GTŞ Per. Satış Fiyatı : 20,8 Kr/kWh Toplam Tüketim Bedeli : 208 TL Tük. Sis. Kul. Bedeli ve Paylar : 97 TL Toplam Borç : 305 TL TÜKETİM FAZLASI DURUMU Net Üretim Tüketim Saatler Veriş-Çekiş (kWh) (kWh) (kWh) 00 - 01 01 - 02 02 - 03 03 - 04 04 - 05 05 - 06 06 - 07 07 - 08 08 - 09 09 - 10 10 - 11 11 - 12 12 - 13 13 - 14 14 - 15 15 - 16 16 - 17 17 - 18 18 - 19 19 - 20 20 - 21 21 - 22 22 - 23 23 - 00 TOPLAM 0 0 0 0 0 0 0 50 110 150 275 375 450 450 450 420 350 260 120 0 0 0 0 0 175 175 125 125 125 125 125 125 150 150 290 290 250 250 250 175 175 175 225 225 225 180 175 175 -175 -175 -125 -125 -125 -125 -125 -75 -40 0 -15 85 200 200 200 245 175 85 -105 -225 -225 -180 -175 -175 3,460 4,460 -1,000 Üretim ve Tüketim (Ticarethane) Tesisisin ayrı yerlerde olması halinde; Örnek Gün : Toplam Üretim : 3.460 kWh Toplam Tüketim : 4.460 kWh Net Veriş-Çekiş : - 1.000 kWh GTŞ Per. Satış Fiyatı : 20,8 Kr/kWh Toplam Tüketim Bedeli : 208 TL Üretim Sistem Kul. Bedeli : 55 TL Tük. Sis. Kul. Bedeli ve Paylar : 433 TL Toplam Borç 696 TL : YEKDEM Katılım İstatistikleri DÖNEM SANTRAL SAYISI KURULU GÜÇ (MW) ARALIK 2011 20 604 2012 78 1.720 2013 38 548 2014 93 1.826 2012-2013 yılları Kaynak Bazında Üretim Miktarları GWh TEŞEKKÜRLER e-posta : aeaytac@gmail.com telefon : 0 532 581 44 51