Türklere Güvendiler
Transkript
Türklere Güvendiler
Ender Arat Büyükelçi Ender Arat, Galatasaray Lisesi ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. 1973 yılında Dışişleri Bakanlığı’na girmiş, Halep Başkonsolosluğu, Buenos Aires Büyükelçiliği, Brüksel’de AB Daimi Temsilciliği, Bonn Büyükelçiliği ve Büyükelçiliği açmak üzere Kişinev’de çalışmıştır. Müteakiben Cumhurbaşkanı Özel Kalem Müdürü (1996-1998), Budapeşte Büyükelçisi (1998-2002), Başbakanlık Dışişleri Başdanışmanı (2002-2004), Dışişleri Bakanlığı Ekonomi ve Kültür İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı (2004-2006) ve Madrid Büyükelçisi olarak görev yapmıştır. Haziran 2011’de emekliye ayrlmıştır. Arjantin’in “Liyakat”, Macaristan’ın “Yüksek Liyakat” ve Avrupa’yı Teşvik İspanyol Grubu’nun “Altın Haç” madalyaları sahibidir. ENDER ARAT TÜRKLERE GÜVENDİLER Tarih Boyunca Türk Topraklarına Sığınanlar Tarihçi Kitabevi Yayınları • 90 Genel Yayın Yönetmeni Necip Azakoğlu Kapak ve sayfa tasarımı Çağlar Yalçın Birinci baskı: Ocak 2016, İstanbul Boyutlar: 16,5 x 23 cm Sayfa sayısı: 432 ISBN: 978-605-4534-83-8 Baskı ve cilt İnkılap Kitabevi Baskı Tesisleri Çobançeşme Mah. Altay Sk. No: 8 Yenibosna BAHÇELİEVLER-İSTANBUL +90 (212) 496 11 11 Sertifika no: 10614 © Yayın hakları Tarihçi Kitabevi’ne aittir. Bu eserin bütün hakları saklıdır. Yayınevinden yazılı izin alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, hiçbir şekilde kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayınlanamaz. Tarihçi Kitabevi Sertifika No: 17618 Moda Caddesi No: 104/A Moda/Kadıköy-İSTANBUL Tel: 0216 418 68 86 GSM: 0530 370 74 11 www.tarihcikitabevi.com info@tarihcikitabevi.com ENDER ARAT TÜRKLERE GÜVENDİLER Tarih Boyunca Türk Topraklarına Sığınanlar İÇİNDEKİLER SUNUŞ........................................................................................................... 15 MACARLAR .................................................................................................. 23 .İmre Thököly, İlona Zrinyi, 1705’de Thököly’nin maiyetindekiler, Szantolu Janos Komaromi, Gaspar Papay, Zsigmond Szöllösy, XVIII. yüzyıl Macar mültecileri, Kuruc dönemi, II Ferenc Rakoczi, Jozsef Rakoczi, György Rakoczi, Mikes Kelemen, Kont Miklos Bercsenyi, Kont Mihaly Csaky, Kont Antal Esterhazy, Dr. Jacab Ambrus Lang, Janos Papai, XIX. yüzyıl Macar mültecileri, Kossuth dönemi, Kossuth Lajos, Kont Gyula Andrassy, Janos Balogh, Janos Bangya, Laszlo Berzenczey, Karoly Eberhardt, Gabor Egressy, Janos Fiala, Gusztav Adolf Fritsch, Richard Guyon, György Kmety, Josef Kohlman (Kolliman), Ede Lörödy, Antal Schneider, Lanos Spleny, Maximilian Stein, Daniel Szilagyi, Ferenc Szöllösy Nagy, Lajos Tköry, August Ludwig Wepler, II. Dünya Savaşı öncesinde Alman bilim adamları ile birlikte Türkiye’ye sığınan Macarlar, Tibor Peterfi, Philipp Schwartz, Andreas Bertolan Schwartz, Prof. Halasi-Khun, II. Dünya Savaşı sırasında Budapeşte Türkiye Büyükelçiliği’ne sığınan Macarlar, Miklos Kallay, 1956 Ayaklanması sonrası Türkiye’ye sığınan Macarlar. TÜRKLERİN IXX. VE XX. YÜZYILLARDA İŞGAL ALTINDAKİ POLONYALILARA UZATTIĞI YARDIM ELİ.................................................................................................. 82 . Abdülkerim Paşa, Tomasz Bartmanski, Jozef Zachariasz Bem, Ryszard Berwinski, Konstantin Borzecki, Alfred Bilinsky, Adolf Biskupski, Feliks Klemens Breanski, Karol Brzozowski, Boguslawski, Roman Bojanowski ve Wincenty Bojanowski, Piotr Bonkovski, Ludwik Borowicz, Ludwik Bystrzonowski, August Cieszkowski Stnislaw Poray Chle- bowski, StnislawPoray Chlebowski, Wojciech Chranowski, A. Czarniecki, Prens Wladyslaw Czartoryski, Michal Czaykowski, Adam Czajkowski, Wladyslaw Czajkowski, Prens Czetwertynski, Henri Dembiski, Dr. Adam Dobrowolski, J. E. Dobrowolski, Dobrudzki, Stanislaw Drozdowski, Wladyslaw Englert, Jan Aleksander Fredro, Freund, Gerlicz, Kazimierz Gordon, Jan Goscimski, Stanislaw Grabowski, Jozef Adam Grekowich, Dr. Rudolf Gutowski, A. Hoszowski, Antoni Alexsander İlinski, Dr. Iinicki, Wladyslaw Koscielski, Dr. Wladyslaw Jablonowski, Jozef Jagmin, Jakubowski, J. Jankowski, W. Jaraczewski, Wladyslaw Jordan, Zygmunt Jordan, Karol Kaczanowski, Kaneli, Dr. J. Karlinski, Koniarski, Wladyslaw Kossak, İldefons Kossilowski, Dr. Wlodzimierz Kozlowski, Kowalenk Kowalewski, Kuczowski, Dr. August Kwasnicki, Stefan Lanckoronski-Pracki, Edward Lange, Marian Laniewicz, Teofil Lapinski, Aleksander Laski, Lisikiewicz, E. Lochhman, Luboradzki, Adam Mickiewicz, Miziewicz, Jan Nepomucen Mlodecki, Dr. Wladyslaw Pieniaxek, Baltazar Piotrowski, Wladyslaw Poninski, Prorok, Pruski, Walerian Przewlocki, Pulawski, Josef Purzycki, Benedykt Rahoza, Rajski, Wincenty Rawcki, General Ludomil Rayski, Teodor Rayski, Julian Konstanty Ordon, Dr. Tadeusz Orzechowski-Oksza, Maurycy Michal Ostoja-Chodylski, Ludwik Monastryski-Sas, Wincenty Slubicki, Michal Sokolnicki, Franciszek Sokulski, Piotr Suchodolski, W. Szoldrski, Dr. Ludwik Szpaczek, August Szulc, Tabaczynski, Wladyslaw Towarnicki, W. Unrug, W. Unrug, Antoni Wieruski, Tomasz Wierzybicki, Wolski, Janusz Woronicz, Wojcik, Jozef Wysocki, Zaborski, Wladyslaw Zamoyski, Dionizy Zarzycki, Dr. Zebrowski, Franciszek Zima, Artur Zimmerman, Aleksander Zwierzchowski ADAMPOL-POLONEZKÖY.........................................................................119 İSVEÇ KRALI XII. KARL-DEMİRBAŞ ŞARL............................................. 123 MUSEVİLER................................................................................................ 125 . 400. yıldönümünde padişaha gönderilen dilekçe, Mesilla Hadaşa Çiftliği, Türkiye’nin Nazi zulmünden kaçan Yahudilere kucak açması ve Struma Olayı, 222 Transport Olayı, Papa XXIII. John-Angelo Guiseppe Roncalli, 500. Yıl Vakfı ve Türk Musevileri Müzesi, II. Dünya Savaşı sırasında Musevilere yardım eden Türk diplomatlar ALMANLAR..................................................................................................151 . Almanya’da Hitler’in iktidara gelişi ve Nazi uygulamaları, Almanya’yı ilk terkedenler: Bilim adamları, Einstein’ın Türk hükümetine gönderdiği mektup, göçmen profesörler ve çalışma alanları: Licco Amar, Heinz Anstock, Fritz Arndt, Ernst Von Aster, Erich Auerbach, Fritz Baade, Rudolf Belling, Cornelius Bischoff, Frederick Simon Bodenheimer, Clemens Emile Bosch, Theodor Helmuth Bossert, Hugo Braun, Leo Brauner, Friedrich Breusch, Dr. Erika Bruck, Rosemarie Heyd-Burkart, Peter Calvi, Ernst Wolfgang Caspari, Harry Dember, Friedrich Dessauer, Wolfram Eberhard, Carl Ebert, Albert Eckstein, Erna Eckstein-Schlossman, Alfred Frank Erich, Erwin Findlay Fruendlich, Traugott Fuchs, Gustav Gassner, Otto Gerngross, Wolfgang Gleisberg, Walter Gottschalk, Hans Gustav Güterbock, Felix Haurowitz, Karl Heckmann, Alfred Heilbronn, Karl Hellmann, Ernst Edward Hirsch, Julius Hirsch, Paul Hindemith, Susanne Hoffmann, Richard Honig, Joseph İgersheimer, Alfred İsaac, Alfred Kantorowicz, Gerhard Kessler, Max Klein ve karısı Steffi Klein, Kurt Kosswig, Walter Kranz, Fritz Kraus, Peter Ladewig, Benno Landsberger, August Laquer, Kurt Laqueur, Bernhard Lichtenberger, Wilhelm Liepmann, Grete Lindenbaum, Kurt Lion, Werner Lipschitz, Lotte Loewe, Ewald Loewenthal, Karl Loewenthal, Herbert Louis, Hans Marchand, Alfred Marchionini, Günter Martiny, Eduard Otto Melchior, Hubert Melzig, Karl Heinrich Menges, Max Meyer, Clemens Moller, Fritz Neumark, Andre Neville, Rudolf Nissen, Siegfried Oberndorfer, Gustaf Oelsner, Berta Ottenstein, Max Pfannenstiel, Wilhelm Prager, Dr. Ernst Praetorius, Paul Pulewka, Hans Reichenbach, Ernst Reuter, Hellmut Ritter, Georg Rohde, Harry Rosenbaum, Hans Rosenberg, Thomas Royds, Wilhelm Ropke, Walter Ruben, Alexander Rüstow, Ludwig Schnee, Wolfgang Schocken, Alfred Schüncking, Wilhelm Schütte, Walter Schlösinger, Friedrich Schönfeld, F. Ernet Silberknoft, Leo Spitzer, Kurt Steinitz, Walter Stephan, Karl Steurwald, Bruno Taut, Erich Uhlmann, Arthur R. Von Hippel, Richard Edler Von Mises, Robert Vorhoelzer, Martin Wagner, Carl Weisglass, Hans Wilbrandt, Adolf Winkler, Egon Winter, Hans Winterstein, Nikolaus Wolodkewisch, David Zirkin, Eduard K. Zuckmayer “YAHUDİ SOYKIRIMI”NA SUÇ ORTAĞI ARAMA GAYRETLERİ...........246 AVUSTURYALILAR......................................................................................251 .Joseph Dobretsberger, Franz Doppler, Herbert Eichholzer, Richard Edler von Mises, Hilda Geiringer (von Mises), Philipp Gross, Clemens Holzmeister, Fritz Kraus, Wilhelm Peters, Walter Reininger, Margarethe Reininger, Margarete Schutte-Lihotzky, Max Sgalitzer, Dr. Joseph Stummvoll, Andreas Tietze, Martin Wagner, Karlo De Kotzi. FRANSIZLAR............................................................................................... 265 . Comte de Bonneval, Leopold Levy, II. Dünya Savaşı’nda İskenderun’a sığınan Fransız savaş gemileri, İTALYAN......................................................................................................268 ESTONYALILAR..........................................................................................269 İSPANYOLLAR ........................................................................................... 271 RUSLAR....................................................................................................... 275 . Don ya da Nekrasov Kossakları, Zaporojye Kosakları, Malakanlar, Beyaz Ruslar, birinci dalga mülteci akını, ikinci dalga mülteci akını, Şile Olayı, üçüncü dalga mülteci akı- nı, Beyaz Rusların İstanbul’da sosyal ve kültürel hayata etkileri, Nikola Kalmikof-Naci Kalmukoğlu, George Karpovitch-Karpiç, Baba Jorj, Michel Rottenberg-Erol Güney, General Pyotr Nikolayeviç Vrangel, General Abatsiyev Dmitri Konstantinoviç, General Averyanov Pyotr İvanoviç, General Amilahvari Givi İvanoviç, General Anguladze Georgi Bejanoviç, General Berhman Nikolay Eduardoviç, General Bolhovitnikov Leonid Mitrofanoviç, General Yuzefoviç Yakov Davidoviç, Prof. Bunatyan Mentor Abramoviç, Hekim Ağacanyan Garabet Sarkisoviç, General Pavloviç Alexandr Kutepov, Yakov Aleksandroviç Slaşov, İvan Andriyanov, Akim Tamiroff, Olga Çekova, İvan Mozhukhin, Gheorghi Kirpichev-Boksör Kirpit, Alexandre Holyavkin-Valentin Holyavkin, Rus Şoförler Kulübü, Vladimir Petroviç Smirnoff, Nadejna Vasilyevna Plevitskaya, Aleksandr Nikolayeviç Vertinski, Nikolay Agnivtsev, Arkadiy Timofeyeviç Averçenko, Nikolay Nikolayeviç Çebişev, Pavel Çelişev, fotoğrafçı Jules Kanzler, Beyaz Rus balerinler, Lydia Krassa Arzumanova, Krioukovsky Triosu, Barones Valentine Taskin, Prof. Dr. Jak Deleon, Natasha Khomiakova Deleon, Leonid Senkopopowsky, İrina Baydak, Robert Kolej’de Beyaz Ruslar, Nikolai Gheorghievich Timçenko, Prokofy Evstafiyevich Slita, Krasosvsky Ailesi, Shuvaloff Ailesi, P. A. E. Fukaraperver Derneği, İosif Vissariyonoviç Çugaşvili-Josef Stalin, TroçkiLeon Davidoviç Bronstein ARNAVUTLAR............................................................................................. 326 . Arnavut Abdurahman Abdi Paşa, Şemsettin Sami, Tepedelenli Ali Paşa, İbrahim Temo, Luca Zigoris KIRIM TATARLARI..................................................................................... 332 ÇERKESLER................................................................................................ 337 . Şeyh Şamil ABHAZALAR...............................................................................................340 ROMEN MÜLTECİLER..............................................................................342 . Jean Miclesco GÜRCÜLER.................................................................................................344 .Giorgi Saakadze, I. Teimuraz, İmereti kralı II. Solomon, Kraliçe Sopio AZERİLER...................................................................................................347 . Mehmet Emin Resulzade HİNDİSTAN................................................................................................349 . Baysungur Mirza İRANLILAR................................................................................................. 350 . Ahmed Han, Horasan hükümdarı Mehmed Han, Hacı Hüdaverdi Ağa, Mülküm Han, Seyid Cemalettin Muhammed Afgani, Melik Mansur, Selmas ahalisi, İmam Humeyni, Humeyni rejiminden kaçan İranlılar, SUUDİ ARABİSTAN,................................................................................... 356 . Abdulaziz İbnu’r-Reşit’in küçük oğlu Suud KAZAKLAR.................................................................................................. 357 AFGANİSTAN BÖLGESİNDEN GELENLER............................................. 358 . Buhara emiri Alim Han, Mehmet Azim Han, Mahmud Tarzi, Sovyet işgali sonucu gelen Afganlar, Ceylanpınar’a yerleşen Özbek asıllı Afgan göçmenler, Rahman Kul Han ile gelen Kırgızlar, Gaziantep’te yaşayan Afgan Türkleri, Antakya’nın Ovakent beldesine yerleştirilen Özbekler CEZAYİRLİLER...........................................................................................366 . Emir Abdulkadir, Cezayirli Mehmet Efendi TUNUSLULAR ........................................................................................... 369 Ali Bin Halife ve Hüseyin Bin Mus’i MORİTANYALILAR.................................................................................... 370 BOŞNAKLAR............................................................................................... 371 . 1879-1912 göçü, soykırım sonucu Türkiye’ye sığınanlar KARADAĞLILAR........................................................................................ 376 HIRİSTİYAN TOPLULUKLAR VE SIRPLAR............................................. 378 . Josip Broz Tito, Frayo Rakoci ve Velena Zrinski YUNANLILAR............................................................................................. 381 IRAK’TAN KAÇAN KÜRTLER.................................................................... 385 . Tarık El-Haşimi SURİYE’DEN KAÇANLAR ......................................................................... 390 . Arap Baharı, Arap Baharı’nın Suriye’ye yansıması, Türkiye kapılarını ardına kadar açıyor BİTİRİRKEN...............................................................................................402 DİPNOTLAR................................................................................................411 Arat ailesinin üç erkeğinin meleği Ayşe’ye SUNUŞ “Türklerin -özellikle mazlumlara karşıgeleneksel konukseverliği, Avrupa merkezli Batı’da pek iyi bilinmez.”1 Arnold Reisman Macarların, Türkler ve Finler gibi, Avrupa’nın Orta Asya kökenli bir milleti olduğu hemen herkes tarafından biliniyor. Bu kadar geniş bir biçimde bilinmeyen ise, tarih boyunca bağımsızlık mücadelesine girişip başaramayan Macar kahramanların canlarını kurtarmak ve mücadelelerine devam edebilmek düşüncesiyle kendilerine güvenli bir sığınma yeri olarak Osmanlı İmparatorluğu’nu seçmiş olmalarıdır. Budapeşte’de Büyükelçilik yaptığım 1998-2002 döneminde, çeşitli vesilelerle, bu hususu gözlemleme fırsatı buldum. Macaristan Cumhurbaşkanı’na güven mektubumu sunduktan sonra, mutad olduğu üzere yapılan Kahramanlar Meydanı’na çelenk koyma töreninde, bağımsızlık mücadelesine girişen Macar kahramanların Türk topraklarına sığındıkları bir kez daha dikkatimi çekti. Meydanda heykelleri dikili 14 Macar kahramanının son üçü, yaklaşık yüzer yıllık ara ile Osmanlı İmparatorluğu tarafından siyasi mülteci olarak kabul edilen İmre Tökeli, II. Ferenc Rakoczi ve Kossuth Lajos’a aitti. Macaristan’daki 4 yıllık görev sürem boyunca yaptığım araştırmalar sonucunda, başka Macar yetkililerin yanısıra, asırlardır birçok ülkenin sıkıntıya düşen mensuplarının da Türkler tarafından mülteci olarak kabul edildiğini gördüm. 15 ENDER ARAT Gerçekten, tarih boyunca değişik nedenlerle kendi ülkelerini terk etmek zorunda kalan çeşitli millet ve dinden yüz binlerce insan Osmanlı İmparatorluğu’na, daha sonra da Türkiye Cumhuriyeti’ne sığınmışlardı. Kimileri ilk durak olarak, kimileri ise ömürlerinin sonuna kadar yaşamak için Türk topraklarını güvenli liman seçmişlerdi. Bizler bunun pek farkında değildik. Türkler, asırlardır vatanlarını, evlerini barklarını terk etmek zorunda kalan binlerce çaresiz insanı ırk, dil, din farkı gözetmeksizin bağırlarına bastılar. Hayatları tehlikeye giren, şiddet, baskı ve eziyete maruz kalan, tehdit edilen, aşağılanan bu insanlara Türkler daima kucak açtılar. Tereddüt göstermediler, ayırımcı olmadılar, kısıtlı imkanlarına rağmen evlerini, ekmeklerini zor durumdaki bu insanlarla cömertçe paylaştılar. Türk topraklarına sığınan bu insanlar, mensubu oldukları ülkelerin kimi zaman liderleri, ulusal kahramanları, komutanları, askerleri, kimi zaman bilim adamları, seçkinleri, çoğu zaman da mütevazı bireyleriydiler. Değişik milletlere ve kültürlere mensup bu sığınmacılar, Türklere itimat ettiler. Bir kısmı daha sonra memleketlerine geri dönebilme imkanı bulabildi. Diğer bir kısmı, başka ülkelere göç ettiler. Birçoğu ise Türk vatandaşı oldular, ömürlerinin sonuna kadar Türkiye’de kaldılar. Türklere sığınan bu insanların bazıları, mensubu oldukları ülkelerde, tanınmış kişiler veya önemli görevlerde bulunmuş olmaları nedeniyle, gayet iyi biliniyordu. Diğerlerinden ise kendi milletleri de bihaberdi. Öteki ülkelerde ise bunları bilen çok nadirdi. Ülkemize gelince, genel bir bilgisizlik hakimdi. Bazılarının yaşadıkları kentlerde oturdukları evler müzeye dönüştürülmüş ise de, o kentte mukim vatandaşlarımızın dahi haklarında bildikleri, kulaktan duyma söylentilerden ileri gitmiyordu. Oysa zorda kalınca kurtuluşu Türklere sığınmakta bulan bu insanlarla ilgili bilgi, belge ve çeşitli malzemenin toplanarak bir müzede teşhir edilmesi, bu müzede konferanslar, seminerler, sempozyumlar, anma toplantıları düzenlenmesi, araştırmalar, yayınlar yapılması hem tarihimizde iftihar edeceğimiz olayların kamuoyona duyurulmasına katkıda bulanacak, hem de Türk hoşgörüsünün tanıtılmasına yardımcı olacaktı. Dünyada çeşitli vesilelerle düzenlenen hoşgörü temalı, dil, din, ırk ayırımcılığına karşı toplantılar, bu konulardaki sergi, fuar gibi etkinliklere gönderegeldiğimiz, engizisyondan kaçan Musevileri kabul ettiğimizi sergileyen malzemelere yeni, önemli ve çok boyutlu bir tanıtım unsuru kazandırılacaktı. Birçok ülkede Holocost müzeleri açılmışken, Türkiye’de tarih boyunca 16 TÜRKLERE GÜVENDİLER sinden Zeki Alver ise, “Tarihe meraklı bir Şükrü Amcamız vardı, Stalin’in burada bir-iki yıl saklandığını, sonra Rusya’ya dönerek komünist darbeyi yaptığını anlatırdı. Stalin adını kullanmazmış. Ama onu burada görenler, Rusya’da başa geçtiğinde tanımışlar” diyor. Bıçkırede köyünden 74 yaşındaki Necmi Çolak ise Stalin’in Türkiye’deyken “Beriyaşvili” adını kullandığını söylüyor.”385 Troçki-Leon Davidoviç Bronstein, 7 Kasım 1879, Kerson/Ukrayna-21 Ağustos 1940, Coyacan/Meksika ”Türkiye Cumhuriyeti toprakları Sovyet Rusya’nın hapishanesi değildir. Troçki, topraklarımızda yalnız Türk kanunları çerçevesi içinde ve serbest yaşar. Bunu bilsinler.” Atatürk “Uğultularla duyduk Kocaman bir çan gibi haykıran Troçki’yi” Nazım Hikmet Troçki, 1879 yılında Ukrayna’nın Karadeniz tarafında doğdu. Musevi bir çiftçi ailesinin oğlu idi. Genç yaşta ihtilâlci işçi gruplarına karıştı. Bir bavul gizli beyanname ile yakalanıp 20 yıl hapse mahkûm oldu. 1900 yılında, kendisi gibi ihtilâlci Aleksandra Sokolovskaya adında bir kızla hapishanede evlendi. Bu evlilikten Zenaide ve Nina adında iki kızı oldu. 1902 yılında, karısının da teşviki ile Sibirya’daki sürgün yerinden kaçtı. Bir gardiyana ait olan “Troçki” adı ile sahte hüviyet hazırlattı. Çocuklar küçük olduğundan karısı kaçamadı. Troçki, 1902’de Londra’ya sığındı. Üç yıl sonra Rusya’ya gizlice girdi, 1905 İhtilâli’ne katıldı ve Petrograd Asker ve İşçi Sovyeti Başkanı oldu. Lenin ile birlikte Bolşevik İhtilâli için faaliyetini genişletti. Yeniden tevkif edildi. Çarlık polisi tarafından 1907’de ikinci defa Sibirya’ya sürüldü. Gene kaçtı ve Avusturya, İsviçre, Fransa’da komünist hareketlerine katıldı. Bu arada Paris’te Natali Sedova adında bir kızla evlendi. Ondan da iki oğlu oldu. 1916 yılında Fransa’dan sınırdışı edildi. Amerika’ya sığındı. 1917 Mayısı’nda Rusya’ya döndü. Yeniden Petrograd Asker ve İşçi Sovyeti Başkanı seçildi. Bu sıfatla, Ekim Bolşevik İhtilâli’nde büyük rol oynadı. Dışişleri 319 ENDER ARAT Komiseri (Bakan) tayin edildi. Almanlarla barış müzakerelerini idare ederek Brest-Litovsk Muahedesi’ni imzaladı. Türkiye ile de ilk anlaşma orada oldu. 1918 yılında Lenin, onu en mühim vazifeye getirdi. Harbiye ve Bahriye Komiseri oldu. Kızılordu’yu kurdu, başkumandanı oldu. Lenin’in halefi addedilmeye başlandı. Zırhlı treni ile Rusya’yı dolaşarak, komünist ihtilâline karşı olanları tasfiye ettirdi. Batı devletlerinin silahlandırdığı “Vrangel-Denikin Beyaz Rus Orduları”nı yendi. Beyaz Ruslar onun için “milyonlarla adam öldürttü” dediler. Lenin’in ölümünden sonra, Parti Sekreteri Stalin ile mücadelesi başladı. Bu mücadeleden yenik çıktı. Stalin evvela onu 1925 yılında Harbiye Komiserliği’nden uzaklaştırdı. Troçki, Stalin’e karşı “Sol Muhalefet”i teşkilatlandırmaya başladı. Stalin parti kongresinden zaferle çıkarak partiye tamamıyla hâkim oldu. Troçki’yi 1927 yılında Orta Asya’ya, Alma Ata’ya sürgüne yollamak için harekete geçti. Olaylar büyüdü, Troçki’yi Moskova’daki evinden zorla alıp gara getirdiklerinde, binlerce taraftarının orada toplandığı görüldü. Bunlar lokomotifin önüne yattılar, tren hareket edemedi. Ertesi günü Troçki gizlice kaçırıldı, sürgüne Alma Ata’ya götürüldü. Troçkislerin tevkifi de başladı.386 Troçki-Leon Davidoviç Bronstein 320 TÜRKLERE GÜVENDİLER Troçki’nin Rusya’da çok miktarda taraftarı bulunmaktaydı. Bu nedenle Stalin onu Rusya’da öldürmeye cesaret edemedi, Rusya dışına sürgüne göndermeye karar verdi. Ancak Troçki, Avrupa’nın Napolyon’dan sonra en çok çekindiği ihtilalciydi. “Bir numaralı istenmeyen adam” olarak nitelenmekteydi. Kendisini kabul edecek tek bir devlet dahi çıkmadı. Bunun üzerine Stalin, o dönemde dostça münasebetler yürüttüğü ve anlaşmalarla bağlı bulunduğu Türkiye’ye başvurdu, hasmının “siyasi mülteci” olarak kabul edilmesini ısrarla rica etti.387 O dönemde Türkiye, Musul Sorunu’yla meşguldu. İngiltere, Musul’u koparabilmek için Türkiye’nin üzerine Mussolini’yi de saldırtmıştı. Güney Anadolu’dan toprak istemeye başlayan faşist İtalya’ya karşı Türkiye 1925 yılında Sovyet Rusya ile bir ittifak antlaşması akdetmiş, yardım vaadi almıştı. Öte yandan Troçki’nin İstiklâl Harbi sırasında Türkiye’ye yardımları dokunmuş, Sovyet Harbiye Komiseri olarak silah sevkinde rol oynamıştı. Bu bakımdan büyük önem taşıyan konu önce Başbakan İsmet İnönü’ye, müteakiben de Mustafa Kemal’e arzedildi. Mustafa Kemal, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’a Troçki’nin siyasi mülteci olarak Türkiye’ye kabul edileceğini söylemiş, fakat şartlarını da belirtmiştir. Tevfik Rüştü Aras, Atatürk’ün ileri sürdüğü şartları Ömer Sami Coşar’a şu şekilde naklediyor: 1. Troçki, Türkiye sınırları içinde tam bir siyasi mülteci muamelesi görecektir. Bunun dışında Sovyet hükümetinin herhangi bir özel muamele isteği mevzubahis olamaz. 2. Troçki, Türkiye’de bulunduğu süre içinde başka bir memleketten vize temin ettiği takdirde, derhal o memlekete gitmekte serbest olacaktır. 3. Troçki, Türkiye sınırları içinde faaliyet gösteremeyecek, neşriyat yapamayacaktır. Fakat Türkiye’de istediğini yazabilir, bu yazılarını Türkiye dışına yollayabilir ve oralarda isterse bunları bastırabilir. Onun bu hürriyetini Türkiye Cumhuriyeti katiyen engelleyemez. 4. Troçki’yi Türkiye’de öldürmek için Sovyet idarecileri tarafından herhangi bir teşebbüs yapılmayacağına dair kati teminat verilecektir. Ayrıca Türkiye zabıtasının da gerekli emniyet tedbirlerini alacağı ve toprakları üzerinde yaşayan bir siyasi mülteciye böyle bir müdahaleyi şiddetle boğacağı da peşinen bilinmelidir.388 321 DİZİN MACARLAR 1705’de Thököly’nin maiyetindekiler, 29. 1956 Ayaklanması sonrası Türkiye’ye sığınan Macarlar, 77. II. Dünya Savaşı öncesinde Alman bilim adamları ile birlikte Türkiye’ye sığınan Macarlar, 61. II. Dünya Savaşı sırasında Budapeşte Türkiye Büyükelçiliği’ne sığınan Macarlar, 64. XIX. Yüzyıl Macar Mültecileri, 41. XVIII. Yüzyıl Macar Mültecileri, 31. Andrassy, Gyula (Kont), 48. Balogh, Janos, 48. Bangya, Janos, 49. Bercsenyi, Miklos (Kont), 38, 39, 40, 41. Berzenczey, Laszlo, 49. Csaky, Mihaly (Kont), 39, 40. Eberhardt, Karoly, 50. Egressy, Gabor, 50. Esterhazy, Antal (Kont), 40. Fiala, Janos (Reşit Ağa), 50. Fritsch, Gusztav Adolf (İskender Bey), 51. Guyon, Richard (Hurşit Paşa), 51, 52, 56, 57, 60. Halasi-Khun (Prof.), 63. Kallay, Miklos, 64, 65, 66, 67, 73, 74, 75, 76, 77. Kelemen, Mikes, 0, 34, 35, 36, 37, 38, 39. Kmety, György (İsmail Paşa), 43, 52, 53, 54, 60. Kohlman (Kolliman), Josef (Feyzullah Paşa), 55. Komaromi, Szantolu Janos, 28, 29, 30. Kossuth Dönemi, 41. Kuruc Dönemi, 31. Lajos, Kossuth, 15, 23, 34, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 51, 55, 56, 57, 59, 86, 115. Lang, Jacab Ambrus (Dr.), 40. Lörödy, Ede (Eduard Ödön) (Yarbay Nuri Efendi), 55. Papai, Janos, 41. Papay, Gaspar, 30. Peterfi, Tibor, 61. Rakoczi, György, 35. Rakoczi, II. Ferenc, 15, 23, 27, 30, 31, 34, 35, 36, 39, 40, 41. Rakoczi, Jozsef, 35, 40, 41. Schneider, Antal (Doktor Hüseyin Efendi), 56. Schwartz, Andreas Bertolan, 63. Schwartz, Philipp, 61, 62, 152, 153, 154, 198, 201, 225. Spleny, Lanos (Baron), 56. Stein, Maximilian (Baron) (Ferhad Paşa), 57. Szilagyi, Daniel, 58. Szöllösy Nagy, Ferenc, 59. Szöllösy, Zsigmond, 30, 59. Thököly, İmre, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 37, 39, 40. Tköry, Lajos (Selim Ağa), 59. Wepler, August Ludwig (Tevfik Bey), 60. Zrinyi, İlona, 24, 26, 27, 28, 29, 31, 33, 49, 50. 425 TÜRKLERİN IXX. VE XX. YÜZYILLARDA İŞGAL ALTINDAKİ POLONYALILARA UZATTIĞI YARDIM ELİ Abdülkerim Paşa, 85, 93. Bartmanski, Tomasz, 85. Bem, Jozef Zachariasz (Murat Paşa), 53, 56, 60, 77, 8486, 87, 88, 89, 111, 115. Berwinski, Ryszard, 89. Bilinsky, Alfred (Ahmet Rüstem Paşa), 92, 93. Biskupski, Adolf, 95. Boguslawski, 96. Bojanowski, Roman, 96. Bojanowski, Wincenty, 96. Bonkovski, Piotr (Bonkovski Bey), 96. Borowicz, Ludwik, 97. Borzecki, Konstantin (Mustafa Celaleddin Paşa), 89, 90, 91, 92, 107. Breanski, Feliks Klemens (Şahin Paşa), 95. Brzozowski, Karol (Kara Avcı, Kara Memet), 96, 115. Bystrzonowski, Ludwik (Arslan Paşa), 97. Chlebowski, Stnislaw Poray, 97. Chrzanowski, Wojciech (General), 97, 98. Cieszkowski, August, 97. Czajkowski, Adam, 100, 107, 120, 121. Czajkowski, Wladyslaw (Muzaffer Paşa), 100. Czarniecki, A., 98. Czartoryski, Wladyslaw (Prens), 98, 101, 102, 104, 119, 120, 121. Czaykowski, Michal (Mehmet Sadık Paşa), 98, 99, 121. Czetwertynski (Prens), 100. Dembiski, Henri, 44, 101. Dobrowolski, Adam (Dr.), 101. Dobrowolski, J.E., 101. Dobrudzki, 101. Drozdowski, Stanislaw, 101, 102. Englert, Wladyslaw, 10. Fredro, Jan Aleksander, 102. Freund (Mehmet Hamdi Paşa), 102. Gerlicz, 102. Gordon, Kazimierz, 102. 426 Goscimski, Jan (Tufan Bey), 103. Grabowski, Stanislaw, 103. Gutowski, Rudolf (Dr.), 103. Hoszowski, A., 103 Iinicki (Dr.) 104. İlinski, Antoni Alexsander (İskender Paşa), 99, 103, 111. Jablonowski, Wladyslaw (Dr.), 104. Jagmin, Jozef, 105. Jakubowski (Yakup Ağa), 105. Jankowski, J. (İbrahim Bey), 105. Jaraczewski, W., 105. Jordan, Wladyslaw, 105. Jordan, Zygmunt, 106. Kaczanowski, Karol (Papaz), 106. Kaneli, 106. Karlinski, J. (Dr.), 106. Koscielski, Wladyslaw (Sefer Paşa), 104. Kossak, Wladyslaw, 106, 276. Kossilowski, İldefons, 106, 107. Kowalewski, Kowalenk, 107. Kozlowski, Wlodzimierz (Dr.), 107. Kuczowski, 107. Kwasnicki, August (Dr.), 107. Lanckoronski-Pracki, Stefan (Murat Bey), 107. Lange, Edward, 107. Langiewicz, Marian (Langi Bey), 108. Laniewicz, Marian, 108. Lapinski, Teofil (Tevfik Bey), 108. Laski, Aleksander (Mehmet Bey), 108. Lisikiewicz (Daniş Bey), 108. Lochhman, E., 109. Luboradzki (Mehmet Hilmi Bey), 109. Mickiewicz, Adam, 109, 409. Milkowski, Zygmunt (Teodor Tomas Jez), 103, 110, 115. Miziewicz, 110. Mlodecki, Jan Nepomucen, 110. Ordon, Julian Konstanty, 113 Orzechowski-Oksza, Tadeusz (Dr.), 113. Ostoja-Chodylski, Maurycy Michal, 113. Pieniaxek, Wladyslaw (Dr.), 110. Piotrowski, Baltazar (Murat Bey), 110. Poninski, Wladyslaw, 110. Prorok (Ahmet Hadi), 110. Pruski (Laharin Bey), 111. Przewlocki, Walerian, 111. Pulawski (Ahmet Bey), 111. Purzycki, Josef, 111. Rahoza, Benedykt, 111. Rajski, 111. Rawcki, Wincenty, 112. Rayski, Ludomil, 112. Rayski, Teodor, 112. Romer Merczynski, Jaroslaw, 113 Sas, Ludwik Monastryski, 113. Slubicki, Wincenty, 113. Sokolnicki, Michal, 114. Sokulski, Franciszek, 114. Suchodolski, Piotr, 115. Szoldrski, W., 115. Szpaczek, Ludwik (Dr.), 115. Szulc, August (Yusuf Ağa), 115. Tabaczynski, 115. Towarnicki, Wladyslaw, 115. Unrug, W., 116. Wernicki, J., 116. Wieruski, Antoni, 116. Wierzybicki, Tomasz, 116. Wojcik (Mustafa Bey), 117. Wolski (Rüstem Bey), 116. Woronicz, Janusz, 116. Wysocki, Jozef, 115. Zaborski, 117. Zamoyski, Wladyslaw, 95, 97, 98, 101, 103, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 113, 116, 117. Zarzycki, Dionizy (Osman Bey), 117. Zebrowski (Dr.), 117. Zima, Franciszek, 117. Zimmerman, Artur (Artur Bey), 118. Zwierzchowski, Aleksander (İskender Bey), 118. ADAMPOL-POLONEZKÖY Adampol, 85, 119, 120, 121, 122. İSVEÇ KRALI XII. KARL-DEMİRBAŞ ŞARL XII. Karl-Demirbaş, 123. MUSEVİLER 222 Transport Olayı, 141. 400. Yıldönümünde Padişah’a Gönderilen Dilekçe, 130. 500. Yıl Vakfı ve Türk Musevileri Müzesi, 144. II. Dünya Savaşı Sırasında Musevilere Yardım Eden Türk Diplomatlar, 147. Mesilla Hadaşa Çiftliği, 132, 133. Roncalli, Angelo Guiseppe (Papa XXIII. John), 143. Türkiye’nin Nazi Zulmünden Kaçan Yahudilere Kucak Açması ve Struma Olayı, 132. 427 ALMANLAR Almanya’da Hitler’in İktidara Gelişi ve Nazi Uygulamaları, 151. Almanya’yı ilk Terk edenler: Bilim Adamları, 152. Amar, Licco, 161, 193, 228. Anstock, Heinz, 161. Arndt, Fritz, 162, 163, 209. Aster, Ernst Von, 163. Auerbach, Erich, 163, 164, 181. Baade, Fritz, 164, 165, 207. Belling, Rudolf, 165, 166, 167, 248. Bodenheimer, Frederick Simon, 169. Bosch, Clemens Emile, 169, 170. Bossert, Theodor Helmuth, 170. Braun, Hugo, 170. Brauner, Leo, 171, 189, 218, 236. Breusch, Friedrich, 171. Bruck, Erika (Dr.), 172, 235. Bueding, Ernst, 172. Calvi, Peter, 173, 245. Caspari, Ernst Wolfgang, 173, 174. Dember, Harry, 174, 244. Dessauer, Friedrich, 174, 175, 208, 238, 240, 243, 261. Eberhard, Wolfram, 175, 176. Ebert, Carl, 176, 177. Eckstein, Albert, 156, 177, 178, 205, 249. Eckstein-Schlossman, Erna, 178. Einstein’ın Türk Hükümetine Gönderdiği Mektup, 160. Erich, Alfred Frank, 163, 179, 180, 199, 236, 238, 258. Fruendlich, Erwin Findlay, 180. Fuchs, Traugott, 170, 181, 182, 245. Gerngross, Otto, 183. Gleisberg, Wolfgang, 183, 184. Gottschalk, Walter, 184. Göçmen Profesörler ve Çalışma Alanları, 161. Güterbock, Hans Gustav, 185, 186, 187, 190, 205. Haurowitz, Felix, 187, 188. Heckmann, Karl, 188. Heilbronn, Alfred, 171, 188, 189, 190, 218, 236. Hellmann, Karl, 186, 190. 428 Heyd-Burkart, Rosemarie, 172, 173. Hindemith, Paul, 193, 194, 223, 243. Hirsch, Ernst Edward, 131, 153, 190, 191, 192, 193, 230, 248. Hirsch, Julius, 192, 193. Hoffmann, Susanne, 194, 195, 242. Honig, Richard, 194, 195. Igersheimer, Joseph, 194, 195, 196, 207, 242. İsaac, Alfred, 174, 196, 197, 216. Kantorowicz, Alfred, 197, 198, 199, 200. Kessler, Gerhard, 153, 200, 201, 202, 216. Klein, Maxve, 203. Klein, Steffi, 203. Kosswig, Kurt, 158, 179, 203, 204, 218. Kranz, Walter, 204. Kraus, Fritz, 204, 257. Ladewig, Peter, 204. Landsberger, Benno, 178, 185, 186, 187, 204, 205, 257. Laquer, August, 206. Laqueur, Kurt, 165, 206. Lichtenberger, Bernhard, 207. Liepmann, Wilhelm, 207, 208. Lindenbaum, Grete, 208. Lion, Kurt, 208. Lipschitz, Werner, 209. Loewe, Lotte, 162, 209, 210. Loewenthal, Ewald, 210. Loewenthal, Karl, 210. Louis, Herbert, 27, 32, 51, 210. Marchand, Hans, 210, 211. Marchionini, Alfred, 211, 212, 213. Martiny, Günter, 213. Melchior, Eduard Otto, 213, 214. Melzig, Hubert, 214. Menges, Karl Heinrich, 214, 215. Meyer, Max, 215, 216. Moller, Clemens, 216. Neumark, Fritz, 63, 154, 161, 191, 196, 201, 202, 207, 216, 217, 218, 232, 251, 252, 268. Neville, Andre, 218. Nissen, Rudolf, 154, 207, 210, 218, 219. Oberndorfer, Siegfried, 219, 220, 221. Oelsner, Gustaf, 221. Ottenstein, Berta, 221. Pfannenstiel, Max, 222. Praetorius, Ernst (Dr.), 223, 224. Prager, Wilhelm, 223, 254. Pulewka, Paul, 224, 225. Reichenbach, Hans, 163, 198, 225. Reuter, Ernst, 153, 164, 165, 191, 213, 225, 226, 227, 229. Ritter, Hellmut, 181, 228, 262. Rohte, Georg, 228, 229. Ropke, Wilhelm, 230. Rosenbaum, Harry, 229. Rosenberg, Hans, 229, 230. Royds, Thomas, 230. Ruben, Walter, 231, 232. Rüstow, Alexander, 153, 216, 232, 233. Schlösinger, Walter, 234. Schnee, Ludwig, 233. Schocken, Wolfgang, 234. Schönfeld, Friedrich, 235. Schüncking, Alfred, 234. Schütte, Wilhelm, 234, 245, 259, 260, 261. Silberknoft, F. Ernet, 235. Spitzer, Leo, 163, 172, 181, 210, 235. Steinitz, Kurt, 172, 235, 236. Stephan, Walter, 171, 189, 236. Steuerwald, Karl, 236, 237. Taut, Bruno, 153, 234, 237, 238, 240. Uhlmann, Erich, 238. Von Hippel, Arthur R., 238 Von Mises, Richard Edler, 238, 239. Vorhoelzer, Robert, 240. Wagner, Martin, 237, 240, 263. Weisglass, Carl, 240. Wilbrandt, Hans, 241. Winkler, Adolf, 241. Winter, Egon, 242. Winterstein, Hans, 194, 242. Wolodkewisch, Nikolaus, 243. Zirkin, David, 243. Zuckmayer, Eduard K., 243, 244. AVUSTURYALILAR Dobretsberger, Joseph, 216, 251, 252. Doppler, Franz, 252. Eichholzer, Herbert, 253, 260. Geiringer, Hilda, 239, 253, 254. Gross, Philipp, 254, 255. Holzmeister, Clemens, 251, 253, 255, 256, 257. Kraus, Fritz, 204, 257. Peters, Wilhelm, 163, 257, 258. Reininger, Walter, 258, 259. Schutte-Lihotzky, Margarete, 259. Sgalitzer, Max, 258, 261. Stummvoll, Joseph (Dr.), 262. Tietze, Andreas, 262, 263. Wagner, Martin, 237, 240, 263. Kotzi, de Karlo, 264. FRANSIZLAR II. Dünya Savaşı’nda İskenderun’a sığınan Fransız Savaş Gemileri, 266. Bonneval, de Comte, 265. Leopold Levy, 266. İTALYAN Ricci, Umberto, 268. 429 RUSLAR Abramoviç, Bunatyan Mentor, (Prof.), 304. Agnivtsev, Nikolay, 309. Aleksandroviç, Yakov, 283, 305. Andriyanov, İvan, 305, 306. Arzumanova, Lydia Krassa, 294, 311, 312. Averçenko, Arkadiy Timofeyeviç, 310. Baydak, İrina, 315. Bejanoviç, Anguladze Georgi (General), 304. Beyaz Rus Balerinler, 311. Beyaz Ruslar, 277, 279, 285, 286, 288, 289, 291, 292, 294, 312, 314, 315, 320. Beyaz Rusların İstanbul’da sosyal ve kültürel hayata etkileri, 291. Birinci Dalga Mülteci Akını, 278. Çebişev, Nikolay Nikolayeviç, 310. Çekova, Olga, 306. Çelişev, Pavel, 310. Davidoviç, Yuzefoviç Yakov (General), 304, 319, 320. Deleon, Jak (Prof. Dr.), 314, 315. Deleon, Natasha Khomiakova, 315. Don Kossakları (Nekrasov Kossakları), 275, 276. Eduardoviç, Berhman Nikolay (General), 304. Holyavkin, Alexandre, 307. Holyavkin, Valentin, 307. İkinci Dalga Mülteci Akını, 280. İvanoviç, Amilahvari Givi (General), 304. İvanoviç, Averyanov Pyotr (General), 303. Jorj, Baba, 298. Kalmikof, Nikola (Naci Kalmukoğlu), 294. Kanzler, Jules, 310, 311. Karpovitch, George (Karpiç), 296, 297. Kirpichev, Gheorghi (Boksör Kirpit), 307. Konstantinoviç, Abatsiyev Dmitri (General), 303. Krasosvsky Ailesi, 317. Kutepov, Pavloviç Alexandr (General), 304, 309. Malakanlar, 277. Mitrofanoviç, Bolhovitnikov Leonid (General), 304. Mozhukhin, İvan, 307. Nikolayeviç, Pyotr (General), 283, 303, 309, 310. P.A.E. Fukaraperver Derneği, 317, 318. Plevitskaya, Nadejna Vasilyevna, 309. Robert Kolej’de Beyaz Ruslar, 315. Rottenberg, Michel (Erol Güney), 298, 299, 300, 301, 302, 303. Rus Şoförler Kulübü, 308. Sarkisoviç, Garabet (Hekim Ağacanyan), 304. Senkopopowsky, Leonid, 315. Shuvaloff Ailesi, 317. Slaşov, Yakov Aleksandroviç, 305. Slita, Prokofy Evstafiyevich, 317. Smirnoff, Vladimir Petroviç, 308. Stalin, Josef (İosif Vissariyonoviç Çugaşvili), 77, 79, 80, 318, 319, 320, 321, 322, 325, 335. Şile Olayı, 281. Tamiroff, Akim, 306. Taskin, Barones Valentine, 310, 312, 313, 314. Timçenko, Nikolai Gheorghievich, 316, 317. Timofeyeviç, Arkadiy, 310. Triosu, Krioukovsky, 312. Troçki, Leon Davidoviç Bronstein), 19, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 325. Üçüncü Dalga Mülteci Akını, 282. Vasilyevna, Nedeja, 309. Vertinski, Aleksandr Nikolayeviç, 284, 309. Vrangel, Pyotr Nikolayeviç (General), 283, 284, 285, 286, 290, 303, 304, 305, 307, 320. Zaporojye Kosakları, 276. ARNAVUTLAR Arnavut Abdurahman Abdi Paşa, 328. Şemsettin Sami, 338, 339. Tepedelenli Ali Paşa, 330. 430 İbrahim Temo, 330. Zigoris, Luca, 331. ÇERKESLER Şeyh Şamil, 338, 339. ROMEN MÜLTECİLER Miclesco, Jean, 343. GÜRCÜLER Saakadze, Giorgi, 345. I. Teimuraz, 345. II. Solomon (İmereti Kralı), 346. Kraliçe Sopio, 346. AZERİLER Resulzade, Mehmet Emin, 347, 348. HİNDİSTAN Mirza, Baysungur, 108, 349. İRANLILAR Ahmed Han, 350. Hacı Hüdaverdi Ağa, 351. Humeyni Rejiminden Kaçan İranlılar, 354. İmam Humeyni, 352, 353. Mehmed Han (Horasan Hükümdarı), 350. Melik Mansur, 352. Mülküm Han, 351. Selmas Ahalisi, 352 Seyid Cemalettin Muhammed Afgani, 351. SUUDİ ARABİSTAN Abdulaziz İbnu’r-Reşit’in küçük oğlu Suud, 356. 431 AFGANİSTAN BÖLGESİNDEN GELENLER Alim Han (Osman Hoca, Osman Kocaoğlu), 358. Antakya’nın Ovakent beldesine yerleştirilen Özbekler, 365. Ceylanpınar’a yerleşen Özbek asıllı Afgan göçmenler, 362. Gaziantep’te yaşayan Afgan Türkleri, 364. Mahmud Tarzi, 360. Mehmet Azim Han, 359. Rahman Kul Han ile gelen Kırgızlar, 363. Sovyet işgali sonucu gelen Afganlar, 360. CEZAYİRLİLER Cezayirli Mehmet Efendi, 368. Emir Abdulkadir, 366, 367. TUNUSLULAR Ali Bin Halife, 369. Hüseyin Bin Mus-i, 369. BOŞNAKLAR 1879-1912 Göçü, 371. Soykırım Sonucu Türkiye’ye Sığınanlar, 375. HIRİSTİYAN TOPLULUKLAR VE SIRPLAR Rakoci, Frayo, 380. Tito, Josip Broz, 379. Zrinski, Velena, 380. YUNANLILAR Pangalos, 383, 384. SURİYE’DEN KAÇANLAR Arap Baharı, 390, 392. Arap Baharı’nın Suriye’ye yansıması, 392. 432 Jolie, Angelina, 394, 395. Türkiye kapılarını ardına kadar açıyor, 393.