Ocak 2004 - Bilim Teknik
Transkript
Ocak 2004 - Bilim Teknik
Kendimiz Yapal›m Portatif Buzdolab› Bu projede Peltier ad› verilen yar› iletken bir eleman kullanarak buzdolab› yap›m› anlat›l›yor. Peltier, P ve N jonksiyonlar›n›n seri ba¤lanmas›yla oluflan ve içinden do¤ru ak›m geçti¤inde “Peltier efekti” diye bilinen fiziksel bir etki ortaya ç›karan eleman. Bu etkiyle malzemenin bir yüzü ›s›n›rken di¤er yüzü so¤ur. Peltier malzemesi de¤iflik boyutlarda imal edilmekte ve 3 ile 15 volt aras›nda herhangi bir gerilimde çal›flabilmekte. Uygulanan gerilimin yönü ters çevrildi¤inde ›s›nan yüzey ile so¤uyan yüzey yer de¤ifltirir. Portatif buzdolab› yap›m›nda kullan›lan malzemeler: 1- (4x4x0,5) cm boyutlar›nda Peltier. 2- Is›l iletkenli¤i az olan (30x40x25) cm boyutlar›nda strafor köpükten yap›lm›fl kapal› bir kutu. 3- Bu kutunun taban›na yerlefltirmek için (30x20) cm boyutunda alüminyum levha. 4- Peltier’in ›s›nan taraf›n› so¤utmak için (5x5) cm boyutunda bir alüminyum levha ve ona monte edilmifl fan. 5- S›cakl›k ayar› için termostat 6- En az 3 amper ak›m verebilen 12 Volt dc kaynak 7- Bir miktar silikon Yap›l›fl›: Öncelikle köpükten yap›lm›fl kutunun taban›na alüminyum levha yerlefltirilir. Kutunun alt taraf›ndan uygun büyüklükte bir parça kesilir ve Peltier bu k›sma yerlefltirilerek kenarlar› silikonla kapat›l›r. Peltier’in s›cak yüzeyine flekildeki gibi alüminyum levha ve 12 Volt’la çal›flan bir fan monte edilir. Son olarak kutunun içine termostat›n s›cakl›k alg›layan ucu yerlefltirilir. Art›k buzdolab› haz›r. ‹çine her türlü yiyecek ve içece¤i koyup termostat› ayarlayarak istedi¤iniz kadar so¤utabilirsiniz. Kullan›lan c›vatalar metal olmamal›. Kutunun ölçüleri yaz›da verildi¤inden hacmi kolayca hesaplanabilir. Yap›m aflamas›nda montaj yap›l›rken zorlan›labilir. Portatif buzdolab›, arabada kullanmak için çok uygun. Çünkü araba hareket halindeyken akünün boflalmas›na neden olmaz. Araç durdu¤unda da 12V/60Ah'lik bir akü ile 2 gün kadar çal›flabilir. Ortam s›cakl›¤› 36 derece iken buzdolab›n›n iç s›cakl›¤› 2 derece olarak ölçüldü. Yani performans› yüksek bir so¤utucu. Peltier malzemesi zor bulunan bir malzeme de¤il. Ankara'da oturanlar Ulus Konya Sokak'taki sat›fl merkezlerinde bulabilirler. Bir plakas›n›n fiyat› 10$ civar›nda. Toplam maliyeti ise 50$. Ali Can ‹mado¤lu (Osmaniye) Önemli Not: ‹ki alüminyum plakan›n birbirlerine olan ba¤lant›lar›nda cold/hold plakalar›n c›vatalar›n›n da mutlaka yal›t›lmas› gerekmekte. C›vata ›s›l k›sa devreye sebebiyet verir.Bu konuyla ilgilenen arkadafllara faydal› olabilecek ve detaylar› ile anlatan bir site ismi www.melcor.com bu siteden 1200BTU kadar ›s›tma ve so¤utman›n so¤uk su eldesinin (p›nar) nas›l elde edildi¤i foto¤raflarla anlat›l›yor. Mehmet Eldem (Manisa) Ocak 2004 101 B‹L‹M ve TEKN‹K